2101
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Խորանաշատ |
ՈՀԲ. – 1223 |
ԳՐԻՉ՝ Ստեփանոս Աղթամարեցի:
ԹԵՐԹ՝ 204+1 (կրկն.՝ 161). չգրուած՝
204բ: ՊՐԱԿ՝ 1x6+Ա-Ժx8+Ա-Կ (15 պրակ) x 8 (Ծ 7)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17,2x
12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,5x9,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր։ ՏՈՂ՝ 22 (1ա-86ա), 24 (87ա-204ա)։
ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կանաչ կտաւ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, թ. 1-3, 204՝ վնասուած, թանաքը գունաթափ
(1ա-139ա) եւ դժուարընթեռնելի: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, կապիչներն
ընկած: Ի դ.. մասնակիօրէն նորոգուած, մի շարք թերթեր եւ մէջքի կաշին` կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա.
[Բանք առասպելախօս]
1. 1ա-6բ Անուանք հերձ[ուածողաց] – Առաջին
հեր[ձուած] /// [զ]Արարիչն երկն[ի] եւ երկրի
/// չխոստովանին...
2.
7աբ Բանք յԱռ որս գրոցն Աստուածաբանի – Պիթագորաս
յաշակերտութիւն ելոյ Ե. (5) ամ լուռ հրամաէր կալ...
3.
7բ-8ա Այս անուանք խեցեմորթաց – Պինա, ոստիւռին... կովարդոն:
4.
8աբ [Ֆրանչիսկոսի Թօլեթի] Յաղագս եւթն հրաշիցն որ ի Հռոմ, թէ ոչ
ինչ ձեւով – Թրիլիթոն Ելեպաւղիս, որ է երեք քարեան...
5.
8բ- 69ա Ժողովարանք մեկնութեան պատմութեանց այնոցիկ, զոր յիշատակեաց Գրիգոր Աստուածաբան
ի ճառին Մկրտութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի
Տե՛ս ձեռ. 598, 22բ.-54բ. 1.
ա-իդ/8բ-17ա (միայն խորագիրը` իգ, անխորագիր` իդ): 2. Պատճառ/17բ: ա-իբ/17բ-25բ: 3. Պատճառ/25բ-6ա: ա-ղ/26ա-56ա: 4. ա-իբ/56ա-64բ (ունի 4ից պակասող իգ-լա. գլուխները եւ
5-ը. տե՛ս ստորեւ): իգ/64բ ԻԸ. Յաղագս կտրատեալ եւ աւշատեալ աստուածոցն, որ ինձ
թուի՝ յաղագս տիտանացն եւ Դիոնաիեայ, եւ է այսմ յեղենակի – Պերսեփովնէ ծնաւ զԱգրեոս...: իդ/64բ-5ա ԻԹ. Յաղագս Կովկիտոսի եւ հրաբոցկիզի – Պղատոն ի ճառին, որ Փեդրոն անուանի...: իե/65աբ Լ. Յաղագս Տանդաղոսի եւ Տիտիւոսի
եւ Իքսիովոսի – Իսկ Տանտաղոս որդի
էր Արամազդայ...: իզ/65բ-6ա ԼԱ. Յաղագս հարթման լերդին եւ յաղագս Պռովմիւթեա – Պռոմիւթոսս այս, ասի, թե գողացաւ...: իէ/66ա ԼԲ. Յաղագս Կիւկղովպեա պատուոյն – Կիւկղոպոս այս ասի դիւցազն ոմն գոլ...: իը/66աբ ԼԳ. Յաղագս Հերակլեան արձանացն – Հերակլես ի կողմանս Դադիրոնի գնացեալ...: իթ/66բ-7բ ԼԴ-ԼԶ. Յաղագս Ադոնի եւ Ափրոդիտեայ – Միւրակիւրն իւրոսի եղեալ դուստր...: լ./67բ-8ա ԼԵ. Յաղագս Պանտեոնի – Պանտեոն եղեւ թագաւոր Աթենացւոցն... լա./68աբ ԼԶ. Յաղագս Պրիպոսի – Այս պատկեր է փոքր մանկան նմանեալ...: 5.68բ-9ա Յաղագս որոց ի սորբոյն Կիպրիանոսի
ճառին գրեցան հեթանոսականաց իրաց բանք:
Տե՛ս ձեռ. 621, 228աբ, ա-դ/68բ-9ա համարներն. այստեղ յաճախ խառն
են, թռիչքներով:
6. 69ա-85բ Բարոյախաւս – Զբարս իւրաքանչիւր
ազգաց գաղափարելով...
Տե՛ս ձեռ. 466, 192բ-204բ. Միայն ա-լե., համարակալուած Ա-Գ., Ե-ԼԸ. (լբ.՝ բաժանուած 2 մասի եւ նշուած` ԼԳ-ԼԴ.): Յաւելեալ` 71ա Դ. Են եւ քարինք ինչ հրահանաց...»): Ունի բնագրային տարբերութիւններ:
7. 85բ Աստ` Իրք շնացելոյ կնոջն – Ածին
առաջի Յիսուսի կին մի պոռնիկ...
Բ.
[Բանք իմաստնոց]
1. ա. 87ա-113ա Փիլոնի
Յաղագս յառաջախնամութեան առ Աղէքսանդրոս. Բան առաջին – Յորժամ զՅաղագս նախախնամութեանն
բանդ կամէի...
բ. 113ա-57բ Փիլոն[ի] Յաղագս նախախնամութեան. Բան երկրորդ – Այգ` դեռեւս խորին է, մինչ միայն ճանաչել զայնոսիկ...
2. 157բ-90ա
Փիլոն[ի] Յաղագս բան ունել եւ անասուն
կենդանեաց – Յիշես զերեկեան բանսն, ո՜վ Լուսիմաքոս...
3. 190ա-8ա Արիստոտէլ[ի] Յաղագս Աստուծոյ (ի գրոց Յաղագս աշխարհի) – Արդ, նախնի ինչ
բան է եւ հայրենի ամենայն...
4. 198ա-200ա [Դաւթի
Հարքացւոյ] Նկատումն Արիստոտէլի. Յայլ գրոց – Ուսուցանել մեզ ի բնաւ լսողութեանցն
այնոցիկ...
5. 200ա-4ա
Գլուխ ճարտասանութեան ի Պղատոնէ, բանաստեղծութեամբ
գրամարտ շարագրաց: Գլուխ պատմութեանց – Դէմ, իր, տեղի, ժամանակ, եղանակ, պատճառ,
յորդորումն...
Գ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ` ԺԴ-ԺԵ դդ.:
86բ [Դարագլուխք] – ՅԱդամայ
մինչեւ ի ծնունդն Քրիստոսի ՐՃՂԸ. (5198)...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
85բ Ի ՈՀԲ. (1223) թուականիս
Հայոց գրեցաւ առասպելախաւս տետ (ր)ակս այս ի ձեռն Ստեփանոսի Աղթամարեցոյ, ի վանքս Խորանաշատու, ի գաւառիս Գարդմանայ,
առ ոտս աղփաճեմ եւ աստուածարդիւնական
վարդապետիս Վանականի, որ փայլէ ի ժամանակիս որպէս |86ա|զաստղ առաւաւտու
եւ ի կողմանց հիւսիսոյ նահանգիս Թորգոմա, ամպ հոգեցաւղ հանապազ հոսելով զաստուածաինսն զբանաւորաց ոռոգանէ երկիր:
Եւ թէպէտ կրսեր էաք ի լսարան համահանդիսիս եւ անարուեստ գոլով գծոյ գրոյ, այլ յաւժարութեամբ
սրտիւ, միայն յուսացեալ յԱստուած` ի ձմեռնաին յաւուրս գրեցաւ: Այլ աղաչեմ չլինել
մեղադիր թիւրութեանն, զի յոլովն ճրագով գրեցի, եւ զայս միայն խնդրեմ` յիշել զիս,
եւ զհայրն իմ` տէր Սարգիս, եւ զծնաւղսն իմ ըստ մարմնոյ, եւ զեղբարսն,
եւ զսիրելին իմ զԻգնատիոս քահանայ,
եւ Քրիստոս հասարակաց, ողորմեսցիս, յիշողացդ եւ յիշեցելոցս, եւ նա եղեցի
աւրհնեալ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
113ա Զգծողս` Ստեփանոս
յիշ[ե]ա՛,
աղ[աչեմ]:
159ա Հազար աւաղ զեղկելիս
ի մէջ ախտիս:
190ա Աւրհնեալ է Աստուած
յաւիտեանս, որ հասին ի վերջին գիծս նախախնամական գրոցս, ի թովիս ՈՀԲ. (1223), ի տաւնի Աստուածածնիս, ի վանք Խորանաշատու` շինեալ Վանականի իմ վարդապետիս, որոյ
ի հանգետն չհասի, այլ վերջ անկեալ անպիտանիս՝ որպէս զանաս ի յասողէ:
204ա Աւրհնեալ է Սուրբ
Երրորդութիւն Աստուած, յաւիտեանս. ամէն: Գրեցաւ իմաստացոյց բանքս առաջնոց գտաւղաց
բնութեան իրաց, որ ըստ գովի եւ պարսաւի ի ՈՀԲ. (1223) թուաբերութեանս մերաին ազանց,
ի վանքս Խորանաշատ կոչեցեալ, ի նահանգիս Աղուանից, ընդ [հով]անեաւ Մաւրս լուսոյ Աստուածածնիս, ձեռամբ Ստ[եփ]անոս
Աղթամարեցոյ, կրթեալ առ Վանական վ[ար]դապետիս: Արդ, աղաչեմ զհանդիպեալստ յ[իշել] միով Տէր ողորմէիւ զվարդապետն իմ եւ զտէր Սարգիս հաւրեղբայր եւ զծնաւղն իմ` զՅոհան[է]ս եւ զիմսն ամենայն, եւ հասարակաց ողորմեսցի Աստուած՝ յիշողացտ եւ յիշեցելոց, եւ ինքն եղիցի աւրհ[ն]ե[ալ] յաւիտեանս.
ամ[էն]:
Էջ 85բ, 113ա, 190ա,
204ա` տե՛ս ԺԳ. դ. յիշ-ք, էջ 136-7:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 204բ եր, Ա, Ած:
2102
ՓԻԼՈՆ ԵԲՐԱՅԵՑԻ, ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
|
ՉՂԱ. – 1342 |
ԳՐԻՉ՝ Թորոս։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Կիրակոս րաբունապետ, Յովաննէս վրդ..։
ԹԵՐԹ ` 350. չգրուած՝ 1ա-2բ, 154բ-5ա։ ՊՐԱԿ` Ա-[Լ]x12 (Ա 11, [Լ] 3)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16x12։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (12. 3x8,4): ԳԻՐ` բոլորգիր: ՏՈՂ` 23-25: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը (Ա. փեղկ)՝ կանաչ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 153ա։ Լուսանցազարդ՝ բուսական (153ա, 264ա), Յովնան յերախ կիտի (350բ)։ Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ ցեցակեր, թ. 1-4՝ կիսով չափ պատռուած, 116-124, 131-137, 156-159՝ մկնկեր, թ. 2-ից յետոյ եւ վերջից թերթեր ընկած, գրադաշտը տեղ-տեղ վնասուած. ԻԸ, ԻԹ, Լ պրականիշերը չիք. կազմի կաշին վնասուած, ցեցակեր, եզրերը եւ մէջքը մաշուած, կապիչներն ընկած, Բ. փեղկի աստառը չիք։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-317ա,
318ա-350բ [Մատենագրութիւնք
Փիլոնի Եբրայեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ.
2057, 1ա-309ա. 1-3/չիք։ 4.
ա/156ա-74ա։ բ/174ա-232ա։ 5/232ա-49բ։ 6/249բ-64ա։ 7/264ա-302ա։ 8/302ա-17ա։ 9/318ա-41բ։ 10/342ա-50բ: 347բ «... որպէս ասէ գիրն ///» (շար. թափուած) 348ա «///անս ցուցեալ եղեւ...»:
Վրջ.` «...Եւ կացեալ ի վերայ տեղոյ իմն բարձրա///» (շար. թափուած): 11-13/չիք։ 14. ա/3ա-48բ: Սկ. թափուած «/// Եւ իբր գոյ կարո[ղութիւն]...»։ բ/48բ-107ա։ գ/107ա-54ա։ դ/չիք։
Լս-ներում գրչի բնագրային յաւելումներ եւ ծանօթագրութիւններ՝ 27բ, 43ա, 53աբ, 73բ, 156բ, 203բ, 247բ, 255ա, 290բ, 303բ, 318ա, 330ա եւ այլն։
Բ. 317բ-3ա [Բան ներբողական]
– [Ա]նտես` աչաց, անառնելի` ձեռաց...
Հինգ առ վեց, տասն ի չորից, երկու եւս այլ ի չորից երկեայն, յերկուց լի ի յնգից պատուհանել։
Երկուք բերեն զմիոյ, մի բերէ զվեցի, եւ վեցն առնու յամենէ, կանկնեալ լինի յերից,
կրեալ յերկուց եւ ի տասանց... Վասն գոյի, զոր հարցէքն խնդիր։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 294բ
(ի ստորին լուսանցս) Զնուաստ` Թորոս յիշեա՛։
|295ա| Տե՛ս եւ իմա՛, եթէ խորուգիրն է լաւ, թէ բոլորն գիր բոլոր։
317ա Զանարհեստ ծրաւղ յիշել ի Տէր, աղաչեմ։
341բ Որ անաւթ Հոգւոյն եղէք, / զԲանն կենաց միշտ ծանուցէ՛ք,
/ նուաստ Թորոսի մեղաց
թողութիւն հայցեցէ՛ք։
346բ Վա՜յ, քարտիզիս, թէ դառն է եւ դժուար|347ա|ին գրուեցաւ
սա։
2. (ստացողի)
154ա Զստացաւղ աստուածային մատենիս՝ զերանաշնորհ, եռամեծ րաբունապետն Կիրակոս եւ զնուաստ ծառայ
նորին՝ զՅովաննէս պիտականուն
վարդապետ` ստացաւղք սուրբ տառիս Փիլոնի մեծի
յիշեցէ՛ք ի Տէր Յիսուս Քրիստոս եւ հայցեցէ՛ք թողութիւն մեղաց մեզ եւ ծնողաց մերոց։
Եւ յիշողքդ յիշեալ լիջիք յողորմութիւն բարերար Փրկչին, որում փառք յաւիտեանս. ամէն։
Տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 332:
Գրեցաւ ի թվին ՉՂԱ.
(1342), ի մարտի յԷ. (7), Սահմի ի ԺԲ. (12)։
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ 289աբ, 332ա (ի լուսանցս)։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 59ա (ԺԴ. դ.) առաջի իմ: 155բ Այսաւր,
այսօր անճար լուսուն ծաքում, այսօր ատ. Յիսու, Ասադ եւ Ասադեկ Իսրայեղի։
ՆՇՈՒՄ` Աստառ
Ա-ին փակցուած թուղթ` «ՉՂԱ. – 1342, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2103
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 493. չգրուած՝ 1ա-3բ, 7բ, 88աբ, 304բ-5բ, 306բ, 339աբ, 447բ, 490բ-3բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-Զx12 (Ե` թռիչք, Ա 8)+1-2x12+1x4+Ա-ԺԸx12 (Ը 13)+Ա-ԺԶx12 (ԺԶ 9)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,3x13։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13x8–12,2x7,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (4ա-304ա), բոլորգիր (306ա-490ա)։ ՏՈՂ՝ 25 (4ա-304ա), 27-31
(306ա-490ա)։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ, մասն առաջին եւ վերջին պրակների, դռնակի աստառը` կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր (բաց, մուգ):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, թանաքի ճապաղում` 9ա, ցեցակեր: Նախկինում նորոգուած, լուսանցները մի քանի տեղ կարկատուած: Կազմի կաշին` թեթեւակի քերծուած, կապիչներն `ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 4ա-5բ [Բանք քաղուածոյք] – Հոգի յերից սկզբանց գոյանայ...
2. 5բ-7ա Արիստոտէլի Յաղագս առաքինութեանց առ Աղէքսանդր թագաւոր – Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի` գարշելիքն... բաշխական գոլ այն մինչ որ/// (շար. թերի):
3. ա. 8ա-17բ [Գրառաջք] – Անծախելի շնորհացն Աստուծոյ մաքուր շտեմարանն...
Ունի հատուածներ Գրիգոր Նարեկացու Մատեանից (11բ), Յակոբ Սրճոյ եպիսկոպոսի «Ի խորհուրդ կիրակէի» (14ա), «Յայլակերպութիւն Տեառն» (14բ), «Ի յարութիւն Ղազարու» (15ա), եւ «Ի Մեծի երեքշաբաթի» (15բ) ճառերից:
բ. 17ա-23բ [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Զոր աւրհնութիւն աստուածային եւ աղօթք սուրբ Լուսաւորչին... (շար. տե՛ս §5):
4. 24ա-8բ Արարեալ վարդապետին Վանականա [համեմատութիւն Հնոյն կտակարանացն ընդ Նորոյն] – Երկինք` եկեղեցի...
5. 29ա-38ա [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Արդ, քահանայապետն Քրիստոս օրհնեսցէ...
6. ա. 38ա-9բ Անանիայի Շիրակացոյ Յաղագս կշռոյ եւ կշռոց եւ կշռորդաց: Յաղագս սասարիոնի, ղեփտոնի եւ դանկի – Կշիւռ Բ.
(2) գարեհատաց կոչի` ասարիոն...
բ. 39բ-40բ Յաղագս չափոյ չափուց: Յաղագս քսեստի – Չափ առաջնորդ չափոյ` քսեստ...
7. 40բ-54բ [Յաղագս արեգական] – Եթէ կամիցիս գիտել եթէ արեգակն յորում կենդանակերպ է...
բ. 41բ-2ա Յաղագս լուսնոյ – Եթէ կամիցիս գիտել, թէ լուսինն յորում կենդանակերպի է...
գ. 42բ Աստուծոյ հրամանաւ, ըստ այսմ օրինակի, յարգեաց Մովսէս զթիւ ցեղից...
դ. 42բ-54բ Յաղագս կենդանատեսակ շրջագայութեանն, զոր կոչես յոյնք զովդիկոս եւ կիւկղոս – Կենդանատեսակ բոլորութիւնն շարժի առ շեղապէս...
Բ. 54բ-87բ Փիլոնի Աստուածային օրինացն այլաբանութիւն – Եւ կատարեցան միանգամայն երկին եւ երկիր...
Գ. 89ա-304ա [Բարդողիմէոսի Մարաղացւոյ Մեկնութիւն Վեցօրէից]
Տե՛ս ձեռ.
1659, 1ա-350ա. Ցանկ/89ա-92ա: Նխբ./92բ-5բ: 1.
ա/96ա-123բ: բ/123բ-42բ: 2/143ա-68բ: 3/168բ-81ա: 4/181ա-208բ (բոլորակների տեղերը բաց` 185ա, 194ա): 5/208բ-15բ: 6/215բ-52բ: 7/252բ-60ա: 8/260ա-304ա (թերի. չիք` ԻԴ-ԼԵ. հարցումները. վրջ. «...Ասէ երանելին Օգոստինոս ի գիրս Աստուածային քաղաքին, թէ ոչ էր մեղանչեալ մարդն»): Յիշ. թրգմն.` չիք:
Դ. 306ա-84ա [Նեմեսիոսի Յաղագս բնութեան մարդոյ]
Տե՛ս ձեռ.
470, 2ա-115ա. Ցանկ/306ա: ա/307ա-16բ: բ/316բ-29ա: գ/329ա-32բ: դ/332բ-3բ: ե/333բ-8ա: զ/338ա-40ա: է/340ա-2բ: ը/342բ-4ա: թ/344աբ: ժ/344բ-5ա: ժա/345ա: ժբ/345ա: ժգ/345ա-6բ: ժդ/346բ-7բ: ժե/347բ-9ա: ժզ/349աբ: ժէ/349բ-52ա: ժը/352աբ: ժթ/352բ: ի/352բ-3ա: իա/353ա: իբ/353ա-4բ: իգ/354բ-5ա: իդ/355աբ: իե/355բ-6ա: իզ/356աբ: իէ/356բ-9ա: իը/ 359ա: իթ/359ա-60բ: լ/360բ-1բ: լա/361բ-2ա: լբ/362ա-3բ: լգ/363բ-5ա: լդ/365ա-6բ: լե/366բ-7ա: լզ/367ա-8ա: լէ/368ա-70ա: լը/370ա-1ա: լթ/371ա-3ա: խ/373ա-5ա: խա/375ա-8ա: խբ/378ա-84ա: Յիշ. թրգմն.` չիք:
Ե. 384ա-447ա Գրիգորի եպիսկոպոսի եղբօր Բարսղի Տեսութիւն ի մարդոյն կազմութիւն
Տե՛ս ձեռ. 470, 116բ-213ա. Ցանկ/ չիք: ա/384ա-5բ: բ/385բ-8ա: գ/388աբ: դ/388բ-9բ: ե/389բ-90ա: զ/390ա-1ա: է/391աբ: ը/391բ-3ա: թ/393ա-6բ: ժ/396բ-7ա: ժա/397ա-8բ: ժբ/398բ-9բ: ժգ/ 399բ-402բ: ժդ/402բ-4ա: ժե/404ա-9ա: ժզ/409աբ: ժէ/409բ-10բ: ժը/410բ-4բ: ժթ/414բ-6բ: ի/416բ-8բ: իա/418բ-9բ: իբ/419բ-20բ: իգ/420բ-1բ: իդ/421բ-4բ: իե/424բ-6ա: իզ/ 426աբ: իէ/426բ-31ա: իը/431աբ: իթ/431բ-4ա: լ/434ա-6ա: լա/436ա-8բ: լբ/438բ-47ա:
Զ. 448ա-90ա Գրիգորի Նիւսացւոյ Յաղագս կուսութեան, եթէ սեփհական է աստուածայնոց եւ անմարմին բնութեանն կուսութիւն
Տե՛ս ձեռ. 470, 216բ-87ա. ա/448ա-50ա: բ/450ա-6բ: գ/456բ-61ա: դ/461աբ: ե/461բ-2բ: զ/462բ-3ա: է/463ա-4բ: ը/464բ-5ա: թ/465ա-7բ: ժ/467բ-72բ (գրչից 472բ «ուղիղ է, գրոցն կարգ ընթերցի՛ր»): ժա/473աբ (թերի, սկ. «Արդ, ի ձեռն յարմարութեամբ արտաքոյ...»): ժբ/473բ-5բ: ժգ/475բ-6ա: ժդ/476ա-8ա: ժե/ 78ա-9ա: ժզ/479ա-80բ: ժէ/480բ-1բ: ժը/481բ-2ա: ժթ/482ա-3բ: ի/483բ-4բ: իա/484բ-6ա: իբ/486ա-290ա:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 4ա, 384բ, 490բ Քրիստոսի ծառայ Պետրոս վարդապետ:
2104
ՓԻԼՈՆ ԵԲՐԱՅԵՑԻ, ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
Ծործորու վանք |
ՉՃԿԷ. – 1318 |
ԳՐԻՉ` Մխիթար: ՍՏԱՑՈՂ` Յոհաննէս:
ԹԵՐԹ՝ 258: ՊՐԱԿ՝ 1x1+Ա-ԺԵx16 (Ա-Գ
չիք, Դ 5, Ը 16, ԺԲ 14, ԺԳ 12, ԺԴ 4) +Ա-Էx16 (Ա 11, Գ 15, Ե 17, Զ 12, Է 7): ՆԻՒԹ՝
թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17,2x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,4x9,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 26-27: ԿԱԶՄ`
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը` շագանակագոյն կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
2+2, թուղթ (Ի. դ.):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից, միջից եւ վերջից պակասաւոր: Խոնաւութիւնից
գրադաշտը գունափոխուած: Լուսանցային մասերում մեծ ու փոքր պատռուածքներ. թ. 1բ սոսնձուած
է նախկին կազմաստառին, որն էլ վերակազմուած է սպիտակ թղթով, թ. 258-ից մնացել է մի
փոքրիկ մասունք` սոսնձուած սպիտակ թղթին: Ի. դ. նորոգուած, տեղ-տեղ թափանցիկ թղթով
պատուած եւ վերակազմուած: Հին կազմից պահպանուել է միայն Ա. փեղկի կազմաստառը
(այժմ` 1բ):
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1ա-258բ [Մատենագրութիւնք Փիլոնի Եբրայեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 2057, 1ա-309ա. 1. ա/165ա-85բ (սկ. թափուած. «/// ունի զբնութիւնն...»): բ/185բ-214բ: 2/214բ-37ա: 3/չիք: 4. ա/36ա-47ա: բ/47ա-83ա: 5/83ա-92բ: 6/92բ-100բ: 7/100բ-22ա (118բ «... բռնաւորագոյն է եւ մանկունք ոչ ///» (միջից թափուած) 119ա «/// պատճառք լինի չարեաց...»): 8/122ա-31բ: 9/ 131բ-44բ (131բ «... զզաւրութիւն ի բաց էհատ ///» (միջից թափուած) 132ա «///որաց իմն ճառագայթս զգեցեալ...»): 10/144բ-62ա: 11/162ա-4բ: 12/237բ-57բ (255բ «... կազմեցեալ ինչ իմանալ արժանաւորացն ///» (միջից թափուած) 256ա «///ելագոյն ատեցելոյ առաքինութեանցն...», վրջ. թափուած. 257բ «... եւ ոչ զչարեաց կցորդութիւն ընկա///»): 13/չիք: 14. ա/չիք: բ/1ա-6բ (սկ. թափուած. «/// [ԿԱ... հե]ղեղատեալ յանառակ ի կեանս...», 4բ «... քանզի երկպ///» (միջից թափուած) 5ա «/// եւ զեկուցանէ զայս անուանցն...», 1ա անընթեռնելի, 1բ սոսնձուած նախկին կազմաստառին): գ/6բ-36ա: դ/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ
ԺԱՄԱՆԱԿԻ
164բ Յորժամ
գծագրեցաւ մատեան այս, թուական Հայոց ՉՃԿԷ. (1318) էր, եւ թագաւոր Օշին, եւ կաթողիկոս
տէր Կոստընդին, եւ բնակութիւնս
Ծործորու
վանք, եւ տեղոյս առաջնորդ` տէր Զաքարիայ, եւ վարժապետ եւ ուսուցիչ` Յոհաննէս ստացօղ
գրոցս, եւ անուն գծողիս` Մխիթար, եւ որք յիշէքդ` եւ դուք լիջիք յիշեալ
ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր, որում փառք յաւիտեանս. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 4բ,
147բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ՆՇՈՒՄ` 2ա «ԺԳ-ԺԴ,
Մ[եսրոպ] եպս.»:
2105
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Կողոնիա (Ղարասար) |
ՌՃԱ. – 1652 |
ԳՐԻՉ` Կիւրեղ Ղարասարցի: ՍՏԱՑՈՂ` Գաբրիէլ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝
523-2 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած` 11աբ, 523աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x8+Ա-ԽԳx12 (ԽԱ 11, ԽԳ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 22,5x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (17x11): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 35: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը` ծաղկազարդ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (թ. 1-2), մագաղաթ (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան`
12ա: Լուսանցազարդ` բուսական
(12ա): Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Ղուկասու (յունարէն): ԺԵ. դ.: 1 (Ա), վերջից, ստացուած եզրահատուած 1 թերթից: Մագաղաթ, միասիւն (20x15,5),
26 տող: Տե՛ս V. Chétanian, Catalogue des fragments et manuscrits du Matenadaran de Erevan, p.
80-81.
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր: Կազմի կաշին թեթեւակի քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքի կաշին ճեղքուած, դռնակն ու կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-522ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 5ա-10բ Այս ինչ է ի Գիրքս Քարոզիս Առաջին հատորն – Առաջին` Նախերգաբար վասն Տարեմտին... ՃԿ. Դարձեալ Յոհանու եւ Յակոբայ...
1. 12ա-482ա Գրիգորի Եռամեծի քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցւոյն, արարեալ Բանս խրատականս, ոգէշահս եւ հանճարս իմաստայեղս, ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ փառաց տաւնից տէրունականաց, ի պատիւ սրբոց եւ պատճառ գիտութեան տխմարաց, մանաւանդ ի յողբ արտասուաց, անձանց թախանձելոց, յաւէտ ի ճշգրտութիւն կարգաց ուղղափառաց եւ յեղծումն բարբաչմանց չարափառաց, ի յիղձ մաղթանաց ոմանց բանասիրաց, եղբարց հարազատաց` նորին աշակերտաց: Աւգնեա՛ Հոգի Աստուած
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/2ա-8բ: Բ/8բ-9բ: Գ/34ա-7բ: Դ/19բ-23բ: Ե/23բ-7բ: Զ/27բ-34ա (34ա-7բ տե՛ս Գ): Է/47բ-53բ: Ը/37բ-40բ: Թ/ 53բ-8ա: Ժ/40բ-7բ (47բ-53բ, տե՛ս Թ, 53բ-8ա, տե՛ս Է): ԺԱ/58ա-61ա: ԺԲ/43բ-7բ: ԺԳ/61ա-6ա: ԺԴ/66ա-9բ: ԺԵ/69բ-73ա: ԺԶ/73ա-5բ: ԺԷ/ 75բ-9բ: ԺԸ/79բ-84ա: ԺԹ/84ա-7ա: Ի/87ա-90ա: ԻԱ/90ա-4բ (2-րդ մասը` 91բ-4բ առանձին համարակալուած` ԻԱ): ԻԲ/94բ-7բ: ԻԳ/97բ-101ա: ԻԴ/101ա-5բ: ԻԵ/105բ-9բ: ԻԶ/109բ-11բ: ԻԷ/111բ-4ա: ԻԸ/չիք` (թռիչք): ԻԹ/114ա-7բ: Լ/117բ-21ա: ԼԱ/121բ-2բ: ԼԲ/122բ-6ա: ԼԳ/126ա-8բ: ԼԴ/128բ-32ա: ԼԵ/132ա-6բ: ԼԶ/136բ-40բ: ԼԷ/140բ-3ա: ԼԸ/143բ-7բ: ԼԹ/47բ-50ա: Խ/150ա-3ա: ԽԱ/153ա-7ա: ԽԲ/157ա-9ա: ԽԳ/159ա-62ա: ԽԴ/162ա-6ա: ԽԵ/166ա-9ա: ԽԶ/169ա-73ա: ԽԷ/173ա-5բ: ԽԸ/175բ-9ա: ԽԹ/179ա-82ա: Ծ/182ա-7ա: ԾԱ/187ա-8բ: ԾԲ/188բ-91ա: ԾԳ/191ա-2ա: ԾԴ/192ա-3ա: ԾԵ/193ա-4ա: ԾԶ/194ա-6ա: ԾԷ/196ա-8ա: ԾԸ/198ա-200ա: ԾԹ/200ա-3ա: Կ/203ա-8ա: ԿԱ/208ա-12ա: ԿԲ/212ա-6ա: ԿԳ/216ա-20ա: ԿԴ/220ա-3ա: ԿԵ/223ա-6բ: ԿԶ/226բ-30ա: ԿԷ/230ա-3բ: ԿԸ/233բ-6ա: ԿԹ/236ա-9ա: Հ/239ա-43բ: ՀԱ/243բ-5բ: ՀԲ/245բ-6ա: ՀԳ/246ա-50բ: ՀԴ/250բ-1բ: ՀԵ/251բ-4բ: ՀԶ/ 254բ-7ա: ՀԷ/257ա-60ա: ՀԸ/260ա-4ա: ՀԹ/264ա-7բ: Ձ/267բ-71ա: ՁԱ/271ա-4ա: ՁԲ/274ա-6ա: ՁԳ/276ա-8բ: ՁԴ/278բ-81բ: ՁԵ/281բ-4բ: ՁԶ/284բ-8ա: ՁԷ/288ա-91բ: ՁԸ/291բ-6ա: ՁԹ/296ա-8բ: Ղ/298բ-300բ: ՂԱ/300բ-3բ: ՂԲ/303բ-7ա: ՂԳ/307ա-9բ: ՂԴ/309բ-11բ: ՂԵ/311բ-4բ: ՂԶ/314բ-9բ: ՂԷ/319բ-25աբ: ՂԸ/325ա-7բ: ՂԹ/327բ-30բ: Ճ/330բ-3ա: ՃԱ/333ա-4բ: ՃԲ/334բ-6ա: ՃԳ/336ա-8ա: ՃԴ/338ա-40բ: ՃԵ/340բ-4բ: ՃԶ/334բ-9բ: ՃԷ/349բ-53բ: ՃԸ/353բ-7բ: ՃԹ/357բ-61բ: ՃԺ/361բ-4բ: ՃԺԱ/364բ-8բ: ՃԺԲ/368բ-72ա: ՃԺԳ/372ա-4բ: ՃԺԴ/374բ-7ա: ՃԺԵ/377ա-9ա: ՃԺԶ/379ա-81բ: ՃԺԷ/381բ-5բ: ՃԺԸ/385բ-8բ: ՃԺԹ/388բ-91ա: ՃԻ/391ա-4բ: ՃԻԱ/394բ-7ա: ՃԻԲ/397ա-400բ: ՃԻԳ/400բ-3ա: ՃԻԴ/403ա-5բ: ՃԻԵ/405բ-8բ: ՃԻԶ/408բ-10ա: ՃԻԷ/410ա-3ա: ՃԻԸ/413ա-4բ: ՃԻԹ/414բ-6բ: ՃԼ/416բ-20ա: ՃԼԱ/420ա-1բ: ՃԼԲ/421բ-5ա: ՃԼԳ/425ա-7բ: ՃԼԴ/427բ-32ա: ՃԼԵ/432ա-5ա: ՃԼԶ/435ա-7ա: ՃԼԷ/437ա-40ա: ՃԼԸ/440ա-4ա: ՃԼԹ/444ա-9ա: ՃԽ/450ա-4ա: ՃԽԱ/454ա-61բ: ՃԽԲ/461բ-6բ: ՃԽԳ/466բ-8բ: ՃԽԴ/468բ-9բ (469բ-73բ տե՛ս ՃԽԶ): ՃԽԵ/473բ-8ա: ՃԽԶ/469բ-73բ: ՃԽԷ/478ա-82ա: ՃԽԸ-ՃԿ/չիք:
2. 482ա-522ա [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741.
Ա-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/482ա-6ա: ՃՀԴ/482ա-6ա: ՃՀԴ/486ա-90ա: ՃՀԵ/490ա-4բ: ՃՀԶ/494բ-8բ: ՃՀԷ/488բ-502բ: ՃՀԸ/502բ-5բ: ՃՀԹ/505բ-8բ: ՃՁ/508բ-12բ: ՃՁԱ/512բ-6ա: ՃՁԲ/516ա-8բ: ՃՁԳ/518բ-20ա: Ամառան հատորի քարոզներից այստեղ առկայ են միայն 11-ը, համարակալուած` ՃԽԶ-ՃԾԶ:
3. 520ա-2ա [Յորդորակ] – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարգմանութեան առաջ արկեալ բանիս...
Բ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԷ. դ.
ա. 2ա Պատրուգ փորացաւի, որ արիւն երթայ – Ա՛ռ խաս մեղրն...
բ. 2ա Որ բոլոր մարմինն ցաւի – Իսպատ եւ չարհոտ ծեծէ...
գ. 522բ [Տապանագիր] – Ո՜վ առիւծ մահ, դու առ առեր զիս / Գերեալ եդեր ներքոյ քարիս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
394բ Զանարժան` Կիւրեղ գծողս աղաչեմ յիշել ի Տէր:
521բ Փա՜ռք անեղին Աստուածութեան,
Որ անսկիզբն եւ անվախճան,
Էր միշտ եւ է առանց թուական,
Չունի սպառումն կատարման:
Ձգեաց զերկինս որպէս խորան
Եւ հաստատեաց առանց հիման,
Եւ զլուսաւորսն բազմազան
Առանց ուրուք միշտ ընթանան:
Զհրեշտակս յերկինս եդ փառաբան,
Զմարդիկ յերկիրս գործական,
Պատճառ լինին աստ շինութեան,
Մինչեւ մահուամբ ի հող դառնան:
Յորոց եւ մին ես անպիտան`
Ղարասարցի տեղեաւ բնական,
Եւ Կիւրեղ կոչի իմ անուան,
Ի սուրբ գործոց զիրկ եւ ունայն:
Քանզի գործովս եմ անարժան,
Եւ զձեւն ունիմ կղերիկոսութեան,
Դարձո՛յ մեղաց ըշտեմարան,
Աստուծոյ ի՞նչ տամ պատասխան:
Զձեզ աղաչեմ, հա՛րք սրբազան,
Որք հանդիպիք երգոյս հարցման,
Զիս արժանի առէք յիշման`
Առ Արարիչ անմահ արքայն:
522ա Փա՜ռք երից անբաւից, անհասանելեաց Սրբոյ Երրորդութեան` երից անձանց եւ մի աստուածութեան` Հաւր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն, այժմ եւ յաւիտեան եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Աւգնականութեամբն Աստուծոյ մերոյ սկսա, եւ ողորմութեամբ նորին զրաւ եղեւ սուրբ տառիս: Արդ, գրեցաւ հոգիաբուխ աստուածային գանձարանս ի հայկազանս տումարի ՌՃ. եւ մի (1652) ամին, ի յաստուածապահ քաղաքիս Կողոնիայ, որ այժմ ասի Ղարասար, ի յանառիկ ամրոցիս, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնին եւ Սրբոյն Ստեփանոսի Նախավկային, ի հայրապետութեան տեառն Փիլիպոս կաթողիկոսին, եւ ի վայելումն քաջ րաբունապետին` տէր Գաբրիէլ վարդապետին, ձեռամբ բազմամեղ եւ անիմաստ գրչի` Կիւրղի, որ բնաւ չեմ արժանի յիշման: Եւ յերես անկեալ աղաչեմ զձեզ` զսուրբ ընթերցողքդ, առնել արժանի յիշելոյ ի ժամ սոսկալի եւ քստմնելի սուրբ բաշխման խորհրդոյն: Դարձեալ յիշեցէ՛ք զծնաւղն իմ` զԼեւոնն եւ զմայրն իմ` զԵաղութն, եւ զեղբայրն իմ` զՏրդատն, եւ զայլ ամենայն մերձաւորս եւ զազգայինս, որ փոխեալ են առ Քրիստոս` ի յոյսն ամենեցուն. ամէն: Դարձեալ յիշեցէ՛ք զուսուցիչն իմ` զՄանուէլ քահանայն, որ բազում աշխատութեամբ եւ ջանիւք ուսուցեալ է եւ հասուցեալ է |522բ| յայս չափս, զոր Տէր Աստուած զփոխարէնն միոյն Ճ. (100)ապատիկ եւ Ռ.
(1000)ապատիկ հատուցանէ աստ եւ ի հանդերձեալն. ամէն: Դարձեալ երես ի գետնի դնելով եւ կողկողագին պաղատանաւք աղաչեմ զձեզ, անմեղադիր լերո՛ւք խոշորութեան եւ սխալանաց գրիս, զի ժամանակս դառն էր, եւ հարկապահանջութիւն այլազգացն բազմացեալ էր ի վերայ մեր, վասն այն լսելիս կորեալ էր եւ միտքս ապիկար եւ հոգով տկար: Աղաչեմ յոյժ թախանձանաւք, զի խնամաւք կալցին, զի խնամեալ եւ պահեալ լիցին յԱստուծոյ: Եւ որ կարդա եւ աւրինակէ, գրեսցի զնոսա Տէրն Քրիստոս ի գիրն կենաց, բայց զեղկելիս մի՛ մոռասցի: Դարձեալ յիշեցէ՛ք զհոգեւոր եղբայրն իմ` զԱհարոն սարկաւագն, որ զթուխտս կոկեաց եւ բազում աշխատանք եւ երախտիք ունէր ի վերայ իմ` եղբայրական գթով, եւ ինքն յուսով փոխեցաւ առ Քրիստոս, զոր Տէր Աստուած ողորմի իւր հոգոյն: Ասացէ՛ք միաբան. Ամէն: Հայր մեր որ:
521բ, 522ա` համառօտութիւնը տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ.-ք, Գ., էջ 489-90:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 2ա Փոքր ի շատէ այսպէս լուաք, զի ՌՃԺԱ. (1662) թուականիս մերոյ ծնունդ է իմ` նուսատ Յովասափ անուամբ եւեթ բանի սպասաւորէ:
3ա (կարմրագիր) Յովասափ վարդապետ ծառայ բարձրելոյն:
2. Պատառիկ պահպանակ` Աբ (ԺԷ. դ.) Աստուած ողորմի մահտեսի Ասլանին եւ իւր կողակցին` Մարգարտին, որ տվին յիշատակ մէկ շապիք, Բ.
(2) մահրամա:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 12ա, 521ա, 521բ Յովասափ վարդապետ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1բ, 2բ (այբուբեն վրաց), 3ա (այբուբեն արաբացւոց), 3բ (պարսկերէն 3 տող), 4ա (թուեր` 1-9):
2106
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Թէոդուպօլիս |
ՌՃԿԴ. – 1715 |
ԳՐԻՉ` Թէոդոս: ԿԱԶՄՈՂ` Մակար վրդ.: ՍՏԱՑՈՂ` Խաչատուր վրդ. (եպս.) Բուզանդացի (Կոստանդինուպօլսեցի):
ԹԵՐԹ՝ 434-2 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝ 1աբ, 5ա, 87բ-8ա, 146ա-7ա, 236ա-49բ, 420բ-1բ, 433ա-4բ: ՊՐԱԿ՝ 1x5 +ԽԱ-ՁԱx10 (ԽԲ-ԽԸ, ԾԱ 12, ԿԳ 9, ԽԱ, ՀԱ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «VG ON» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 22,4x16,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,5x83): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 24: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, մէկ կապիչով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը տախտակ, աստառը սպիտակ գծերով կարմիր կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ. 1) + 1 (թ. 434), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Գահի վրայ բազմած Քրիստոս, առջեւը Խաչատուր վարդապետը ծնրադիր աղերսող` 5բ, Աւետում` 46բ, Մկրտութիւն` 88բ, Ոտնլուայ` 147բ: Կիսախորան` 6ա, 47ա, 89ա, 148ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` կենդանագիր, թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, դեղին, կանաչ, ոսկի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ: Երեք կապիչներից երկուսն` ընկած: Ա-Խ պրակների մասին տե՛ս գրչի յիշատակարանը` 431ա:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-431ա [Քարոզք, ճառք, խրատք, բանք զանազանք]
Ըստ գրչի յիշատակարանի` գիրքս կոչուել է «Հատոր Մաթէոսի»:
– 2ա-4բ [Ցանկ գրոցս] Եօթանասունհինգերորդ. Քարոզ վասն Յարութեան... Հարիւր եւ Ժ.երորդ. Աստուածային ներգործութիւն ի քանի՞ս բաժանի...
1. 6ա-15բ ՀԵ. [Քարոզ վասն Յարութեան. (ցանկից)]: Ասէ առաքեալն Պետրոս. Զի Քրիստոս մի անգամ մեռաւ վասն ձեր...
– Զամենայն խորհուրդն տնօրէնութեանն իւրոյ...
2. 16ա-35ա ՀԶ. [Վարդավառին (ցանկից)]: Եւ յետ Զ. (6) աւուր առնու Յիսուս ընդ իւր զՊետրոս... Խնդրեցէ՛ք, եւ տացի... – Ի մեղացն Ադամայ Գ. (3) պակասութիւն ընկալաք...
3. 35բ-45բ ՀԷ. Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Երանի ամենեցուն, որ բնակեալ են ի տան Տեառն... – Վարդապետք ասեն, թէ Երեք զանազանութիւն կայ...
4. 47ա-60ա ՀԸ. Քարոզ Աւետեաց Աստուածածնին, ի բանն, որ ասէ. Եւ յամսեանն վեցերորդի առաքեցաւ Գաբրիէլ... – Գրեալ է, թէ. Թագաւոր ոմն ունէր ակն մի...
5. 60ա-6բ ՀԹ. Քարոզ Տապանակին, ի բանն. Եւ ասէ Տէր ցՆոյ. Ժամանակ ամենայն մարդոյ հասեալ է... – Տապանն Նոյի ցուցանէ զսուրբ եկեղեցին...
6. 66բ-71բ Ձ. Քարոզ Պսակի, [ի բանն]. Եւ յաւուրն երրորդի հարսանիք... – Գիտելի է, զի է ինչ ի խորհուրդս, որ էութիւն է...
7. 71բ-9ա ՁԱ. Քարոզ Համբարձմանն, որ ասէ. Եւ մինչդեռ նոքա – Ամենայն տօնք տնօրինականք, զոր պաշտէ եկեղեցի...
8. 79ա-81բ [Քաղուածք զանազանք. խորագրերը ի լուսանցս]
ա. 79ա Յայլուստ – Քանզի ծածկեալ կար[աս]իս ոչ լնուի...
բ. 79աբ Յայլ բան – Բնակեցուցանէ զամուլն ի տան: Լուծմունք... Ամենայն որ զչարն առնէ` երկնչի...
գ. 79բ Վասն կիրակէի – Զկիրակին պատուեալ մեծարեցէ՛ք...
դ. 79բ-80ա Վասն կնոջ պոռնկի – Կին ոմն, որ բազում ժամանակ կայր ի պոռնկութիւն...
ե. 80աբ Առակ – Ահա երթային երկու ստենկնոս ի վաճառ...
զ. 80բ-1ա Յոհաննու Ոսկիբերանին ասացեալ է – Անհնարին է, թէ առանց խոստովանութեան...
է. 81ա Հարց – Զիա՞րդ ոչ որպէս զայլոցն վկայեաց...
ը. 81աբ Կիրակոս վարդապետի Եզնկացոյ – Զի ի ձուկն եւ ի գինին անխտիր յարձակին...
թ. 81բ Վասն ապաշխարութեան – Զի ասեն իմաստունք, թէ. Առիւծն երբէք ոչ լա...
9. 81բ-7ա ՁԲ. Քարոզ Յաղագս եօթն մահուչափ մեղացն – Հպարտութիւն ծնանի ի մասնէ հոգւոյն...
10. 89ա-113ա ՁԳ. Յոհաննու վարդապետի Եկեղեաց գաւառի Ասացուածք յաւուր Ծննդեան եւ Մկրտութեան Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ եւ ի խորհուրդ միաւորութեանն տօնիցն ի սրբոցն ի մի յարմարութիւնն – Յաղագս Աստուծոյ եւ աստուածային իրագործութեանն խօսել բաղձալի է...
11. 113ա-24ա ՁԴ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Ապա եթէ խոստովան լինիմք... (Ամառան Ձ.) – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուծոյ դատաստանն քաղցր է...
Գրչից` 124ա «Յայլազգացն ի մերս է թարքմանած քարոզս այս. մի՛ ընդունիր, որ ինչ զարտուղի թուի քեզ...»:
12. 124ա-8բ ՁԵ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Դարձեալ վասն քահանայից, ի բան... Շրթունք քահանային... (Ամառան ԽԲ.) – Նախ եւ առաջին այսպէս պարտ է իմանալ...
13. 128բ-34ա ՁԶ. [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ. ձեռ. 2143, 482ա-6ա] Քարոզ Վասն մահու վարդապետաց, ի բանն Յակոբայ. Ծաղր ձեր ի սուգ դարձցի... – Արդ, զի՞նչ ասացից կամ զինչ պատմեցից...
14. 134ա-7բ ՁԷ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ մահու, ի բանն Սիրաքայ. Ո՜վ մահ, դառն են յիշատակ քոյ (Ամառան ՃԽԹ.) – Ասէ իմաստունն Արիստոտէլ, թէ. Վաղճան...
15. 138ա-43ա ՁԸ. Քարոզ վասն ապաշխարութեանն, ի բանն. Ապաշխարեցէ՛ք, զի մերձեալ է յարքայութիւնն յերկնից – Վարդապետք ասեն, թէ. Ապաշխարութիւնն մեծ զօրութիւն ունի...
16. 143բ-75բ ՁԹ. Ի տէր Առաքելէ, ի բան մարգարէին. Եթէ հաճոյ թուի ձեզ` կշռեցէ՛ք զգինս իմ... – Որպէս տնօրէնութիւնս իւր յառաջագոյն գուշակեաց...
17. 148ա-50բ Ղ. Ի տէր Առաքելէ Քարոզ Մեծի հինգշաբաթին, ի բանն, որ ասէ. Արկ ջուր ի կոնք... – Ամենայն ուրեք յորժամ սկսանի Աստուած նոր ինչ առնել...
18. 150բ-1ա ՁԷ. [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարցումն. Վասն է՞ր ներէ Աստուած չար արանց...
151ա-2ա – Հարցումն. Վասն է՞ր ասէ. Զվաստակս ձեռաց քոց կերիցես...
19. 152բ-6բ Մաթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Երանի ողորմածաց... – Գիտելի է, զի այս կարգ առաքինութեանն առաւել պսակաց արժանաւոր է...
20. 157ա-63ա ՂԱ. Խրատ վասն եօթն մահուչափ մեղացն – Իմաստութիւնն Աստուծոյ եւ շնորհքն աղաչի վասն ձեր...
21. 163ա-4ա Ճշմարիտ դաւանութիւնն սուրբ ժողովոյն Նիկիոյ. ՅԺԸ հայրապետացն յԵփեսոսի եւ Կոստանդինուպօլսոյ – Հաւատամք ի մի Աստուած` ի Հայրն ամենակալ...
22. 164ա-5ա [Օրհնութիւն յետ քարոզից] – Փառք համագոյ եւ միասնական Սուրբ Երրորդութեանն...
23. 165ա-75բ Առակք ի Վարդան վարդապետէ ասացեալ
ա. 165աբ Առիւծն եւ գայլն եւ աղուեսն եղեն եղբարք... բ. 165բ Գայլն եգիտ էշ մի գէր... գ. 165բ-6ա Եկն վաճառական մի ի ժամ ընթրեացն... դ. 166աբ Աղուեսն էառ կաքաւ մի... ե. 166բ-7ա Աղուեսն առեալ չիտ մի... զ. 167աբ Կատուն էած փիլոն... է. 167բ-8ա Երեք ուղտք եւ Գ. աղուեսք եղեն եղբարք... ը. 168ա Աղուեսն ի գետն անկաւ... թ.
168աբ Էշ մի անկաւ ի գետն... ժ. 168բ Կին մի մեծահասակ... ժա. 168բ-9ա Զէշն մեծարեցին... ժբ. 169ա Ճուհին ծաղր ածէր... ժգ. 169աբ Այր մի հողագործ շինեաց ականատս... ժդ. 169բ-70ա Գառ մի ցանկալի կայր ի փարախ մի... ժե. 170ա Ժողովեցին թռչունին եւ ընտրեցին զսիրամարգն... ժզ. 170աբ Գայլն աղուեսն եղեն եղբարք... ժէ. 170բ Մուկ մի հպարտացաւ... ժը. 170բ-1ա Աղուեսն խաբեաց զգայլն... ժթ. 171ա Այր մի երթայր ի գիւղ մի... ի. 171աբ Աղուեսն ետես զպանիրն յորոգայթն... իա. 171բ-2ա Նապաստակքն ժողովեցան... իբ. 172աբ Աքլօրն եւ շունն եղբարք եղեն... իգ. 172բ-3ա Գայլն յափըշտակեաց անասուն մի... իդ. 173ա Այր մի աղքատ երթայր ի գեղաքաղաք մի... իե. 173աբ Այր մի անմիտ եւ յիմար ունէր դահեկան մի... իզ. 173բ-4ա Այր մի մեծատուն գնաց ի խնամախօսութիւնն... իէ. 174աբ Աղուես մի եգիտ ուղտ մի... իը. 174բ Երինջքն խայտային... իթ. 174բ-5ա Ուղտն եւ գայլն եւ աղուեսն եղեն եղբարք... լ. 175աբ Վարազն սըրէր զատամունս իւր... լա. 175բ Ուղտն եւ աղուեսն եղեն եղբարք...
24. 175բ [Գովասանք յԱռակաց Վարդանայ, ի Թէոդոս գրչէ]...
Առակաց բանքս է հրաշալի,
Երգողն է սուրբ եւ պանծալի,
Րաբունեացն րաբուն բարի,
Որոյ Վարդան վերայկոչի:
Հրեշտակաց պար յօրինի,
Յառաքելոց յաթոռ նստի
Եւ հաներեկ օրն որ լինի,
Մեզ բարեխօս առ Տէր լինի.
Ամէն:
25. 176ա-84ա Յորդորակ քարոզի: Աշխարհի – Օրհ[ն]եալ, գովեալ եւ բարեբանեալ...
26. 184ա-90ա ՂԲ. Խրատ հոգեւորական, ասացեալ Յոհանու վարդապետի Եզնկացոյ, որ Պլուզն կոչէին – Արար Աստուած զմարդն հոգի եւ մարմին...
27. 190ա-2ա Խրատ մարմնաւոր կենացս յաշխարհի իմաստութեանն, նորին Յոհանու Եզնկացոյ – Զպարոնութիւնն արժանի մարդոյն...
28. 192ա-6բ Խրատք իմաստնոց` պատասխանի ամենայն մարդոյ – Չորս իրք զթագաւորութիւնն պահէ...
Ի բանից Սոկրատայ, Աղէքսանդրոսի, Պղատոնի եւ Արիստոտէլի:
29. 196բ-201ա Պատմութիւն վասն Յովհանիսի Գառնիցւոյն – Այր ոմն ազնուական, առաքինի, զարմանալի վարուք...
30. 201աբ Վասն դիւին, որ ի կերպարանս կնոջ լեալ, խառնակէր ընդ այր մի – Պատմեաց մեզ վարդապետն Յովսէփ, որ շինեաց զվանսն, որ ի գերեզման Սրբոյ առաքելոյն Թադէոսի է...
31. 201բ-5բ Ի տեսլենէ Պետրոսի առաքելոյն մեկնութիւնն, թէ ետես անօթ կտաւ կախեալ, եւ ամենայն կենդանիք ի նմայ – Արդ, այս նշանակէ ամենայն տիեզերաց կոչման...
32. 205բ-25բ Վարդապետին Գէորգեա Եզնկացո Բան ասացեալ (Հարցմունք եւ պատասխանիք) – Մի է սկիզբն գեղեցկաբար խորհելոյ` գիտել, թէ վասն ոյր է մտածութիւնն... Հարց. Ո՞րպէս պարունակեալ են տարերքս ի միմեանց: Պատասխանի. Արդ, հողն, որ զներքին վայրս ընկալաւ...
33. 225բ-35ա ՂԳ. Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ – Բանն Աստուած ծոցային ծնունդն Հօր, յառաջ քան զյաւիտեանս...
34. 235աբ ՂԴ. Քարոզ եկեղեցւոյ, ի բան մարգարէին, որ ասէ. Եկեղեցիս օրհնեցէ՛ք զԱստուած – Մարգարէական գոչէ մեզ բան, եւ մեք զնոյն առեալ ձայն... զի արդարեւ նաւակատիս ///
(շար. թերի):
35. 250ա-4բ ՂԵ. Քարոզ վասն Անառակ որդւոյն, ի բանն, որ ասէ. Առն միոջ էին Բ. (2) որդի... – Վասն անառակ որդոյն, որ վատնեաց զամենայն ինչս իւր...
36. 254բ-62ա ՂԶ. Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Այր ոմն էր մեծատուն եւ ագանէր բեհեզս... – Գրեալ է յԱրարածքն, թէ Յովսեփայ Բ. որդիք էին...
37. 262ա-6բ ՂԴ. Վասն ախտից – Բազում ախտք են ի մարդ. վասն զի ունի մարմին չարչարելի...
38. 266բ-8բ Ի տէր Առաքել վարդապետէ... – Հարց. Յայտ է, զի աշխարհս մարդաձեւ ասացին... Պատասխանի. Աշխարհս ունի զձեւ մարդոյ...
39. 268բ-75բ ՂԷ. Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Արիւնն Յիսուսի Որդոյն Աստուծոյ սրբեսցէ զմեզ – Ի լուսոյ են կազմեալ բնութիւնք անմահից...
40. 275բ-85բ ՂԸ. Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Եղերուք խորագետք իբրեւ – Ամենայն գիրք աստուածայինք ի խրատ եւ ի յուսումն մեզ գրեցաւ...
41. 285բ-96ա ՂԹ. Քարոզ ի բանն Առակին, որ ասէ. Իմաստութիւն հիմունս արկ – Աստուածային իմաստութեամբն լցեալ առակախօսն Սողոմոն...
42. 296բ-316բ Ճ. Քարոզ Փոխման Աստուածածնին, ի բան Յոբայ, որ ասէ. Զի՞նչ երկիր իցէ եւ այլն – Եթէ ոք իմաստուն խորհրդով ներակրթեալ զինքն կամիցի...
43. 316բ-21բ ՃԱ. Քարոզ ի բանն. Աղաչէր զնա ոմն ի փարիսեցւոց, զի կերիցէ ճաշ – Կատարեալ հաւատն ի կնոջէս յայսմանէ ունիմք ուսանել...
44. 321բ-4ա ՃԲ. Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Այնպէս եղիցի ուրախութիւնն – Բանքս այս գրեալ են ի Ղուկասու Աւետարանին ՃԾ. համարն...
45. 324բ-44բ ՃԳ. Սահակայ միայնակեցի արարեալ Յաղագս դաւանութեանն հաւատոյ Հայաստանեաց եկեղեցւոյ. – Հաւատով խոստովանիմք եւ դաւանեմք եւ պաշտեմք...
46. 345ա-51բ ՃԴ. Գէորգեա Եզնկացոյ ասացեալ – Հարց. Հայր կամա՞ւ ծնաւ զՈրդի, թէ՞ յոչ կամայ... Պատասխանեմք. թէ. Ամենայն հաւանութիւնն, որ է կամք...
47. 351բ-62բ ՃԵ. Դաւանութիւն ուղղափառ հաւատոյ. – Հաւատամք ի մի Աստուած Հայրն ամենակալ, եւ այս է Ժ. (10) պատուիրանն...
48. 362բ-6ա ՃԶ. Յաղագս անձին յատկութեանն բան ինչ խօսեցեալ Յակոբ վարդապետի, ի խնդրոյ պարոն Օշնի – Արդ, գիտել պարտ է, զի անձն ի գոյանալ անհատին էանայ...
49. 366ա-8ա Սակս միաւորութեանցն Քրիստոսի, ի Ներսիսէ ասացեալ. – Խոստովանիմք յերկուց բնութեանց միացեալ զՔրիստոս անշփոթաբար...
50. 368ա-9ա Ընդդէմասացութիւնն Աթանասի եւ Արիոսի Յաղագս աստուածութեանն Որդոյ – Աթանաս ասէ. Ո՞վ է խաչեալն, Բանն Աստուա՞ծ, թէ՞ մարմինն...
51. 369ա-83բ Սրբոյն Բարսղի հարցումն ընդ Ապօղինար չարափառին – Բարսեղ ասէ. Մարմին մարդկային ունէ՞ր Քրիստոս, թէ ոչ: Ապօղինար ասէ. Ոչ...
52. 383բ-5ա Ներսէսի Դաւանութիւն – Հաւատով խոստովանիմ զքեզ ամենասուրբ Երրորդութիւնն անմահ...
53. 385բ-6ա Վասն հերձուածողացն, որք ասեն, թէ. Յետ մահուն ոչ է օգուտ պատարագն ննջեցելոց – Սուրբն եւ մեծն Կղէմէս հռոմայեցի էր ազգաւ... 386աբ Եւ այլ սքանչելիք, որ եղեն յետոյ – Ի միում տարոջ, յորում ցամքեցաւ ջուրն...
Տե՛ս «Լիակատար Վարք եւ վկայաբանութիւն սրբոց», էջ 867-9:
54. 386բ-7բ Առ որ եւ կարծիս տան, թէ գիտեն զԱստուած եւ զՕրէնս նորայ, որ է հագարացիքն – Արդ, մեք երիս աստուածս օտարս եւ զատեալս ի միմեանց ոչ ասեմք...
55. 387բ-9ա Ի բանն. Հայր, գոհանամ զքէն, զի յամենայն – Ամաչեսցէ Թէոդորիտոնն եւ նմանք նոցա...
56. 389աբ Պատճառ արծաթոյն Յուդայի – Զայն արծաթն ի Բաբիլոնէ մոգին ընծայ բերին Յիսուսի...
57. 389բ-95ա ՃԷ. Հարց Եւսեբեա ժամա[նակա]գրի առ Անատօլի եպիսկոպոս – Հարց. Ընդէ՞ր տարին երեքհարիւր ԿԵ. (365) օր է: Պատասխանի. Այս ըստ մարդոյն կազմութեանն կարգեցաւ...
58. 395ա-9բ [Յորդորակ (ցանկից)] – Եւ մեղաւոր հոգիքն զարհուրեալ դողան...
59. 399բ-416բ ՃԸ. Նորին Գրիգորիս (Տաթեւացւոյ) Թուխտ վասն Աղթամարայ եպիսկոպոսացն – Դարձեալ դարձաց առ ձեզ բանիւ եւ թղթով...
60. 416բ-20ա Թուխտ (թղթառաջ) – Նուաստ եւ ներքեւեալ ոգի խնդրող բանին... որպէս դասք սուրբ մարտիրոսաց/// (շար. թերի):
61. 422ա-30ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ այլմէ վասն որոմանց ակարակին, ի բանն. Ոչ սերմն բարի սերմանեցեր... (Ձմեռան ՂԹ) – Հարցանեն իմաստունքն, թէ. Չարն եւ բարին ուստի՞ է...
62. 430ա-1ա Պատմութիւն ի Հարանց վարուցն – Պատմեաց հայրն Դանիէլ, եթէ ոմն քարահատ, Զեւլոժի անուն, վաստակէր աւուրն դանկ մի ոսկի... որ ոչ գոյ բաւ:
Այստեղ չեն ընդօրինակուած ցանկում նշուած նիւթերից` «ՃԹ. Առեալ զԵ. նկանակն...» եւ «ՃԺ. Աստուածային ներգործութիւն ի քանիս բաժանի...», նրանց փոխարէն բերուած են 61-62:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 15բ Մանաւանդ ըստացող սուրբ տառիս` Բուզանդացի Խաչատուր աստուածաբան վարդապետին եւ ապիկար` Թէոդոս գրչիս. ամէն: Փառք Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ:
45բ Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս` զԿոստանդինուպօլսեցի Խաչատուր վարդապետն, որ այժմ առաջնորդ է մայրաքաղաքիս Արզրումայ: Ի սորա աւուրս վաղճանեցաւ Աղէքսանդր կաթողիկոսն, յետ որոյ ամենայն Հոռոմաստանու առաջնորդացն եւ պատրիարգին Կոստանդինուպօլսոյ Յովան/// (չշարունակուած):
66բ Մանաւանդ զհեզահոգի եւ աստուածաբան` Խաչատուր եպիսկոպոսն աղաչեմ յիշել ի Քրիստոս միով Հայր մեղայիւ, զոր յոյժ եւ եռափափագ սրտիւ ցանկացող եղեւ այսմ հոգէզուարճ բուրաստանիս, զետ գծագրել հալալ արդեանց եւ արդար վաստակոց իւրոց. ամէն:
87ա Ով ընթերցող սուրբ մատենիս, աղաչեմ զձեզ վասն սիրոյն Քրիստոսի յիշել զիս` եղկելի Թէոդոս գրիչս եւ զմարսն իմ` զհանգուցեալն առ Քրիստոս զՄարիամն:
134ա Զմեղուցեալ սպասաւորս բանի եւ զմեղօք մեռեալս յամենայնի` զԹումա յիշման առնել արժանի, եւ մանաւանդ` Խաչատուր աստուածաբան վարդապետն Կոստանդնուպօլսեցի ըստացօղ գրիս, եւ զիս` անարժան Թէոդոս եղկելի գրիչս, եւ Քրիստոսի մարդասիրին փառք յաւիտեանս:
137բ... Մանաւանդ` Թէոդոս գրիչս եւ եղբայրն իմ` Թումաս քահանայն, եւ զմայրն իմ` Նազլուն. եւ նմա փառք յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
143աբ Գիրս մնայ,
Ձեռս փտի եւ հող դառնայ,
Ով որ կարդայ ողորմիս տայ,
Տէրն ողորմի ինձ եւ նորա. ամէն:
144ա-5բ ԶԹէոդոս գերեալ մեղօք
Եւ զանկատար հոգիս տիօք,
Մաղթեմ յիշել սրտի մտօք,
Սեռն սիրով, բարի կամօք,
զՏէր ողորմեայն լի արտասուօք,
Ողորմագին թախանձանօք,
Ինձ առձայնել ձրի շնորհօք,
Եւ ձեզ լիցի` կրկին կենօք.
Ամէն:
156բ Եւ արդ` յերես անկեալ կողկողագին դիմօք, հայցեմ միով Հայր մեղայիւ յիշել զիս` Թէոդոս գրիչս, ով ընթերցողք (նման` 296ա, 362բ, 386բ, 389ա):
430ա... Մանաւանդ ըստացող սուրբ տառիս` Խաչատուր քաջ րաբունի Կոստանդինուպօլսեցի... եւ նմա եւ Հօր իւրոյ եւ Սուրբ Հոգոյն փառք եւ զօրութիւն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
431ա Փա՜ռք անեղին Աստուծոյ Հօր, գովութիւն Որդւոյն միածնի Յիսուսի Քրիստոսի, բարեբանութիւն բղխեցելոյն ի Հօրէ շնորհաբաշխ Սուրբ Հոգւոյն` յամենայն արարածոց, յիմանալեաց եւ ի զգալեաց յաւիտեանս. ամէն: Յոքնատեսակ եւ ամենասքանչ դիմօք ներգործէ աներեւոյթ ազդմամբ շնորհք ամենասուրբ Հոգւոյն յորս կամի սքանչելապէս արուեստաւորեալ յոգիս բանականաց զտեսակ փրկութեան, ձրից պարգեւաց իւրոցն զօրութեան ըստ քանակութեան ներընդունողին որչափ տանելն բաւ է: Եղեւ զրաւ գրեցման հատորիս ընթվոջն ՌՃԿԴ. (1715), փետրվարի ներ տասնում եւ քառոջ, ի խնդրոյ աստուածաբան վարդապետին Կոստանդինու|431բ|պօլսեցւոյ, որ եւ շնորհօք Քրիստոսի` վերատեսուչ եւ առաջնորդ է այժմ աստուածաշէն մայրաքաղաքիս Թէոդուպօլսոյ եւ Լուսաւորչի վանիցն: Զօր եւ բազում եռափափագ սիրով ցանկացող եղեւ այսմ հոգեզուարճ գրիս, որ կոչի Հատոր Մատթէոսի, ի հալալ արդեանց եւ արդար վաստակոց իւրոց, յիշատակ իւր եւ իւրոցն անջինջ յաւիտենական: Եւ արդ, իմացարո՛ւք, եղբա՛րք, Քարոզգիրքս ՁԱ. (81) տետր եղեւ, եւ տեսաք յոյժ ծանր հաստ կու լինիր, ապա բաժանեցաք եւ արաք Բ.
(2) գիրք. Խ. (40) տետր առաջին գիրքն եղեւ եւ ԽԱ. (41) տետր` երկրորդն, որ է սայ: Եւ երես անկեալ աղաչեմ ընթերցողացդ, որ լաւ խնամով պահէք զայս Բ. (2) գիրքս եւ միմեանց չի բաժանէք: Դարձեալ, կրկին աղաչեմ զձեզ, եղբարք, կարդալով կամ օրինակելով, ուղիղ սրտիւ եւ մաքուր մտօք մի բերան Աստուած ողորմի ասացէ՛ք Խաչատուր աստուածաբան վարդապետին` ըստացողի մատենիս, որ բազում եւ զանազան, ազգի-ազգի խորտկոք եւ համեղ կերակրովք կերակրէ եւ մխիթարէ զիս, այլեւ ցըքի եւ գինի ուրախարար մարդկան անպակաս է մեզանէ: Դարձեալ կրկին աղաչեմ զեղբարցդ, որ ընթեռնուք զսա, յիշել ի մաքրափայլ աղօթս ձեր ըստացող |432ա| սուրբ տառիս` զտէր Խաչատուր աստուածաբան վարդապետն եւ զծնողսն իւր. մի՛թէ Քրիստոս Աստուածն յամենայնի զինքն ընդ երկայն աւուրս արասցէ մինչեւ ի խորին ծերութիւն հասանել, ամէն. եւ յետ աստեացս ելանելոյ ընդ ԲԺ.ան
(12) վարդապետացն դասակից եւ պսակից արասցէ. ամէն: Դարձեալ յիշեսջիք ի մաքրափայլ աղօթս ձեր միաբան սուրբ ուխտիս` Մարգարէ եպիսկոպոսն եւ Մակար վարդապետն եւ Մարտիրոսն վարդապետն եւ Երեմիայ վարդապետն: Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս` զՄակար վարդապետն, որ բազում աշխատութեամբ կազմեաց զերկու Քարոզգիրքս, եւս առաւել` զՄարտիրոս վարդապետն, որ շնորհեաց ինձ զօրինակ դորին. եւ որ յիշէք զվերոյգրեալսդ, Քրիստոս Աստուած զձեզ յիշէ իւր միւսանգամ գալստեան. ամէն: Դարձեալ կողկողագին դիմօք աղաչեմ յիշել` զԽաչատուր աստուածաբան վարդապետն, զի յոյժ քաղցր է եւ հեզահոգի եւ ջատագով ճշմարտութեանն Լուսաւորչականի ուղղափառ դաւանութեանս. ամէն: Եւ զիս, դատարկս ի բարեաց եւ ունայնացեալս ի բարեզարդութեանց` զԹէոդոս գրիչս յիշել մախթեմ ի Քրիստոս, ով սրբասէրք, նաեւ զեղբայրն իմ` տէր Թումաս հեզահոգի քահանայն եւ զծնօղսն իմ` Գասպարն եւ Նազլուն, եւ հօրեղբայրն իմ` տէր Պաղտասարն: |432բ| Եւ որք յիշէք, յիշեալ լինիք ի Տեառնէ` յոյսոյ մերմէ. ամէն: Աղաչեմ զձեզ, ով սիրելիք, յորժամ հանդիպիք զայս յիշատակարանիս, չլինի թէ անուն քերէք դորա միջէն, զի սովոր են անմիտ մարդիք, որ վերջին ըստացողն զառաջնոյն անունն ջնջէ անմտաբար: Եթէ ոք անդգնի եւ արասցէ, յանէծս Կայենի եւ Յուդայի եւ տիրասպան քահանայից մեղսն ժառանգեսցէ: Ասասցեն հրեշտակք եւ մարդիք. Եղիցի, եղիցի. ամէն:
2. 6ա (ոսկեգիր երկաթագրով, անուանաթերթի ստորին լուսանցում) Խաչատուր վարդապետ Բուզանդիացի:
88բ (ոսկեգիր երկաթագրով, զարդաձեւի մէջ) Խաչատուր եպիսկոպոս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 4բ (ԺԸ դ., նոտրգիր, լուացուած եւ հազիւ նշմարելի) Ես` [Սուրբ Էջմիա]ծնի միաբան Դանիէլ վարդապետս գնեցի զայս գիրքս մէկ/// եւ մէկ քալդուզ ոսկու, Կարնեցի Յ[ոհաննէ]ս վարդապետէ:
46ա (նոյն ձեռքով, լուացուած եւ անընթեռնելի):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 46ա (լցուած):
2107
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ` Ղազար Ղրիմեցի:
ԹԵՐԹ՝ 377-3 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած`
1աբ, 376ա-7բ: ՊՐԱԿ՝ 1x8+Ա-ԼԱx12 (ԻԷ 11, ԼԱ 8): ՆԻՒԹ՝ թուղթ (ԺԸ. դ. յաւելում`
1, եռամահիկ լուսադրոշմով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,5x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (17,5x12,4), միասիւն`
2աբ: ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 42: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` երկու կապիչներով,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը` դրոշմազարդ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
1+2 (թ. 1, 376-377), թուղթ, եռամահիկ լուսադրոշմով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 3ա (ուրուագծային), 9ա: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային: Զարդագիր` հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ճառ իմն: Ժ. դ.:
2 (Ա-Բ) +2 (Գ-Դ), ստացուած չորս ամբողջական թերթերից: Մագաղաթ, միասիւն
(14x8,5), ուղղագիծ մանր երկաթագիր, 20 տող, Աա, Բբ, Գբ, Դա խունացած եւ անընթեռնելի,
յաւելագրողի ձեռքով վրան զանազան գրութիւնք: Կարդալ` Աբ «/// Յիրաւ ասաց մարգարէն
ի նոսա, եթէ ի գործս ձեռաց իւրոց...», Բա «որս կազմ արարեալ եւ յաւրինեալ զամենայն
արքունիսն...», Գա «նոցա զայս կարէի ասել, եթէ զոր բանաւորութեամբդ պատուեցի...»,
Դբ «...եկայք այս[աւ]ր մանկունք եկեղե[ցւոյ] ///»:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը
տեղ-տեղ գունափոխուած, լուսանցներում փոքրիկ կպումներ, պատռուածքներ, այրուածքի
հետքեր եւ ցեցակեր: ԻԷ. պրակը պակասաւոր, ետեւառաջութիւն: Կազմի դռնակն ու կապիչներից
մէկն ընկած: ԺԸ դ. նորոգուած, տեղ-տեղ կարկատուած եւ աւելացուած` թ. 1, 376-7:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-375բ
[Գրիգորի
Տաթեւացւոյ Քարոզգիրք]
– 3ա-8ա
Ցանգն է Երկրորդ հատորիս – Առաջին. Նախերգաբար Վասն Օրինաց...
ՃՀԵ. Յաղագս արբեցութեան...:
– 8աբ [Նախերգան] – Ո՜վ Տէր իմ Յիսուս Քրիստոս, Բան Հօր
եւ Որդի Կուսի, տո՛ւր ինձ` անկատարիս զկատարեալ բանից քո թարքմանութիւն...
1. 9ա Գրիգորի Եռամեծի, բանիբուն վարդապետի, քաջ հռետորի եւ ճշմարտասէր
իմաստասիրի, ճգնազգեաց անձին եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցոյ,
շարժեալ ի բարեսէր մտաց եւ ի Հոգոյն շնորհաց, յաւէտ ի հարկեցուցիչ բանից, տիրական հրամանաց`
տալ ըստ ըղձից ի քէն խնդրողաց վասն եղծման չարիմաց բանից անհամեստ քարոզչաց, տալով
զսա ի յագուրդ մտաց բանասէր անձանց, մանաւանդ ի զարդ պարծանաց ուղղասէր մանկանց,
եւս ի պատիւ սրբոց եւ դարձումն ի մեղաց, պատճառ սրբութեան մաքրասէր անձինս հարսին
փեսային փառաց եւ առիթ ժառանգման նախապատրաստեալն բարեաց, զոր եւ ինքն իւրայօքն
հանդերձ հասցէ ի վայելումն փառաց անվախճան կենաց: Երկրորդ հատոր Քարոզգրոցս (Ամառան
հատոր)
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/ 9ա-11ա: Բ/11ա-4բ: Գ/14բ-21ա: Դ/21ա-4ա: Ե/24ա-7ա: Զ/27ա-9ա: Է/29ա-32բ (32բ-45բ տե՛ս
Ձմեռան հտ.. ՃԽԸ, ՃԾԲ-ՃԾԵ): Ը/45բ-7բ: Թ/47բ-9բ: Ժ/49բ-50բ: ԺԱ/50բ-3ա: ԺԲ/53բ-5բ: ԺԳ/55բ-9ա: ԺԴ/59ա-60ա: ԺԵ/60աբ:
ԺԶ/349բ-50բ:
ԺԷ/350բ-3ա:
ԺԸ/60բ-2բ:
ԺԹ/62բ-4ա:
Ի/64ա-5բ:
ԻԱ/65բ-7ա:
ԻԲ/67ա-8ա:
ԻԳ/68ա-70ա:
ԻԴ/70ա-2բ:
ԻԵ/72բ-4ա:
ԻԶ/74ա-6ա:
ԻԷ/76ա-8բ:
ԻԸ/78բ-80բ:
ԻԹ/80բ-1բ:
Լ/81բ-3ա:
ԼԱ/83ա-4ա:
ԼԲ/84ա-7ա:
ԼԳ/87ա-9ա:
ԼԴ/89ա-90բ:
ԼԵ/90բ-2բ:
ԼԶ/353ա-5բ:
ԼԷ/92բ-4ա:
ԼԸ/94ա-7ա:
ԼԹ/97ա-9բ:
Խ/355բ-8ա:
ԽԱ/358ա-9ա:
ԽԲ/359ա-62ա:
ԽԳ/ չիք:
ԽԴ/99բ-101բ:
ԽԵ/101բ-2բ:
ԽԶ/102բ-5ա:
ԽԷ/105բ-7ա:
ԽԸ/107բ-8բ:
ԽԹ/108բ-9բ:
Ծ/չիք:
ԾԱ-
ԾԲ/չիք:
ԾԳ/109բ-10բ:
ԾԴ/111ա-2ա:
ԾԵ/362ա-3բ:
ԾԶ/364բ-6բ:
ԾԷ/363բ-4բ:
ԾԸ/113ա-4բ:
ԾԹ/114բ-5բ:
Կ/չիք:
ԿԱ/115բ-7ա:
ԿԲ/117ա-9բ:
ԿԳ/119բ-22ա:
ԿԴ/122ա-4բ:
ԿԵ/366բ-8ա:
ԿԶ/368ա-9բ
(369բ-75բ տե՛ս արտաքոյ,
ե-է):
ԿԷ/124բ-6ա:
ԿԸ/126բ-7բ:
ԿԹ/127բ-9ա:
Հ/129ա-30ա:
ՀԱ/130ա-1բ:
ՀԲ/131բ-3բ:
ՀԳ/133բ-4բ:
ՀԴ/134բ-7բ:
ՀԵ/137բ-9ա:
ՀԶ/139ա-41ա:
ՀԷ/141ա-2բ:
ՀԸ/142բ-4ա:
ՀԹ/144ա-6ա:
Ձ/չիք:
ՁԱ/146ա-8ա:
ՁԲ/148ա-50ա:
ՁԳ/150ա-1բ:
ՁԴ/151բ-2բ:
ՁԵ/153ա-4ա:
ՁԶ/154բ-5ա:
ՁԷ/155ա-6բ:
ՁԸ/156բ-7ա:
ՁԹ/157ա-8ա:
Ղ/158աբ:
ՂԱ/158բ-9ա:
ՂԲ/159աբ:
ՂԳ/159բ-60բ:
ՂԴ/160բ-1բ:
ՂԵ/161բ-2բ:
ՂԶ/162բ-4ա:
ՂԷ/164ա-6բ:
ՂԸ/166բ-9բ:
ՂԹ/169բ-71բ:
Ճ/171բ-4ա:
ՃԱ/174ա-5ա:
ՃԲ/175ա-7բ:
ՃԳ/177բ-9ա:
ՃԴ/179ա-82ա:
ՃԵ/182ա-4ա:
ՃԶ/184բ-6բ:
ՃԷ/186բ-90ա:
ՃԸ/190ա-1բ:
ՃԹ/191բ-4բ:
Ճժ/չիք:
ՃԺԱ/194բ-7ա:
ՃԺԲ/197ա-8բ:
ՃԺԳ/198բ-200ա:
ՃԺԴ/200ա-1բ:
ՃԺԵ/201բ-3բ:
ՃԺԶ/203բ-7ա:
ՃԺԷ/207ա-9բ:
ՃԺԸ/209բ-11ա:
ՃԺԹ/211ա-3ա:
ՃԻ/213ա-5ա:
ՃԻԱ/215ա-7ա:
ՃԻԲ/217ա-9բ:
ՃԻԳ/219բ-21ա:
ՃԻԴ/221ա-3ա:
ՃԻԵ/223բ-5ա
(գրչից` 225ա «Այս քարոզս յաւրինակն զկայր, զոր ի Հարցմանցս»):
ՃԻԶ/225բ-7բ:
ՃԻԷ/227բ-30ա:
ՃԻԸ/230ա-3ա:
ՃԻԹ/233ա-6ա:
ՃԼ/236ա-40ա:
ՃԼԱ/240ա-3ա:
ՃԼԲ/243ա-6ա:
ՃԼԳ/246ա-8ա:
ՃԼԴ/248ա-50բ:
ՃԼԵ/250բ-4ա:
ՃԼԶ/254ա-6ա:
ՃԼԷ/256ա-8բ:
ՃԼԸ/258բ-60բ:
ՃԼԹ/260բ-2ա:
ՃԽ/262ա-3ա:
ՃԽԱ/263ա-6ա:
ՃԽԲ/266ա-8ա:
ՃԽԳ/268ա-70բ:
ՃԽԴ/չիք:
ՃԽԵ/270բ-4ա:
ՃԽԶ/274ա-9բ:
ՃԽԷ/279բ-81բ:
ՃԽԸ/281բ-3ա:
ՃԽԹ/283ա-4ա:
ՃԾ/284ա-5ա:
ՃԾԱ/285ա-6ա:
ՃԾԲ/286ա-9ա:
ՃԾԳ/289ա-91ա:
ՃԾԴ/288բ-9ա:
ՃԾԵ/291աբ:
ՃԾԶ/291բ-293ա:
ՃԾԷ/293աբ:
ՃԾԸ1/293բ-292ա:
ՃԾԸ2/292ա:
ՃԾԹ/292աբ,
294ա: ՃԿ/294աբ:
ՃԿԱ/294բ-5ա:
ՃԿԲ/295աբ:
ՃԿԳ/295բ-6ա:
ՃԿԴ/296ա-8բ:
ՃԿԵ/298բ-305ա:
ՃԿԶ/305ա-7ա:
ՃԿԷ/307ա-10ա:
ՃԿԸ/310ա-3ա:
ՃԿԹ/313ա-4բ:
ՃՀ/314բ-7ա:
ՃՀԱ/317ա-9բ:
ՃՀԲ/319բ-20ա
(320աբ տե՛ս ՃՁԸ):
ՃՀԳ-ՃՁԳ/չիք:
ՃՁԴ/320բ-3ա
(միջից պակասաւոր: 323ա-31ա տե՛ս արտաքոյ, ա-դ: 331ա-49ա տե՛ս Ձմեռան
հտ., ՃԽԹ-ՃԾԱ, ՃԾԶ-ՃԾԷ, ՃԾԹ-ՃԿ): ՃՁԵ-ՃՁԷ/չիք: ՃՁԸ/320աբ («Յիշատակարան
գրոցս»):
2. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740.
Ա-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/32բ-4բ: ՃԽԹ/331ա-4բ: ՃԾ/334բ-7բ: ՃԾԱ/337բ-40բ: ՃԾԲ/34բ-7ա: ՃԾԳ/37ա-40բ: ՃԾԴ/40բ-3բ: ՃԾԵ/43բ-5բ: ՃԾԶ/340բ-2բ: ՃԾԷ/342բ-5ա: ՃԾԹ/345ա-6ա: ՃԿ/346ա-9ա:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց
եւ բանք զանազանք]
ա. 323ա-5բ Քարոզ Պատարագի
կարգաւ պատմագրաբար – Հարցումն.
Զի՞նչ է ասելն Խորհուրդ պատարագի... Պատասխանի. Նախ, զի ծածուկ եւ խորհրդաբար
աղօթեմք...
բ. 325բ-6բ
Այլ
բանք խրատականք – [Հարցումն.]
Վասն է՞ր խաբեաց սատանայ զԱդամ: Պատասխանի. Ասէ սուրբն Գրիգոր Յաճախապատումն...
գ. 326բ-8բ
Քարոզ
խոստովանութեան, ի գիրս Ելիցն. Տէր Աստուած Եբրաեցոց կոչէ զմեզ առ ինքն: Արդ, երթիցուք
երից աւուրց ճանապարհ... – Վարդապետք
ասեն. Յորժամ կամեսցի ոք երթալ ի ճանապարհ...
դ. 328բ-31ա
Վասն
պարծելոյն ոմանց առ Պետրոս, զոր սուտ պարծին – Հարցումն. Զի՞նչ է ասելն Տեառն առ Պետրոս. Մինչ մանուկն
էիր... [Պատասխանի]. Այս է իմացումն բանիս, զի Պետրոսիւ...
ե. 369բ-72ա Խրատք յորժամ եպիսկոպոս
կամ քահանայ կամ ուխտի առաջնորդ վախճանի – Առնուն
քահանայքն զժողովուրդն եւ երթան ի տեղին, ուր զգերեզմանն կամին առնել...
զ. 372ա-4բ, 2բ Յորդորակ – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն
թարգմանութեան առաջի արկեալ բանիս...
է. 374բ-5բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց. Վասն է՞ր գնաց Քրիստոս ի հարսանիսն:
Պատասխանի. Նախ` զի յայտ արասցէ, թէ սայ է...
Բ.
Յաւելագրութիւն, ԺԵ. դ.
– 2ա [Գիր մխիթարութեան] – /// եւ ի ներգեալ ոգոյ պիտականուն,
գրեմ զայս աւանդ... ծաղկեալ դիմաւք զաւագն քո այս անուն անարատ կենաւք փոխեցաւ
յունայն կենաց... ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
53ա Զեղկելիս
յիշեա՛ ի բարի մասին:
55բ Զհեղգս
ի բարին եւ զարագս ի չարն, զՂազար
ծրողս յիշեա՛:
74ա Ո՜վ
եղբայր, զտառապեալ ոգի զծրող սուրբ տառիս` զՂազարս
յիշեա՛յ:
154ա զՏառապեալ
ծրօղ մատենիս` զՂազար Ղրիմեցի
յիշեա՛, եղբա՛յր, ի բարի մասին, եւ Աստուած` զքեզ:
217ա Ընդ
նոսին եւ զիս` զՂազար Ղրիմեցի
եւ զծնօղսն իմ փրկեսցէ Փրկիչն մեր եւ արժանաւորեսցէ տեսութեան իւրոյ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 2բ (բոլորգրանման նոտրգիր)
Երկեակ քառեակ թիւ հարիւրի,
Հնգից յիսնից, տասն ըզկնի,
Այլ եւ Դ. (4) ամ յարաբարդի (1615),
Դժնեա եւ դառն յեղանակի:
Ի պարփակեալ ժամանակի,
Եւ ի լրմանըն սոյն աւրի,
Ի մուտ Տրէի Հայոց ամսի
ՅԷ. եւ ի Ժ. (17) Յունվարի
Մեծ վարդապետն հայկազնի`
Բասիլիոսն Աղբակեցի
Հանգեաւ մարմնով ի տապանի,
Ի դուռն Սուրբ Յովանիսի:
Ո՜վ պատահողք այսմ տառի
Եւ փափաքողք նորին շիրմի,
Ի յԱրարչէն ամէնայնի,
Պարգեւողէն մեզ զբարի,
Խնդրեմ ի ձէնջ ես եղկելի
Մաղթել եւ ձեզ ընդ իմ բանի,
Նորին հայցմամբն անդառնալի`
Զխաղաղութիւն |3ա| տալ ի յերկրի:
2. 1ա (նոտրգիր) Ի թվականիս Հայոց ՌՃԿԱ. (1712) վախճանեցաւ տէր Ովանէս:
2բ տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Ա. էջ 547:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 375ա (ուղղանկիւն)
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Տէր տո՛ւր ին (ձ) լեզու խրատու զի գիտացից բանեալ
զբերանս իմ ի ժամու զի (նաեւ` զանազան տառեր)։ 2ա, 375բ (զանազան տառեր եւ բառեր):
377ա (այբուբեն):
2108
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Զե[յ]թուն |
ՌՃԺԲ.-ՌՃԺԹ. – 1663-1670 |
ԳՐԻՉ՝ Փարթամ։
ԹԵՐԹ՝ 521-4 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝
1ա-2ա, 3բ, 389բ-90բ, 411բ-2բ, 417բ, 519բ-21բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Լx12 (ԺԲ-ԺԵ, ԺԷ 10, ԺԶ 8,
ԻԷ-ԻԹ 14, ԼԲ 6, ԼԳ 16, ԼԴ 11)+ Ա-Թx12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ սափորանշան լուսադրոշմով։
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x 14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (15x10,2)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (այլ ձեռք` 515բ-9ա)։
ՏՈՂ՝ 35: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ մէկ կապիչով, միջուկը
տախտակ, աստառը ծաղկադրոշմ կտաւ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (թ. 1-2)+2 (թ. 520-521), թուղթ, եռամահիկ
լուսադրոշմով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Խորան վկայութեան`
184ա: Յատակագիծ քաղաքին Երիքովի` 197բ: Կիսախորան`
7ա: Ճակատազարդ` 39ա, 72բ, 94բ, 126բ,
148բ, 198ա, 214ա, 243բ, 296բ: Լուսանցազարդ`
բուսական, յուշկապարիկ: Զարդագիր`
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր,
կապոյտ, շագանակագոյն, կանաչ, նարնջի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը
գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր, թանաքի ճապաղում` 166ա, մկնկեր` 478-521, բնագիրը
վնասուած, քառորդ սիւնակի չափ կտրուած հանուած` թ. 6: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը
մաշուած, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-341բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Գիրք հարցմանց]
Տե՛ս ձեռ. 921, 3ա-367ա. Ցանկ գրոցս` Ա-ԽԱ/4ա: Յռջբ. գրոցս/4բ-5բ: Հատոր Ա/5բ-38ա: Բ/38բ-71բ: Գ/72ա-93բ: Դ/94ա-125բ: Ե/126ա-47բ: Զ/147բ-96բ: Է/197ա-213բ: (Երիքովի
հատակագծի ներքեւում` 197բ, ոտանաւոր. տե՛ս ա.) Ը/213բ-43ա: Թ/243ա-95բ: Ժ/295բ-341բ (Յիշ. գրոցս`
334բ-5ա: Յիշ. հարցմանցն Գէորգ վարդապետի` 341աբ): Ունի.
ա. 197բ [Գովասանք Երիքովի] – Այս է քաղաքն Երիքովի / Որ ամրագոյն պարիսպ ունի...
ԺԹ դ. ոմն համեմատել է տպագիր օրինակի հետ եւ լուսանցներում նշումներ արել:
Բ. 341բ-89ա,
342ա Ծաղկաքաղ Մեկնութիւն ի լուսաւոր բանից արդիւնական Յովհաննու
Որոտնեցոյ, հաւաքեալ աշխատութեամբ Գրիգորի աշակերտի նորին, շնորհալի վարդապետի...
[Մեկնութիւն Եսայեայ] (Ա-Կ.) –
Հրց. [Զ]ինչ է, որ ասէ Տեսիլ Եսայայ: Պտխ. Զմարգարէութիւն Տեսիլ կոչէ...
Յիշ. հեղ./չիք: Տե՛ս տպ.` Ս. Էջմիածին, 2008, 214 էջ: Ունի` 389ա Հրց. Զինչ է, որ ասէ մարգարէս. Երեւեցար ի փրկութիւն: Պտ. Ասեմք թէ կրկին է...
Գ. 391ա-7ա
[Հարցմունք եւ պատասխանիք]
ա. 391աբ
Վասն
գինւոյ եւ արբեցութեան – Հարց. Զի՞նչ շահ ի գինւոյն եւ կամ` զի՞նչ
վնաս: Պատասխանի. Չափաւորն ոչ է խոտելի...
բ. 391բ-2ա
Վասն
կշռոց խաբողաց – Կշիռ մեծ եւ
փոքր եւ չափ կրկին, / Պիղծ են առաջի Տեառն երկոքին...
գ. 392աբ
Նախատինք
վատացն, որք են ծոյլ մարմնով եւ հոգով – Նախ.
Զի՞ ասէ Պօղոս. Որ արասցէ ո՛չ, կերիցէ մի՛...
դ. 392բ-3ա
Վասն
տզրկին եւ դառ[նութեան] – Մովսէս
բնաւ ոչ յիշեաց զանունն սատանայի...
ե. 393բ
Ոսկի
խնծոր ընդ սարդիոն յեռեալ, նոյնպէս խօսել զբանս իմաստութեան – Վասն բազում պատճառի բաղդատի իմաստուն
բանքն ոսկոյ...
զ. 393բ-4բ
Մեղր
շատ ուտել չէ բարւոք – Զանազան
են գիտութիւնք, որպէս եւ մեղրն...
է. 394բ-5ա
Հարց. Վասն է՞ր ոչ են ամենայն անհատ մարդիկ համատիպ դիմօք... Պատասխանի. Զայս անճառ
իմաստն Աստուծոյ...
ը. 395ա-6ա
[Վասն
ժրագլուխ կնոջ] – Հարց.
Վասն է՞ր ասէ. Կին ժրագլուխ թէ ոք գտանիցէ, պատուական է քան զքարինս պատուականս: Պատասխանի.
Զի քարինս պայծառս...
թ. 396ա
[Վասն
մնացական գոյից] – Հարց.
Վասն է՞ր հուր գայ առաջի: Պատասխանի. Զի հուրն կրկին զօրութիւն ունի...
ժ. 396բ
[Վասն
բնութեան մարդոյ] – Հարց.
Մարդն բնութեամբ անմա՞հ ստեղծաւ յարարչէն, թէ՞ մահկանացու: Պատասխանի. Բազում բանք
վասն այսորիկ յառաջնոցն ասացաւ...
ժա. 396բ-7ա
Բանն
որ ասաց. Ելանեմ ես առ Հայր իմ...
– Եւ արդ, պարտ է յառաջագոյն զարմանալ եւ հիանալ...
Դ.
397բ-411ա Երանելոյն Աթանասի արքեպիսկոպոսի Աղէքսանդրացոյ Հարցմունք վայելուչք
եւ պատասխանիք Կիւրղի Երուսաղեմայ հայրապետի (Ա-ՃԻԴ.) – Հարց. [Ա. Հ]ետեւումն համարիմ ընդ Աստուծոյ
երիս բանս... Պատասխանի. Իսկ ոգի մարդոյ գոյութիւն է անիմանալի...
Ե. 1.
413ա-507ա Տէր Առաքելի Եռամեծի եւ քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի երիցս
երանելոյն Գրիգորի տիեզերալոյս վարդապետի արարեալ Բանս խրատականս ոգէշահս եւ հանճարս,
իմաստայեղս, ի Մեկնութիւն Սահմանաց Գրոց, ի յիղց մաղթանաց ոմանց բանասիրաց եղբարց հարազատաց, նորին աշակերտաց
Տե՛ս ձեռ. 1234, 8ա-116ա. Նախերգան/413ա-7ա: Վասն Սահմանացն/418ա-22բ: ա/422բ-8ա: բ/423ա-32ա: գ/432ա-7ա: դ/437ա-44ա: ե/444ա-6բ: զ/446բ-57ա: է/457ա-60բ: ը/460բ-60ա: թ/466ա-9բ: ժ/469բ-79ա: ժա/479ա-86ա: ժբ/486ա-92բ: ժգ/492բ-5ա: ժդ/495ա-6բ: ժե/496բ: ժզ/486բ-7ա: ժէ/497ա501բ: ժը/501բ-3բ: ժթ/503բ-7ա: ի/507ա:
2. 507ա-15ա Նորին տէր Առաքելի
Սիւնեաց եպիսկոպոսի ի տեսութիւն բանին, որ ասէ. Ամենայն չար տանջելի – [Զ]ի՞նչ է, որ ասէ. Ամենայն չար տանջելի:
Պատասխանի. Ի վերայ այսր բանի երեսուն եւ երեք ինչ խնդրելի է...
3. 515բ-9ա [Ճառ հաւատոյ Առաքելէ
Սիւնեաց եպիսկոպոսէ] – Արարիչն
Աստուած բոլորից հաստատեաց զաշխարհս, զի մնա յաւիտեան... ի լոյս կենաց ընթանամք...
ամէն:
Խորագիրը` ԺԹ դ. շղագիր յաւելագրութիւն:
Զ. Յաւելագրութիւն,
ԺԹ. դ.
– 2բ-3ա Գիրք Հարցմանց...
Ընդօրինակուած է տպագիր օրինակի անուանաթերթերը (էջ 1) եւ տպագրութեան յիշատակարանից մի հատուած (էջ 790-791):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
411ա Գրեցաւ
ի թվին
ՌՃԺԲ. (1663), ի յերկիրս Գերմանիկոյ,
ի գեղաքաղաքս ի Զեթուն,
ընդ հովանեաւ Սրբուհւոյ ամէնօրհնեալ Աստուածածնին եւ Սրբոյն Գրիգորի մեր Լուսաւորչին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 196բ (գրչի) Թվին ՌՃԺԹ. (1670), յերկրի Գերմանիկոյ, մօտ ի Կիւլիկէ, ի գեղաքաղաքս Զեթուն, գրեցաւ ձեռամբ Փարթամ հողիկ ոչընչի: Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս,
ո՛վ հարք իմ բարիք, եւ եղբա՛րք:
Սոյն յիշատակարանը գրիչը գրել է որոշ ժամանակ անց էջի ազատ տեղում, իսկ ԺԹ. դ. մէկը շղագրով բնորոշել է. «յիշատակարանն է յօրինակողի Մատենիս»:
2. 411ա (ԺԷ. դ.) Ես` Ստեփանոս վարդապետ,
զայս գիրքս ծախեցի աշակերտին իմոյ` տէր Կարապետին: Մարդ իլախայ չունի, մուխալիֆէթ
անողն անիծեալ լիցի: Վկա` տէր Գրիգորն եւ Սիմէոն վարդապետն (հմմտ.
կնքադրոշմ` 15ա, 411ա, 7ա):
3.
411ա (շղագիր) Եւ ես ասեմ, ով ոք ի գրադարանէ Սրբոյ Էջմիածնի հանցէ զայս Քարոզագիրս, նզովեալ եղիցի:
1881: Մեսրովբ եպս. Ս[մբատեանց]:
4.
521բ (ԺԹ. դ., շղագիր, մկնկեր) /// [Աւե]տիքն`
ղռուշ///թիւն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
15ա (բոլորշի, խաչանման, կենտրոնում` Աստուածածինն) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Ստեփանոս վարդապետ. ՌՃԺԳ. (1664): 411ա (բոլորշի)
Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Ստեփանոս բանի
սպասաւոր Զէյթունցի: 7ա, 413ա (ձուաձեւ) Կարապետ վարդապետ: 411ա Մեսրովբ եպիսկոպոս Սմբատեանց Նախջեւանցի. 1871:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա,
2ա, 411բ (զանազան տառեր եւ բառեր):
2109
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ՌՃԺԸ–ՌՃԼԵ. – 1669–1686 |
ԳՐԻՉ՝ Պօղոս երէց (1669 թ.), Կիրակոս
Թալնցի (1686 թ.), Աթանաս (1686 թ.)։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Կիրակոս Թալնցի (1686 թ.):
ԹԵՐԹ՝ 469. չգրուած՝ 2աբ, 5բ, 168բ,
320ա-3բ, 334բ-5բ, 425ա-7ա, 467բ-9բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԺԴx12+Ա-Եx12+1-5x12 (Ե 10)+Զ-Ըx12
(Ը 11)+1x12+1x10+1 (ԺԳ)x12+Ա-Ըx12+1x12x4։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան (3-134,
454-465), լուսագծերով (1-2, 135-453, 466-469)։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,5x19: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(1աբ, 3ա-5ա, 6ա-134բ, 168ա-230բ, 289ա-319բ, 336ա-467ա), երկսիւն (135ա-67բ,
231ա-88բ, 324ա-34ա) (14,6x11 -15x12): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (1669 թ., Պօղոս գրչի` 6ա-134բ,
454ա -65բ), նոտրգիր (1686 թ., Կիրակոս եւ Աթանաս գրչաց)։ ՏՈՂ՝ 22-24 (1669 թ., Պօղոս
գրչի), 21-29 (1686 թ., Կիրակոս եւ Աթանաս գրչաց)։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի` դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը ծաղկադրոշմ կտաւ, կրկնակի աստառը` կապոյտ
կտաւ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ) + 2 (Է-Ը), թուղթ (Ի. դ.):
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Գրիգորի Աստուածաբանի
Յաղագս աղքատասիրութեան: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Գ-Դ) + 2 (Ե-Զ), ստացուած եզրահատուած
4 թերթերի ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (16,5x14), բոլորգիծ երկաթագիր,
15 տող: Կարդալ` Գա «///թեանս յաւտարացն չարչարանս բժշկելի եղբարք զազգականս եւ զծառայակիցս...»,
Զբ «…մարդիկ շուրջ հաշմեալք եւ ի բաց բարձեալք ///». Տե՛ս ձեռ. 1500, 752ա-8ա:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, պատառիկ-պահպանակները ցեցակեր,
կապիչներից մէկն ընկած, կազմի Ա. փեղկի կաշին կարկատուած (Ի. դ.):
Ծնթ. Ձեռագիրս բաղկացած է երկու մասից:
Առաջին մասը (6ա-134բ, 454ա-65բ) գրուած է 1669-ին Պօղոս գրչի ձեռքով, իսկ երկրորդը`
1686-ին, Կիրակոս եւ Աթանաս գրիչների ձեռքով, լրացնելով առաջի մասի թերին:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1աբ, 4բ-5ա Պատմութիւնք պիտանիք, զոր ժողովեցի սուրբ Հարանց վարուց
ա. 1աբ
Եկն աբբայն Ամովս յԵրուսաղէմ... բ. 1բ Ասէր հայրն Ոքիրիոն... գ. 4բ Նշան սիրոյ են այսոքիկ
– Զի սիրելին յօժարութեամբ
սիրէ... դ. 4բ-5ա Տե՛ս եւ դու, սիրելի,
զի պարտ է վարդապետին նախ առնել եւ ապայ ուսուցանել – Դարձեալ երկիւղն Աստուծոյ մերժէ զամենայն
չարախօսութիւն... ե.
5ա Եհարց ոմն ի հարանցն ընդ բժշկի իմաստնոյ միոյ եւ ասէ...
Բ. [Քարոզգիրք]
– 3ա-4բ
Ցանկք
Քարոզիս, որ ի գրքի աստ գրեցի
Առաջին` Տարէգլխի...ՀԴ. Նախերգանք եւ յիշատակարանք գրոյս:
1. 6ա-319բ, 454ա-65բ Քարոզք ի Ձմեռան հատորէ Գրիգորի Տաթեւացւոյ
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/6ա-17ա: Բ/17ա-20բ: Գ/56ա-62ա: Դ/20բ-7բ: Ե/28ա-35ա: Զ/35ա-45բ: Է/45բ-56ա: Ը/62ա-8ա: Թ/68բ-76բ: Ժ/76բ-82ա: ԺԱ/82ա-9բ: ԺԲ/89բ-98բ: ԺԳ/99ա-107բ: ԺԴ/107բ-13բ: ԺԵ/113բ-9ա: ԺԶ/119բ-23բ: ԺԷ/123բ-31ա: ԺԸ/131ա-7բ: ԺԹ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/186բ-92ա (կրկն.՝
462բ-5բ): ԻԴ/192ա-200ա:
ԻԵ/չիք:
ԻԶ/171ա-4բ
(կրկն.՝ 458ա-62ա): ԻԷ/454ա-8ա:
ԻԸ/չիք:
ԻԹ/138ա-42բ:
Լ-ԼԵ/չիք:
ԼԶ/211ա-7բ:
ԼԷ-ԼԸ/չիք:
ԼԹ/222բ-5բ:
Խ-ԽԲ/չիք:
ԽԳ/239ա-43բ:
ԽԴ-ԾԶ/չիք:
ԾԷ/225բ-9ա:
Կ-ԿԳ/
չիք: ԿԴ/142բ-6բ:
ԿԵ/146բ-51ա:
ԿԶ/229ա-34ա:
ԿԷ/276բ-82ա:
ԿԸ/
չիք: ԿԹ/175ա-80բ:
Հ/180բ-6ա:
ՀԱ-ՀԳ/չիք:
ՀԴ/234բ-9ա:
ՀԵ-ՀԶ/չիք:
ՀԷ/217բ-22բ:
ՀԸ/205բ-10բ:
ՀԹ/չիք:
Ձ/200ա-5բ:
ՁԱ/289ա-92ա:
ՁԲ-ՁԳ/չիք:
ՁԴ/243բ-52բ:
ՁԵ-ՁԶ/չիք:
ՁԷ/292ա-5բ:
ՁԸ/295բ-301ա:
ՁԹ-ՂԳ/չիք:
ՂԴ/301ա-3ա:
ՂԵ/305բ-6ա:
ՂԶ/306ա-10ա:
ՂԷ/չիք:
ՂԸ/282բ-8բ:
ՂԹ/253ա-8ա:
Ճ/310ա-4ա:
ՃԱ-ՃԺԱ/չիք:
ՃԺԲ/258ա-63ա:
ՃԺԳ/չիք:
ՃԺԴ/263ա-7ա:
ՃԺԵ-ՃԺԷ/չիք:
ՃԺԸ/267ա-72բ
(172բ-6բ տես՛ 2,
դ):
ՃԺԹ-ՃԻԸ/չիք:
ՃԻԹ/314ա-9բ:
ՃԼ-ՃԾԸ/չիք:
ՃԾԹ/151ա-6ա
(156ա-70ա տես՛ 2,
ա-գ):
2. [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ` արտաքոյ հատորոյ]
ա. 156ա-63բ ԻԲ. Նորին Գրիգորի
Եռամեծի... Քարոզ Վասն Հաւատոյ եւ գործոց բարեաց, ի բանն. Հաւատք առանց գործոց մեռեալ
են... – Ի բանէ հաւատոյս
եւ բարի գործոց վեց իրս տեսանելի է...
բ. 163բ-7բ ԻԳ. Նորին Գրիգորի
Եռամեծի... Քարոզ Վասն Առաքինութեան, ի բանն. Գովելի են գեղեցիկքն... – Արդ, վասն երկու իրաց խօսելոց եմք...
գ. 168ա-70ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք]
– Հարցումն. Որպէ՞ս փախեսցուք
ի Նեստորի (= է) բաժանելոյն եւ յԵւտիքեա շփոթելոյն:
Պատասխանի. Ընթացք աստուածապետութեան զմիջինն ուսուցանեն...
դ. 272բ-6բ ԽԲ. Յայլմէ Քարոզ
խաչի, ի բանն. Եւ տնկեաց Տէր Աստուած զծառն կենաց ի մէջ դրախտին – Վասն կրկին անգամ ստեղծեաց զմարդկային
բնութիւնս...
3. [Քարոզք զանազանք]
ա. 324ա-6ա ԾԴ. Վեցերորդ շաբաթ
աւրն Ղազարու: Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի ասացեալ Վասն Յարութեան – Եւ էր ոմն
հիւանդ Ղազարոս, Տէրն
մեր Յիսուս Քրիստոս յորժամ շրջէր ի Գալիլեալ...
բ. 326ա-8բ ԾԵ. Ի մեծի աւուր
Արմաւենեաց: Սուրբ վարդապետի ասացեալ Աւետարանի Մեկնութենէն, որ ասէ. Եւ գան յԵրիքով...
– Զոր հրամայեաց Տէրն
յառակաւոր վարդապետութեանն իւրում...
գ. 328բ-30ա Դարձեալ յայլմէ
Վասն Արմաւենեաց, զոր ժողովեցի. Ուրախ լե՛ր յոյժ, դո՛ւստր Սիոնի, Սիոն ամրոց Հրէաստանի...
Գրիգոր Տաթեւացու Ձմեռան հատորի ՃԵ. քարոզից քաղուածոյք:
դ. 330ա-2ա ԾԶ. Երանելոյն Կիւրղի
ասացեալ Վասն ապաշխարութեան – Յուշ
լիցի ահեղ օրն քեզ, այսինքն` դատաստանին...
ե. 332ա-4ա ԾԷ. Դարձեալ Վասն
պահոց, Եփրեմի, Յոհանու եւ այլոցն սրբոց ասաց[եալ] – Ահա ժամանակ, ասէ, ընդունելի եւ օր
հատուցման... // |334ա| Երանելոյն Սարգսի ասացեալ Եւ արդ, այսպիսի անարգամեծար Տէր ունիմք... իսկ նա ի
կա/// (թերի):
զ. 336ա-9բ ԾԸ. Քարոզ Վասն
խոստովանութեան – Գիտելի
է, զի Ժ. ազգ պակասութիւն կայ ի մէջ խոստովանութեանն...
է. 340ա-2ա ԾԹ. Արթուն կացէ՛ք,
զի ոչ գիտէք, երբ տէր տանն գայցէ... – Նախախնամութիւնն
Աստուծոյ եւ բարերարութիւնն նորա յայտնի են...
Գրիգոր Տաթեւացու, Ձմեռան հատոր, ՂԱ. քարոզի քաղուածոյք:
ը. 342բ-5բ Կ. Առանձին Մեղայ
ժողովեալ ի գրոց յումեմնէ Կիրակոս պաշտօնատարէ` վասն տգիտաց եւ մանկանց եկեղեցոյ –
Եւ յետ հասարակ մեղային,
առանձին ասա՛ կարգաւ:
թ. 346ա-9բ ԿԱ. Երանելոյն Յովհանու
Ոսկիբերանի ասացեալ Վասն խոստովանութեան եւ ողորմութեան եւ սիրոյ եւ այլն... – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս ուսոյց
մեզ, թէ. Անհնար է...
ժ. 349բ-51ա ԿԲ. [Վարդան Այգեկցի]
Վասն անքուն որդանցն, ի սրբոց ժողովածուէ, զոր ես սակաւն գրեցի – Եւ բազումք ի սրբոցն ասացին, որպէս
եւ գոչէ Եսայի, եթէ Հուրն նոցա ոչ շիջանի...
ժա. 351բ-7բ ԿԳ. [Օրհնութիւնք
յետ քարոզից] – Զոր եւ
բազկատարած մաղթանօք, բարեխօսութեամբ սուրբ Աստուածածնին...
ժբ. 358ա-69ա ԿԴ. Ի Մաթէոսէ վարդապետէ,
ի բանն. Տէր, սիրեցի զվայելչութիւն: Վասն եկեղեցւոյ – Ո՜վ որդիք նազելի վերնոյն...
ժգ. 369ա-73բ ԿԵ. Ի Մատթէոսէ,
ի բանն. Ահա մեղաւորք կորիցեն... – Բազմազան
է խորհուրդ աստուածաշունչ գրոց, զի միով բանիւ...
ժդ. 373բ-82ա ԿԶ. Նորին Քարոզ
Ծնընդեանն Տեառն ի կուսէն, ի բան Սողոմոնի որ ասէ. Մտեալ արտաքոյ համբուրեցից
զքեզ – Ի բաղձան անճառաբար
սիրոյն...
ժե. 382ա-93ա ԿԷ. Նորին Քարոզ
առ նոյն Ծնընդեանն Տեառն ի Կուսէն, ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Ես ծաղիկ դաշտաց... – Ասէ, ուրեմն, յԵրգս Երգոյն...
ժզ. 393ա-9ա ԿԸ. Ի տէր Առաքելոյ
Վասն Ծնընդեանն, ի բանն Սողոմոնի. Սիրելին ի սենեակ մեր... – Ասէ, ուրեմն, հոգէբուղխն եւ մեծն յիմաստունսս...
ժէ. 399ա-415բ ԿԹ. Ի տէր Առաքելոյ,
ի նոյն բանն Սողոմոնի. Գեղեցիկ ես, մերձաւոր իմ... – Անեղական բնութիւնն եւ անճառից թագաւորն...
ժը. 415բ-24բ
Հ.
Քարոզ Վասն յարութեան, ի բանն. Լուսաւորեա՛, լուսաւորեա՛, Երուսաղէ՛մ... – Որպէս ի ժամանակս ձմերայնոյ աւուրքն
նուազին... առաքեալքն փախեան /// (թերի):
Գրչից` 424բ Պակաս է Գ. թուղթ:
ժթ. 427բ-33բ ՀԱ. Նորին Քարոզ
Վասն Ծնընդեանն սուրբ կուսին Մարիամու ի Յովակիմայ եւ յԱննայէ... ի բանն. Հոգին Սուրբ
եկեսցէ ի քեզ... – Զամենաշնորհ
եւ զտօնելի աւուրս ծնընդեան ծնօղին Աստուծոյ...
ի. 433բ-5բ ՀԱ. Յայլմէ պատմութեանց
Յաղագս ծնօղաց սուրբ Աստուածածնին. համառօտ – Զի որպէս յառաջագոյն պատմեցաւ վասն ցեղից Յովակիմա...
Կցուած է ԺԹ.ին:
իա. 435բ-44բ ՀԲ. Ի բան Մատթէոսի,
որ ասէ Տէրն. Դո՛ւք էք լոյս աշխարհի – Ի
վերայ բանիս այսորիկ բազում ինչ հանդիսանալի է...
իբ. 444բ-9ա ՀԳ. Վասն գրոց ստացման
– Զի որք եռափափափք սիրով եւ մշտատենչ
յուսով եւ մեծահանդէս հաւատով...
իգ. 449բ
-53բ
ՀԴ. [Նախերգան] – Անծախելի
շնորհացն Աստուծոյ մաքուր շտեմարան...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 27բ Թվին ՌՃ. եւ ԺԸ. (1669) էր, մարտի ամսի Ժ. (10) էր, որ սկիզբն
արարի Գիրքս գրել: Աստուած աջողէ:
68ա Յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ յաղաւթս ձեր
զսղալ
գրիչ` Պօղոս երէցս,
եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ:
98բ
Եւ սղալ գրիչ, մեղսամած եւ սուտանուն` Պօղոս
երէցս յիշել մաղթեմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ. որ մի անուամբ եմ, եւ գործօքս
ոչ ինչ:
131ա
Քրիստոս Աստուա՛ծ, բարեխօսութեամբ Կարապետին քո Յովհաննու ողորմեա՛ ամենայն հաւատացելոցդ,
մանաւան[դ] մեղսամած եւ սուտանուն եւեթ Պողոս գրչիս։
2. 170ա Արդ, ես` նուաստ ի բանասիրաց Կիրակոս ցանկացայ այսմս բանիս, որ յայսմ գրի
միջի ժողովեցի` ինձ յիշելի, եւ յետ իմոյս` արժան լիցի վայելողի: Բայց աղաչեմ սիրելեացդ,
զի տըեխղց
մատամբ գրեցի, գրէթէ մինչի ի վեց ամն մի մի ժողովեցի ուր որ եղէ, զի ի մի տեղի
չեղեւ աւարտն, եւ բազում աշխատութեամբ եւ ծերութեան գրեցի: Լինի թէ ի ձեռս բարի արանց
դիպիցի, զի միով ողորմայիւ յիշեսցի անուն մեր ի մէջ թղթի: Որ եւ խնդրեմ բարերարէն,
որ ողորմածն է եւ գթած, ձեզ յիշողացդ եւ մեզ յիշեցելոցս առհասարակ Տէրն ողորմեսցի.
ամէն: ՌՃԼԵ. (1686) գրեցաւ:
172ա Ո՜վ
թէ ազատէաք այս:
185ա Տէր
Աստուա՛ծ զամենայն հաւատացելոցս եւ զաշխատողս` զտառապեալ Կիրակոս վարդապետս, եւ որք յիշէք ի Տէր, յիշեալ
լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ:
328բ Եբաց
դուռն արքայութեան մեզ` հաւատացելոցս, մանաւանդ ստացօղի` անպիտան գրչի Կիրակոս պիտականուն վարդապետի:
332ա Աստ
յիշեա՛ դու սիրելի զամենայն պոռնիկս, զմաքսաւորս, զաւազակս, թէ որպէս արդարացան,
որ եւ զիս` զբազմամեղս պիտականուն Կիրակոս ընդ նոսին արժանիս արասցէ Տէրն Քրիստոս իւր առատ ողորմութեանն.
ամէն: Գրեցաւ ի թուին
ՌՃԼԴ. (1685):
466ա Փա՜ռք
ամենասուրբ Երրորդութեանն` Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ. այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս
յաւիտենից. ամէն: Որ ետ ինձ` տկարիս եւ փըծուն գրչիս, պիտականուն Կիրակոսիս հասանել ի յաւարտ գրքիս ի թուականութեանս
Հայկազեան սեռիս ՌՃԼԵ. (1686) ամին, յամսեանն սեպտեմբերի Ը. (8): Արդ, երեսս անկեալ
աղաչեմ զվայելօղքդ, յիշեսջիք ի յաղօթս ձեր զիս` զտառապեալ եւ զանպիտանս, պիտականուն
կոչեցեալս անուամբ եւեթ Կիրակոս
վարդապետս, որ եմ յերկրաւ Արարատեան, ի գեղէն Թալին կոչեցեալ,
սնեալ եւ վարժեալ յԱթոռն Սրբոյն Գրիգիրի մեր Լուսաւորչի, ի
դառն եւ ի դժնեա ժամանակի: Որ եւ ազգն մեր Հայկազեան են ի ձեռս անօրինաց իբրեւ
զգերի, զի աւելի քան զչափն հարկապահանճութեանն
եւ նեղութեան են ի միջի: Վասն որոյ խնդրեմք ի բարերարէն Աստուծոյ, որ ներումն շնորհեսցէ
եւ ազատեսցէ ի ձեռաց յերեւելի եւ աներեւութ
թշնամեաց: Բայց, արդ, ես եղկելիս` հողս եւ փոշիս, որդս եւ ոչ մարդս, յերեսս անկեալ
աղաչեմ զձեզ, ով դասք սրբոցդ վարդապետաց քահանայից, սարկաւագաց եւ ամենայն ընթերցողացդ,
զի միով Աստուած ողորմայիւ յիշեսջիք զիս` անարժանս զԿիրակոս վարդապետս եւ ծնօղս իմ, թէ՛ հոգեւոր
եւ թէ՛ մարմնաւոր, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն:
3.
433բ Ինձ` Աթանասի գծողի,
Տեառն պաշտօնէի,
Լե՛ր բարեխօս, ով սրբասնեալ
Կոյս տիրուհի:
435բ Այլ եւ լե՛ր բարեխօս
Այսմ տառիս վայելողիս,
Եւ ինձ` Աթանաս գրչիս,
Որ տառապեալ է յայսմ աշխարհիս
Ի ձեռնասնունդ աշակերտէ,
Վասն մեղացս խոցոտեն զիս:
437բ /.
/::::. /. ///:: /. ////: («Աթանաս») գրիչ
սորա:
438ա //:::
//: ////::. /. //::: ///::: ////: («Կիրակոս») վարդապետ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Զբ թուին ՌՃԽԹ. (1700) եկայ Ղօշավանք:
2. 451ա Ես` Սուրբ Էջմիածնայ ժամօրհնօղ Կիրակոս վարդապետս,
որ եւ ի գիւղէն Թալնայ, ի թվականին
ՌՃԾԶ.ին (1707), ի հայրապետութեան տեառն Ամենայն Հայոց Աղէքսանթր
երջանիկ եւ սրբազան կաթուղիկոսի, ետու զայս Քարոզգիրքս անջինջ յիշատակ սիրելի
եւ հոգեւոր որդեկին իմոյ` Եդեսիացի տէր Յակոբին. որքան ժամ եւ պատարագ
առնէ, յիշէ զիս եւ զծնօղսն իմ, եւ առհասարակ ամենայն ննջեցեալսն իմ: Ով ոք չունի հրաման
կամ /// առնէ, կամ գողանայ կամ խլէ/// (նոյնը` 466աբ):
Անունները քերուած, թանաքով մրոտուած եւ ներքեւում այլ ձեռքով գրուած, «Ով որ զայս գիրս ի տեղս գրեր է, ընդ խաչահանունս լինիցի. եղիցի, եղիցի»:
3. 319բ Յիշատակ է Քարոզգիրքս Մանուկին, կողակցուն`
Սառաին, եղպօրըն` Եղիազարին,
մօրն` Ղուտրաթին, թոռին` Դաստագուլին, մանաւանդ` Աբրահամին,
կողակցուն` յԱննային, հօրն` Խաչատուրին, Աբրահամին, հօրըն` Սահակին, մօրն` Մարդային, Եղիազարի որդի Մարտիրոսին,
որ տվինք զայս Քարոզգիրքս Ովասաբ վարդապետին եղբայր` տէր Նիկողոս աբեղային
յիշատակ. թվին ՌՃՀԱ. (1722):
4. 467ա (ԺԸ դ.) Յիշատակ է Քարոզգիրքս, այսինքն` ըզՁմեռուան
հատորս երից եղբարցն` Յովասափ վարդապետին, Նիկողոս վարդապետին եւ Կարապետ
վարդապետին եւ իւրեանց ծնողացն եւ յամենայն ազգայնոցն` զկենդանեացն եւ զնընջեցելոցն, առհասարակ յամենեցունցն, ի
դուռն Ուհանավանուց Սուրբ Կարապետին: Ով ոք որ ընթեռնուք` հայրքդ եւ եղբայրքդ եւ որդեակքդ, զմիոյ
Ողորմեայի արժան առնէք զմեզ վասն յԱստուծոյ, եթէ՛ վարդապետք, թէ՛ յաբեղայք, թէ՛
սարկաւագունք եւ թէ՛ կամ այլ եղբարքդ, եւ դուք յիշման արժանի լինիք յաւուրն ահեղին,
որ ասէ Տէրն, թէ. Եկա՛յք օրհնեալ Հօր իմոյ, եւ բարեաւ եւ խաղաղութեամբ վայելէ՛ք: Մի՛
ոք յանդգնեսցի յափշտակել եւ գողանալ կամ ծախել, եւ որ ոք յանդգնեսցի, ըզդատաստան
անձին իւրում կրեսցէ: Մի՛ ոք կարծեսցէ, թէ գողունեայ կամ այլ ինչ պատճառի իցէ, քաւ
լիցի յԱստուծոյ. գիտելի է, որ զմեր հալալ արդեամբքն եմք ըստացեալք յայլոց
գնելով: Ժամանակով մեք վայելեցինք, այսուհետեւ դուք վայելեցէ՛ք ի կամս յԱստուծոյ.
ամէն: Յիշատակն եւ տվողքն եւ վայելողքն օրհնեալք, եւ օրհնութեամբ եղիցին ի
յօրհնելոյն յԱստուծոյ. ամէն: Հայր մեր (նման` 319բ, 453բ, եղծուած):
5բ
(ԺԸ դ., եղծուած) Յովասափ վարդապետ, Նիկողայոս վարդապետ, Կարապետ
վարդապետ (նոյնը` 210բ, 466բ):
5. Պատառիկ պահպանակ Գբ (ԺԸ դ.) Ապուչախ Ղազար:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Եբ (ԺԸ. դ.) //::: / ////::. / ///::::.
////::. /// .. // .. [///::] //::: ///:::
//::::. / ///::: ////:. («Կարապրմ բ[ն]կոձաով»):
2110
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ` 265. չգրուած` 54բ-5ա, 178բ-9բ,
216ա-8բ, 224աբ, 235աբ, 249բ, 261բ, 264բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ 1-24x12 (Ա 11, ԺԷ, ԺԹ-Ի, ԻԴ
10, ԺԸ 13, ԻԱ 8, ԻԲ. 7, ԻԳ 6): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,5x16:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (4ա-190բ, 236ա-49ա), միասիւն (191ա-215բ, 219ա-23բ, 225ա-34բ,
250ա-61ա, 262ա-4ա) (14,3x11-18,6x14): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (7 տարբեր ձեռք` ա. 12ա-80ա,
բ. 80բ-214բ, գ. 215աբ, 219ա-23բ, 225ա-34բ, 250ա-61ա, դ. 236ա-49ա, ե. 4ա-11ա, զ.
11բ, է. 262ա-4ա։ ՏՈՂ՝ 24-36 (խառն)։ ԿԱԶՄ՝ սեւ կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ,
մասն պահպանակի. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1+1, թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. խոնաւութիւնից լուսանցային մասերը գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր,
փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը մաշուած:
ԾՆԹ. Ձեռագիրը գրուած է 7 տարբեր անանուն
գրիչների ձեռքով: Հիմնական մասը գրել են ա. եւ բ. գրիչները, իսկ միւսները` աւելի
ուշ, լրացրել են:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա Գիրքս այս, որ կոչի
Քարոզութիւն, յումեմենէ բանասիրէ արարեալ յոյժ քաղցր եւ գեղեցիկ ոճիւ յաղակս դեռաբուսիկ եւ նորաբ[ո]ղբոջ մանկանց
եկեղեցոյ` առ ի օգուտ եւ խրատ եկեղեցցեալ միահամուռ քրիստոսասէր անձանց եւ պահպանութիւն օրինաց,
դարձում զղճացոլոց, զի որք յասմ
խրատոյս լինին լռութեամբ եւ ջերմ սիրօվ ունկնդիր եւ մտապահ, լինի սօվաւ մեղաց դարց եւ թողութիւն եւ զեղճիւ ապաշխարանք, եւ
ապա արժանի առնէ մարմնոյ եւ արեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոս[ի]
Ա. 1. 4աբ [ՅԸնդհանրական Թղթոյ
Ներսիսի Շնորհալւոյ Առ իշխանս որ ըստ աշխարհի] – Փոխեսցուք եւ զաստուածային պատուիրանացն... զի մի՛
յանիրաւութենէ նոցա, զոր գործեն դուք /// (շար. տե՛ս 2):
2.
4բ-11բ [Քաղուածք ի Հասարակաց խրատուց Յովհաննու Երզնկացւոյ] – /// եւ քրիստոնէից
հոգոց մխիթարութիւն եւ լուսաւորութեան աստուածաշունչ գրոց...
Բ. 12ա-80ա [Քարոզք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ԿԳ/չիք: ԿԴ/12ա-6ա: ԿԵ/16ա-8բ: ԿԶ/18բ-26ա: ԿԷ/26ա-31բ: ԿԸ/31բ-5ա: ԿԹ/35ա-40ա: Հ/40ա-5ա: ՀԱ/45ա-9բ: ՀԲ/49բ-52ա: ՀԳ/52ա-8բ: ՀԴ/58բ-60բ: ՀԵ/60բ-4բ: ՀԶ/64բ-9ա: ՀԷ/69ա-73բ: ՀԸ/73բ-80ա: ՀԹ-ՃԿԱ/չիք:
Գ. [Քարոզք Բարթողիմէոսի Մարաղացւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 2184. 3բ-286ա. ա-բ/չիք: գ/80բ-7բ: դ-թ/չիք: ժ/156ա-61ա: ժա/չիք: ժբ/134ա-8ա: ժգ/96բ-107ա: ժդ/195բ-200բ: ժե-ժզ/չիք: ժէ/161ա-7բ: ժը-իա/չիք: իբ/168ա-72բ: իգ/172բ-76բ: իդ/չիք: իե/150ա-4ա (154ա-5բ
տե՛ս Գ, 2):
իզ-իթ/չիք:
լ/108ա-11բ:
լա/չիք:
լբ/192ա-5բ:
լգ-լզ/չիք:
լէ/138ա-41ա:
լը/203ա-7բ:
լթ-խա/չիք:
խբ/208ա-11բ:
խգ/146բ-50ա:
խդ/չիք:
խե/120բ-2ա
խզ/122ա-8ա:
խէ-ծզ/չիք:
ծէ/117ա-20բ:
ծը-ծթ/200բ-2բ:
կա-կը/111բ-7ա:
հա-հգ/87բ-92բ:
հդ-հէ/չիք:
հը/141ա-5ա
(145ա-6բ տե՛ս Գ, 1):
հթ-ձա/չիք:
ձբ/128ա-34ա:
ձգ/180բ-4ա:
ձդ/չիք:
ձե/184ա-92ա:
ձզ-ձթ/չիք:
ղ/92բ-6ա:
ղա/չիք:
Դ. [Քարոզք զանազանք]
1.
145ա-6բ Մեծ րաբունապետին Յոհաննու Որոտնեցոյ ասացեալ ի բան առաքելոյն, որ ասէ. Մարդով
եղեւ մահ – Ասէ ոմն ի
սրբազանիցն դասուց, թէ անկարօտն է միայն Հայր...
2.
154ա-5բ Վասն ննջեցելոց է
– Վերծանի, թէ ոմն ձկնորս երանելոյն Տօտալաօի...
3.
177աբ [Բանք խրատականք] – Էր
ոմն մարդ, որ առուտուրի մէջ սուտ երթում
ուտէր... -177բ-8ա Եւ էր ոմն մեծատուն այր, եւ ունէր կին մի իմաստուն... -180աբ Գրեալ
է, թէ Բ. (2) քահանայք երթաին...
4.
215աբ Քրիստոս սքանչելի փառաւորութեամբ գայ յԵրուսաղէմ... – Սովորութիւն էր կռապաշտից, զի երբ
կամէին զոք զոհել կռոց...
5.
219ա-20ա [Ն]որին Քարոզ մահու, ի բանն. Ահա չափով եդիր զաւուրս իմ (կրկն.՝ 236ա-7ա) – Վտանգեալ երբեմն մարգարէն...
6.
220ա-3բ Նորին Քարոզ վասն վարդապետաց, ի բանն որ ասէ. Աւետարանեցից զարդարութիւնս
քոյ... (շար. թափուած:
Կրկն. 237ա-40ա) – Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս յառաջ քան զմարդեղութիւնն իւր... զի ողորմածն
զՃ. (100)աւորն աստ ///:
7.
225ա-9ա [Քարոզ... –... Աբրա]համու ասէ սուրբն Բարսեղ ի Ճառի
ապաշխարութեան, թէ...
8.
229ա-32բ Քարոզ Հ. Քրիստոս զորդի թագաւորազին, այսինքն` զհոգիս մարդկան մերձ ի մահ
բժշկեաց: Տէր, էջ մինչեւ մեռեալ իցէ մանուկն իմ – Այս թագաւորազնս, ըստ Որոգինէսի, էր ի տանէն Հերօդէի...
9.
232բ-4բ Քարոզ ՀԱ. Չորրորդ կիրակէի զկնի Ծննդեանն Քրիստոսի, ի վերայ Յօհաննու Զ.
39. Այս են կամք Հօր իմոյ, որ առաքեացն զիս...: Մասն առաջին – Հայր Աստուած յանձնեալ է զմեզ Որդւոյ
իւրոյ... զպարանոցս ամենից հռոմայեցւոց հատանէի /// (շար. թափուած):
236ա-40 տե՛ս Գ., 5-6:
10.
240ա-1բ Նորին Քարոզ վասն ողորմութեան, ի բանն Սաղմոսին. [Ե]րանի որ խորհի զաղքատն
եւ զտնանկն – Բարի գործք
երեք են տեսակաւ...
11.
242ա-5բ [Ն]որին Քարոզ վասն Համբարձման, ի բանն. Համբարձաւ Աստուած օրհնութեամբ...
– Մեծն ի մարգարէս, աստուածահայրն
Դաւիթ կանխաձայնեալ...
12.
245բ-9ա [Ն]որին Քարոզ քառասնից, ի բանն. Անցաք մեք ընդ հուր եւ ընդ ջուր – Զաստուածային անեղ բնութիւնն միայն
բարի...
13.
250ա-3բ Քարոզ ՁԲ. Ի նոյն կիրակէին ի վերայ պահոց, ի բանն առաքելոյն. Եւ զայս գիտել
պարտ է մեզ վասն ժամանակին... Մասն առաջին: Եւ զայս գիտասջիք վասն ժամանակին` զիա՞րդ
ժամ իսկ է մեզ ի քնոյ զարթնուլ – Հնագոյն
բանստեղծքն զբաղդն նկարէին իբրեւ զկոյս աղջիկ մի...
14.
253բ-6բ Քարոզ ՁԳ. Թէ որպէս կալի է յաղօթս ի ծածուկ – Այլ դու յորժամ յաղօթս կայցես, մուտ
ի սենեակ քո...
15.
256բ-61ա Քարոզ ՁԴ. [Եր]կրորդ կիրակէի Մեծի պահոց, ի բան Մատթէի Ե. 17. Մի՛ համարիք
թէ եկի լու[ծ]անել զօրէնս... Մասն առաջին. Թէ որպէս ելից Քրիստոս զօրէնս եւ զմարգարէս:
Մի՛ համարիք թէ եկի լուծանել զօրէնս եւն – Որպէս
ասէ սուրբն Դիոնէսիոս, յեկեղեցոյ նկարիչ...
16.
262ա-4ա Քարոզ վասն պահոց. Եւ իբրեւ էանց յանկոյս յերկիրն Գերգեսացոց, պատահեցան նմա
դիւահարք երկու... – Եւ
արդ, երկիրն Գերգեսացոց օրինակ էր հեթանոսաց... ծաղիկն համասփիւռ զոր ասաց, ունի
Գ. պատճախ:
Նախ` զերկիւղն Աստուծոյ /// (թերի):
– 2բ [Վասն հրաշից] –
[Յամի Քրիստոսի]
1566 ի Ֆրանցիայ երեւեցաւ կենդանակերպ մի աննման կենդանեաց... Ի նոյնում
ամի ի երկրին Ինկլիզաց լիառն մի բարձր վերացաւ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա (ԺԹ դ., շղագիր) Էլպէկ` Բ.
(2) իրղատ, Խէպօն` Բ.
(2) իրղատ, Զիրօի տղէն`
Ե. (5) իրղատ, Գզպօն` Ա.
(1) իրղատ, Սէվօն` Բ.
(2) իրղատ (ջնջուած):
2. 1բ (ԺԹ դ., շղագիր) Մաղաքու տղի հախն`
Ժ. (10) զթյ (զօլաթա՞յ) է: Բապաթ Զ. (6) զթյ հասաւ:
3. 1բ Թւին 1260 (1811) մայիսի ելն, զկնի Հոգոյ գալստեան Ե[ր]կրորդ
կիրակին, այս եղեւ գանձանակն
Սուրբ Խաչին` ԺԹ. (19) փարայ, Երրորդ կիրակին` ԻԴ. (24) փարայ, Չորրորդ կիրակին` Ժ.
(10) փարայ, [Հ]ինկերրորդ կիրակին` ԺԲ. (12) փարայ, Վեցերրորդ կիրակին` ԻԴ. (24) փարայ: Վարդավարի կիրակին` Ա. զթյ (զոլոթայ), Երկրորդ
կիրակին` ԻԴ. (24) փարայ,
Երրորդ կիրակին` ԺԸ. (18) փարայ, Չորրորդ կիրակին` ԺԶ. (16) փարայ: Աստուածածնի
կիրակին` ԼԱ. (31) փարայ, Երկրորդ կիրակին` ԺԴ. (14) փարայ, Երրորդ կիրակին` ԺԸ. (18) փարայ, Չորրորդ
կիրակին` ԻԱ. (21) փարայ, Ե.երրորդ
կիրակին` ԻԵ. (25) փարայ: Սուրբ Խաչի կիրակին` ԻԱ. (21) փարայ, Երկրորդ
կիրակին` ԺԸ. (18) փարայ,
Երրորդ կիրակին` ԺԵ. (15) փարայ, Չորրորդ կիրակին` ԻԲ. (22) փարայ, Հինգերորդ կիրակին`
ԺԹ. (19) փարայ, Վեցերրորդ կիրակին` ԺԵ. (15) փարայ, |2ա| Եօթերրորդ կիրակին` ԻԲ. (22) փարայ, Ութերորդ
կիրակին` ԺԵ. (15) [փարայ], Իններորդ կիրակին` Ի. (20) փարայ, Տասներորդ կիրակին`
ԺԶ. (16) փարայ: Յիսնակաց կիրակին` ԺԵ. (15) փարայ, Երկրորդ
կիրակին` ԺԶ. (16) փարայ:
4. 3բ (ԺԹ. դ.) Էլպէկ` տալիք`
Գ. (3) իւրեանց
ղազանով գարի, Գրիգորն տալիկ` ԺԱ. (11), Թումօի [տալիք]` փոքր կոտով գարի, մեր Վարդան տալիկ` Բ. (2) կոտ գարի, Քօսի Գրիգորն տալիք` Դ. (4) կոտ Ա.
(1) լական
գարի:
5. 107բ (ԺԹ. դ., շղագիր) Վեց գթակ, չորս շապիկ, Բ. (2) արխալուղ,
մին ուրագ սղոց, Բ. (2) մինթանայ,
մինն` չիթ, մինն` աթլազ, մին թօփ ալաջա, Գ. (3) կազ կտաւ, մին մահուտ կապայ, մին գթակ, մին զանանայ չուխայ, մին Շիրազու մորթի, մին կտաւէ պօղչայ, մին Մաշատու գառան մորդի,
՚ւ ի ԳՌԺ. (3010) շահի,
ԺԵՌ. (15000) եւս, ԶՌԵՃ.
(6500), ԺԱ. (11) եալտուզ, ԲՌԷՃ. (2700), ԴՌ. (4000) եւս, տէր Փիլիպոսին ԺԵՌ. (15000):
6. 216ա (ԺԹ. դ., շղագիր) Այս է մեր մուտքն` (1273+551=1824):
Էլպէկն` Գ. (3) կոտ գարի,
Շապօն` Գ. (3) կոտ, Թամօ` Զ. (6) կոտ, Գասօն` Գ. (3) կոտ, Ղազար` Դ. (4) կոտ, Գզպէն` Գ. (3) կոտ, Ասօն` Գ. (3) կոտ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
Վանք գրկոչս: Քարոզ ի վերայ Երիքօվին...: 1բ Քարոզ ի վերայ Երիքօվին...: 235ա (զանազան
տառեր եւ բառեր): 235բ Երանի որ խորի զաղքատ եւ զտնանգին: ա:
2111
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Ամասիա,
Բերիա, Արզնի, Խարբերթ, Երապօլիս (Արաբկիր), Կտուց, Բազմենից Սուրբ Էջմիածին եւ Սուրբ
Աստուածածին (Բազենից վանք), Սուրբ Սահակ Պարթեւ (Վան), Շոռոթ |
ՌՃԱ.–ՌՃԻԸ. –
1652–1679 |
ԳՐԻՉ` Յովհաննէս վրդ. Շոռոթեցի (2բ-441բ, 478ա-509բ), Առաքել քհյ. Քաղաքացի (442ա-77բ): ՍՏԱՑՈՂ` Յովհաննէս վրդ. Շոռոթեցի (գրիչը):
ԹԵՐԹ` 512-4 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած` 9ա: ՊՐԱԿ` Ա-Խ (Յովհաննէս գրչի) x12 (Բ, Դ, ԺԱ 10, Գ, ԻԵ 11, ԻԴ 13, ԻԶ 15, ԼԹ 14, Խ 6) + ԼԸ-Խ (Առաքել գրչի) x12: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «A. G.» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (15,5x10–17x12): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (տարբեր ըստ գրչաց): ՏՈՂ՝ 30-34։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ զարդադրոշմ կտաւ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (1)+3
(510-512), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական (272ա): Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` բաց եւ մուգ կարմիր, նարնջի, կանաչ, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Ղուկասու: Թ-Ժ. դդ.։ 1 (Ա) + 1 (Բ), ստացուած եզրահատուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով: Մագաղաթ, երկսիւն (22x12), բոլորգիծ երկաթագիր, 18 տող: Կարդալ` Բա-Աբ, Բբ-Աա «/// [զա]մենայն գաղիղեացիս... ի նմանէ ///» (ԺԳ.
2-17):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը գունափոխուած. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր, տեղ-տեղ թանաքի բծեր, կազմի կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2բ-5բ Ցանկ Քարոզգրքիս եւ որ ինչ կայ ի սմա կարգաւ գրեալ – Ա. Նախ եւ առաջին. Նորին Քարոզ Պահոց առաջին կիրակէին... ՃԿԹ. Առհասարակ ամենայն սրբոց:
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Գ/չիք: Դ/442ա-6ա: Ե/չիք: Զ/446ա-52ա: Է-ԺԱ/չիք: ԺԲ/452ա-5բ: ԺԳ/462բ-7բ: ԺԴ-ԺԵ/չիք: ԺԶ/459բ-62բ: ԺԷ-ԺԸ/չիք: ԺԹ/182բ-4բ: Ի/184բ-6բ: ԻԱ/186բ-8բ (Բ. մաս): ԻԲ-ԻԳ/չիք: ԻԴ/455բ-9բ: ԻԵ-ԻԸ/չիք: ԻԹ/475ա-7 (սկ. «Բայց պարտ է գիտել...»): Լ-ԼԱ/չիք: ԼԲ/417բ-20ա: ԼԳ-ԼԴ/չիք: ԼԵ/188բ-91բ: ԼԶ/9բ-13ա: ԼԷ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/245բ-7ա: ԾԸ-Կ/չիք: ԿԱ/194բ-7ա: ԿԲ/191բ-4ա: ԿԳ/420ա-3բ: ԿԴ/24ա-6բ: ԿԵ-ԿԶ/չիք: ԿԷ/249բ-52ա: ԿԸ/467բ-9բ: ԿԹ/252ա-4ա: Հ/469բ-73ա: ՀԱ/436բ-9ա: ՀԲ/13ա- 4բ: ՀԳ/439ա-42ա: ՀԴ/չիք: ՀԵ/473ա-5ա: ՀԶ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/256բ-8բ: Ձ/247ա-9բ: ՁԱ/16ա-9ա: ՁԲ/չիք: ՁԳ/14բ-6ա (կրկն.՝ 405բ-10բ): ՁԴ/չիք: ՁԵ/19ա-21բ: ՁԶ/174ա-6ա: ՁԷ/242բ-5ա (սկ. «Ընդ սքանչելի առակաց Տեառն...»): ՁԸ/27բ -33ա: ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/39բ-43ա: ՂԲ/21բ-4ա: ՂԳ/35ա-7բ: ՁԴ/33ա-5ա: ՂԵ/254ա-6բ: ՂԶ/45բ-9բ: ՂԷ/52բ-6բ: ՂԸ/37բ -9բ: ՂԹ/180բ-2բ: Ճ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/ 56բ-9ա: ՃԵ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/ 59ա-61ա (սկ. «Նախ տեսցուք, թէ քանի՛ բարիւթիւնս արար մեզ Քրիստոս...»): ՃԹ/304ա-8բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/309ա-12ա: ՃԺԳ/312բ-4ա: ՃԺԴ/314ա-7ա: ՃԺԵ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/317ա-21ա: ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/ 61ա-3ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/122ա-5բ (Յակոբ Ղրիմեցի): ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/321ա-3ա: ՃԼԲ/325ա-9ա: ՃԼԳ/323ա-5բ: ՃԼԴ-ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/206ա-8ա: ՃԼԷ/208ա-10բ: ՃԼԸ-ՃԽԳ/չիք: ՃԽԴ/176ա-7բ: ՃԽԵ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1741. Ա-Զ/չիք: Է/432ա-6բ: Ը-ԺԵ/չիք: ԺԶ/441ա-6ա: ԺԷ/չիք: ԺԸ/396բ-9ա: ԺԹ/չիք: Ի/112ա-3բ: ԻԱ-ԻԳ/չիք: ԻԴ/388բ-92ա: ԻԵ/345ա-7ա: ԻԶ/չիք: ԻԷ/392ա-6բ: ԻԸ-ԼԱ/չիք: ԼԲ/74ա-6ա: ԼԳ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/329ա-33բ: ԼԷ-ԼԹ/չիք: Խ/424ա-8ա: ԽԱ/չիք: ԽԲ/428ա-30բ: ԽԳ/չիք: ԽԴ/116ա-8ա: ԽԵ/չիք: ԽԶ/70բ-2ա: ԽԷ/399ա-401բ: ԽԸ/72ա-4ա: ԽԹ/401բ-3ա: Ծ-ԾԷ/չիք: ԾԸ/403ա-5բ: ԾԹ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/370բ-2բ: ԿԶ/374բ-6ա: ԿԷ-Ձ/չիք: ՁԱ/347ա-9բ: ՁԲ/չիք: ՁԳ/ 349բ-51բ: ՁԴ/351բ-3բ: ՁԵ/353բ-5բ: ՁԶ/չիք: ՁԷ/355բ-60բ: ՁԸ-ՂԴ/չիք: ՂԵ/430բ-2ա: ՂԶ/չիք: ՂԷ/360բ-3բ: ՂԸ/363բ-7բ: ՂԹ/367բ-70բ: Ճ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/178բ-80բ: ՃԴ/98բ-101բ: ՃԵ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/49բ-52բ: ՃԺԱ-ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/118ա-9բ: ՃԺԵ/չիք: ՃԺԶ/108բ-12ա: ՃԺԷ-ՃԺԹ/չիք: ՃԻ/114ա-6ա: ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/82բ-5ա: ՃԻԳ/85ա-6բ: ՃԻԴ/79բ-82բ: ՃԻԵ/86բ-8բ: ՃԻԶ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/88բ-92ա: ՃԻԹ/92ա-5բ: ՃԼ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/95բ-8բ: ՃԼԴ-ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/101բ-3բ: ՃԼԷ/103բ-5բ: ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/177բ-8բ: ՃԻԳ/85ա-6բ: ՃԻԴ/79բ-82բ: ՃԻԵ/86բ-8բ: ՃԻԶ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/88բ-92ա: ՃԻԹ/92ա-5բ: ՃԽ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/197ա-200բ (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի Զ. իրս տեսանելի է...»): ՃԾԳ/171բ- 3բ (սկ. «Յորժամ արկեալ իցէ ի բանտ...»): ՃԾԴ-ՃԿԳ/չիք: ՃԿԴ/376ա-8բ: ՃԿԵ/380բ-8բ: ՃԿԶ/338ա-43բ: ՃԿԷ-ՃԿԸ/չիք: ՃԿԹ/372բ-4բ: ՃՀ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. [Քարոզք, ճառք եւ բանք զանազանք]
1. 26բ-7բ Թ. Քարոզ ի բան Մանասէի թագաւորի, որ ասէ. Մեղայ, Տէ՛ր, մեղայ, եւ զանօրէնեցայ – Որպէս ոք անկեալ ի մէջ հրոյ...
2. 43ա-5բ ԺԵ. Քարոզ ի բան Աւետարանին. Ղուկասու գլուխն, ՃԻԴ. համարն, որ ասի. Ո՞վ է ի ձէնջ, որոյ իցէ բարեկամ... – Այս առակ եւ Դատաւորին միապէս խրատեն...
3. 63ա-6ա ԻԲ. Նորին քարոզ Վասն փորձութեանց մեղաց, ի բանն Յոբայ, որ ասէ. Վեցից վշտաց փրկեսցէ զքեզ... (Ի Յոբայ Մեկնութենէն Գրիգորի Տաթեւացւոյ) – Հայրն համբերութեան եւ քաջ նահատակն ճգնութեան...
4. 66ա-70բ ԻԳ. Նորին Քարոզ Վասն փորձութեան եւ չարութեան կանանց, ի բանն Յոբայ. Իբրեւ զմի ի կանանց անզգամաց խօսեցար... (Ի Յոբայ Մեկնութենէն Գրիգորի Տաթեւացւոյ) – Քաջ զօրավարն հաւատոյ եւ անկեղծաւոր իմաստուն...
5. 76ա-8ա ԻԵ. Քարոզ ի բան Աւետարանին, Ղուկասու գլխոյն, ՃԽԹ. համարն, որ ասէ. Առն ուրեմն մեծատան ետուն անդք տոհմականս... – Բարերարն մեր եւ ազատիչն յամենայն անօրէնութեանց Յիսուս...
6. 78ա-9բ ԻԸ. Քարոզ ի բան Աւետարանին Ղուկասու, ՄԻԸ. համարն, որ ասէ. Այր ոմն ազնուական գնաց յաշխարհ հեռի... – Զի այր վասն բնութեանս մերոյ ասէ...
7. 105բ-8բ ԼԹ. Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհանու Որոտնեցոյ արարեալ Բանս խրատական[ս], ոգէշահս եւ հանճարեղս եւ իմաստայեղս, ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ Յաղագս Գաւազանի վարդապետաց, ի բան մարգարէին Դաւթի, որ ասէ. Գաւազան զօրութեան առաքեսցէ քեզ Տէր... – Հարցումն. Թէ վասն է՞ր յետ գաւազանն զարդարելոյն յեկեղեցին եւ յարտաքս բերեն: Պատասխանի. Վասն բազում պատճառի: Նախ, զի գաւազան էր Որդին միածյին առ Հօր...
8. 120ա-2ա ԽԵ. Նորին քարոզ Վասն Համբարձման, ի բանն. Համբարձաւ Աստուած օրհնութեամբ – Քնարերգարան (այսպէս) Հոգոյն Սրբոյ մեծն ի մարգարէս աստուածահայրն Դաւիթ...
9. 125բ-7բ ԽԷ. Ի ճառից Յոհանու Ոսկիբերանի ասացեալ Յաղագս վաշխառութեանց եւ տոկոսաց - Ո՜հ, յոյժ չար են ախտք ընչասիրութեան...
10. 127բ-32ա ԽԸ. Սահմանք ի վերայ ընդհանրական բնութեան սանական քահանայի ումեմն աշխատեալ Իշաւխան – Խնդիր վասն բնութեան սոյնպիսի արասցուք: Յորժամ գոյացոյց Աստուած...
11. 132ա-4բ Բուսիդայ իմաստնոյ Քաղուածոյ յաղագս կազմութեան մարդոյ – Կազմեաց Աստուած զմարդն որպէս զքաղաք ԲԺ.ն դրամբք...
Հմմտ.
ձեռ.
466, 222ա-37ա, որի համեմատ ունի զգալի տարբերութիւններ:
12. 134բ-6բ ԽԹ. [Յաղագս երկնային շարժմանն... Յոհաննիս վարդապետի Եզնկացոյ...]
Տե՛ս ձեռ.
529. 149ա-66բ. Այստեղ միայն` թ-ժ., ժբ-իբ.:
13. 136բ-8բ Յաղագս զանազան իմաստասիրական քննութեանց եւ լուծմանց – Քարէ նաւ` գուռ ջրոյ: Կանչօղն` իշակաթնուկ է...
14. 138բ Հարցմունք եւ պատասխանիք իմաստասիրաց վասն օգտութեան – Ասէ իմաստասէր բժիշկն, թէ. Ամենայն ցաւոց դեղ գիտեմ...
15. 139ա-43բ Ծ. Մեկնութիւն Հայր մեր որ յերկինս, ասացեալ սրբոյն Ներսէսի Հայոց կաթողիկոսի – Զիա՞րդ վաղվաղակի զարթուցանէ...
16. 144ա-5ա ԾԱ. Պատճառք Առաջաւորաց պահոցն, արարեալ Վանական վարդապետի` վասն հակառակողացն եւ այպանողացն զսուրբ պահսն – Յոլովագոյնք են բանք վասն պահոցն Առաջաւորաց...
17. 145ա-7բ ԾԲ. Յովհաննու Ոսկիբերանի ասացեալ Վասն Առաջաւորաց պահոց եւ վասն Նինուէի եւ Յուն[անու] – Արդ, ուսանիլ կամիցիս, թէ որպիսի՞ զարդք իցեն պահք մարդկան...
18. 147բ-52ա ԾԳ. Սրբոյն Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի ասացեալ Վասն դարձի Անտիոքայ քաղաքին – Լուսով բանի քո գամ առ քեզ, Որդի Աստուծոյ...
19. 152ա-3բ ԾԴ. Թուղթ տեառն Գրիգորիոսի կաթողիկոսի Հայոց վասն անմարմին բնութեան գոլոյ Աստուծոյ – Որք զանմարմին բնութիւնն Աստուծոյ ի մարմնոյ բնութիւն ձեւացուցեալ...
20. 154ա-6բ ԾԵ. Նորին տեառն Ներսէսի Կլայեցւոյ Ի հրեշտակապետացն ներբողինէն – Եւ արդ, վասն զի ծանուցաւ փոքր ի շատէ...
21. 156բ-8բ ԾԶ. Սրբոյն Վարդան վարդապետի ասացեալ Վասն դժոխոցն եւ անքուն որդանցն, լալ աչացն եւ կրճել ատամանցն, զի չէ սուտ որպէս եւ կարծեն տգէտ եւ անհաւատ մեղսասէրքն, վկայութեամբն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ եւ ամենայն սրբոց նորա հնոց եւ նորոց Գրոց սրբոց – Ո՜վ քահանայք եւ ժողովուրդք Աստուծոյ, գիտացէ՛ք եւ միտ առէ՛ք...
22. 159ա-61ա ԾԷ. Սրբոյն Յոհանու Ոսկիբերանին ասացեալ Վասն ողորմութեան աղքատաց – Մի՛ ոք տղայական բարուք եւ անընտիր մտօք...
23. 161ա-2ա ԾԸ. Անանիա վարդապետի ասացեալ Վասն անցաւորութեան աշխարհիս – Արդ, ո՜վ սիրելի եղբայր, եթէ կամիս յաղթել աշխարհի...
24. 162ա-3բ ԾԹ. Խրատ ոգեշահ եւ բան օգտակար Յովանէս վարդապետի ասացեալ Պլուզ կոչեցեալ Եզնկացոյ – Արար Աստուած զմարդն հոգի եւ մարմին եւ միտք...
25. 163բ-8ա Կ. Ի նուաստ վարդապետէ Յոհաննէս Եզնկացւոյ Խրատ եւ կանոն հասարակաց քրիստոնէից, քահանայից եւ ժողովրդոց, կանոնական սահմանաց առաքելոց սրբոց եւ հարապետաց, եւ վարդապետաց, եւ մանաւանդ սուրբ հօրն մերոյ Վարդան վարդապետի, յորոց ժողովեցի եւ գրեցի ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ...
Տե՛ս ձեռ.
228, 71ա-108բ. Նխբ./163բ-4ա: ա/164ա-5ա: բ/165բ-6ա: գ/166աբ։ դ/166բ-8ա: ե-ժթ/չիք:
26. 168ա-70ա ԿԱ. Խրատք կանոնականք ի Մովսէս վարդապետէ Եզընկացւոյ ասացեալ եւ առաքեալ ամենայն եկեղեցեաց Հայաստանեայց թվին ՌՃԵ. (1656) – Ի դամբարանէ Սրբոյ Լուսաւորչէս եւ ի վարդապետէս Մովսէսէ...
27. 170ա-1բ Խրատ Վասն զղջման եւ խոստովանութեան մեղաց – Նախ խաբէ զնա սատանայ եւ առաքէ առ մեղաւորն...
28. 200բ-2ա ՀԵ. Քարոզ Վասն խոստովանութեան, ի բանն. Ես եմ որ ջնջեմ իբրեւ զամպ զանօրէնութիւնս քո... – Ի վերայ այսմ բանիս Բ. իրս տեսանելի է: Նախ, թէ ըստ քանի՞ իրաց մեղքն յամպս համեմատի...
29. 200բ-2ա ՀԶ. Երիցս երանելի սուրբ վարդապետացն Յոհաննու Ոսկիբերանին եւ Եփրեմի եւ Անանիայի Շիրականցւոյ ասացեալ Ի խորհուրդ Յունանու մարգարէի – Մարգարէիցն նախատինս դնէին իսրայէղացիքն, զի յորժամ...
30. 205բ [Վասն աւուր Ծննդեան Տեառն] – Գրեաց ի Հայք Մակար Երուսաղեմայ հայրապետն, թէ. Ի Յակոբայ մինչեւ ի Յոբնաղ...
31. 206ա Սրբոյն Յոհաննու Ոսկիբերանի Վասն մահուան տղայոց մխիթարութեան – /// է առ երկրպագեսցուք Ստեղծչին...
32. 211ա-23բ ՀԹ. Ցանկ Յայսմաւուրաց սրբոց տօնից ի վերայ այբուբենից – Նաւս. Ե., Օգոս. ԺԵ. Աստուածածնի ննջմանն... Արեգ, Գ., Մարտ ԺԱ. Քսան եւ վեց մարտիրոսաց...
33. 223բ-9բ Ձ. [Ցանկ Յայսմաւուրաց ըստ ամսոց] – Ամիսք Հայոց. Նաւասարդի Ա., ամիսք հռոմայեցւոց Օգոստոս ԺԱ. Յովհաննու Կարապետին եւ Աթանագինէ հայրապետին... [Աւելեաց] Ե., [Օգոստոս] Ժ. Յովասափու Հնդկաց թագաւորին:
34. 229բ [Վասն մեծատանն եւ աղքատին] – Գրեալ է յԱրարածքն, թէ Յովսէփ տարաւ զորդիսն իւր առ Յակոբ նահապետն...
35. 229բ Այս է գիր մատամբն Աստուծոյ գրեալ եւ կնքեալ, եւ առաքեալ ձեռամբ հրեշտակի առ Ադամ ի յայս փրկութեան – Ի վեցերորդ դարուն, յաւուր վեցերորդի...
36. 230ա-1ա ՁԱ. Պատմութիւն համառօտ նախահարցն սրբոց – Եւ յորժամ մարդն Ադամ ի դրախտէն մնաց Լ. (30) ամ ի սգի...
37. 231ա-2բ ՁԲ. Վասն անկար պատմուճանին Քրիստոսի, եթէ ուստի՞ է եւ կամ ո՞վ առաքեաց զնա առ Քրիստոս, ասացեալ Յոհաննու Ոսկեբերանին – Օգոստոս թագաւորեաց հռովմայեցւոց, ի սորա ժամանակին եղեն նաւակատիկք Աստուածածնին...
38. 232բ-5ա ՁԳ. [Առաքելի վարդապետի] Գովասանութիւնք եւ մաղթանք առ սուրբ Աստուածածինն (տունք` ՃԺԵ.) – Աստուածածին կոյս պատուական, / Հօր Աստուծոյ խորհրդարան...
39. 235ա-7ա ՁԴ. Վասն խորանաց Աւետարանին եւ համաբարբառացն – Դրախտ իմանի սուրբ եկեղեցի` փոխանակ դրախտին Ադամայ...
40. 237աբ ՁԵ. Տեառն Ներսէսի Կլայեցւոյ Շնորհալի կաթողիկոսի եւ աշխարհալոյս վարդապետի արարեալ Պատճառ Ժ. խորանաց սուրբ Աւետարանին, վասն գունոցն երանգոց եւ զանազան հաւուցն եւ սեղանոցն եւ խաչիցն – Առաւելապէս հրաշից արժանի, սոսկալի գերապանծութիւն բանից գեղազարդեալ...
41. 238ա-42բ ՁԶ. [Ղուկասու Լօռեցւոյ. ձեռ. 746, 191բ] Քարոզ վասն ջրհեղեղին, ի բան աստուածախօս մարգարէին Մովսիսի, որ ասէ. Նոյ էր ամաց Ո.ից... – Յորժամ սպան Կայէն զԱբէլ` զեղբայր իւր...
42. 259ա-61ա ՂԴ. Սուրբ հօրն Եփրեմի ասացեալ Վասն հարուածոց ինչ, զոր ածէ Տէր ի վերայ երկրի` վասն բազմանալոյ մեղաց մերոց – Բազում կերպարանք են սպառնալեաց պատուհասիցն Աստուծոյ...
43. 261ա-3բ ՂԵ. Երանելոյն Յոհաննու Ոսկիբերանին ասացեալ Ի մեկնութիւն առակաւոր բանին Աւետարանին Ղուկասու ՃԻԲ. համարն – Այր մի իջանէր յԵրուսաղեմէ յԵրիքով... Այր` զազգս ասի...
44. 263բ-5բ ՂԶ. Սրբոյն Յոհաննու Մանդակունեցւոյ ասացեալ Վասն զգուշութեամբ եւ երկիւղիւ մեծաւ մերձենալ ի սուրբ մարմին եւ յարիւն Որդւոյն Աստուծոյ – Սոսկան ոսկերք իմ դողութեամբ...
45. 265բ-6բ ՂԷ. Տեսիլ սրբոյն Աթանասի Աղէքսանդրու հայրապետին – Ամենեցունցն Աստուած սքանչելի տեսիլ երեւեցոյց մարգարէիցն...
46. 266բ-8բ ՂԸ. Աղուհացից առաջին հինգշաբթի աւուրն Վասն երախայիցն, որ ասի ի կարգ անկելոցն – Երախայից ընծայութեան ընթերցուածքս կարգեալ եմ ի Կիւրղէ...
47. 268բ-70ա ՂԹ. Երանելւոյն Եփրեմի Խորին Ասորւոյ ասացեալ Վասն պահոց սրբութեան – Պահք յայտնիք ծածուկ պահօք բովանդակին...
48. 270ա-2ա Ճ. Երանելւոյն Եփրեմի Խորին Ասորւոյ ասացեալ Վասն ողորմութեան – Ոսկի որչափ ի տան իցէ, երկիւղ է յականահատաց...
49. 272ա-7ա ՃԱ. Սրբոյն Սարգսի վարդապետի Մեկնութենէն Կաթուղիկեայց Յոհաննու գլխոյն, որ ասէ – Զայս գրեմ ձեզ, զի ձեր ուրախութիւնն կատարեալ իցէ...
ա. 277ա-8բ [Յորդորակ` նորին] – Լուիցուք զայսոսիկ եւ մեք եւ զգուշասցուք...
50. 279ա-81բ ՃԲ. Տեսիլ սրբուհւոյ Աստուածածնին ի լեառն Ձիթենեաց, զոր յայտնեաց նմա հրեշտակապետն Գաբրիէլ վասն մեղաւորաց, թէ որպէս տանջին – Ո՜վ պատուական եւ աստուածասէր ժողովուրդք Քրիստոսի...
51. 281բ-5ա ՃԳ. Տեսիլ եւ հարցումն սրբոյն Գրիգորի Հայոց Լուսաւորչի ընդ հրեշտակին եւ պատասխանիք – Յաւուր միում շրջէր յանապատի սուրբն Գրիգոր...
52. 285ա-7բ ՃԴ. Յաղագս անասնագիտաց, իգացելոց եւ արուագիտաց եւ այլոց շնացողաց, ասացեալ Յոհաննու Ոսկիբերանին – Ողբալով յիս, հոգի իմ եւ հիացեալ զարմանամ...
53. 288ա-90բ ՃԵ. Դարձեալ Վասն խոստովանութեան, ի բանն առաքելոյն Յովհանու, որ ասէ. Սիրելիք, եթէ ասեմք մեղս ինչ մեք ոչ ունիմք – Գիտելի է, զի ըստ վարդապետաց սրբոց, խոստովանութիւնն բազում յատկութիւն ունի...
54. 290բ-1բ Տեսիլք եւ պատմութիւն վասն խոստովանութեան – Եղեւ զի ի սկիզբն Քառասնորդաց պահոց, ըստ կանոնական հրամանաց...
55. 291բ-9ա ՃԶ. Նորին Գրիգորի [Տաթեւացւոյ] Վասն վարդապետաց որպէս ասէ Քրիստոս... Գնացէ՛ք, աշակերտաց, զամենայն հեթանոս
– Վարդապետք ասեն, թէ. Անդէպ է ամենեցուն զգիտութիւնս խնայել...
56.
299բ-303բ Վասն յանցանաց մտաց մարդկան եւ վասն Է. մահու չափ մեղաց – Ոմանք զյանցանս
մտացն կատարեալ մեղս դնեն...
57.
333բ-5ա ՃԺԶ. Քարոզ եւ խրատ սուրբ եւ հոգէլից վարդապետին Գէորգեայ Սկեւռացւոյ
ասացեալ Վասն հաղորդութեան, ի խնդրոյ Յոհան քահանայի – Արեամբն
Քրիստոսի փրկեալք, եղբարք իմ ի Քրիստոս...
58.
335ա-8ա ՃԺԷ. Քարոզ Վասն խոստովանութեան ի գերս Ելիցն: Տէր Աստուած եբրայեցւոց
կոչէ զմեզ առ ինքն. Արդ, երթիցուք երից աւուր ճանապարհ... – Վարդապետք
ասեն. Յորժամ կամեսցի ոք երթալ ի ճանապարհ...
59.
343բ-4բ Յոհաննու Ոսկեբերանի ասացեալ Յաղագս ահաւոր գալստեանն
Տեառն
– Ո՛վ եղբա՛րք, աղաչեմ լսել երկիւղիւ...
Գրչից` 343բ ստ. լս. «Սորա համարագիր չունի»:
60.
416ա-7բ ՃԽԱ.
[Գէորգայ Երզնկացւոյ] Խրատք զգուշութեան, զոր
տացէ քահանայն փեսային եւ հարսին, որ պատրաստեալ են պսակ առնուլ կանխաւ ի ժամ պսակ
դնելոյն... – Գիտասջիք, հոգեւոր որդեա՛կք իմ, որք հանդերձեալ
էք կապիլ ընդ միմեանս...
Գ. [Բանք տոմարականք]
1.
484ա-96ա [Պարզատոմար] – Ի Հայոց թվին ՌՃԻԲ.
(1673). Բանալի առաջին գիրն Թոն է, եւ տանուտէրն ի վերեւն` Խոյն է...
2.
496բ-9բ Ընթացք արեգականն ընդ երկոտասան կենդանակերպսն
եւ
ի գօտիսն եւ ի գրերն եւ հոլովքն Ա-Ա. աւուր որիշ բարձրութիւն եւ խոնարհութիւն արեգական – Յամէն կենդանակերպսն Լ. օր կայ արեգակն...
3.
500ա-2ա [ԺԹ.ամեայ խորանք]
4.
502բ-7ա [Աստղագուշակութիւն]: Հայեացք Լուսնի ընդ արեգական.
յարաբկերէն եւ ի հայերէն – Թաղտիս, որ է վեցանկիւնի` բարի է...
5.
507ա Ստեփանոսի երիցու տումարագիւտի, որդւոյ Յոհանիսի քահանայի
ասացեալ Յաղագս ընթերցանութեան արեգական ԻԸ. (28) ամաց, եւ շրջագայութեան
լուսնի Թ. եւ Ժ.երեկ ամաց, որ լինի միահամուռ ընդ ամենայն ամք թվով ՇԼԲ. (532) – Եւ յորժամ
ընթացք Արեգական եւ Լուսնի կատարի...
6.
507բ [Հարց եւ պատասխանի] – Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ Տէր մեր Յիսուս
Քրիստոս. Եթէ ահաւասիկ չորս ամիսք են... Պատասխանի. Յելանելոյն Ադամայ մինչեւ ի կատարած
աշխարհիս, կալ ամէն ամսէ Ա. մասն...
7.
507բ Վասն հաշուի տարոյ – Տարին ԾԲ. շաբաթ է...
8. 507բ Յաղագս տումարական արհեստից, թէ յումէ՞
եդան եւ
վասն ի՞նչ պատճառի գրեցան, եւ թէ յորո՞ւմ ժամանակի ասացաք – Յորժամ
ծագեաց լոյս մարդասիրութեանն Քրիստոսի...
9. 508ա-9բ, 478ա-9բ [Պատճէն տոմարին
հայոց. հատուածք] – Զկրկնակ ամսոց այսպէս արա՛. Կա՛լ զՆաւասարդի ամիսն եւ
ե՛րթ Է. Է. (7, 7)...
10. ա. 480ա-2ա Յաղագս մոլորման Զատկին, թէ վասն է՞ր մոլորին յոյնք, որ են հոռոմք – Յետ մարդեղութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ...
բ. 482ա-3բ Յայլմէ – Գիր փիլիսոփայական այսպէս արա՛. Կա՛լ
զառաջիկայ լրումն հոռոմոց...
գ. 483բ Յայլմէ – Եւ իմաստասէրն Անդրէաս, Հոգովն
Սրբով, յաղագս ընթացից արեգական...
Դ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.
– 512ա [Ողբ Մեծի ուրբաթի սգոյն] – Ահեղ աւուրն ուրբաթի, մահուան մեծի կուս որդուն / Կայր
առ խաչին միջաբեկ մայրըն կենաց մեռելուն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 5ա (Յովհաննէս գրչի) Արդ, ես` մեղսաթաւալ
եւ ամենայն չարեաց ենթակայ, յօժարս եւ փոյթս ի մեղս, բազմապտուղս Յովաննէս
եւեթ անուամբ կոչեցեալ վարդապետ, յերկրէն Նախչուանու, ի գաւառէն Երընջակայ եւ ի գեղաքաղաքէն Շոռոթու,
որդի Վարդան քահանայի առ Քրիստոս
Աստուած փոխեցելոյ, յետ դարձի սրբազան հայրապետին Փիլիպպոսի ի սուրբ
քաղաքէն Երուսաղեմայ յԱթոռն իւր ի Սուրբ Էջմիածինն,
հրաման առաք ի հաւոյն մեծէ, մեծաւ փափագանօք գնալ յԵրուսաղէմ` յերկրպպագութիւն Սուրբ գերեզմանին Քրիստոսի
եւ ամենայն տնօրինականաց տեղեացն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ: Եւ ելեալ մեր ի Սուրբ
Էջմիածնայ թվին Հայոց Ռ. եւ ՃԱ.
(1652) ամին, հոկտեմբերի ի մուտն գնացաք ի Տունն Յունաց` առ ի շրջագայել վասն
հարկաւոր պաշարի ճանապարհին սրբոյ Երուսաղէմի: Եւ զի ոչ գոյր ընդ մեզ
Գիրք քարոզութեան վասն մերոյ ընթեռնլոյ եւ վասն զժողովուրդս խրատելոյ,
վասն որոյ սկսաք յուսով եւ կարողութեամբն Աստուծոյ զԳիրքս Քարոզի եւ այլ զանազան
պիտոյական խրատք սրբոց վար|5բ|դապետաց եւ այլ մասնաւոր բանք հոգեշահք, զորս աստ
հաւաքեցաք: Եւ մեր շրջագայեալ այսր եւ անդր, մի քարոզ կամ այլ աւելի եւ կամ այլ բանք
ի տեսանելն մեր սիրով գրէաք` որչափ ձեռնհաս եղէաք, մինչ որ գնացած զմեր ուխտն կատարեցաք
յաջողմամբ Հոգւոյն Սրբոյ: Եւ ի դարձն մեր յԵրուսաղէմէ առ օթեւանն մեր ի վանքն
Շոռոթու ի Սուրբ Լուսաւորիչն, եւ անդ եւս սակաւ ինչ քարոզք եւ բանք
օգտակարք գրեցաք ի մէջ բազում ցնորից եւ զբաղանաց: Յետ ժամանակաց ինչ ելեալ ի
վանաց մերոց, եւ եկաք յերկիրս Վասպուրականի, յանապատս Սուրբ Աստուածածնիս
եւ Սուրբ Կարապետիս, որ մականուամբ Կտուց յորջորջի, որ է ծովապատ
եւ ծովահայեաց տեղի վայելուչ: Եւ աստ եւս կայր ընտիր օրինակ հին Քարոզգիրք մի.
եւ մեք սկսեցաք գաղափարել: Սկիզբն արարաք ի ՃԷ. (107) քարոզէն, որ է Մեծի Բ.շաբաթի
քարոզն մինչեւ ի վերջ գրքիս աւարտեցաք, զորս մեք գրեցաք եւ զորս` Քաղաքացի
(=Վանեցի) տէր Առաքէլ հոգիաշունչ եւ ճարտար քարտուղարն, եւ յեզր հասաք զօրութեամբ
Հոգւոյն Սրբոյ: Եւ վասն շրջագայութեամբ գրելոյն մերոյ եւ յաղագս յայլ եւ յայլ օրինակաց,
ոչ կարացաք գրել ի միում կարգի զհամեմատութիւն քարոզացս, այլ յառաջն եւ ի մէջն եւ
ի վերջն ի միմեանց տարակացեալ գրեցան: Յաղագս որոյ, խնդրեմք ի սրբազան եղբարցդ,
մի՛ մեղադել եղկելոյս, այլ որոնմամբ գտցուք զպիտոյսն եւ զօգուտն ձեր, որպէս յետոյ
փոքր ի շատէ ծայրաքաղ արարի կարգաւ աստ (յաջորդում է քարոզների տեսակային-թեմատիկ
ցանկը):
21բ Զմեղսաներկ Յովանէս գրիչ յիշեա՛ ի Քրիստոս (նման` 152ա, 161ա,
176ա, 178բ, 237ա, 247ա եւ այլուր):
32ա Զայս Ժ. քարոզս (6ա-32ա) յԱմասիա քաղաքի գրեցի, թվին ՌՃԳ.
(1654), ես` անարժան եւ մեղապարտ Շոռոթցի
Յովաննէս վարդապետ:
103բ Թվին ՌՃԴ. (1655):
119բ Ի ԺԱ. (11) քարոզէն, որ է «Դատաւոր մի էր ի քաղաքի
ուրեմն» մինչեւ ի ԽԴ. (44) քարոզս ի Բերիա
քաղաքին գրեցի, որք են ԼԴ. (34) քարոզք: Ժ. (10) այլ զառաջինն, ես` Շոռոթեցի Յովանէս
վարդապետս, ի դառնալն իմ յԵրուսաղեմէ թվին ՌՃԴ. (1655) ի փառս Քրիստոսի:
143բ Ես` նուաստ եւ անարժան Յովհաննէս վարդապետ, յերկրէն Նախիջաւանու,
ի գեղջէն Շոռոթու, գրեցի զգիրքս
ի վայելումն անձին իմոյ եւ յետ իմոյ` հոգեւոր եւ անջինջ յիշատակ լիցի ի ձեռս սրբազան
եղբարց:
147բ... Մանաւանդ զանարժան գրիչս` զՅովանէս վարդապետ Շոռոթցի,
թվին ՌՃԵ. (1656) գրեցաւ (նման`
180բ, 268բ, 270ա):
242բ Որոց բարեխօսութեամբն ողորմեա՛
Քրիստոս Աստուած մեղուցեալ գրչիս` Շոռոթցի
Յովանէս վարդապետի, եւ ծնօղաց իմոց` Վարդան քահանայի եւ Շնհաւորի,
պապուն իմոյ` Սօլթանպէկի, եւ մամուն իմոյ` Հապիպի, հօրաքեռց իմոց` Մարիամ
կուսի եւ Եղիսաբէթի, փոքրիկ եղբօր իմոյ` Հայկազի, եւ քեռց իմոց`
Յուղիտայ կուսի եւ Գուլիստանի, եւ ամենայն արեանառու մերձաւորաց իմոց,
կարդացողաց եւ լսողաց եւ մեզ առ Տէր յիշողաց եւ ողորմի ասացողաց, Տէր Աստուած ձեզ
եւ մեզ ողորմեսցի ի միւսանգամ գալստեան իւրում. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս: Գրեցաւ
թվին ՌՃԵ. (1656), մարտի Ը. (8),
յԱրզնի քաղաքի:
242բ Գրեցաւ թվին
Հայոց ՌՃԵ. (1656), յամին նահանջի:
266բ... Մանաւանդ մեղսաթաւալ` Շոռոթցի Յովանէս վարդապետի, եւ
հօրն իմոյ` տէր Վարդանի եւ մօրն իմոյ` Շնհաւորի, եւ եղբօրն իմ` Հայկազի.
ամէն:
281բ Քրիստոս Աստուած մեր, քո ծնօղին
բարեխօսութեամբ` Մարիամու Աստուածածնի, ողորմեա՛ ամենայն հաւատացելոց քոց, մանաւանդ
մեղուցեալ ծառայի քո` Յովհաննէս
բանի սպասաւորի, անարժան գրչի Շոռոթեցոյ,
եւ հօր իմոյ` տէր Վարդանի, եւ մօր իմոյ` Շնհաւորի, եւ պապուն
իմոյ` Սուլթանպէկի, եւ մամուն իմոյ` Հապիպի, հօրաքեռ իմոց` Մարիամու
կուսի եւ Եղիսաբէթի աշխարհականի, եղբօր իմոյ` Հայկազի,
եւ քեռց իմոց` Յուղիտայ կուսի եւ Գուլըստան աշխարհականի, եւ ամենայն արեանառու մերձաւորաց իմոց, կարդացողաց
եւ լսողաց եւ զմեզ առ Տէր յիշողաց եւ ողորմի ասացողաց: Քրիստոս Աստուած մեր ձեզ
եւ մեզ ողորմեսցի ի միւսանգամ գալըստեան
իւրում. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս: Գրեցաւ ի Խարբերթ քաղաքի թվին ՌՃԵß (1656), ապրիլ ի Է. (7), Զատկի Բ.շաբաթին,
ի դուռն Սուրբ Կարապետին եւ Մկրտչին Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ,
որ է օրհնեալ յաւիտեանս:
285ա Բարեխօոսութեամբ եւ աղօթիւք սրբոյն
Գրիգորի մերոյ Լուսաւորչին, ողորմեա՛, Քրիստոս Աստուա՛ծ, անարժան գրչիս` ծառայիս
Քո` Յովանէս բանասիրիս, եւ ծնօղաց իմոց` տէր Վարդանի եւ Շնհաւորի,
եւ պապուն եւ մամուն իմոյ` Սօլթանպէկին եւ Հաբիբին, հօրաքեռց իմոց`
Մարիամու եւ Եղիսաբեթի, եւ եղբօր իմոյ` Հայկազի եւ քեռց իմոց`
Յուղիտայի եւ Գուլիստանի եւ այլ ամենայն արեանառու մերձաւորաց իմոց`
կենդանեաց եւ հանգուցելոց: Ի միւսանգամ գալստեան քում քաւեա՛ զմեղս նոցա ողորմութեամբ
եւ մարդասիրութեամբ եւ գթութեամբ քո եւ դասաւորեա՛ յաջակողման քում դասուն, ընդ նոսին
զկարդացօղք ճառիս եւ զլսօղք, եւ մեզ ողորմի ասացօղք. ամէն: Հայր մեր: Գրեցի զՃառս
այս, որ ասի Հարցումն սուրբ Լուսաւորչի, ի յԵրապօլիս քաղաքի, որ ասի Արաբկեր, յունիս ամսոյ
Լ. (30), ի թվին ՌՃԵ. (1656):
290բ... Մանաւանդ զառածեալս զանազան
մեղօք` զՅովանէս բանի սպասաւորս` գծօղ սորին, եւ զծնօղսն իմ`
զՎարդան քահանայն
եւ զՇնհաւորն, զպապն իմ` Սօլթանբէկն, եւ զմամն իմ` Մէհրիպանն,
զհօրաքորքն իմ` Մարիամ կուսակրօն մայրպետ անապատիս մերոյ, եւ Եղիսաբեթն, զեղբայրն իմ` Հայկազն
եւ որդիքն իւր` Վարդանն եւ Սօլթանբէկն, քորքն իմ` կուսակրօն` Յուղիտայն
եւ Գուլիստանն յիշեցէ՛ք եւ Աստուած
ողորմի ասացէ՛ք միով Հայր մեղայիւ, թերեւս ձեզ եւ մեզ ողորմեսցի ըստ մեծի ողորմութեան
իւրում`, բարեխօսութեամբ սրբուհւոյ Աստուածածնին եւ ամենայն սրբոց իւրոց:
308բ... Մանաւանդ զմեղսաթաւալ գրիչս`
Յովանէս սպասաւորս
բանի Շոռոթցի, որ զայս Քարոզքս գրեցի յանապատին Կտուցայ, թվին ՌՃԻԴ. (1675):
410բ Քրիստոս Աստուած,
ողորմեա՛ Յովհաննէս րաբունի վարդապետին եւ հօր իւրոյ` սրբասէր եւ հեզահոգի
Վարդան քահանային
եւ Բ. հօրքըւերն` կուսակրօն Մարիամին եւ իւր մօրն` Շնաւորին. ամէն:
423բ Աւարտեցաւ
քարոզս ի դրունս Բազմենից Սուրբ Էջմիածնիս եւ Սուրբ Աստուածածնիս ձեռամբ
ամենամեղ Յովանէս վարդապետի Շոռոթեցւոյ, ապրիլ ամսոյ ի ԺԸ. (18):
479բ Եւ
զմեղաւոր` Յովհաննէս գրիչս յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս Աստուած: Գրեցաւ թվին ՌՃԻԸ.
(1679), ի դրունս Սրբոյն Սահակայ Պարթեւի Հայոց հայրապետի:
494բ Զմեղսաներկ`
Յովհաննէս վարդապետ
Շոռոթցի` ծրօղ Պարզատումարիս
յիշեա՛ ի Տէր:
2. 428ա
(Առաքել գրչի) Քրիստոս Աստուած, ողորմեա՛ Առաքել սուտանուն քահանային, որ զանունն ունի եւ ո՛չ գործն,
եւ ծնօղաց նորին` Ստեփաննոսին եւ Հռիփսիմին, եւ Խելօքայ սարկաւագին, եւ այնոցիկ, որ ասեն մի բերան` Աստուած
ողորմին:
432ա Քրիստոս
Աստուա՛ծ, ողորմեա՛ ստացողի գրոցս` Յոհանէս վարդապետին (նման` 473ա):
436բ Քրիստոս Աստուա՛ծ, ողորմեա՛ Յոհանէս վարդապետին
եւ ծնօղաց նորին` տէր Վարդանին:
439ա Քրիստոս Աստուա՛ծ, ողորմեա՛ մեղաւոր
գծողիս` սուտանուն Առաքելիս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա (ԺԸ
դ.) Սումար կէս ցորէն Շնաւորին անէ, վեր կալինք, նէ Զամանալի:
2. 2ա
(10 տող, լուացուած) Ես/// եւ անարժան մեղաւոր /// որ չեմ արժան /// գիրքըս ձեզ յիշատակ
/// մեռեալ հոգիս /// վիլն եղեւ [թվին Հայոց Ռ]ՃՀ.ին (1721), մայիսի Է. (7):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պհպնկ Աա, Բաբ, 1ա, 2ա (թուեր, տառեր):
2112
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵԻԱՑԻ,ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ՌՃԿԱ.–ՌՃԿԳ. – 1712–1714 |
ԳՐԻՉ՝ Սամուէլ աբղյ.։
ԹԵՐԹ՝ 400-2 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝
1աբ, 398բ-400բ: ՊՐԱԿ՝ 1x15+Ա-ԻԹx12 (ԺԶ 11)+1-2x12+1x8+1x4։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ «G» լուսադրոշմով, տարբեր` 396-9, արեւելեան): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,5x16։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն,
միասիւն` 2աբ, 396ա-8ա (15,7x11,5–6,7x11,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր` 2ա-363բ, նոտրգիր`
364ա-98ա։ ՏՈՂ՝ 31 (2ա-363բ), 26 (364ա-87բ), 25 (388ա-95բ), 22 (396ա-8ա)։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ ծաղկադրոշմ կտաւ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ.
1) +1 (թ. 400), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹՒՆ
– Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ (գլխագրերը):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբից (թ. 1-ից առաջ) եւ միջից (թ. 364-ից եւ թ. 388-ից առաջ) պակասաւոր:
Վերակազմութեան ժամանակ պրակները խառնուած (ըստ ցանկի նախ` 376ա-87բ, ապա` 364ա-75բ):
Տեղ-տեղ զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած,
կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
2ա-398ա
[Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Բ/չիք: Գ/13ա-6բ: Դ-Զ/չիք: Է/6բ-13ա (2ա-6բ տե՛ս
2. ՃԼԵ): Ը-ԻԱ/չիք: ԻԲ/17ա-20ա: ԻԳ/20ա-4բ: ԻԴ/չիք: ԻԵ/24բ-9ա: ԻԶ/29ա-31բ: ԻԷ-ԼԸ/չիք: ԼԹ/31բ-4բ: Խ-ԽԲ/չիք: ԽԳ/34բ-8բ: ԽԴ/38բ-43բ (43բ-8բ տե՛ս
3. ա-բ): ԽԵ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/49ա-53ա: ԿԷ/53ա-7բ: ԿԸ/58ա-60բ: ԿԹ/60բ-4բ: Հ/64բ-8ա: ՀԱ/68բ-71բ: ՀԲ/71բ-3ա: ՀԳ/73ա-7ա: ՀԴ/77ա-8բ: ՀԵ/78բ-81բ: ՀԶ/81բ-5ա:
ՀԷ-ՀԸ/չիք:
ՀԹ/85ա-8բ:
Ձ/88բ-92բ:
ՁԱ/92բ-6բ:
ՁԲ/չիք:
ՁԳ/96բ-9բ:
ՁԴ/99բ-103ա:
ՁԵ/103ա-6բ:
ՁԶ/106բ-11ա:
Ձ/111ա-5ա:
ՁԸ/115ա-21բ:
ՁԹ-Ղ/չիք:
ՂԱ/121բ-6ա:
ՂԲ/126ա-30ա:
ՂԳ/130ա-3ա:
ՂԴ/133ա-5բ:
ՂԵ/135բ-9ա:
ՂԶ/139ա-45ա:
ՂԷ/չիք:
ՂԸ/145ա-8բ:
ՂԹ/148բ-52բ:
Ճ/չիք:
ՃԱ/152բ-4բ:
ՃԲ/154բ-6բ:
ՃԳ/156բ-9ա:
ՃԴ/159ա-62ա:
ՃԵ/162ա-7ա:
ՃԶ/չիք:
ՃԷ/167ա-72բ:
ՃԸ/172բ-8բ:
ՃԹ-ՃԺԱ/չիք:
ՃԺԲ/178բ-82բ:
ՃԺԳ/չիք:
ՃԺԴ/182բ-6ա:
ՃԺԵ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/186ա-9բ: ՃԻ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/189բ-94բ: ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/
194բ-8բ: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/388ա-92բ: ՃԼ/198բ-203ա:
ՃԼԱ/203ա-5բ:
ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/205բ-11բ: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/211բ-4բ (215ա-20ա
տե՛ս 3. գ-դ): ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/220ա-7ա: ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/227ա-33բ: ՃԽԲ/133բ-9ա: ՃԽԳ/239ա-42բ: ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/242բ-6բ: ՃԽԶ/չիք: ՃԽԷ/246բ-51ա: ՃԽԸ-ՃԾԶ/չիք: ՃԾԷ/339ա-42բ: ՃԾԸ-
ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ԺԳ/չիք: ԺԴ/268ա-9ա (269բ-71ա
տե՛ս 3. Ե): ԺԵ/271ա-2բ:
ԺԶ/272բ-5ա (կրկն.՝ 356ա-9ա): ԺԷ/359ա-62բ:
ԺԸ/275ա-8ա: ԺԹ/278ա-81բ:
Ի/281բ-4բ: ԻԱ/284բ-7ա: ԻԲ-ԻԳ/չիք:
ԻԴ/287ա-92ա:
ԻԵ/չիք:
ԻԶ/292ա-5բ:
ԻԷ/295բ-9բ:
ԻԸ/չիք:
ԻԹ/299բ-301ա:
Լ-ԼԲ/չիք:
ԼԳ/301բ-4ա:
ԼԴ- ԼԵ/չիք:
ԼԶ/304ա-8բ:
ԼԷ-ԽԶ/չիք:
ԽԷ/251ա-5ա
(կրկն.՝ 308բ-10ա): ԽԸ-ԾԲ/չիք: ԾԳ/382բ-5ա: ԾԴ/264բ-7բ: ԾԵ/262ա-4բ: ԾԶ/չիք: ԾԷ/342բ-6ա: ԾԸ-Կ/չիք: ԿԱ/255ա-8ա: ԿԲ/258ա-62ա: ԿԳ/310բ-5ա: ԿԴ/չիք:
ԿԵ/385ա-7բ:
ԿԶ/315բ-7ա:
ԿԷ/364ա-8ա:
ԿԸ-ՀԱ/չիք:
ՀԲ/317ա-20բ:
ՀԳ/չիք:
ՀԴ/376ա-82բ:
ՀԵ/չիք:
ՀԶ/320բ-4ա:
ՀԷ/324ա-6բ:
ՀԸ/326բ-9բ:
ՀԹ/չիք:
Ձ/329բ-35ա:
ՁԱ-ՁԲ/չիք: ՁԳ/335ա-8բ: ՁԴ-ՃԼԴ/չիք: ՃԼԵ/2ա-6բ: ՃԼԶ-ՃԾԲ/չիք: ՃԾԳ/346ա-8բ: ՃԾԴ/362բ-3բ (վրջ.
«...Պատասխանի իւր եւ ասէ ///»):
ՃԿԶ/348բ-52ա:
ՃԿԷ/352ա-6ա:
ՃԿԸ/չիք:
ՃԿԹ/368ա-71ա:
ՃՀ/չիք: ՃՀԱ/371ա-5բ:
3. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ
Բ. հատորոց]
ա.
43բ-5բ ԺԳ. Նորին քարոզ Վասն ողորմութեան, ի բանն Սաղմոսին.
Երանի, որ խորհի զաղքատն – Բարի գործք երեք են...
բ.
45բ-8բ ԺԴ. Նորին քարոզ Վասն ապաշխարութեան, ի բանն.
Առաւել լուա զիս – Բանս վասն ապաշխարութեան...
գ.
215ա-8ա ԾԸ. Նորին Քարոզ դարձեալ վասն Յարութեան, ի բանն.
Յարեաւ
Աստուած, եւ ցրուեցան ամենայն թշնամիք նորա... – Հրամայեաց Աստուած երբեմն
Մովսիսի...
դ.
218ա-20ա ԾԹ. Դարձեալ ի նոյն խորհուրդ. Յարիցէ Աստուած
եւ
ցրուեսցին ամենայն թշնամիք նորա... – Տեսցուք այժմ զերկրորդ հարցումն, թէ. Ո՞րք թշնամիք...
ե.
269բ-71ա ՀԲ. Նորին Քարոզ վասն հաւատոց եւ բարի գործոց,
ի բանն. Հաւատք առանց գործոց մեռեալ են – Նախ պարտ է գիտել, թէ ուստի լինի հաւատն...
Ամառան հատորի ԺԳ. քարոզից տարբեր:
զ.
393ա-4ա Նախերգանք քարոզից – ///րութիւն
երկրպագելի եւ պաշտելի Աստուածպետութիւն, Հայր եւ Որդի եւ Հոգիդ Սուրբ...
է.
394ա-5բ Աւրհնութիւնք, որ զկնի քարոզի ասեն – Աւրհնութիւն
Հօր, պահպանութիւն Որդւոյ...
–
396ա-8ա Այս է ցանգ Քարոզգրքիս... – Ա. Առաջին
Քարոզ վասն ծնընդեան սուրբ Կուսին... ՃԸ. Վասն կտակին Քրիստոսի, որ ասէ
առաքեալն. Կտակ յետ մահուն:
Թէեւ ցանկում նշուած է 108 (Ա-ՃԸ.) քարոզ, սակայն քարոզների իրական քանակը հաւասար է 105ի, քանի որ ԾԵ. գլխահամարի վրայից թռիչք է արուած (-1), 3 քարոզ (Դ., Ե., ՃԷ.) թափուած են (-3) եւ 2 քարոզ նշանակուած են միեւնոյն գլխահամարով` ԽԳ. (+1): Առկայ 105 քարոզներից 61-ը Ձմեռան հատորից են, 39-ը` Ամառան, իսկ 5-ը` արտաքոյ նոցունց:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
57բ Անճարակ հոգիս յիշեա՛
(նման` 115ա, 320բ եւ այլուր):
267բ...Ընդ նմին եւ զմեղօք
զառածեալ ծրօղ տառիս` Սամուէլ աբեղայս ներեսցէ:
272բ... մանաւանդ գծօղ տառիս, մեղօք զառածեալ անպիտան ծառայս` Սամուէլ աբեղայս,
հանդերձ հոգեւոր եւ մարմնաւոր ծնօղօք եւ եղբարբք իմօք. ամէն:
301ա Ներող Աստուած, ողորմեա՛ մեղապարտ եւ սուտանուն` Սամուէլ:
326բ... որում եւ մեզ արժանի արասցէ Քրիստոս, եւս առաւել զգրօղ սուրբ տառիս
Սամուէլ
անարժան քահանայս յիշեսջիք, ո՛վ ընթերցօղք (նման` 329բ, 352ա):
368ա (Նոտրգիր)
ՌՃԿ. եւ մէկ (1712)
թուին գրեցաւ բան Քարոզիս:
393ա (Նոտրգիր)
ՌՃԿԳ. (1714)
թվին գրեցաւ:
398ա (Նոտրգիր)
Ձեռա[մ]բ` Սամուէլ գրչի ծրեալ եղեւ, որ է աբեղայ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա (շղագիր) Ղարափօլատս` Ղարաճանի
տղայ Մելքօն
(ջնջուած), Ելօյ: 400բ (շղագիր) Լուծման դեղ
– Հինգ ճաւզի, աղ քեաֆրի, ղայֆայ:
2113
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 299: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի շերտազարդ բամբակէ գործուածք. լուսանցակողերին
կարմիրի հետքեր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին քերծուած,
եզրերը մաշուած, դռնակն ու կապիչներն ընկած, աստառը` գունաթափ:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ. դար |
ԵՐԹ՝ 14 (1-13, 299). չգրուած՝ 1ա:
ՊՐԱԿ՝ 1x13+1x1։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(15,5x12,5) ։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (բոլորգիր` 299աբ)։ ՏՈՂ՝ 21:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ`
կարմիր, կանաչ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից պակասաւոր:
Լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, խոնաւութեան հետքեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1բ-13բ Տեսիլ Եսայեայ` որդւոյ Ամովսայ, զոր
ետես ի վերայ Հրէաստանի եւ ի վերայ Երուսաղէմի... (Ա. 1-Ժ. 13) – Լո՛ւր, երկի՛ն, եւ ունկն դի՛ր, երկի՛ր... Քանզի ասաց, թէ զաւրութեամբ իմով
արարից եւ իմաս/// (շար. թափուած):
2. 299աբ [Սաղմոս Դաւթի] (ԼԷ.
11-ԼԸ. 6) – [Զօրու]թիւն
իմ, լոյս աչաց իմոց... որպէս ոչինչ է առաջի իմ, սակայն/// շար. թափուած):
3. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
4բ [Հանելո՞ւկ] – Մանուկի ձըվի խաղալն: Չոպանի գնալն յարքայութիւն: Յօձն
չոպանի բերանն գնալն: Իշխանի հանիլն: Ձիոյ Ա. աչքն քոռ լինիլն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 1բ
(խոշոր, բոլորշի, եղծուած): 1բ (ձուաձեւ, եղծուած): 299բ (ութանկիւնի, եղծուած):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1աբ, 299բ (ռամլի նշաններ) 1ա խաջայ Ըռահմայ... 1բ ղալամ փորձեցի:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
ՌՃԽ. – 1691 |
ԳՐԻՉ՝ Միքայել երէց: ՍՏԱՑՈՂ՝ Սիմէոն
վրդ.։
ԹԵՐԹ՝ 225 (14-238): ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԹx12
(Ա, ԺԵ 10, Ժ 11, ԺԹ 14)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 22x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
երկսիւն։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 29:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 15ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր`
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ`
կարմիր, կապոյտ, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, այրուածքներ (192-3), մկնակեր (202-38):
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
14ա-238ա
[Քարոզգիրք]
– 14աբ Ցանկ է Քարոզգրքիս Ա. Վասն Տարեմտին... ԿԵ. Վասն մեղաց
լեզւի...
Ցանկի 65 քարոզներից 54-ը Ձմեռան հատորից են, 7-ը` Ամառան, իսկ 4-ը` արտաքոյ նոցունց:
1. 15ա Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի,
աշակերտի [Յովհաննու] Որոտնեցւոյ, արարեալ Բանս խրատականս, ոգեշահս եւ հանճարեղս,
իմաստայիղձս ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց` ի պատիւ սրբոց
– [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/15ա-21ա: Բ/21ա-3ա: Գ/28ա-31բ: Դ/23ա-4ա: Ե/24ա-8ա: Զ-Է/չիք: Ը/31բ-4բ: Թ/34բ-9ա: Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/39ա-43ա: ԺԵ/չիք:
ԺԶ/43ա-5բ:
ԺԷ-ԺԸ/չիք:
ԺԹ/45բ-9ա:
Ի/49ա-52ա:
ԻԱ-ԻԲ/չիք:
ԻԳ/74բ-8բ:
ԻԴ-ԻԵ/չիք:
ԻԶ/70ա-2բ:
ԻԷ/72բ-4բ:
ԻԸ/չիք:
ԻԹ/52ա-5բ:
Լ-ԼԹ/չիք:
Խ/88ա-9ա:
ԽԱ-ԿԴ/չիք:
ԿԵ/55բ-9ա:
ԿԶ/59ա-63ա:
ԿԷ/63ա-6բ:
ԿԸ/չիք:
ԿԹ/66բ-70ա:
Հ-ՀԲ/չիք:
ՀԳ/84ա-8ա:
ՀԴ-ՀԵ/չիք:
ՀԶ/81բ-4ա:
ՀԷ-ՀԸ/չիք:
ՀԹ/78բ-81բ:
Ձ/չիք: ՁԱ/89ա-92ա: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/92բ-5բ:
ՁԵ-ՁԶ/չիք:
ՁԷ/95բ-9ա:
ՁԸ/չիք: ՁԹ/99ա-101ա: Ղ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/101ա-3բ: ՂԵ/չիք: ՂԶ/103բ-9ա: ՂԷ/109ա-14բ: ՂԸ/114բ-7ա: ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/117ա-9ա: ՃԴ/119ա-21բ: ՃԵ/121բ-5բ: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/125բ-9բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/129բ-33բ: ՃԺԳ/133բ-6բ: ՃԺԴ/136բ-9բ: ՃԺԵ-ՃԺԶ/չիք: ՃԺԷ/139բ-43բ: ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/143բ-6բ: ՃԻ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/147ա-50բ: ՃԻԶ/150բ-2ա:
ՃԻԷ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/152ա-8ա (158ա «Նաեւ զՂրիմեցի Յակոբ վարդապետն, որ բազում աշխատութիւն կրեաց ի շինումն ողբիս»): ՃԼ/ չիք: ՃԼԱ/158ա-60ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/160ա-4բ: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/164բ-7բ: ՃԼԸ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/167բ-74բ (174բ-5բ
տե՛ս 3. ա):
ՃԽԲ/175բ-80բ:
ՃԽԳ/180բ-2բ:
ՃԽԴ/182բ-3բ:
ՃԽԵ/187բ-92ա:
ՃԽԶ/183բ-7բ:
ՃԽԷ/192ա-6ա:
ՃԽԸ/196ա-201ա
(201ա-11բ տե՛ս 3. բ-դ):
ՃԽԹ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ե/228բ-33ա: ԾԵ/233ա-5ա (235բ-8ա
տե՛ս 3. ե):
ՃՀԳ/211բ-5բ: ՃՀԵ/215բ-9ա: ՃՀԷ/219ա-22ա
(սկ. «Ի վերայ այսմ բանի Գ. ինչ քննելի է մեզ...»):
ՃՀԸ/222ա-5ա:
ՃՁԸ/225ա-8բ:
3. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ
Բ. հատորոց]
ա.
174բ-5բ ԽԸ. Վասն Յարութեանն – Եւ թէ հարցանէ
ոք, թէ վասն է՞ր ոչ ետ թոյլ Մարիամու մերձենալ առ ինքն...
բ.
201ա-5ա ԾԶ. [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ] Քարոզ Փոխման ամենօրհնեալ
Աստուածածնին, ի բանն Սողոմոնի. Բազում դստերք ստացան զմեծութիւն – Զնախատեսութիւն
աստուածապսակ արքային Սողոմոնի... |205ա|
«ԶՅակոբ
վարդապետ, արարող բանիս, յիշեցէ՛ք ի Տէր Քրիստոս»:
գ.
205բ-9ա ԾԷ. Քարոզ Սուրբ Խաչին, ի բանն որ ասէ. Փայտ կենաց
է ամենեցուն որ – Գիտելի
է զի կեանք փայտին յերիս դէմս երեւեցաւ...
դ.
209ա-11բ ԾԸ. Քարոզ Սուրբ Խաչին, ի բանն Պօղոսի. Այլ ինձ
քաւ լիցի պարծիլ... –
Ասէ Սողոմոն. Զերախտիս բարեկամի քո մի՛ մոռանար...
ե.
325բ-8ա [Քարոզ Գրիգորի Լուսաւորչին] – Արդ, հետեւաբար...
եկեսցուք ի կարգ բանիս, տեսցուք թէ, ո՞ր է առաջի տօն սրբոյս եւ ապայ զայլն ի կարգի:
Արդ, է յառաջին տօն սուրբ Լուսաւորչին մերոյ` մուտն ի Վիրապին... (այլ ձեռք):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
14բ Սկիզբն եղեւ Քարոզգրոցս թվին ՌՃԽ.
(1691), մարտի ԻԵ. (25), օրն Դ.շաբթի Մեծի պահոցն Աղուհացիցն:
59ա... եւ եւս մեղուցեալ գրչ[ա]կիս` Միքայելի եւ ծնօղացն
իմոց. ամէն:
78բ... Որ եւ` զանյիշելի Միքայել մթնացեալ
ոգիս նորոգեսցէ ողորմութեամբ իւրով, եւ եւս զստացօղս` զեղբայրն իմ զՍիմօն վարդապետն.
ամէն:
139բ Այս տետրիս (իմա՛ պրակ ԺԱ.) օրինակն աշակերտի գիր
էր, վասն այն |140ա| յոյժ սղալ կու կարծեմ, ո՛վ վարդապետ:
150բ Ո՛վ եւ զյետնեալս, խաւարեալ մեղօք զնուաստ գրչիկս
սրբեսցէ ի մեղաց... (եւ այլուր):
205ա... Նաեւ զգծող սորա, զանարժան մեղօք զառածեալս`
զՄիքայել անպիտան
ծառայս յիշեսջիք հանդերձ ծնօղօքս. ամէն (նման` 233ա):
211բ Քրիստոս Աստուա՛ծ, կենդանացո՛յ զմեռեալ հոգիս բազմամեղ
գրչիս` Միքայել երիցու, եւ ստացողի` եղբօր իմոյ Սիմէօն վարդապետի,
եւ զամենայն հաւատացելոց ի քեզ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
14բ (ԺԷ. դ., Շղագիր ստորագրութիւն) Պ[օ]ղոս վարդապետինն
է:
14բ (Նոտրգիր ստացողի) Պատճառ գրոյս այս է, զի ես` յԱնթափցի Պողոս վարդապետի
աշակերտ Սիմէոն վարդապետս թվին ՌՃԽԳ. (1694) վաճառեցի զՔարոզգիրքս Կուռինցի տէր Անդրէաս աբեղային,
վասն որոյ տեսողաց հաճոյասցի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
14բ
Սիմէոն վարդապետ. Թվ[ին] ՌՃԼԹ. (1690):
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 60 (239-98): ՊՐԱԿ՝ Է-ԺԱx12։
ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,5x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (16,5x11)։
ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 28:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից եւ վերջից
պակասաւոր, տեղ-տեղ զանազան բծեր, մկնկեր (239-281): Երեք ձեռագրերն իրար միաւորողն
օգտագործել է Բ. ձեռագրի 238բ նախապէս չգրուած թերթը` լրացնելով ձեռագրիս թերին:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 238բ-67բ Գիրք Յոբայ – Այր ոմն էր յՕստէր աշխարհի, որում
անուն էր Յոբ...
2. 267բ-70բ Երանելոյն Եպիփանու եպիսկոպոսապետին
Կիպրոսի ասացեալ Պատճառ Երգ երգոց Սաղմոսարանին – [Զ]ամենայն զոր ինչ ասաց հայրն մեր
Աթանաս...
3. 270բ-98բ Վասն երկիւղի եւ աստուածապաշտութեան
Խրատք հոգեւոր իմաստութիւն Սիրաքա (=Իմաստութիւն Յեսուայ որդւոյ Սիրաքայ) – [Ա]մենայն իմաստութիւն ի Տեառնէ է...
ի վերայ երկրի ի պէտս պատրաստե[ս]ցին /// (Ա. 1-ԼԹ. 37) (շար. թափուած):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
298բ
Թողութիւն շնոր[հ]եա՛յ խըղջոյս:
2114
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 358: ՊՐԱԿ՝ Ա-Լx12 (ԺԷ 10, Լ 6) +1x6 (ԺԸ դ. յաւելում)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով` (տարբեր` 353-358)։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
20,5x15:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն, միասիւն (353ա-8բ) (15,5x 10,5–19,5x12,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (յաւելագրողի 353ա-8բ)։ ՏՈՂ՝ 29 (յաւելագրողի` 34)։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, մէկ կապիչով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ շագանակագոյն կտաւ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ) թուղթ, Դ-ն սոսնձուած աստառին:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր: Պահպանակ Գ.ի կէսը կտրած, կազմի կաշին`
քերծուած, եզրերը` մաշուած, կապիչներից մէկն ընկած, տախտակները խոնաւութիւնից` կորացած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-352բ [Քարոզգիրք]
– 1ա-12ա Այս ինչ է գիրքս Քարոզի գրոցս – Առաջինն`
Վասն Տարեմտին... Հարիւր ԿԳ. Քարոզ առաքելոցն:
Ցանկս հաւանաբար նախագաղափար օրինակինն է: Նշուած 163 քարոզներից ընդօրինակուած են միայն 76-ը` Ա-ՀԶ:
1. ա. 12ա-20բ Նախերգան (լս-ում` «Վասն առաքինութեանց վարդապետաց») – Ունակութիւն
եւ պակասութիւն ընդդէմ
են միմեանց...
բ. 20բ-1ա Նախերգան – Բազումք յորդոց եկեղեցոյ գրով...
2. 21ա-352բ [Քարոզք զանազանք]
ա. 21ա-3ա Ա. Տէր Առաքելի Սիւնեաց եպիսկոպոսի եւ հոգենորոգ վարժապետի Քարոզ Տարեմտին, ի բանն, որ ասէ. Աւրհնեցէ՛ք զՏէր...
– Սքանչելի է Աստուած, եւ
սքանչելի են ամենայն գործք նորա...
բ. 23ա-7բ Բ. Նորին տէր Առաքելի Քարոզ Ծննդեան,
ի բանն, որ ասէ. Սիրելին ի սենեակ մեր – Ասէ
ուրեմն հոգէբուղխն եւ մեծն յիմաստունս արքայածինն Սողոմոն...
գ. 27բ-34ա Գ. Նորին առ նոյն Քարոզ Ծննդեան, ի
բանն... Սրտացուցեր զմեզ, քոյր իմ – Խանդաղատմունք
սիրոյ երկնային բաղձանացն...
դ. 34ա-42ա Դ. Նորին առ նոյն Քարոզ Ծննդեան Տեառն
ի Կուսէն, ի բանն... Ես ծաղիկ դաշտաց
– Ասէ ուրեմն յԵրգս Երգոցն անեղական բնութիւնն...
ե. 42ա-53ա Ե. Նորին տէր Առաքելի ի նոյն բան Սողոմոնի,
որ ասէ. Գեղեցիկ ես, մերձաւոր իմ – Անեղական
բնութիւնն եւ անճառից թագաւորն...
զ. 53ա-8բ Զ. Նորին Քարոզ Ծննդեան Տեառն ի Կուսէն,
ի բանն... Եւ յաւել Տէր խօսել – Ահա
մեծ եւ անճառելի քաղցրութիւն...
է. 58բ-66ա Է. Նորին Քարոզ Ծննդեան Տեառն ի Կուսէն,
ի բանն... Գտեալ զքեզ արտաքոյ համբուրեցից – Զբաղձումն անճառաբար սիրոյն...
ը. 66ա-75բ Ը. Քարոզ ի բանն. Ուրախ եղիցին երկինք...
– Արդ, որպէս ի գալ մեծի
եւ տիեզերակալ թագաւորի, յորժամ բարբառք...
թ. 75բ-84բ Թ. Քարոզ Ծննդեան Տեառն ի Կուսէն,
ի բանն, որ ասէ. Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ – Արդ, ի չորից աւետարանչացն պատւականագոյն
գտանի Յոհաննէս...
ժ. 84բ-9ա Ժ. Տիրատուր վարդապետի արարեալ Քարոզ
յաղագս Ծննդեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի – Բայց աստանօր պարտ վարկանիմ սակաւ ինչ յապաղումն...
ժա. 89ա-92բ ԺԱ. Դարձեալ Քարոզ ի բանն. Ի սկզբանէ էր բանն – Արդ, ասասցուք թէ զի՞նչ է սկիզբն եւ
քանիս բաժանի...
ժբ. 92բ-7բ ԺԲ. Մատթէոս վարդապետի Վասն հարցմանց անօրինաց զանազան պատասխանիք, զոր խնդրեալ
բարեպաշտն Աբիսողոմ մեծ տանուտէրն Շիրիանայ – Յաստուածային գիրսն գրեալ է, թէ. Պատրաստեցէ՛ք տալ պատասխանի...
ժգ. 97բ-103ա ԺԳ. Այս է պատճառ պահոցն բովանդակ – Հարց. Զի՞նչ ունի խորհուրդ Բարեկենդանին: Պատասխանի.
Նախ, զի պահքն ի դրախտին աւանդեցաւ...
ժդ. 103ա-9ա ԺԴ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Մարդ ի պատուի էր – Աստուածային զօրութիւն, որ արարն զմեզ...
ժե. 109ա-11բ ԺԵ. Մատթէոս վարդապետի Քարոզ վասն Աղուհացիցն առաջին աւուրն, ի բանն. Լուացարո՛ւք,
սրբեցարո՛ւք – Ասէ ոմն
ի սրբոցն, թէ. Աստուած բարեացն բարեգոյն է...
ժզ. 111բ-3բ ԺԶ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ պահոց վասն առաջին Գ.շաբաթին, ի բանն.
Արդարութիւն արդարոյն – Նիւթական
բնութիւնս մեր կրկին փոփոխումն ունի...
ժէ. 113բ-6ա ԺԷ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ Պահոց յառաջին Դ.շաբաթին, ի բանն. Ընթերցուած
յԵլից – Աստուածային գիրք
ոմանք մեզ ի խրատ գրեցան...
ժը. 116ա-21ա ԺԹ. (ԺԸ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Մի՛ սպաններ – Ուղեւորք ի ճանապարհս ընթանան...
ժթ. 121ա-8բ Ի. (ԺԹ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Մի՛ սուտ վկայեր – Գիտելի է, զի կրկին է դէմք ամենայն
օրինակացն աստուածային...
ի. 128բ-9բ Լ. (Ի.) Նորին Մատթէոս վարդապետի
Քարոզ ի բանն. Մի՛ շնար եւ մի՛ ցանկար
– Գիտելի է, զի երեւելի արարածք յայտնի առնեն...
իա. 129բ-33ա ԻԲ. (ԻԱ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Մի՛ գողանար – Գողութիւնն յերկուս բաժանի` ի
հոգեւորն եւ ի մարմնաւորն...
իբ. 133ա-6ա ԻԳ. (ԻԲ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի [Քարոզ] ի բանն. Եթէ կոյրքն էիք, ոչ
էր ձեր մեղք – Խնդրելի
է, թէ կուրութիւն մտացն պատճառէ զմեղս...
իգ. 136ա-7ա ԻԴ. (ԻԳ). Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ եւ խրատ վասն խոնարհութեան, ի
բանն. Որ խոնարհեցանէ զանձն – Արդ,
հիմն ամենայն առաքինութեան է խոնարհութիւնն...
իդ. 137ա-9բ ԻԵ. (ԻԴ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Արթուն կացէ՛ք եւ յամենայն
ժամ – Գիտելի է, զի ի
գիրս սուրբս Դ. ազգ քուն լսի...
իե. 139բ-48բ ԻԶ. (ԻԵ.) Քարոզ Մեծի Ե.շ[աբաթ]ին, ի բանն. Զի ես ընկալայ ի Տեառնէ, զոր
եւ ձեզ աւանդեցի – Գերագոյն
շնորհաց վիճակեալն ի թագաւորս Իսրաէլեան...
իզ. 148բ-58ա ԻԷ (ԻԶ). Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Տէ՛ր, սիրեցի զվայելչութիւն...
– Ո՜վ որդիք նազելի Վերնոյն
Սիովնի...
իէ. 158ա-63բ ԻԸ. (ԻԷ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ սուրբ առաքելոցն, ի բանն. Դո՛ւք
էք լոյս աշխարհի – Ի վերայ
բանիս այսորիկ բազում ինչ հանդիսանալի է...
իը. 163բ-7բ ԻԹ. (ԻԸ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ մահու, ի բանն. Իմաստութիւն յելս
ճանապարհաց – Նախ զիմաստութիւն գիտասցուք...
իթ. 167բ-73ա Լ. (ԻԹ.) Քարոզ վասն մահու, ի բանն. Յոբա, որ ասէ. Մահ մարդոյ հանգիստ է
–Արդ, կամիմ այժմ որպէս եւ է իսկ կարողութիւն մարդոյ...
լ. 173ա-7ա ԼԱ. (Լ.) [Մատթէոս վարդապետի, ձեռ.
2157, 176ա] Քարոզ վասն մահու, ի բանն. Մահ մեղաւորին չար է – Արդ, ի
բանէս յայսմանէ զընդիմակ սորա ճանաչեմք...
լա. 177ա-82բ ԼԲ. (ԼԱ.) Քարոզ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին, ի բանն... Տէր, ո՞վ կացցէ
ի խորանի – Ի մարդոյն առաջնոյ Ադամայ մինչեւ ի վերջին արդարն...
լբ. 182բ-6ա ԼԳ. (ԼԲ.) Քարոզ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին, ի բանն... Յայնժամ կացցէ արդարութեամբ
– Արդ, գիտելի է նախ, զի որպէս ընդհանուր է որակութիւն քան զորակ...
լգ. 186բ-92ա ԼԴ. (ԼԳ.) Յովհաննէս վարդապետի աշակերտի Մեծին Գրիգորի հոգէպէս տեսութիւն
եւ Քարոզ ի չարչարանքն սուրբ Լուսաւորչին – Եւ ապա սկսանի թագաւորն զանազան տանջանօք...
լդ. 192ա-4բ ԼԵ. (ԼԴ.) Քարոզ Յովանէս վարդապետի վասն աղօթից, ի բանն... Հոգի է Աստուած
եւ երկրպագուցանել պարտ է – Եւ համեմատութիւն Հոգոյ եւ նմանութիւն է բազմաւորակի...
լե. 194բ-7ա ԼԶ. (ԼԵ.) Նորին Յովաննէս վարդապետի Քարոզ վասն յիշոցնատուաց, ի բանն...
Որ արհամարհէ զհայր կամ զմայր – Գիտելի է, զի որք յիշոցք տան, բազումս մեղանչեն...
լզ. 197ա-202ա ԼԷ. (ԼԶ.) Նորին Մաթէոս վարդապետի Վասն աղօրհնութեան քարոզ, ի բանն. Պատուեա՛
զՏէր ի քոց արդար [վաստակոց] – Նախ գիտելի է, թէ վասն է՞ր այսպիսի օրէնք կարգեաց Աստուած...
լէ. 202ա-4ա ԼԸ. (ԼԷ.) Քարոզ Վարդավառին նախերգաբար – Երեւի արեգակն
ի ծագելն իւրում եւ ոչ զոք թողու անլոյս...
լը. 204ա-7ա ԼԹ. (ԼԸ.) Քարոզ Վարդավառին, ի բանն... Քոյ են երկինք եւ քոյ է երկիր...
– Ասէ բերանն աստուածային եւ քնարն Հոգոյն Սրբոյ...
լթ. 207ա-9բ Խ. (ԼԹ.) Պատճառք Վարդավառին – Մեծ է պատիւ աւուրս եւ վերագոյն եւ բարձրագոյն յոյժ...
խ. 209բ-12բ ԽԱ. (Խ). Տեսութիւնք Վարդավառին,
ի բանն Մաթէոս աւետարանչին – Եւ
յետ Զ. աւուր առնու Յիսուս զՊետրոս եւ զՅակոբոս եւ Յոհաննէս ի լեառն մի բարձր... 213ա Պատճառ Բանիս ի յԵփրեմէ – Յայսմ աւուր հանդերձեալ էր հայրն խորհրդակից իւր առնել...
խա. 213ա-7բ ԽԲ. (ԽԱ.) Նորին Մաթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Յարիցեն սուտ մարգարէք
եւ
տայցեն – Գիտելի է, զի ստութիւնն հոմանուն ինքեան բազումս ունի...
խբ. 217բ-22ա ԽԳ. (ԽԲ.) Նորին Մաթէոս վարդապետի Քարոզ վասն Շօղակաթին, ի բանն. Աստուած
իմաստութեամբ իւրով – Եւ գիտելի է, զի ամենայն, որ շինուածս առնէ...
խգ. 222ա-7ա ԽԴ. (ԽԳ.) [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ] Քարոզ Վերափոխման Աստուածածնին, ի բանն
Սողոմոնի, որ ասէ. Բազում դստերք ստացան մեծութիւն – Զնախատեսութիւն
աստուածապսակ արքային Սողոմոնի... |227ա| ԶՅակոբ վարդապետ
արարօղ բանիս յիշեցէ՛ք ի Տէր:
խդ. 227ա-31բ ԽԵ. (ԽԴ.) Քարոզ Սուրբ Խաչին, ի բանն, որ ասէ. Փայտ կենաց է ամենեցուն...
– Գիտելի է, զի կեանք փայտին ի յերիս դէմս երեւեցաւ...
խե. 231բ-3բ ԽԶ. (ԽԵ.) Քարոզ վասն Նաւակատեաց – Երկու իրս ասելի է աստ: Նախ` վասն շաբաթու եւ նաւակատեաց...
Հմմտ. Գրիգոր Տաթեւացի, Ձմեռան հատոր, ՃԼԴ.:
խզ. 233բ-9ա ԽԷ. (ԽԶ.) [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ] Քարոզ Վարդավառին, ի բանն, որ ասէ. Եւ յետ
Զ. (6) աւուր – Ի վերայ այսմ բանի ԺԵ. իմն գլխօրէն բանս խնդրելի է
մեզ: |239ա| Ողորմի քարոզիս արարողի` Ղրիմեցի Յակոբ վարդապետի:
խէ. 239ա-41ա ԽԸ. (ԽԷ.) Քարոզ խաչի, ի բանն, որ ասէ. Աստուած խօսեցաւ ի սրբութենէ իւրմէ
– Առ բանս ի լինելութիւն արարածոց իւրաքանչիւրոցն...
խը. 241ա-8ա ԽԹ. (ԽԸ.) Քարոզ վասն Յարութեան. [ի բանն]. Զի ինքն Տէր հրամանաւ ի ձայն
հրեշտակապետին – Աստ գիտելի է, զի Գ. (3) իրս ցուցանէ մեզ Պօղոս...
խթ. 248ա-51բ Ծ. (ԽԹ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ Երկրորդ գալստեանն, ի բանն. Եղիցին
գօտիք ձեր պնդեալք – Աւրս այս կոչի Երկրորդ գալուստ եւ Կրկին Ծաղկազարդ...
ծ. 251բ-4բ ԾԱ. (Ծ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի
Քարոզ Խաչի, ի բանն. Բարձր արարէ՛ք զՏէր... – Ի վերայ այսմ բանի տեսանելի է մեզ գլուխս Ժ.
(10)...
ծա. 254բ-60ա ԾԲ. (ԾԱ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Ես եմ հովիւ քաջ... –Գերազանց
բարոյն Գ. (3) են յատկութիւնք...
ծբ. 260ա-6ա ԾԳ. (ԾԲ.) Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ վասն հաւատոյ յատկութեանց, ի
բանն. Նման է առն իմաստնոյ – Գիտելի է, զի Տէր մեր զհաւատքն ի ԺԵ. (15) իրս նմանեցուցանէ...
ծգ. 266աբ Մատթէոս վարդապետի` Այլ բան յԱւետարանէն – Քանզի ճրագ անուանեաց Տէրն
զքահանայսն...
Ցանկում չիք:
ծդ. 266բ-70ա ԾԴ. (ԾԳ.) Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Ես առ Աստուած կարդացի...
– Գիտելի է, զի երեկոյի
նմանի մահն մեր...
ծե. 270ա-1բ ԾԵ. (ԾԴ). Նորին Մատթէոս վարդապետի, ի բանն. Ծագեցից երկիւղածոց արեգակն
արդարութեան – Եւ զի
Տեառն մերոյ նմանի արեգական...
Գրչից` 271բ «Այսքան էր յօրինակսն»:
ծզ. 271բ-83բ ԾԶ. (ԾԵ.) Քարոզ վասն է. մահու
չափ մեղացն, ի բանն. Եւ նշան երեւեցաւ յերկինս... – Պօղոս ասէ.
Նախանձու բանսարկուին եմուտ մահ յաշխարհս...
ծէ. 283բ-8ա ԾԷ. (ԾԶ.) Քարոզ վասն հաղորդութեան, ի բանն. Փորձեսցէ մարդ զանձն իւր...
– Եւ արդ, վասն հաղորդելոյն բազում ինչ ասելի է...
ծը. 288ա-90ա ԾԸ. (ԾԷ.) Քարոզ վասն է. աղօթից,
ի բանն. Եօթն անգամ յաւուրն օրհնեցից զքեզ – Յեղանակ աղօթից ուսուցանէ մարգարէս...
ծթ. 290ա-2ա ԾԹ. (ԾԸ.) Քարոզ ի բանն... Ես առ Աստուած կարդացի, եւ Տէր լուաւ – Եւ այս վասն բազում պատճառի յայսքան
ժամանակս աղօթելի է...
կ. 292ա-5բ Կ. (ԾԹ). Քարոզ Գէորգայ Եզնկացոյ
Վասն աղօթից, ի բանն... Խոնարհեցոյ, Տէ՛ր, զունկն քո... – Զամենայն բարեգործութիւն ըսկիզբն պիտոյ
են հաւատք ճշմարիտ...
կա. 295բ-302ա ԿԱ. (Կ.) Վասն աղօթից եւ վասն առաքելոցն. Տիրատուր վարդապետի Քարոզ ի բանն.
Դարձեալ ասեմ ձեզ` Բ. ի ձէնջ միաբանեսցեն յանուն իմ – Արդ, ճշմարտիւ գիտեմք, զի նախ առաքելոցն
խօսեցաւ...
կբ. 302ա-5բ ԿԲ. (ԿԱ). Քարոզ ի բան առաքելոյն յառաջին Տիմոթեայ թխթին Բ.դ
գլուխ. Աղաչեմ նախ քան զամենայն – Ասի ի սրբոցն, թէ հոգին ունի զինքն առ Աստուած...
կգ. 305բ-8ա ԿԳ. (ԿԲ.) [Գրիգորի Տաթեւացւոյ, (Ամառան ՀԵ.)] Քարոզ ապաշխարութեան,
ի բան Աւետարանին որ ասէ. Ապաշխարեցէ՛ք, զի մերձեալ է – Նախ տեսցուք,
թէ զի՛նչ է ապաշխարութիւնն...
կդ. 308ա-10բ ԿԴ. (ԿԳ.) Քարոզ ցասման, ի բանն. Այս ամենայն եկն ի վերայ մեր... – Ասէ ուրեմն
մարգարէն` սաղմոսերգուն Դաւիթ...
կե. 311ա-3ա ԿԵ. (ԿԴ.) Քարոզ վասն ցասման, ի բանն. Տէ՛ր Աստուած մեր, տո՛ւր մեզ զխաղաղութիւն
– Ասէ ուրեմն ի մարգարէս
գիրն Աստուածաշունչ...
կզ. 313ա-6ա ԿԶ. (ԿԵ.) Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Եթէ աջ ակն քո գայթակղեցուցանէ
– Արդ, զոր օրինակ կամիցի
ոք ի նաւարկութիւն վաճառաշահութեան ընթանալ...
կէ. 316ա-8բ ԿԷ. (ԿԶ.) Քարոզ ի բան Աւետարանին. Ո՛չ կարէք Բ. տերանց ծառայել – Արար Աստուած զմարդն մտաւոր եւ բանական...
կը. 318բ-21ա ԿԸ. (ԿԷ.) Վասն որպիսութեան գործոց խոստովանահօրն առ խոստովանորդին –Նախ եւ
առաջին, զի խոստովանահայրն, որ է հոգեւոր բժիշկք, պարտ է...
կթ. 321ա-3բ ԿԹ. (ԿԸ). [Գրիգորի Տաթեւացւոյ, (Ամառան Ձ.)] Քարոզ վասն խոստովանութեան
ի բանն, որ ասէ. Եթէ խոստովանիմք զմեղս –Վարդապետք
ասեն, թէ Աստուծոյ դատաստանն քաղցրագոյն է...
հ. 323բ-6բ Հ. (ԿԹ.) Քարոզ վասն զղջման եւ ապաշխարութեան, ի բան Աւետարանին,
որ ասէ... Ոչ է պիտոյ
– Արդ, պարտ է մեզ առ ամէնաւրհնեալ բժիշկն գնալ...
հա. 326բ-32բ ՀԱ. (Հ.) Քարոզ Ննջման սուրբ Աստուածածնին, ի բանն. Տեսի թագուհի մի, որ զգեցեալ էր զարեգակն – Եկեղեցի սուրբ պատկեր է աստուածային փառացն...
Հմմտ. ձեռ. 2142, 312ա «Տիրատուր վարդապետի». խորագիրն ու բնաբանը տարբեր:
հբ. 332բ-3ա Նախերգան ի սուրբ Աստուածածին – Աստուածազարդ եւ լուսափայլ տօնախմբութեանց...
Ցանկում չիք:
հգ. 333ա-8ա ՀԲ. (ՀԱ). Քարոզ Վերափոխման Աստուածածնին, ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Սրտացուցեր զմեզ – Ասէ իմաստնացեալն յԱստուծոյ Սողոմոն փաղաքշական դիմօք...
հդ. 338ա-41ա ՀԳ. (ՀԲ.) Գէորգեայ Եզնկացոյ [Քարոզ ի բանն]. Փայտ կենաց է ամենեցուն – Ասէ ուրեմն նախնի տեսողն եւ պատերազմողն...
հե. 341բ-3բ ՀԴ. (ՀԳ.) Նորին Գէորգեայ Քարոզ Խաչի, ի բանն. Զի որպէս փայլակն – Վասն այն ասէ. Զի որպէս փայլակն...
հզ. 343բ-5ա ՀԵ. (ՀԴ.) Նորին Գէորգեայ վարդապետի Քարոզ Խաչի, [ի բանն]. Եւ ապա երեւեսցի... – Նախ` տեսանեմք, թէ զի՞նչ է նշան...
հէ. 345ա-9ա ՀԶ. (ՀԵ.) Նորին Գէորգի վարդապետի Քարոզ Խաչգիւտի, [ի բանն]. Նշան երեւեցաւ առ – Ամովսածինն ձայն եւ աստուածաբան մարգարէն յԵսայեաս...
հէ. 349ա-52բ ՀԷ. (ՀԶ.) Նորին Գէորգեա Եզնկացոյ Քարոզ ի բան Աւետարանին. Եղիցի նշան – Արդ, զօրօրինակ թագաւոր ոք... զի անդ եղիցի որդն խածատիչ, այսինքն` խիղճ մտացն /// (թերի):
Բ. Յաւելագրութիւն, 1725 թ.
ա. 355ա-8բ, 353ա-4ա Նորին Քարոզ վասն փորձութեանց մեղաց մարդկան, որ ասէ. Զ.ից (6) վշտաց փրկեսցէ զքեզ եւ եօթներորդ ո՛չ մերձեսցի – Եւ հայրն համբերութեան, փառաւորեալ նահատակն ճգնողութեան, երանեալն Յոբ ասէ...
Վերջնամասը բերուած է առաջ եւ նշուած` 353ա «Եւ զայս նոյն քարոզն է, որ կրգոյս յետի կողքն կրեցաք»:
բ. 354բ Նախերգան Քարոզի: Յակոբու արդարոյն – Յորովայնէ զըտեցեալն եւ առլցեալն...
գ. 1ա Առ լաթինսն գրեալ է – Մեղաւոր մարդն փախչի յանդիմանութենէ... (8 տող):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 354ա (1725 թ., յաւելագրողի` 353ա-8բ) Որ եւ երես անկեալ բազկատարած, անարժան շրթամբք աղերսելով աղաչեմ, ով վե[հ] իմաստունք, հոգեւոր հայրք եւ եղպարք, յորժամ ընթեռնուք զսուրբ քարոզութիւնս, անմեղատիր լերո՛ւք սղալանացս սորա, զի ո՞վ է որ ոչ սղալի. ներումն շնորհեցէ՛ք վասն սիրոյն Քրիստոսի եւ մէկ Հայր մեղայիւ յիշեցէ՛ք զհողմատար` Անդրէաս էրէցս, եւ յիշեալ լիջիք առաջի որդոյն Աստուծոյ. ամէն: ՌՃՀԴ. (1725), մարդի Բ. (2):
359ա Քարոզի գիրքս Դ. (4) վարդապետէ ասացեալ` Մխիթար, Մատթէոս, Առաքել եւ Գէորք:
2. 352բ ՌՃՁ. (1731), մարտի մուտն. ի հայրապետութեան տեառն Աբրահամու Մշեցւոյ զիս եպիսկոպոս ձեռնադրողի, շնորհօք ամենասուրբ Երրորդութեանն` Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ եւ ողորմութեամբ նորին, ես` [Բարսեղ] ամենամեղ իբր վարդապես, գոլով /// (կէս տող ջնջուած), ի գեղջէն [Փառակայ] եւ ծնեալ ի նոյն գիւղոջն, սնեալ զարգացեալ ի հրահանգս եւ ի սուրբ մաքուր ծոցի [ծնողին մերոյ լուսատու մօրն հանճարոյ եկեղեցեայց]` ի գերազարդ գահին [Աստուածաիջի] եւ գթութեամբ ամենագով սրբոյ մօրն, արժանացայ սրբազան կարգի` [եպիսկոպոսութեան]: Եւ ես յետին գոլով գերագոյն եղբարց սրբոյ մօրն մերոյ, եղեալ եմ ի վերայ գործոյ [նուիրակութեան, եւ ստացայ] ես զսուրբ գիրքս, յետ վախճանի իմոյ ի բարի զաւակ ինձ եւ յիշատակ հոգւոյ իմոյս: Վասն որոյ լալագին դիմօք առ երեսս անկեալ իմ ի յոտս ձեր, զսոյն գրքիս վայելողացդ, յոյժ թախանձանօք աղաչեմ եւ ժտեմ, զի միով Հայր մերիւ զիսն զծնօղքն իմ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, եւ դուք յիշօղքդ յիշեալ լինիք ի Քրիստոսէ. ամէն:
Փակագծուած բառերը ջնջուած:
3. 285բ (ԺԸ. դ.) Ի վայելում Կ///եցի Աւե[տ]իս վարդայպետին այն, որ առի այս գովելի Քարոզգիրքըս ԺԴՌ. (14000)
դեան, |286ա| ըՍ[տ]ամպօլ քաղաքն:
4. Պհպնկ Դա (ԺԸ-ԺԹ. դդ.) Ես` Պօղոս վարդապետս (ջնջած եւ լուսանցքում գրած` «Յարութիւն յաբեղա») Մեծ Գունէից եւ միաբան Սրբոյ Էջմիածնի, ստացայ զայս սուրբ գիրքս: Զկնի իմոյ յելանելոյ այս դժնդակ յաշխարհէս, մէկ լիաբերան ինձ Ողորմի ասացէ՛ք` ով ոք որ ընթեռցցիու:
5. Պհպնկ Գբ (1811 թ.) Գենջըցի յաջորդ Յարութիւն սեւագիրս գնեցի զգիրս ի Պօղոս վարդապետէն (ջնջած եւ ներքեւում գրած` «ի տիրացու Մարտիրոսիցն»):
Պհպնկ
Բա Գանջեցի
եւ Գանջու յաջորդ
14 ամ, Յարութիւն վարդապետին է գիրս, որ է միաբան Յոսկայ անապատի (ջնջուած
եւ ներքեւում նոյն ձեռքով գրուած` «Միածնաիջի»), 1811, աբրիլի 20:
96բ
Յարութիւն յաբեղայ
Յոսկա
անապատին:
217ա
Ի յԵլիսաբեթապօլ
յաջորդ Յարութիւն յաբեղաէ, 1812, նոյեմբերի 10:
359ա
Տէր լուսաւորեսցէ զհոգիս աշխատողաց սորին, որ անգին եւ անջնջելի յիշատակք թողին զսուրբ
գիրս: Արդարեւ արժան է ասել. Ողորմի: Որպէս ես` Գեանջեցի յաջորդ Յարութիւն իբր
սեւաւորս քարոզելով ի Տպխիս եկեղեցւոջն, եւ ստացայ երկու խաչ ի
Ներսէս
սրբազանէն:
Յարութիւն աբեղայս ութ մանեթով առի զսուրբ գիրս
ի տիրացու Մարտիրոսիցն:
6. Պհպնկ Բա Իրացու Մարտիրոսս ութ մանեթով վաճառեցի Քարոզգիրքս
յաջորդ Յարութիւն վարդապետին. 1812:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
12ա, 21ա, 348բ, 351ա, 352բ, 354բ (եղծուած, հաւանաբար` «Բարսեղ վարդապետ»):
Պհպնկ Բա, Գբ, 11բ, 66ա, 96բ: (Յարութիւն վարդապետի, բոլորշի, առիւծանշան).
«1802»:
2115
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Յակոբ քհյ.: ՍՏԱՑՈՂ` Աղէքսանդր
վրդ. (եպս.), Յակոբ քհյ. (գրիչը):
ԹԵՐԹ` 320. չգրուած` 1ա-2բ, 310բ,
319ա-20բ: ՊՐԱԿ` 1x2+Ա-ԻԷx12 (Ա, Ը 11, ԺԳ 8, ԻԴ 10) +1x2: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,5x14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16,5x10,5): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 33: ԿԱԶՄ`
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, Ա. փեղկին` ճնշադրոշմ խաչելութիւն, Բ.
փեղկին` Աստուածածին, միջուկը` տախտակ, աստառը` շերտազարդ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ`
2+2, մագաղաթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 5ա: Ճակատազարդ` 153ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` կենդանագիր, թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ, դեղին:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ զանազան բծեր: Կազմի եզրերը` մաշուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-318բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. 3ա-4բ [Նախերգանք քարոզից եւ օրհնութիւնք]
ա. 3ա Նախերգան քարոզի – Ո՜վ Աստուած յԱստուծոյ եւ նորոգիչ
ամենայնի...
բ. 3բ Օրհնութիւն, որ զկնի քարոզին ասի
– Օրհնութիւն Հօր, պահպանութիւն
Որդոյ...
գ. 3բ-4բ Աւրհնութիւն, որ զկնի քարոզին ասի – Օրհնութիւն Հօրն անեղականի, սիրով
խաչեցելոյն...
2. 5ա Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ
փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցւոյ արարեալ Բանս խրատականս, ոգեշահս եւ
հանճարս իմատացեղս, ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց, ի պատիւ
սրբոց եւ ի պատճառ գիտութեան ախմարաց, մանաւանդ ի յողբ արտասուաց անձանց թախծելոց,
յաւէտ ի ճշմարտութիւն կարգաց ուղղափառաց եւ յեղծումն բարբաջմանց չարափառաց, ի յիղձ
մաղթանաց ոմանց բանասիրաց եղբարց հարազատաց նորին աշակերտաց: Օգնեա՛ Հոգի Աստուած:
–
5ա-172բ [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ.
1740. Ա-Գ/չիք: Դ/5ա-9բ: Ե/չիք: Զ/9բ-16ա: Է/16ա-22ա: Ը-Թ/չիք: Ժ/22ա-4բ: ԺԱ-ԺԴ/չիք: ԺԵ/24բ-7բ: ԺԶ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/27բ-31ա: ԻԴ/չիք: ԻԵ/31ա-4բ: ԻԶ/34բ-6բ: ԻԷ-Լ/չիք: ԼԱ/37ա-8ա: ԼԲ/38ա-41ա: ԼԳ/41ա-2բ («Վասն գաւազան
տալոյ» գլխակարգուած` ԺԲ): ԼԴ/42բ-6ա:
ԼԵ/46ա-50ա: ԼԶ-ԼԸ/չիք: ԼԹ/50ա-2ա: Խ/52ա-4բ: ԽԱ/54բ-8ա: ԽԲ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/58ա-61ա: ԽԷ/61ա-3բ: ԽԸ-ԽԹ/չիք: Ծ/63բ-7բ (գրչից` 65բ «Ի
կարմիր նշանէն ի վայր սերտ կարդայ, զի ընդդէմ ֆռանկաց է»: 66ա «Յառաջին կարմիր նշանէն
մինչեւ յայս թէ պիտի` ասա ի քարոզն եւ թէ չպիտի` ոչ»): ԾԱ-ԿԶ/չիք: ԿԷ/67բ-71ա: ԿԸ/չիք: ԿԹ/71ա-4ա: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/74ա-7բ: ՀԴ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/77բ-81ա: ՀԹ/81ա-4ա: Ձ/չիք: ՁԱ/84ա-7ա: ՁԲ/չիք: ՁԳ/87ա-9բ: ՁԴ/89բ-92բ: ՁԵ/92բ-5բ: ՁԶ/չիք: ՁԷ/95բ-8բ: ՁԸ-Ղ/չիք: ՂԱ/98բ-101բ: ՂԲ/101բ-4բ: ՂԳ/չիք: ՂԴ/104բ-6բ: ՂԵ/106բ-9բ: ՂԶ/305բ-10ա: ՂԷ/109բ-14բ: ՂԸ-ՃԶ/չիք: ՃԷ/114բ-9ա: ՃԸ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/119ա-22բ: ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/122բ-5ա: ՃԺԵ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/125ա-8ա: ՃԻ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/128ա-32ա: ՃԻԳ-ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/132ա-3բ: ՃԻԷ-ՃԼԱ/չիք: ՃԼԲ/133բ-7ա: ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/137ա-41բ (141բ-3բ տե՛ս 4. ա):
ՃԼԵ-ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/143բ-8բ: ՃԽ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/148բ-52բ: ՃԽԶ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/299բ-302ա: ՃԽԹ-ՃԾ/չիք: ՃԾԱ/295բ-9բ: ՃԾԲ/162ա-9ա: ՃԾԳ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/169ա-72ա: ՃԾԶ-ՃԿԱ/չիք:
3. 153ա-315ա [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ.
1741. Ա/278ա-80բ: Բ/280բ-6ա: Գ/286ա-95բ: Դ/153ա-7ա: Ե-Զ/չիք:
Է/157ա-61բ (162ա-9ա տե՛ս 2. ՃԾԲ: 169ա-72ա տե՛ս 2. ՃԾԵ): Ը/172ա-4ա: Թ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/174բ-7բ: ԺԳ/177բ-82ա: ԺԴ/չիք: ԺԵ/182բ-3ա: ԺԶ/183բ-5բ: ԺԷ-ԺԹ/չիք: Ի/185բ -7բ: ԻԱ/187բ -9բ: ԻԲ/չիք: ԻԳ/189բ-92բ: ԻԴ-ԻԶ/չիք: ԻԷ/192բ -6ա: ԻԸ-Լ/չիք: ԼԱ/196ա-7բ: ԼԲ-ԼԶ/չիք: ԼԷ/197բ-9բ: ԼԸ/311ա-5ա: ԼԹ-ԾԳ/չիք: ԾԴ/199բ-202բ: ԾԵ-ԾԷ/չիք: ԾԸ/202բ-5բ: ԾԹ-Կ/չիք: ԿԱ/205բ-8ա: ԿԲ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/208ա-12ա: ԿԵ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/212ա-6բ: ՀԵ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/217ա-9բ: ՀԹ-ՁԱ/չիք: ՁԲ/219բ-23ա: ՁԳ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/223ա-7ա: ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/227ա-9բ: ՃԴ/229բ-33բ: ՃԵ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/302ա-5ա: ՃԺԱ-ՃԺԴ/չիք: ՃԺԵ/233բ-5բ: ՃԺԶ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/236ա-9բ: ՃԻԸ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/339բ-44ա: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/244ա-7ա: ՃԼԸ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/247ա -9ա: ՃԽԹ/249ա-50բ: ՃԾ/251ա-2ա: ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/252բ- 5ա: ՃԾԳ/255ա-7բ: ՃԾԴ/257բ-9բ: ՃԾԵ/260բ-9բ: ՃԾԶ/259բ-60բ: ՃԾԷ-ՃԿԸ/չիք: ՃԿԹ/269բ-71բ: ՃՀ/271բ-4բ: ՃՀԱ/274բ-8ա (278ա-95բ տե՛ս 3. Ա-Գ: 295բ-9բ
տե՛ս 2. ՃԾԱ: 299բ-302ա տե՛ս 2. ՃԽԸ: 302ա-5ա տե՛ս 3. ՃԺ: 305բ-10ա տե՛ս 2. ՂԶ: 311ա-5ա
տե՛ս 3. ԼԸ): ՃՀԲ-ՃՁԸ/չիք:
4. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 141բ-3բ ԽԴ. Նորին Քարոզ դարձեալ վասն Յարութեան,
ի բանն, որ ասէ. Յարեաւ Աստուած եւ ցրուեցան ամենայն թշնամիք նորա... – Հրամայեաց Աստուած երբեմն մեծին Մովսիսի
առնել...
– 315ա-8բ [Ցանկ քարոզից] – Ա. Քարոզ Ծննդեան...ՂԵ. (ՂԴ.) Քարոզ
Վասն քահանայութեան:
Թէեւ ցանկում քարոզները համարակալուած են Ա-ՂԵ. (ՂԴ.), սակայն նրանց քանակը 93 է, որովհետեւ Ձմեռան հատորի ԼԳ. քարոզի երկու մասերը գլխակարգուած են առանձին-առանձին` ԺԱ-ԺԲ. (-1): 93 քարոզներից 49-ը Ձմեռան հատորից են, 43-ը` Ամառան, իսկ 1-ը` արտաքոյ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
152բ
Զանարժան գծօղ սորա` զՅակոբ քահանայս յիշել աղաչեմ հանդերձ ծնօղօք
իմօք, զի եւ դուք յիշեալ լիցիք ի Քրիստոսէ յաւուր գալստեան նորա, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս.
ամէն:
182ա
Զստացօղ սորա` զտէր Աղէքսանդր յիշել աղաչեմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք
ի Քրիստոսէ, որում փառք յաւիտեանս. ամէն:
189բ
Ո՜վ ընթերցողք, յիշեցէ՛ք զստացօղ զսուրբ տառիս` զտէր Աղէքսանդր եպիսկոպոսն
մեր, Աստուած ընդ երկայն աւուրս արասցէ, որ է աւրհնեալ:
252ա
Զստացօղ սորին` զեպիսկոպոս զտէր Աղէքսանդր վարդապետն յիշեցէ՛ք, եւ գծօղս գրչի`
զմականուամբ Յակոբ քահանայս յիշեցէ՛ք, եւ դուք յիշեալ
լիջիք:
305ա
Զստացօղ գծօղիս` զՅակոբ քահանայս յիշեցէ՛ք, եւ դուք յիշեալ
լիցիք առաջի Քրիստոսի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 2ա (Թղթով պատուած) Ի թվին ՌՄԺԲ.ի
(1763) օգոստոսի Զ.ին (6) այս սուրբ գիրքս ծերունազարդ հայր /// (բաց) վարդապետն
ետ ինձ` յիշատակ իւրն եւ յիւրն լուսահոգի վարդապետի, որ է մեծն /// (բաց), այսու
պայմանավ,
որ միշտ Ողորմի ասեմ յիւրն եւ յիւր ծնօղացն, մանաւանդ յիւր հեզահոգի /// (բաց) վարդապետի:
Տէր Աստուա՛ծ, քո ամենազօր ողորմութեամբտ այս վերոյգրեալ վարդապետացն հոգույն ողորմեա՛,
եւ ինձ` խղճուկ սարկաւաք /// (անընթեռնելի) եւ փրկեա՛ ի մեղաց:
152բ
(Նոյն ձեռք, 11 տող, եղծուած) Ի թվին ՌՄԺԳ.ին (1764) ե[ս]` Աստապատեցի ս[արկաւագ]
Ե[իա՞]զար,
սուրբ Ք[ա]ր[ո]զգի[րքս] եւ իմ ///:
2. 319բ (Այլ ձեռք, 5 տող, քերուած) /// Աստապատցի տիրացու...
յիշատակ յիւրն եւ յիւր ծնօղացն, մանաւանդ յիւր լուսայհոգի վարդապետին,
որ միշտ Ողորմեա՛ ասեմ: Աստուած յիւր հոգոյն եւ յիւր ծնօղացն ողորմի եւ ինձ ի մեղաց
ազատէ. թվին
ՌՄԺԳ.ին (1764) թվին օգոստոսի ///:
3. 320ա (ԺԹ. դ., շղագիր, առանձին թերթիկի վրայ) Հեզանձ եւ
բարեմիտ, խոհեմազարդ եւ հանճարայփայլ, մեծապատիւ եղբօրդ իմոյ ըստ հոգւոյ` տեառն
Կարապետ
հոգէզգօն վարդապետ առնուիրեմ զսուրբ եւ զմիարար ողջոյն յիսուսաւանդ եղբայրա[կան]
սիրոյ եւ յոյժ կարօտիւ առ ի խտալ ի Քրիստոս սրբոյ <եր>Երրորդութեան, յաւիտեանս.
ամէն: Յիսուսական ողջոյն: Ե. շահի` Ա. փափախ յօտապին, Բ. շահի` տնտեսին, Ե.
շահի` Կոլպի
յօտաղի, Բ. ապասի` Ա. մաշիկ տնտեսի[ն]: Բ. ղռուշ կէս տւի ցորնի քրէն
շար Ե. արցուն Ալավէրդուն: Դ. լիտր, Ե. լիտր, Զ. լիտր, Ե. լիտր
Բ. լիտր Մկրտումն:
4. Պհպնկ Գա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Ասորոց թվականն
ԸՃԿԷ. էր, որ հայոց թուականն ետաւ: Այս Միխաէլ պատմագիրն յիշէ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
152բ Քրիստոսի ծառայ Վարդան
վարդապետ 1225 (1776):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պհպնկ
Աբ-Բբ, 1ա-2բ (զանազան տառեր, խծբծանք):
2116
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Թաւուզ |
ՌՁԶ. –1637 |
ԳՐԻՉ` Եսայի: ՍՏԱՑՈՂ` Աստուածատուր
քհյ.:
ԹԵՐԹ` 253-3 (տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ):
ՊՐԱԿ` Ա-ԻԱx 12 (ԺԷ, ԻԱ 11): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21,5x 15,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
երկսիւն (17,3x12,5): ԳԻՐ` բոլորգիր (շագանակագոյն թանաքով): ՏՈՂ` 30: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը վանդակազարդ կապոյտ կտաւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ–ՊԱՀՊԱՆԱԿ Ճաշոց (Վրացերէն)
ՃԱ-ԺԲ. դդ.: 2 (թ. 1-2) +1 (թ. 253), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի երկտակումով
(1-2) եւ ընդլայնակի հատուած կէս թերթից (253): Մագաղաթ, միասիւն (14,5x12),
52 տող (1բ-2ա): Նուսխուրի: Միջին բացուածքի (1-2) լուսանցքում կան բնագրին վերաբերող
ցուցումներ. «Վկայից», «Մկրտիչ» եւ այլն: Թանաքի գունաթափութեան պատճառով դժուարընթեռնելի
(վերծանեց Պ. Մուրադեան):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր: Պատառիկ-պահպանակները խունացած:
Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքն ու դռնակը` վնասուած, կապիչներն`
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 4աբ Այս ինչ է ի Գիրքս քարոզիս առաջին հատորն – Առաջին. Նախերգաբար Վասն...
Ընդօրինակուած է միայն 15 քարոզ:
– 4բ Գրիգորի Եռ[ա]մեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհանու
Որոտնեցոյ արարեալ բանս խրատականս... ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ փառաց տաւնից տէրունականաց...
ի յիղձ մաղթանաց ոմանց բանասիրաց եղբարց հարազատաց նորին աշակերտաց...
–
4բ-129ա [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/4բ-13բ:
Բ/13բ-6բ: Գ/42ա-8բ: (118ա-29ա տե՛ս Գ. 1. ԺԴ-2. ԻԸ): Դ/16բ-23բ: (111ա-8ա տե՛ս Դ. 1-3):
Ե/23բ-30բ: Զ/30բ-42ա: Է/67ա-78ա: Ը/48բ-54բ: Թ/78ա-84բ: Ժ/54բ-60ա: ԺԱ/84բ-90ա: ԺԲ/60բ-7ա: ԺԳ/90ա-8բ: ԺԴ/98բ-104բ: ԺԵ/104բ-10բ: ԺԶ-ՃԿԱ/չիք:
Բ. [Քարոզք, խրատք, ճառք]
1. 133ա-7ա [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ] Քարոզ Մեծի ուրբաթու սուգ է: Կտակ յետ
մահուն հաստատ ունի (Ձմեռան հատոր, ՃԻԹ.) – Սովորութիւն
է մարդկան, յորժամ մեռանի ոք...
2. 137ա-40ա Վասն գալուն Քրիստոսի
– Արդ, իսկ գալուն Քրիստոսի անկարծակի գալուստ
Որդոյն Աստուծոյ եւ ահագին տեսիլ...
3. 140ա-3ա [Վարդանայ Այգեկցւոյ] Վասն որովայնամոլութեան – Ով թէ քանի մեծ կորուստ է ախտ որովայնամոլութեան...
4. 143ա-8ա [Վասն զրկանաց] – Ո՛վ
ժողովուրդք Աստուծոյ եւ խորհրդական ծնունդք...
5. 148ա-51բ Վասն շնութեան –
Վասն ամենայն մարդկան, որք եկին աշխարհ անիծից...
6. 151բ-6բ Վասն անզղջութեան –
Ամենայն բերանաւ վա՜յ մեզ եւ եղուկ լսելեաց...
7. 156բ-67ա Երանելոյն Եփրեմի Խորին Ասորոյ ասացեալ Ի Նինւէացիսն – Ահայ եհաս հրաման ի Տեառնէ...
8. 167ա-76բ Խրատ Խիկարայ, զոր ասաց քվերորդոյն իւրոյ Նատանայ, որ է այսպէս
– Որդեա՛կք, եթէ լսես բանից իմոց...
Տե՛ս ձեռ. 45, 297բ-312ա. ա/չիք: բ/167ա-76բ: գ-դ/չիք: (176ա-80ա տե՛ս Գ, դ): Հմմտ. «Պատմութիւն եւ խրատք Խիկարայ իմաստնոյ», Երեւան,
1969, էջ 137-172, ձեռ. B18:
9. 180ա-7ա Վասն անքուն որդանցն Վանական (Վարդան) վարդապետի ասացեալ – Եկա՛յք աստանաւր ի միասին, որդի՛ք Ադամա...
(185ա) Դարձեալ եկա՛յք այսաւր, որդի՛ք Ադամա...
Գ. 187բ Երջանիկ եւ աստուածարեալ վարդապետին Յոհանու Եզընկացւոյ, մականուն Պլուզ կոչեցեալ, ժողովեալ
ի կանոնական հրամանաց սրբոց հայրապետացն [Վասն զգուշութեան եւ ուղղութեան մանկանց
եկեղեցւոյ եւ ամենայն անձին քրիստոնէից]
Տե՛ս ձեռ. 228, 71ա-127ա. 1. Նխբ./187բ-8բ:
ա./188բ-90բ: բ/190բ-1բ (կրկն.՝ 214ա-5ա): գ/191բ-2բ: դ/176բ-80ա (կրկն.՝ 215ա-6բ): ե/242բ-3բ:
զ/192բ-3բ: է/193բ-4ա: ը/194ա: թ/194բ-5բ: ժ/195բ-7ա: ժա/197ա-8ա: ժբ/198ա-9ա: ժգ/199բ-200բ (200բ-52ա տե՛ս Ե, 1-8): ժդ/118աբ:
ժե/118բ: ժզ/118բ-9ա: ժէ/119աբ: ժը/119բ: ժթ/119բ-21ա: 2. Նխբ./121ա: ա/121ա: բ/121աբ: գ/չիք: դ/121բ: ե/121բ-2ա: զ/122ա: է/122աբ: ը/122բ: թ/122բ-3ա: ժ/123աբ: ժա/123բ-4բ: ժբ/124բ-5ա: ժգ/125ա-6ա: ժդ/126աբ: ժե/չիք: ժզ/126բ: ժէ/126բ: ժը/126բ: ժթ/126բ-7ա: ի-իա/չիք: իբ/127ա: իգ/127աբ: իդ/127բ: իե/127բ-8ա: իզ-իէ/չիք: իը/128ա-9ա (129ա-33ա տե՛ս Դ, 4-5):
Դ. [Կանոնք զանազանք]
1. 111ա Կանոնք ազգականութեան – Որդիքն
Բ. եւ թոռներն Գ., եւ թոռին որդիքն Դ., եւ թոռնիայքն առնուն զիրար...
2. 111ա-4բ Սահակայ – Որք զպտուղս
եկեղեցոյն կամին արտաքսել...
3. 114բ-8ա [Քաղուածք ի Դատաստանագրոց Մխիթարայ Գօշի]: Վասն յիշատակի ննջեցելոցն – Զյիշատակ ննջեցելոցն ընդանեաց նոցա...
Քաղուած Զ-Է., Թ., ԺԱ-ԺԵ., ԺԷ., ՄԳ. եւ այլ կանոններից:
4. 129ա-31բ Կանոն. Խրատ քահանայից եւ կրաւնաւորաց – Պարտ
է քահանայից ահիւ եւ դողութեամբ կալ առաջի...
5. 131բ-3ա [Քաղուածք ի Կանոնաց Դաւթի Ալաւկայ Որդւոյ] – Եթէ ոք մկնախառն գինով, այսինքն` մկնաանկ ժամ
առնէ...
Քաղուած են ԻԴ., ԾԵ., ԾԶ., Կ., ԿԳ., ԿԵ., ՁԳ., ՁԴ. կանոններից:
Ե. [Բանք զանազանք]
1. 200բ-5ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Վասն բամբասանաց... (Ամառան, ԾԷ.) – Վարդապետք ասեն, թէ. Հոգեւոր գողութիւն ծանր է
քան զմարմնաւորն...
2. 206ա-14ա, 217բ-20բ Բարսղի Գիր կանոնական վասն պէսպէս եւ... [բիւրապատիկ
ախտից] (Գլուխք ՄՀԲ.) – Ա. Թէ ոք ապականէ զէգ
անկարծօրեա...
Բացակայում են ՃԼԵ., ՃԽԵ., ՃԽԸ., ՃԿԶ., ՃՀԵ-ՄՀԲ. կանոնները: 214ա-5ա տե՛ս Գ. 1. բ: 215ա-6բ տե՛ս Գ. 1. դ:
3. 220բ-35ա Պատմութիւն վասն ծնընդեան
եւ սնընդեան եւ վասն կատարածի աշխարհիս,
զոր ասացեալ է մեծն փիլիսոփայն Ագարդոնն (= Ագադրոնն) – Արդ, ի լնուն Է.անց դարից...
4. 235ա-9ա Նորին Յոհանու Պըլզոյ Հաւաքումն գիտնական բանից` ի խրատ հոգոց
<հա> համանայց համանայց (համայնից) – Արար
Աստուած զմարդն հոգի եւ մարմին եւ զարդարեաց յիւր պատկերն...
5. 239ա-40ա Խրատք պիտանիաւոր կեանք եւ աշխարհի իմաստութիւնս որք լսեն
– Զպարութեան արժանի մարդն այնով ճանաչեն...
6. 240ա-2ա Յոհաննու Ոսկէբերանին ասացեալ Յաղագս աղաւթից սգաստութեան եւ ի խորհուրդ կիրակէիցն – Լուարո՛ւք ինձ զբան Տեառն զահե...
242ա-3բ տե՛ս Գ, 1. Ե:
7. 243բ-8բ Խաւսք իմաստասիրայկան եւ խրատք հասարակաց ամենայն մարդկան – Որդեա՛կ,
նախ ի լեզւէ քումմէ երկի՛ց...
8. 249ա-52ա Երանելոյն Յոհաննու Ոսկէբերանին ասացեալ յաւուր բարեկենդանի
Խրատ վասն պահող (ց) եւ աղաւթից եւ ողորմութեան եւ խոստովանութեան – Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս յուսուց մեզ...
Զ. Յաւելագրութիւն, 1749 թ.
1. [Հանելուկք Ներսիսի Շնորհալւոյ]
ա. 75բ Կուժն ու խրուտն կռուեցան... բ. 76ա Վայրի
քօշիկ մի կայր... գ. 110բ Զատ մի գայ զարմանալի... դ. 110բ
Իր մի տեսայ փոքր հասակ...
2. [Քաղուածք տաղից]
ա. 75բ Օրհնեալ Աստուծոյ անունն, որ է ինքն միշտ կենդանի...
(2 տող):
բ. 194բ-5ա Մեղաւոր եմ, անարժան եմ, հառաչեմ, հառաչեմ... (8 տող):
ա. 75բ Օրհնեալ Աստուծոյ անունն, որ է ինքն միշտ կենդանի...
(2 տող):
գ. 194բ-5ա Ես աթամորդիս
իոանկ իոանկ այ... (6 տող):
դ. 205բ Դաւիթ որ մեղանչեց, իւր մեղքն լացաւ...
(2 տող):
ե. 205բ Սողոմոն գինի խմէր ոսկի թասով...
(4 տող):
զ. 205բ Վա՜յ քեզ քաղաքդ պոռնիկդ
Աղէքսանդրիայ... (2 տող):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
60ա Որ եւ ազատեսցէ ստացող
սուրբ գրոցս` զտէր Աստուածատուրն Քրիստոս Աստուածն մեր յամենայն յաւելորդ կրից արտաքին
շնչմանց եւ պատրանաց բանսարկուին եւ հասցէ զմարտ եւ զպատիր ի խաբէութենէ նորա
ի մէնջ այժմ եւ յագակայն եւ յանզրաւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
67ա Որ ողորմի ստացող գրոցս` Աստուածատուր քահանային, կարդացողաց եւ լսողաց եւ որք. ամէն
(նման` 90ա,
98բ, 137ա, 139բ-40ա, 156բ, 167ա):
78ա Դարձեալ յիշեցէ՛ք Աստուածատուր քահանայն եւ զծնօղս իւր, եւ զԵսայի գծօղս (նման` 84բ, 235ա, 248բ):
205ա Փա՜ռք ամենայսուրբ Երրորդութեան` Հաւր եւ Որդոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ. ամէն: Գրեցաւ
Կանոնքս եւ բանս խրատականս ձեռամբ ոգնամեղ եւ բեկեալ եւ գլորեալ սուտանուն Եսայի
գրչի, որ չեմ անւանս արժանի, ի թվաբերութիւն Հայոց
ՌՁԶ.ի (1637), ի յերկիրս Տայուշ, ի գեւղս որ կոչի Թաւուզ, ընդ հովանեաւ մեծայարկ, գումբեթաձեւ, Խորանաշատ
Սուրբ Աստուածածնիս, |205բ| եւ Վանական
վարդապետի սուրբ գերեզմանիս եւ ի սոցին սպասաւոր
կուսակրաւն տէր Յովանիսի եւ այլ միաբան
եղբարցն: Դարձեալ յիշեցէ՛ք զհեզահոգի, հանդարտ եւ խաղաղաբար, ողորմած, գթած ի վերայ
տնանկաց եւ կարաւտելոց եւ հիւրասէր նմանեալ հաւրն հաւատոյ Աբրահամու, որ փափագանաւք գրել ետուր զԿանոնքս եւ խրատք
վարդապետաց` յիշատակ իւր եւ ծնողաց, հայրն իւրոյ` Ամիրին եւ մաւրն /// (շար. թերի):
60ա, 205ա` տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք,
Բ., էջ 700-701:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 3ա Ես` տէր Յարութիւնս, որ եկի
Սուրբ ուխտս, էր թիւն ՌՃԽԴ. (1695):
2. 252բ (բոլորգիր, յաւելագրող Պետրոսի) ՌՃՂԸ (1749): 110բ Պետրոս:
253ա Ո՛վ Պետրէ, զի՞ է քեզ, զո՞
տեսեր եւ զիա՞րդ կաս ապշեալ եւ յիմարեալ, մի՞թէ խելքդ ցնորեալ իցէ, վասն այն ես զարմացեալ
իբրեւ խելագարեալ:
253բ Է կառուցեալ խաչն ի գլխին / Պահպանիչ մեր Հայոց ազգին, / Մասն լիցի մեղաւոր
Պետրոսիս:
Ես` փծնշցմմ («Պետրոսս») գրեցի:
օօօ:::: օ::.
օօօօ:: օօօօ::. օօօ::: օօօօ: («Պետրոս») գրեցի:
(մէկ բառ ծածկագիր) գրեցի:
ԲՃԴՃԱՃԱՃ. ԲԳ.
ԲՌԲՌ. ԳՌԲՌ. ԳՃԳՃ. ԱՌԱՌ. («Պետրոս»)
գրեցի:
Ես ԲԻՍ. ԴՆՏ.
ԲՄՍ. ՂՋՔ. ԺՃՌ. ԵԾՇ. («Մխիթար») գրեցի:
ՉԶՐՏՇՎ («Պետրոս») գրեցաւ:
ԲԾ. ՁՍ. ԷՃ. ԸՄ.
ԼՔ. ԵՁ. (՞) գրեցի:
III:::: I::.
IIII:: IIII::. III::: IIII: («Պետրոս») գրեցի:
Պատջառ գրոյս այս է, որ, եղբայր,
փակած է. թէ կարես` բաց, թէ կարես ոչ` գուլ դուր, անց կաց:
3. 253բ (ԺԸ դ., շղագիր) ՃՄՃ ՄՃ ՃՄՄ ԺԺ Ճ
ՌՃ ա ԵՃ Ծ ՃԲՃԲՃ (ծածկագիր)
4. 253բ (ԺԸ դ., նոտրգիր) ԲԻՍ ԺՃՌ ԵԾՇ ԽՆՏ ԲՄՍ ԵԾԺ ԶԿՑ ԲԻՄ («Մարտիրոս»):
5. 253բ (ԺԸ դ.) I. III:: I. III:: I: <:::::> I. («Անանիա»):
Ժ ԲՃԲՃ Ժ ԲՃՃՃ ԺԺ Ժ («Անանիա»):
6. 252բ (ԺԸ. դ.) Դաւիթ` մի դիր,
Խառատն` մի դիր, Ավազն` մի դիր, Քոջարն` Բ. դիր, Անանիեն` մի դիր, Էմինն` մի դիր, Ավետիսն` մի դիր, Թումանն` մի դիր, Պողոսն` Ա. դիր, Սիմոնն` Ա. դիր, Վարդանանն` Ա. դիր, Նազարանօք` Ա. դիր, Պաբն` Ա. դիր, Պապիկն` Ա. դիր, [Ա]թանէսի Սարկիսն` Ա. դիր, Գոշի Խեչումն` Ա. դիր,
Ղազարի Խեչումն` Ա. դիր, Շահիրմիրն` Ա. դիր, տէր Յարութիւնն` Ա. դիր, Պապու Մանանանց Խչադուրըն` Զ. դիր, տէր Մելքումջանն /// (1 բառ անընթեռնլի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա,
2ա, 2բ, 3ա, 39բ, 42բ, 43ա, 45ա, 76ա, 91ա, 92ա, 97ա, 100ա, 110բ, 123բ, 124ա, 175բ,
253բ (զանազան բառեր եւ նախադասութիւններ, մեծաւ մասամբ Պետրոս յաւելագրողի ձեռքով`
1749ին):
2117
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ՊԿԸ. – 1419 |
ԳՐԻՉ՝ Ղազար:
ԹԵՐԹ՝ 508 (թերթակալուած`
Գ-ՆՂԵ, որ է` 5ա-498ա)-6 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝ 1ա-2բ, 4բ, 11բ, 452ա, 499ա,
505ա-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԽԲx12 (Ա 11, ԼԸ 5) +1x4։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ (նորոգողի յաւելում`
3-4, 501-4)։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,7x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (միասիւն` 501ա-504բ.
17x12,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր (նոտրգիր նորոգողի եւ յաւելագրողների` 3ա-4ա, 499բ-504բ)։
ՏՈՂ՝ 39: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով եւ երկու կապիչներով, միջուկը
տախտակ, աստառը կարմիր կտաւ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (թ. 1-2) + 4 (թ. 505-508), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ի լուսանցս. Գլուխ Յովհաննու Մկրտչի` 67ա, առաքեալ` 100ա, վարդապետ` 102ա, Գրիգոր
Լուսաւորիչ` 246բ, Յովնան յերախ կիտի` 349ա, Դաւիթ մարգարէ` 401բ, Ստեփաննոս Նախավկայ`
405ա, Պետրոս առաքեալ` 412ա, Պօղոս առաքեալ` 417բ, Յոհաննէս աւետարանիչ` 424ա, Սուրբ
Հոգի (աղաւնակերպ)` 437ա, Փոխումն Աստուածածնի` 464ա: Կիսախորան` 12ա: Ճակատազարդ`
430բ, 453ա: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային,
ծառ, յուշկապարիկ, տաճար, խաչ: Զարդագիր`
հանգուցագիր, թռչնագիր, մարդադէմ: Գոյներ`
կարմիր, նարնջի, կանաչ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից
գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ կպումներ, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր,
ցեցակեր, բնագրից առանձին բառեր եւ տողեր եղծուած, եզրահատումով լուսանցազարդերն
ու լուսանցագրութիւնները` վնասուած: Կազմի կաշին` թեթեւակի քերծուած, եզրերը
մաշուած: 1578ին Տերզնցի Տէր Յովանի ձեռքով նորոգուած, վնասուած հատուածները լրացուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա.
3ա-498բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 3ա-4ա [Ցանկ եւ ցուցակ գլխաւոր բանից մատենիս`
ի վերայ այբուբենից] Ա. Նախ. Վասն ագահութեան... Փ. Նախ. Փրկել գիտ` Աստուած...
– 5ա-11ա Այս ինչ է ի գիրս... [առաջին հատորի] Ա. Քարոզ
Վասն տարեմտին... ՃԿԳ. Ներբողեան ողբերգաբար ի թաղումն Յովհանու Որոտնեցոյ:
Թէեւ քարոզների քանակը 163 է հաշուած, սակայն իրական քանակը 159 է, քանի որ 3 համարի վրայից թռիչք է արուած (չկան` Ժ., ՃԽԱ., ՃԿ.), իսկ 1 քարոզ նշուած է կրկնահամարով (ԻԲ-ԻԳ): Առկայ 159 քարոզներից 146ը Ձմեռան հատորից է, 12-ը` Ամառան, իսկ 1-ը` արտաքոյ:
– 11ա Ց[անկ երկրորդ] հատորի – Ա. Քարոզ Համբարձման... ԻԲ.
Նորին Քարոզ հրեշտակապետացն:
Այս ցանկի 22 քարոզներից 15-ը Ամառան հատորից է, իսկ 7-ը` Ձմեռան:
– 12ա-498ա Գրիգորի Եռամեծի եւ քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի,
աշակերտի Յոհանու Որոտնեցւոյ արարեալ Բան խրատականս ոգեշահս եւ հանճարս իմաստից
ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ փառաց տաւնից տէրունականաց...
1. 12ա-254բ, 256բ-394բ, 460բ-451բ [Քարոզք
յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/12ա-7ա: Բ/17ա-8բ: Գ/37ա-40ա: Դ/19ա-22բ: Ե/22բ-6բ: Զ/26բ-31ա: Է/32ա-7ա: Ը/40ա-2բ: Թ/42բ-5բ: Ժ/45բ-8ա: ԺԱ/48ա-50ա: ԺԲ/50ա-3ա: ԺԳ/53ա-6բ: ԺԴ/56բ-9բ: ԺԵ/59բ-62ա: ԺԶ/62ա-4ա: ԺԷ/64ա-7ա: ԺԸ/67ա-70բ: ԺԹ/70բ-3ա: Ի/73ա-5ա: ԻԱ/75ա-8բ (երկրորդ մասն գլխակարգուած` ԻԳ): ԻԲ/78բ-80բ: ԻԳ/80բ-3բ:: ԻԴ/83բ-7ա: ԻԵ/87բ-90ա: ԻԶ/90ա-1բ: ԻԷ/91բ-3բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/93բ-6ա: Լ/96ա-8բ: ԼԱ/98բ-9բ: ԼԲ/100ա-2ա:: ԼԳ/102ա-4ա: ԼԴ/104ա -6բ: ԼԵ/106բ-10ա: ԼԶ/110ա-3բ: ԼԷ/113բ-5բ: ԼԸ/115բ-9ա: ԼԹ/119ա-20բ: Խ/120բ-3ա: ԽԱ/123ա-6ա: ԽԲ/126ա-7բ: ԽԳ/127բ-30ա: ԽԴ/130ա-3ա: ԽԵ/133ա-5ա: ԽԶ/135բ-8ա: ԽԷ/138ա-40ա: ԽԸ/140ա-2բ: ԽԹ/142բ-4բ: Ծ/144բ-8ա: ԾԱ/148բ-9բ: ԾԲ/149բ-51բ: ԾԳ/151բ-2ա: ԾԴ/152աբ: ԾԵ/152բ-3բ: ԾԶ/153բ-4բ: ԾԷ/155ա-6բ: ԾԸ/156բ-7բ: ԾԹ/157բ-60ա: Կ/160ա-3բ: ԿԱ/163բ-6բ: ԿԲ/166բ-70ա: ԿԳ/170ա-3ա: ԿԴ/173ա-5ա: ԿԵ/175ա-7բ: ԿԶ/177բ-80բ: ԿԷ/180բ-3բ: ԿԸ/183բ-5ա: ԿԹ/185ա-7բ: Հ/187բ-90ա: ՀԱ/190ա-2ա: ՀԲ/192բ-3բ: ՀԳ/19բ-6բ: ՀԴ/196բ-7բ: ՀԵ/197բ-9բ: ՀԶ/199բ-201բ: ՀԷ/201բ-4ա: ՀԸ/204ա-7ա: ՀԹ/207ա-10ա: Ձ/210ա-3ա: ՁԱ/213ա-5բ: ՁԲ/215բ-7ա: ՁԳ/217ա-9ա: ՁԴ/219ա-21ա: ՁԵ/221ա-3բ: ՁԶ/223բ-6ա: ՁԷ/226ա-8բ: ՁԸ/228բ-32ա: ՁԹ/232ա-4ա: Ղ/234ա-5բ: ՂԱ/235բ-8ա: ՂԲ/238ա-40բ: ՂԳ/240բ-2բ: ՂԴ/242բ-4ա: ՂԵ/244ա-6բ: ՂԶ/246բ-50բ: ՂԷ/250բ-4բ (254ա-6բ տե՛ս 2.): ՂԸ/256բ-8բ: ՂԹ/258բ-61բ: Ճ/261բ-3բ: ՃԱ/263բ-4բ: ՃԲ/264բ-5ա: ՃԳ/26ա-7ա: ՃԴ/267բ-9ա: ՃԵ/269ա-72բ: ՃԶ/272բ-6բ: ՃԷ/276բ-9բ: ՃԸ/279բ-83բ: ՃԹ/283բ-6բ: ՃԺ/286բ-9ա: ՃԺԱ/289բ-92բ: ՃԺԲ/292բ-4ա (294բ-5բ տե՛ս 3. ա): ՃԺԳ/295բ-7բ: ՃԺԴ/297բ-9բ: ՃԺԵ/299բ-304բ: ՃԺԶ/305ա-7ա: ՃԺԷ/307ա-10բ: ՃԺԸ/310բ-3բ: ՃԺԹ/313բ-6ա: ՃԻ/316ա-9բ: ՃԻԱ/319բ-21ա: ՃԻԲ/321բ-4բ: ՃԻԳ/324բ-6բ: ՃԻԴ/326բ-9ա: ՃԻԵ/329ա-32: ՃԻԶ/332-3բ: ՃԻԷ/333բ-6ա: ՃԻԸ/336ա-7բ: ՃԻԹ/337բ-9ա: ՃԼ/339ա-42ա: ՃԼԱ/342ա-3բ: ՃԼԲ/344ա-7ա: ՃԼԳ/347ա-9ա: ՃԼԴ/349ա-53բ: ՃԼԵ/353բ-6ա: ՃԼԶ/356ա-7բ: ՃԼԷ/357բ-60ա: ՃԼԸ/360ա-3բ: ՃԼԹ/363բ-8բ: ՃԽ/368ա-71բ: ՃԽԱ/371բ-8ա: ՃԽԲ/378ա-82ա: ՃԽԳ/382ա-3բ: ՃԽԴ/383բ-4բ: ՃԽԵ/387բ-91ա: ՃԽԶ/384բ-7բ: ՃԽԷ/391բ-4բ (394բ-430ա տե՛ս 2. ՃՀԳ-ՃՁԲ, ՃՁԵ): ՃԽԸ/430բ-3ա: ՃԽԹ/433ա-7ա: ՃԾ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/437ա-40ա: ՃԾԳ/440ա-4ա: ՃԾԴ/444բ-8ա: ՃԾԵ/448ա-51ա: ՃԾԶ-ՃԾԹ/չիք: ՃԿ/451ա-2ա: 451բ. «...Վասն այնորիկ յերրորդ ժամուն ///» (շար. թափուած): ՃԿԱ/չիք:
2. 254բ-6բ, 394բ-430ա, 453ա-98բ [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., 1741. Ա-ՃԹ/չիք: ՃԺ/254բ-6բ: ՃԺԱ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/453ա-6ա: ՃԻԸ/456ա-60ա: ՃԻԹ/460ա-4ա: ՃԼ/464ա-9ա: ՃԼԱ/469ա-73ա: ՃԼԲ/473ա-6բ: ՃԼԳ/476բ-7բ: ՃԼԴ/478ա-81ա: ՃԼԵ/481ա-4բ: ՃԼԶ/484բ-7ա: ՃԼԷ/487ա-90ա: ՃԼԸ/490ա-2բ: ՃԼԹ/492բ-4ա: ՃԽ/494ա-5բ: ՃԽԱ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/495բ-8բ: ՃԽԶ-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/394բ-8ա: ՃՀԴ/398ա-401բ: ՃՀԵ/401բ-5ա: ՃՀԶ/405ա-8բ: ՃՀԷ/408բ-12ա: ՃՀԸ/412ա-4բ: ՃՀԹ/414բ-7բ: ՃՁ/417բ-20բ: ՃՁԱ/420բ-4ա: ՃՁԲ/424ա-6ա: ՃՁԳ-ՃՁԴ/չիք: ՃՁԵ/426ա-30ա: ՃՁԶ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 294բ-5բ ՃԺԸ. Դարձեալ Վասն սգաւորաց – Վարդապետք
եկեղեցոյ յԲ.ս բաժանեն զսուգս...
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԶ-ԺԷ դդ.
ա. 452բ [Նախերգան] – Ո՛վ դասք լուսերամից,
կաճա՛ռք աստղափայլ սուրբ հանդիսից...
բ. 499բ [Նախերգան] – Շնորհօք բար[երար]ին
Աստուծոյ, որ կոչեաց զմեծ...
գ. 499բ-500ա Դարձեալ այլ Նախերգան – Ով
աղբիւր կենդանութեան...
դ. 500աբ Դարձեալ այլ Նախերգան – Սէր
է Աստուած եւ սիրոյ աղբեր...
ե. 501ա-3ա [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Այժմ
ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարքմանութեան...
զ. 504ա [Նախերգան] – Անծախելի շնորհացն Աստուծոյ
մաքուր շտեմարան...
է. 504աբ [Նախերգան] – Երանելի բնութիւն եւ
աննախանձ բարերարութիւն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
12ա (ստ. լս.) Աւգնեա՛,
Հոգի Սուրբ Աստուա՛ծ, եւ զսկսել իմ Դու կատարես:
80բ Ընդ նմին եւ զիս`
զխայթեալս մեղօք զՂազար, արժանի արասցէ շնորհաց յարութեան. ամէն (նման`
166բ):
430ա Փա՜ռք ամենասուրբ
Երրորդութեան` Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ, այժմ եւ զրաւ յաւիտեանս յաւիտենիւ.
ամէն: Գրեցաւ աստուածաշունչ գիրքս եւ տառս, որ կոչի Քարոզգիրք, [ձ]եռամբ բազմամեղ եւ
խխայտեալ մեղաւք ոգ[ի]` Ղազար աշակերտ բանի, ի վայելումն մանկանց Սիովնի: Արդ,
աղաչեմ զհանդիպողսդ, յորժամ ճաշակէք ի քաղցրահամ պտղոյ սորա, յիշեսջիք սրտի մտաւք
զեղկելի գծողակս եւ թողութիւն մեղաց հայցեցէ՛ք, եւ սխալանացս անմեղադիր լինել
աղաչեմ, զի հարկ կարդալոյն ի վերայ կայր: Ի թվ[ին] ՊԿԸ. (1419):
Համառօտութիւնը տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ.-ք, Ա. էջ 237:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 430ա Եւ զիս` զնորոգող խարխեալ կտակիս,
Զպեղծ
Տէրզնցիս եւ զազրալիս,
Որ
Տէրութեան անուն կայ յիս,
Տէր,
մի՛ ասցես, զի ամաչիս:
Երբ
դու արժան չիր այտ գահին,
Զի
հնարք դիւացն ընդ քեւ սահին,
Զրկեալ
ի կենցաղութիւն կահին
Այստ զքոյտ առեալ ՚ւ անդր այլ պահին:
ՌԻԶ.
(1577):
2. 503բ Դարձեալ վերստին նորոգեցօ սուրբ գիրքս, որ եւ ասի, թէ. Քարոզի տուն է,
թէ աման է աստուածային բանին,
Ձեռամբ
պղծոյ ՚ւ անարժանի`
Տերզ[ն]ցոյ տէր Յովանի
Զի
գործողըն զոր ունի,
Բազում
եւ այլ պատժոյ տանի:
Այտ զոր առար փոքրէ մեծոյն,
Վասն
իւր չարաչար գործոյն,
Զի
ոչ նմանեցայ ամբծոյն,
Այլ
քան զԿայեն այլ չարագոյն:
Ի
թվ[ին] ՌԻԷ. (1578), զոր բարէմիտ եւ առատաբանն,
իմաստունն եւ հանճարեղն Դանիէլ սարկաւագ
ետ նորոգել ի հալար արդեանց իւրոց. ոչ թէ ինչ փոյթ էր մարմնական, այլ զվերին խորհեցաւ:
Զի նայ որ նստի (՞), արտաբերէ, թէ ոք առնէ եւ ուսուցանէ նայ մեծ [կոչեսցի յարքայութեան
երկնից]: Վասն անփոյթ ի փոյթ ի բարին ճեմեաց, զի Բ. իրս ի սմանէ յառաջ եկեալ, մի`
զի զբազմամեայ ալեւորս իբրեւ արծըւի նորոգեաց
զմանկ[ութիւն]: Երկրորդ` զի այլք տեսցեն եւ ուսցին, զի ի հանճարոյն բազում առնելիք
գործին, զիմաստունք եւ անմիտք ի նայ հային, զի նայ է տիւն, որ լուսաւորէ ի խօարչտի,
եւ արուսեակն ծագէ ի սիրտս նոցա, զի նայ
է ակն եւ նովաւ տեսանեն զա (յ)ն, որ ըստեղծ
զակն: Արդ, կարդալով կամ ի վերայ հայելով, Աստուած ողորմի ասացէ՛ք Դանիէլ սարկաւագին եւ իւր ծնօղացն, եւ ինձ սեւերեսիս,
որ առաջի մարդկան եւ առաջի Աստուծոյ է, որ ըստ իմոցն զարժանս առի: Բայց նա, որ տառապեցոյց,
նոյն` ով եւ որ գլորեաց, նա կանկնեսցէ, եւ որ բլուց` նա շինեսցէ, եւ որ յատակեաց`
նայ հիմն արկեսցէ, եւ որ խլեաց` նայ տնկեսցէ, եւ որ էառ` նայ տացէ, զոր եւ ինքն կամեսցի,
եւ դուք ասէք. ամէն, եւ որ ասէ ամէն, ազատի ի պատժոյ ժամէն, երեսն պայծառ ի յայն գամէն:
3. 11բ (ԺԷ. դ., շղագիր) Նիկոլայոս Թորոսենց, արքեպիսկոպոս Լեվա Հայոց:
4. 504բ Այս Քարոզգիրք անկեալ էր ի ձեռս այլազգաց եւ առեալ` պարոն Աւետիս իւր հալալ ըն (չի)ցն եւ ետուր յիշատակ ի Սուրբ
Էջմիածնայ: Յիշայտակ է Քարոզգիրքըս` Աիւետիսին, իւր կողակիցին`
Սութանին, որդոցն` Գասպարին, Թաթոսին, եղբորն` Գրիգորին, իւր կողայկցին` Լուսխաթունին եւ Հերիքին, որդոցն` Վարդանին, Սաքրին, Համպարին եւ եղբորին` Օհանին, եւ իւր կնոչ` Մարիամին, եւ որք կարդայ, մէկ Հայր մեղայ
ասէ, Աստուած ողորմի ասէ. ամէն: ՌՃՁԱ. (1732) թվին, դեկտեմբերի ԺԵ. (15):
5. 148բ (ԺԷ դ., նոտրգիր) [Խ]Թ քարոզ է մինչեւ այստեղս (նման` 261բ, 398ա):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
4բ Աստուած ողորմեայ զմեզ եւ: 11բ Աւրհնեալ է Աստուած: 452ա Սուրբ, զի առանց: Հոտ ճրագին...:
2118
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր
ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 419+1 (կրկն.՝
58): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը տախտակ,
աստառը շերտազարդ բամբակէ գործուածք, դռնակինը` տարբեր։
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ - 1. Աւետարան Ղուկասու: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ), սկ., ստացուած 1 թերթի
ընդլայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (18,5x9), բոլորգիծ երկաթագիր, 17 տող,
լուսանցներում` համաբարբառ: Կարդալ` Աա, Բբ, Աբ, Բա «/// Ասաց եւ առ կոչնականսն...
Այր ոմն գործեաց ընթրիս ///» (ԺԴ. 7-16): 2. Ճաշոց: ԺԴ-ԺԵ. դդ.: 2 (Գ-Դ), վրջ., ստացուած
1 թերթի ընդլայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (16x 11,5), բոլորգիր, 22 տող:
Կարդալ` Գա, Դբ, Գբ «/// Երդմամբ երդուաւ նմա... երեք հազար ///» (Գործք Բ.
30-41), Գբ-Դա «Աւետարան ըստ Ղուկասու - Եւ ահա երկու ի նոցանէ... առաջի Աստուծոյ
///» (ԻԴ. 13-19):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի եզրերը` թեթեւակի մաշուած, աստառները`
խունացած, մասամբ քայքայուած, կապիչներն` ընկած: Գ-Դ. պատառիկ-պահպանակները ցեցակեր:
Պատառիկ-պահպանակների վրայ կան յաւելագրութիւններ, որոնք տե՛ս ի ձեռ. Բ:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Աստուածատուր
աբղյ. (ԺԷ. դ. յաւելագրութեան` 1աբ, 310բ-20բ):
ԹԵՐԹ՝ 323+1 (կրկն.`
58). չգրուած` 2ա, 4աբ, 321ա, 323աբ: ՊՐԱԿ` Ա-ԻԷx12: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
21x 15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (14,5x9,3): ԳԻՐ` նոտրգիր (անանուն գրչի` 2բ-310ա, Աստուածատուր
աբղյ. 1աբ, 310բ-20բ, այլ` 321բ-2բ): ՏՈՂ` 31:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 5ա: Ճակատազարդ` 180ա: Լուսանցազարդ` բուսական, եղնիկ (191բ): Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, շագանակագոյն:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2բ-310ա [Քարոզգիրք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
– 2բ-3բ Ցանկահամար Քարոզգրգոյս
– Ա. Առաջին Քարոզ վասն տարեմտին... ՁԱ. [Ք]արոզ
վասն դատաստանի...
Թէեւ նշուած է 81, սակայն
քարոզների իրական քանակը 82 է, որովհետեւ վերջին քարոզը ցանկագրուած չէ: Սրանցից
61ը Ձմեռան հատորից են, 19ը` Ամառան, իսկ 2ը` արտաքոյ:
1. 5ա Գրիգորի Եռամեծի... աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցու
արարեալ Բանս խրատական... ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց,
ի պատիւ սրբոց եւ ի պատճառ գիտութեան ախմարաց... յ[ե]ղծումն բարբանճմանց չարափառաց...
– 5ա-287բ
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/5ա-11ա: Բ/251ա-5ա: Գ/չիք: Դ/11ա-5բ: Ե/15բ-9բ: Զ-Ը/չիք: Թ/19բ-24ա: Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/28ա-31բ: ԺԵ/24ա-8ա: ԺԶ/31բ-4բ: ԺԷ-Ի/չիք: ԻԱ/34բ-8ա (սկ. «Ասեմք նախ»): ԻԲ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/38ա-40բ: ԻԷ/40բ-2բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/42բ-6բ: Լ/չիք: ԼԱ/46բ-8ա: ԼԲ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/48ա-51ա: ԽԷ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/51ա-3բ: Ծ/չիք: ԾԱ/53բ-5բ: ԾԲ-ԾԷ/չիք: ԾԸ/55բ-7ա: ԾԹ/չիք: Կ/305ա-10ա: ԿԱ/չիք: ԿԲ/57ա-61ա: ԿԳ/չիք: ԿԴ/61ա-4ա: ԿԵ/չիք: ԿԶ/64ա-7բ: ԿԷ/67բ-71բ: ԿԸ/չիք: ԿԹ/71բ-5ա: Հ/75ա-8բ: ՀԱ/78բ-82ա: ՀԲ/չիք: ՀԳ/86ա-90ա: ՀԴ/82ա-3ա: ՀԵ/83ա-6ա: ՀԶ/չիք: ՀԷ/90ա-3ա: ՀԸ/չիք: ՀԹ/93ա-6բ: Ձ/չիք: ՁԱ/96բ-100ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/134բ-8բ: ՁԶ/չիք: ՁԷ/100ա-3բ: ՁԸ/103բ-9ա: ՁԹ/109ա-11բ: Ղ/111բ-4ա: ՂԱ/283ա-6ա: ՂԲ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/114ա-6բ: ՂԵ/116բ-9բ: ՂԶ/119բ-25բ: ՂԷ/125բ-31բ: ՂԸ/131բ-4բ: ՂԹ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/138բ-41բ: ՃԵ/չիք: ՃԶ/141բ-7բ: ՃԷ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/147բ-52բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/152բ-7ա: ՃԺԳ/157ա-60ա: ՃԺԴ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/160ա-3բ: ՃԻ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/163բ-9բ (Յակոբայ Ղրիմեցւոյ): ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/169բ-72ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/172ա-7բ: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/177բ-80ա: ՃԼԷ-ՃԼԹ/չիք: ՃԽ/180ա-5ա: ՃԽԱ/185ա-91բ: ՃԽԲ/191բ-7ա: ՃԽԳ/չիք: ՃԽԴ/286ա-7բ: ՃԽԵ/197ա-202ա: ՃԽԶ/202ա-6բ: ՃԽԷ/206բ-11ա: ՃԽԸ-ՃԾԶ/չիք: ՃԾԷ/213բ-7բ: ՃԾԸ/211ա-3բ: ՃԾԹ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ԻԹ/չիք: Լ/287բ-90ա: ԼԱ/290ա-2ա: ԼԲ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/296բ-302բ: ՀԵ- ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/217բ-21ա: ՃԻԷ/221ա-5ա: ՃԻԸ/225ա-30ա: ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/230ա-7ա: ՃԼԱ/237ա-42ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/242ա-6բ: ՃԼԵ/246բ-51ա: ՃԼԶ/253ա-6բ: ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/256բ-9բ: ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/261բ-6բ: ՃԽԲ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/293բ-6բ: ՃԾԳ-ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/266բ-71ա: ՃՀԶ/չիք: ՃՀԷ/271ա5բ: ՃՀԸ/275բ-9ա: ՃՀԹ-ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/279ա-83ա: ՃՁԲ-ՉՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա.
292ա-3բ «Քարոզ ի բանն Մանասէ թագաւորին». Մեղա, Տէր,
մեղա եւ զանօրէնութիւնս իմ ես ինձ – Որպէս
ոք անկեալ ի մէջ հրո եւ...
բ.
302բ-4ա ՁԱ. Նորին Քարոզ վասն դատաստանի, ի բան Սաղմոսին.
Դատ արարէ՛ք որբոյն... – [Ս]ովորութիւն
է Աստուծոյ ի ձեռն առաջնոց...
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ. դ.
1. 1աբ [Անանիայի Շիրակացւոյ]
Վասն չափուց եւ կշռոց – Եթէ
կամիցիս [գիտել], թէ արեգակն այսաւր...
2. 310բ-3ա [Վասն Թ. դասուց
եկեղեցւոյ. ձեռ. 717, 40բ] – Առաջին
դասք եկեղեցոյ` պատրիարգք, որք թարգմանին հայրապետք...
3. 313ա Սահման քահանայութեան
ըստ Դիոնէս[ի]ոսի – Զի՞նչ է
քահանայութիւն: Քահանայութիւն է կարգ սրբազան... (5 տող)
4. 313բ-5ա [Յաղագս վանական
պատարագին – Վ]անական պատարագին
Ն[ո]ւիրագործութիւն ի քահանայէս...
5. 315ա [Ի Մեկնութենէ ԼԳ.
Սաղմոսին, տունք 22-23 – Մ]ահ
մեղաւորին չար է... Մահ` մի՛ զբնաւորականն, այլ զմեղանչելոյն...
6. 315բ-7ա Տեսիլ Բենիկ վարդապետի
Վանանդեցւոյ, մինչ էր ի Գանձակ Շահաստանի, որ է Թարվէզ – [Ե]ւ արդ, ես վարդապետս Բենիկ...
7.
317ա-8ա Դաւանութիւն Քաղկեդոնացոց. տե՛ս եւ զգոյշ լեր, որ թիւր կայ եւ ուղիղ –
Գիտելի է, որ ոմանք մի բնութիւն ասեն ի Քրիստոս...
8. 318ա-9ա Վկայութիւն Մահմետի
վասն Քրիստոսի – Ղուրանին ԺԱ. գլուխն
գրեալ է այսպէս. Յիսուս Քրիստոս, որդին Մարիամու...
9. 319ա-20բ Աստիճան վարդապետաց
ԼԳ. – Զի Քրիստոս երեսնամեա ընկալաւ
զՀոգին...
10. 321բ-2ա [Վասն պահոց]
– Քանզի Արարիչն Աստուած յառաջ
եդ պահոց...
11. 322բ Սրբոյն Եփրեմի ոգեալ Վասն պահոց – Եւ որք արգելուն ի կերակրոց...
12. 322բ Յոհաննու Մանդակունեցւոյ
ասացեալ սահմանօղօրէն – Զի՞նչ
է հպարտութիւնն: Հպարտութիւն է անհնազանդ լինել...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
317ա (Յաւելագրողի) Մանաւանդ գծողի սորա`
Աստուածատուր աբեղայի եւ ծնօղաց իմոց. ամէն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
96 (324-419): ՊՐԱԿ` Ա-Ըx12: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (15x10,3): ԳԻՐ`
նոտրգիր (յաւելագրողի` 324աբ, 419աբ): ՏՈՂ` 27:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ (գծանկարային) – Ճակատազարդ` 325ա: Լուսանցազարդ`
բուսական (325ա): Զարդագիր` թռչնագիր
(325ա): Գոյներ` սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար թանաքից գրադաշտը գունափոխուած: Լուսանցներում տեղ-տեղ
խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 324բ [Ցանկ գրոցս] – Ա. Վասն գալստեան [ի] տաճարն... ԼԳ. (ԻԴ.) Վասն պահոց /// (թերի եւ թուահամարները շփոթ, յետագայի յաւելում):
Ա. 325ա-92բ [Մատթէոսի վարդապետի]
աշակերտի մեծի Գրիգորի Որոտնեցոյ արարեալ Հաւաքումն լուծմանց ի Ղուկասու Աւետարանէն.
աւգնեա՛ Յիսուս
Տե՛ս ձեռ. 20, 199ա-246բ. Մեկ./325ա-92ա: Յիշ. հեղ./ 392աբ:
Բ. [Քարոզք զանազանք]
1.
392բ-3բ [Քարոզ]. Ասէ մարգարէն. Ամենայն մարդ խոտ է...
– Յոր ժամ տեսանես գարուն պայծառ
եւ վայելուչ...
2.
393բ-8ա Քարոզ Եզնկացոյ Գէորգեայ Վասն աղօթից, ի բանն, որ ասէ. Խոնարհեցո՛յ, Տէ՛ր
– Զամենայն բարեգործութեան
սկիզբն պիտոյ են...
3.
398ա-402բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ վասն Է. խորհրդոյ եկեղեցոյ
եւ վասն սուրբ պատարագին, ի բանն... Փորկեսցէ մարդ զանձն իւր... (Ձմեռան ՃԻԸ.)
– Գիտելի է, զի Է. (7) ազգ իրք կայր
ի տաճարն Սողոմոնի...
4.
402բ-7բ Քարոզ խոստովանութեան, ի բան. Ապա թէ խոստովանիմք զմեղս
մեր... – Որպէս սրբազանիցն
հարցուցանեն բանք խոստովանութեան...
5.
407բ-12բ Նորին Գրիգորի Եռամեծի Քարոզ վասն խնդրոյ, ի բանն, որ
ասէ. Խնդրեցէ՛ք նախ զարքայութիւն... (Ձմեռան ՀԳ.) – Ի ձեռնտուութեան Հոգոյն Սրբոյ...
6.
412բ-7բ Երկրորդ Կիրակէին: Նորին Գրիգորի վարդապետի Քարոզ ի
բանն... Պահեալ զքառասուն տիւ (Ձմեռան ՀԸ.) – Յաղագս Խ-որդաց (40) պահոց Գ. (3) ինչ հարցանելի է...
7.
417բ-8բ Նորին Գրիգորի վարդապետի [Քարոզ] առհասարակ ապաշխարութեան,
ի բանն... Լուացարո՛ւք... (Ձմեռան Հ.) – Ուսուցանէ մեզ առաքեալն Աստուծոյ ասելով, թէ... Վասն որոյ յետ մատնութեան Քրիստոսի
/// (շար. թերի):
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ. դ.
1.
324ա [Յայսմաւուրացոյց] – Մարտ ի Ա. Եւդոկեայ պատմութիւն... (6 տող):
2.
419աբ [Վիճակացոյց (սկզբում բանալի աղիւսակ`
ԱԲ... Ս. Տ.)] – ԱԲ. Քննեա՛ եւ տե՛ս խորհուրդ, խնդրեա՛ եւ նըկատեա՛
զերկբայութիւնդ, զի ունես հակառակորդս բազումս...
3.
Պատառիկ պահպանակ
Դբ [Վասն բնութեան
հողմոց] – Եւրոս. բնութիւնն է
ջերմային...
4. Պատառիկ պահպանակ Աբ (ԺԷ. դ.) Իմ տված արծաթըն վարդապետին այս է`
ԾԳ. (53) դրամ:
5. 419բ (Թագին խարջ` Դ. (4) թուման, պառաւին` ԳՌ. (3000) դիան, իւր խալաթն`
ԺԷՌ. (17.000) դիան` պակաս Ե. (5) շահի, Բհամին մարգարտագին` ԶՌ.
(6000) դիան Ժ. (10) շահի, Մինասին
մարգարտագին` ԳՌ. (3000) դիան Ժ. (10) շահի,
ականց եւ ոսկոյ` ԷՌ. (7000) դիան, Բհամին` ԺԲ. (12) շահի, Ա. (1) քալաշաքար, դարձեալ
Բհամին` ԲՌ. (2000) դիան, եւս Բհամին` ԳՌ. (3000) դիան մէկ, Բհամին` ԲՌ. (2000) դիան մէկ, պառաւին /// (շար. թափուած):
6. Պատառիկ պահպանակ Գբ Ես` Փիլիպպ[ոս] վարդապետս, յորժամ վիճակ բացի սուրբ Աւետարանին,
թէ գուցէ արդեօ՞ք փութով խաղաղական մահ մի ժամանեալ ինձ, զոր խորհիմ յարաժամ եւ
բացաւ կարի յանդիմանութիւն ինձ. հուր եկի արկանել յերկրի: Եւ ձեզ ի խրատ, եղբարք,
ե՛րթ, բա՛ց, կարդա՛ զՓոխն ի լման եւ տե՛ս թէ որպէս խրատէ զքեզ:
7. Պատառիկ պահպանակ Դբ (ԺԷ. դ.) Ախտամարացի Վարդան զվարդապետն
ասացեալ լինի, թէ. Գնացէ՛ք ինչպէս որ որդալըխն պղծեր էք, իստակեցէ՛ք, թէ չէ վերջին չար կու լինի քան զառաջինն:
8. Պատառիկ պահպանակ Դբ (ԺԷ. դ.) Մայիսի Ա. (1) վատթար երազ տեսի Մկրտչին:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 387բ (բոլորշի, անընթեռնելի):
2119
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Երուսաղէմ |
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ`
Գրիգոր Ձկնաջրցի:
ԹԵՐԹ՝
243-2 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած` 1ա-2բ, 32բ-3բ, 79բ, 209բ, 243աբ: ՊՐԱԿ` 23x10 (Բ
8, Գ-Դ, Զ 12, Թ, ԺԱ 14, ԻԳ 9): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,8x14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(17x10): ԳԻՐ` շղագրանման նոտրգիր: ՏՈՂ` 29-32: ԿԱԶՄ՝ ոսկեզօծ շրջանակազարդով եւ խաչելութեամբ շագանակագոյն կաշի,
միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ ծաղկաթուղթ։
Լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ. 1) + 1 (թ. 243), թուղթ «Ae BOba» լուսադրոշմով:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. վերջից պակասաւոր, թանաքից գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, տեղ-տեղ շագանակագոյն
բծեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 3ա-32ա
Գրիգորի աշակերտի եռամեծին Յոհաննու Որոտնեցւոյն,
ի բան, որ ասէ. Ծնաւ ձեզ այսօր Փրկիչ, որ է օծեալ Տէր ի քաղաքի – Որ յօրինիչն էր օրինակին եւ խորհ[ու]րդ ազգածն եղելութեանց...
2. 34ա-83ա Յօհաննու Որոտնեցւոյ ասացեալ [ի բանն. Ի սկզբանէ,
Տէ՛ր, զերկին հաստատեցեր, եւ գործք ձեռաց երկինք են] – Ո՜վ Տէր Աստուած իմ Յիսուս Քրիստո՛ս, Բա՛ն Հօր...
3. 83բ-107ա Յոհաննու Որոտնեցւոյ տիեզերալոյս րաբունապետի
արարեալ ի բանն Աւետարանին Յոհաննու, որ ասէ. Ի սկզբանէ էր Բանն եւ Բանն էր առ Աստուած...
– Կահաւորիմք, ո՛վ կաճառք լուսերամից...
83աբ նախերգան. «Ով աղբիւր
անմահութեան...»:
4. 107ա-19բ Մեծ րաբունապետին Յոհաննու Որոտ[ն]եցւոյ ասացեալ
ի բանն առաքելական, որ ասէ. Հայեցարուք ընդ առաքեալ... – Այլ նախ քան զբանս, հետեւեսցուք բնական քննութեանց...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
119բ Գրեցաւ գիրքս ասացուածոց
ի սուրբ եւ յաստուածաբնակ ուխտս Ամիրդոլու վանից, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնին եւ
Յովաննիսին եւ Սրբոյն Ստեփանոսին Նախավկային,
ձեռամբ Աբրահամ անարժան եւ տրուպ դպրիս (շար. տե՛ս ստորեւ):
Ծնթ. Աբրահամ դպրի ձեռքով
1697ին Ամիրդօլու վանքում է գրուած ձեռ. 4034ի երկրորդ մասը:
5. 120ա-33ա Մեծ րաբունապետին Յոհաննու Որոտնեցւոյ ասացեալ
ի բան առաքելոյ, որ ասէ. Մարդով եղեւ մահ եւ մարդով յարութիւն մեռելոց –
Ասէ ոմն ի սրբազանիցն դասուց...
6. 133ա-73բ [Սրբոյն Դիոնէսիոսի Արիսպագացւոյ եպիսկոպոսի
Աթենացւոց առ սուրբն Տիմօթէոս եպիսկոպոս Եփեսացւոց Յաղագս խորհրդականի աստուածաբանութեան
ձեռ. 2594, 60բ]
ա. 133ա-6ա Յաղագս երանութեան աստուածպետականին: Գլուխ
Ա. – Երրորդութիւն գերագոյ
գերագոյնդ Աստուած...
բ. 136ա-50ա Յաղագս միայն հզօրութեանն Աստուծոյ: Գլուխ երկրորդ
– Քանզի զօրութիւն աստուածպետականին
ի յերիս իրս տեսանի...
գ. 150ա-5բ Յաղագս գերադրականաց, որ ասէ Պօղոս. Թագաւո՛ր
թագաւորաց եւ Տէ՛ր տէրանց Աստուա՛ծ աստուածայնոց եւ սո՛ւրբ սրբոց: Գլուխ Գ. – Եւ արդ, գիտելի է, զի երկու են անուանկոչութիւնք
Աստուծոյ...
դ. 155բ-68ա Յաղագս բնակելոյ լուսոյ անմատչելոյ: Գլուխ Դ.
– Որպէս ասէ սրբազանն Պօղոս. Բնակեալն
ի լոյս անմատոյց...
ե. 168ա-72բ Յաղագս մեծութեան Աստուծոյ: Գլուխ Ե. – Որպէս ասէ մարգարէն Դաւիթ, թէ. Մեծ է Տէր...
զ. 172բ-3բ Յաղագս անունութեան (այսպէս) Աստուծոյ:
Գլուխ եօթն (= վեցն) – Որպէս
ասէ Ծննդոց ԼԲ. գլուխն, ԻԹ. համարն, Եհարց նահապետն Յակոբ... եւ որպէս ամենայն ազնուութիւն
զաղբէրեղէն ազնուութիւնն /// (չշարունակուած):
7. 174ա-207բ Եռամեծ եւ երիցս երանեալ, բազմերջանիկ եւ տիեզերալոյս
մեծ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի Հայոց Մեծաց Յովհաննու Որոտնեցւոյ արարեալ Մեկնութիւն
բանին, որ ասէ. Ո՞ ստեղծ առանձին զսիրտս նոցա – Ներգործական իմն անխափան բնաւորեալ են միտք...
8. 208ա-42բ Եռամեծի եւ երիցս երջանկի վարժապետին
իմոյ Յօհաննու Որոտնեցւոյ ասացեալ Ի յօրհնութիւն նորակերտ շինուած տաճարին եւ զանկակատանն Առաքելական Աթոռոյ վանիցն Ստաթէի,
որ է գլուխ եւ Աթոռ Սիւնեաց վիճակի, ի բանն, որ ասէ. Տէր ի տաճար սուրբ իւրում, Տէր
յերկինս յաթոռ իւրում – Սկիզբն ամենայն գոյացութեանց
Աստուած... պսակէ զսուրբս իւր եւ փառաւորի /// (թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
119բ Ընդ նմին յետին օրի[ն]ակող` Սպերցի, ի գիւղէ Ձկնաջրցի իբրու սարկաւագ Գրիգորիս յիշեսջիք: Օրինակեցաւ
ի Սուրբ Երուսաղէմ, ի մէջ Սուրբ Յարութեան տաճարին:
2120
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Կաֆա |
ՌՃԿԲ. – 1713 |
ԳՐԻՉ`
Գրիգոր վրդ. (9ա-94բ, 120ա-30բ), Պօղոս աբղյ. (95ա-119բ, 131ա-4բ):
ԹԵՐԹ՝
226. չգրուած` 7ա: ՊՐԱԿ` 1x6+Ա-ԺԷx12 (Զ-Է 14, ԺԳ կրկն.): ՆԻՒԹ` թուղթ, թագի, վեցթեւեան
աստղի եւ մահկի լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21x15,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն` 1ա-142բ,
155ա, 164ա-226բ, երկսիւն` 143ա-63բ (17x11 –15x10,3–16,2x10,5): ԳԻՐ` նոտրգիր (Գրիգոր
գրչի` 9ա-64բ, 71ա-94բ, 120ա-30բ. Պօղոս գրչի` 95ա-119բ, 131ա-4բ, անանուն ստացողի`
1ա-6բ, 64բ-70բ, 134-226բ): ՏՈՂ` 27 (Գրիգոր եւ Պօղոս գրիչների), 22-23 (անանուն ստացողի):
ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ զարդահիւս շերտազարդ
բազմագունի մետաքս. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 71ա: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, դեղին:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քաղուածք զանազանք]
ա.
1ա-2ա [Քաղուածք ի քարոզից] – Զբնութիւնս
բարի ստեղծաւ յԱրարչէն...
բ.
2ա Յոհանու Ոսկիբերանին
– Ոչ առնում հարսն զայն, որ ընդ իմ բարուցս մարտնչի...
գ.
2աբ Լուսաւորչի հաւատն այս է – [Յ]որժամ
ասաց սուրբ կուսն Մարիամ ցհրեշտակապետն...
դ.
3ա Վասն պատարագի – Երրորդ.
Պիտոյ է, զի որ ուտէ ի հոգեւոր սեղանոյս...
ե.
3ա [Վասն տենչման] – Գոյ
իմաստուն տենչումն, գոյ եւ [յ]իմար տենչումն...
զ.
3աբ [Հարցմունք.] – Հարց.
Զի՞նչ է, որ ասէ. Իմաստասիրութիւն է նմանութեան Աստուծոյ...
է.
4աբ Ամպ էր որ խօսեցեալ եղեւ աստուածայինն Յովսէփա... – Այս Է. (7) ազգ ամպս ծածկեալ էր զաստուածութիւնն...
ը.
5աբ [Վասն կատարեալին
եւ անկատարին] – Հարց. Զի՞նչ է, որ
ասէ, թէ. Աստուածայինն ամենեցուն խնամ ածէ...
– 5բ-6բ տես՛ Ժ.ից յետոյ:
թ.
8աբ Վասն փորձելոյ զնորեկն ի կրօնաւորութիւն – Նախ հարցանեն զառաջին
վարս նորա...
ժ.
8բ Վասն դարձի մեղաւորաց – Եւ այս գիտելի է, զի ի դարձումն մեղուցելոց...
– 5բ Գիրքս ուն[ի]
յառաջս ժողովածուրի կարճու, որ կարմիր խաչերովն
երեւի Բ. Բ. (2, 2) վկայութեանց: Դարձեալ ժողոծ [այսպէս] եւ քառասնօրեայ գալստեան
Քրիստոսի ի տաճարին, քարոզն եւ Ձըմռան հատորի միջէն քարոզեր Աւետեացն եւ Լուսաւորչին,
Դէոթորոսին եւ պահոց եւ այլն:
– 5բ-6բ
Այսուհետեւ զցանկն գրեցաք համարով... (տե՛ս Դ., 134բ-226բ): Ա. Կանոն... ԼԱ. Երկրորդ
արարչութիւն...
– 9ա-10բ [Ցանկ քաղուածոց յԱստուածաշունչ գրոց] – Ա. Նախ. Վասն
ագահութեան... ՃԺ. Երկրորդ` փորձէ եւ ընտրէ Աստուած զիւրսն զանազան կերպիւ:
Տես՛ Բ. 11ա-64ա: Ստացողից` 9ա «Ցանկ[ի]ս սեւ գիրն այբուբեն[ի] վերայ
էր, մէք զկարմիրն ի քսանէն սկսեալ կարգաւ գրեցաք. այսպէս իմանաք»:
Բ. 11ա-64ա [Քաղուածք յԱստուածաշունչ գրոց ի պէտս քարոզից].
Նախ` Վասն ագահութեան ասացեալ ի սրբոյ հարցն (ձեռ. 2170, 239ա) – Յեսու Է.
Ագարայ ագահութիւնն.....
Գ. 71ա-134բ [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/71ա-80բ: Բ/131ա-3բ: Գ/չիք: Դ/133բ-4բ (թերի): Ե-Կ/չիք: ԿԱ/82բ-9ա: ԿԲ/89ա-96ա: ԿԳ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/96ա-102ա: Հ/102ա-7ա: ՀԱ/107ա-11ա: ՀԲ/128ա-30բ: ՀԳ/չիք: ՀԴ/81ա-2բ: ՀԵ/չիք: ՀԶ/111ա-5ա: ՀԷ/115ա-9բ: ՀԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. 119բ-28ա Նորին Գրիգորի քարոզ ի բանն Յովելեա. Փող հարէ՛ք ի Սիոն...
– Գիտելի է, եղբա՛րք... (Ամառան ՀԴ.):
Դ. 134բ-226բ [Քաղուածք զանազանք]
ա. 134բ Ա. [Կանոն ազգականութեան] – Եւ պարտ է քահանային, որ քննէ յառաջ, որ չի լինին
մերձաւոր ազգականն...
բ. 135ա Բ. [Վասն մարդանալուն Քրիստոսի. (ցանկից)]
– Զի անըմբռնելին ըմբռնեցաւ...
գ. 135բ Գ. [Ի հարցմանց գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ, հատոր
Բ., պրակ Է.] – Վասն է՞ր քաղկեղոնիկքն
եւ նեստորականքն ուրանան զբնութեամբ միաւորութիւնն...
դ. 136ա-8ա (Դ-Զ.). Նախերգանք քարոզի – Արդ, օրհնեալ, գովեալ...
136աբ Տէ՛ր, Տէ՛ր, տո՛ւր ինձ լեզու խրատից... 137ա Յոհանն[ու] Որոտնեցոյ
ասացեալ նախերգանգ – Ո՛վ տէր Աստուած իմ Յիսուս
Քրիստոս...
ե. 138ա Է. Ոհանու Ոսկիբերանի – Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ. Իբր ոչ եթէ
միայն ասէ...
զ. 138բ Ը. [Քարոզ] – Բնութիւն որդոց մարդկան մոռացող է բարեաց, որով
մերձ է ի կորուստ...
է. 139ա-40ա Թ. Խրատք սուրբ հայրանսն (= հարանցն) – Ասէ Ոսկիբերանն. Ի նստիլ քում յընթեռնուլ զաստուածային գիրս...
ը. 140ա Ժ. Յաղագս չարչարանացն Քրիստոսի – Գործ քրիստո[ն]էի է` միշտ յիշել եւ առաջի աչաց
ունել...
թ. 140բ-1ա ԺԱ. Յոհանոյ Ոսկիբերանին է – Քանզի
ել, ասէ, արիւն եւ ջուր...
ժ. 141ա-2բ (ԺԲ-ԺԶ.) [Հարցմունք զանազանք] – Զի՞նչ ասէ. Ամենայն իրաւացի փափաքէ ումէք...141բ
Եթէ խորհրդական մարմինն Քրիստոսի... 142ա Զի՞նչ է, որ ասէ միշտ պատերազմի ընդ մեզ
բարին... 142բ Արդարն այն է. ասէ, որ զզուգուրութիւնն (այսպէս)...
ժա. 142բ Ժ.
Վասն հաշտելոյ եղբարց – Եղբայր
ոմն եհարց զհայրն Պիմէն...
ժբ. 143ա-7բ ԺԷ. [Սահմանաց մեկնիչ (ցանկից)] –
Ութերորդ հարցումն. Զինչ է, որ ասէ. Է չար ապականացու:
Պատասխանի. Այսպէս պարտ է ասել...
ժգ. 147բ-8բ ԺԸ. Վարդան վարդապետին –Գիտացէ՛ք, որդեա՛կք, որ ամենայն բարի...
ժդ. 148բ ԺԹ. [Վասն պանդխտութեան] –Երկիւղիւ, ասէ. Զձեր պանդխտութեան ժամանակս գնասջիք...
ժե. 148բ Ասէ առաքեալն Թադէոս (Կանոն Ա.) – Եպիսկոպոսն եղիցի անարատ...
ժզ. 149ա-56ա Ի. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Խրատ ամենայն մարդկան,
ի բանն. Հայեաց ի քեզ... (Ամառան Է.) – Զոր (= նոր) օրէնսդիրն...
ժէ. 156ա ԻԱ. [Խրատ Յոհանու Ոսկիբերանին (ցանկից)]
– Եկ ասա՛ դու ցիս. Զի՞նչ չար...
ժը. 156բ-9ա ԻԲ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Յաղագս ներելի մեղաց
(Ամառան ԾԲ.) – Ասացաւ վասն մահացուին,
տեսցուք այժմ...
ժթ. 159աբ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Առաջին քարոզ վասն աղօթից.
Ամառան ՁԱ.] – Նախ գիտելի է, զի Գ.
(3) են տեսակ բարի գործոցն...
ի. 159բ-60ա Խրատ աղաւթից – Զի թերի լինի եւ ոչ կատարեալ հաւատով...
իա. 160ա-1բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Քարոզ յաւուր Վարդավառի]
Պատուեա՛յ զՏէր ի քոց [արդար վաստակոց] (Ամառան ՃԻԶ.) – Տուրք ողորմութեան Բ.ս (2) դէմս որոշի...
իբ. 161բ-3ա Սաղմոսի մեկնիչ է (լս.-ում) –
Դարձեալ առ իս զունկն քո եւ այդ բանիցդ, զոր
ասացի...
իգ. 163ա Վասն թուելու Աստուծոյ զմեղս (ստ.
լս.) –Զի՞նչ է, որ ասէ Յոբ. Թուեցեր
զգնացս իմ...
իդ. 164ա-6բ ԻԳ. [Աղօթք տնօրինականացն. (ցանկից)] – Աստուած իմ Յիսուս
Քրիստո՛ս, ձայն ընտանի...
իե. 166բ-7ա Վարդան վարդապետին է (լս.) –
Աստուած իմ Յիսուս Քրիստո՛ս, գոհանամ զքէն...
իզ. 167աբ ԻԴ. Պատարագին [դէմ աղօթք] – Աօրհնեցին եւ ելին ի լեառն Ձիթենեաց...
իէ. 168ա ԻԵ. [Խրատ առաքինութեան] – Արդ, եթէ կամիս, որ ամենայն առաքինութեան հանդիպիս...
իը. 170բ-1ա Թէ զինչ է ապաշխարութիւնն... –Եւ արդ, որպէս եւ են բազմայդիմի շնորհք եւ ողորմութիւնն Աստուծոյ...
իթ. 171ա-2ա
ԻԶ. Եթէ ո՛ր է օկտակար
աղօթելն, զոր Տէրն անձանձրալի հրամայէ աղօթելն... – Բազում իմաստութեան պէտք են...
լ. 172ա-3բ Խրատք կանոնականք – Դու նախ զայս իմացիր, զի օրինակ ոչ կա...
լա. 173բ-4բ Թէոփիլոսի ասացեալ Վասն ուրբաթու – Եւ քանզի ուրբաթ էր օր Մեծի Զատկին...
լբ. 174բ-5բ Տեառն Զաքարիայի կաթողիկոսի Հայոց ի Թաղումն Տեառն
– Ադր (=արդ),
եկեալ Աստուած զօրութեամբ իւրով...
լգ. 175բ-6բ Երանելոյն Եփրեմի ասացեալ ի Թափօր –Իսկ առաքեալքն ի ձայնէն
Հօր անկան յերկիր...
լդ. 176բ-87ա Յաղագս չարչարանացն Տեառն – Սուրբն Անսելմոս ընդ երկար ժամանակս...
լե. 187ա-8բ
ԻԷ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ
Յարութեան... (Ձմեռան ՃԽ.) – Տէր
մեր Յիսուս Քրիստոս յորժամ էր յաշխարհս...
լզ. 189ա-92ա ԻԸ. Յոհաննու Աւետարանին մեկնութենէն [Ոսկիբերանին.
(ստ. լս.) – Այսուհետեւ ի բաց
հանցուք զմեզ ի փոշոյ...
լէ. 192ա-202բ Սարգիս (ի ստ. լս.) – Եւ արդ, մեք յայսոսիկ հայելով...
լը. 203ա Յոհանու Ոսկիբերանին – Մի՛ խնդրեսցուք, եղբա՛րք, զպատիւ զառօրեայս, զի
իբրեւ զստւեր անցանէ...
լթ. 203բ-4ա [Յ]այլմէ – Ապա յորժամ գայք ի սուրբ պատարագն...
խ. 204աբ [Քաղուածք զանազանք] – Ծուլքն զքաջութիւն առաջնոյն ժամանակին գրեն...
խա. 205ա-9բ Յոհանոյ Ոսկիբեր[ան]ին [Վասն ապաշխարութեան] –
Տեսէք յառաջնումն կիրակէին զպատերազմ եւ
յաղթութիւնն...
խբ. 209բ-10ա [Վասն] Օգտութեան գիտութեան –Գիտասջիք, եղբա՛րք իմ սիրելիք...
խգ. 210բ-4բ
Ոչ ի հաւատոց միայն արդարն, այլ
ի գործոց – Ո՜վ, քանի՛ ահագին
են գթութիւնքն Աստուծոյ...
խդ. 214բ-7ա ԻԹ. Սրբոյն Եփրեմի Խօսք աղօթից – Ամփոփեալ զմիտս մեր, իմասցուք զճառս բանիս...
խե. 217բ-20ա Լ. Վասն տարակուսի – Բայց ոմանք տարակուսեն զի՞նչ է տարակուսութիւն:
Պատասխանի. Այսինքն` զի հեռի կողմն է...
խզ. 220աբ
ԼԱ. [Երկրորդ արարչութիւն (ցանկից)]
– Արդ, առաջին արարչութիւն Աստուծոյ
արհեստ էր...
խէ. 220բ-1ա
Յոհանու Ոսկիբերանին (ստ. լս.)
– Նա ոչ ոչ արժանաւորեաց զանձն իւր
զխրացս կօշկաց լուծանել...
խը. 221բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք] –Զի՞նչ է քրեա նաւն եւ զի՞նչ է մարդ... Պատասխանի.
Քրեա նաւն է գուռ ջրոյ...
խթ. 222ա Սիրել զԱստուած: Սարգիս – Եւ արդ, սիրեսցուք զԱստուած որպէս պարտն է...
1. 222ա-6բ [Մանունք]
222աբ
Ո՞րն է լաւագոյն, յերկրի՞ փառս առնուլ, եթէ՞ յերկինս... 222բ Եւ արդ, վասն զի եւս այսպիսի
յայս կայ... Զի թէ որ հայի ի կին ցանկութեամբ... 223ա Իսկ Տէրն ամենայնի ինքն իշխանութեամբն...
Կապեսցի Ռ. (1000) ամ, ասէ, եւ դարձեալ արձակեսցի... 223բ Բայց զգոյշ լեր աստ յԲ.
(2) հերձուածոց..., Անմիտն երաշխաւոր լինի բարեկամին... 223բ Զպատճառս չարաչար փորձանացն,
որ ոչ յԱստուծոյ է... 224ա Վասն զի հանճարեղացն, որք իմաստութեամբ գնան... Էհարց
հայն Ամոն ցհայրն Պիմէն...
Եղբայր ոմն եհարց ցաբբան Դոնիոս... 224ա Առաքինութիւն բարերջանկութիւն է...
224բ Անձրեւն հաւասար ցօղել ի լէրնս... Մարդս Բ. (2) կամք ունի... 224բ Զի յորժամ
պոռնիկն խորհի զկուսութիւն սուրբ Աստուածածնին... 224բ Ոչ է պիտոյ բժիշկ ողջաց,
որ զինքեանս ողջ գիտեն... 225ա Աստուածաբանին եւ Բարսղի յաղագս բնութեան –
Քանզի ո՛չ մի ասեմք բնութիւն... Եբրեմի
– Կոյսն զմարմինն ծնանելով... 205բ Սուրբ հայրն Բեգդաս շրջէր... 225բ Զի կակուղ
բան իբրեւ զջուր շիջուցանէ զբարկութիւն (այսքան): Քանզի ուր կրակ է, հարկ է
զմահ... բնութիւնս զիւրն խնդրէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 7բ Ես` Գրիգոր վարդապետս գրեցի սակաւ բանս ի թվականիս
Արամեան կամ Հայկայ, որ է Հայոց ՌՃԿԲ. (1713), մարտ ի ԻԴ. (24), ի Կաֆայ քաղաք Հոնաց յաշխարհ: Վասն իմ
բազում յանցանացն հիւսիսային հողմն չի փչել: Տէր Յիսուս, յամենայն վարդապետաց, յամենայն
քահանայից, յամենայն քրիստոնէից բանն ի բարին յաջողէ, եւ եւս ինձ տառապելոյս. ամէն:
Եղիցի, եղիցի:
225բ Ես` Գրիգոր անարժան վարդապետս ի թվին ՌՃԾԸ.ին (1709) եկի յԸռամլայ:
2. 95ա (ստ. լս.) Հոգի՛
սուրբ, օգ[ն]եա՛ մեղաւոր` Պօղոս աբեղայիս:
3. 6բ Եւ զստացօղս յիշեցէ՛ք եւ դուք յիշեալ լինիք. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
225բ (Վրան գծեր
քաշուած) Արդ, ես` Թումայ
աբեղայս եկա ի Կիպրօս, ի Սուրբ Մակարա յանապատն, եդի յիշատակ զայս
գիրս ժողովածու ի դուռն Սուրբ Մակարա թվին ՌՃՂԳ. (1744), ամսեանն յունիս ինն, օրն Ե.շաբաթի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 2բ,
71ա, 80ա, 89ա, 130բ Քրիստոսի ծառայ տէր Դաւիթ. ՌՃԿԷ. (1718):
2121
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Կեսարիա |
ՌՃՀԵ. – 1726 |
ԳՐԻՉ`
Յովակիմ դպիր (11ա-370ա): ԾԱՂԿՈՂ` Աստուածատուր քհյ.: ՍՏԱՑՈՂ` Ղազար վրդ. Ճահկեցի:
ԹԵՐԹ՝
407-19 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած` 1ա-10բ, 12աբ, 314բ-7բ, 370բ-4բ, 396բ-407բ: ՊՐԱԿ`
1x8+Ա-ԼԱx12 (Ա, Բ, ԻԲ, ԻԹ 11, ԼԱ 10) +1-3, խառը (Ա 12, Բ 2, Գ 8) +1x11: ՆԻՒԹ` թուղթ,
լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,8x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (14x 10): ԳԻՐ` բոլորգիր (անանուն
յաւելագրողի` 375ա-96ա): ՏՈՂ` 30 (գրչափոխութեամբ` 33): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ սեւ կաշի,
միջուկը` տախտակ, աստառը` կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ`
8 (1-8)+11 (397-407), թուղթ, լուսագծերով եւ «ID» լուսադրոշմով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Լս-ներում. Հեսսէի
ծառը եւ խաչելութիւն` 13ա, Պատուիրանատուութիւն Աստուծոյ Մովսէսին` 22բ, Համբարձումն`
46բ, Հոգեգալուստ` 68բ, Ս. Երրորդութիւն` 81ա, Մկրտութիւն` 117ա, Պատարագ`
121բ, Ձեռնադրութիւն քահանայի` 126ա, Աղօթք Դաւթի մարգարէի` 215ա, Խաչելութիւն
225բ, Այլակերպութիւն` 236ա, Աւետումն` 245բ, Գէորգ զօրավար` 258ա, Չորեքկերպեան
աթոռ` 263ա, Հրեշտակապետ` 268բ, Գրիգոր Լուսաւորիչ եւ Տրդատ արքայ` 325ա, Կենաց ծառը`
338ա, Դաւիթ մարգարէ` 343բ, Ղազար վրդ. Ճահկեցին Խաչելութեան առջեւ ծնրադիր` 365ա:
Կիսախորան` 13ա: Ճակատազարդ` 11ա, 16բ, 318ա, 343բ: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային, տաճար:
Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ, ոսկի, սեւ,
նարնջի:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. եզրահատումից լուսանցազարդերը եւ պրականիշ գրերը վնասուած, լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 11ա-314ա [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 11աբ
[Ցանկ Երկրորդ հատորի Քարոզիս] Ա. – Վասն օրինաց... 2. Յիշատակարան գրոյս:
Ցանկիս Ա-ՀԲ. համարներն ընդգրկում
են Տաթեւացու քարոզները (ոչ լրիւ), նրանցից 7-ը` Ձմեռան հատորից են, 63-ը` Ամառան,
իսկ 2-ը` արտաքոյ:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/46բ-52ա: ՃԾ/52ա-7ա: ՃԾԱ/57բ-62բ: ՃԾԲ-ՃԾԳ/չիք: ՃԾԴ/62բ-8ա: ՃԾԵ/68ա-72բ: ՃԾԶ/չիք: ՃԾԷ/72բ-6բ: ՃԾԱ-ՃԾԹ/չիք: ՃԿ/76բ-81ա: ՃԿԱ/չիք:
2.
13ա Գրիգորի,
աշակերտի Եռամեծի Յովհաննու Որոտնեցւոյ Երկրորդ
հատոր Քարոզիս
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/13ա-6բ: Բ/16բ-22բ: Գ/22բ-34ա: Դ/չիք: Ե/34ա-9բ: Զ/չիք: Է/39բ-46ա (46բ-81ա տե՛ս 1): Ը/81ա-4բ: Թ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/84բ-9ա: ԺԳ/89ա-96ա: ԺԴ/չիք: ԺԵ/96ա-7բ: ԺԶ/98ա-101ա: ԺԷ/չիք: ԺԸ/101ա-4բ: ԺԹ/չիք: Ի/104բ-8ա: ԻԱ-ԻԷ/չիք: ԻԸ/108բ-12ա: ԻԹ/112բ-4ա: Լ/114ա-7ա: ԼԱ/չիք: ԼԲ/117ա-21բ: ԼԳ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/121բ-6ա: ԼԷ/126ա-9ա: ԼԸ-ԼԹ/չիք: Խ/129բ-34ա: ԽԱ/134ա-7բ: ԽԲ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/137բ-42բ: ԽԷ/142բ-6բ: ԽԸ-ԽԹ/չիք: Ծ/146բ-8ա: ԾԱ/148ա-9ա: ԾԲ/149ա-50ա: ԾԳ-ԾԴ/չիք: ԾԵ/150ա-3ա: ԾԶ/153ա-5ա: ԾԷ/155ա-8բ: ԾԸ-Կ/չիք: ԿԱ/158բ-62ա: ԿԲ/162ա-7ա: ԿԳ/167ա-72բ: ԿԴ/չիք: ԿԵ/172բ-5ա (175աբ տե՛ս 3. ա-բ): ԿԶ-Հ/չիք: ՀԱ/175բ-8բ: ՀԲ/179ա-82բ: ՀԳ/չիք: ՀԴ/182բ-8բ: ՀԵ/189ա-91բ: ՀԶ/191բ-5ա: ՀԷ/չիք: ՀԸ/195ա-8ա: ՀԹ/198ա-201բ: Ձ/201բ-7ա: ՁԱ/206ա-10բ: ՁԲ/210բ-5ա: ՁԳ/չիք: ՁԴ/215ա-8բ: ՁԵ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/218բ-21ա: ՂԷ-ՃԱ/չիք: ՃԲ/221բ-5բ (325բ-30ա տե՛ս 3. գ): ՃԳ-ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/230բ-3ա: ՃԺԵ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/233ա-6ա: ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/236ա-40բ: ՃԻԸ/240բ-5բ: ՃԻԹ-ՃԼԱ/չիք: ՃԼԲ/245բ-50բ: ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/250բ-5ա: ՃԼԵ-ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/255ա-8ա: ՃԼԹ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/258ա-63ա: ՃԽԲ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/263ա-8բ: ՃԽԶ/268բ-76բ: ՃԽԷ/277ա-9բ: ՃԽԸ/279բ-82ա (282ա-6ա տե՛ս 3. դ): ՃԽԹ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/286ա-9ա: ՃԾԳ-ՃԿԳ/չիք: ՃԿԴ/289ա-92ա: ՃԿԵ/292ա-302բ: ՃԿԶ/չիք: ՃԿԷ/302բ-7ա: ՃԿԸ/չիք: ՃԿԹ/307ա-10ա: ՃՀ/չիք: ՃՀԱ/310ա-4ա: ՃՀԲ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա.
175ա Նորին բան Վասն յղութեան. ի Յովսէէ. Տո՛ւր նոցա, Տէ՛ր, արգանդ անորդիս...
–Նախ. այս է ի մէջ Իսրայէլի...
բ.
175աբ Նորին բան` աքեացս Բ. (այսպէս) եւ բլթակ մի ունկան – Զի՞նչ է, որ ասէ Ամովս. Իբրեւ հովիւ մի... Պատասխանի. Նախ`
ի վերայ Իսրայէլի է բանս...
գ.
225բ -30ա [ԾԳ.] Քարոզ վասն խաչի, ի բանն. Փայտ կենաց է ամենեցուն... – Գիտելի է, զի կեանք փայտին ի յերիս դէմս երեւեցաւ...
դ.
282ա-6ա ԿԶ. Վասն մահու վարդապետաց, ի բանն Յակոբայ. Ծաղր ձեր ի սուգ դարձցի
– Արդ, զի՞նչ ասացից
կամ զի՞նչ պատմեցից... |286ա| ԶՅակոբ վարդապետ`
շարադրօղ բանիս յիշեցէ՛ք ի Տէր:
Բ. 318ա-64բ [Բանք զանազանք]
1. 318ա-24բ ՀԳ. Ճառ ներբողենի պատմագրաբար տիեզերալոյս վարդապետի Վարդանայ` յերիցս
երանեալ Պարթեւն Գրիգորիոս Լուսաւորիչն Հայաստան աշխարհի – Աւրհնեալ Տէր Աստուած հարցն մերոց...
2. 324բ-5ա Ասացեալ սրբոյն Յօհաննու Ոսկեբերանի ներբողենիւ ոճով առ սուրբն Գրիգորիոս
Լուսաւորիչն Հայաստան աշխարհին – Այսոքիկ են սրբազան հօրն մերոյ ուղղութիւնք...
3. 325բ-7ա ՀԴ. Պատմութիւն մահուան եւ թաղման եւ Գիւտ նշխարացն սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին
– Սուրբն Գրիգոր յորժամ ել ի Վիրապէն...
4. 327ա-30ա ՀԵ. Յաղագս արտասուաց` ի Ղազարու վարդապետէ, հաւաքեալ յԱնանիայի սուրբ
վարդապետի գրոյն – Ի ձեռնտուութենէ
Հոգւոյն Սրբոյ եւ յօժանդակութեամբ աղօթից...
5. 330ա-1ա Խրատ ոգէշահ` թէ որպէս պարտ է յերկրաւորացս խորշիլ – Արդ, դու զայդ ամենայն խորհեա՛ց եւ ի միտ ա՛ռ...
6. 331ա-2ա ՀԶ. Սրբոյն Յոհաննու Որոտնեցւոյ Յաղագս աստուածային անուանց – Բայց գիտելի
է, զի ըստ երից եղանակաց կոչի...
7. 332ա-4ա Նորին սրբոյն Յօհաննու Որոտնեցւոյ Յաղագս անձին բան ինչ խօսեցեալ –
Արդ, գիտել պարտ է, զի անձին գոյանալ...
8. 334աբ Ի Մեկնութենէ Ոսկեբերանին ի վերայ բանի առաքելոյն, որ ասէ. Բազում
մասամբ եւ բազում օրինակօք – Ընդէ՞ր
չեդ զանձն հանգոյն մարգարէիցն...
9. 334բ-8ա ՀԷ. Անանիայի Հայոց վարդապետի ասացեալ Խրատ քահանայից, զոր լսեմք եւ ոչ
յառնեմք – Արդ, քահանայական աստիճան ինքն յայտնի է...
10. 338ա-9բ ՀԸ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Վասն կենաց ծառոյն եւ երկոտասան պտղոյն. Հարցմանց
Գիրք, հատոր Ժ., պրակ ԽԴ.] – [Հարց]. Զի՞նչ է ծառն Կենաց... [Պատասխանի]. Նախ եւ
առաջ ծառն Կենաց...
11. 339բ-41ա Բանք յորդորականք Յաղագս տօնի սրբոց մարտիրոսաց – Լուան կենարար ձայնի
Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի...
12. 341բ-3բ ՀԹ. Յաղագս պատմութեան սուրբ եւ աստուածային իւղոյն, զոր գտեալ սրբոց հարցն
յԱրեւելք յԱղուանի գիրս, եւ թարգմանեցին ի հայ գիր, եւ վասն մարմնոյն սրբոյն Յովհաննու
Կարապետին – Արդ, պատմեսցուք յաղագս սուրբ իւղոյն...
13. 343բ-64բ Եռամեծի եւ երիցս երանեալ բազմերջանիկ եւ տիեզերալոյս մեծ հռետորի եւ անյաղթ
փիլիսոփայի Հայոց Մեծաց Յոհաննու Որոտնեցւոյ արարեալ Մեկնութիւն բանին, որ ասէ մարգարէն.
Ո՞ ստեղծ առանձին զսիրտս նոցա... – Ներգործական իմն անխափան բնաւորեալ են
միտք...
Գ. 375ա-69ա [Նախերգանք քարոզից Ա-ՀԸ.] – Աստուծով
եւ աստուածատուր պարգեւօք շարժեցից ի շարժողէն բոլորից... խանդաղատական տենչանաւք,
այսպէս ասելով:
78 հատուած, մեծ մասամբ Յակոբ
Սրճեցու եւ Առաքել Սիւնեցու ճառերից:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
365ա Ձ. Յիշատակարան սրբոյ մատենիս Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն` եռանձնական, անեղ էութեան, միասնական Աստուածութեան
եւ եզաբուն բնութեան, մի տէրութեան, ինքնիշխան թագաւորութեան՝ Հօր եւ Որդոյ
եւ Հոգւոյն Սրբոյ: Ի բնաւիցս վերառաքեսցի իբր ձունս եւ օրհնութիւն, գոհութիւն, փառաբանութիւն
յամենայն իրական արարածոցս, անլռելի սրտագոչութեամբ անդադար երգելով անցեալն,
այժմւոյս եւ յապագայս ի հանդերձեալ յաւիտենին. ամէն: Ուստի երիցս երեւեալ, անճառելի
եւ անհասանելի արփիափայլ ծայր ծագմանէն, լուսոյ լոյսն, ճառագայթ փառաց, կերպարանն
Հօր, սիրողապէս ծագեալ, անշփոթելի միաւորեալ ի մարմնի, երեւեալ յաշխարհի ըստ կանխագուշակման
մարգարէին, Աստուածն ի բարձանց յերկրի երեւեցաւ եւ ընդ մարդկան շրջեցաւ, մտանելով
ի գրաւորական յօրէնսն Մովսիսեան, զի զորս ընդ օրինօքն իցեն` ազատեսցէ: Կատարեաց զօրէնս
եւ ելից զտառս մարգարէից: Արար յոքնադիմի նշանս զանազան եւ պէսպէս զարմանահրաշ արուեստիւք`
լուսաւորելով զկոյրս, առողջացուցանելով զանդամալոյծս եւ հալածելով զդեւս: Ընտրեաց
զիսկզբանէ ընտրեալսն, լոյս եւ լուսատուք տիեզերաց, հնչօղք աւետեաց, փրկագործ իրողութեանցն:
Ապա կատարումն նշանացս` շնորհեաց զյարութիւն Ղազարու չորեքօրեայ գոչմամբ ի թաղմանէ:
Նստաւ ի վերայ յաւանակի իշոյ, որ է խորհուրդ կոչման հրէից եւ հեթանոսաց: Վասն որոյ
եւ մանկտին Ովսաննա երգէին` օրհնութիւն որդւոյ Դաւթի: Նաեւ կամաւորութեամբ մատնի
յանօրէն աշակերտէն` մտանելով ի ճառս չարչարանաց: Յանձն առնու զխաչ, զմահ եւ զթաղումն
եւ յառնէ զօրութեամբն իւրով եւ համբառնի փառօք յերկինս եւ նստի ընդ աջմէ Հօր: Որ եւ
առաքեալ զհրածորան Հոգին Սուրբ ի բարձանց, բղխեալք ի Հօրէ, ճառագայթ արձակ փայլմամբ
ի դասս գերերջանիկ ընտրեալ սրբազանից առաքելոցն խմբից, որք լցին զտիեզերս կենսաբեր
աւետեօք: |365բ| Ուստի եւ Հոգւոյն որոշմամբ անօթքն ընտրուեցան, նկատօղքն երկնից, անճառելեացն տեսողք, խորոցն բանալիք,
քարոզողքն տիեզերաց, առաքեալքն հեթանոսաց, հարքն հասարակաց, երանելի առաքեալքն
սուրբք, որ միշտ խօսին ի յեկեղեցիս Հոգւովն Յիսուսի, բերանովն Քրիստոսի ընդ աշակերտացս
ճշմարտութեան: Ուստի եւ յետոյ, ի նոյնոյ աստուածային Հոգւոյ լցեալք, խումբ երջանիկք
սրբազանիցն, հոյլք վարդապետաց Եկեղեցւոյ Սրբոյ, միջամուխ եղեալք նոցին աստուածային
բանից, խորոց իմաստից, բացերեւեալ յայտնեցին զխորհուրդսն, աշխատասիրեալ օժանդակութեամբ
Հոգւոյն Սրբոյ, աստուածուսոյց փիլիսոփայքն եւ երանելի հարքն սուրբք: Որ եւ յաստանօր
կատարեցաւ զբան հոգէպատում տեսանողին, թէ` ոչ Տէրն զօրութեանց թողեալ էր մեզ զաւակ
ի Սիօն, չար քան զՍոդոմ լինէաք, որք են հոյլք հերձուածողաց: Այլ որպէս նոքա արբանեակք
գոլով չարին եւ ի նմանէ զօրացեալք յամբարշտութիւն ընդ Եկեղեցիս ուղղափառաց մարտ
եդեալ պատերազմէին:
Նմանապէս ի Հոգւոյն Սրբոյ ընտրեալ եւ զօրացեալ արժանաւոր զաւակն սրբոյն Սիօնի,
սպառազէնն հաւատոյ եւ ախոյեանն եկեղեցեաց, հոգեկիր եւ աստուածընկալ հայրն հասարակաց
եւ վարժապետն տիեզերաց, քարոզն ամենայն հասակի եւ օրինական առաքինութեանց, թարգմանիչն
Եկեղեցւոյ եւ յաղթողն ի մարտի, աստուածաբան եւ մեծն Գրիգորիս արթուն անուն, կրկնակի լուսաւորիչն Հայազունեաց
եւ զարդարիչն եկեղեցեաց, մարզիչն կրօնաւորաց եւ քանոնն ճշմարտասէր եւ ուղղադաւան
վարդապետաց, որ ի մեծափառ գահն Տաթեւեան: Ուստի հերքեալ եւ մերժեալ հալածեաց զհոյլս հերձուածողաց, ապականիչ գազանացն
զդասս երկաբնակաց եւ զխումբս քաղկեդոնականաց, ի գաւթէ սուրբ խաշանց բանաւոր գառանց,
որք ոչ մտին ընդ դուռն ոչխարաց, այլ ընդ այլ ելին, վասն զի գողք էին եւ աւազակք: Իսկ
երանելի եւ սուրբ վարդապետս Գրիգորիոս,
արժանապատիւ փառօք փառաւորեցաւ յերկրաւորացս եւ յերկնայնոցսն: Որ եւս քան զեւս
գերազանց փառօք փայլեցաւ գեր, |366ա| քան զամենայն վարդապետս եկեղեցւոյ: Թէպէտ
ի վերջինս գտաւ, այլ առաւել պայծառացաւ, քան զառաջինսն` նստելով ի վերայ ծաղկանց
աստուածայնոց գրոց սրբոց եւ հաւաքելով զանօսր եւ զթեթեւսն` վերընթաց իրացմամբն
իւրով: Եւ կազմեաց վայելչահամ խորիսխ մեղու, յայտնելով զարտաքին բանս իմաստնոց եւ
թարգմանելով զհանգամանս Աստուածաշունչ տառից Հնոց եւ Նորոց, նաեւ զամենայն մակացութիւնս
ներկուռ վերծանողաց ամէնիմաստ վարդապետութեամբն իւրով ի լոյս ածեալ յայտնաբանեաց,
եւ ոչ ինչ եթող ի սիրտ աշակերտացս զկարծիք տարակուսանաց: Այլ եւ մեկնելովն զգիրս,
հարմարելով զՀարցմունս եւ կազմելով զմատեանս քարոզից լայնածոց վկայութեամբ`
առ ի հաստատութիւն հաւատոյս ուղղափառութեան եւ ի դաստիարակութիւն մանկանց
սրբոյ նորոյս Սիովնի: Այլ ի կարկումն եւ ի պապանձումն երկաբնակաց՝ աղուեսաբարոյ
փընտեռնաքատակ հերձուածողաց:
Իսկ ես` նուաստս ի բանասիրաց եւ յետինս ի վարդապետաց, հողս եւ փոշիս, տարացրեալս
ի մրրկաց, յոգնադիմի եւ բազմազան պէսպէս անառակութեամբ` Ղազար եւեթ պիտականուն վարդապետս, յոգնատենչ ըղձմամբ
բաղձացեալ զանթառամելի լուսազարդ եւ անմահահոտ ծաղկափթիթ աստուածային բուրաստանիս
եւ զանճողոպրելի գանձոյս սրբոյն Գրիգորի Տաթեւացւոյն, որ եւ իմ ժողովեալ ի նորոյն բանից եւ ետու գրել զգոյնսգեղ ծաղկունս եւ զանազան քարոզս` երփն երփն որակաւ
զարդարեալ եւ բազմահատ գեղեցկայարմար կազմուածովք կապեալ փունճ մի քաղցրատեսիլ, եւ ետու ի ձեռս համահաւաքեալ
մանկանց սրբոյ եկեղեցւոյ եւ նազելի զաւակացդ վերնոյն Սիօնի: Որ եւ յիշատակ բարեաց
եւ գանձ անկողոպտելի շնորհեալ զսա առյապա եկելոցդ եւ աշակերտացդ ճշմարտութեան, նաեւ`
ջահ անշիջանելի, յաւէտ լուսատու Հայաստանեայց եկեղեցւոյ, ճշմարտախոհ եւ ուղղադաւան
մերոյս հաւատոյ:
Արդ, յերես անկեալ աղաչեմ զաստուածասէր պատահօղսդ` յիշել առ Քրիստոս զբազմամեղ` Ղազար անուն թափուր եւ ունայն վարդապետս: |366բ| Ընդ
որով եւ նշխար շնորհի ձերդ մաղթողական աղերսի իջցէ ի գերեզման ոսկերաց իմոց եւ լուասցէ
զզազրացեալ զվէրս յանցանաց իմոց. թերեւս գտից ողորմութիւն յամէնողորմ պարգեւողէ
Աստուծոյն իմոյ՝ Յիսուսէ Քրիստոսէ, որում փառք ընդ Հօր իւրում եւ ամենասուրբ Հոգւոյն
անկէտ յաւիտենիւ. ամէն:
Արդ, գրեցաւ սա ի թուաբերութեանս Աբեթական տօմարիս ՌՃՀԵ.երորդումն (1726), եւ
ի հայրապետութեան տեառն Կարապետի` երիցս երանեալ
ծայրագոյն քահանայապետին Աստուծոյ, որ ի գահն տիեզերական Աստուածաէջ եւ քրիստոսահիմն,
սրօբէաճեմ եւ ադինասարաս Մեծի յԱթոռոյն Էջմիածնի, ի սոյն ցաւալից եւ ի վշտաշատ, ի մառախլապատ եւ ի կարկտաբեր յերեկոյացեալ
ամի: Որ Ը. (8) ամաւ յառաջ ել ազգն այլատարազ` Լէկզի համբաւեալն, էառ զերկիրն
Աղուանից` մինչեւ ի գաւառն Գեղեմայ, աւարմամբ եւ գերութեամբ անմարդաբնակս եւ
անապատս արարին: Զքահանայս կտտամահ եւ չարաչար տանջանօք սպանանէին եւ կամ
զոմանս ի կարգաւորաց ի շիշ քարշելով` ընդ կենդանոյն ի հուրս խորովէին, զծերս եւ
պառաւունս անողորմաբար կոտորէին, իսկ զտղայս եւ զաղջկունս հանդերձ զընչիւք եւ կարասիւք
աւար առնէին: Ո՜հ եւ եղուկ թշուառացեալ անձանց տեսողացս, ա՜խ եւ վա՜յ ներամանակիս
եղելոցս: Իսկ յետ յերից ամաց սաստկացաւ ցաւն եւ դիզացեալ կուտակմամբ շտեմարանեաց
ի վերայ գլխոց մերոց զսուգ անմխիթար եւ զմէգ անփարատելի, քանզի ոմն զօրագլուխ, ժանդատեսիլ
եւ գազանաբարոյ, առիթ չարեաց եւ պատճառ կորստեան, յապստամբեալն յարքայէն Պարսից,
Մեվրէիզ-ողլի Մահմուտ կոչեցեալն, յանկարծօրէն եւ թարց գիտութեան ումեք,
ուժգնակի արշաւմամբ, սրընթաց երիվարօք եւ յոգնախումբ հեծելազօրօք ել ի Ղանդահարա, եւ եկն պաշարեաց զարքայանիստ մայրաքաղաքն Շօշ, վշտիւ եւ նեղութեամբ եւ սովով եւ ծարաւով նուաճեցուցանէր
զբազմակուտակ եւ յոգնաժողով բնակիչս մեծի քաղաքին: Քանզի հասեալ էր բարկութիւնն
Աստուծոյ ի վերայ արեանարբոյ եւ յափշտակօղ, երկդիմի գազանացն պարսից` վասն չար եւ
անօրէն գործոց իւրեանց: |367ա| Որ թողեալ զերկիւղն Աստուծոյ, չարաչար եւ պէսպէս գանիւ,
կեղեքմամբ եւ զանազան տառապանօք ամբարշտեցաւ ընդ ազգս հայոց, թարց ամբաստանութեան
եւ վկայի ըմբռնէր զանմեղս եւ կապէր զարդարս, պրկեցուցանելով ի վերայ յերկրի ակցի
եւ բռընցի, խոշոր եւ ստուար փայտօք կռբէին
եւ հարկանէին, զոմանց զըղընկունս ոտիցն հանէին եւ զոմանց զմատունս եւ զթաթս ի գարշապարացն
թափէին, զոմանց զսրունքս եւ զբարձս խորտակէին, եւ զայսպիսի անողորմ եւ գդառն գանիւ
տանջանօք կիսամահ արարեալ, եդեալ ի բանտի, առնէին զինչս եւ վաճառէին զտունս եւ զամենայն
կարասիս տանն` ի վաճառանոցս յղեցուցանէին ի խանութս եւ ի շուկայս, կիսագին ծախմամբ
զգինս վաճառելոցն առնէին, եւ ապա արձակէին զբանտարկեալսն: Քանզի զարդարն ընդ
ամբարշտին կորուսանէին եւ զանմեղսն ընդ մեղանչականին պատժէին, զի ոչ գոյր քննութիւն
ի մէջ նոցին: Եւ զայսպիսի գործս անօրէնութեան, որով գործեցին ի յորբս եւ ի յայրիս,
ի վանս եւ ի յանապատս, ի կարգաւորս եւ ի ճգնակիր կրօնաւորսն Աստուծոյ: Եւ ո՞ կարողասցի
բաւել զանչափութիւն չարեաց շանցն կատաղելոց: Ուստի եհաս յականջս Տեառն զօրութեանց
զաղիողորմ հառաչումն եւ զդառնակսկիծ, արտասուախառն ողբումն գանելոցն եւ զրկելոցն,
ըստ առաքելոյ բանին, որ ի գիրս Կաթուղիկեայց, որով առեալ զվրէժն Աստուած, եւ հասոյց
ի վերայ նոցա զգաւազան բարկութեան իւրոյ, եւ առաքեաց զթշնամիս իւրոց ի վերայ նոցա`
առ ի կսկծեցուցանելով յափշտակել զթագաւորութիւն նոցին, ուստի եկեալ վերոյասացեալ
անօրէն բռնակալին, նստելով ընդդէմ քաղաքին Շօշայ: Յայնժամ արքայն Պարսից, հանդերձ
արքայականօք, եւ իշխանքն ընդ իշխեցելովք, եւ զօրագլուխքն ընդ զօրականօք ի
պարտութիւն մատնեցան, սովով եւ ծարաւով հաշեալ մաշեցան: Եւ այլ զանազան եւ պէսպէս
տառապանօք, ահիւ եւ դողութեամբ, սովամահ լինելով նքտեալ տանջեցան, անկան ի բարձրութեանց,
մերկացան յիշխանութեանց, տկարացան ի զօրութեանց, ցնորեցան ի խելաց եւ լքեալ
ի յուսոյ, աղիողորմ ողբով եւ ակամա կամօք ելեալ մեծա|367բ|մեծօք եւ փոքումբք ընդ
առաջ բռնակալին Մահմուտայ, սիրով եւ
մեծարանօք մուծին ի քաղաքն, տարեալ ի պալատն արքունի եւ նստուցին զնա ի յաթոռն
արքայական, որով թագաւորեաց ի վերայ ազգին Պարսից եւ քաղաքին այնմիկ: Գործեցաւ
զայս սասանական եւ թագաւորաբարձ գործս տառապանաց ի ՌՃՀ. (1721) թուաբերութեան
մերում ներստորասուզեալ եւ խաւարամած, բօթածաւալ ամանակիս:
Իսկ որդիքն իսմայէլեան եւ ցեղքն օմարեան, տիրօղքն Բիւզանդիոյ եւ յամենայն Տանն Յունաց, յորժամ լուան զիրս եղելոցն, որ գործեցաւ ի Պարսիկս եւ ի Հայս, եւ որոնեալ իմացաւ զամայութիւն եւ զանիշխանութիւն Տանն Հայոց, յայնժամ ձայն տուեալ միմեանց` ի սադրելոյ արքային
իւրեանց, որ ի Կոստանդինուպօլիս, զօրս
կուտակեցան, եւ յոգնահանդէս խումբս կառուցան զինուք եւ սուսերօք արեանարբոյ եւ
խստասրտիւք արամբք, երկդիմի գազանօք, անթիւ եւ անքանակ հեծելազօրօք, բարկութեամբ
եւ դառնութեամբ, սաստկութեամբ եւ զայրացմամբ հասին ի վերայ բազմավէր եւ ցաւալից տանցն
Հայոց, Վրաց եւ Պարսից: Առին զՏփխիս քաղաքն Վրաց աւարաւ եւ գերութեամբ: Եւ ինքնագլուխ իշխանն Վրաց, թողեալ զքաղաքն, փախստական լեալ զօրօքն հանդերձ:
Եւ յետ առնելոյն զՎիրս, յարեան զայրացմամբ
ի վերայ Տանն Արարատու, ճակատ առ ճակատ պատերազմունս մղելով ընդդէմ
հողաշէն եւ բարձրաբերձ ամրոցին եւ դղեկին Երեւանայ: Իսկ ազգն Պարսից
յօժարութեամբն իւրեանց ոչ ետուն զբերթն, այլ ընդդիմութեամբ մաքառեալ, ամրացեալք ի
դղեկի, ընդդէմ կացեալ ազգին հզօրաց եւ արանցն քաջասրտաց, պատերազմս տալով ամիսս երիս
աւելի եւ կամ պակաս: Բայց յետոյ նքտեալ ի սովու, ետուն զամրոցն իւրեանց ազգին իսմայէլեան
եւ հնազանդեցան նոցա, քանզի անտիրացեալք էին, եւ ոչ ոք էր, որ հասանէր ի թիկունս
կոյս` առ ի օգնել եւ կամ ազատել զնոսա ի ձեռաց օտար թշնամեաց: Եւ ի մրրկաամպ, մառախլապատ
ժամանակին յորում ոչ էին առեալ զբերթն,
զայրացմամբ եւ բարկութեամբ զինուք եւ սուսերօք |368ա| յարեան ի վերայ քաղաքին եւ
ամենայն Տանն Արարատու: Եւ ո՞ կարողասցի բաւել զանչափութիւն աղէտիցն,
ողբոց եւ աղաղակացն, քանզի հասեալ էր ի վերայ նոցա ամպն կարկտաբեր, որով տեղեաց
ի ծաղկափայլ եւ ի նորաբողբոջ բուրաստանս Սրբոյ Լուսաւորչին: Ուստի սուր ի վերայ եդեալ անողորմաբար առհասարակ
կոտորեցին զբնակիչս երկրին այնմիկ, վարդապետք եւ քահանայք, սարկաւագունք եւ եկեղեցականք,
իշխանք եւ իշխեցեալք, մեծամեծք եւ փոքունք, անմեղք եւ մեղանչականք, հայք եւ պարսիկք,
վասն զի հասեալ էր արդարավճիռ բարկութիւնն Աստուծոյ ի վերայ մեր, եւ մատնեաց զմեզ
ի ձեռս արեանարբոյ եւ գազանադիմի արանցն խստասրտաց, որով թափեցին ի մեզ զթոյնս դառնութեան
եւ բարկութեան իւրենաց: Եւ այլ ազգի ազգի զիրս ողբոցն եւ աղաղակացն թողցուք եւ յետոյ
ճառեսցուք, զի մի՛ խառնափնտորեալ երեւեսցի
զիմացումն համառօտաճառ բանիս: Բայց ի յերկրին Նախչուանայ եղեալ գաւառք եւ
գիւղաքաղաքք, այսինքն է` Աստապատ,
Ջահուկ եւ ամենայն տունն Երնջակայ, եւ Գողդնեաց, Խաս անուամբ կոչեցեալ գեղօրայքն ամենայն, նախկնագոյն
պատրաստելով զանձինս իւրեանց, գնացեալ առ զօրապետն օսմանցոց, հնազանդեցան նմա,
եւ բերեալ զդրօշակս, նստուցին ի յերկիրն իւրեանց, որով եղեւ սուղ ինչ խաղաղութիւն
ի մէջ նոցա եւ նախախնամութեամբն Աստուծոյ ոչ անկան ի գերութիւն, այլ անփորձ պահեաց
զնոսա Աստուած ի պատուհասակոծ գրաւմանէ եւ ի դառնավիշտ գերութենէ: Եւ թէպէտ յոգնադիմի
եղեւ վիշտ նոցին ի ձեռաց այլասեռից արանցն խստասրտաց, սակայն ոչ եղեն այնպէս, որպէս
եղեն այլ միւս քաղաքքն եւ գաւառք ամենայն:
Արդ, ազգն օսմանցոց կարի եւ յոյժ ճակատամարտութեամբ
հզօրացեալ, յարեան ի վերայ քաղաքաց եւ գաւառաց` աւարմամբ եւ գերութեամբ: Առին զքաղաքս
բազումս, այսինքն է` զՆախչուան` մայրն տիեզերաց, զՈւրդուար, զԽոյ, զՇահաստան, զՀամատան, զԳանճայ եւ զայլ ամենայն զգաւառս եւ |368բ| զգեօղս նոցին: Սակայն
եւ մեր իսկ տեսեալ աչօք զյոլովութիւն չարեացն, որ գործեցաւ ի նախաձայնեալ աղէտից
սուրբ նահատակին Ներսիսի. Զարթի՛ր Երեմիայ, զարթի՛ր եւ
ասա. Ո՞ տայր զգլուխ իմ շտեմարանս ջուրց եւ զաչս իմ յաղբիւրս արտասուաց, զի նստեալ
ողբացի բարձրագոչ ձայնիւ զխաւարումն եկեղեցեաց եւ զամայութիւն տանն Հայաստանեաց:
Ուստի զեկեղեցիսն նսեմացեալ եւ զսեղանն սուրբ կործանեալ, զմատեանս աստուածայինս
այրեցեալ եւ առ ոտն կոխեալ, զսպասն սրբութեան եւ զքրիստոսական նշանս անարժանից
ձեռօք շօշափեալ եւ նախատեալ, զաշխարհս մեր եւ զքաղաքս անապատացեալ եւ բնակութիւն
գազանաց եղեալ, քանզի լցան լերինք եւ անապատք մեր անզերծ փախստեամբք եւ դաշտք դիակոյտ
ոսկերօք կոտորելոցն: Անդաստանք մեր եւ հովիտք առոգեցան արեամբք, եւ կերաք մնացորդքս`
զհասկ սնընդեան այնպիսի արտորէից: Ազատքն մեր ի ծառայութիւն իջին եւ փափուկքն
մեր` յանըմբերելի չարչարանս, բարձունքն մեր խոնարհեցան եւ փառաւորք մեր յանարգութիւնս
ընկճեցան, կուսանքն մեր օտարաց եղեն, եւ երիտասարդքն մեր` ծառայք այլասեռից: Կարօտացաք
ողբոցն Երեմիայի եւ կրեցաք զպատուհաս հնոցն Իսրայէլի: Տղայք մեր որբք եղեն, եւ մարք
նոցին այրիք, որդիքն վերնոյն Սիօնի զուգակշիռք, ոսկւոյ զքարի հարան` իբրեւ զանօթ անպիտան:
Ցրուեցաւ հօտն Տեառն, ճապաղեցան խաչինք արօտի նորա, վաճառակուր եղեն գնեցեալքն
արեամբն Քրիստոսի եւ անմեղ գառինքն Լուսաւորչեան, բաժանեցան ծնունդք ի ծնողաց, որոշեցան
քորքն ի սիրասնունդք եղբարց, մեկնեցան հարազատքն ի միմեանց, հեռացան բարեկամքն ի սիրելեաց`
աղիորղորմ հառաչմամբ եւ արիւնախառն արտասուօք: Դարձաւ տօնն մեր ի սուգ եւ ուրախութիւն`
յարտասուս եւ ոչ գոյ թիւ աղաղակի մերում, զի չիք համար չարեաց մերոց: Այլ ակն ունիմք
ի գթութիւն Աստուծոյ եւ յողորմութիւն |369ա| Նորին յաղագս միջնորդութեան մօրն
իւրոյ եւ ծնողի եւ վասն աղօթից ճգնակիր հօրն մերոյ` Լուսաւորչին սրբոյ: Այն, որ բնաբարէ
փրկելն եւ կեցուցանելն, թէպէտ եւ ի մէնջ բռնադատեալ, հարկանէ յուսով խրատու,
գաւազանաւ բարկութեան եւ չարչարէ զանդամս իւր: Նա բժշկեսցէ զվիրաւորեալ մարմին
իւր` զսուրբ եկեղեցի եւ զցրուեալ հօտս իւր հաւաքեսցէ առ ինքն յարօտս խաղաղութեան բարերար
կամօք իւրովք` ի փառս անուան իւրոյ:
Եւ զսաղարթախիտ կանաչացեալ զաթոռս հայրապետական`
զտեառնախոխ եւ զքրիստոսահիմն զաստուածաշէն գահն զՍուրբ Էջմիածին, տեղիքն ամենայն պարծանաց
եւ ըղձալին յամենայն ազանց, զոր եթող մեզ զաւակ յուսոյ Տէր զօրութեանց, յորս գոյ աւրհնութիւն
Տեառն ամենակալի ի վերայ սորա` առ ի հաստատուն եւ անսասան պահել զօրութեամբ ամենակիր
եւ ամենաստեղծ աջովն իւրով, հանդերձ արժանաւոր կոչմամբ զտեառն Կարապետիւ Հայոց Մեծաց եւ հանուրց վերադիտողիւ զայժմունս
նստեցելոյ, նաեւ զարժանաժառանգ աթոռակառօք մինչեւ ցյաւիտեան. ամէն:
Իսկ ի նսեմացեալ եւ ի ծերացեալ աւուրս, ի չարացեալ
եւ ի դառնացեալ ժամանակիս մերում էր կաթողիկոս տէր Աստուածատուր բազմաչարչար եւ սրբազան հայրապետին Ամենայն Հայոց, որ
ի գահն Սրբոյն Էջմիածնի, որ բազմադիմի եւ յոգնատանջ տառապանօք վարեաց զիշխանութիւնն
հայրապետական պէսպէս վշտիւ եւ նեղութեամբ եւ այլ ազգի-ազգի ցաւօք եւ փորձութեամբ,
հալածանօք հանդերձ, վտարանդի շրջելով ողբօք եւ արտասուօք, միջաբեկիւ եւ անմխիթարաւ
սգով երբեմն ի Տունն Վրաց եւ երբեմն ի Տունն Նախչուանայ, եւ անտի դարձեալ ի սեպհական յԱթոռն
իւր ի Սուրբ Էջմիածին, սուգ առնելով ի վերայ Տանն Հայոց եւ ի վերայ գիշատեալ եւ ճապաղեալ,
խոցեալ եւ վիրաւորեալ գաւառացն իւրոց անմեղաց, որպէս Երեմիաս ի վերայ հնոյն Իսրայելի,
քանզի հովիւս քաջ արիական յօժարութեամբ զանձն իւր եդ ի վերայ բանաւոր ոչխարացն Քրիստոսի,
կամէր մատնիլ զանձն իւր ի գանս եւ ի բանտս, ի թուքս եւ ի յապտակս, ի վիշտս եւ ի նեղութիւնս,
ի չարչարանս եւ ի մահս` վասն փրկութեան |369բ| եւ ազատութեան ազգին իւրոյ եւ Աթոռոյն:
Իսկ երանելի հայրս մեր եւ երկրորդն` Զօրաբաբէլ, պայծառազարդութեան նորոգիչն մերոյս
Սիօնի, յաւուրս խաղաղութեան իւրոյ եւ ի հանդարտութեան ժամանակին սպիտակացուցեալ զմէջ
սրբոյ տաճարին մեծի պէսպէս դեղանկար զարդիւք եւ զանազան ոսկիափայլ ծաղկօք եւ երփն-երփն
որակօք, հիահրաշիւք զարմացմամբ շքեղացուցեալ պայծառացոյց, ի յերկրէ հեռաստանէ բերելով
պատուական քարինս մարմարիոնեայս, գեղեցկայարմարիւք յօրինուածովք կառուցմամբ
կազմեալ կանգնեցոյց զտեղի Իջման Միածնի
Բանին Աստուծոյ: Նա եւ զմին խախտեալ սիւնն մեծի
տաճարին վերստին ի հիմանէ նորոգմամբ հաստատեաց` որպէս եւ էրն յառաջագոյն: Այլ եւ
յետ անբաւելի աշխատանաց եւ քրտնաջան վաստակոց իւրոց, եկն էհաս զնախագրեալ պատուհաս
բարկութեանն Աստուծոյ ի վերայ մեր: Որով եւ երանելի հայրս մեր անկաւ ի հոգս տարակուսանաց,
ուստի ներվարանեցմանն վճարեաց զկեանս իւր եւ գոգովք արեամբք լցելովք գնացեալ եկաց
առաջի Աստուծոյ, որով ընկալաւ զվարձս բարիս եւ դասեցաւ ի կարգս հայրապետաց: Որ եւ
յիշատակ նորին աւրհնութեամբ եղիցի: Աղօթիւք եւ բարեխօսութեամբ հարցն սրբոց Տէր ընդ
մեզ եւ ընդ ամենայն հաւատացեալս իւր հաշտեսցի. ամէն:
Եւ յետ աւուրց ինչ անցելոյ, յոգնահանդէս ժողով մեծ
արարեալ ի Բիւզանդիայ քաղաքն արքայանիստ, կամօք եւ հաւանութեամբ
ամենեքումբք, ընտրեցին զառաջնորդն Գաղատիոյ զտէր Կարապետ` հեզահոգի եւ աստուածաբան, սրբազնագոյն եւ արժանաւոր քահանայապետն
Աստուծոյ: Ուստի բերեալ ի Կոստանդինուպօլիս, եւ անդ երեւելի եպիսկոպոսօք
եւ բազմաժողով վարդապետօք, արժանաւոր կոչմամբ ձեռնադրեալ զնա օծմամբ Սուրբ Հոգւոյն,
եւ արարին կաթողիկոս ի վերայ ընդհանուր լուսաւորչադաւան ազգիս Հայազունեաց, որ կայ
այժմ եւ վարէ զիշխանութիւն հայրապետական. եւ Տէր տացէ նմա ընդ երկայն աւուրս. ամէն:
|370ա| Եւ ես`
ունայնախոհ եւ խակամիտ Ղազար պիտակ եւեթ վարդապետս,
գոլով յերկրէն Նախչուանայ, ի գիւղաքաղաքէն Ճահկայ, որդի ումեմն բարեպաշտի
եւ երկիւղածի, իմաստախոհ եւ արժանաւոր քահանայի` տէր Մկրտիչ վերակոչեցելոյ,
որ եւ իմ եկեալ ի յերկրէն Յունաց եւ ի մայրաքաղաքն Կեսարիայ Կապադովկացւոց յաղագս
նուիրակութեան Սրբոյ եւ Մեծի Աթոռոյն Էջմիածնի, եւ ետու գրել ջերմաջերմ
սիրով եւ կաթոգին ըղձիւ զծաղկափայլ բուրաստանս Հոգւոյն Սրբոյ, հանդերձ համառօտաճառիւք
յիշատակօք` յաղագս առապա եկելոց աշակերտացդ ճշմարտութեան, ի վայելումն անձին իմոյ,
առ ի ուրախութիւն հոգւոյս եւ ի մխիթարութիւն խօթացեալ եւ բազմավիշտ մարմնոյս, յիշատակ
ինձ եւ ծնողացն իմոց եւ յամենայն համայնից եղբարց եւ ընտանեաց եւ հարազատագոյն աշակերտելոցն
իմոց հնազանդեցելոց: Արդ, յերեսս անկեալ աղաչեմ հանդիպողացդ այսմ ծաղկափայլ բուրաստանիս`
յիշել զիս եւ զծնօղս իմ ի Տէր, եւ դուք յիշեալ լիջիք առաջի յահեղ ատենին Քրիստոսի
ի միւսանգամ գալստեանն իւրոյ, որ է աւրհնեալ գովեալ եւ փառաւորեալ` ընդ Հօր իւրում
եւ յամենասուրբ Հոգւոյն, յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
370ա Ո՜վ սիրելի
հոգեւոր հարք եւ նազելի սրբասնունդք եղբարք, հանդիպօղքդ այսմ ծաղկափայլ բուրաստանիս,
յերեսս անկեալ աղաչեմ զձեզ, յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր զգծագրօղ այսմ հոգեպատում
տառիս` զանարժան, մեղապարտ եւ յանցաւոր` Յովակիմ դպիրս, զհողս եւ մոխիրս, որ եմ ծառայ ձեր: Նա եւ զծաղկող սորին`
զշնորհալի Աստուածատուր քահանայն, եւ զծնօղսն մեր, եւ ամենայն ազգայինսն
մեր: Եւ այն, որ առատն է ի տուրս պարգեւեաց, ձեզ` յիշողացդ եւ մեզ` յիշեցելոցս առհասարակ
ողորմեսցի իւր միւսանգամ գալստեանն, ամէն: Վերջ:
30բ Զստացօղ այսմ
հոգէկեցոյց սրբոյ մատենիս` զտէր Ղազար
պիտակ եւեթ անուն վարդապետս յիշել աղաչեմ (նման` 46ա, 52ա, 57ա, 62բ, 68ա, 72բ
եւ այլուր):
341ա Նա եւ զանարժան
գծօղս սրբոյ մատենիս` զՅովակիմ պիտակ անուամբ դպիրս,
ընդ տեառն իմոյ` Ղազարու աստուածաբանութեան վարդապետն յիշել աղաչեմ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 13բ Քրիստոսի ծառայ Մովսէս վարդապետ.
1195 (1746):
2122
ՅՈՎՀԱՆ ԿՈԼՈՏԻԿ,
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ԵՍԱՅԵԱՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Ալիքսան երէց: ՍՏԱՑՈՂ` Յովսէփ
քհյ.:
ԹԵՐԹ՝ 201. չգրուած` 1աբ, 201աբ: ՊՐԱԿ՝
Ա-ԺԷx12 (Ա 11, ԺԷ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,7x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
երկսիւն, միասիւն (յաւելագրողի` 197ա-200բ) (14x9,5–16x10): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (յաւելագրողի`
197ա-200բ): ՏՈՂ՝ 30, յաւելագրողի` 21: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը`
տախտակ, աստառը` շերտազարդ ծաղկադրոշմ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 7ա: Ճակատազարդ` 2ա, 82ա: Լուսանցազարդ`
բուսական: Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից պակասաւոր,
լուսանցներում պատռուածքներ, խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր. կազմի կաշին քերծուած,
եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-196բ
[Յովհաննու Կոլոտկայ Մեկնութիւն
Եսայեայ]
Տե՛ս ձեռ. 1128, 7ա-199բ. Ցանկ/2ա-6բ (Ա-ԽԵ): ա/7ա-8ա: բ/8ա-10բ: գ/10բ-2բ: դ/12բ-3բ: ե/13բ-6բ: զ/16բ-8բ: է/18բ-9բ: ը/19բ-24ա: թ/24ա-6բ: ժ/26բ-31ա: ժա/31ա-3բ: ժբ/33բ-7բ: ժգ/37բ-40բ: ժդ/40բ-6բ: ժե/46բ-51ա: ժզ/51ա-4բ: ժէ/54բ-61բ: ժը/61բ-6ա: ժթ/66ա-7բ: ի/67բ-70բ: իա/70բ-1ա: իբ/71ա-4բ: իգ/74բ-80ա: իդ/80ա-2ա: իե/82ա-8ա: իզ/88ա-94բ: իէ/94բ-8բ: իը/98բ-102բ: իթ/102բ-13բ: լ/113բ-9բ: լա/119բ-25ա: լբ/125բ-8բ: լգ/128բ-35ա: լդ/135ա-41ա: լե/141ա-9բ: լզ/149բ-56բ: լէ/156բ-9բ: լը/159բ-67ա: լթ/167բ-72ա: խ/172ա-6ա: խա/176ա-88ա: խբ/188ա-90ա: խգ/190ա-6բ (թերի): Յիշ. Յովհաննիսի Կոլոտիկի` 196բ (վրջ. «Եւս եւ յաշակերտակից եղբարց աղաչեցեալ»):
Բ. 197ա-200բ Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.
ա.
197ա [Քաղուածք ի ՃԼԴ. քարոզէ Ձմեռան հատորի Գրիգորի Տաթեւացւոյ] – Իսկ
եթէ ի Զատիկս առաջի կիրակի աւրն ի՞նչ է...
բ.
197ա-8բ [Քարոզ` էջք Քրիստոսի ի դժոխս] – Բայց գիտելի է եւ այս լի Աւետարանն
յայտնապէս ոչ երեւեցուցանէ...
գ.
199ա-200բ [Ի Հարցմանց գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ. հատոր Ե., պրակք ԼԶ-ԼԷ., ԼԹ-Խ.]
– Եւ գիտելի է, զի ԲԺ. պարգեւ էին ի դրախտին...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
125ա Յորոց փրկեսցէ Տէր Աստուած մեր զամենայն հաւատացեալքս
ի չար անզղջութենէ, եւ տա զգաստութիւն եւ յոյս մանաւանդ ստացողի գրոցս` զտէր Յովսէփ
քահանային եւ զծնողսն նորին եւ զամենայն արեան մերձաւորսն, որ փափաքեցաւ ի
յաստուածախրատն եւ բանիբուն սուրբ գրոյս, սիրով եւ ջանիւ ետ գրել ձեռամբ` մեղ[ս]աներկ
Ալիքսանի իրիցու. յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր միով Տէր ողո[րմեայիւ]:
167ա Որ եւ արժանի արասցէ
սուրբ տեսոյն Քրիստոս Աստուած մեր ստացող գրոցս` զՅովսէփ քահանայն, ժիր եւ արի ի յամենայն առաքինութիւնս, զգահն պանծալի եւ զհոգաբարձուն
ի միաբանից եւ ի սէր հաւաք եղբարց Սուրբ Աստուածածնա եկեղեցոյ քահանայիցն, քահանայապետ կոչեցեալն սուրբ հօրն մեր` տէր Յովսէփա, որ սիրով եւ փափագիւ ետ գրել զսուրբ գիրս, Քրիստոս
Աստուած ընդ երկայն աւուրս պահեսցէ. ամէն:
188ա Վա՜յ ինձ Ալիքսան գծողիս Ռ. (1000) բերան յօրն ատենի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
7ա (ԺԹ. դ., շղագիր)
Ես` Սրբոյ Էջմիածնի տեղապահ` կոչեցեալ Մկրտիչ վարդապետս, զայս գիրքս ետու յիշատակ հոգեծին սրտեկին
իմոյ` Դանիէլ վարդապետին` ի վայելս անձին
իւրոյ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
7ա (հազիւ նշամարելի) Քրիստոսի ծառայ Մկրտիչ վարդապետ` 1281 (1832):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
201ա Տիրացու Պօղօս եւ ոչ թէ Ապօղօս: 201բ Տիրացու Մարքար եւ ոչ թէ
/// (քերուած), ամենայն ինչ կամիս զերկինս
եւ զերկիր, ամենայն ինչ:
2123
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Գրիգոր (3ա-26բ, 47ա-216բ,
223ա-54բ), Ալէքսան երէց Անդրէանցի (27ա-46ա, 217ա-22բ, 254ա-331բ): ՍՏԱՑՈՂ` Ալէքսան
երէց Անդրէանցի:
ԹԵՐԹ՝ 335-6 (տե՛ս Պահպանակ) + 1
(կրկն.՝ 198)-1 (թռիչք` 313). չգրուած՝ 1բ-2բ, 46բ, 332ա-4բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԵx12 (Ը
15)+1x8 (Բ. եւ Գ. պրակների միջեւ) + 1x6 (ԺԶ. եւ ԺԷ. պրակների միջեւ)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ
լուսագծերով եւ եռամահիկ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x14,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(15x10,5–17,5x10,2) ԳԻՐ՝ բոլորգիր (տարբեր ըստ
գրչաց)։ ՏՈՂ՝ 33 (Գրիգոր գրչի), 32 (Ալէքսան գրչի): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի` դռնակով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ վարդագոյն մետաքս.
լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (թ. 1-2)+ 4 (թ. 332-335), թուղթ, արեւելեան:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 3ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր`
հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր, մկնկեր` 284-335: Կազմի կաշին
թեթեւակի քերծուած, Բ. փեղկի ստորին արտաքին անկիւնը մկնկեր, կապիչներն` ընկած,
աստառը` գունաթափ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1.
3ա Գրիգորի` աշակերտի Եռամեծի Յոհաննու
Որոտնեցոյ Երկրորդ հատոր Քարոզգրոցս
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/3ա-6ա: Բ/53ա-9ա: Գ/15բ-26ա: Դ/չիք: Ե/26ա-31բ: Զ/6ա-9բ: Է/9ա-15բ (կրկն.՝ 31բ-7բ): Ը/չիք: Թ/255ա-9ա: Ժ/259ա-65ա: ԺԱ/չիք: ԺԲ/236բ-40բ: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/90ա-3ա: ԺԹ-ԻԳ/չիք: ԻԴ/37բ-42բ: ԻԵ/64ա-6բ: ԻԶ/233բ-6բ: ԻԷ/չիք: ԻԸ/242բ-5բ: ԻԹ-Լ/չիք: ԼԱ/166բ-8բ: ԼԲ/չիք: ԼԳ/93ա-5բ: ԼԴ/147ա-9բ: ԼԵ/149բ-52բ: ԼԶ/չիք: ԼԷ/119ա-21բ: ԼԸ/121բ-5բ: ԼԹ-Խ/չիք: ԽԱ/125բ-8բ: ԽԲ/205բ-8ա: ԽԳ/չիք: ԽԴ/230բ-3բ: ԽԵ/չիք: ԽԶ/131ա-5ա: ԽԷ/187բ-91ա: ԽԸ/95բ-8ա: ԽԹ/99ա-100ա: Ծ/98ա-9ա: ԾԱ-ԾԲ/չիք: ԾԳ/100ա-2բ: ԾԴ-ԾԵ/չիք: ԾԶ/61ա-4ա: ԾԷ/83բ-6բ: ԾԸ/չիք: ԾԹ/87ա-8ա: Կ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/114բ-9ա: ԿԳ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/88ա-90ա: ԿԶ/198գ-9բ: ԿԷ/78բ-82ա: ԿԸ-Հ/չիք: ՀԱ/199բ-202բ: ՀԲ/49բ-53ա: ՀԳ/չիք: ՀԴ/66բ-72ա: ՀԵ/չիք: ՀԶ/191ա-4ա: ՀԷ/194ա-6բ: ՀԸ/172ա-5ա: ՀԹ/չիք: Ձ/175ա-80ա: ՁԱ/180ա-3բ: ՁԲ/135ա-9ա: ՁԳ/139ա-41ա: ՁԴ/216ա-8ա: ՁԵ/141ա-3բ (կրկն.՝ 218ա-20բ): ՁԶ/221ա-5ա: ՁԷ/222ա-5ա:: ՁԸ/226ա-7ա: ՁԹ/227ա-8բ: Ղ/228բ-9բ: ՂԱ/229բ-30բ: ՂԲ/225ա-6ա: ՂԳ/113բ-4բ: ՂԴ/82ա-3բ: ՂԵ/չիք: ՂԶ/110ա-3բ: ՂԷ/168բ-72ա: ՂԸ-ՃԱ/չիք: ՃԲ/155ա-7ա: ՃԳ/152բ-5ա (կրկն.՝ 240բ-2բ): ՃԴ/102բ-6բ: ՃԵ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/76բ-8բ: ՃԺԱ-ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/128բ-31ա: ՃԺԵ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/196բ-8գ: ՃԺԹ/չիք: ՃԻ/72ա-5բ: ՃԻԱ-ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/106բ-9բ: ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/202բ-5բ: ՃԻԷ/283բ-7բ: ՃԻԸ/287բ-93ա: ՃԻԹ/չիք; ՃԼ/293ա-8ա: ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/298բ-301բ: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/301բ-3բ: ՃԼԷ/303բ-7բ: ՃԼԸ-ՃԽ/368ա-71բ: ՃԽԱ/183բ-7բ: ՃԽԲ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ/314ա-21ա: ՃԽԷ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/311բ-4ա: ՃԾ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/163բ-6բ: ՃԾԳ/157ա-9բ: ՃԾԴ/162ա-3բ: ՃԾԵ/159բ-60ա: ՃԾԶ/160ա-1ա: ՃԾԷ/161աբ: ՃԾԸ-ՃԿԱ/451ա-2ա: ՃԿԲ/161բ-2ա: ՃԿԳ-ՃԿԵ/չիք: ՃԿԶ/321ա-4ա: ՃԿԷ/324ա-7բ: ՃԿԸ/327բ-31բ: ՃԿԹ-ՃՁԸ/չիք:
2. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. ՁԷ/43ա-6ա: ՃԽԹ/245բ-50բ: ՃԾ/250բ-5ա: ՃԾԴ/275ա-80ա: ՃԾԶ/271բ-5ա: ՃԾԷ/268ա-71բ: ՃԾԸ/265ա-8ա: ՃԿ/280ա-3բ:
3. [Քարոզք յարտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 47ա-9բ [Քարոզ ի բանն. Աւուրք իմ որպէս հովանի
անցին – Մահկանացու կեանք մարդոյ] Գ. յատկութիւն
ունի...
բ. 59ա-61ա Նորին Քարոզ ի դէմս եկեղեցո եւ սուրբ
Կուսին, ի բանն. Արի՛, Տէ՛ր, ի հանգիստ քո...
– Հարցումն. Զի՞նչ է հանգիստն, որ ասէ: Պատասխանի. Գիտել պարտ է, զի հանգչիլ ասի նմա...
գ. 143բ-7ա Նորին Քարոզ պատարագի կարգաւ – Հարց.
Զի՞նչ է ասելն Խորհուրդ պատարագի: Պատասխանի. Նախ, զի ծածուկ եւ խորհրդաբար աղօթեմք...
դ. 208ա-11բ Նորին Քարոզ վասն Յարութեան, ի
բանն. Յարեալ Աստուած, եւ ցրուեցան ամենայն թշնամիք նորա – Հրամայեաց Աստուած երբեմն մեծին Մովսիսի...
ե. 211բ-4բ Նորին Քարոզ Յարութեան, ի բանն. Ի
գիշերի համաբարձէ՛ք զձեռս ձեր ի սրբութիւն – Բե՛ր
նախ տեսցուք, թէ ընդէ՞ր ի գիշերի...
զ. 214բ-6ա Նորին Քարոզ վասն պաշտաման գիշերո,
ի բանն. Զարդիք փառք իմ... – Վեց
է տեսութիւն բանիս: Նախ, ի դէմս Դաւթի...
է. 307բ-11բ Նորին Քարոզ վասն Յարութեան, ի բանն.
Փող հարկանի (Ամառան ՃԿԵ.) – Զի՞նչ է յարութիւն: Ոչ այլ ինչ է, քան թէ վերըստին
կենդանանալ...
4. Յաւելագրութիւն, ԺԷ. դ.
ա. 1ա [Անուանք գրոց] – Թաւրիթն Մովսէսի.
Զապուր Դաւթին, Ինճիլն` Աւետարան, Ֆրղան Մահմետին:
բ.
335ա Վասն Առաջաւորաց պահոց – Վասն
է՞ր Առաջաւորաց պահք առանց ընթերցուածոց է: Պատասխանի. Զի այն պահքն յառաջ քան զգիրս...
գ. 335բ [Ի Թղթոյն Պօղոսի Առ Հռովմայեցիս. ԺԳ. 11-12] – Ժամ է մեզ ի քնոյ [զ]արթնուլ...
Գրուած է 1ա-ի յիշատակագրի ձեռքով:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
46ա Ով սուրբ ընթերցող` զԳրիգոր
գրչակս յիշե՛ս ի Տէր. ամէն;
301բ Որով եւ զմեզ` զանարժան գծող սորին Անդրէանցի
Ալէքսան երէցս եւ զստացող գրքիս յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, այս վերափոխման Տիրամօր Աստուածածնի
տօնիս արժանի արասցէ զամենեսեան. ամէն:
331բ Ո՛վ սուրբ հա՛յրք եւ պատուական եղբա՛յրք,
յորժամ զսակաւ գիրս ընթեռնուք, յիշեսջիք նուաստ Ալէքսան երէցս, զի Զ. (6)
տետրակ գրեցի, եւ կար մեր է այս, այլ աւել ոչ կարեմք: Եղբա՛յրք, անմեղադիր
լերուք եւ զաւելն բարձէ՛ք եւ զթերին լցուցէ՛ք, եւ մէկ մի ասէք Աստուած ողորմի, եւ
թէ ինձ ասէք` եւ ձեզ լիցի, զի անկարելի տեղ եմք. ո՛չ հայր որդոյն ողորմի եւ ո՛չ որդի`
հօրն, բայց միայն Աստուած ողորմին. խնդրեմք ի ձեզանէ, որ ասէք Աստուած ողորմի, եւ
թէ ինձ զոր ինչ ասէք, կրկին եւ ձեզ լիցի. ամէն: Հայր մեր որ յ[երկինս ես]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (Տողի կէսը եղծուած)
/// Թվին ՌՃԺԶ.ին (1667) Բաղտիարն մեռաւ: Թվին ՌՃԺԷ.ին (1668) Գրիգորն մեռաւ:
Թվին ՌՃԺԸ.ին (1669) Աննան կարգեցինք:
2բ Թօմաս վարդապետիս է (տե՛ս կնքադրոշմ):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 2 Քրիստոսի ծառայ Թօմաս վարդապետ. 1811: 3ա Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
2124
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Էջմիածին |
ՌՃԺԴ.–ՌՃԺԸ. – 1665–1669 |
ԳՐԻՉ՝ Առաքել քհյ. (1665 թ., 4բ-237ա),
Ներսէս (1668-1669 թթ., 237բ-584ա): ՍՏԱՑՈՂ` Ներսէս (գրիչը):
ԹԵՐԹ՝ 589-5 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած`
1ա-4ա, 8բ, 586բ-9բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԽԹx12 (ԼԹ 13, ԽԸ 8, ԽԹ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան
(1-2, 63-146, 255-315, 351-495, 568-569, 573-575, 578-579, 584, 588-589), լուսագծերով
(3-62, 147-254, 316-350, 496-567, 570-572, 576-577, 580-583, 585-587): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
20x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (14,5x10,3): ԳԻՐ՝ բոլորգիր, նոտրգիր (յաւելագրողի` 584բ-6ա)։ ՏՈՂ՝
29-38): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով եւ կապիչներով, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ վանդակազարդ բամբակէ կապոյտ կտաւ, դռնակի աստառը` քառանկիւնի
դրոշմազարդերով սեւ կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (1-2)+ 3
(587-589), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան`
9ա: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Յովհաննու:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 1 (Ա) + 1 (2), ստացուած 2 անջատ թերթերից, Ա-ն եզրահատուած: Ունի բազմագունի
լուսանցազարդ (Բա): Մագաղաթ, միասիւն (15x9,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 13 տող: Կարդալ` Բաբ «/// եթե ոչ Հայրն...
մի՛ մեռանիցի» (Զ. 44-50), Աբ «/// իմ կերակուր է... եթե տրտըն[ջեն]» (Զ. 56-62):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում փոքրիկ
պատռուածքներ, զանազան բծեր, մի քանի տեղ ցեցակեր, Ժ-ԺԱ. պրակները` պոկուած: Կազմի
կաշին` թեթեւակի քերծուած, եզրերը` մաշուած, մէջքի կաշին վերից վար ճեղքուած, ճարմանդներն`
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
4բ-586ա [Քարոզգիրք]
– 4բ-8ա Ցանկ Քարոզիս – Ա. Առաջին` Պատուի մարդոյ... ՃՀԸ. Վասն չծիծաղելոյ...:
Ցանկում նշուած է 178 քարոզ, սակայն իրական քանակը 177 է, քանի որ 2 քարոզ միաձուլուած է` ՃԼԸ. (+1), իսկ 1 քարոզ ստացել է 3 համար` ՃԽԷ-ՃԽԹ. (-2): Առկայ 177 քարոզներից 95ը Ձմեռան հատորից են, 65ը` Ամառան, 10-ը` արտաքոյ նոցունց, իսկ 7-ը` այլ հեղինակների գործեր (տե՛ս Բ.):
Ա. [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/575բ-80բ: Բ/430բ-2ա: Գ/432ա-5ա: Դ/435ա-8բ: Ե/438բ-42բ: Զ/442բ-7բ: Է-Ը/չիք: Թ/447բ-51ա: Ժ/չիք: ԺԱ/451ա-3բ: ԺԲ/453բ-6բ: ԺԳ/456բ-60ա: ԺԴ/460բ-3ա: ԺԵ/463ա-5բ: ԺԶ/466աբ: ԺԷ/470ա-1բ (Գրչից ի ստ. լս.` Ո՛վ եղբայր, յաս կիսատօղս աւելի է): ԺԸ/467ա-70ա (ԺԷ-ԺԸ միաձուլուած ՃԼԸ):: ԺԹ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/37ա-41ա: ԻԴ/չիք: ԻԵ/131ա-4բ: ԻԶ/203բ-5բ: ԻԷ/41ա-3ա: ԻԸ/չիք: ԻԹ/487բ-91ա: Լ/չիք: ԼԱ/491ա-2ա: ԼԲ/492ա-4բ: ԼԳ/494բ-6բ (3 մասերն առանձին գլխակարգուած` ՃԽԷ-ՃԽԹ): ԼԴ/496բ-9բ: ԼԵ/չիք: ԼԶ/199ա-203բ: ԼԷ/134բ-7բ: ԼԸ/137բ-42ա: ԼԹ/142ա-4բ: Խ/144բ-7բ: ԽԱ-ԽԲ/չիք: ԽԳ/192բ-5բ: ԽԴ/195բ-9ա: ԽԵ/չիք: ԽԶ/499բ-502բ: ԽԷ/502բ-4բ: ԽԸ-Ծ/չիք: ԾԱ/507ա-8բ: ԾԲ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/189բ-92բ: ԿԵ/9ա-13ա: ԿԶ/13ա-7ա: ԿԷ/147բ-51բ: ԿԸ/17ա-9բ: ԿԹ/19բ-23ա: Հ/23ա-6բ: ՀԱ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/26բ-30բ: ՀԴ/205բ-7ա: ՀԵ/30բ-3ա: ՀԶ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/33ա-7ա: ՀԹ/43ա-7ա: Ձ/151բ-4բ: ՁԱ/154բ-8ա: ՁԲ/158ա-60ա: ՁԳ/125բ-7բ: ՁԴ/127բ-31ա: ՁԵ/160ա-3ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/163ա-6բ: ՁԸ/166բ-72ա: ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/122ա-5ա: ՂԲ/չիք: ՂԳ/172ա-4ա: ՂԴ/174ա-6բ: ՂԵ/214ա-7ա: ՂԶ/217ա-23բ: ՂԷ/չիք: ՂԸ/176բ-9ա: ՂԹ-Ճ/չիք: ՃԱ/573ա-4ա: ՃԲ/574ա-5բ: ՃԳ/265բ-7բ: ՃԴ/267բ-70բ: ՃԵ/179ա-83ա: ՃԶ/270բ-6ա: ՃԷ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/276բ-80բ: ՃԺ/280բ-4բ: ՃԺԱ/284բ-9բ: ՃԺԲ/289բ-93բ: ՃԺԳ/293բ-6բ: ՃԺԴ/296բ-9բ: ՃԺԵ/299բ-302ա: ՃԺԶ/302ա-4բ: ՃԺԵ/304բ-9ա: ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/309ա-12ա: ՃԻ/չիք: ՃԻԱ/312ա-4բ: ՃԻԲ/183բ-72ա: ՃԻԳ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/187ա-9բ: ՃԼ/240բ-5ա: ՃԼԱ/245բ-7բ: ՃԼԲ/247բ-51բ: ՃԼԳ/251բ-4բ: ՃԼԴ/254բ-9բ: ՃԼԵ/259բ-63ա: ՃԼԶ/263ա-5բ: ՃԼԷ-ՃԽԲ/չիք: ՃԽԳ/237բ-9բ: ՃԽԴ/239բ-40բ: ՃԽԵ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/315ա-9ա: ՃԽԹ/319ա-25բ: ՃԾ/325բ-31բ: ՃԾԱ/331բ-6բ: ՃԾԲ/336բ-40բ: ՃԾԳ/340բ-6ա: ՃԾԴ/346ա-50բ: ՃԾԵ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/119ա-22ա: Բ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/115բ-9ա: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/113ա-5բ: ԺԹ-ԻԶ/չիք: ԻԷ/74ա-7բ: ԻԸ-ԼԶ/չիք: ԼԷ/387ա-9ա: ԼԸ/389ա-93ա: ԼԹ/չիք: Խ/393ա-6ա: ԽԱ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/60բ-9բ: ԽԸ/72ա-4ա: ԽԹ-ԾԲ/չիք: ԾԳ/69բ-72ա: ԾԴ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/207ա-9բ: ԾԸ/92ա-5ա: ԾԹ/580բ-1բ: Կ/581բ-4ա: ԿԱ/84ա-7ա: ԿԲ/87ա-91բ: ԿԳ/չիք: ԿԴ/99բ-104ա: ԿԶ/չիք: ԿԷ/104ա-7բ: ԿԸ-Հ/չիք: ՀԱ/77բ-80բ: ՀԲ/80բ-4ա: ՀԳ/95ա-9բ: ՀԴ/232բ-7ա: ՀԵ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/60ա-3ա: ՀԹ/63ա-6ա: Ձ/54ա-60ա: ՁԱ/47ա-50բ: ՁԲ/50բ-4ա: ՁԳ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/223բ-6ա: ՂԷ/226ա-8բ: ՂԸ/228բ-32բ: ՂԹ-Ճ/չիք: ՃԱ/362աբ: ՃԲ/472ա-5բ: ՃԳ/359բ-61բ: ՃԴ/475բ-9ա: ՃԵ/չիք: ՃԶ/107բ-11ա: ՃԷ/479ա-83ա: ՃԺԸ/483ա-5ա: ՃԹ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/363ա-5բ: ՃԻԶ/365բ-8բ: ՃԻԷ/369ա-72բ: ՃԻԸ/372բ-7ա: ՃԻԹ/չիք; ՃԼ/377ա-83ա: ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/383ա-6բ: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/351-3բ: ՃԼԷ/353բ-6բ: ՃԼԸ/56բ-9բ: ՃԼԹ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/485ա-7բ: ՃԽԲ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/396ա-400ա: ՃԽԵ/400ա-6բ: ՃԽԷ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/504բ-6ա: ՃԾ/506ա-7ա: ՃԾԱ-ՃԿԳ/չիք: ՃԿԴ/508բ-10բ: ՃԿԵ/510բ-8ա: ՃԿԶ/518ա-20ա: ՃԿԷ/520ա-2բ: ՃԿԸ/523ա-5ա: ՃԿԹ/525ա-6բ: ՃՀ/չիք: ՃՀԱ/526բ-8ա: ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/406բ-9ա: ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/409ա-13ա: ՃՀԶ/413ա-6ա: ՃՀԷ/416ա-20ա: ՃՀԸ/420ա-2ա: ՃՀԹ/422ա-5ա: ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/425ա-8բ: ՃՁԲ/428բ-30բ: ՃՁԳ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 111ա-3ա Լ. Նորին Գրիգորի Քարոզ վասն ծուլութեանն
եւ հեղգութեան եւ վասն երկրագործաց, ի բանն, որ ասէ մեծ մարգարէն Մովսէս. Եդ Աստուած
զմարդն ի դրախտին... – Ի վերայ այսմ բանի Գ.
իրս տեսանելի է: Նախ` թէ զի՞նչ է միտք բանիս...
բ. 209բ-10բ ԿԲ. Գոգջիր, այսինքն` ասասջիր. Ամենայն
մարմին խոտ է, եւ ամենայն փառք մարդոյ – Վասն
է՞ր խոտ. մի՞թէ յԱրարչէն ոչ զի նա կամեցաւ Տէր...
գ. 210բ-1բ ԿԳ. Վասն ողորմութեան. Երանի ողորմածաց,
զի նոքա զԱստուած տեսցեն – Չիք ինչ առաքինիք,
որ այնպէս զմարդն Աստուծոյ նմանեցուցանէ...
դ. 211բ-3ա ԿԴ. Զի՞նչ է որ ասէ Սողոմոն. Որ ողորմի
աղքատին` փոխ տայ Աստուծոյ – Վասն բազում պատճառի
փոխ կոչի...
ե. 213ա-4ա ԿԵ. Վասն խոստովանութեան Քարոզ.
Ասա՛ դու նախ զանօրէնութիւնս քո, զի արդարասցիս – Զայս Աստուած ասէ մարգարէիւն, այլ վերաբերի ի քահանայն...
զ. 528ա-9բ ՃԿԲ. Նորին Գրիգորի Վասն օծման,
ի բանն. Որպէս իւղ զի իջա[նէր] – [Ա]ւրինակ
տայ զայս ի միասին բնակելոյ եղբարց...
է. 529բ-31բ ՃԿԳ. Նորին Գրիգորի Քարոզ կիւրակմտին
եւ ի լոյս առաւօտին, ի բանն Սաղմոսին, որ ասէ. Ի գիշերի համբարձէ՛ք – [Ա]յսինքն` գիշերապաշտօն առնել եւ համբառնալ
զձեռս...
ը. 569բ-71ա ՃՀԱ. Գրիգորի Քարոզ վասն ողորմութեան,
ի բանն. Երանի ոչ խորհի զաղքատն – Բարի գործք
Գ. (3) են տեսակցեալք...
թ. 571աբ ՃՀԲ. Նորին Քարոզ ի բան Սաղմոսին.
Իսկ զիա՞րդ եղեն յաւեր... – Երազ է կեանքս այս
բաղդատեալ առ հանդերձեալն...
ժ. 571բ-2բ ՃՀԳ. Նորին Վասն մահու ի խոտ առակեալ,
ի բան Սաղմոսին. Մարդոյ որպէս խոտոյ են աւուրք (հմմտ. ձեռ. 6607, 244բ Մատթէի Ջուղայեցւոյ) – [Մ]ահկանացու կեանք մարդոյս Գ. յատկութիւն ունի: Նախ` զի անցաւոր է...
Բ. [Բանք զանազանք]
ա. 532ա-6բ ՃԿԴ. [Ե]րանելոյն Գրիգորի Նիւսացւոյ
եպիսկոպոսի ասացեալ Ներբողեան ի թաղումն Տեառն առ Յովսէփ Արեմաթացիս –[Գ]ովելի է ինձ այս եկեղեցական աւրէնք...
բ. 536բ-42բ ՃԿԵ. Ներբողեան ասացեալ ի Զաքարիայ
Հայոց կաթողիկոսէ Վասն Յարութեան – Նոր երկին
եւ նոր երկիր այսօր յերկրի հաստ[ատ]եցաւ գերեզման փրկչին մերոյ...
գ. 542բ-53բ ՃԿԶ. Սրբոյն Գրիգորի Նիւ[ս]ացւոյ
արարեալ ի սուրբ Զատիկն եւ ի կենսաբեր Յարութիւնն Քրիստոսի... – [Ա]յսօր յարեաւ Քրիստոս ի մեռելոց եւ յարոյց
ընդ իւր...
դ. 553բ-7ա ՃԿԷ. Սրբոյն Եպիփանու Կիպրացւոյն
եպիսկոպոսի Գովեստ ի սուրբ Աստուածածինն եւ ի միշտ կոյսն Մարիամ... – [Զ]ջահաւորեալ
աստուածային ճառագայթս...
ե. 557ա-60ա ՃԿԸ. Եփրեմի Խորին Ասորւոյ ասացեալ
Ի պայծառակերպութիւն Տեառն – [Յ]երկրէ հունձք
եւ ուրախութիւնք...
զ. 560ա-5ա ՃԿԹ. Ներբողեան ասացեալ Դաւթի փիլիսոփային
Վասն սուրբ Խաչին վերացման – [Բ]արձրացուցէք զՏէր Աստուած մեր, մարգարէն ձայնէ...
է. 565բ-9ա ՃՀ. Երանելոյն Յոհաննու Երուսաղէմայ
եպիսկոպոսի Ներբողեան ասացեալ ի սուրբ եկեղեցին տէրունեան – [Ս]ոսկումն եւ սարսափումն
ըմբռնեաց զիս...
Բ. Յաւելագրութիւնք,
ԺԷ. դ.
ա. 584բ [Նախերգանք] – Մանուկն տիօք, ծերացեալն մտօք, լըցեալն շնորհօք... շնորհաբաշխ Հոգի Սուրբ /// (շար. թափուած):
բ. 585ա [Ի թաղումն Տեա՞ռն] /// (սկ. թափուած) – Կոտորածէ թագաւորացն, զոր առեալ Աբրահամու,
հաղորդեցաւ ինքն...
գ. 585բ Հպարտութիւն եւ դստերքն իւր – Ա.
անհնազանդութիւնն, Բ. պարծիլն, Գ. կեղծաւորութիւնն...
դ. 586ա [Յաղագս անուանց – [Է]ական... բաց բարձական...
ե.
586ա [Վասն Է. (7) կարգաց եւ Է. (7) գործոց
բարութեան] – [Ա]սացին Պղատոն եւ Արիստոտէլ Է (7) կարգ են աշխարհի...
զ. 586ա [Ի բանից իմաստնոց] – Իմաստունն
բանիւ միայն նման է ծառոյ, որ չունի պտուղ...
է. 586ա Չորս է վարդապետութեան եղանակ – Սահմանական...
վերլուծական:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 237ա (Առաքել գրչի) Զանարժան
գրիչս, զմեղօք մածեալ սուտանուն քահանայ` Առաքել, թողութիւն
շնորհել, ո՜վ եղբայրք, զի կար մեր այս էր: Թվին ՌՃԺԴ. (1665), մայիս ամսոյ Լ. (30):
Ապա 3 տող լուացուած եւ հազիւ նշմարելի` «[ո]չ յիշեմ զքեզ, վասն զի կարի ձ[անձրացայ՞] զՆերսէս բանի սպասաւորս ի սրբագրելն»:
2. 314բ (Ներսէս գրչի) Զիս` զմեղապարտ
գրիչս անվարժ, զՆերսէս բանի սպասաւոր, յիշել աղաչեմ, զի եւ դուք յիշեալ
լիջիք ի Քրիստոսէ. ամէն:
350բ Գրեցաւ ձեռամբ յոքնամեղ
եւ անարհեստ գրչի` Ներսէսի
բանի սպասաւորի յաղագս անձին իւրում, ի թվիս Հայոց ՌՃ. եւ ԺԷ. (1668) ամին, ի դուռն Սուրբ
Իջման Միածնին:
368բ ԶՆերսէս բանի սպասաւոր գրիչս անվարժ, յիշել աղաչեմ: Թվին ՌՃԺԸ. (1669) եւ օգոստոսի ԻԴ. (24):
425ա Գրեցաւ ի թվին ՌՃԺԸ. (1669), յայնմ աւուր յորում զսենեակն իմ կողոպտեցին ընտանի բարեկամքն
իմ:
465բ Եւ զիս` զանարժան
գրիչս եւ երագ-երագ ծրիչս Ներսէս բանի սպասաւորս յիշել աղաչեմ ի սրբազանից արանցդ
բանասիրաց: Ի Սուրբ Աթոռս Էջմիածին գծեցի, անվարժ գոլով ի գծիս բնաւ, թվին ՌՃԺԸ. (1669) ի Հոռի ԺԷ. (17), ի փառս Քրիստոսի.
ամէն:
471բ Ո՛վ ընթերցասէրք,
թողութիւն շնորհեցէք գրոյս սխալանաց եւ վատթարութեան, զի այնքան շտապէի, մինչ զի
կամէի եւեթ զանունն դրոշմել եւ տինա թէ բնաւ յումեքէ ոչ ուսեալ, այլ ի Հոգոյն: Ի թվին ՌՃԺԸ. (1669) նոյեմբերի ԻԴ. (14):
531բ Ո՜վ եղբայր, թող
ինձ` Ներսէսի բանի պաշտօնէի, գծողիս, զի կարի անվարժմամբ,
նա եւս թէ յոյժ փութացայ:
569ա Ով երկնաճեմ լուսոյ
խորան,
Սուրբ փեսային մաքուր
կայեան,
Բարեխօսեա՛ վասն մարդկան,
Որք հաւատով ի քեզ յուսան:
Նաեւ զծըրաւղըս անպիտան
Այսմ տառիս սուրբ տօնական`
ԶՆերսէս բանի Տեառն պաշտօնեայն
Արժանացո՛ քում քաւութեան:
Նոյն ձեռքով եւս 10 տող` լուացուած եւ հազիւ նշմարելի: ՙԱւարտ բանից գրչիս լիցի /// Համայնից աղօթիւք ամենայն սրբոց՚:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
584ա (բոլորգիր) Ես`
Պետրոս վարդապետս Եբերիացի, որ է Հէլէպցի, ըստացա զսուրբ գիրքս, որ է Քարոզի
Ձմեռան հատոր, ի Պէլանկ, ձեռամբ Յովսէփ կարգաթող սարկաւագին, ի թվին ՌՃԽԲ. (1693), վկայութեամբ քահանայիցն` աւագէրէց տէր Գրիգորին եւ տէր Յովանէսին, տէր Փանոսին եւ տէր Սարգսին եւ այլ քահանայից եւ տօլվթաւորացն:
2. 1ա (նոտրգիր) Ի թվին ՌՃԽԵ. (1696):
3. 4ա (նոտրգիր) Ի Քլիս, յԵրուսաղէմ, Հալապ:
4. 589բ (նոտրգիր) Տէր Պետրոս գրեցաւ թվին ՌՃԽԶ. (1697), մարտ Ե. (5), օրն ուրբաթ իրիկուն:
5. 2ա փակցուած թերթիկին. (ԺԹ. դ. առաջին կէս) Աստուծով
հասցէ ի Կաֆա ի ձեռն պարոն Աբէլին եւ կամ
պարոն Սողոմոնին. անվնաս առ նայ հասուցանողն
օրհնի յԱստուծոյ. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
Պհպնկ Աբ` Պելտիկ (տառեր), 2բ նորոգեցէ՛ք զպատմուճան:
2125
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Միքայէ՞լ (4ա-93բ, 191ա-383բ):
ԹԵՐԹ՝ 387-2 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝
1ա-3բ, 94ա-5ա, 188բ-90բ, 284բ-6բ, 335ա-46բ, 384ա-7բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԳx12 (Դ 8, ԼԳ 5)։
ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «P. A.» լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
երկսիւն (15x10)։
ԳԻՐ՝ բոլորգիր (Միքայէլ` 4ա-93բ, 191ա-383բ, անանուն` 95բ-188ա)։ ՏՈՂ՝ 27, 23 (անանուն
գրչի)։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ. 1) + 1 (թ. 387), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր: Կազմի կաշին` թեթեւակի քերծուած, եզրերը`
մաշուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 4ա-383բ [Քարոզգիրք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
– 4ա-5բ [Ցանկ քարոզից] – Ա. Աւետեաց Աստուածածնի... ՀԹ.
[Յ]աղագս զարդի...
Ըստ ցանկի` քարոզների քանակը
79 է, սակայն իրականը 77 է, քանի որ 2 քարոզ բաց է թողնուած` Լ., ԿԱ. (-2), 2 քարոզ
միաձուլուած է` ԺԴ. (+1) եւ 1 քարոզ տրոհուած` ԿԳ., ՀԷ. (-1): Առկայ 77 քարոզներից
30-ը Ձմեռան հատորից են, 45-ը` Ամառան, իսկ 2-ը` արտաքոյ նոցունց:
1. 6ա Գրիգորի Եռամեծի քաջ հեռետորի
եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յովհաննու Որոտնեցոյ, արարեալ Բանս խրատականս,
ոգէշահս եւ հանճարս իմաստայեղս ի մեկնութիւն եւ գովեստ փառաց տէրունականաց տօնից...
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/6ա-9բ: Գ-Ը/չիք: Թ/347ա-52բ: Ժ/42ա-6բ: ԺԱ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/23ա-8ա: ԺԵ/17բ-23ա: ԺԶ/9բ-13բ (վրջ. «Եւ դու մանուկ մարգարէ բ[արձրելոյն]»):
ԺԷ/368ա-74բ (4-րդ գլուխը`
294բ-7ա, առանձին գլխակարգուած` ԿԳ): ԺԸ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/91ա-3բ: ԻԷ/374բ-8ա: ԻԸ-ՀԴ/չիք: ՀԵ/76ա-8ա (սկ. «Ապա ուրեմն ողորմութիւն բազում կերպիւ
աւգնական է ի կեանս...»): ՀԶ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/353ա-8բ: ՀԹ/չիք: Ձ/358բ-63ա: ՁԱ/57ա-63բ: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/363բ-8ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/36բ-42ա: ՁԸ/28ա-36բ: ՁԹ-ՂԲ/չիք: ՂԳ/47ա-51բ: ՂԴ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/51բ-7ա: ՂԷ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/67բ-72բ (սկ. «Այժմ ասելի է մեզ...»): ՃԵ/378ա-83բ: ՃԶ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/78ա-82բ: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/82բ-7ա: ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/87ա-90բ: ՃԼԲ-ՃԼԹ/չիք: ՃԽ/287ա-94բ: ՃԽԱ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/176ա-80բ: ՃԽԹ/156բ-63բ: ՃԾ/163բ-70ա: ՃԾԱ/170ա-6ա: ՃԾԲ/չիք: ՃԾԳ/180բ-8ա: ՃԾԴ-ՃԿԱ/չիք:
2.
95բ Գրիգորի Եռամեծի... աշակերտի Յովհաննու Որոտնեցոյ,
շարժեալ ի բարէսէր մտաց եւ Հոգոյն շնորհաց... տիրական հրամանաց տալ ըստ ըղձից ի քէն
խնդրողաց վասն եղծման չարիմաց բանից անհամեստ քարոզչաց, տալով զսայ ի յագուրդ մտաց
բանասէր անձանց...
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/96ա-101ա: Բ/101ա-10բ: Գ/110բ-27բ: Դ/127բ-35բ: Ե/135բ-43ա: Զ/143ա-8ա: Է/148ա-56բ: Ը-ԽԵ/չիք: ԽԶ/297ա-302բ: ԽԷ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/302բ-4բ: Ծ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/304բ-12ա: ՀԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/191ա-5բ: ՃԼԸ/195բ-9ա: ՃԼԹ/199ա-201բ: ՃԽ/201բ-4ա: ՃԽԱ/204ա-9բ: ՃԽԲ/209բ-13ա: ՃԽԳ/213ա-7ա: ՃԽԴ/217բ-21ա: ՃԽԵ/221ա-7բ: ՃԽԶ/227բ-38ա: ՃԽԷ/238ա-41բ: ՃԽԸ/241բ-4ա: ՃԽԹ/244բ-6ա: ՃԾ/246ա-8ա: ՃԾԱ/248ա-9ա: ՃԾԲ/249բ-53ա: ՃԾԳ/253ա-6ա: ՃԾԴ/256ա-8բ: ՃԾԵ/258բ-9բ: ՃԾԶ/259բ-61ա: ՃԾԷ/261ա: ՃԾԸ/261ա-2ա (գլխակարգուած 1,2): ՃԾԹ/262բ: ՃԿ/264ա-5ա: ՃԿԱ/265ա-6ա: ՃԿԲ/266ա-7ա: ՃԿԳ/267ա-8ա: ՃԿԴ/268ա-71բ: ՃԿԵ/271բ-84ա: ՃԿԶ/312ա-6ա: ՃԿԷ/316ա-21ա: ՃԿԸ/321ա-6բ: ՃԿԹ/326բ-30ա: ՃՀ/330ա-4բ (վրջ. «Առաջին մասն երանութեան որ///»):
ՃՀԱ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա.
14ա-7բ [Գ. Ծնընդեան Տեառն մերոյ. ի բանն. Ծնաւ ձեզ այսօր Փրկիչ, որ է աւծեալ
Տէր. (ցանկից)] /// րիցէ մտախոհ լինել, զի բարձօղն աշխարհի ձեռամբ կնոջ բարձեալ
լինի...
բ.
72բ-6ա ԺԴ. Նորին Քարոզ Յակոբ վարդապետի Ղրիմեցոյ, ասացեալ Գրիգորի աշակերտի,
ի բանն, որ ասէ. Այսօր է, զոր արար Տէր. Եկ[այք ցնծասցուք] – Զի թէպէտ ուրախութիւն աստուածային տօնախըմբութեանցն
յԱւետիքն եւ Ծնունդն է... զի փեսայն Քրիստոս ոչ էր ի միջի /// (թերի. շար. տե՛ս 1. ՀԵ.):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
17բ Որոց եւ զմեզ արժանի արասցէ Քրիստոս Աստուած եւ զծնօղսն մեր եւ զամենայն արեան
մերձաւորս` այնմ ձայնին, որ ասէ. Եկա՛յք աւրհնեալք. Եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս յաւիտենից.
ամէն:
90բ Քրիստոս Աստուած, զՄիքայիլին մեղքն թո՛ղ,
եւ քեզ փառք յաւիտեանս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 6ա (նոտրգիր) Թվին Փոքր ՂԴ. (1709), Այրամ ԺԵ. (15) եւ Մեծ թիվն ԱՌԱՃԾԸ. (1709), յունվարի մին, ի քաղաքըն Ասպահան, որ կոչի Շօշ քաղաքն Ջուղայ: Յիշատակ է սուրբ Քարոզգիրքըս
հեզահոգի Գոռքինին եւ ծնողացն` մահդասի Պետրոսին, Սանդուխտին, եւ որդոցըն` նորաբողբոջ Պետրոսին
եւ Նազլուխանին, եւ որդոյն կողակցոյն` Բէկումին
յիշեցէ՛ք. Աստուած ընդ երկայն աւուրս պահեսցէ: Յիշատակ եղեւ` Մլքսէթ վարդապետին: Ով ոք սուրբ գիրքըս գրաւէ կամ վաճառէ, մասն Յուդայի առցէ, եւ հրեշտակ
եւ մարդիք ասացեն եղիցի եղիցի եւ նըման
եղիցի խաչահանողացն: Դարձեալ կրկին անկամ
յիշեցէ՛ք ի սուրբ յաղօթս ձեր, հա՛յրք
սուրբ, զմեղաւոր եւ անարժան մեղսայծաւալ սուտանուն` Պետրոսըս եւ
հանգուցեալ ողորմած հայրն իմ` հեզահոգի Գոռքինըն, Աստուած զինքն իւր արքայութեանն դասեսցէ, եւ զմայրն իմ` Մարիամն: Ով ոք յիշէ յիշեալ լիջի առաջի Աստուծոյ. ամէն:
2. 5բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Յիշատակ է Քարոզգիրքս` Շնաթաղեցի Ծատուրի որդի Մկրտիչ վարդապետին, զոր
ստացա զսա հալալ ընչից իմոց, ի վայելումն անձին իմոյ, ետ մահուան իմոյ յիշօղքդ յիշեալ
լիջիք առ Քրիստոս. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1. 5բ Մկրտիչ վարդապետ. ՌՃ///: 2. 6ա (Ձուաձեւ,
անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 3բ Արդ, օրհնեալ, գովեալ եւ:
2126
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Ս. Կարապետ |
ՌՃԽԶ. – 1697 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ` Դաւիթ
աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝ 314-20 (հնատիպ` թ. 297-312). չգրուած՝ 3բ, 61բ-2բ, 74բ, 294բ-6բ: ՊՐԱԿ՝
1x12+Ա-Իx12 (Ը, ԺԵ 20, Թ 10, Ժ 18, ԺԴ 14, ԺԶ 4, ԺԷ 16) +1x12 (Ա–Բ. պրակների միջեւ)
+1x2։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x14։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 25-26: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` կապիչով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը` ծաղկադրոշմ
սպիտակ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր (գունաթափ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 5ա: Ճակատազարդ` 147ա: Լուսանցազարդ` բուսական (5ա): Զարդագիր`
հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ,
կանաչ, վարդագոյն, շագանակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր: Կազմի եզրերը` մաշուած, կապիչներից
մէկն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 4աբ Ցանկ գրոյս այս է – Ա. Քարոզ վասն պահոց... ԾԸ. Վասն Երիքովի:
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/276բ-80բ: Գ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/280բ-9ա: ԺԹ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/289ա-94ա: ԿԵ-ԿԷ/չիք: ԿԸ/5ա-9ա: ԿԹ/9ա-14բ: Հ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/185ա-6բ: ՀԵ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/30ա-7բ: ՀԹ-ՂԱ/չիք: ՂԲ/65բ-71բ: ՂԳ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/15ա-20բ: ՃԺԳ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/75ա-81ա: ՃԻԳ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/187ա-97ա (Յակոբայ Ղրիմեցւոյ, վերջաւորութիւնը տարբեր): ՃԼ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ԾԶ/չիք: ԾԷ/52ա-7ա: ԾԸ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/22բ-30ա: ԿԷ-ՀԵ/չիք: ՀԶ/39ա-44բ: ՀԷ/44բ-8բ: ՀԸ/57ա-61ա: ՀԹ-ՁԲ/չիք: ՁԳ/48բ-52ա: ՁԴ-ՂԸ/չիք: ՂԹ/27ա-30ա: Ճ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/71բ-4ա:
Բ.
[Բանք զանազանք]
1. 21ա-2բ Դ. [Ք]արոզ ի բան Մատթէոսի.
Եւ ի քուն լինել մարդկան, թշնամի նորա... – Ի յառաջի եդեալ բանքս Բ. (2) ինչ իմացեալ լինի...
2. 37բ [Նախերգան քարոզի – Ո]վ Աստուած յԱստուծոյ եւ նորոգին ամենայնի Սուրբ
Հոգի...
3. 38աբ [Օրհնութիւնք յետ քարոզից
–Օ]րհնութիւն Հօր, պահպանութիւն
Որդւոյ...
4. 63ա-5բ ԺԳ. [Քարոզ վասն Համբարձման]
– Այլ զի Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս
համբարձաւ յերկինս...
5. 81ա-3ա ԺԷ. Վարք եւ պատմութիւն
յԱբելայ – Իսկ Աբէլ մատուցեալ
անդրանիկ գառն Աստուծոյ...
6. 83աբ ԺԸ. Յաղագս Զատկի Յարութեան
Քրիստոսի – Իսկ թէ է ի Զատկիս առաջին կերակուրն զի՞նչ է...
7. 84ա-5ա ԺԹ. Յաղագս հոգոյ
– Դէպ եղեւ երբեմն, զի ոմանք գինի
ընպէին ի պանդոկի...
8. 85ա-6բ Ի. Գլուխ Զ. Յաղագս հնազանդութեան
– Ոմն եղբայր պատուէր առեալ ի հօրէն...
9. 87ա-94ա ԻԱ. Վարք եւ պատմութիւն
վասն գալստեան Գօգայ եւ Մօգօգայ – Յետ դարձի գերութեանն Բաբելացոց...
10. 94ա-5ա Վասն դատաստանի – Արդ, զայս պարտ է գիտել, թէ որով հասակաւ յառնեն...
11. 95ա-6ա ԻԲ. Վասն Յարութեան
– Բայց եւ զայս գիտելի արժան է,
զի Գ. (3) իրք Տէրն յանձն էառ վասն հաստատելոյ զՅարութիւնն...
12. 96ա-8բ ԻԳ. [Հարցմունք եւ պատասխանիք]:
Հարցումն հրեշտակից – Զի՞նչ պատճառ
է, որ հրեշտակք մեղանչեցին... Պատասխանի. Նախ վասն զի հրեշտակք յորժամ ստեղծան...
13. 98բ Յաղագս հաղորդութեան
– Պարտ է քրիստոնէից, որ ամէն Խ.
(40) օր հետ մի հաղորդեսցին... ի սրբոյն Սահակ[այ] կանոնացն է, Է. (7) գլխոյն:
14. 99ա-100ա ԻԴ. Յաղագս գերեզման
ընթանալ հետ մեռելոյն – Գիտելի
է, զի այն որ առհասարակ այր եւ կին, ծեր եւ տղայ...
15. 100բ-2բ ԻԵ. Յաղագս Բ.շաբթի
մեռելոց գերեզման օրհնել – Գիտելի
է զի ասեն վարդապետք, թէ. Որպէս ի կիրակէ
ուրախացաք...
16. 103ա-4ա ԻԶ. Վասն մեկնութեան
բանիս [տասանորդի] – Իսկ տասանորդն
Աստուծոյ բաժին է...
17. 104ա-5բ ԻԷ. Վասն Նոյի
– Եւ ըսկսաւ Նոյ քարոզել...
18. 105բ-9բ Վասն աւետեացն Սեթայ
– Եւ քաղցրացաւ Տէր ի վերայ Ադամայ...
19. 109բ-11բ ԻԸ. Վասն մեկնութեան բանիս [տապանին] – Վասն այն Աստուած պատուհասեաց զնոսա...
20. 112ա-4ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք]
ա.
112ա Հարցումն վասն հոգւոյ. Հոգին քանի՞ մասն
ունի... բ. 112բ Հարց.
Զի՞նչ օգտութիւն լինի ի մեզ մկրտութիւնն... գ. 112բ-3ա Հարց. Եթէ քահանայ կամ եպիսկոպոս... պոռնըկեցեալ է... դ. 113աբ Հարցումն աստիճանաց – Քանի՞
դաս ծառայութիւն կայ ի սուրբ եկեղեցին Աստուծոյ... ե. 113բ Յաղագս հրեշտակաց թվոյն
եւ դասուցն բաժանմանցն – Բայց
մեք վերջացեալքս ի թվոց նոցա... զ.
113բ-4ա Եթէ ոք հարցանէ. Վասն է՞ր դէմք երեսացն առաւել
ցանկալի է... է. 114ա Իսկ մարդ հոգին որպէս մարթի իմանալ...
21. 114ա-7բ ԻԹ. Եկեսցուք եւ տեսցուք,
թէ քանի ամ կուսութեամբ եկաց Նոյ եւ հաճոյացաւ Աստուծոյ – Գիտելի է, զի արդարն Նոյ ԵՃ. (500) ամ կուսութեամբ
եկաց...
22.
117բ-8բ Լ. Վասն պոռնկութեան քահանայից – Եթէ հարցանէ ոք. Ապա զիա՞րդ նոր եկեալք...
23. 119ա-28ա ԼԱ. Վարք եւ պատմութիւն
Յոհանու կամաւոր յաղքատին – Յամս
ժամանակաց թագաւորութեանն Արկաթէոսին...
24.
128ա [Ի բանից իմաստնոց] – Ասաց ծերն. Կամիս ծանօթ լինիլ Աստուծոյ, լե՛ր
անծանօթ ի մարդկանէ...
25.
128բ [ Տաղ ինչ] – Բայց ինչ ասեմ իմոյ անձին` / Ախտասիրիս բոլորովին... / Ես Յովհաննէս նուաստ հոգի...
26.
129ա-45ա ԼԲ. Պատմութիւն վարուց առն Աստուծոյ կամաւոր
աղքատեցելոյն վասն Քրիստոսի, որոյ անունն է Ալէքսիանոս, ի Մարդի Ժ. եւ Ե.
(15) – Այր ոմն էր ի Հռոմ
քաղաքի մեծայտուն յոյժ...
27.
145ա-6բ ԼԳ.
Վասն սքանչելեացն որ Անդիոք
ի վանս Կուսանաց եղեն – Պատմեաց
մեզ ի հարանցն, որ բնակեալ էր ի Տորոս...
28.
127ա-60բ ԼԴ. Տեսիլ առաքելոյն Պողոսի, որ տարան զհոգի
նորա երկրորդ յերկինս – Եւ յորժամ
տարան զՊողոս եւ ցուցին նմայ զտեղիս արդարոցն...
29.
160բ-6բ Կտակ Յովսէփայ... – Հրաման պատասխանեաց կտակի Յովսեփայ...
30.
166բ-8ա Կտակ Սաքարայ
– Հրաման պատասխանեաց բանից
Սաքարայ...
31.
168ա-84բ ԼԵ. Պատմութիւն Յովսեփայ Գեղեցկան եւ Ասանեթայ
– Եւ եղեւ ամին յառաջնումն, որ
օր եօթն էր ամսոյն...
32.
197բ-200ա ԼԷ. Հանգիստ երանելոյն Յոհանու առաքելոյ եւ աւետարանչին
– Էր ընդ եղբարս...
33.
200բ-4ա ԼԸ. Քարոզ, որ ասէ. Եւ հրամայեաց Դաւիթ թվել
զժողովեալ (= զժողովուրդն) – Եւ
զի Նահապետքն յերկար ապրէին...
34.
204ա-20ա ԼԹ. Վարք եւ պատմութիւն Յօվսէփ Գեղեցիքին
եւ ողջախոհին – Այս Յակոբ ԲԺ.ան
(12) որդիս ունէր...
35.
220բ Կանոնք – Արուակիտաց եւ անասնագիտաց
եւ որ ընդ կին ընդ Սոթոմայեցիսն գործէ...
36. 221ա-35բ Խ. Երանելոյն Եփրեմի Յաղագս ապաշխարութեան
– Ասէ երանելին մարքարէն
Եզեկիէլ. Անօրէնն եթէ դարձ[ց]ի...
37. 235բ-6բ ԽԱ. Նախ թէ Աբրահամու ի Մօվսէս քանի՞ ազգ է
– Եկեսցուք յառաջին գլուխն եւ տեսցուք...
38. 237ա-45բ ԽԲ. Յաղագս վարուց եւ ելից սրբուհւոյն
Մարիամու Մագդաղենացւոյն... – Ծնաւ
ազնուապէս սրբուհիս այս փառաւորեցեալ...
39. 245բ-6բ ԽԳ. Վասն լռակացութեան – Ի վանս կուսանաց էին կրօնաւորուհիք եւ իբրեւ ԵՃ. (500)...
40. 246բ-8ա ԽԴ. Վասն Աստուածածնի –Մանկունք քրիստոնէից ունէին խնծոր ի ծոցս...
41. 248աբ ԽԵ. Յաղագս պատարագի – Երիտասարդ ոմն ի կարքէ Ցիստէնս...
42. 249ա-50ա ԽԶ. Վասն հայհոյութեան եւ յիշոցաց
– Պատանեակ ոմն ուսեալ եղեւ հայհոյանս...
43. 250ա-2ա ԽԷ. Վասն բամբասանաց – Կրօնաւոր ոմն ամենայն առաքինութեամբ զարդարեալ...
44. 252ա-5ա ԽԸ. Վասն զղջման – Երիտասարդ ոմն ազտմանէ չարին...
45. 255բ-7բ ԽԹ. Վասն ապաշխարութեան –Այր ոմն մեղաւոր, որ զդուստր իւր ապականեալ էր...
46. 258ա-60բ Ծ. Վասն ողորմութեան – Ի
(=Տ)անուտէր ոմն աղքատ, միայն մէկ
դահեկան ունէր...
47. 261ա-3ա ԾԱ. Վասն խոստովանութեան – Երիտասարդ ոմն գնաց ի ծառայտունկ ուրէք...
48.
263ա-5ա ԾԲ. Վասն արբեցութեան – Ի վանս ուրէք Գ. (8) աբեղայք անուամբ եւեթ...
49. 265ա-8ա ԾԳ. Վասն Մարիամու Աստուածածնին
– Էր ոմն երիտասարդ մեծազգի...
50. 268ա-75ա ԾԴ. Վասն հոգէվարի – Գրած է ի Վարս հարանց, թէ ճգնաւոր մի Յովանէս կոչեցեալ հիւանդացաւ...
51. 275ա-6բ ԾԵ. Վասն Պողոսի եպիսկոպոսի – Սա էր Իսպանիոյ յարեւմտից,
եպիսկոպոս Լալ գաւառի...
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
1. 1ա-3ա Կանոն Խաչալուայի եւ Թոնիր օրհնելոյ,
որ ապականի ի բիղծ ժըժմակաց – Առնու քահանայն զխաչն եւ զՄաշթոցն...
2. 313աբ Օրհնութիւն քարոզի – Կենդանի նահատակն, Յոբ հրամայէ, թէ` Օրհնութիւնք...
Դ. Հնատիպ գիրք` 1683 թ.
– 297ա-312բ [Թուղթ սիրոյ եւ միաբանութեան
մեծի կայսերն Կոստանդիանոսի եւ սրբոյն Սեղբեստրոսի վեհագունի փափին...] LETTERA DELL՚ AMICITA, E DELL՚
VNIONE (Դաշանց թուղթ: Հայերէն եւ իտալերէն): Վենետիկ, տպ. Միքելանջելօ
Բարբոնի, 1683. պահպանում են էջ 9-40, անզոյգ էջերի վրայ իտալերէն, իսկ զոյգ էջերի
վրայ` հայերէն:
սկ. էջ 9
«LETTERA...» վրջ. էջ 39
«defiderij della miapro ///»
սկ. էջ 10 «վկայն
Քրիստոսի եւ մեծ խոստովանօղն տէր սուրբ Գրիգոր»,
վրջ. էջ 40 «... Փառաւորեալ Տէր, ընկա՛լ զաղաչանս
ծառայիս քո եւ կատարեա՛
///»:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
26բ Որոց փրկեսցէ զմեզ Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս այսպիսի արբեցութենէ եւ շռայլութենէ,
մանաւանդ զստացող եւ ծրօղ բանիս` զանարգամեծար եւ զպարտականս բիւր քանքարոց,
զարբշիր եւ զանիմաստ` Դաւիթ կրօնաւորս, որ անուամբս եմ եւեթ եւ ի բարեաց գորձոց ունայն եւ դատարկ: Աղաչեմ քաղաքդ յիշելոյ արժ(ա)նի
վարկանիք, զի եւ դուք ազատեսջիք այսպիսի չար յաղթից ի Քրիստոսէ Յիսուսէ Տեառնէ մերմէ, որ է օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն: Եղիցի
եւ եղիցի. ամէն:
48բ Որում եւ զմեզ արժ (ա)նի արասցէ Քրիստոս Աստուած եւս առաւել ծրող սուրբ տառիս`
Դաւիթ միայնակեայցս եւ իմ ծնողացն. ամէն (նման` 52ա):
61ա Որ է զմեզ արժանաւորեսցէ Քրիստոս Աստուած, մանաւանդ ծրող սուրբ տառիս` Դաւիթ կրօնաւորս
եւ զԵսաի սարկաւագն, մանաւանդ զծնողքն իմ` Էլտարն, Խաթփաշէն, եւ եղբարքն իմ` Թաթարն, Յոհանէսն, եւ քեռն իմ` Շահզատէն, եւ հոգեւոր քեռն իմ` հարազատ Գուլումն յիշեա՛յ զմիւսանգամ
գալստեանդ, աստ մարմնով ազատեա՛յ, անդ` հոգով:
74ա Զստացօղ եւ
ծրօղ դաւոյս` զտէր Դաւիթ կոյսակրօն
յիշեցէ՛ք, ով եղբարք սուրբ:
96ա Ով ընթերձողք, թողութիւն արարէ՛ք պակասութեանն գրոյս, թուխթն
վատ էր եւ ես` խամ, աղաչեմ զձեզ:
111բ Որ Ողորմի
ասացէ՛ք օ՛վ ընթերցողք, անարժան եւ սուտանուն,
սեւերես եւ անպիտան Դաւիթ աբեղայիս, որ եմ անուամբ միայն եւ կորձօվ ոչ: Թողութիւն արարէ՛ք, գիրս
վատ է, եւ ես` կարօտ եւ փափակ աստուածային ընթերձուածոցն եւ
բանին. ամէն (նման` 220ա)։
145ա Տէր Քրիստո՛ս,
բարէխոսութեամբ կամաւոր աղքատացելոյն
Ալէքսիանոսի զքո առատ ողորմութենէդ ողորմեա՛յ եղքելի եւ բազմայմեղ
Դաւիթ աբեղայիս, որ լոկ անուամբ եմ կոչեցեալ,
գործովս ոչ: ՌՃԽԶ. (1697) թվականիս
ծրեցաւ, Սուրբ Կարապետն:
197ա Որ ողորմի
ըստացող քաղցր եւ անուշ մատենիս`
Դաւիթ աբեղայիս, որ յոյժ փափաքանօք գրեցի ի վայելումն անձին իմոյ: Դարձեալ
աղաչեմ զձեզ` հա՛յրք եւ եղբա՛րք, ով ոք հանդիպիք` կարդալօվ կամ օրինակելօվ,
մէկ Հայր մեղայիւ յիշեցէ՛ք եւ դուք յիշեալ լիջիք:
2127
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 5 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
168-3 (Տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ): ԿԱԶՄ՝ պարզ ճնշագծերով սեւ կաշի, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ մասն պատառիկ-պահպանակի։
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Մեկնութիւն Սաղմոսաց (տպագիր): ԺԹ. դ.: 2 (էջ 507-510) +2 (էջ 499-502), 507,
502` սոսնձուած կազմին: Կարդալ` էջ 499 «Այր անզգամ զայս ոչ ծանիցէ... Այսինքն՝
բայց յիմար եւ անզգամ մարդն զքո ամենակարօղութիւնդ չի ճանաչեր ///»
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմի կաշին քերծուած, եզրերը՝ մաշուած, կապիչներն ընկած:
ԾՆԹ.
Ամենայն հաւանականութեամբ մատեանիս 5 մասերը ի մի են բերուած Երուսաղէմում Ե. ձեռագրի
անանուն Ա. գրչի ձեռքով:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Աբրահամ (47բ):
ԹԵՐԹ՝
84 (2-85). չգրուած՝ 84ա-5բ: ՊՐԱԿ՝ 7x12 (Բ 14, Զ 10)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
20,3x14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (16,5x10,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր` (անանունք Ա` 2ա-13բ, Բ`
14ա-47ա, 48ա-83բ, Աբրահամ` 47բ, որ գրեթէ չի զանազանւում անանուն Բ-ից.)։ Տող` 29 (2ա-13բ),
30-35 (14ա-83բ)։
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Կազմելիս
պրակները խառնուած եւ այլ ձեռքով կատարուած համապատասխան
նշումներ` 26բ-7ա, 38բ-9ա, 50բ-1ա, 63բ-4ա, 73բ-4ա:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-6ա Նախերգանք քարոզից – Երանելի բնութիւն եւ աննախանձ բարութիւն...
– 6ա-13բ Աւրհնութիւն վերջ քարոզի
– Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն
թարգմանութեան... Այլ եւ աւրհնեսցէ զկաթողիկէ եկեղե/// (շար. թափուած)
[Քարոզգիրք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/61բ-3բ: Գ/չիք: Դ/63բ, 39ա-4ա: Ե-Է/չիք: Ը/43ա-6ա: Թ/չիք: Ժ/46ա-9ա: ԺԱ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/49ա-50բ, 27ա-8բ: ԺԵ/չիք: ժԶ/28բ-31ա: ԺԷ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/14ա-8ա: ԻԴ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/31ա-3ա: ԻԷ/53ա-5բ: ԻԸ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/33բ-6բ: ԿԷ/18ա-22բ: ԿԸ/չիք: ԿԹ/36բ-8բ, 74ա-5ա: Հ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/75ա-6ա: ՀԵ/66ա-8բ: ՀԶ/չիք: ՀԷ/22բ-6ա: ՀԸ/79բ-83բ: ՀԹ-Ձ/չիք: ՁԱ/76ա-9բ:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ԻԸ/չիք: ԻԹ/70բ-1բ: Լ-ԼԱ/չիք: ԼԲ/71բ-3բ, 51ա-3ա: ԼԳ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/68բ-70ա: ԽԸ-ՀԶ/չիք: ՀԷ/59ա-61բ: ՀԸ/26աբ, 64ա-6ա: ՀԹ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք
արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա.
55բ-7բ Քարոզ վասն աղօթից, ի բանն. Հոգի է Աստուած,
եւ երկրպագուաց նորա պարտ է... – Եւ
համեմատութիւն Հոգո եւ նմանութիւն է բազմաւրակի գրեալ ի Գիրս հարցմանց...
բ.
57բ-9ա Քարոզ վասն յիշոցնատուաց, ի բանն. Որ արհամա[ր]հէ
զհայր կամ զմայր` մահու վաղճանեսցի – Գիտելի է, զի որ յիշոնց տան, բազումս մեղանչեն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
47բ Այս մէկ եչիկս (=էջիկս) նուաստ ձեռամբ Աբրահամիս ծրեցաւ, որ եւ ժտեմ յիշել:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 85բ
Յօսէփ քեզ հաւայտտ (այսպէս):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Յովասափ Սեփաստացի:
ԹԵՐԹ՝ 33 (115-147): ՊՐԱԿ` 4x10 (Բ
3): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 18,8x14,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն: (գրադաշտը`
14,4x10): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 36:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` սեւ, կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբից,
միջից եւ վերջից պակասաւոր. խոնաւութիւնից
գրադաշտը գունափոխուած, լուսանցային մասերը թուլացած, ԺԸ. պրակը (148-159) պոկուած, տեղ-տեղ
ցեցակեր, փոքրիկ
պատռուածքներ, զանազան
բծեր: Նախկինում
նորոգուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 115ա-47բ [Տաղարան]
ա. 138ա-9բ Գ. Նախատինք անձին Վարդանայ («Ա-Ք», 138ա ստ.
լս.` «Հրճուիմք») – Անթիւ չարեաւք [յ]անցայ [ես, / Մեղաւք] աղտեղացա ես...
բ. 139բ, 125ա-6ա Դ. Տաղ Առաքել
վարդապետէ ասացեալ Վասն հոգէվարի եւ յերկնային ճանապարհին եւ Յուդային, դիւացն
հանդիպմանցն եւ հոգոց կայանին եւ յօուր դատաստանին եւ դժոխոցն («Ա-Ք» + «Տէր Առաքեալ»,
139բ ստ. լս.` «Դասքըն հրէական», 125ա «Անճառ միածյին», «Լոյսն անճառական»,
125բ «Յարեւելից յարեւմուտս») – Աչք իմ ծովացեալ, / Գետք յինէն հոսեալ...
գ. 126ա-7բ Ե. Խրատական բան յԱռաքել վարդապետէ ասացեալ
(«Ա-Ք» + «Առաքեալի է», լուսանցում` 126բ «Աստուած անեղ, անպարագիծ») – Ամենայն փառք մարդոյ դատարկ եւ ունայն, / Սողոմոն
զայս ասէ շնորհօք տիրական...
դ. 127բ Զ. Ոտանաւոր եւ ողբ յԱռաքել վարդապետէ
Վասն իւրոյ եւ ինձ նման մեղաւորաց («ՅԱռաքեալի է», ստ. լս,` 127բ «Աստուած
իմ Յիսուս Քրիստոս կենդանի», «Անցանէ մեծութիւն») – Յիշելով զաւր մահուն, սիրտ իմ սասանի, / Յահագին
ատենին անձն իմ զարհուրի... / Վախ/// (շար. թափուած):
ե. 140ա [Ժ.] (Անխորագիր եւ սկզբից թափուած) /// եւ իմ. / Թէ յերկինս թէ ի յերկրի, յամենայն ժամ
ըզքեզ հայիմ, / Սարսափեալ անձն իմ դողայ, թէ ի փախուստն ապաւինիմ, ճար չունիմ...
զ. 140բ-2ա ԺԱ. Խրատական բար (=ն)երս ի Գրիգոր վարդապետ` ասացեալ («Ա-Ք»,
ստ. լս.` 140բ «Յիսուս Որդի») – Աւրհնեալ է կամքն արարչական, / Յարարածոցս միաբան...
է. 142ա-4ա ԺԲ. Նորին Գրիգոր վարդապետի ասացեալ («Ա-Ք», ստ.
լս.` 142ա «Հրճուիմք, «Քրիստոս փառաց թագաւոր», 143ա «Փ», «Յիսուս
Որդի») – Աւրհնեալ է Հայրըն լուսոյ, / Որ ստեղծ ըզմեզ ի հողոյ...
ը. 144ա-5ա ԺԳ. Խրատ խռով ոչ կենալու եւ ոխ ոչ պահելոյ ի Նախաշ
վարդապետէ ասացեալ (ստ. լս.` 144ա «Յիսուս Որդու ձայներուն») –Անձն իմ, վա՜յ քեզ հազար բերան, թէ խռով կենաս
կամ ոխ պահես, / Զի խռովարարն է սատանայ, ջանայ, որ զսէրըն հաստատես...
թ. 145աբ ԺԴ. Տաղ հպարտութեան (ի լուսանցս 145ա
«Յիսուս Որդու ձայն») – Քան զամենայն
գործըս չարի, / Հըպարտութիւն է զազրալի... / Ո՜վ Առաքել անմիտ ՚ւ յիմար...
ժ. 145բ-7ա ԺԵ. [«Ի Յովանիսէն Թլգորանցու ասացեալ է». ձեռ.
2676. 194բ] Խրատական բանս սիրոյ եւ խոնարհութեան (ստ. լս.` 146ա «Հրճուիմք»,
«Քրիստոս փառաց թագաւոր») –Խըրատ մի տամ սիրով քեզ, / Թէ միտ դընես ու լըսես...
ժա. 147աբ Գանձ եւ գովասանք պահոց – Պայծառ պատուիրան, պայման տիրական, պարգեւք փըրկութեան, / Պահք սուրբ սըրբարան, պահք հրեշտակական, պահք պարկեշտական...
/ Պահօք պնտա/// (շար. թափուած):
ժբ. 115աբ [Խրատք եւ կշտամբանք անձին` Նաղաշ վարդապետէ ասացեալ
(«Ա-Ք») – Անձն իմ, արի՛ աղօթէ դէմ Արարողին...
/ Ծուլութեամբ ես զիմ կեանքս, աշխարհս ան]ցուցէր...
Տե՛ս տպ. 1965, էջ
143-145:
ժգ. 115բ-7բ ԻԷ. Նորին Նախաշ վարդապետի ասացեալ է («Ա-Ք»,
«Ա») – Անցանէ մեծութիւն եւ փառք
յաշխարհի, / Աւերի եւ քակտի շինուած տաճարի...
ժդ. 117բ-9ա ԻԸ. Նորին Նախաշ վարդապետի (ստ. լս.` 117բ
«Ես եմ կորուսեալ», «Յորժամ Գաբրիէլ գոչէ») – Երազ է եւ սուտ, եղբա՛յրք, աշխարհիս
բաներն ի լըման, / Ո՞ւր են թագաւորք ՚ւ
իշխանք, պարոնայք եւ սուլթան ու խանք...
ժե. 119ա-20ա ԻԹ. Ողբ ի վերայ մեղաց եւ պաղատանք առ Աստուած,
Կարապետ վարդապետէ («Ա-Ն», լս.` 119ա «Ես եմ կորուսեալ», «Երազ է եւ սուտ,
եղբա՛յրք») – Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս
կենդանի եւ կենդանարար, / Զիս կենդանացո՛յ Հոգով, մեռեալ եմ մեղօք չարաչար...
ժզ. 120ա-1ա Լ. Ողբ եւ պաղատանք եւ առակք ապաշխարութեան –
Ողբս աղիողորմ, եղբա՛րք, ինձ եհաս Երեմիայն,
/ Ես զամայութիւնս իմ լամ, որպէս նայ զհինն Իսրայէլին...
ժէ. 121աբ ԼԱ. Ողբ ապաշխարութեան – Անձն իմ, ընտէ՞ր ես ծուլացեր, / ՚Ի ի մահուանէ անհոգացեր...
ժը. 122աբ ԼԲ. Փ [Ողբ ապաշխարութեան] – Կամ առաջի քո ամաւթով, / Գործեր մշտաչար եւ յոլով...
ժթ. 122բ-4բ, 128ա Ողբ ի վերայ դատաստանին եւ դժոխոցն եւ անքուն
որդանցն – Յորժամ տարերք դըղրդին, երկինք ՚ւ երկիր նոր նորանան, / Տէրն իջանէ
իւր հրեշտակաւք ուռնա ու կալն ի դատաստան...
ի. 128ա-30ա Վասըն արդար դատաստանին եւ հատուցման գործոց
նոցին: Վայ, որ զհոգին իմ կորուսի, իսկի չունիմ պատասխանի («Այս Յովասաբի», լուսանցում`
128ա «Յովասափին գոյն է») – Արարչագործն Աստուած, ստեղծօղ համայնին, / Յորժամ գայ ի դատել զազգըս հողածին...
իա. 130ա-1ա ԼԵ. Ողբ եւ պաղատանք Յովասափ իմաստասիրէ ասացեալ
(ստ. լս.` 130ա «Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս». «Երազ է եւ սուտ», «Է մահ քան
ի զքեզ») – Յոյս եւ ապաւէն եւ կեանք,
Տէր Յիսուս, տըւօղ բարութեան, / Հայեա՛յ
մոլորեալ ծառայս եւ տո՛ւր ինձ հոգի զգաստութեան...
իբ. 131աբ ԼԶ. Խրատական բաներս
[յ]Առաքել վարդապետէ (ստ. լս.` 131ա «Յիսուս որդի») – Արեկ
ասեմ բան հրաշական, / Զպատճառ մեղացն զանազան...
իգ.
131բ-2ա ԼԷ. [Անխորագիր, ստ. լս.` 131բ «Յիսուս
Որդի»] – Դու հարսն էրր (=էիր) սուրբ Փեսային, / Տուն հարսանեացն` եկեղեցին...
իդ. 132ա-3ա ԼԸ. Ողբ վասն անձին
եւ վասն հոգոյ [Ֆրկանն ասացեալ. Դիւան, 481] – Յառաջն որ յաշխարհս եկի, / Հանց յիստակ էի զինչ զհայելի...
իե.
133ա-4ա ԼԹ. Խոստովանութիւն եւ նախատինք անձին (ստ. լս.`
133ա «Յիսուս Որդի»]) – Աղտեղացայ խաւար մեղօք քան զկին պոռնիկն Ըրախապու, / Մոռացայ զուխտն աստուածեղէն վասըն մեղաց ՚ւ անչափ չարու...
իզ. 134աբ Խ. [Տաղ հոգոյ, ասացեալ
ի Տաթեւացի Գրիգոր վարդապետէ». ձեռ. 3081, 76ա] – Եղբայր, խօսիմ բան մի առակ, / Թէ մարդս ինչոյ
է նըմանակ...
իէ. 134բ-6ա Խ. Ոտանաւոր Վասն ստեղծման
դրախտին եւ Ադամայ. ԻԳ. տուն – Ստեղծօղն
արարչագործ յէակ հրամանին, / Տնկեաց զդրախտն Եդեմ իւր նախաստեղծին... / Եւ մեղօք
զառածնեալ Յովասափ գրչին:
իը. 136ա-7ա Տաղ խոստովանութեան
– Հաւատամք ի Քրիստոս` Որդին
միածյին, / Եցոյց մեզ ճանապարհ եւ ճշմարտութիւն... / Ովասափ մեղապարտ Սեփաստիացի...
իթ.
137աբ Վասն համբերութեան – Սուրբ հայրքըն հոգեւորք մեզ աւանդեցին,
/ Թէ ունկնդիր լերուք սուրբ պատուիրանին... Մեղօք մոլորելոյս Ովասափ անուն...
լ. 137բ Խրատական բաներս ագահութեան
եւ անընչութեան ի Նախաշ վարդապետէ ասացեալ –Սողոմոն մայրն իմաստութեան / Առ մեզ խաւսի բանց խրատական... / Որ ի դրախտին ադինական /// (շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
136ա (տե՛ս ԻԷ., ոտանաւորի ԻԳ. տունը)
Անհուն մեղաց տայ Տէր թողութիւն,
Ողորմութեամբ Հայր ի աւուրն ահեղին,
Կարդացողի գրոցս, այլ եւ լսողին,
Եւ մեղօք զառածնեալ Յովասափ գրչին:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
ԺԶ. դար |
ԹԵՐԹ՝
12 (148-159, գրչի թերթակալմամբ` ՃԳ-ՃԺԴ.): ՊՐԱԿ՝ 1 (ԺԸ)x12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x14,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (15,5x10,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր` (այլ ձեռք`
149բ)։ ՏՈՂ`
23:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` հանգուցագիր (149բ): Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբից
եւ վերջից պակասաւոր: Լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1.
148ա-9ա, 150ա-3բ [Խրատ
Գրիգորի Միայնաւորի եւ...] ///ոյին ժամուն
աղօթեա՛ որպէս պարտն է...
2.
149բ [Քաղուածք յԱւետարանաց]
ա. 149բ Աւետարանն Մաթէոսի (Գ. 13-17) –Յայնժամ գայ Յիսուս ի Գալիլիեայ... հաճեցար:
բ. 149բ Օետարան Յովհաննու
(Գ. 1-8) – Եւ էր այր մի փարիսեցոց
անտի... ծնեալն ի Հոգոյն:
3. 153բ [Պատկերացուցութիւն]
– Թէ մարդ թխայմորթ եւ դեղին` բնութիւն ծանր է...
4. 154ա-9բ [Յովասափայ Սեբաստացւոյ
Բժշկարան ընտրեալ տարրական մախցի. ձեռ. 7049, 87ա]
– 154ա [Նախերգան] – Աւրհնեալ է բարերարն Աստուած եւ ողորմած: Յորժամ ըստեղծ զմարդն յառաջին...
Բայց մեք, անպիտան ծառայս ձեր մեղայպարտ`
Յովասափ անուն սարկաւագ Սեբաստացի, կամեցան զընտիրն հօաքել եւ բացայայտել փոքր ի շատէ ի գրոց իմաստայսիրական եւ բժշկական... ամէն:
ա. 154աբ
Յառաջն գրեմք զեղանակ դեղոց հօքելոյն
– Եւ գիտացիր, եղբայր, որ զինչ աշխարհս դեղ
կա, Գ. (3) ցեղ են...
բ. 154բ Այլեւ դեղերում պահելն Ե. (5) ցեղ են – Յառաջն այն է, որ ժողովես եւ խուռս շինես...
գ. 154բ-6ա Եւ աստի սկսանեմք զմարդակազմութիւն, որպէս հրամայեցին բժշկական վարդապետք...
– Յաղագս բնութեան մարդկան, թէ որպէս
արարչայգործեցան...
դ. 156աբ
Վասն սերմանելոյ – Ասացին
իմաստնայսէրքն Հիմերիոս, Վերգիլոս, Պղատոն եւ Գալինոս եւ Արիստոտէլ...
ե. 156բ-7բ Վասն ծննդեանն – Արդ,
ծնանի մանուկն Թ. (9) ամիսն եւ Է.ն (7) ամիսն...
զ. 157բ-8ա Դարձեալ Դ. (4) տարերաց`
կրակ, քամի, ջուր, հող եւ Դ. հողմն ի աշխարհս կա... – Նոյնպէս եւ ի մարդն` արիւն եւ խարտէշ մաղց...
է. 158աբ
Եւ վասն շինուածու գլխոյն եւ
ըղեղին – Իսկ գլուխն Գ. (3)
փորւածս ունի...
ը. 158բ-9ա Վասն ըղեղինն
– Եւ [յ]օրինեց Աստուած զըղեղն Է. (7) աստառի մէջ...
թ. 159աբ Վասն աչացն կազմութեան – Յօրինեց Աստուած զաչքն վասն տեսութեան...
ժ. 159բ
Իսկ գլխօոր անդամքն են
այսոքիկ –Ըստ Է. (7) մոլորական
աստեղացն ունելով զբնութիւն նոցա... եւ լսելիք քամոյ:
Համառօտումն է Ամիրդովլաթ
Ամասիացու «Ուսումն բժշկութեան» գործի: Այստեղ թերի. աւելի ամբողջականը տե՛ս ձեռ.
7049, 87ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
153բ (1ի վերջում) Արդ, աղաչեմ զսրբայսէր կարդացողսդ եւ լսողսդ, որք լուսօորիք ի հոգէխառն խրատոյ սուրբ հօրս` Գրիգորի
Միայն[աւ]որի, եւ զիս` սեւերես գրիչս յիշել
ի Տէր, եւ Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Դ.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
1 (160): ՊՐԱԿ՝ 1x1: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
18,7x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,5x9,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. եզրահատուած եւ ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 160աբ
[Քաղուածք ի Սուրբ Գրոց եւ վարդապետաց վասն քարոզողաց] – /// Վարդապետաց. Որ ըմբռնեալ լինի քաղցրութեամբ ներկայիս,
ածէ ի սպանումն յաւիտենից... Պողոս. Զոր
ինչ եւ սերմանէ /// (շար. թափուած):
ՁԵՌԱԳԻՐ Ե.
ԵՐՈՒՍԱՂԷՄ |
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
34 (86-114, 161-166). չգրուած՝ 89բ, 162բ, 166բ: ՊՐԱԿ՝ 34 (17+12+5)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,3x14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (86ա-8բ, 90ա-100բ, 103ա-12բ,
162ա, միասիւն` 89ա, 101ա-2բ, 113ա-4բ, 161աբ, 163ա-6ա) (14,5x10՝ թ. 86ա-8բ, 90ա-100բ,
103ա-12բ, 162ա, 15,5x11–11,5՝ թ. 101ա-2բ, 163ա-5բ, 161աբ, 113ա-4բ, 13x10՝ թ. 89ա)։
ԳԻՐ՝ նոտրգիր (երեք ձեռք` ա. 86ա-8բ, 90ա-100բ, 103ա-12բ, 161ա-2ա, բ. 101ա-2բ,
112բ-4բ, գ. 163ա-6ա), բոլորգիր` 89ա: ՏՈՂ՝ 26-39:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբից եւ միջից պակասաւոր, լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, նախկինում
նորոգուած եւ տեղ-տեղ կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 86ա-8բ [Առակք Սողոմոնի, քաղուածոյ`
Ա. 8-ԻԲ. 14 – Լո՛ւր, որդեա՛կ, խրատու
հօր քոյ,] /// (սկ. չգրուած) եւ մի՛ մերժեր զօրէնս մօր քո... [Գ]ուբ խոր են [բերան]
անօրինին եւ ատեցեալն ի Տեառնէ:
2. 89ա [Գրիգոր Նարեկացի, Մատեան
ողբերգութեան, Բանն ՂԴ.] – Աստուած յաւիտենական, բարերար եւ ամենակալ,
ստեղծիչ լուսոյ...
3. 90աբ Ի Գողգոթա. Վասն Է. (7) խօսից Տեառն եւ խաչափայտին – Եւ գիտելի է զի Դ. (4) ազգ փայտ էր խաչին...
4. 91ա-100բ Քարոզ վասն ելից ժողովրդեանն յԵքիպտոսէ, ի բանն, որ ասէ Տէր ցըՄովսէս.
Ե՛կ առաքեցից զքեզ առ Փարաւոն արքայն – [Յ]այնժամ
յորժամ ծնաւ Մովսէս փրկիչ ժողովրդեանն Իսրայէլի...
5. 101ա-2բ [Օրհնութիւնք ետ քարոզից]
– Աւրհնեալ է Հայր Աստուած անել, անծին եւ անժամանա...
6. 102բ Դեղ մռջմնոցի, որ ի գլուխն լինի – Առ ժանկառ...
7. 103ա-4բ Քարոզ վասն ջրհեղեղին, ի բանն, որ ասէ. Նոյ էր ամ վեց հարիւրից,
եւ ջուր ջրհեղեղին եղեւ ի վերայ երկրի –
[Յ]որժամ որ եղեւ` սպան Կաեն զԱբէլ` զեղբայր իւր... եւ ասէ այլեւս /// (շար. թափուած):
8. 105ա-9բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Քարոզ վեցերորդ գիրակին. Վասն մահու
եւ կատարածի աշխարհիս, ի բանն, որ ասէ. Արթուն կացէ՛ք... (Ձմեռան ՂԱ.) – Նախախնամութիւնն Աստուծոյ եւ բարերարութիւնն...
9. 110ա-2բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Քարոզ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին..., ի բանն, [որ] ասէ (Ձմեռան ՂԷ.) – [Բ]արեգութն եւ բարերարն եւ մարդասէրն փրկիչն
մեր Յիսուս Քրիստոս...
10. 112բ-4բ [«Ուրբաթագիրք. Վասն
բժշկութեան հիւանդաց». ձեռ. 604, 6ա]
– Կարդամք առ քեզ, Հայր Տեառն մերոյ Յիսուսի
Քրիստոսի... Կապեմ զքեզ անուամբն Աստուծոյ, չունիք իշխանութիւն կալ աստ /// (շար.
թափուած):
11. 161աբ [Օրհնութիւնք յետ քարոզից
եւ] –///ուսցէ զերեսս իւր ձեզ... Աւրհնեսցէ Տէր Աստուած
զտունս զայս...
– 162ա Այս է ցանկ եւ համար քարոզացս, որ գրեցօ ի յԵրուսաղեմ – Ա. Քարոզ վասն աղօթից... [ԺԸ]. Քարոզ վասն ելից
ժողովրդեանն...
Նշուած 18 քարոզներից պահպանուել
են միայն 4-ը (Բ., Գ., ԺԳ., ԺԸ.):
13. 163ա Դեղ միջացաւի... – Ամէն
օր Գ. ճնճղուկ խորուած ուտէ...
5 դեղատոմս` «Միջացաւի» եւ
«Արանքն կապածի»:
14. 163ա-5բ [Քարոզ վասն Ողջունի... ի Պետրոսէ գերիմաստ վարդապետէ Հռոմկլայեցւոյ.
ձեռ. 4633, 60բ]. Որպէս ասէ Տէրն, առ աշակերտսն իւ[ր] պատուէր տալով. Իբրեւ մտանիցէք
ի տունս կամ ի քաղաքս, ողջոյն տայջիք... – [Ե]ւ արդ, գիտելի է, զի ողջոյն արդարութեանս
(=այսպէս) բազում կերպիւ առեալ լինի... եւ ընդ ձեզ լիցի յաւիտեան յաւիտենից. ամէն:
15. 166ա [Աղիւսակ կենդանակերպից ըստ աւուրց լուսնի եւ ամսոց]
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
162ա (Ցանկի խորագրում)...
որ գրեցօ ի յԵրուսաղէմ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
166բ (ԺԸ. դ.) Այս գիրքս, ես` Յարութիւն վարդապետս առի ի Լիմ անապատս`
զօլաթա մի:
2128
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Աւընդանց ԳԻՒՂ |
ՌՃԻԹ. – 1680 |
ԳՐԻՉ՝ Վարդան երէց:
ՍՏԱՑՈՂ` Մխիթար վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 490. չգրուած՝
1բ, 26բ, 352բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԽԱx12 (Խ, ԽԱ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ (լուսագծերով` 37-490, արեւելեան`
1-36: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն` 377աբ, 382աբ) (12,5x9,5): ՏՈՂ՝ 24: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի` դռնակով եւ կապիչներով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը`
կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 2ա: Ճակատազարդ` 27ա: Լուսանցազարդ` բուսական (2ա, 27ա): Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` շագանակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մատթէոսի: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած 2 թերթերի ընդլայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (11), բոլորգիծ երկաթագիր, 19 տող։ Ստ. լս.` համաբարբառ:
Կարդալ` Գբ-Դա, Գա-Դբ «/// ասեն. Սա է մարգարէն... զիշխանութիւնդ ///» (ԻԱ.
11-23), Բա-Աբ, Բբ-Աա «[/// զսկաւառ]ակին... մինչեւ ասիցէք աւրհ[նեալ] ///» (ԻԳ.
26-39):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր, եզրահատուած եւ լուսանցագրութիւնները
վնասուած: Կազմի եզրերը` թեթեւակի մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-490բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 25ա-6ա Ցանկն գրոցս, թէ ինչ կա ի սմա ամբարեալ
– Ա. Վասն Տարեմտին... Կ. Նախերգանաց եւ աւրհնութեան:
Ցանկում նշուած է 60 քարոզ, սակայն իրական քանակը 67 է. 3 համար (Ա-Գ.) կրկնուած է (+3) եւ 4 քարոզ միաձուլուած այլ 4 քարոզի` ԻԵ., ԻԹ., ԾԱ., ԾԵ. (+4): Առկայ 67 քարոզներից 42-ը Ձմեռան հատորից են, 17-ը` Ամառան, 7-ը` արտաքոյ նոցունց, իսկ 1-ը` այլ:
1.
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/2ա-11բ: Բ-Գ/չիք: Ե/27ա-30բ: Զ-Ը/չիք: Թ/42բ-9բ: Ժ/49բ-58ա: ԺԱ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/58ա-72ա: ԺԵ/չիք: ԺԶ/72ա-5բ: ԺԷ-ԻԱ/չիք: ԻԲ/99բ-105: ԻԳ/126ա-32ա: ԻԴ/138ա-45բ: ԻԵ/չիք: ԻԶ/76ա-9բ: ԻԷ/145բ-9բ: ԻԸ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/156բ-63ա: ԽԵ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/442բ-9ա: Ծ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/79բ-85ա: ԿԶ-ԿԷ/չիք: ԿԸ/85ա-9ա: ԿԹ/120ա-6ա: Հ-ՀԱ/չիք: ՀԲ/96բ-9բ: ՀԳ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/105ա-11ա: Ձ/չիք: ՁԱ/111ա-20ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/132ա-7բ: ՁԶ/չիք: ՁԷ/150ա-6բ: ՁԸ-Ղ/չիք: ՂԱ/187ա-93ա: ՂԲ/չիք: ՂԳ/163բ-73բ: ՂԴ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/173բ-87ա: ՂԷ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/193ա-4բ: ՃԴ/194բ-200բ: ՃԵ/200բ-6ա: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/206ա-21բ: ՃԺ/չիք: ՃԺԱ/221բ-30բ: ՃԺԲ/չիք: ՃԺԳ/231բ-9ա: ՃԺԴ-ՃԺԵ/չիք: ՃԺԶ/230բ-9ա: ՃԺԷ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/239ա-46ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք; ՃԻԹ/400ա-5ա: ՃԼ/246ա-62բ: ՃԼԱ/405ա-9ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/262բ-77ա: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/409ա-15ա: ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/277ա-88բ: ՃԽ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/288բ-98բ: ՃԽԳ/չիք: ՃԽԴ/415ա-7բ: ՃԽԵ/298բ-309բ: ՃԽԶ/309բ-16բ: ՃԽԷ/316բ-24ա: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ԼԵ/չիք: ԼԶ/351բ-62ա: ԼԷ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/324ա-31բ: ԽԵ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/425բ-33ա: ԽԸ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/453ա-8ա: ՂԷ/չիք: ՂԸ/462բ-70բ: ՂԹ-ՃԱ/չիք: ՃԲ/362ա-72ա: ՃԳ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/471ա-5բ: ՃԺԹ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/475բ-82ա: ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/331բ-7բ: ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/337բ-51բ (հատուած): ՃԻԸ-ՃԻԹ/չիք; ՃԼ/371բ-83ա: ՃԼԱ-ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/392բ-400ա: ՃԼԷ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/458ա-62ա: ՃԽԹ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/433ա-42բ: ՃԾԳ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/451ա-2բ: ՃԾԶ-ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/11բ-8բ: ՃՀԶ/չիք: ՃՀԷ/19ա-24բ: ՃՀԸ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 30բ-42բ Բ. Նորին Գրիգորի Քարոզ Ծնընդեան, ի բանն. Գիրք ծնընդեան Յիսուսի Քրիստոսի – Ի վերայ այսմ բանի չորս ինչ ասելի է: Նախ` որպէս
բազմաւորական դնէ...
բ. 89ա-96բ Ժ. Գրիգորի Քարոզ վասն աղօթից, ի
բանն, Հայր մեր որ յերկինս... – Աստանաւր յաղագս վեց իմն պիտոյից է ձեռնարկութիւնս
մեր...
գ. 383բ-92բ ԽԴ. Դարձեալ Վասն Փոխման Աստուածածնին,
ի բանն. Բազում դստերք ստացան մեծութիւն...
– Զնախատեսութիւն աստուածապսակ արքայիս Սողոմոնի...
դ. 417բ-20բ Ծ. Նորին Վասն վկայութեան ամենասուրբ
Երրորդութեանն, զոր հաւատամք ի յերից... Տեսցուք զառաջինն յԱստուածաշունչ գրոց – Նախ Մովսէս ասէ. Ի սկզբանէ արար Աստուած...
ե. 421ա-3բ ԾԱ. Յաղակս Օծումն. քահանայից – Գիտելի
է, զի ի ննջեցեալսն զքահանայն միայն օծանեն...
զ. 424ա-5բ Դարձալ Վասն մահու քահանայից,
ի բանն. Տէ՛ր, հա՛ն ի բանտէ – Գիտելի է, զի
բազում իրս նշանակէ բանդն...
է. 449ա-51ա ԾԵ. Դարձեալ Վասն երկրորդ աւուրն,
ի բան մարգարէին. Ընդ երեկոյս հանգիցեն լալիք... – Եւ արդ, գիտելի է, զի բանս այս
ունի բազում տեսութիւն...
4. 482բ-90բ Կ. [Նախերգանք եւ Օրհնութիւնք]
ա. 482բ-8ա Նախերգանք քաղցր եւ ախորժ. ասացեալ ի վարդապետաց – Անեղ եւ անըսկիզբն եւ անմահ...
բ. 488ա-90բ Աւրհնութիւն զկնի քարոզի, զոր ասացեալ են վարդապետք – Արդ, այսոքիկ բաւականասցին առ ի մէնջ /// (միջից պակասաւոր)
489բ Դաստիարակդ ժողովրդոցդ 490ա Եւ զայլ ամենայն ցասումն... զերանաւետ ձայնն լսել, որ ասէ: Եկայք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1ա Ա՜հ, վարդապետ, ի քո դարտէն,
ո՛չ թո[ւ]ղթ տուիր, ոչ խաբար՚մ, չեմ գիտէր թէ յընչ է պատճառն:
71ա (ի ստ. լս.) Վարդապետ իմ րաբունի
Մեղր ըղրկի գրագրի,
Ապա աչեր կու բալ առի:
241ա Գրեցաւ Քարոզս յետին ուրբաթին, որ աւրհնի. Այսաւր
սըրբոց հայրապետացն:
249ա ԲՃԿԵ. (265) գիր ի մի թուղթն գրւաւ:
358ա Զայն տեղն դու ըղրդէ,
ով վարդապետ, դու ես գիտուն:
383ա Գրեցաւ գիրքս ի գեւղ, որ կոչի Աւընդանց,
ձեռամբ Վարդան երիցու, ի վայելումն անձին Մըխիթար վարդապետին,
թվին ՌՃԻԹ. (1680) ամին:
490բ Արդ, գրեցաւ սա թովականիս
Հայոց ՌՃԻԹ. (1680) ամին, ձեռամբ յոգնամեղ եւ փծուն գրչի` Վարդան երիցու, ի
գեօղս որ կոչի Աւընդանց: Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, որք հանդիպիք սմա կարդալով
կամ օրինակելով, անմեղադիր լերո՛ւք սխալանացս եւ խոշորութեանց, զի կար մեր այս
էր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԷ դ.) Տէր Մինասի մօտն Զ. (6) ղռուշ կայ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա (այբուբեն), 180բ
(տառեր), 352բ Ով իմ եղբայր եւ պատուական / Դու նման ես ալմաստ ական, զատ կա՛ց: Եւ
եղկելի պապն Յոհաննէս յնըստաւ գահըն Պետր: Ով ի մէջ:
2129
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Պերգամէ |
ՌՃԿ. – 1711 |
ԳՐԻՉ՝ Վարդան Կարբեցի:
ԹԵՐԹ՝ 323-1 (տե՛ս
Պահպանակ). չգրուած՝ 1ա-2բ, 4բ, 10ա, 228բ, 322բ-3բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԷx12 (Ա, Թ, ԻԷ 11, ԺԹ
13)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(14,7x9,4)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 22։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, վրան
մետաղէ փոքրիկ խաչ` փականի ելուստի հիմք եւ մետաղէ գամեր, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
թուղթ, մասն պահպանակի (Ա), մասն ԻԷ. պրակի (Բ)։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1, թուղթ, խաչանշան լուսադրոշմով
(սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 5ա: Լուսանցազարդ` բուսական (5ա): Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից
լուսանցները քայքայուած եւ Ի. դ. կարկատուած: Տեղ-տեղ փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան
բծեր: Կազմի Ա. փեղկի կաշին 1/4-ով քայքայուած եւ թափուած, Բ. փեղկի կաշին քերծուած,
եզրերը` մաշուած, դռնակն ու կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա.
3ա-321բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 3ա-4ա [Ցանկ քարոզից] – Ա. Նախ` Քարոզ չորից աւագ տօնիցն...
ԾԶ. Քարոզ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին...
Ցանկս թերի է. պարունակում
է 57 քարոզ. 31-ը` Ձմեռան հատորից, 19-ը` Ամառան, իսկ 7-ը` արտաքոյ նոցունց:
1. [Քարոզք
յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Գ/չիք: Դ/12ա-9ա: Ե-Զ/չիք: Է/19ա-29ա: Ը-ԺԴ/չիք: ԺԵ/29բ-34բ: ԺԶ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/35ա-8ա: ԻԷ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/38բ-45բ: ԿԳ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/45բ-51ա: ԿԷ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/51բ-6բ: Հ-ՀԴ/չիք: ՀԵ/74բ-9ա: ՀԶ/79ա-83բ: ՀԷ/չիք: ՀԸ/84ա-90բ: ՀԹ-Ձ/չիք: ՁԱ/90բ-6ա: ՁԲ/96ա-9բ: ՁԳ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/99բ-104բ: ՁԶ-ՁԷ/չիք: ՁԸ/104բ-13ա: ՁԹ/չիք: Ղ/113բ-6բ: ՂԱ/116բ-22ա: ՂԲ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/305բ-13ա: ՂԷ/313ա-21բ: ՂԸ/չիք: ՂԹ/122ա-7բ: Ճ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/127բ-34ա: ՃԶ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/134ա-40ա: ՃԺԳ-ՃԺԵ/չիք: ՃԺԶ/140ա-5ա: ՃԺԷ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/145ա-52ա: ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/152ա-8ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/158ա-61բ: ՃԼ-ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/162ա-8ա: ՃԼԹ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/168ա-76ա: ՃԽԳ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/176ա-83ա: ՃԽԶ-ՃԾ/չիք: ՃԾԱ/183ա-9ա: ՃԾԲ-ՃԾԷ/չիք: ՃԾԸ/189բ-94ա: ՃԾԹ/194ա-7ա: ՃԿ ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք
յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Բ/չիք: Գ/243ա-57ա (տրոհուած` ԽԵ-ԽԶ): Դ/չիք: Ե/257ա-60բ (համառօտուած): Զ/չիք: Է/261ա-8բ: Ը-ՀԱ/չիք: ՀԲ/268բ-73ա: ՀԳ/չիք: ՀԴ/273ա-81ա: ՀԵ-ՃԺԴ/չիք: ՃԺԵ/235ա-43ա: ՃԺԶ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/197ա-202բ: ՃԻԸ-ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/202բ-9ա: ՃԼԲ-ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/209ա-13բ: ՃԼԷ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/213բ-9բ: ՃԽԲ/219բ-23բ: ՃԽԳ-ՃԽԶ/չիք: ՃԽԷ/224ա-8ա: ՃԽԸ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/281ա-5ա: ՃԾԳ-ՃԿԷ/չիք: ՃԿԸ/285ա-91ա: ՃԿԹ/291ա-5ա: ՃՀ/295ա-9ա: ՃՀԱ/299ա-304ա: ՃՀԲ/304բ-5ա: ՃՀԳ/5ա-12ա: ՃՀԴ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա.
56բ-60բ Թ. Նորին Քարոզ վասն վարդապետաց, ի բանն. Աւետարանեցի զարդարութիւն...
– Տէրն մեր Յիսուս
Քրիստոս յառաջ քան զմարդեղութիւն իւր...
բ.
60բ-3ա Ժ. Նորին Քարոզ վասն ապաշխարութեան, ի բանն, որ ասէ. Առաւել լուա զիս...
– Բանս վասն ապաշխարութեան
եւ թողութեան մեղաց է...
գ.
63ա-8բ ԺԱ. Նորին Քարոզ վասն տանջանաց եւ խրատուց եւ վասն մարտիրոսաց եւ հաղորդի
եւս ի բան Սաղմոսին. Զայս խոնարհ առնէ եւ զսոյն բարձրացուցանէ... – Կրկին են գործք մարդկան` բարի եւ չարս, եւ կրկին
են փոխարէնքն Աստուծոյ...
դ.
68բ-71բ ժԲ. Նորին Քարոզ վասն մահու, ի բան Սաղմոսին. Մարդո որպէս խոտոյ են աւուրք
իւր... – Մահկանացու կեանք
մարդոյս Գ. (3) յատկութիւն ունի...
ե.
71բ-4բ ԺԳ. Նորին Քարոզ վասն ողորմութեան, ի բանն. Երանի որ խորհի զաղքատն եւ
զտնանկն... – Բարեգործքն Գ.
(3) են տեսակաւ, այսինքն` պահք, աղօթք, ողորմութիւն...
զ.
229ա-32ա ԽԲ. Քարոզ սուրբ յԵրուսաղեմայ – Ուրախ եղէ ես: Պատասխանի. Վասն Դ. (4) պատճառի:
Նախ` հասանելն ի դրունս...
է.
232ա-5ա ԽԳ. Քարոզ ի դէմս եկեղեցոյ Սուրբ կուսին – Զի՞նչ է հանգիստ Տեառն, որ ասէ. Արի՛, Տէ՛ր, ի
հանգիստ քոյ: Պատասխանի. Գիտելի է, զի հանգչել ասի նմա...
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ.
դ.
– 228ա
[Վասն մեղաց, ի բանն]. Զմեղս ատեցի եւ անարգեցի – Բազում վնաս մեղացն պատահի...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
29ա Սուրբ եւ փառաւորեալ Ծննդեամբ քո, Տէ՛ր, թո՛ղ զբազում պարտիս Վարդան անարհեստ եւ բազմամեղ իրիցու: Գրեալ ի Պէրգամէ, ՌՃԿ. (1711) թվին, ի յերկիրն Ասիայ, որ պանտուխտ եղայ:
38ա Վարդան էրէց թարմատար գրիչ:
51ա Եւ զեղկելի եւ զմեղապարտ անարհեստ գրիչ` Վարդան քահանայ յիշեա՛յ,
որ ի դառն կենօք ի յօտար յերկիր Ասիա` ի Պերգամէ. ի թուին ՀՈՂՆ.
(1711), զհողացեալս, յերկրեաւ Արարադեան
Կարբոյ:
251բ Տետրս (պրակ ԻԱ.) գրիլն Սուրբ Խաչն էր ի Սօմա:
305ա Գրեալ եղեւ չնչին Վարդան իրիցուէ անարհեստէ
թվին ՀՈՂՆ. (1711):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա (ԺԸ. դ.) Դաւիթս գրեցի:
2. 322ա (ԺԸ. դ.) Օգրակապօք տվաք
Ա. (1) մահրամայ իւր սարօքն քահանային, եւ Ա. (1) այլ` Այվազին նոյն կերպիւ, Վալօ Ա. (1) թէզպէհ իւր սարօքն, Ախցխա` Ա. (1) թէզպէհ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 5ա
Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 2ա (ցանկից 4 գլուխ),
223բ ամէն:
2130
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ՊՂԶ. – 1447 |
ԳՐԻՉ՝ Տէրունական աբղյ., Յուհաննէս
կր. Սանահնեցի: ՍՏԱՑՈՂ` Յովանէս եպս. Կաֆայեցի: ԿԱԶՄՈՂ` Մխիթար երէց Հէղատեցի:
ԹԵՐԹ՝ 426-2 (տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ`
Գ-Դ). չգրուած՝ 170բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2 Ա-ԼԵx12 (Ա, Ե-Զ, ԻԹ, ԼԲ 14, Դ չիք, ԺԱ-ԺԶ, ԼԵ 13,
ԻԶ, Լ, ԼԴ 11)։ ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ (կրկնագիր` հինը
երկսիւն, բոլորգիծ մանր երկաթագիր, անընթեռնելի(թ.՝ 20-39, 54-94,
108-118, 130-134, 140-142, 146-158, 168-169, 200-211, 218-224, 240-241,
266-267, 279, 311-315, 351-353, 396-397))։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x13,5 (անհամաչափ): ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (16x 10)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր (ըստ գրչաց)։ ՏՈՂ՝ 29։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի` դռնակով եւ կապիչներով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի զարդադրոշմ
կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ) + 2 (Է-Ը), դեղին թուղթ (Ի. դ.):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Ղուկասու: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Գ-Դ, թերթակալուած` 1-2) + 2 (Ե-Զ), ստացուած ընդլայնակի
երկտակուած 2 թերթից: Մագաղաթ, երկսիւն (13x10,5), ուղղագիծ երկաթագիր, 19 տող: Ի
ստորին լուսանցս համաբարբառ: Կարդալ` Դբ-Գա, Դա-Գբ «/// Յայնմ աւուր... արք երկու
ելի[ն] ///» (ԺԷ. 31-ԺԸ. 10): Զբ-Եա, Զա-Եբ «/// յերեսաց քոց... Եւ պատասխանի ե[տուն]
///» (ԺԹ. 42-Ի. 7):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, որոնցից մի քանիսը մետաքսաթելով
կարուած: Տեղ-տեղ զանազան բծեր, ցեցակեր: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած:
Կապիչները նորոգուած հին եւ նոր կաշիների զուգորդումով:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-426ա [Քարոզգիրք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
– 3ա-4բ [Ցանկ քարոզից] – Ա. Նախ` Վասն աւրինաց... ՃԱ. Քարոզ
ի բանն. Զի եւ Քրիստոս մի անգամ մեռօ:
Ցանկում նշուած 101 քարոզներից
3-ը (Է., ՂԷ-ՂԸ.) թափուած են. մնացած 98-ից 84-ը Ամառան հատորից են, 6-ը` Ձմեռան,
իսկ 8-ը` արտաքոյ նոցունց:
1.
5ա Գրիգորի Եռամեծի, բանիբուն վարդապետի, քաջ հեռետորի, աշակերտի Յոհանու Որոտնեցոյ,
շարժեալ ի բարեսէր մտաց, ի Հոգոյն շնորհաց, տիրական հրամանաց տալ ըստ ըղձից ի քէն
խնդրողաց ըստ ջերմեռանդ սրտից վասն եղծման չարիմաց բանից անհամեստ քարոզչաց... Երկրորդ
հատոր Քարոզգրոցս...
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/5ա-8բ: Բ/43ա-5բ (սկ. «Եկ եւ անփոփոխ է օրն կատարածի): Գ/19ա-34ա: Դ/չիք: Ե/34ա-41ա: Զ/8բ-12ա: Է/12ա-8բ: Ը/չիք: Թ/329ա-37ա: Ժ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/305ա-10ա: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/91ա-4բ: ԺԹ-ԻԴ/չիք: ԻԵ/53բ-6բ: ԻԶ/300բ-5ա: ԻԷ/չիք: ԻԸ/313բ-5բ: ԻԹ-Լ/չիք: ԼԱ/204բ-7ա: ԼԲ/չիք: ԼԳ/95ա-8ա: ԼԴ/175բ-9բ: ԼԵ/179բ-83բ: ԼԶ/չիք: ԼԷ/132ա-5բ: ԼԸ/135բ-42ա: ԼԹ-Խ/չիք: ԽԱ/142ա-7բ: ԽԲ/265ա-8բ: ԽԳ/չիք: ԽԴ/296բ-300բ: ԽԵ/չիք: ԽԶ/151ա-7բ: ԽԷ/235բ-40բ: ԽԸ/98բ-101բ: ԽԹ/103ա-5ա: Ծ/101բ-3ա: ԾԱ-ԾԲ/չիք: ԾԳ/105ա-8ա: ԾԴ-ԾԵ/չիք: ԾԶ/49ա-53բ: ԾԷ/81բ-6ա: ԾԸ/չիք: ԾԹ/86բ-8ա: Կ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/125բ-31բ: ԿԳ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/88ա-91ա: ԿԶ/253ա-5բ: ԿԷ/74բ-9ա: ԿԸ-Հ/չիք: ՀԱ/255բ-60ա: ՀԲ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/57ա-65ա: ՀԵ/չիք: ՀԶ/240բ-5ա: ՀԷ/245ա-9ա: ՀԸ/212բ-17ա: ՀԹ/չիք: Ձ/217ա-25ա: ՁԱ/225ա-30ա: ՁԲ/158ա-466բ: ՁԳ/163բ-6բ: ՁԴ/279բ-82բ: ՁԵ/166բ-170ա: ՁԶ/282բ-4բ: ՁԷ/284բ-9ա: ՁԸ/290բ-2բ: ՁԹ/292բ-4բ: Ղ/294բ-6բ: ՂԱ/չիք: ՂԲ/289ա-90բ: ՂԳ/124ա-5բ: ՂԴ/79ա-81բ: ՂԵ/չիք: ՂԶ/118բ-23բ: ՂԷ/207ա-12բ: ՂԸ-ՃԱ/չիք: ՃԲ/187ա-90ա: ՃԳ/184ա-7ա (կրկն.՝ 310ա-3բ): ՃԴ/108ա-13բ: ՃԵ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/69բ-74ա: ՃԺԱ-ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/147բ-51ա: ՃԺԵ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/249ա-53ա: ՃԺԹ/չիք: ՃԻ/165ա-9բ: ՃԻԱ-ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/113բ-8բ: ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/260բ-5ա: ՃԻԷ/357բ-63ա: ՃԻԸ/363ա-70բ: ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/370բ-8բ: ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/379ա-84բ: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/384բ-7բ: ՃԼԷ/388ա-92բ: ՃԼԸ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/230ա-5բ: ՃԽԲ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ/403ա-13բ (վրջ. «... ժառանկակից եղաք անդրանկացն
դասուց որպէս»): ՃԽԷ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/400ա-2բ: ՃԾ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/199բ-204ա: ՃԾԳ/190ա-3բ: ՃԾԴ/197ա-9բ: ՃԾԵ/193բ-4ա: ՃԾԶ/194ա-5ա: ՃԾԷ/195ա-6ա: ՃԾԸ-ՃԿԱ/չիք: ՃԿԲ/196աբ: ՃԿԳ-ՃԿԴ/չիք: ՃԿԵ/393ա-410ա (համառօտուած): ՃԿԶ-ՃԿԷ/չիք: ՃԿԸ/414ա-7ա (սկ. «[հեղձու]ցանէր. վասն որոյ
վրէժխնդիր եղեւ Աստուած...»): ՃԿԹ-ՃՀ/չիք: ՃՀԱ/417ա-22բ: ՃՀԲ-ՃՁԸ/չիք:
2. [Քարոզք
յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/316ա-22ա: ՃԾ/322ա-8բ: ՃԾԱ-ՃԾԳ/չիք: ՃԾԴ/350բ-3բ (համառօտուած): ՃԾԵ/չիք: ՃԾԶ/345բ-50բ: ՃԾԷ/341ա-5բ: ՃԾԸ/337ա-41ա: ՃԾԹ-ՃԿԱ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա.
41ա-2բ Զ. Նորին Քարոզ վասն մահու, ի բան Սաղոմսին, որ ասէ. Մարդ որպէս խոտոյ եւ
աւուրք իւր որպէս ծաղիկ վայրի... – Մահկանացու
կեանք մարդոյ երեք [յ]ատկութիւն ունի... զինչ ծառ որ ծաղկի` նա պտուղ բերէ /// (շար.
թափուած):
բ.
45բ-8բ Թ. Նորին Քարոզ ի դէմս եկեղեցո եւ սուրբ Կուսին, ի բանն. Արի՛, Տէ՛ր, ի
հանգիստ քո... – Զի՞նչ է հանգիստն,
որ ասէ...
գ.
71ա-5բ ԼԹ. Նորին Քարոզ Պատարագի կարգաւ... – Հարց. Զի՞նչ է ասելն Խորհուրդ պատարագի...
դ.
269ա-74ա ԿԵ. Նորին Քարոզ վասն Յարութեան, ի բանն. Յարեաւ Աստուած, եւ տրուեցան
ամենայն թշնամիք նորա... – Հրամաեաց Աստուած երբեմն
մեծին Մովսիսի...
ե.
274ա-7բ ԿԶ. Նորին Քարոզ յարութեան, ի բանն. Ի գիշերի համբարձէ՛ք զձեռս ձեր ի սրբութիւն...
– Բե՛ր նախ տեսցուք, թէ...
զ.
277բ-9բ ԿԷ. Նորին Քարոզ վասն պաշտաման գիշերոյ, ի բանն. Զարթիք փառք իմ...
– Վեց է տեսութիւն
բանիս: Նախ` ի դէմս Դաւթի...
է.
354ա-7բ ՁԷ. Քարոզ գալստեան Սուրբ Հոգոյն, [ի բանն]. Լցան ամենեքեան Հոգով Սրբով
եւ սկսան խօսել այլ եւ այլ լեզուս... – Հոգին Սուրբ տայր բարբառել նոցա...
ը.
422բ-6ա ՃԱ. Նորին Քարոզ. Ասէ առաքեալն Պետրոս. Զի եւ Քրիստոս միանգամ վասն ձեր
մեռաւ... – Զամենայն խորհուրդ
տնօրէն իւր Քրիստոս առաջայգոյն եցոյց վառիլ մորենոյն...
4. Յաւելագրութիւն,
ԺԵ-ԺԶ. դդ.
ա.
Պատառիկ Պահապանակ Գբ [Առ Գաղատացիս, Ա. 8-10] – Այլ եթէ մեք... ոչ էի:
բ.
Պատառիկ Պահապանակ Դա [Գործք Առաքելոց, Բ. 1-4] – Եւ ի կատարել... բարբառել:
գ.
Պատառիկ Պահապանակ Դա [Բ. Թուղթ Յովհաննու 10-11] – Եթէ ոք գայցէ... գործոց նորա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
426ա Ո՛վ սուրբ
վարժապետք, որք հանդիպիք այսմ հոգելից դրախտիս, յիշեսջիք զսակաւ աշխատողս` զՏէրունական աբեղայս:
426բ Ի թվին ՊՂԶ. (1447): Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեան եւ
մի Աստուածութեանն` Հօր եւ Որդո եւ Հոգոյն Սրբոյ: Արդ, գրեցաւ առաքելական եւ մարգարէական,
աւետարանական եւ վարդապետական աստուածաբուխ, հոգիալից տառս այս` ձեռամբ
Տէրունական[ի] եւ Յուհաննէս կրօնաւորի Սանահ[ն]եցոյ,
ի խնդրոյ սրբասէր եւ հեզահոգի գրոց հետեւողի` Յովանէս եպիսկոպոսի Կաֆայեցոյ,
ի վայելումն անձին իւրոյ եւ յիշատակ ծնողաց իւրոց: Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, որք հանդիպիք
այսմ հոգէլից բուրաստանիս` կամ կարդալով կամ աւրինակելով, վասն սիրոյն Քրիստոսի,
յիշեսջիք յաղաւթս ձեր` զՅովանէս եպիսկոպոս Կաֆայեցիս, եւ զպապքն իմ`
զԳալուստ էրէցն եւ զխաւճայ Ղազարն, եւ զհայրն իմ` զպարոն Գէորգն,
եւ զմայրն իմ` զՇիրին-Մելիք, եւ զհաւրեղբայրն իմ` զտէր Դանիէլ աբեղայն,
եւ զեղբայրքն իմ` զՆիկողայոսն եւ զԿարապետն եւ զՄկրտիչն,
եւ զամենայն մերձաւորքն եւ զազգականքն իմ. եւ որ սրտի մտօք յիշէ զմեզ եւ Ողորմի
ասէ, Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս իւրն ողորմեսցի: Դարձեալ աղաչեմ զամենեսեան, յիշեսջիք
յաղաւթս ձեր` զՀէղատեցի Մխիթար էրէցն, որ զգիրքս կապեց եւ շատ զահմաթ քաշեց,
սրտի մտօք Ողորմի ասէք:
Համառօտութիւնը տե՛ս ԺԵ.
դ. յիշ-ք, Ա. էջ 607-608:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Պատառիկ Պահապանակ Եա (ԺԷ. դ., նոտրգիր) Աբրահամն, Կուլնազարն, մեր Պետրոսի ընկերքն:
2. Պատառիկ Պահապանակ Զբ (ԺԷ. դ., նոտրգիր, եղծուած) /// տեսած գրեանքն.
Ա. (1) Աւետարան մագաղաթեայ հին, Ա. (1) Բուն Մաշտոց, Ա. (1) նօտր Մաշտոց փոքր,
Ե. (5) տ[ե՞տր] ձայն[ա]քաղ, Ա. (1) նօտր ///
2131
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԾԱ. – 1702 |
ԹԵՐԹ՝ 239+1 (կրկն.՝ 98)-1 (տե՛ս Պահպանակ).
չգրուած՝ 77բ, 143բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Իx12 (Է 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
20,5x15,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը` թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր: Պահպանակ`
1, թուղթ (սկզբից):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից տեղ-տեղ
գրադաշտը գունափոխուած, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի կաշին` քերծուած,
եզրերը` մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-239բ [Ճառք, Քարոզք, Խրատք, Պատմութիւնք]
1. 2ա-6ա Ա. Վեցերորդ կիրակի: Երանելոյն
Յոհաննու [Ոսկէբերանի] ասացեալ ի Ժ. (10) կուսանացն եւ Գալուստ Քրիստոսի
– Յորժամ զմտաւ ածին զդիւրածախ կենցաղոյս շրջանակս...
2. 6ա-8բ Բ. Եփրեմի ասացեալ է Վասն
խոստովանութեան – Յորժամ երիտասարդ
էիր, քեզ խորհել պարտ էր զաներեւոյթսն...
3. 8բ-11ա Գ. Իմաստնացեալ ոմն ասացեալ է այս – Ո՜վ աստուածասեր սիրելիք եւ ցանկալիք...
4. 11ա-2ա Դ. Քարոզ Մաթէոս վարդապետի, ի բան... Ես առ Աստուած
կարդացի... – Եւ գիտելի է, զի մահն մեր
նման է յերեկոյին...
5. 12բ-3բ Ե. Հարցմանց գրքէն է
այս, Աւետարանէ, որ ասէ. Որ արձակէ զկին իւր եւ ոչ վասն պոռնկութեան (կրկն.՝
37աբ) – Ցուցանէ, թէ զպոռնիկն արձակել պիտի...
6. 13բ-7բ Զ. Ի Գիրս Տաթեւացոյն դարձեալ կայ` ասելով, թէ.
Երբ մարդոյ հոգին – Այսպէս հրամայէ
մարգարէն ասելով, թէ. Երբ մարդոյ հոգին...
7. 17բ-23ա Է. [Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Քարոզ ի բան մարգարէին Դաւթի, որ ասէ. Որպէս իժի եւ քարբի – Թէ վասն ինչ պատճառի մարգարէն առակաւ խօսի...
Տե՛ս «Բանբեր Մատենադարանի»,
հտ. 10, էջ 223:
8. 23ա-8ա Ը. Սրբոյն Մանդակենացոյ ասացեալ է` Վասն
զգուշաբար մերձենալ ի մարմին եւ յարիւն Որդոյն Աստուծոյ – Սոսկան ոսկերք իմ դողութեամբ եւ սարսափի անձն
իմ հիացեալ...
9. 28ա-34ա Թ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ,
(Ձմեռան ՂԲ.)] Դարձեալ
քարոզ Վասն թզենոյն այգոյն... – Ամենայն ինչ
(գիրք) Աստուածաշունչ[ք] օգտակարք...
10. 34ա-7ա Ժ. Սուրբ հորն Թէոփիլոսի
ասացեալ է Վասն արտասուաց, վասն խոստովանութեան – Յորժամ միտքդ զբաղեալ լինի...
37աբ տե՛ս 5:
11. 37բ ԺԳ. Ընթերցուածս յառակաց
(ԺԱ. 30-ԺԲ. 3) – Ի պտղոյ արդարութեան
բուսանի ծառ կենաց...
12. 37բ-46ա ԺԴ. [Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Քարոզ ի բան սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Օ՛ն, արի՛ք գնասցուք աստի – Հրամայէ մարգարէն Միքիայ եւ ասէ. Արի եւ գնայ...
Տե՛ս «Բանբեր Մատենադարանի»,
հտ. 10, էջ 223:
13. 46ա-8ա [Վասն աղօթից] – Վասն բազում պատճառի յաղաւթս
կալի է մեզ...
14. 48ա-9բ ԺԳ. Յաղագս գողութեան – Զի գողն Աստուծոյ հակառակ է եւ սրբոցն անհնազանդ...
15. 50ա-5ա ԺԴ. Վասն Թաղման եւ Յարութեան
– Ոչ ոք ոչ հիանայ արարչութիւնն
հրաշափառին...
16. 55ա-9բ ԺԵ. Վասն Թաղման եւ Յարութեան
Քրիստոսի Աստուծոյ – Աստուած Բանն Հօր
եւ համագոյակից Հոգոյն Սրբոյ խոնարհեցաւ...
17. 59բ-63բ ԺԶ. Վասն Թաղման եւ Յարութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ ասացեալ – Եւ իբրեւ երեկոյ
եղեւ, եկն այր մի, որում անունն էր Յովսէփ...
18. 63բ-7բ ԺԷ. Մեծատան եւ աղքատ Ղազարին, ասացեալ Յոհաննու
Ոսկիբերանին... – Էր ոմն մեծատուն,
ագանէր բեհեզս...
19. 67բ-72ա ԺԸ. Երանելոյն Յոհաննու Ոսկիբերանին, որ ասէ.
Առն միոջ էին երկու Որդի... – Դէմք
առակիս [առ] ամենակալ բնութիւնն հայի...
20. 72ա-5բ ԺԹ. Գրիգորի ասացեալ
է Վասն դատաստանի. Գալոց է դատել զմեռեալսն եւ յարուցեալսն գաբրիելական
փողովն – Իսկ ի ժամանակի իւրում եկեսցէ այն, որ գալոցն է...
21. 75բ-81բ Ի. Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (Ձմեռան ԺԵ.)] Վասն
Տեառնընդառաջին... – Լրումն օրինացն եւ մարգարէից...
22.
81բ-3ա ԻԱ. Վասն դժոխոցն հարց: Հարցմանց Գրոցն այս ասացեալ
(Գրիգորի Տաթեւացւոյ) – Վասն է՞ր հոգովն
էջ ի դժոխս: Պատասխանի. Զի ցուսցէ...
23. 83ա-4բ ԻԲ. Վասն բարւոք
սնուցանելոյ զտղայսն իւրեանց (ի հասարակաց խրատուց Յովհաննու Երզնկացւոյ) –
Սրբութեամբ եւ անարատութեամբ պարտ է սնուցանել
քրիստոնեայքն զզաւակս իւրեանց...
Տե՛ս Է. Բաղդասարեան, Յովհաննէս
Երզնկացին եւ նրա խրատական արձակը, Եր., 1977, էջ 152-3:
24.
85ա-8բ ԻԳ. Չորրորդ կիրակի կարդայ զՄեկնութիւն Աւետարանին,
որ ասէ. Արթուն կացէ՛ք... – [Բան]. Արթուն կացէ՛ք, զի ոչ գիտէք, թէ երբ տէրն տանն
գայցէ... [Մեկնութիւն]. Գիտելի է, զի արդնութիւնն յոյժ պիտանի է...
25. 88բ-92բ ԻԴ. Նորին [Գրիգորի
Տաթեւացւոյ (Ձմեռան ՂԴ.)] Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Դատաւոր մի կայր ի քաղաքի... – Ոմանք
զբանս զայս առակի...
26.
92բ-8ա ԻԵ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Լաւ է օր մահուան,
քան զօր ծննդեան – Եւ պարտ է գիտել,
զի հեթանոսք զօր ծննդեանն պատւեն...
27.
98ա-103ա ԻԶ. Այս քարոզս ուրիշ է – Որպէս կաւն, որ ոչ կարէ խօսել յերեսս բրտին...
28.
103ա-6բ ԻԷ. Քարոզ. Դաւթայ թվելն ժողովրդեան –
Եւ զի նահապետքն յէ՞ր երկար ապրէին...
29.
106բ-12ա ԻԸ. Սրբոյն Յովհաննու Մանդակունեցւոյ ասացեալ
է Վասն չբամպասելոյ զքահանայս եւ զվարդապետս – Մթերք սգոյ եւ աղջամուղջ
տրտմութիւն դիզեալ ի վերայ իմ...
30.
112ա-8բ ԻԹ. Քարոզ ի բան Դանիէլի մարգարէին, որ փոխեցաւ
թագաւորն ի կերպ գազանի – Եւ զի թագաւորն Նաբուգոդոնոսոր յորժամ ետես զհրաշս...
31.
118բ-9ա Լ. Այս խրատս Աւետ[արա]նին է – Թէ կամիս, որ ի մեղացտ ազատիս...
32.
119ա-26ա ԼԱ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Մահ եւ կեանք
ի ձեռն լեզւին է... – Առաջին խրատ վասն
մարմնաւոր կենացս է...
33.
126ա-30ա ԼԲ. Երանելոյն Յոհաննու Ոսկիբերանի ասացեալ
է ի Մեկնութիւն առակաւոր բանին, որ ասէ. Այր մի իջանէր յԵրուսաղեմէ յԵրիքով – [Բան]. Այր մի իջանէր...[Մեկնութիւն]. Այր զԱդամ
ասէ...
34.
130ա-1բ ԼԳ. Յաղագս շնութեան եւ պոռնկութեան ասացեալ
է (ի հասարակաց խրատուց Յովհաննու Երզնկացւոյ) – Քրիստոնեայք մի՛ անկցին յախտ շնութեան...
Տե՛ս Է. Բաղդասարեան, Յովհաննէս
Երզնկացին եւ նրա խրատական արձակը, Եր., 1977, էջ 157-9:
35.
132ա-5բ ԼԴ. Երանելոյն Եղիշէի ասացեալ է Բան շահաւէտ եւ
աւկտակար հոգոց համայնից – Ո՜վ հաւատացեալ հայրք իմ եւ եղբայրք, ծառայք Քրիստոսի...
36. 135բ-8բ ԼԵ. Յաղագս հպարտութեան ասացեալ
է (Վարդանայ Այգեկցւոյ) – Արդ,
այսուհետեւ փախերուք ի հպարտութենէ եւ յոխակալութենէ...
37. 138բ-43ա ԼԶ. Ի տէր Պօղոս աստուածաբան
[վարդապետէ] Հայոց Էրզուրումցի – Եկեղեցի հռոմայեցոց խոստովանի զԲ. (2)
բնութիւնս ի Քրիստոս...
38. 144ա-6բ ԼԷ. Նախ վասն հաւատոյ (ի հասարակաց
խրատուց Յովհաննու Երզնկացւոյ) – Նախ
<վասն> պարտ է իմանալ, թէ զի՞նչ է հաւատ քրիստոնէութիւնն...
Տե՛ս Է. Բաղդասարեան, Յովհաննէս
Երզնկացին եւ նրա խրատական արձակը, Եր., 1977, էջ 146-9:
39. 146բ-51ա ԼԸ. Յաղագս Նային քաղաքին այրոյն,
ասէ [Յովհան] Ոսկիբերանն – Յետ
(=Բե՛ր) այսուհետեւ, սիրելի, զայն յառաջի դիցուք...
40. 151ա-3բ ԼԹ. Յոհաննու Ոսկիբերանին ասացեալ
է [Ի] Մաքսաւորն եւ [ի] Փարիսեցին – Երրորդ
եւս ճանապարհք արքայութեան, զի բազում են ճանապարհացն...
41. 153բ-60ա Խ. [Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի.
ձեռ. 994, 392ա] Ղազարու յարութեանն – Բա՛ց
զշրթունս իմ` խօսել վասն քո, Որդի Աստուծոյ...
42. 160ա-6բ ԽԱ. Մոգք յԱրեւելից եկին եւ
երկրպագութիւն Ծնընդեանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ – Ահայ մոգք յԱրեւելից եկին հասին յԵրուսաղէմ...
43. 166բ-76բ ԽԲ. Քարոզ եւ պատմութիւն վասն գերութեան
Բաբելացոց – Եւ զի յառաջ քան
զգալուստն Քրիստոսի...
44. 177ա-84ա ԽԵ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ.
Որ ողորմի աղքատի, փոխ. – Այսպէս
հրամայեն վարդապետք եկեղեցոյ...
45. 184ա-201ա ԽԳ.
Պատմութիւն Յովսէփայ գեղեցկին եւ ողջախոհին – Այս Յակոբս երկոտասան որդիս ունէր...
46. 201բ-3ա ԽԴ. Սրբոյն Կղեմայ հայրապետին,
որ եգիտ ի մէջ ծ[ով]ուն զպատանեակ մանուկն – Սուրբն Կղեմէս էր ի քաղաքէն
Հռոմայ...
47. 203ա-8բ ԽԵ. Երանելոյն Ալեքսիանոսի կամաւոր
աղքատացելոյն – Այր մի էր ի Կոստանդինուպօլիս, որում անուն էր Եփրեմիանոս...
48. 208բ-26բ ԽԶ. Պատմութիւն համառօտ Եղիայ մարգարէին
– Եղիայ Թեսպացի էր, յազգէն քահանայիցն...
49. 226բ-7բ ԽԷ. [Ի հասարակաց խրատուց Յովհաննու
Երզնկացւոյ] – Պարտ է քրիստոնէին,
որ ամէն Խ.ասուն (40) աւրն անգամ մի հաղորդի...
50. 228ա-32բ ԽԸ. Գէորգայ վարդապետի ասացեալ
է Վասն հաղորդութեան – Արեամբն
Քրիստոսի փրկեալ եւ ազատեալ, եղբա՛յրք իմ...
51. 232բ-9բ ԽԹ. Ներսէսի Կանոնքս վասն քահանայից
ասացեալ (քաղուածք Առ դասս քահանայից յԸնդհանրական թղթոյ Ներսիսի Շնորհալւոյ)
– Մի՛ ոք ի քահանայից պատարագողն ոխակալութիւն
ունելով... ընդ կրկին յանդգնութեան:
Ա-ԽԹ. գլխակարգումները տեղ-տեղ
շփոթուած եւ փոփոխուած են:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
130ա Տէր Յիսո՛ւս, ողորմեա՛յ ստացողի գրոցս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկ:
239բ Թվի[ն] ՌՃԾԱ. (1702) Կաղանդի
ուրբաթ աւուրն աւարտեցաւ: Հայր մեր, որ յերկինս:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Աստառ Բ. (առանձին թերթիկի վրայ) Սուրբ Աթոռ մայրս մեր Էջմիածին Սուրբ Աթոռ (առանձին տառեր):
2132
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ.–ԺԸ. դարեր |
ԹԵՐԹ՝
315-2 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝ 1ա-2ա, 154ա-6բ, 207բ-15բ, 315աբ: ՊՐԱԿ՝ Գ-ԻԹx12
(Դ, ԻԶ 10, ԺԷ, ԺԹ, ԻԱ 11, ԻԹ 8)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, թագի, վեցթեւեան աստղի,
մահիկի «I. V.» լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,2x14,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(14x9,4)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով
եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի շերտազարդ մետաքս։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ`
2 (թ. 1-2),
թուղթ (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար, սկզբից պակասաւոր, տեղ-տեղ զանազան բծեր, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ,
տեղ-տեղ ցեցակեր: Գ-Դ, Ը-Թ պրակները թուլացած: Կազմի կաշին` քերծուած, մէջքը` վերից
վար ճեղքուած, դռնակը` վնասուած, եզրերը` մաշուած. տախտակները` մի քանի տեղից ճեղքուած,
ճարմանդներն ու կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ԺԴ/չիք: ԺԵ/3ա (սկ. «/// հասանեմք երթամք յեկեղեցի...»):
ԺԶ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/3ա-6բ: ԻԷ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/7ա-13բ: ԿԳ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/13բ-9բ: ԿԷ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/19բ-24բ: Հ-ՀԴ/չիք: ՀԵ/44բ-59ա: ՀԶ/49ա-54ա: ՀԷ/չիք: ՀԸ/84ա-60բ: ՀԹ-Ձ/չիք: ՁԱ/60բ-6ա: ՁԲ/66ա-9ա: ՁԳ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/69ա-75ա: ՁԶ-ՁԷ/չիք: ՁԸ/75ա-84ա: ՁԹ/չիք: Ղ/84բ-7բ: ՂԱ/87բ-93ա: ՂԲ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/296բ-305ա: ՂԷ/305ա-14բ: ՂԸ/չիք: ՂԹ/93ա-8բ: Ճ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/98բ-105ա: ՃԶ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/105ա-11ա: ՃԺԳ-ՃԺԵ/չիք: ՃԺԶ/111ա-6ա: ՃԺԷ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/116ա-22բ: ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/122բ-8ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/128ա -31բ: ՃԼ-ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/131բ-8ա: ՃԼԹ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/138ա-45բ: ՃԽԳ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/145բ-53բ: ՃԽԶ-ՃԾ/չիք: ՃԾԱ/157ա-63ա: ՃԾԲ-ՃԾԷ/չիք: ՃԾԸ/163բ-8ա: ՃԾԹ/168ա-71ա: ՃԿ- ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/չիք: Բ/223ա-31ա: Գ/231ա-45բ: Դ/չիք: Ե/245բ-9բ (համռօտուած): Զ/չիք: Է/249բ-57բ: Ը-ՀԱ/չիք: ՀԲ/257բ-62բ: ՀԳ/չիք: ՀԴ/262բ-70բ: ՀԵ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/171ա-7ա: ՃԻԸ-ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/177ա-84բ: ՃԼԲ-ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/184բ-9բ: ՃԼԷ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/189բ-96բ: ՃԽԲ/196բ-201ա: ՃԽԳ-ՃԽԶ/չիք: ՃԽԷ/201ա-5բ: ՃԽԸ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/271ա-4բ: ՃԾԳ-ՃԿԷ/չիք: ՃԿԸ/275ա-81բ: ՃԿԹ/281բ-5ա: ՃՀ/285ա-9բ: ՃՀԱ/289բ-95ա: ՃՀԲ/295բ-6բ: ՃՀԳ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
Տե՛ս ձեռ. 2129, ա/25ա-9ա: բ/29ա-32ա: գ/32ա-8ա: դ/38ա-41ա: ե/41բ-4բ: զ/216ա-9բ: է/219բ-23ա:
Բ. 205բ-7ա Ներսեսի եպիսկոպոսի
Տար[ս]օնի Ի Ղուկայ Աւետարանէ. [Ե]ւ ասէ. Առն միոջ էին երկու որդիք: Ասէ կրտսերն
ի նոցանէ ցհայրն. Տուր ինձ բաժին... – Զանազան
առակք ի Քրիստոսէ խօսեցեալք... զի Լաբան կուռս ունէր /// (չշարունակուած):
Բովանդակութեամբ այս ձեռագիրը
նման է Հմր 2129ին. հաւանաբար երկուսն էլ ծագում են միեւնոյն գաղափար օրինակից:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
314բ Զմեղսամած եւ զանպիտան գրիչս ի Տէր յիշել աղաչեմ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 315բ ՌՃԿԵ. (1716) թվին. յուլիս
մուտն գրեցաւ:
2. 2բ (ԺԸ. դ.) Զ. (6) թուման ԿԶ. (66) ապասի բէկէրին:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
261ա (բոլորշի, փոքր, եղծուած եւ անընթեռնլի), 305բ (բոլորշի, խոշոր, եղծուած)
/// վարդապետ Էջմիածնց[ի]. ՌՃԽԸ.
(1699): 314ա Յովսէփ վարդապետ: 103բ,
314բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
Թութունն պրակս, քսի մօլէ էս, 2բ (արաբական թուեր): 214բ Կապեցէ՛ք խրնունս: 315բ Մի՛
լինիր բաժ դու այսայ:
2133
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ԳԻՐՔ ՀԱՐՑՄԱՆՑ
Զեթուն |
ՌՀԸ. – 1629 |
ԳՐԻՉ՝ Յոհան: ՍՏԱՑՈՂ՝ Գրիգոր վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 402+1 (կրկն.՝ 371)-4 (տե՛ս
Պատառիկ-Պահպանակ). չգրուած՝ 3աբ, 397ա-400բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԴx12 (Ժ, Ի-ԻԱ 10, ԼԴ 9)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (միասիւն՝ 7ա) (13,5x8,5)։
ԳԻՐ՝ նոտրգիր (բոլորգիր՝ 7ա): ՏՈՂ՝ 35: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով
եւ մետաղէ գամերով, միջուկը` տախտակ, աստառը` դրոշմազարդ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 7ա: Ճակատազարդ՝ 39ա, 72բ, 94բ, 126բ, 151ա, 212ա, 232ա, 268բ, 332բ: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ, ոսկի:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Ղուկասու:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (թ. 1-2) + 2 (թ. 401-2), ստացուած 2 թերթերի ստորին կէսերի ընդերկայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (12,5x7,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 10 տող: Ունի համաբարբառ:
Կարդալ՝ 401բ-2ա, 401ա-2բ «բարձրացեալ ես... սրտէ քումմէ եւ ///» (Ժ. 15-27), 1բ-2ա,
2բ-1ա «/// բառնայք... ձեզ ասեմ» (ԺԱ. 46-ԺԲ. 4):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր:
Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 4ա-396ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Գիրք Հարցմանց]
Տե՛ս ձեռ. 921, 3ա-367ա. Ցանկ գրոցս՝ Ա-ԽԱ/4ա: Յռջբ. գրոցս/4բ-5բ: Հատոր Ա/5բ-38ա (ցանկ՝ 5բ): Բ/38բ-71բ (ցանկ՝ 38բ-9ա): Գ/72ա-93բ (ցանկ՝ 72աբ): Դ/94ա-125բ (ցանկ՝ 94աբ): Ե/126ա-49բ (ցանկ՝ 126ա): Զ/149բ-210բ (ցանկ՝ 149բ-51ա): Է/211ա-31ա (ցանկ՝ 211աբ: Գծագիր Երիքովի՝
211բ եւ կից՝ 211բ [Գովասանութիւն Երիքովի՝ ի Յոհան գրչէ.] Այս է քաղաքն Երիքովի,/
Որ ամրագոյն պարիսպ ունի...): Ը/231ա-67բ (ցանկ՝ 231աբ): Թ/267բ-331բ (ցանկ՝ 267բ-8բ): Ժ/331բ-96ա (ցանկ՝ 331բ-2ա: Յիշ. գրոցս՝ 386ա-7ա,
Յիշ. Հարցմանցն Գէորգ վրդ.-ի՝ 395ա-6ա):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4ա Աւրհնեալ Հայր սուրբ Աստուած ճշմարիտ: Աւրհնեալ Որդիդ Սուրբ Աստուած ճշմարիտ:
Աւրհնեալ Հոգիդ Սուրբ Աստուած ճշմարիտ: Հոգի Աստուծոյ, զսկսեալս իմ դու կատարեա՛
եւ մի՛ հայիր յանարժանութեանս իմ, այլ կարողացո՛յ զիս եւ տո՛ւր կաթիկ մի ջուր ի
համատարած ծովէդ, ո՜վ Տէր իմ:
6ա Ով ոք գըծիս այս հանդիպի,
Յիշման առնէ զիս արժանի,
Զտառապեալ նըւաստ ոգի՝
Յոհան տրուպ ամենայնի:
Զի ես սկսայ յայս մատենի,
Սարսեալ դողամ վասն վերջի,
Որպէս անլողորդ գոլ ի ծովի,
Բայց յուսամ ես ըստ Դաւթի՝
Ողորմութեամբն երկիր լի լինի,
Բանիւ Տեառն երկինք հաստատի,
Հոգւով բերանոյ ինձ շնորհեսցի
Վերջ հասանել այս մատենի:
94բ (Խորագրի մէջ, կարմրագիր) Աւգնեա՛, Տէր Աստուած, տառապեալ ոգւոյ` Յոհան ոչինչ նուաստի, եւ հան աւարտ զառաջիկայ գիծս
զայս:
126ա Եւ զիս, զեղկելի ծրողիկս, յիշեցէ՛ք, ով ընթերցողք հա՛յրք եւ եղբա՛յրք, աղաչեմ զձեզ, եւ դուք լիցիք յիշեալ ի Քրիստոս Աստուած:
151ա Ո՜վ ընթերցողք հա՛րք եւ եղբա՛րք, որք հանդիպիք սմա, յիշեցէ՛ք զգծող սորա՝
զՅոհան մեղսամածն, եւ
զծնօղսն իմ եւ եղբարս եւ զամենայն ազգատոհմն: Այլ եւ զստացող սորա՝ զտէր Գրիգոր
բանի սպասաւոր վարդապետն, որ բազում փափագանօք
ետուր գրել զմատեանս զայս յիշատակ իւր:
197բ Անմեղադիր լերո՛ւք, նօտր գրչով է բոլոր գծիկդ:
231բ Որ իջեր ի Յորդանան
Վասն Էակցիդ աղաւնանման,
Այլ եւ հրով ի Վերնատան,
Առաքելոցն երկոտասան,
Հայցեմք ի քէն աղերսական,
Տարտամ ոգիս` նուաստ Յոհան,
Զի դու լիցիս ինձ օգնական
Յաւարտ հասից յայսմ մատեան:
396ա Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն` Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյ Սրբոյ. այժմ եւ
միշտ եւ յաւիտեանս, յաւիտենից. ամէն: Շնորհիւն Աստուծոյ աւարտեցաւ գիրքս այս պարզեալ
եւ մեկնեալ Եռամեծին Գրիգորի Տաթեւացւոյն,
որ եւ երկրորդ լուսաւորիչ եղեւ ազգիս Հայոց, զի խցեալ եւ տարեկոյս, որ անհասկանալի
էր, սա լուծեաց առատօրէն բանիւ` ի կրթումն բանասիրաց եւ աստուածասէր ուսումնասիրաց:
Արդ, եղեւ զրաւ սորա ի թվին Հայոց մեծաց
ՌՀԸ. (1629), ի յերկիրս Գերմանիկոյ, ի
գեւղաքաղաքս ի Զեթուն, ընդ հովանեաւ
Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորչին եւ մօրն լուսոյ
Սուրբ Աստուածածնին եւ այլ սրբոցս եւ
սրբութեանցն որ աստ կան հաւաքեալ, ի պահպանութիւն առհասարակ Հայոց տոհմիս: Գրեցաւ
սա ձեռամբ տրուպ անձին եւ տարտամ ոգւոյ՝ Յոհան մեղսամած նուաստի, ի խնդրոյ յոգնահանճար եւ բազմաբեղուն ծնունդ, խոհեմն ի
մակացութիւն եւ կատարեալ իմաստութեամբ` Գրիգոր վարդապետ, աստուածաբան եւ երջանիկ րաբունապետ, որ եւ բազում փափագանօք
ցանկացաւ այսմ գրոցս, եւ լաւ եւ ընտիր օրնակէ |396բ| ետուր գրել զսա ի վայելումն անձին
իւրոյ, զոր Տէր Աստուած երկար ամօք եւ անսայթաք կենօք վայելել տացէ, իսկ յետ աստեացս
ելանելոյ, ընդ երկոտասան վարդապետացն դասաւորեսցէ եւ ընդ սուրբ հայրապետացն
անթառամ պսակին արժանի առնէ: Այլ եւ յիշեցէ՛ք զհայր ստացողի գրոցս՝ զտէր Վահան քաջ քարտուղար եւ մեղսաքաւիչ քահանայն, որ
եւ զյետնեալս ի յուսումնասիրաց բազում աշխատութեամբ այսմ արուեստի արժանի արար.
եւ յետ ստացողին կրկին ստացօղ եղեւ մեր նուաստութեանս եւ ուսուցիչ կոչեցաւ մեծ աշխատութեամբ
տարտամ ոգոյս: Այլ եւ զծնօղսն իւր՝ զԴշխոյն եւ զեղբարքն իւր՝ զտէր Աւետիք քահանայն
եւ զՊրոխորոն սարկաւագն, որ այսմ ամի
հանգաւ ի Քրիստոս, եւ զեղբօրորդիքն՝ զՅովանէս դպիրն եւ զԿարապետն, եւ զՆերսէսն. եւ զԿոստանդինն, եւ զայլ ամենայն արեան մերձաւորքն յիշեցէ՛ք եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք:
Ընդ նմին եւ զանարժան գրիչս, հանդերձ ծնօղիւք եւ եղբարբք եւ ամենայն արիւնամերձ
ազգատոհմիւք յիշեսջիք յաղօթս ձեր, եւ Աստուած զձեզ յիշեսցէ իւր միւսանգամ գալուստն.
ամէն: Հայր մեր որ յերկինս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 396բ (ԺԷ. դ.) Յիշատակ է Հարցմանց գիրքս տէր Իսրայէլին եւ եղբօրն՝ մահտեսի Անանիային եւ Հռիփսիմէին եւ Յուսկան, որ ստացան զսա ի հալալ
արդեանցն իւրեանց եւ եդին յիշատակ ի Սուրբ Սարգիս եկեղեցին: Ողորմի Քրիստոս Աստուած իւրեանց ննջեցելոց հոգոյն. ամէն:
2. 396բ Դարձեալ ի թուին ՌՃԻԸ. (1679) բերաւ Գիրքս այս Հարցմանց ի Սուրբ յԵրուսաղէմ եւ եդաւ յիշատակ ի Սուրբ Յակոբ
ի վանս Հայոց: Ով ոք առցէ վասն ընթերցման եւ օգտի, զդարձ սորին առ Սուրբ Յակոբ արասցէ, զի մի՛ ընդ գողոցն պատժեսցի յահեղ աւուրն:
3. 396բ (Շղագիր) Եւ յամէն 1800 պատկանի ի Սուրբ Էջմիածնի: Ով ոք հանցէ ի գրադարանէ Ս. Էջմիածնի, նզովեալ եղիցի. ամէն: Մեսրովբ եպիսկոպոս Սմբատեանց, 1881:
4ա, 151ա, 396ա` համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 336-7:
2134
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 225. չգրուած՝
1աբ, 3ա, 220բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԸx12 (Ա կրկն.՝ ԺԱ, 10, ԺԸ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով,
թագի, վեցթեւեան աստղի եւ մահիկի լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(13,5x8,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 26: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ սեւ կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը`
թուղթ: Ա. եւ Բ. փեղկերի կենտրոնում մէկական ձուաձեւ խորաքանդակ ճնշադրոշմ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ՝ 3բ: Լուսանցազարդ` բուսական:
Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար.
39-49 թերթերի վերին լուսանցային մասը ցեցակեր։ Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած,
ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-220ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 2աբ Ցանգ գրոցս Քարոզի
– Առաջին Քարոզ Տարեմտին... ԼԵ. Երեսուն
եւ հինգ Քարոզ Նոր կիրակէին:
Քարոզների քանակը թէեւ հաշուած
է 35, սակայն իրականում 37 է, որովհետեւ Ա. եւ ԻԳ. համարները կրկնուած են:
– 3բ-220ա Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի ասա[ցեալ] Քարոզ ոգէշահ տօնից տէրունականաց, ի պատիւ սրբոց
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/3բ-13բ: Բ-Գ/չիք:
Դ/31ա-7բ: Ե-ԺԴ/չիք: ԺԵ/37բ-42բ: ԺԶ/42բ-6բ: ԺԷ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/47ա-50ա: ԻԷ-ԼԹ/չիք: Խ/61ա-2բ: ԽԱ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/26բ-31ա: ԿԵ/չիք: ԿԶ/14ա-9բ: ԿԷ/50ա-6ա: ԿԸ/չիք: ԿԹ/56ա-61ա: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/66բ-72ա: ՀԴ/չիք: ՀԵ/62բ-6բ: ՀԶ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/72բ-7ա: Ձ/չիք: ՁԱ/77ա-82ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/128բ-34ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/82բ-7բ: ՁԸ/87բ-95բ: ՁԹ/95բ-9ա: Ղ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/99բ-103ա: ՂԵ/103ա-7բ: ՂԶ/107բ-15բ: ՂԷ/115բ-24ա: ՂԸ/124ա-8բ: ՂԹ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/134ա-8ա: ՃԵ/չիք: ՃԶ/138ա-46բ: ՃԷ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/146բ-53բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/153բ-9բ: ՃԺԳ/159բ-64ա: ՃԺԴ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/164ա-9ա: ՃԻ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/169ա-78ա: ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/178ա-81ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/181բ-9բ: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/189բ-93բ: ՃԼԷ-ՃԼԹ/չիք: ՃԽ/194ա-202ա: ՃԽԱ/202ա-11բ:
ՃԽԲ/211բ-20ա: ՃԽԳ-ՃԿԱ/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
178ա Եւ զեղկելիս յայս մեծի հրաշափառ աւուրս մեծի աղաչել յիշել ի Տէր:
2135
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
[Շոռո՞թ] |
ՌՃԹ. – 1660ից առաջ |
ԾԱՂԿՈՂ՝ Յակոբ Շոռոթեցի:
ԹԵՐԹ՝ 486. չգրուած՝
486աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Խx12 (Ա, Խ 13, ԻԳ-ԻԴ 14)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան (մագաղաթ 1, յաւելում
ցանկագիր Աւետիք Ճահկեցւոյ): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18,7x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(13,5x7,3)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 26: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով,
մէջքը՝ կապոյտ կտաւ (Ի. դ.), միջուկը՝ տախտակ, աստառը` ծաղկադրոշմ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
1+1, թուղթ (Ի. դ.):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 3ա: Լուսանցազարդ` բուսական, տաճար, յուշկապարիկ:
Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, դեղին, նարնջագոյն,
վարդագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան թեթեւ հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, թանաքի բծեր (151ա-7բ), ցեցակեր:
Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, կապիչներն` ընկած: Ի. դ. կազմը նորոգուած,
մէջքի քայքայուած կաշին փոխարինուած կապոյտ կտաւով, Ա. եւ Բ. փեղկերի տեղերը շփոթմամբ
խառնուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-485բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 1ա-2բ Ցանկ եւ ցուցակ ծաղկաքաղ եւ հոգելից աստուածային մատենիս
այբուբենական տառիւք. զի թէպէտ համարքն յետ եւ յառաջ է, բայց ըստ համար գրքոյս յոյժ
յարմար է տառքն նմանապէս ըստ կարգի. ուրեմն զի զորս կամիս, այսոքիւք դիւրաւ գտանես,
եւ զսակաւ աշխատօղս յիշես ի Տէր – Աւետեաց սրբուհւոյ
կուսին, ի բանն. Իջցէ որպէս զանձ[րեւ] Դ... Փոխման Աստուածածնի, ի բանն. Պարտէզ
փակեալ եւ աղբիւր՝ ԿԸ. (գրուած 1736-ից յետոյ, Աւետիք վրդ. Ճահկեցու ձեռքով):
Բովանդակում է 76 քարոզ,
52-ը՝ Ձմեռան հատորից, 23-ը՝ Ամառան, իսկ 1-ը՝ արտաքոյ:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/3ա-14ա: Բ/չիք: Գ/30ա-6ա: Դ/14ա-22ա: Ե/22ա-30ա: Զ-Է/չիք: Ը/36ա-42բ: Թ/չիք: Ժ/42բ-8բ: ԺԱ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/48բ-55ա: ԺԵ-ԻԱ/չիք: ԻԲ/55ա-60ա: ԻԳ/60ա-6բ: ԻԴ/չիք: ԻԵ/66բ-74ա: ԻԶ/74ա-8ա: ԻԷ/78ա-82բ: ԻԸ/82բ-9բ: ԻԹ-ԼԳ/չիք: ԼԴ/89բ-97բ: ԼԵ-ԼԷ/չիք: ԼԸ/97ա-106ա: ԼԹ/106ա-10բ: Խ/չիք: ԽԱ/110բ-7բ: ԽԲ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/118ա-25բ: ԽԵ-ԽԷ/չիք: ԽԸ/125բ-32բ: ԽԹ-ԾԸ/չիք: ԾԹ/132բ-9ա: Կ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/139ա-44բ: ԿԵ/չիք: ԿԶ/144բ-52ա: ԿԷ/152ա-9բ: ԿԸ/159բ-64ա: ԿԹ/164ա-70բ: Հ/170բ-7բ: ՀԱ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/177բ-85ա: ՀԴ/185ա-7բ: ՀԵ/187բ-93ա: ՀԶ/193ա-9ա: ՀԷ/չիք: ՀԸ/199բ-207ա: ՀԹ/207ա-15ա: Ձ/215ա-22ա: ՁԱ/222ա-8բ: ՁԲ/չիք: ՁԳ/228բ-33ա: ՁԴ/չիք: ՁԵ/233ա-9բ: ՁԶ/չիք: ՁԷ/239բ-46ա: ՁԸ-Ղ/չիք: ՂԱ/246բ-52բ: ՂԲ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/252բ-7ա: ՂԵ/257բ-63ա: ՂԶ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/263ա-8ա: ՂԹ/չիք: Ճ/268ա-73ա: ՃԱ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/273բ-81ա: ՃԶ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/281բ-9բ: ՃԻԳ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/289բ-94բ: ՃԼ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/294բ-9բ: ՃԼԴ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/299բ-305բ: ՃԼԸ/305բ-13ա: ՃԼԹ-ՃԽԲ/չիք: ՃԽԳ/313բ-7բ (կրկն.՝ 468բ-73ա): ՃԽԴ/չիք:
ՃԽԵ/317բ-26ա: ՃԽԶ/չիք: ՃԽԷ/326ա-34բ: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-Զ/չիք: Է/334բ-45բ: Ը/չիք: Թ/345բ-52բ: Ժ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/352բ-64ա: ԺԴ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/384բ-91ա: ԽԸ-ԾԷ/չիք:
ԾԸ/391ա-7բ: ԾԹ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/397բ-9բ: ԿԶ/399բ-402բ: ԿԷ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/402բ-13ա: ՀԵ/413ա-7ա: ՀԶ/417բ-21ա: ՀԷ/չիք: ՀԸ/378բ-84բ: ՀԹ-Ձ/չիք: ՁԱ/421ա-7ա: ՁԲ/364ա-71բ: ՁԳ-ՂԴ/չիք: ՂԵ/427ա-30բ: ՂԶ/չիք: ՂԷ/371բ-8բ: ՂԸ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/477ա-85բ: ՃԵ-ՃԻԷ/չիք:
ՃԻԸ/430բ-40ա: ՃԻԹ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/440ա-7բ: ՃԼԵ-ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/447բ-52բ: ՃԼԹ-ՃԽԲ/չիք: ՃԽԳ/452բ-7ա: ՃԽԴ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/457ա-60ա: ՃԾ-ՃԾԲ/չիք: ՃԾԳ/460ա-5ա: ՃԾԴ/465ա-8բ: ՃԾԵ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 473բ-7ա ՀԵ. Քարոզ նաւակատեաց, ի բանն որ ասէ. Եղեն յայնժամ նաւակատիք
յԵրուսաղէմ – Նորոգող տիեզերաց, որ նորոգեցար
զհնացեալ եւ զապականեալ...
4. Յաւելագրութիւն,
ԺԸ. դ.
485բ [Մանունք] – Ասէ Պղատոն.
Գ. են անձինք յերկինս... (6 տող):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
477ա Ծաղկեցաւ ձեռամբ Շոռոթեցի շնծեր Յակոբ իրիցուս, թվին ՌՃԹ. (1660):
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ
934:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 2բ (ԺԸ. դ., 1736ից յետոյ. տե՛ս Կնքադրոշմ) Ի վայելումն Ճահկեցի Աւետիք վարդապետին:
2. 485բ (ԺԹ. դ.) Ի վայելս` Աշտարակեցի Ռէթէոս վարդապետի աշակերտ Գրիգոր աբեղայի:
3. 486բ (ԺԸ. դ.) Սր իծիբն (՞) դարցեալ
ժողո[վու]րդ, թէ որ յիմայր` տէր Ավէտիքս
ասօր քարօզ էտ վասն մերացն մեղ[աւ]որ անարժան
Ս[ա]հակ գիրեցաւ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 2բ Քրիստոսի
ծառայ Աւետիք վարդապետ.
1185 (1736): 3ա Գրիգոր վարդապետ. ՌՄԺԵ.
(1766): 485բ Քրիստոսի ծառայ Գրիգոր աբեղայ:
3ա (եղծուած. հաւանաբար՝ «Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է»):
ՆՇՈՒՄ՝ Ա.
կազմաստառին փակցուած թղթին՝ «ՌՃԹ. – 1660, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2136
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Ոսկան Տփխիսեցի:
ԹԵՐԹ՝ 96-3 (տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-Թx12 (Ա, Զ-Է 8, Թ 9)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (14x8–14,5x9,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (յաւելագրողի՝ 2բ-3ա), բոլորգիր (93բ-4ա):
ՏՈՂ՝ 18 (յաւելագրողի՝ 25): ԿԱԶՄ՝ վարդագոյն մոմլաթ, մէջքը՝ սեւ կտաւ, միջուկը՝ ստուարաթուղթ,
աստառը՝ թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ Ա+Բ, թոււղթ (մասն կազմաստառի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 3ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային (27բ): Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ շագանակագոյն, նարնջագոյն, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– 1. Վկայաբանութիւն իմն: ԺԲ. դ.: 1 (թ. 1), սկզբից, ստացուած եզրահատուած կէս թերթից:
Թուղթ, երկսիւն արեւելեան բոլորգիր (11,6x10,5), 11 տող: Կարդալ՝ 1ա «/// աններելի
պատուհասք մանկանց եկեղեցւոյ տիրեին եւ ողբերգակ արտասուաւք կականագոչ լալիւն ամենայն
ուրեք հնչեին ///»:
2. Յովհաննու Ոսկեբերանի
Մեկնութիւն Կորնթացւոց Բ. թղթոյն (գլուխ ԺԲ.), ԺԱ-ԺԲ. դդ., 2 (թ. 95-96), վերջից, ստացուած
ընդերկայնակի երկտակուած կէս թերթից: Մագաղաթ, երկսիւն (17x10), ուղղագիծ երկաթագիր,
17 տող: Կարդալ՝ 95ա «/// խարդախ եւ ոչ թշնամանս ընդդէմ թշնամանացն մատուցանեին
///»:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից
գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ ուժեղ թանաքակեր: Ի. դ. նորոգուած, առանձին թերթեր
թափանցիկ թղթով պատուած եւ վերակազմուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա-ԿԳ/չիք: ԿԴ/3ա-8բ: ԿԵ/չիք: ԿԶ/8բ-18ա: ԿԷ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/18ա-27բ: Հ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/27բ-40ա: ՀԹ/40ա-61ա: Ձ-ՁԶ/61ա-71ա: ՁԷ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/79ա-88ա (Յակոբայ Ղրիմեցւոյ):
2. 88բ-91ա Քարոզ վասն ննջեցելոց` Գրիգորի Տաթեւացու ասացեալ, ի բերանոյն Յոբայ – Այսպէս
ասէ երանելին Յոբ ի բերանոյ ննջեցելոցն. Ողորմեցարո՛ւք ինձ... Ոչ թէ Յոբ վասն իւր
միայն ասէ... (Ամառան ՃԾԲ.ից տարբեր):
Բ. 91բ-4ա [Բանք զանազանք]
ա. 91բ-3ա Քարոզ վասն անշահ մեղաց եւ հայհոյողաց վերայ ասացեալ – Երկերուք, երկերուք, զարհուրեցէ՛ք եւ դողացէ՛ք...
բ. 93բ-4ա Խրատք վասն ոսկիհալութեան այս է – Ոսկին այսպէս հալէ: Առաջ կրակն դի՛ր, որ տաքանայ, հանէ՛, ծեծէ՛... Պայծառ
ոսկի այս է:
Գ. [Յաւելագրութիւնք՝ ԺԸ դ.]
ա. 2բ-3ա Վասն իւղւոյ, թէ այսպիսի ունի զանայզանութիւն – Արդ, իւղոյն զանազան
է որակութիւն, եւ զի է ի կովուց եւ ոչխարաց բաղկանայ...
բ. 2ա (Հայատառ պարսկերէն) Չի քար
տարիմ, գայզ ըռուն եայ փայք բըշուրնդ եայ նայփայկ:
գ. 2ա (Հայատառ պարսկերէն) Դայս[թ]ըդ նայրասադ քուքու չլաւ, խօշկու չլաւ
ֆըրու քուն – Ձեռքդ որ քուքու չլաւին չի հասանի,
այ այլ չլաւ կուշտ կեր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
2ա Զգործս ձեռաց մերոց ուղիղ արա՛յ ի մեզ Տէր, զգործս ձեռաց մերոց յաջողեա՛յ ի
մեզ: Աւրհնեալ Հոգիտ Սուրբ Աստուած ճշմարիտ.
ամէն:
8բ Որ ողորմի ըստացողի սուրբ գրոց
/// (չգրուած), եւ ինձ՝ մեղաւոր Ոսկան գրչիս
եւ իմ ծնաւղացն. ամէն (նման՝ 18ա, 40ա, 61ա, 71ա, 78բ, 93ա):
27բ Որում եւ զմեզ արժանի արասցէ` ըստացաւղի սուրբ գրոցս պարոն /// (չգրուած), եւ զիս՝ Ոսկան գրչիս եւ ծնաւղացն իմ՝ տէր Սահակին:
88ա Եւ ինձ՝ մեղաւոր Ոսկան էրէցս Տփ[խ]իսեցիս գծագրեցի, եւ զիս յիշեա՛յ, ո՛վ սուրբ կարդացող, եւ Աստուած զքեզ յիշէ իւր
միւսանգամ գալստեան. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԸ. դ.) Նըռնուսէցի Թուխթամիշի որդի Եսայու որդի Յայրութիւն եսիր է Ղարայ Համզայ Օմարի տանն մօր Աննա՞ն, Թումիան:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 94բ
(շղագիր) Հայր մեր...: (բոլորգիր) Ձեռամբ ոքնամեղ եւ փցուն: Պհպնկ Ա. Ա. ջահիլ աղայ եւ դու, Ջամալ, երգ:
2137
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Իգնատիոս կր.: ԾԱՂԿՈՂ՝ Անդրէաս
կր.: ՍՏԱՑՈՂ՝ Յովսէփ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 308. չգրուած՝ 1բ, 124ա-5բ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԸx12 (Ա 5, ԺԲ 10, ԺԴ 11, ԻԲ, ԻԸ 8, ԻԳ 2)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (13,3x9,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր (նոտրգիր յաւելագրողների՝
1ա, 308ա): ՏՈՂ՝ 30-31: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
ծաղկահիւս կարմիր թաւիշ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 4ա: Ճակատազարդ՝ 150բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական (4ա): Զարդագիր՝
կենդանագիր (4ա), թռչնագիր: Գոյներ՝
կարմիր, կապոյտ, դեղին:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Գրիգորի Նիւսացւոյ Մեկնութիւն Երգոց երգոյն: Թ-Ժ դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած
2 թերթի ընդլայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, միասիւն (14x9,5), ուղղագիծ երկաթագիր,
20 տող: Կարդալ՝ Բբ-Աա, Բա-Աբ «// ըստգտեալդ նիցի այղ նմանապէս յերկաքանչիւր ի հակառակսն...
հեթանոսք յայսց վարուց եկին ի փոխումն մինչ զի ար ///», Դա-Գբ, Դբ-Գա «/// կար ժամանակ...
անդրէն դարձի թագաւորին եկեղեցւոյ ի բնական երա///»:
Տե՛ս ձեռ. 1013, 41ա-120ա:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից
եւ վերջից պակասաւոր, խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած, կարմրագիր խորագրերն
ու սկզբնատողերը մասամբ վնասուած, լուսանցային մասերը թուլացած եւ բամբակացած: Տեղ-տեղ
զանազան բծեր, ցեցակեր, փոքրիկ պատռուածքներ, կպումներ: Կազմի կաշին` քերծուած,
եզրերը` մաշուած, մէջքի կաշին` վնասուած, դռնակն ու կապիչներից մէկն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 2ա-3բ Ա[յս
ինչ է ի գիրս...] – Առաջին՝ [նախ]երգաբար
Վասն տարեմտին... Նսուներորդ. Յիշատակարան
գրոցս:
Ցանկում նշուած 90 քարոզներից 7-ը (Բ., ՀԲ-ՀԴ., ՁԸ-Ղ.) թափուած են. մնացած 83 քարոզներից
40-ը Ձմեռան հատորից են, 21-ը՝ Ամառան, 21-ը՝ արտաքոյ նոցունց, իսկ 1-ը՝ այլ:
1. 4ա Գրիգորի Եռամեծի քաջ հեռետորի
եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհանու Որոտնեցոյ արարեալ Բանս խրատականս... ի
մեկնութիւն եւ ի գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց` ի պատիւ սրբոցն Աստուծոյ եւ
ի գիտութեան ախմարաց...
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/4աբ (վրջ. «Երրորդ. Յորժամ զփողն
հնչէին նոքա»): Բ-Ը/չիք: Թ/10բ-7ա (կրկն.՝ 283բ-5բ քաղուածոյ): Ժ/285աբ (հատուած): ԺԱ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/13բ-7ա: ԺԶ/չիք: ԺԷ/21ա-7բ: ԺԸ-ԾԶ/չիք:
ԾԷ/29բ-32բ: ԾԸ/277աբ (հատուած): ԾԹ-ԿԴ/չիք:
ԿԵ/27բ-9բ: ԿԶ/50բ-3բ: ԿԷ-ՁԵ/չիք: ՁԶ/36ա-40ա: ՁԷ-ՁԸ/չիք: ՁԹ/54ա-6բ: Ղ-ՂԴ/չիք: ՂԵ/60ա-3բ: ՂԶ/չիք: ՂԷ/63բ-70ա: ՂԸ-ՃԱ/չիք: ՃԲ/70ա-2բ: ՃԳ/չիք: ՃԴ/72բ-5բ: ՃԵ/75բ-81ա: ՃԶ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/81ա-4բ: ՃԹ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/88ա-92ա: ՃԺԳ/92ա-4բ: ՃԺԴ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/96ա-9ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/99ա-104բ: ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/104բ-7բ: ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/192բ-5բ: ՃԼԴ/107բ-13բ (բաժանուած
2 քարոզի՝ ԼԳ-ԼԴ): ՃԼԵ-ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/114ա-8բ: ՃԼԹ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/126ա-8բ (սկ. «զիս եւ տեսէք զի ես նոյն եմ»):
ՃԽԳ/128բ-31ա: ՃԽԴ/131ա-3ա (կրկն.՝ 277բ-80ա): ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ/143բ-48ա (վրջ. «Եւ հրեշտակք: Եւ այսպէս երիս»): ՃԽԷ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/139բ-43բ: ՃԾ/135բ-9բ (միջից
պակասաւոր): ՃԾԱ-ՃԾԶ/չիք: ՃԾԷ/148ա-51բ (սկ. «ոչ ումէք առատապէս պարգեւի»):
ՃԾԸ/151բ-7ա: ՃԾԹ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. «Ա-Բ/չիք: Գ/44բ-7բ (հատուած): Դ/չիք: Ե/47բ-53բ: Զ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/209ա-14ա: ԼԷ-ԼԹ/չիք: Խ/214ա-9բ: ԽԱ-ԽԵ/չիք:
ԽԶ/219բ-23բ: ԽԷ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/32բ-6ա: ԿԳ/40ա-3ա (հատուած): ԿԴ-ԿԷ/չիք: ԿԸ/43ա-4բ (հատուած): ԿԹ-ՀԳ/չիք:
ՀԴ/270բ-80ա: ՀԵ-Ղ/չիք: ՂԱ/280բ-3բ: ՂԲ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/57ա-60ա: ՂԵ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/266բ-8բ: ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/133ա-5բ: ՃԴ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/230ա-4ա: ՃԻԳ/227ա-30ա: ՃԻԴ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/164ա-71ա: ՃԻԸ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/171բ-8ա: ՃԼԱ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ-ՃԽԷ/200բ-5ա (քաղուածոյ
եւ միացեալ): ՃԽԸ-ՃԿԵ/չիք: ՃԿԶ/254բ-61ա: ՃԿԷ-ՃԿԹ/չիք: ՃՀ/262ա-3բ (հատուած, վրջ.
«... լուսաւոր մարմին որպէս ասէ յառաջին»): ՃՀԱ-ՃՀԲ/չիք ՃՀԳ/234բ-6բ (հատուած): ՃՀԴ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք յարտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 5ա-6ա [Գ. Վասն տաւնի Ծնընդեանն
Տեառն մերոյ եւ Փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի, ի բանն, որ ասէ. Ծնաւ ձեզ այսօր Փրկիչ (ցանկից)]
– /// Այլեւ անդրանիկ ծնաւ ի մօրէ` առաջին ծնունդ...
բ. 6ա-10բ Դ. Դարձեալ Վասն Ծննդեան, ի բանն. Եւ ի ծնանելն Յիսուսի ի Բեթղէհէմ
Հրէաստանի ահա մոգ[ք] եկին յԱրեւելից – Երիս
իրս տեսանելի է մեզ յայսմ վայրի: Նախ` վասն տեղոյն...
գ. 85բ-8ա ԻԶ. Քարոզ ի բանն. Եւ այգուցն իբրեւ դարձաւ ի քաղաքն եւ ետես թզենի...
– Բազում ունի տեսութիւն բանս, թէ վասն էր
Քրիստոս չորացոյց զթզենին...
դ. 94բ-6ա ԻԹ. Նորին Քարոզ ի բանն առաքելոյն. Որ ուտէ եւ ըմպէ անարժանութեամբ...
(հմմտ. Ձմեռան ՃԻԱ.) – Երիս իրս տեսանելի է մեզ: Նախ` թէ զի՞նչ է
արժանաւորութիւն...
ե. 118բ-23բ ԼԶ. Քարոզ վասն Յարութեան, ի բանն. Այսօր է զոր արար Տէր...
– Մարգարէս նախատես հոգովն զուրախութիւնս
զայս... |123բ| Զմեղուցեալ Յակոբ վարդապետս
Ղրիմեցի, որ զքարոզս շարադրեցի ի շնորհաց
Հոգւոյն, յիշեցէ՛ք ի Տէր Քրիստոս, աղաչեմ:
զ. 157ա-9բ ԽԶ. Դարձեալ ի բանն Եսայեայ. Անօրէնք իբրեւ զծով ծփեսցին...
– Բանս այս ի վերայ ամենայն անօրէնաց առնու...
է. 159բ-61բ Յայլմէ Քարոզ վասն հոգէվարին դատաստան. Յառաջ քան զմտանելն
ի դատաստան... – Որդն է առաջի աչաց ձերոց զաւր
դատաստանին...
ը. 161բ-4ա ԽԸ. Նորին դարձեալ Վասն վկայութեան ամենասուրբ Երրորդութեանն
– Յաղագս վկայութեան ամենասուրբ Երրորդութեանն
գիտելի է, զի...
թ. 178ա-83ա ԾԱ. Դարձեալ Վասն Փոխման Աստուածածնին, ի բանն. Բազում դստերք
ստացան մեծութիւնք... – Զնախատեսութիւն աստուածապսակ
արքայիս Սողոմոնի... |183ա| ԶՅակոբ վարդապետ,
շարադրող բանիս, յիշեցէ՛ք ի Տէր եւ զանպիտան գրիչս, աղաչեմք:
ժ. 183ա-92բ ԾԲ. Դարձեալ Վասն սուրբ Կուսին, քարոզ ի բանն Եսայեա. Ահաւասիկ
Տէր նստեալ ի վերայ թեթեւ ամպոյ` գայ յԵգիպտոս – Պարտ է գիտել, զի Աստուածածին կոյսն Մարիամ բազում անուն է, զի կոչի ամպ...
ժա. 195բ-200բ ԾԴ. Դարձեալ Վասն Խաչի քարոզ ի բանն. Փայտ կենաց է ամենեցուն...
– Գիտելի է զի կեանք փայտին ի յերիս դէմս երեւեցաւ...
ժբ. 205ա-9ա ԾԶ. Նորին Վասն վարդապետաց, ի բանն. Դուք կոչէք զիս վարդապետ...
– Գիտելի է, զի վարդապետութիւն ի Քրիստոս
կրկնակի է...
Հմմտ. Ձմեռան ԼԳ., «Վասն
վարդապետաց կոչմանց»:
ժգ. 223բ-6ա Կ. Նորին Վասն մարտիրոսաց, ի բանն. Բազում նեղութիւնք են արդարոց...
– Բայց պարտ է գիտել, զի ասեն վարդապետք, թէ
բազում պատճառ ընտրելի է...
ժդ. 226աբ Ազգաբանութիւն յԱդամայ մինչեւ ի Քրիստոս – Ադամ` ՋԼ... 226բ Վասն Մարիամանցն – Նախ Մարիամ Աստուածածինն... 226բ Որդիքն Յակոբայ
– Ռուբէն... 226բ-7ա Դատաւորքն – Եւ յետ Յեսուայ տիրեցին դատաւորք...
ժե. 246բ-50ա ԿԶ. Նորին Քարոզ վասն առաքելոցն Պետրոսի եւ Պօղոսի, ի բանն.
Դուք էք լոյս աշխարհի (հմմտ. Ամառան ՃՀԸ.)
– Զի ի վայելչական անունն, որ ասաց. Ես
եմ լոյս աշխարհի...
ժզ. 261ա-2ա ԿԹ. Դարձեալ ի նոյն խորհուրդ համառօտ, ի բանն Եսայեայ. Ողբացէ՛ք,
զի մերձ է աւր Տեառն – Արդ, վասն ահագնութեան
աւուրն ասէ...
ժէ. 264աբ [ՀԱ. Վասն մահու վարդապետաց, ի բանն. Ծաղր ձեր ի [սուգ] դարձցի.
(ցանկից)] – ///գութեան եւ չարութեան, այլ յանխմորն
ստուգութեամբ եւ ճշտութեամբ...
ժը. 265ա-6բ ՀԵ. [Քարոզ ի բանն]. Պարտ է յամենայն ժամ կալ յաղաւթել, ասէ Աւետարանն
Ղուկասու – Յամենայն ժամ ոչ զԻԴ. (24) ժամ...
ժթ. 269ա-70բ ՀԷ. Երանի ողորմածաց, զի նոքա ողորմութիւն գտցեն – Արդ, երանութիւն է պարառութիւն ամենայն բարեաց...
ի. 274ա-7ա ՀԹ. Դարձեալ ի նոյն խորհուրդ. Ահա երեք աւուրք եւ այլ ոչ եւս
իցէ Նինուէ... – Գիտելի է զի կարողութիւն
է մարդկան պաշտամամբ եւ պատարագօք...
իա. 285բ-8բ ՁԵ. Ասէ Երեմիայ. Եմուտ մահն ընդ պատուհանս – Արդ, մարդն ունի զնմանութիւն քաղաքի...
իբ. 289ա-303ա ՁԶ. Գրիգորի աշակերտի Եռամեծի Յովհաննու Որոտնեցոյ Տեսութիւն
ի բան մարգարէին, որ ասէ. Հոգի Տեառն ի վերայ իմ... – Տեսանողն վեհերեւակ տեսութեամբ...
Բ. 303ա-8բ ՁԷ. [Ութսուն եւ Է. Յորդորակ եւ աւրհնութիւն վարդապետաց. (ցանկից)]
– Ո՜վ Տէր իմ Յիսուս Քրիստոս, Բան Հօր եւ Որդի
Կուսի... յայտնել զբան մարգարէութեան նորա, որ ասէ /// (շար. թափուած):
Այստեղ բացակայում են ցանկում
նշուած հետեւեալ նիւթերը.
ՁԸ. Արիստոտէլի Վասն սահմանի առաքինութեանց: ՁԹ. Վասն նամակի: Ղ. Յիշատակարան գրոցս:
Գ. ՅաւելագրութիւնՔ, ԺԵ., ԺԷ. դդ.
1. 1ա [Օրհնութիւն յետ քարոզի. ԺԵ. դ.] – Այլեւ ննջեցեալ քրիստոնեայք, որ ընդ հովանեաւ սուրբ եկեղեցոյս են...
2. 308ա Դեղ մայասիլի, որ Աստուծով օգնէ (ԺԷ. դ.): Ե տրամ արջասպ, որ զաճի Ղպրզ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
3բ Զաստուածարեալ եւ զխաչընդոս կրօնաւորն` զԱնդրէաս աղաչեմ
յիշել ի Տէր, որ փոքր մի աւգնական եղեւ մեզ ի գլխագրելն եւ ի համարագրելն, եւ Աստուած
զձեզ յիշէ. ամէն:
53բ Հազար բերան գոհութիւն Աստուծոյ, որ հասաք ի յաւարտ գրոցս:
107բ Քրիստոս Աստուած, որ ի խաչ բարձրացար եւ զարարածս լուսաւորեցեր եւ փրկեցեր,
փրկեա` զՅովսէփ վարդապետն եւ
զծնօղսն իւր ի հրոյն յաւիտենից քո սուրբ խաչելութեամբդ:
111բ Զմեղօք մեռեալ ոգիս` Իգնատիոս սուտանուն
կրօնաւոր յարո՛յ, Քրիստոս, ընդ յարութիւնն քո, եւ զծնօղացն մերոց, նաեւ զՅովսէփ վարդապետին եւ զծնօղացն իւրոց, եւ զամենայն աշխատողին
ի սմայ, ամէն:
192բ... Մանաւանդ զստացողի սորա՝ Յովսէփ վարդապետի եւ գծօղի Իգնատիոս
սուտ կրօնաւորի եւ շարադրողի սորա Յակոբ վարդապետի Ղրիմեցւոյ եւ Քրիստոսի փա՜ռք յաւիտեանս.
ամէն:
227ա Զսրտէ խոցեալ եւ զմեղօք լցեալ կրկնավէր ոգի Իգնատիոսի յիշել աղաչեմ առ բարին Աստուած, նաեւ զծնօղսն
իմ եւ զամենայն արեան մերձաւորսն, եւ լի բերանով Աստուած ողորմի ասացէ՛ք, եւ Աստուած
ձեզ եւ մեզ ողորմի. ամէն: Այլեւ հեզահոգի զվարդապետն իմ` զ[Յ]ովսէփ, որ բազում կու աշխատի ի վերայ իմ:
234ա Զստացող լուսազարդ կտակիս` զՅովսէփ վարդապետն եւ զհարազատ եղբարքն` զՆիկողայոս քահանայն եւ զՅովանէս, եւ զքուերքն
իւր` Մարթա եւ զՄրւաթ, եւ զամենայն արեան մերձաւորսն իւր յիշեցէ՛ք
առ բարին Աստուած:
250ա Քրիստոս Աստուա՛ծ, քո սուրբ առաքելոց բարեխօսութեամբ, որոց խոստացար սոցա
փակել եւ բանալ զդուռն արքայութեան, բացցեն եւ ինձ` մեղապարտ ծառայիս քո Իգնատիոս
փծուն
գրչի, նաեւ ստացողի լուսազարդ կտակիս` Յովսէփ վարդապետի եւ եղբարցն` Նիկողայոսի եւ Յովանիսի եւ ծնօղացն եւ ամենայն
արեան մերձաւորացն. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 113բ Քարոզգիրքս յիշատակ է Գալկանց Յովանէս վարդապետին. Ով կարդա, լի սրտիւ Աստուած ողորմի ասէ նմա, եւ Աստուած ձեզ
ողորմեսցի յահեղ ատենին, ամէն: Թվին ՌԾԸ.
(1609) կազմեցաւ:
288բ Քրիստոս Աստուա՛ծ, ողորմեա՛ ամենայն հաւատացելոց, եւս առաւել քո մեղաւոր
ծառայիս` բազմավէր ոգի Յովանիսի, որ զԳիրքս
նորոգեցի ՌԾԸ. (1609) թվին: Ով կարդայ,
Աստուած ողորմի ասէ, եւ Աստուած իւրն ողորմեսցի. ամէն:
2. 308ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Էրեւանա
քալանթար` Դօնուկ Մասումբէկ մեծ եղբայրն
է, փոքր եղբայրն` Իբրահիմ-բէկ Ղարախան:
3. 308ա Թվին ՌՄԻԲ. (1793) Քաչալ
Սահակն դուրս ելաւ քօվէս` յունիսի ամսոյ Ե.
(5) էր, եւ էառ իւրեւ տօնլուղի կողմանէ ԴՌԴ.ն (4004) եւ շորն, հսապ արի, այն եղեւ,
որ Զ. (6) ամիս էր կացեր մօտս Թուխաթ,
տվի Գուրճի Գասպարին ձեռովն:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ
330:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
308ա (բոլորշի, եղծուած եւ անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պհպնկ Գբ ձեռօք Նորիջան:
2138
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Նոր Ջուղա |
ՌՃԻԹ. – 1680 |
ԳՐԻՉ՝ Մարտիրոս երէց: ՍՏԱՑՈՂ՝ Փոքր
Սիմէօն վրդ. (եպս.) Ջուղայեցի:
ԹԵՐԹ՝ 448+1 (կրկն.՝ 305)-1 (տե՛ս
Պահպանակ). չգրուած՝ 1բ, 447ա-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x12+Ա-ԼԷx12 (ԼԷ 4)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12x7,6)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ` 27: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով եւ կապիչներով, Ա. փեղկի կենտրոնում ճնշադրոշմ Խաչելութիւն
եւ 1680 թ. ճնշադրոշմ մակագրութիւն. «Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զՍիմէօն վարդապետն
եւ զծնօղսն իւր՝ Ծատուրն եւ Վարվառն թուին ՌՃԻԹ. (1680)», միջուկը` տախտակ, աստառը`
ծաղկազարդ շերտաւոր կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (վերջից` թ. 448), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 14ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր`
թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, դեղին,
նարնջի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թերթերի եզրերը կարկատուած,
մէջքը, դռնակը եւ կապիչները` նորոգուած (Ի. դ.):
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-444բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 2ա-7ա Այս ինչ է ի գիրքս Քարոզի... –[Ա]ռաջին. Նախերգաբար վասն Տարեմտին... ՁԸ. Դարձեալ Դաւթի եւ Յակոբայ...
Թէեւ ցանկում նշուած է
88 քարոզ, սակայն նրանց իրական քանակը 84 է, քանի որ Ի., ԻԶ., ԾԷ., ԿԹ. համարները
բաց են թողնուած: Առկայ 84 քարոզներից 66ը Ձմեռան հատորից են, իսկ 18ը՝ Ամառան:
1. 7բ-13բ [Օրհնութիւնք եւ նախերգանք]
ա. 7բ-13ա [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Արդ, աւրհնեալ, գովեալ, բարեբանեալ...
բ. 13աբ [Նախերգանք քարոզից] – Անօթն
հոգեւորական եւ փողն աստուածային...
2. 14ա Գրիգորի Եռամեծի քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յովհաննու
Որոտնեցոյ, արարեալ Բանս խրատականս եւ հանճարո իմաստայեղս ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ
փառաց տօնից տէրունականաց ի պատիւ սրբոց եւ ի պատճառ գիտութեան ախմարաց...
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/14ա-23ա: Բ/23ա-6ա: Գ/51ա-6ա: Դ/26ա-32բ: Ե/չիք: Զ/32բ-41բ: Է/41բ-51ա: Ը/չիք: Թ/56ա-62բ: Ժ/62բ-7ա: ԺԱ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/67բ-74բ: ԺԴ/չիք: ԺԵ/74բ-80ա:: ԺԶ/80ա-3ա: ԺԷ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/83ա-90ա: ԻԴ/չիք: ԻԵ/90ա-5բ: ԻԶ/96ա-9ա: ԻԷ/99ա-102բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/102բ-8ա: Լ/չիք: ԼԱ/108ա-10ա: ԼԲ/չիք: ԼԳ/110բ-4բ: ԼԴ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/114բ-21բ: ԼԷ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/121բ-6ա: ԽԸ-Ծ/չիք: ԾԱ/126ա-8բ: ԾԲ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/128բ-32ա: ԾԸ/132ա-5ա: ԾԹ/չիք: Կ/135ա-41ա: ԿԱ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/141ա-5բ: ԿԵ/չիք: ԿԶ/145բ-51ա: ԿԷ/151բ-7բ: ԿԸ/157բ-61ա: ԿԹ/161ա-6բ: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/166բ-72ա: ՀԴ/172ա-4ա: ՀԵ/174բ-8ա: ՀԶ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/178ա-84ա: ՀԹ/184ա-90ա: Ձ/չիք: ՁԱ/190ա-5ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/195ա-200ա: ՁԶ/200ա-5բ: ՁԷ/205բ-10բ: ՁԸ/չիք: ՁԹ/210բ-4ա: Ղ/չիք: ՂԱ/214ա-9ա: ՂԲ/219ա-24ա: ՂԳ/224ա-7բ: ՂԴ/չիք: ՂԵ/228ա-32ա: ՂԶ/232ա-40ա: ՂԷ/240ա-8ա: ՂԸ/248ա-52ա: ՂԹ/252ա-7ա: Ճ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/257ա-60ա: ՃԴ/260ա-4ա: ՃԵ/264ա-71ա: ՃԶ/271ա-9ա: ՃԷ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/279ա-85ա: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/285ա-91ա: ՃԺԳ/291ա-5ա: ՃԺԴ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/295ա-300ա: ՃԻ-ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/300ա-4ա: ՃԻԵ/304բ-8բ: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/308բ-12ա: ՃԼ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/312ա-6բ: ՃԼԴ/316բ-23բ: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/324ա-8ա: ՃԼԸ/328ա-34ա: ՃԼԹ-ՃԽԳ/չիք: ՃԽԴ/334ա-6ա: ՃԽԵ/341բ-8ա: ՃԽԶ/336ա-41բ: ՃԽԷ/348ա-54ա: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
3. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ԺԳ/չիք: ԺԴ/417ա-9բ: ԺԵ-ԼԱ/չիք: ԼԲ/421բ-8ա: ԼԳ-ԼԹ/չիք: Խ/390բ-6ա: ԽԱ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/385ա-90բ: ԽԷ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/419բ-21բ: Ծ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/396բ-404ա: ՀԵ/չիք: ՀԶ/412ա-7ա: ՀԷ/404ա-8ա: ՀԸ/408ա-12ա: ՀԹ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/382ա-5ա: ՃԻԶ/354ա-8բ: ՃԻԷ/358բ-64ա: ՃԻԸ-ՃԻԹ/չիք: ԾԼ/364բ-73ա: ՃԼԱ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/373ա-8ա: ՃԼԸ-ՃԿԳ/չիք: ՃԿԴ/428ա-31ա: ՃԿԵ-ՃԿԸ/չիք: ՃԿԹ/378ա-81բ: ՃՀ-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/431ա-8ա: ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/438ա-44ա: ՃՀԶ-ՃՁԸ/չիք:
4. Յաւելագրութիւն,
ԺԸ. դ.
446բ Որպէս պտղաբեր ծառն սիրելի է յաջս տնկողին... (9 տող):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
13բ Տէր Աստուա՛ծ, օգնեա՛յ ինձ՝ անարժան Մարտիրոս քահանայիս. ամէն (նման՝ 227բ, 304ա, 381բ):
114բ Նաեւ` զԳալուստ խնդրող բանի
Եւ գրող այսմ տառի
Յիշման առնէք դուք արժանի,
Եւ Աստուած ձեզ եւ մեզ
Առհասարակ ողորմեսցի,
Որ է աւրհնեալ յաւիտեանս:
445ա Փա՜ռք անսկզբանն եւ սկիզբն ամենայնի, անեղին եւ գոյացուցչին բնաւից, անսահման
եւ անվախճան էացուցչին, սահմանիչ եւ կատարումն բոլոր էիցս, երիցս միակի եւ է եզակի
եւ միում Աստուածութեանն, որ ինքն անշարժ գոլով, շարժէ զարարածս ի կեանս եւ ի փրկութիւն։
Էիցս էակն եւ կենդանեաց կեանք, որ անփոփոխ գոլով միշտ յէութեան, անեզր եւ անվայրափակ
լրումն եւ բովանդակիչն ամենայնի, անհաս եւ անսահման, որպէս ի մասունս եւ ի բոլորս,
եւ ինքն ոչ մասն եւ ոչ բոլոր, որպէս զմասն եւ զբոլոր զամենայն ինքն ունելով եւ կրէ
զամենայն բանիւ զօրութեան իւրոյ եւ գերալիր գոլով` լնու զամենայն արարածս: Իսկ Որդին
միածին` Բանն Աստուած, զՏէր մեր Յիսուս Քրիստոս, որ երաշխաւորս եղեւ ի ստեղծանելն
Ադամայ, ոչ կամեցաւ ի կորուստ մարդկան: Խոնարհեցաւ յերկնից հայրական ծոցոյ եւ
մարմին ճշմարտապէս զգեցաւ ի Սրբոյ Կուսէն Մարիամայ եւ կատարեաց զամենայն ասացեալսն
ի մարգարէիցն եւ կրեաց զկիրս մարդկային բնութեանս եւ եկեալ ի խաչ բեւեռեցաւ, զդժոխս
աւերեաց եւ զմեզ ազատեաց եւ ձեռաց բունեալ չար վիշապէն յամենայն յազգս մարդկան։ Որ
հաւատայ ի նա եւ ի բանից նորա, ընկալցի զկեանս յաւիտենականս, եւ որ ոչն հաւատայ, բարկութիւն
Աստուծոյ մնայ ի վերայ նորա: Իսկ կենարարն մեր եւ եդ մեզ աւետարանիչս, առաքեալս օրէնսուսոյց
եւ զվարդապետս եւ խրատիչս ապստամբելոց եւ կենդանացոյց զմեզ ի մեռելութենէ, քանզի
|445բ| Պօղոս ասէ. Մեք որ կենդանիքս, որ մնացեալ եմք, ոչ ժամանեմք ննջեցելոցն: Եւ
դարձեալ եւս առաւել զովանամք յաստուածաշունչ գրոցն` աւետարանական եւ առաքելական
եւ վարդապետաց գրոցն, որ ետ մեզ ի ձեռն առաքելոց եւ սրբոց վարդապետաց բարերարն եւ
մարդասէրն Որդին միածին, որ ամրացոյց մարգարէիւք, պատսպարեաց առաքելովք եւ ծաղկեցոյց
բանիւ սուրբ վարդապետօք, պսակազգեստ արար ճգնաւորօք եւ մարտիրոսօք, զուարճացոյց
աւետարանական բանիւ: Եւ ամենայն հաւատացեալք վայելեսցեն խաղաղութեամբ, երիտասարդք
եւ կուսանք, ծերք եւ տղայք` հանդերձ ցնծութեամբ եւ ուրախութեամբ, հաւատացեալք հոգիք
տացուք գոհութիւն եւ փառս Աստուծոյ, զի այսպէս պատուոյ արժանի արար զմեզ` յամենայն
ժամ կալ ի փառաբանութիւն Աստուծոյ: Եւ արդ, եկեսցուք ի բանս սուրբ մարգարէին Եսայեայ,
որ ասէ. Երանի՜, որ ունիցի զաւակ ի Սիոն եւ յընդունակ ի յԵրուսաղէմ: Զաւակ ի Սիոն
յիշատակն գիրքն է, որ յամենայն ժամ ընթեռնումք զաստուածային օրէնս եւ ի միտ առնումք
զասացեալն եւ զպատուիրեալն ի Տեառնէ, եւ եթէ զգրեալն ոչ ունիցիմք եւ ոչ ընթեռնումք,
դառնամք յերկիր խոպանացեալ, որ ոչ տացէ զպտուղ եւ լինիմք ունայն եւ թափուր։ Ողորմութեամբն
Աստուծոյ այս մարդկային բնութիւնս պատուեալ հանճարով, որով զբնաւորական շարժումն իմաստասիրապէս
մարթ է յօրինել աստուածային սիրովն ուղերձեալ, վասն զի, որում բաղձանայ ոք նմին եւ
հասանել ջանայ, զի բուռն է, քան զմահ սէր, զոր ջուրք |446ա| բազում ոչ կարեն շիջուցանել,
մանաւանդ յորժամ յԱստուած իցէ տրփումն: Որոյ այսպիսի ըղձիւք առ ըստացումն աստուածային տառիս եւ ամենալիր
ծաղկաւէտ բուրաստանիս, որ ասի Ձմեռան եւ Ամառան ժողովածու Քարոզգիրք, որոյ փափագանօք
եւ յօժար սրտիւ ցանկացող եղեալ ես՝ Ջուղայեցի տրուփ Փոքր Սիմէոն վարդապետս,
որ Գ. (3) ամ է առեալ եմ զաստիճան եպիսկոպոսութեան ի վիհէն տեառն Յակոբայ դիտապետի,
որ այսմ ամի հանգեաւ առ Քրիստոս սուրբ հայրապետն մեր Յակոբոս կաթողիկոսն, զոր Տէր Աստուած ընդ երջանիկ սուրբ
հայրապետացն դասեսցէ. ամէն:
Եւ արդ, ես` Սիմէօն վարդապետս, որ եմ բնիկ իսկ Ջուղայու, եւ ետու փափագանօք գրել զՔարոզգիրքս ի թուականիս
մերոյ Հայոց՝ ի լցումն կրկնակի շրջաչափութեան եւ մակ քառեակ եւթնիւ կրկնեալ եւ Ժ.
(9) թուոյ Արամազեանս (1680), յաշխարհիս Պարսից արքայանիստ քաղաքիս՝ ըստ գրոյ Շօշ կոչեցելոյ, որ այժմ Ասպահան
արտաձայնի, ի գեօղաքաղաքիս Ջուղայոյ,
ընդ հովանեաւ Սուրբ Յակոբա Մծբնա հայրապետին,
ի թագաւորութեան Պարսից Շահ-Սլէմին, եւ ի դիտապետութեան Հայոց հանուրց սեռից տեառն
Յակոբայ, որ յայսմ ամի հանգեաւ առ Քրիստոս,
զոր եւ յաջորդեալ տացէ Տէր Աստուած զԱթոռն ում եւ կամեսցի, եւ ի վերայտեսչութեան
նահանգիս Պարսկաստանի հեզահոգի արհիեպիսկոպոսի
եւ շնորհազարդ վարդապետի՝ տեառն Դաւթի,
որ է բնիկ քաղաքաւ եւ սա իսկ Ջուղայեցի:
Զոր եւ խնդրեմ հանդիպողացդ եւ |446բ| պատահողացդ, որք հանդիպիք ի սմա՝ յարեւանցի
տեսանելով կամ կարդալով, յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր զվերոյգրեալ` Սիմէօն վարդապետս, որ փափագանօք ետու գրել զսա՝ յիշատակ ինձ եւ ծնօղացն իմ, հօրս՝
Ծատուրին եւ խոհեմ մօրս՝ Վառվառին, եւ եղբարցն իմ՝ Նազարէթին եւ Խաչատուրին եւ աւաք եղբօրորդոցն՝ Իգնատիոսին, Ծատուրին եւ Մարկոսին, այլեւ մատաղատունկ
հանգուցելոցն՝ Յոհանին եւ Մաթէոսին, եւ այլ ամենայն արեան մերձաւորացն իմոց,
նաեւ որք ունին երախտիք եւ տուրք ի մէջ սորայ, ի ինձ՝ բազմամեղ փծուն գրչի՝ զնաքեա
Մարտիրոս իրիցու: Եւ որ յիշէ, յիշեալ
լիցի յորժամ գայցէ Քրիստոս փառօք Հօր իւրոյ եւ հրեշտակաց սրբոց, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս
յաւիտենից. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԸ. դ., շղագիր) Այս հատորս տիրացու Մանուկին է: Աւգնեա՛յ, Յիսուս, տո՛ւր ինձ իմաստութիւն՝
լսել եւ առնել, յուսանել, Աստուծոյ երկնչել եւ ի մտի պահել եւ գործով կատարել օրէնս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
444բ «Սարգիս (՞) վարդապետ»:
2139
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 180-2 (տե՛ս Պահպանակ): ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (թ.
1) + 1 (թ. 180), թուղթ (մասն կազմաստառի):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, մի
քանի տեղից ցեցակեր:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Կարապետ աբղյ. Մոկաց (3ա-147բ):
ԹԵՐԹ՝ 162-1 (տե՛ս Պահպանակ) (գրչի էջակալում՝
1-292, որ է` 3ա-147բ). չգրուած՝ 111բ-3ա, 148աբ, 162աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x1+Ա-ԺԲx12 (Բ, Է
14, Թ 11+1x12+1x1)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(16,5x11,8)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (Կարապետ գրչի՝ 3ա-147բ, անանուն գրչի՝ 149ա-61բ): ՏՈՂ՝
25-32 (Կարապետ գրչի), 27 (անանուն գրչի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Լուսանցազարդ՝ բուսական (127բ): Զարդագիր` թռչնագիր (123բ, 127բ): Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից պակասաւոր,
թանաքից գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած: Լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ
պատռուածքներ: Նախկինում նորոգուած, տեղ-տեղ կարկատուած եւ աւելացուած չգրուած թերթեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք]
1. 3ա Քարոզ սուրբ Աստուածածնին եւ միշտ Կուսին – Ասէ իմաստունն Սողոմոն... յԵրգս Երգոցն ի դէմս սուրբ Աստուածածին կուսին այսպէս.
Սրտացուցեր զմեզ...
2. 3ա-5բ Քարոզ Յովէլիա մարգարէին,
որ ասէ. Երկինք դարձ[ց]ի [ի] խաւար եւ լուսինն [յ]արիւն – Եւ արդ, սուրբ Աստուածածինն նման է լուսնի...
3. 5բ-8բ Նորին Քարոզ ի բանն Դաւթի, որ ասէ. ի քէն, Տէ՛ր, աղբիւր կենաց –
Այս է պատճառն, զի օրինակ խոնարհութեան տացէ...
4. 8բ-13բ Հարցմունք եւ պատասխանիք լաւ –[Հարց]. Իսկ ընդէ՞ր ի խաչին բարձրացաւ Փրկիչն մեր... [Պատասխանի]. Նախ բարձրացաւ
ի խաչին որպէս թագաւոր ի կառս ելանէ...
Բ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Մեկնութիւն
Սաղմոսաց]
Տե՛ս ձեռ. 1020, 3ա-373բ. Այստեղ միայն քարոզները եւ մի քանի սաղմոսների մեկնութիւն՝ խառն կարգով.
1/42ա-57ա: 2/չիք: 3/57ա-60բ (միայն սաղմոս
Ծ. եւ ԾԲ.): ա/չիք: բ/60բ-3բ: գ/20բ-2ա: դ/13բ-6ա: ե/16ա-9ա: 4/22աբ (միայն ԾԷ. սաղմոսի վերջաւորութիւնը՝ նշուած որպէս քարոզ. «Նորին
Քարոզ վասն իժի եւ քարբի... – Օձն ի մերձակայս
խածանէ...»): ա/19ա-20բ: բ/23ա-6ա: 5/չիք: ա/26ա-7ա: բ/29ա-32ա: գ/27ա-9ա: դ/32ա-4բ: ե/35ա-6ա: 6/63բ-70բ (միայն սաղմոս ՂԱ. եւ ՃԵ): ա/36ա-8բ: բ/38բ-41բ: 7-8/չիք: Յիշ./չիք:
Գ. 71ա-111ա [Ի հարցմանց գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ: Հատոր Զ., պրակք ԻԳ-ՁԱ.]:
Յելից գրոց: Բաղդատութիւն Մովսիսի առ Քրիստոս Լ. յեղանակաւ (հմմտ. տպ. 1729, էջ
328-412) – Համեմատի մեծն Մովսէս Փրկչին
մերոյ Քրիստոսի...
Դ. 114ա-23ա [Քարոզ ի բանն Սողոմոնի. Տէր ի տաճարի սուրբ իւրում – ///] քակտելոյն
եւ զկնի մահուան, անբաժանելի ունելով զմիացումն...
Ե. 123բ-32ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Լուծմունք Յոբայ]
Տե՛ս ձեռ. 1167, 128ա-86ա. Ցանկ/չիք: 1. ա/123բ-7բ: բ/127բ-32ա: 2-13/չիք: Յիշ. հեղ./չիք:
Զ. 132ա-47ա [Լուծմունք Սահմանաց իմաստասիրութեան գրոց Դաւթի Անյաղթի]:
Պրակ Է.երորդ – Բան [Զ.]սահմանք իմաստասիրութեան
եւ զպատճառս քանիօնութեան նոցա... Լուծմունք. Այսինքն` զոր ինչ այլ զանազանութիւն
մնացեալ իցէ նոցա...
Է. [Բանք զանազանք]
1. 147ա Նախերգան է այս – Ո՜վ աղբիւր
կենդանութեան...
2. 147բ Յոհաննու Որոտնեցոյ ասացեալ (նախերգան) – Ո՛վ Տէր Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս...
3. 147բ Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ վասն ապաշխարութեան, ի բանն, որ
ասէ. Ապաշխարեցէ՛ք, զի մերձեալ է արքայութիւնն Աստուծոյ (Ամառան ՀԶ.) – [Ասասցուք այժմ թէ զի՞նչ է ապաշխարութիւն]: Ապաշխարութիւնն,
ըստգտանք է գործեցեալ մեղացն... եւ երրորդ՝ թէ որպէս է ապաշխարութեամբ զմեղս քաւել
/// (շար. թափուած):
4. 149ա-59բ [Քարոզ ի բանն. Ծնաւ ձեզ Փրկիչ, որ է օծեալ Տէր] – /// եւս լինելոց է որպէս վաղիւն, իսկ ներկայն՝ որպէս
այսաւր եւ այժմ:
5. 160ա-1բ Յաղագս գալստեան Փրկչին ի Յորդանան գետ եւ մկրտութիւն, որ եղեւ
ի գլուխ երեսնամեա ժամանակին եւ կատարելոյ հրամանաց մարգարէիցն, զոր երգեցին ի Հոգւոյն
Սրբոյ – Եւ ելեալ Յիսուս անտի եւ եկն ի քաղաքն
Նազարեթ... նստէր առ սեամս տաճարին, ուր /// (շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
132ա Յորոց փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս փրկիչն ամենայնի յամենայն վտանգից եւ յամենայն
փորձութեանց եւ յամենայն հնարից սատանայի: Մանաւանդ զգծօղ տառիս՝ Մոկաց
Կարապետ աբեղայն, որում փառք յաւիտեանս. ամէն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
[Պրուսա] |
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 18-1 (տես պահպանակ.
թ. 2, 163-79, գրչի` էջ 1-32, 41-46): ՊՐԱԿ՝ 2x12 (Բ 5)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (16x13)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 32-34:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից
պակասաւոր (գրչի՝ էջ 33-40)։ Եզրահատուած, լուսանցները տեղ-տեղ կարկատուած, խոնաւութիւնից
թանաքը տեղ-տեղ ճապաղուած (163ա, 177ա եւ այլուր)։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 163ա-77բ Կտակ Մեծի ուրբաթու վասն Չարչարանաց եւ Խաչելութեան Տեառն մերոյ
Յիսուսի Քրիստոսի, ի բան առաքելոյն Պողոսի,
թէ. Յետ մահուն հաստատուն է: Աւգնեա՛ Հոգիդ Սուրբ Աստուած ճշմարիտ – Սովորութիւն է մարդկան, յորժամ մեռանի ոք ի յայլ
տեղիս...
– 177բ [Յիշատակարան հեղինակի] Հաւաքեցաւ Կտակս ձեռամբ Աբրահամ վարդապետին Աստապատեցոյ
ի բանից Յակոբ Ղրըմեցոյ, Յօհաննէսի
Ջուղայեցոյ եւ յայլ մեկնչաց, ի ՌՄԺԸ.
(1769) թուոջ, յունիսի ամսոջ քսան եւ մէկին:
2. 178ա-9ա [Քարոզ ողջոյնի – /// օրհ]նեալ
է Աստուած եւ Հայր Տեառն մերոյ... Հինգերորդ. զի ողջոյն բաժանէ զսիրելիսն...
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
1. 2ա [Տաղ] – Սրտիկս խոցեալ է սրով,
/ Դարտեր ունեմ շատ եւ յոլով... (2 քառեակ):
2. 2բ Լուծման դեղ – Ա՛ռ Ա. Ա. դրամ
ռէվանդ... (3 դեղատոմս):
3. 113բ Մաճուն եւ դեղ կերպակերպ ցաւոց –Ա՛ռ ԺԶ. մսխալ սինամաքի շատ լաւն...
4. 179ա [Քառեակ] – Ողջոյնս ողջաց՝
կենսունակ ձայն, / Իսկ բեկելոցն՝ կրունկս դարցման...
5. 179ա [Քառեակ] – Տառն է տարր գրաբառ լեզուի, / Յորմէ վանկն յղացեալ ծնանի...
6. 179բ [Քառեակ] – Մշակ պղերգն եւ
տարտամ, / Մեղսաթաւալ միշտ յարաժամ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 180ա (Շղագիր) Ի վայելումն` Յակոբ եպիսկոպոսիս Կոնտեցւոյ, զոր
ստացայ իմովք արդար վաստակօք ի 1216 (1767), ԻԳ. (23) մարտի:
2. 1բ (ԺԸ. դ., շղագիր) 100 ղուռուշ գինն է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 2ա Սուրբ Աստուած Տիրացու Յակոբ սրտիկս խոցելի է սըտ (տառեր):
2140
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 371+1 (կրկն.` 164): ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` զարդադրոշմ սեւ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին` թեթեւակի քերծուած, եզրերը մաշուած,
կապիչներն ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 286 +1 (կրկն.՝ 164). չգրուած՝ 1աբ, 285ա-6բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԴx12
(ԻԴ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(14,5x9,2)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 2ա, 136ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, խաչ, տաճար: Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, կանաչ, դեղին, վարդագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից
պակասաւոր, տեղ-տեղ զանազան բծեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
2ա-284ա [Քարոզք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
Բովանդակում է 26 քարոզ,
11-ը Ձմեռան հատորից, 13-ը՝ Ամառան, իսկ 2-ը՝ արտաքոյ նոցունց:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա-Զ/չիք: Է/136ա-54բ: Ը/չիք: Թ/154բ-65ա: Ժ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/165ա-80բ: ԺԴ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/180բ-94բ: ԿԳ/չիք: ԿԴ/194բ-203ա: ԿԵ/չիք: ԿԶ/203բ-14ա: ԿԷ-Հ/չիք: ՀԱ/214բ-23ա: ՀԲ/չիք: ՀԳ/223ա-34բ: ՀԴ-Ձ/չիք: ՁԱ/243բ-55ա: ՁԲ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/255ա-65բ: ՁԸ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/235ա-243բ:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ՀԱ/չիք: ՀԲ/2ա-11ա: ՀԳ/չիք: ՀԴ/11ա-26բ: ՀԵ/26բ-32բ: ՀԶ/32բ-41ա: ՀԷ/չիք: ՀԸ/41բ-9ա: ՀԹ/49ա-56բ: Ձ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/56բ-64ա: ՁԸ-ՂԶ/չիք: ՂԷ/64բ-73ա: ՂԸ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/73ա-85ա: ՃԻԹ-ՃԼԱ/չիք: ՃԼԲ/85ա-96ա: ՃԼԳ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/278ա-84բ (վրջ. «որպէս յերկինց յորժամ ի ///»): ՃԽԲ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ/106բ-26ա: ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/126ա-35բ:
3. [Քարոզք յարտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 96ա-106բ Դարձեալ Քարոզ վասն խաչի, ի բանն.
Փայտ կենաց է ամենեցուն... – Գիտելի է, զի կեանք
փայտին յերիս դէմս երեւեցաւ...
Ամառան ՃԼԶ.ից տարբեր:
բ. 265բ-78ա Քարոզ Յաղագս օգտութեան նեղութեանն
– Ամենեքեան, որք կամիցին աստուածապաշտութեամբ
կեալ ի Քրիստոս, ի հալածանս կայցեն...
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 84
(287-370). չգրուած՝ 369բ-70բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Էx12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
19,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,5x10)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21-22:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 287ա-369ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Մեկնութիւն Մատթէի]
1. 287ա-329ա [Առաջին հատոր Մեկնութեան քաղուածոյ] – Հարց. Եւ Յիսուսի Քրիստոսի ծնունդն էր այսպէս:
Պատասխանի. Երեք` եւ կայ ի Սուրբ Գիրս. Նախ՝ ի սկիզբն բանին, որպէս աստ...
2. 329ա-69ա Նորին Երկրորդ հատոր Մեկնութեան քաղուածոյ – Եւ իբրեւ մատնեցաւ Յովհաննէս: Ցուցանեն աւետարանիչքս,
թէ այլ իմն է գործք եւ վարդապետութիւն Քրիստոսի... Հարց. Զի՞նչ է տունն: Պատասխանի.
Նախ՝ տունն աշխարհս է... ամէն:
2141
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 128: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ,
աստառը` շերտազարդ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (1-2), թուղթ (սկզբից):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, կապիչներն`
ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 59-2 (տե՛ս Պահպանակ).
չգրուած՝ 1ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-Եx12 (Ա 11, Ե 10)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «Z.Z.» լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,5x8)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 27:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 3ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (3ա): Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 3ա-59բ Գրիգորի Եռամեծի արարեալ
քարոզ վասն ապաշխարութեան (այլ ձեռքով).
[Քարոզք
յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ԺԱ/չիք: ԺԲ/36բ-41բ: ԺԳ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/3ա-11ա: ՀԵ/չիք: ՀԶ/27ա-32ա: ՀԷ/11ա-4բ: ՀԸ/14բ-9ա: ՀԹ/չիք: Ձ/19ա-27ա: ՁԱ/32ա-6բ: ՁԲ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/55բ-9բ: ՁԸ-ՂԶ/չիք: ՂԷ/41բ-6բ: ՁԲ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/255ա-65բ: ՁԸ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/235ա-243բ:
2. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 47ա-52բ [Ն]որին Քարոզ վասն յարութեան, ի
բանն, որ ասէ. Յարեաւ Աստուած, եւ ցրուեցան ամենայն թշ[նամիք] – Հրամայեաց Աստուած երբեմն մեծին Մովսէսի առնել
տապանակ...
բ. 52բ-5բ Նորին Քարոզ ի դէմս եկեղեցւոյ եւ Կուսին, ի բանն, որ ասէ. Արի՛,
Տէ՛ր, ի հանգիստ քո դու – Զի՞նչ է հանգիստն,
որ ասէ...
3. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
[Քաղուածք զանազանք] ա. 1բ Մեղայ
քեզ, Քրիստոս Որդի Աստուծոյ... բ. 2ա Մարդոյ
որպէս խոտոյ են ավուրք... Ձեռս բդի ի հող դառնայ... գ. 2ա Զի՞նչ արարից մեղուցեալ... դ. 2ա Մի՛ երկնչիք ի նոցանէ, որք զմարմին սբանանեն... ե. 2բ Անուն Աստուծոյ – Սիրելի,
եթէ կամիցիս բարի լինել եւ ժառանկես
այս կ[ե]անս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
59բ Զմեղաւոր եւ անարժան գծողս յիշել աղաչեմ, աղաչեմ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
60ա (ԺԸ, դ. յաւելագրողի, տես Յաւելագրութիւն ե.) Անուն աստուծոյ Տէր Աստուած
Յիսուս Քրիստոս օգնեա անարժան ծառայիտ քո:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
Նօվինա |
ՌՁԳ. – 1634 |
ՍՏԱՑՈՂ՝ Անդրէաս քհյ.:
ԹԵՐԹ՝ 63
(60-122). չգրուած` 60աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx12 (Ա-Գ 11, Զ 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
19x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14x9)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից եւ վերջից պակասաւոր, թանաքից գրադաշտը
գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, այրուածք (115), թերթեզերքը տեղ-տեղ ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 61ա-122ա Երանելոյն Աթանասի արքեպիսկոպոս[ի Աղ]էկսանդրոյ Հարցմունք
վայե[լուչք եւ] պատասխանիք Կիւրղի Երուսաղէմի հայրապետի Յաղագս մակացութեան (Ա-ՃԻԴ.) – [Ա]. Հարց. Հետեւումն համարիմ ընդ Աստուծոյ
երիս բանս եւ ապա այսուհետեւ ի մէջ գալ... ՃԻԴ. Եթէ ոք հարկանէ զաղքատն, կամ առցէ ինչ ի նմանէ, զի՞նչ լինիցի... ամէն:
Պակասում են ԽԷ. եւ ՃԺԶ.
հարցումները: Լուսանցներում ԺԹ. դ. շղագիր նշումներ՝ 105ա «Նշան հարիւրմէկին՝ Պահուց
համար» եւ այլն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
122բ Աւրհնութիւն եւ գոհութիւն եւ փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն, որ ետ զաւրութիւն
տկարութեանս իմոյ գրել զայս գիրս, որ կոչի Հարցմանց: Արդ, այսմ գրիս փափաքող եղեալ` գերերջանիկ եւ աստուածարեալ եւ սրբազան
տէր Անդրէաս քահանայն, յոյժ սիրող աստուածային
տառիցն եւ ջատագով ուղղափառ հաւատոյ եւ ախոյեան յաղթող ընդդէմ ամենայն հերձուածողաց:
Արդ, գրեցաւ սայ ի թուականիս Ռ. եւ ՁԳ. (1634), մայիս ամսոյ ԻԱ. (21), ի թագաւորութեանն
Լէհա Չորրորդ Վլատիսլաւ Գռայլին, [որ] այսմ ամի զՄօսքօվու թագաւորութիւնն
առաւ, ի նորաշէն քաղաքս, որ կոչի Նօվինա,
ի դուռն Սուրբ Աստուածածնին, ի հայրապետութեան
Սուրբ Էջմիածնա տէր Փիլիպոս կաթողիկոսին, յիշատակ պատուական եւ գերամաքուր
տէր Անդրէաս սրբակրօն քահանային եւ հրեշտակերամ
զարմից իւրոց` մեծի եւ փոքու. ամէն:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ
536:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
60ա (ԺԸ. դ., այլ գոյնի թանաքով ջնջած) Այս Քարոզգիրքս Մողնու տէր [Սըմաւ]ոնին է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 60ա
Այսաւր [յ]այրեաւ ի մեռելոց Լոյս
այսօր:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 5
(123-128): ՊՐԱԿ՝ 1x5։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(13,5x8,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 27:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից
պակասաւոր, ստորին թերթեզերքը` ցեցակեր, լուսանցները փոքր ինչ մաշուած, թանաքի
ճապաղում (126բ)։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 123ա-8բ [Սրբոյ վարդապետի յոքներանեան
մենաւորի Գրիգորի, ձեռ. 581, 265ա] Բան խրատու համառօտիւք վասն ուղիղ հաւատոյ եւ
մաքուր վարուց առաքինութեան, ի խնդրոյ նորին հարազատի Վարդանայ դիւանադպրի – Տէրունեանն հաւանեալ խրատու... Այսոքիկ լի եւ
անթերի խոստովանութիւն հաւատոյ, շինեալ ի /// (շար. թափուած):
Գրչից` 123ա (բոլորգիր) Պատուական է առաջի Տեառն մահ սրբոց իւրոց: Ո՜ Տէր, ես ծառայ քո եմ:
2142
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Ս. Յակոբայ ուխտ |
ԸՃԿԸ. – 1419 |
ԳՐԻՉ՝ Գրիգոր կր.
(1ա-142բ), Բարսեղ քհյ. (143ա-302ա), Անանուն (303ա-37բ): ՍՏԱՑՈՂ՝ Սիմէոն կր.:
ԹԵՐԹ՝ 338. չգրուած՝
302բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԵx12 (Ա 10, ԻԱ-ԻԹ թռիչք, ԼԵ 4) +3x12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(14,5x 10,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր (տարբեր ըստ գրչաց, յաւելագրողի՝ 338աբ): ՏՈՂ՝ 25
(1ա-302ա), 33 (303ա-37բ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր (2ա): Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Ճաշոց: Ժ-ԺԱ. դդ.: 1 (Ա) +1 (Բ), ստացուած եզրահատուած 2 քառորդական թերթերից: Մագաղաթ,
նախապէս՝ երկսիւն, այժմ՝ միասիւն (18x11,5), ուղղագիծ երկաթագիր, 13-15 տող: Կարդալ՝
Աբ «/// Ի Կորնթացոց թղթոյն... Քանզի ոչ կամին տգէտ լինել ձեզ, եղբարք... վասն նեղութեան
մե[րոյ] ///» (Բ. Կորնթ. Ա. 8):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, սկզբից եւ վերջից տեղ-տեղ
ցեցակեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, մէջքի կաշին` վերից վար ճեղքուած
եւ կիսով չափ թափուած, դռնակն ու կապիչներն ընկած:
ԾՆԹ. 302-338 թերթերը
գրուել են ձեռագրի աւարտից յետոյ եւ կցուել նրան՝ նոյն Սիմէոն ստացողի պատուերով:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-301բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 1աբ Ցանկ գրոցս, որ ցուցանէ թէ ինչ կա ամբարեալ ի սմա – Ա. Վասն աւետեաց Աստուածածնին... ԽԳ. Վասն գալստեան
Սուրբ Հոգւոյն...
Քարոզների իրական քանակը
45 է, որովհետեւ 2 քարոզ չի ցանկագրուած. 42-ը Ձմեռան հատորից են, 1-ը՝ Ամառան, իսկ
2-ը՝ արտաքոյ նոցունց:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/6բ-9ա (սկ. «Ի բանէս յայս Դ. ինչ ասելի է»): Գ/2ա-6ա (սկ. «Գործք Աստուծոյ ամենայն»):
Դ/9ա-15բ (սկ. «Բանս այս Դ (4) միտս ունի»:
15բ-22բ տե՛ս 3. ա):
Ե-Զ/չիք: Է-Ը/23ա-7բ (հատուածք, սկ.
«Եւ արդ, ի վերայ այսմ բանի Դ. ինչ ասելի է»): Թ/չիք: Ժ-ԺԱ/27բ-35ա (հատուածք, սկ.
«Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյ իցէ ձեռնարկութեանս»): ԺԲ/չիք: ԺԳ-ԺԵ/35ա-47ա (հատուածք,
սկ. «Ի յայսմ բանէ Զ. իրս տեսանելի է»): ԺԶ/47ա-50բ (սկ. «Եւ արդ, վասն սրբոյ Կարապետին Քրիստոսի»): ԺԷ/50բ-5բ (սկ. «Արդ, վասն առաջիկայ բանիս, ի դէմս
Կարապետին»): ԺԸ-Ի/չիք: ԻԱ/55բ-66բ (սկ. «Արդ, ի վերայ այս բանիս Ը իրս տեսանելի
է»): ԻԲ/չիք: ԻԳ/66բ-72ա (սկ. «Եւ արդ, ի յաւետարանական բանիցս
Դ. ինչ գիտելի է»): ԻԴ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/72ա-5բ (սկ. «Արդ, պատճառ եւ միտք այս բանիս»):
ԻԷ/75բ-80ա (սկ. «Զբանս զայս Դ. կերպիւ տեսցուք»):
ԻԸ/չիք: ԻԹ/80ա-5ա (սկ. «Վասն այս բանիս վեց իրս տեսանելի է»): Լ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/85բ-92ա (սկ. «Վասն այս բանիս Դ. ինչ պատճառ ասելի է»): ԼԷ-ԼԹ/չիք: Խ/92ա-7բ (սկ. «Ի վերայ այս բանիս Դ. ինչ ասելի է»): ԽԱ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/97բ-102բ (սկ. «Զբան առաքելոյն Պօղոսի Դ. մտօք պարտ է իմանալ»): ԽԷ/չիք: ԽԸ/102բ-8ա (սկ. «Մարգարէական բանս ի Դ. դէմս բաժանի»): ԽԹ/108ա-13ա (սկ. «Դարձեալ կրկնակի քննել արժան
է»): Ծ/113ա-8բ (սկ. «Դարձեալ Զ.կնել պարտ է զբանս զայս»): ԾԱ/118բ-25բ (սկ. «Արդ, տեսցուք զերկրորդ աւուրն
պառճառ»): ԾԲ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/125բ-33բ (սկ. «Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյից
է ձեռնարկութիւնս մեր»: ԾԸ-ԿԶ/չիք: ԿԷ/139բ-45բ (սկ. «Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյ իցէ
ձեռնարկութեանս մեր»): ԿԸ-ՀԱ/չիք:
ՀԲ/145բ-8ա (սկ. «Վասն այս բանիցս Գ. միտս արժան
է տալ»): ՀԳ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/148բ-53բ: ՁԶ-ՁԷ/չիք: ՁԸ/153բ-61ա (սկ. «Պատճառ այս բանիս ի Զ. դէմս բաժանի»): ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/181ա-6ա (սկ. «Յայսմ բանիս վերայ Գ. իրս տեսանելի է»): ՂԲ/չիք: ՂԳ/161ա-9ա (սկ. «Խորհուրդ այս բանիս վեց կերպիւ ճանաչի»): ՂԴ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/169ա-81ա (սկ. «Զաստուածախօս առաքելոյ հրամանս ի Ժ. գլուխս բաժանել արժան
է»): ՂԷ-ՃԲ/չիք: ՃԳ-ՃԴ/186ա-92ա (հատուածք, սկ. «Զխորհուրդ աւուրս այսորիկ ի Դ. գլուխս բաժանել արժան է»):
ՃԵ/192ա-7ա (սկ. «Մարգարէական բանս վասն
աւուրս խորհրդոյ ի Դ. գլուխս բաժանի»): ՃԶ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/197ա-202բ (սկ. «Յաղագս
Դ. իրաց արժան է խօսել աստ»): ՃԺԱ/չիք:
ՃԺԲ/202բ-8ա (սկ. «Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյ
իցէ ձեռնարկութեանս մեր»): ՃԺԳ. եւ ՃԺԶ/208ա-13բ
(հատուածք, սկ. «Զբանս զայս ի Ե. գլուխ բաժանել արժան է»): ՃԺԴ-ՃԺԵ/չիք: ՃԺԷ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/214ա-8ա (սկ. «Փրկչին մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի հրամանն»):
ՃԻ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/218ա-29բ (սկ. «Աստանաւր յաղագս Զ. իմն պիտոյ
իցէ ձեռնարկութեանս մեր»): ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք:
ՃԼԴ/229բ-42ա (սկ. «Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյ
իցէ ձեռնարկութիւնս մեր»): ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք:
ՃԼԷ-ՃԼԸ/252բ-62բ (հատուածք, սկ. «Բանս այս
Ե. դիմօք տարորոշի»): ՃԼԹ/242ա-52բ
(սկ. «Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյ իցէ ձեռնարկութիւնս
մեր»): ՃԽ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/262բ-72ա (սկ. «Յայս բանիս վերայ Զ. իրս տեսանելի
է»): ՃԽԳ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/272ա-81ա (սկ. «Աստանաւր յաղագս Զ. իմն պիտոյ
իցէ ձեռնարկութեանս մեր»): ՃԽԶ/281ա-6բ
(սկ. «Ի բանէս յայս Դ. ինչ ասելի է»): ՃԽԷ/287ա-301բ (սկ. «Խորհուրդ եւ միտք բանիս այս ի
Դ. գլուխս բաժանի»): ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
Այս քարոզները տպագրից
տարբերւում են ոչ միայն սկզբնատողերով, այլեւ խմբագրական նկատելի շեղումներով:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/293բ-301բ (սկ. «Արարի՛չ ամենեցուն եւ Տէ՛ր, տո՛ւր
ինձ լեզու խրատու»): ՃԻԸ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 15բ-22բ Նորին Գրիգորի Քարոզ Ծննդեան, ի բանն. Ահա կոյս յղասցի եւ ծնցի որդի... – Աստանօր յաղագս Ե. իմն պիտո է ձեռնարկութիւնս
մեր:
բ. 133բ-9ա ԾԶ. Նորին Գրիգորի Քարոզ վասն Թ. երանութեան, ի բանն. Եւ տեսեալ
զժողովուրդն, ել ի լեառն եւ... – Տիրական հրամանքս
ի Ժ. գլուխ բաժանի: Նախ՝ թէ վասն էր ել ի լեառն...
Բ. 303ա-38բ [Քաղուածք զանազանք]
1. ա. 303աբ Տիրատրւոյ տիեզերալուր վարդապետի Տեսութիւն ի բան մարգարէին Դաւթեա,
որ ասէ. [Երանեալ է այր որ երկնչի ի Տեառնէ] – Լուաք ուրեմն ի հոգիընկալ եւ յաստուածայմերձ արանց մատենից...
բ. 303բ-4բ [Տիրատրոյ Տեսութիւն ի բան Աւետարանին Մաթէոսի. Գիրք ծննդեանն...
ձեռ. 2187, 17ա] – Արդ, տեսցուք նախ, թէ յամենայն
աստուածաշունչ տառից ընդէ՞ր Աւետարան սա միայն կոչեցաւ...
գ. 304բ-5բ [Վասն մարդեղութեան Բանին] – Աստուած էր ի սկզբանէ, եւ մարդ եղեւ՝ մարմինն
միանալով ընդ Բանին...
2. ա. 305բ-6ա Ներբողեան ի սուրբ Աստուածածինն:
Սուրբ Աստուածածնի քարոզեմք յանձին – Աստուածայզարդ եւ լուսափայլ տօնախմբութեանց ամենեցուն
սկիզբն եւ... [Աստուածածին]՝ Հաւր Աստուծոյ խորհրդարան...
բ. 306ա-8ա Արդ, եկեսցուք ի բանս – Անեղ է Աստուած եւ անսկիզբն, անհասական...
3. 308բ-9ա Նախերգան Մարութէի ի մկրտութիւն
Տեառն – Քանզի պարտ եւ արժան համարիմ հաստատուն
հիմն դնել |304աբ| Ուրախ լե՛ր յոյժ, դո՛ւստր Սիոնի եւ քարոզեա՛, դո՛ւստր Երուսաղէմի...
4. 309բ-11բ Նուաստ վարդապետի Տիրատրո Տեսութիւն
ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Մի՛ համարիք – [Մարդն]
ի հոգոյ իմանալո եւ ի մարմնոյ գեղեցիկ...
5. 311բ-2ա Ակունք, զոր գրեալ էին անուանք ԲԺ. որդոցն Իսրայէլի – Ա. Ռուբէն՝ սարդիոն... ԺԲ. Յովսէփ՝ բիւրեղն...
6. 312ա-6ա Տիրատուր վարդապետի Տեսութիւն ի բան սուրբ Աւետարանին, որ ասէ.
Մինչդեռ նա խօսէր... – Եկեղեցի սուրբ պատկեր
է աստուածային փառացն...
7. 316ա-7ա Տէր ի տաճար սուրբ իւրում: Տէր յերկինս յաթոռ իւրում – Բացումն իմաստուն, թէ յաղագս բնական արհեստից
վարժողական հմտութիւն ունելով...
8. 317ա-8ա Յաղագս միաւորութեան [երկուց բնութեանց] – Խոստովանիմք յերկուց բնութեանց միացեալ. փոքր
բնութիւն մարդոյն առանց շփոթման...
9. 318ա-33ա [Վասն խորհրդոց եկեղեցւոյ] –Խնդրի, թէ քանի՞ են խորհուրդ սուրբ եկեղեցոյս: Պատասխանի, թէ Է. են խորհուրդ:
10. 333աբ Գրիգորի տիեզերալուր վարդապետի ի տեսութիւն բան մարգարէին, որ
ասէ. Ուրախասցին այսօր երկնայինք ի վերուստ – Արդ, որպէս ի գալ մեծի եւ տիեզերակալ թագաւորի, բարբառք...
11. 333բ-8բ Նախերգան – Յաղագս Աստուծոյ
եւ աստուածաին իրագործութեանց խօսել բաղձալի է բնաւից բանականաց...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 22բ Քրիստոս Աստուա՛ծ, անդառնալի բարեխօսութեամբ մօր քո եւ Կուսի ողորմեա՛
ստացողի սորա՝ Սիմէոնի եւ ծնօղացն ամենայնի,
եւ օրինակ շնորհողին՝ Բարսղի, եւ ինձ՝
բազմավէր գրչի Գրիգորի, եւ քեզ փառք յայժմու
եւ յայն յաւիտենի. ամէն (նման՝ 139ա):
45ա Ո՜վ եղբայր, յօրինակն ի լուսանցն էր գրած (աստղանիշով մատնացուցուած է հինգ
տող):
47ա ԶՍիմէօն կրօնաւորն եւ
զծնօղսն իւր եւ զազգն ամենայն առհասարակ յիշման արժանի արասջիք, որ ետ զգիրքս գրել
յիշատակ իւր եւ ի վայելումն անձին իւրոյ (նման՝ 181ա):
55բ Զստացող սուրբ գրոց եւ զիս՝ զանարժանս գործով, ո՜վ սուրբ Մկրտիչ Քրիստոսի եւ
գովեալ ի բոլորեցունց Տեառնէ խնդրեայ ի ձեռնադրելոյն ի քէն՝ զթողութիւն մեղաց մերոց:
72ա Փառաւորեալ Աստուած յամենայն գոյից յերկնաւորաց եւ յերկրաւորաց փառաւորեա՛
զսրբասէր եւ զճշմարիտ կրօնաւորն` զՍիմէոն եւ զծնօղսն իւր, եւ զքեռին իւր՝ զԳրիգոր կրօնաւորն ի քո առատ ողորմութիւնդ. ամէն:
108ա ԶՍիմէ[ոն] յիշեցէ՛ք ի
Քրիստոս (նման՝ 113ա, 218ա, 229բ, 242ա):
2. 301բ Փա՜ռք համագոյ, համափառ, համարարչական մի զօրութեանն, մի իշխանութեանն,
մի տէրութեանն, մի աստուածութեանն, մի բնութեանն, միասնական Սուրբ Երրորդութեանն`
Հօր եւ Որդո եւ Հոգոյն Սրբոյ, որ անուամբ եւ անձամբ տրոհի եւ բնութեամբ եւ աստուածութեամբ
միաւորի: Նմա օրհնութիւն եւ փառք յամենայն գոյից, որ զօրացոյց զտկարս եւ արժանի
արար զանարժանս հասանել ի զրաւ մատենիս: Եւ արդ, ես թախիծ մտօք եւ տառապեալ անձամբ`
Բարսեղ սուտանուն քահանայ գրեցի զվերջին
մասն սուրբ գրոցս. աղաչեմ խոշորութեան եւ սխալանաց անմեղադիր լերո՛ւք եւ եղբայրաբար
ուղղեցէ՛ք: Բայց գրեցաւ ի թուաբերութեանս մեծի ԸՃ. եւ ԿԸ. (1419), յաստուածապահ
եւ գերհռչակ ուխտս, |302ա| որ կոչի Սուրբ Յակոբ, յիշատակ սրբասնեալ կրօնաւորի` Սիմէոնի, սպասաւորի բանի, եւ ծնօղաց իւրոց, եւ ամենայն մերձաւորաց իւրոց: Արդ, յերեսս
անգեալ աղաչեմ զսրբասնեալ մանգունս սուրբ եկեղեցոյ, որք հանդիպիք սմա կարդալով
կամ օրինակելով, յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր` զՍիմէ[ոն] եւ զծնօղն եւ զամենայն արեան մերձաւորսն իւր`
զյիշման արժանիսն, եւ Աստուած, որ առատն է ի տուրս բարեաց, ողորմեսցի յիշողացդ եւ
յիշեցելոցս. ամէն:
Աչքս չունի լոյս, անմեղադի՛ր:
3. 337բ (Անանուն գրչի)
Ով Սիմէոն, սիրող
բանի
Եւ բարձօղ յուս զխաչն Քրիստոսի,
Դու հասնիս մտացըդ խորհրդի,
Զոր ցանկայիր այսմ բանի,
Տէր զքո խնդիրսդ քեզ զշնորհի:
Յորժամ յիշես զբանս յատենի,
Մի ողորմի զիս յիշեա՛, իմ սիրելի՛,
Զի եմ լցեալ մեղօք ի լի
Եւ շիւարեալ յոյժ եկղելի,
Մի՞թէ Քրիստոս ողորմեսցի
Քեզ եւ մեզ եւ ամենայնի:
301բ` համառօտութիւնը եւ
337բ տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա. էջ 236:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
338բ Քարոզգիրք է: Կարապետ յաբեղայս այս
Քարոզգիրքս առի տիրացու Յօվսէփիցն ՌՃՂԵ.
(1746) թուոջն, յունիսի Ե. (5) օրն:
2143
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Խառաբաստայ ուխտ |
ՊԿԷ. – 1418 |
ԳՐԻՉ՝ Յակոբ աբղյ.,
Ստեփանոս (Ստեփանոսիկ), Գրիգոր: ՍՏԱՑՈՂ՝ Կարապետ վրդ. (րաբունապետ): ԹՈՒՂԹ ԿՈԿՈՂ`
Յոհանէս կր.:
ԹԵՐԹ՝ 509 + 2 (կրկն.՝
44, 315). չգրուած՝ 507բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԽԱx12 (Ա, ԻԱ-ԻԲ 11, ԺԳ 13) +Աx6+1x15։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (13,2x10)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 32: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով եւ կապիչով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ ծաղկադրոշմ
շերտազարդ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 5ա, 37ա: Ճակատազարդ՝ 150բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, խաչ: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Յովհաննու: ԺԱ. դ.: 1 (Ա) + 1 (Բ), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (14,5x10,5), ուղղագիծ երկաթագիր, 21 տող: Ունի համաբարբառ:
Կարդալ՝ Աբ, Բա, Աա, Բբ «/// [որ]դի մարդոյ... յանձնէ ինչ խաւսիմ այլ ///» (ԺԳ.
31-ԺԴ. 10):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցային
մասերը բամբակացած, տեղ-տեղ փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, խոնաւութեան թեթեւ
հետքեր, ցեցակեր: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, կապիչներից մէկն ընկած,
աստառը խունացած, դռնակի աստառը քայքայուած: Պատառիկ-պահպանակները ցեցակեր:
ԾՆԹ. Ձեռագիրը հիմնականում
ընդօրինակել է Յակոբ գրիչը, Ստեփանոսն օրինակել է հաւանաբար միայն 144-167 եւ
487-509 թերթերը, իսկ Գրիգորի բաժինը դժուար է ճիշտ որոշելը:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 2ա-4բ Այս ինչ է ի գիրս Քարոզաց յերկուց հատորաց քաղուածու արարեալ –
Առաջինն. Վասն Աւետեաց... ՃԽԷ. Յիշատակարան
գրոցս:
Թէեւ նշուած է 147 քարոզ,
սակայն իրական քանակը 142 է, քանի որ Ձ-ՁԹ. համարների վրայից թռիչք է արուած
(-10) գրչի յիշատակարանը համարակալուած է ՃԽԷ. (-1), 6 քարոզ էլ ցանկագրուած չեն
(+6): Առկայ 142 քարոզներից 69ը Ձմեռան հատորից են, 43ը՝ Ամառան, 20ը՝ արտաքոյ նոցունց,
իսկ 4ը՝ Յակոբ Ղրիմեցու:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/5ա-7բ: Գ-Ե/չիք: Զ/11ա-5բ (սկ. «Երիս իրս
տեսանելի է մեզ»): Է-Ը/չիք: Թ/15բ-8բ: Ժ/18բ-22բ: ԺԱ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/22բ-6ա: ԺԵ/26ա-30ա: ԺԶ-ԺԷ/30ա-6բ (հատուածաբար, սկ. «Եւ արդ, վասն առաջիկա
բանիս ի դէմս Կարապետին»): ԺԸ-Ի/չիք: ԻԱ/392ա-7ա (բաժանուած 2 քարոզի՝ ՃԻԳ-ՃԻԴ»): ԻԲ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/46բ-9ա: ԻԷ/49ա-52ա: ԻԸ/չիք: ԻԹ/441բ-4ա (սկ. «Բայց պարտ է գիտել»): Լ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/397ա-402ա: ԼԷ/411բ-5ա: ԼԸ-ԼԹ/չիք: Խ/105բ-9բ: ԽԱ-Ծ/չիք: ԾԱ/122բ-4ա: ԾԲ-ԾԷ/չիք: ԾԸ/117բ-9բ: ԾԹ-ԿԲ/չիք: ԿԳ/143ա-7բ: ԿԴ/147բ-50բ: ԿԵ/37ա-9ա: ԿԶ/150բ-4ա: ԿԷ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/499ա-503ա: Հ/168ա-72ա: ՀԱ/154ա-7ա: ՀԲ/չիք: ՀԳ/157ա-60ա: ՀԴ/160բ-1բ: ՀԵ-ՀԹ/չիք: Ձ/172ա-5բ (սկ. «Զայս պատուիրանս ոչ ձրի դնէ»):
ՁԱ/175բ-9բ: ՁԲ/չիք: ՁԳ/180ա-3ա: ՁԴ/183ա-7ա: ՁԵ/187ա-91բ: ՁԶ/73ա-7ա: ՁԷ/91բ-6ա: ՁԸ/196ա-203ա: ՁԹ/203ա-6ա: Ղ/չիք: ՂԱ/217բ-22ա: ՂԲ/101բ-5բ (կրկն.՝ 206ա-10բ): ՂԳ/չիք:
ՂԴ/210բ-3բ: ՂԵ/213բ-7բ: ՂԶ/չիք: ՂԷ/222ա-9ա: ՂԸ/229ա-33ա: ՂԹ/233ա-9ա: Ճ/չիք: ՃԱ/239ա-41բ: ՃԲ/241բ-4ա: ՃԳ/244ա-7ա: ՃԴ/247բ-50բ: ՃԵ/251ա-7ա: ՃԶ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/257ա-61բ (սկ. «Աստանաւր հինգ իրս տեսանելի է մեզ»): ՃԹ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/264ա-8բ: ՃԺԳ/273բ-6ա: ՃԺԴ/97բ-101բ: ՃԺԵ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/276ա-80ա: ՃԺԹ-ՃԻ/չիք: ՃԻԱ/285ա-7ա (հատուած, սկ. «Երիս իրս տեսանելի է մեզ: Նախ, թէ զի՞նչ է արժանաւորութիւն
այսմ խորհրդոյ»): ՃԻԲ/280ա-5ա: ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/161բ-4ա: ՃԻԵ/287ա-90ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/290ա-6ա (296ա «Արդ, ես` Յակոբ մեղաւոր
վարդապետս Ղրիմեցի, որ ի Խաչելութեան
քարոզս աշխատասիրեցայ»): ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/296ա-9ա: ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/379ա-81ա: ՃԼԴ/299ա-305բ (բաժանուած 2 քարոզի՝ ՃԲ-ՃԳ): ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/503բ-7ա: ՃԼԸ/305բ-10բ: ՃԼԹ-ՃԽԱ/չիք:
ՃԽԲ/315բ-8բ: ՃԽԳ/318բ-21բ: ՃԽԴ/321բ-3բ: ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ/335բ-40ա: ՃԽԷ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/331բ-5բ: ՃԾ/326բ-31բ: ՃԾԱ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/340ա-4բ: ՃԾԶ-ՃԾԷ/չիք: ՃԾԸ/344բ-9բ: ՃԾԹ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-Բ/չիք: Գ/87ա-90բ (հատուած, սկ.
«Ոչ փոքր ինչ անիրաւութիւն»): Դ/չիք: Ե/90բ-7բ (բաժանուած 2 քարոզի՝ ԻԷ-ԻԸ): Զ-Է/չիք: Ը/349բ-52ա (սկ. «Յաղագս վկայութեան ամենասուրբ Երրորդութեանն»): Թ-ԼԱ/չիք: ԼԲ-ԼԳ/419ա-22բ (քաղուածոյ, սկ. «Յաղագս մկրտութեանն վեց ամիս տեսանելի է»):
ԼԴ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/422բ-8ա: ԼԷ/433բ-7բ (սկ. «Գիտելի
է, զի քահանայութիւնն նախ բաժանի յերկնաւորն եւ յերկրաւորս»): ԼԸ-ԼԹ/չիք: Խ/428ա-33բ: ԽԱ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/437բ-41բ: ԽԷ-Կ/չիք: ԿԱ/62բ-6ա (հատուած, սկ. «Գիտելի զի ըստ վարդապետաց, զի այլ ամենայն յանցաւորաց
ողորմած է Աստուած»): ԿԲ/69ա-73ա (սկ.
«Մարգարէս հայրաբար խրատէ»): ԿԳ/79ա-82բ
(հատուած, սկ. «Գիտելի է, զի դժոխք զգերեզմանն ասէ»): ԿԴ-ԿԷ/չիք: ԿԸ/85բ-7ա: ԿԹ-ՀԴ/չիք: ՀԵ/55ա-8բ: ՀԶ/58բ-62բ: ՀԷ-ՁԵ/չիք: ՁԶ/1աբ (վրջ. «եւ ի դատաստան
ընթանամք առաջի ահեղ»): ՁԷ/չիք: ՁԸ/487բ-8բ: ՁԹ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/52ա-5ա (հատուած, սկ.
«Որ զրպարտէ զտնանկն»): ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/323բ-6բ: ՃԴ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/268բ-73ա: ՃԹ-ՃԺ/չիք: ՃԺԱ/415բ-9ա: ՃԺԲ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/448ա-52ա: ՃԻԳ/445բ-8ա: ՃԻԴ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/352ա-8ա (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի ԺԵ իմն գլխաւրէն բանս խնդրելի է»): ՃԻԸ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/358ա-64բ: ՃԼԱ/489ա-94ա: ՃԼԲ/494ա-9ա: ՃԼԳ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ-ՃԽԷ/387ա-91բ (հատուած,
սկ. «Բարի է Աստուած եւ ի բարերար կամաց նորա արարչագործեաց»): ՃԽԸ/112ա-4ա: ՃԽԹ/109բ-12ա: ՃԾ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/124ա-7ա: ՃԾԳ/114բ-7բ: ՃԾԴ/119բ-21բ: ՃԾԵ/121բ-2բ: ՃԾԶ/չիք: ՃԾԷ/127ա: ՃԾԸ/127աբ: ՃԾԸ2/128բ: ՃԾԹ/128բ-30ա: ՃԿ/130ա-1ա: ՃԿԱ-ՃԿԵ/չիք:
ՃԿԶ/472բ-9ա: ՃԿԷ-ՃԿԹ/չիք: ՃՀ/480ա-2ա (հատուած, սկ. «Երանութիւն պարառութիւն է»): ՃՀԱ/138բ-40բ: ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/452բ-4բ (հատուած, սկ.
«Զի խորհուրդաւոր պատճառ Դ. տօնիցս բազում են եդեալ վարդապետք»): ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/455ա-9բ (սկ. «Եւ արդ, վասն երից է խնդիր մեր»): ՃՀԶ/չիք: ՃՀԷ/459բ-64բ: ՃՀԸ-ՃՀԹ/չիք: ՃՁ/164ա-7բ: ՃՁԱ/468ա-72բ: ՃՁԲ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 7բ-11ա [Բ]. Դարձեալ Վասն Ծննդեանն, ի բանն. Ծնաւ ձեզ այսաւր փրկիչ, որ
է օծեալ Տէր ի քաղաքի Դաւթի – Երիս իրս տեսանելի
է մեզ: Նախ ասէ վասն սքանչելեաց յղացմանն...
բ. 39ա-41ա Ժ. Յայլմէ Քարոզ յաղագս մեղաց եւ անուանց նորին – Արդ, նախ գիտելի է զզանազանութիւնս ի մէջ չարին
մեղաց...
գ. 41ա-4ա ԺԱ. Յաղագս գարշութեան մեղաց յայլմէ, ի բանն. Թշուառական առնէ
մեղքն զժողովուրդն – Հարցեալ եղեւ Բիաս, որ էր մի յեւթանց փիլիսոփայից...
դ. 44ա-6ա ԺԲ. Դարձեալ Յաղագս գարշութեան մեղաց, ի բանն. Ապականեցան եւ
պղծեցան յանօրէնութեան իւրոց – Որպէս ասէ
փիլիսոփայն. Ամենայն ապականութիւն բնականապէս է ի ներհակէն...
ե. 66ա-9ա ԺԹ. Յաղագս սնափառութեան, ի բանն. Մի՛ պարծեսցի իմաստունն յիմաստութեան
իւրում... – Ա (=ը)ստ վարդապետաց, նախկին առաքինութիւն
քրիստոնէին...
զ. 77ա-9ա ԻԲ. Նորին Վասն ծուլութեան. ի բան առակին. Զծոյլն կորուսանէ երկիւղն – Ասեն վարդապետք, թէ. Մեծ աւաղ է որ ինչ հեղգութեամբ
կորնչի...
է. 82բ-5բ ԻԴ. Քարոզ Վասն որկրամոլութեան, ի բանն. Մի՛ արբշռութեամբ եւ արբեցութեամբ
համարեցաք – Որպէս ասեն բժիշկք, թէ. Կերակուրն
առ Բ. իրս առեալ լինի...
ը. 131բ-3ա ԽԵ. Յաղագս օծման քահանայիցն – Գիտելի է, զի ի ննջեցելոցն զքահանայն մի[այն] օծանեն...
թ. 133ա-4ա ԽԶ. Վասն մահու, ի բանն. Աւուրք իմ որպէս հովանի անցին... –
Եւ գիտելի է, զի վասն բազում պատճառի զկեանս
մարդոյ համեմատէ հովանոյ...
ժ. 134ա-6ա ԽԷ. Դարձեալ Վասն մահու, ի բանն. Մարդոյ որպէս խոտոյ են աւուրք,
որպէս ծաղիկ – Մահկանացու կեանք մարդոյս Գ.
յատկութիւն ունի...
ժա. 136ա-7բ ԽԸ. Դարձեալ Վասն մահու, ի բանն. Ամենայն մարմին խոտ է... – Վասն է՞ր է խոտ...
ժբ. 137բ-8բ ԽԹ. Դարձեալ Վասն մահու, ի բանն. Տէր, հա՛ն ի բանդէ զանձն իմ... – Գիտելի է, զի բազում իրս նշանակէ բանտն...
ժգ. 140բ-3ա ԾԱ. Նորին Վասն պահոց, ի բանն. Աշխարհս անցանէ, եւ ցանկութիւն`
ոչ (Ձմեռան ՀԲ.) – Վարդապետք ասեն, թէ. Նիւթական
կեանք մարդկան...
ժդ. 261բ-4ա ՂԲ. Քարոզ ի բանն. Եւ այգուցն իբրեւ դարձաւ ի քաղաքն... – Բազում ունի տեսութիւն բանս, թէ վասն էր Քրիստոս
չորացոյց զթզենին...
ժե. 382ա-7ա ՃԻԱ. Դարձեալ Վասն խաչի, քարոզ ի բանն. Փայտ կենաց է ամենեցուն...
– Գիտելի է, զի կեանք փայտին ի յերիս դէմս
երեւեցաւ: Նախ՝ ի տնկեալն...
ժզ. 402ա-7բ ՃԻԶ. Նորին Վասն գաւազան տալոյ, ի բանն. Տուաւ ինձ ամենայն
իշխանութիւն յերկինս... – Տուաւ ասել՝ ընդ
մարդկութեանն...
406ա-7բ հմմտ. Ձմեռան ԼԳ.:
ժէ. 407բ-11բ ՃԻԷ. Նորին Վասն վարդապետաց, ի բանն. Դուք կոչէ՛ք զիս վարդապետ...
– Գիտելի է, զի վարդապետութիւն ի Քրիստոս
կրկնակի է...
ժը. 464բ-8 ՃԽԱ. Նորին Վասն առաքելոցն Պետրոսի եւ Պօղոսի, ի բանն. Դո՛ւք
էք լոյս աշխարհի – Զիւր վայելչական անունն,
որ ասաց...
ժթ. 479ա-80ա ՃԽԴ. Դարձեալ ի նոյն, համառօտ ի բանն Եսայեա. Ողբացէ՛ք, զի
մերձ է աւր Տեառն – Արդ, վասն ահագնութեան աւուրն
ասէ. Ողբացէ՛ք...
Բ. [Բանք զանազանք]
1. [Քարոզք Յակոբայ Ղրիմեցւոյ]
ա. 310բ-5բ ՃԵ. Քարոզ Վասն Յարութեան, ի բանն. Այս օր է, զոր արար Տէր. եկա՛յք
ցնծասցուք – Մարգարէս նախատես հոգովն զուրախութիւնս
զայս ո՛չ միայն յարութեան աւուրս ասացեալ է: |315բ| Զմեղուցեալ Յակոբ վարդապետս Ղրիմցի, որ զքարոզս շարադրեցի...:
բ. 364բ-9բ ՃԺԲ. Դարձեալ Վասն Փոխման Աստուածածնին, ի բանն. Բազում դստերք
ստացան մեծութիւնք... – Զնախատեսութիւն աստուածապսակ
արքայիս Սողոմոնի... |369բ| ԶՅակոբ վարդապետ՝
շարադրող բանիս...:
գ. 369բ-79բ ՃԺԹ. Դարձեալ Վասն սուրբ Կուսին, քարոզ ի բանն Եսայեա. Ահաւասիկ
Տէր նստեալ ի վերայ թեթեւ ամպոյ... – Պարտ
է գիտել, զի Աստուածածին կոյսն Մարիամ բազումանուն է... |379բ|... եւ շարադրողի սորա՝
Յակոբ վարդապետի Ղրիմեցոյ...:
դ. 482ա-6ա ՃԽԶ. Վասն մահու վարդապետաց, ի բանն Յակոբայ. Ծաղր ձեր ի սուգ
դարձցի... – Արդ, զի՞նչ ասացից կամ զի՞նչ պատմեցից...
|486ա\ ԶՅակոբ վարդապետ՝ շարադրող բանիս...:
2. 444աբ Ազգատոհմ սկսեալ յԱդամայ մինչեւ ի Քրիստոս Ադամ՝ ՋԼ., Սէթ՝ ՋԺԲ... 444բ: Վասն Մարիամանցն – Նախ՝ Մարիամ Աստուածածինն...: 444բ Որդիքն
Յակոբայ – Ռուբէն...: 444բ-5ա ՅԱբրահամու
ի Մովսէս – Աբրահամ...: 445ա Դատաւորքն –...Առաջինն՝ Գորդոնիէլ...: 445ա Եւ յետ
գերութեանն քահանայք իշխեցին ժողովրդեանն...
– Իսկ սկիզբն քահանայիցն՝ Ահարոն...:
3. 508ա-9բ [Աղօթք] – Ո՜վ Երրորդութիւն
Սուրբ, գերագոյն Աստուած եւ գերագոյն բարութիւն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 4բ զՅակոբ մեղաւք մեռեալ հոգի աղաչեմ
յիշել ի Տէր եւ զծնօղս իմ, նա եւ զԿարապետ հեզահոգի եւ զքաջ րաբունապետ, որ եռափափագ սիրով ետ գրել զսա՝ յիշատակ
իւրն եւ ծնօղաց իւրոց, եւ հարազատ եղբօրն Յովանիսին, եւ, Քրիստոս յիշողացդ յիշէ. ամէն:
84բ Աղաչեմ զքեզ սիրովն Աստուծոյ, վասն խոշորութեանն անմեղադիր լինիս, զի խստութիւն
|85ա| սիրոյդ յաւժարեցուցանէ զկամս, եւ Բ. (2)` որ օրինակն օտար է, ու այնով նեղանամ
/// (շար. թերի)։
93բ Զաստուածարեալ եւ խաչընդուս կրօնաւորն` զՍտեփանոս՝ զաշակերտեալն սուրբ գրոց, աղաչեմ յիշել ի Տէր,
որ փոքր մի օգնական լինի ի գրելն մեզ, եւ Աստուած զձեզ. ամէն:
105բ Զստացող լուսազարդ տառիս՝ զԿարապետ վարդապետ եւ զծնօղսն իւր, եւ զանիմաստ գրիչ՝ զՅակոբ խաբեղայ եւ զծնօղսն իմ աղաչեմ յիշել (նման
273ա, 299ա, 303ա):
131ա Զյետինս ի գրչաց եւ զառաջինս ի մեղաւորաց՝ զՅակոբ սուտ խաբեղայ եւ զծնօղսն իմ յիշման արարէ՛ք.
ամէն (նման 142բ, 191բ, 358ա):
175բ Ո՜հ, ո՜հ, երիցս երանեալ եւ
եղկելի,
Մին բան չունիմ պատասխանի,
Մնա ամաւթն ինձ սոսկալի`
Յակոբ մեղաւորի:
228ա Ո՜վ սուրբ Լուսաւորիչդ Հայաստանեայց, երանելիդ Գրիգորիոս, լուսաւորեա՛ զիմ զխաւարեալ հոգիս:
389ա Վա՜յ սատանայ, վա՜յ սատանայ, յուսանամ յանմահն Աստուած զամենայն ներգործութիւնդ
քո խափանէ:
445ա Զսրտէ խոցեալ եւ զմեղաւք լցեալ կրկնավէր ոգի` Յակոբի աղաչեմ, նաեւ` զՅոհանէս կրօնաւոր, որ բազում աշխատի ի կոկել քարտիսիս,
եւ Աստուած զյիշողքդ յիշէ:
452ա Զստացօղ լուսազարդ կտակիս՝ զԿարապետ վարդապետ եւ զհարազատ եղբայրն` Յովանէս հայրապետ սուրբ ուխտիս, յիշեցէ՛ք առ բարին Աստուած:
468ա Քրիստոս Աստուա՛ծ, քո սուրբ գլխաւոր առաքելոց բարեխօսութեամբս, որոց խոստացար
սոցա փակել եւ բանալ զդուռն արքայութեան, բացցեն եւ մեզ, մեղապարտ ծառայիցս
քո՝ Ստեփանոս գրոց աշակերտեալ
եւ Յակոբ փծուն գրչի, նաեւ ստացողի լուսազարդ
կտակի՝ Կարապետ վարդապետի եւ եղբարցն՝
Յովանէս առաջնորդողի սուրբ ուխտիս եւ Ազիզբէկի, եւ ծնօղացն, եւ ամենայն արեան մերձաւորացն.
ամէն:
486բ Փա՜ռք սկզբան եւ անսկզբանն, ընդսկզբանն եւ սկզբնաւորին սկզբանց, անքնին,
գերաբուն եւ համագոյ տէրութեանն, անորիշ բաժանմանն եւ միոյ Աստուածութեանն` Հօր`
անըսկիզբն եւ անծին անձնաւորութեանն, եւ Որդւոյ` ծնընդեանն անըսկզբան, անեղապէս
եւ անժամանակ, ինքնաբաւ իշխանութեանն, եւ Հոգւոյն` ելողութեան ի Հօրէ, անճառաբար
բղխման, յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Արդ, ի յամի Ծննդեան փրկչին մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի
հազարերորդի, չորս հարիւր եւ քսաներորդի, եւ ի թուականիս Հայկազեան տոհմիս տումարիս
ըստ հոլովման ամաց ՊԿԷ. (1418), գրեցաւ Գիրքս քարոզութեան յերկուց հատորաց մեծ
վարժապետին, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփային` արթուն անուն գերապատիւ սուրբ րաբունապետի
Գրիգորի` աշակերտի
Յովհանու Որոտնեցւոյ, ի կարգէ աստուածաբան
վարդապետաց երանելոյն Գրիգորի Աստուածաբանի, Կիւրղի եւ Աթանասի, միաբանութիւն դաւանողաց
զԲանն Աստուած միացեալ ի մարմնի, որոց յիշատակն աւրհնութեամբ եղիցի, եւ աղօթք սոցա
ի վերայ ամենայն աշխարհի, ձեռամբ անարհեստ եւ անիմաստ, մեղսամած, մատնադեդեւ, սխալագիր
գրչի՝ Յակոբ անարժան, ծոյլ եւ մեղսասէր
կրաւնաւորի, ի յիշատակ եւ ի վայելումն աստուածապարփակ, հոգիընկալ երանաշնորհ
քաջ րաբունապետին եւ տիեզերալոյս վարդապետին՝ Կարապետի, ի վայելումն անձին եւ ի յիշատակ բարի ծնողաց
իւրոց եւ ամենայն արեան մերձաւորացն, զոր Տէր Աստուած վայելել տացէ նմա ընդ երկայն
աւուրս. ամէն: Այլ եւ զաստուածամերձ եւ զաստուածարեալ զհոգեւոր հայրն իւր՝ զտէր
Զաքէոս եպիսկոպոսն, որ բազում ջանիւ եւ
աշխատութեամբ աշխատել է ի յուսուցանել եւ ի յառաջնորդելն սուրբ ուխտիս, զոր
եւ Տէր Աստուած դասաւորեսցէ զհոգի նորին ընդ սուրբ հայրապետացն Գրիգորի, Ներսէսի եւ այլ սուրբ հայրապետացն. ամէն: Դարձեալ աղաչեմ
զամենեսեան սի[ր]ովն Քրիստոսի, որք հանդիպիք այսմ հոգիաբուխ պատգամացս, յիշել
|487ա| առաջի անմահ գառինն Յիսուսի Քրիստոսի զաստուածաբան վարդապետն` զԿարապետ, որ մեծաւ տաժանմամբ եւ եռափափաք սիրով ետ գրել զտենչալիս ոգւոյ եւ զգերահրաշ
իմաստութիւն եւ զոգէշահ, լուսաւոր վարդապետութիւն
Մեծ հռետորին Գրիգորի, զոր եւ պաղատեմք
առ բարերարն Աստուած պահել զսա անփորձ եւ անբասիր մինչ ի խորին ծերութիւնն. ամէն:
Արդ, գրեցաւ սա ի յերկիրս Քաջբերունի,
ի Սուրբ ուխտս Խառաբաստայ, ի հրեշտակաբնակ կայարանս սրբոց վարդապետաց
եւ ճգնաւորացն առաջնոց, ի դրունս Տիրամօր Աստուածածնիս եւ Սուրբ Ստեփաննոսի եւ Սուրբ Սարգսի, հրամանաւ գիտնական եւ արդիւնական հռետորի՝ Կարապետ վարդապետի, ի ծնունդ եւ ի սնունդ մաքրափայլ
որդւոց մօր մերոյ Սիովնի, ի յիշատակ իւր եւ իւրոցն ամենայնի, հարազատ եղբարցն.
խաչաչարչար մշակին եւ կենդանի նահատակին՝ Յովանէս սրբասէր կրօնաւորի՝ առաջնորդի սուրբ ուխտիս, զի չէ պակաս յառաջին սուրբ
հարանցն, զոր եւ Տէր Աստուած պահեսցէ զսա ի կամս իւր, եւ յետ աստեացս՝ ընդ սուրբ
հարանցն դասեսցէ եւ պսակե[սցէ, եւ] զԱզիզբեկ եւ զաւակսն. ամէն: Այլ եւ զմարմնաւոր ծնօղսն՝ զՄարգարէն եւ զմայրն, եւ զհոգեւոր հայրն՝ տէր Զաքէոս եպիսկոպոս՝ հանգուցեալն ի Քրիստոս, եւ քւերորդին՝ զտէր Ստեփանոս, նորընծայ եպիսկոպոս սուրբ ուխտիս, եւ զայլ
ամենայն արեան մերձաւորսն՝ զկենդանիս եւ զհանգուցեալսն լսել տայ զերանաւէտ
ձայն, որ ասէ. Եկա՛յք աւրհնեալք Հօր իմոյ, ժառանգեցէ՛ք պատրաստեալ ձեզ զարքայութիւնն.
ամէն: Դարձեալ աղաչեմ զամենեսեան, որք օգտիք ի սմանէ, յիշեցէ՛ք յերկնաբացիկ եւ
յաստուածամերձ յաղօթս ձեր զիս՝ զանիմաստ եւ զսխալ գրիչս զՅակոբ, որ գրել սորա ի հարկէ եւ ի սիրոյ եղեւ, եւ ո՛չ
ի մակացութիւն արուեստից, եւ հայցեմք յամենայնէ ներումն գտանել սխալանաց, որ աստ
գտանի, քանզի կար մեր այս էր: Զի թէ յօգուտ ումէք լիցի, շնորհակալութիւն
Հոգոյն շնորհաց եղիցի, եւ կաթիլ աղօթից ձերոց ցօղեսցէ ի տապան իմ գերեզմանի, եւ
սուրբ հոգեւոր հօրս իմոյ՝ Կարապետ վարդապետի,
որ տեսականաւն եւ գործնականաւն զարդարեալ է, որ օգնական եղեւ մեզ յօժար կամօք
եւ անկեղծ սիրով, կերակ|487բ|ր[ելով եւ քա]ջալերելով եւ ամենայն պիտոյիւք,
զոր հատուսցէ սորա միոյն հարիւրապատիկ, Ռ.ապատիկ եւ բիւրապատիկ՝ կրկին կենաւք.
ամէն: Այլ եւ յետ Քրիստոսի երախտաւոր հոգեւոր հայրն իմ՝ զմեծ վարդապետն Գրիգոր, որ զսակաւ գիրս ուսոյց մեզ, նաեւ զուսուցիչն
եւ զմարմնաւոր երախտիքն, զոր ունին ի վերայ մեզ, զաստուածապարփակ հոգին՝ զԹումայ վարդապետն, որ զօրինակն շնորհեաց եւ յաջողեաց,
եւ զՄաթէոս կրօնաւորն, որ բազում երախտիք
կա ի վերայ մեզ, այլ եւ զաստուածարեալ կրօնաւորքն՝ հարազատ եղբարքն, որ զպակասութիւն
սորա լցին՝ օրինակ շնորհելով, եւ զՄկրտիչքն, որ սակաւ ինչ աշխատեցան ի պակասութիւն սորին: Եւ դարձեալ աղաչեմք զամենեսեան,
որք օգտիք ի սմանէ՝ ուսանելով եւ կամ օրինակելով եւ կամ այլ ինչ իւիք, յիշեսջիք
ի բարին Քրիստոս զվերոյասացեալքն՝ զԿարապետ
վարդապետ եւ զեղբարքն իւր եւ զայլ ամենայն
արեան մերձաւորսն, եւ զայնոսիկ, որ ի սուրբ գիրքս երախտիք եւ աշխատանք ունին, մեղաց
թողութիւն խնդրեցէ՛ք եւ լի սրտիւ եւ առատ բերանով Աստուած ողորմիա ասացէ՛ք, եւ
Աստուած ձեզ ողորմի եւ ձեր ննջեցելոցն. ամէ՜ն. ամէ՜ն:
486բ-7բ` համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա. էջ 212-213:
2. 160ա (Ստեփանոս գրչի) Զանպիտանս յիշել աղաչեմ ի Տէր Յիսուս Քրիստոս (նման՝
164ա, 167բ):
470բ Զանպիտանս ծառայ, Յիսուս Աստուած, փրկեա՛յ ի փորձանաց` զՍտեփանոս:
507ա Ո՜վ բարի ընթերցող, զՍտեփանոսիկ գրիչս յիշեա՛
ի Տէր, աղաչեմ, եւ խոշորութեան եւ սխալանացս անմեղադիր լե՛ր, զի դեռ ///գիր է, եւ
կար մեր այս էր:
3. 179բ Եւ ինձ՝ մեղաւոր գրչի Գրիգորի, խնդրողի բանին, մեղաց թողութիւն եւ ողորմութիւն յաւուրն դատաստանի յանյիշաչարն
Տեառնէ, եւ ամենայն աշխատողացն ի սմա, քարոզողացն եւ լսօղացն, եւ որք Ամէն ասասցեն
առհասարակ շնորհք եւ պարգեւք եւ դարձումն եւ ազատութիւն յաստի կենացս եւ հանդիպումն
Հօրն երկնաւորի եւ մարդասիրութեան Որդւոյն միածյնի եւ ազատութեան Հոգւոյն ճշմարտի.
ամէն եւ եղիցի: Եսային հաշտում ընդ քեզ տառապեալդ եւ խախտեալդ ի դէմս եկեղեցւոյ եւ
վասն մարտիրոսաց եւ խնդրելոյ զՏէր Ծ. (50) համարքն է քաղուածոյ. եւ Քրիստոսի փա՛ռք։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 488բ (ԺԷ. դ.) ԺԲ. (12) թուման է, որ տուի յաւէտ համբարձման առաջի Աստուծոյ
Կարմիր Ծատուր[ի]ն տեղն:
2. 143բ (ԺԷ. դ.) Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 2ա, 143բ, 488բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 361բ Ադրէաս Իսպարտայոյ:
2144
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Տաթեւ |
ՊՀԴ. – 1425 |
ԳՐԻՉ՝ Կարապետ քհյ., Թումա քհյ. (ցանկի՝
3ա-8բ եւ երկաթագրերի): ՍՏԱՑՈՂ՝ Կարապետ քհյ. (գրիչը):
ԹԵՐԹ՝ 464+1 (կրկն.` 394). չգրուած՝
1ա-2ա, 464բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԸ (կրկն.` ԺԶ)x12 (Ա 13, ԺԴ, ԼԷ 16, ԺԶ 14, ԺԹ 2, ԼԸ 8)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18,5x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (13x8,7–14,2x11)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր
(նոտրգիր յաւելագրողի՝ 2բ): ՏՈՂ՝ 38-39: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով,
միջուկը` տախտակ, աստառը` զարդահիւս կարմիր թաւիշ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
1, մագաղաթ (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 9ա: Ճակատազարդ՝ 3ա, 14ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. միջից պակասաւոր (պրակ ԺԹ.), խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած, լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, կապիչներն`
ընկած: ԺԷ. դ. նորոգուած, լուսանցները տեղ-տեղ կարկատուած, վերակազմուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-455բ [Քարոզգիրք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
– 3ա-8բ Այս ինչ է ի գիրք Քարոզիս առաջին հատորիս – Առաջին՝ Նախերգաբար վասն Տարեմտին... ՃԿ. Դարձեալ
Յոհաննու եւ Յակոբայ...
Նշուած 160 քարոզներից
առկայ են 154ը, այդ թւում՝ 142ը՝ Ձմեռան հատորից, 11-ը՝ Ամառան հատորից, իսկ 1-ը՝
արտաքոյ նոցունց:
1. 9ա Գրիգորի Եռամեծի քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհաննու
Որոտնեցոյ, արարեալ Բանս խրատականս, հոգէշահս եւ հանճարս, իմաստայեղս՝ ի մեկնութիւն
եւ ի գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց ի պատիւ սրբոց
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/9ա-14ա: Բ/14ա-5բ: Գ/34բ-8ա («Է-ից յետոյ): Դ/14բ-9բ: Ե/19բ-23բ: Զ/23բ-9ա: Է/29ա-34բ: Ը/38ա-41ա: Թ/41ա-4բ: Ժ/45ա-7բ: ԺԱ/47բ-50բ: ԺԲ/50բ-4ա: ԺԳ/54ա-8բ: ԺԴ/58բ-61բ: ԺԵ/61բ-5ա: ԺԶ/65ա-7ա: ԺԷ/67ա-71ա: ԺԸ/71ա-4բ: ԺԹ/75ա-7բ: Ի/77բ-80ա: ԻԱ/80ա-4ա (բաժանուած
2 քարոզի՝ ԻԱ-ԻԲ): ԻԲ/84ա-6բ: ԻԳ/86բ-9բ: ԻԴ/89բ-94ա: ԻԵ/94ա-7բ: ԻԶ/97բ-9բ: ԻԷ/99բ-101բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/102ա-5բ: Լ/105բ-8բ: ԼԱ/108բ-10ա: ԼԲ/110ա-3ա: ԼԳ/113ա-5բ (բաժանուած
3 քարոզի՝ ԼԳ-ԼԵ): ԼԴ/115բ-8բ: ԼԵ/119ա-22բ: ԼԶ/123ա-7ա: ԼԷ/127ա-9բ: ԼԸ/129բ-34ա: ԼԹ/134ա-6ա: Խ/136ա-9ա: ԽԱ/139ա-42ա: ԽԲ/142ա-4ա: ԽԳ/144ա-7ա: ԽԴ/147ա-50բ: ԽԵ/150բ-3ա: ԽԶ/153բ-6բ: ԽԷ/156բ-9ա: ԽԸ/159ա-62ա: ԽԹ/162ա-4ա: Ծ/164ա-8ա: ԾԱ/168ա-9բ: ԾԲ/169բ-71բ: ԾԳ/171բ-2բ: ԾԴ/172բ-3ա: ԾԵ/173ա-4ա: ԾԶ/174ա-5բ: ԾԷ/175բ-7բ: ԾԸ/177բ-9ա: ԾԹ/179ա-81բ: Կ/181բ-5ա: ԿԱ/185ա-8ա: ԿԲ/188ա-92ա: ԿԳ/192ա-5ա: ԿԴ/195ա-7բ: ԿԵ/198ա-200բ: ԿԶ/200բ-3ա: ԿԷ/203ա-6ա: ԿԸ/206ա-8ա: ԿԹ/208ա-10բ: Հ/210բ-3բ: ՀԱ/213բ-6ա: ՀԲ/216ա-7բ: ՀԳ/217բ-20բ: ՀԴ/220բ-1ա: ՀԵ/221ա-3բ: ՀԶ/223բ-5բ: ՀԷ/225բ-8ա: ՀԸ/228ա-31բ: ՀԹ/231բ-4ա: Ձ/234ա-6բ (վրջ. «Աստ հատուցանել զյետին բնիոնն ապաշխարութեամբ»): ՁԱ-ՁԴ/չիք
ՁԵ/237ա (սկ. «պատահմանց: Ասէ. Մի՛ երկնչիր»):
ՁԶ/237ա-40ա: ՁԷ/240ա-2բ: ՁԸ/243ա-7ա: ՁԹ/247ա-9ա: Ղ/249ա-51ա: ՂԱ/251ա-3բ: ՂԲ/254ա-6ա: ՂԳ/256ա-8ա: ՂԴ/258ա-60ա: ՂԵ/260ա-2բ: ՂԶ/262բ-7ա: ՂԷ/267ա-71բ: ՂԸ/271բ-3բ: ՂԹ/274ա-6բ: Ճ/276բ-8բ: ՃԱ/279ա-80ա: ՃԲ/280ա-1բ (միացուած ՃԱ-ին): ՃԳ/281բ-3ա: ՃԴ/283ա-5բ: ՃԵ/285բ-9ա: ՃԶ/289ա-93բ: ՃԷ/293բ-7ա: ՃԸ/297ա-301բ: ՃԹ/301բ-5բ: ՃԺ/305բ-8ա: ՃԺԱ/308ա -12բ: ՃԺԲ/312բ-5բ: ՃԺԳ/315բ-8ա: ՃԺԴ/318ա-20բ: ՃԺԵ/320բ -2բ (322բ-6ա տե՛ս 3): ՃԺԶ/326ա-8բ: ՃԺԷ/328բ-32ա: ՃԺԸ/332ա-5ա: ՃԺԹ/335ա-7բ: ՃԻ/337բ-41ա: ՃԻԱ/341ա-3ա: ՃԻԲ/343ա-6բ: ՃԻԳ/346բ-8բ: ՃԻԴ/348բ-51ա: ՃԻԵ/351ա-4ա: ՃԻԶ/354ա-5բ: ՃԻԷ/355բ-8ա: ՃԻԸ/358բ-9բ: ՃԻԹ/360ա-1բ: ՃԼ/362ա-5ա: ՃԼԱ/365ա-6բ: ՃԼԲ/366բ-9բ: ՃԼԳ/369բ-72ա: ՃԼԴ/372ա-6բ: ՃԼԵ/376բ-9ա: ՃԼԶ/379ա-81ա: ՃԼԷ/381ա-3բ: ՃԼԸ/383բ-6բ: ՃԼԹ/386բ-92ա: ՃԽ/392ա-4դ: ՃԽԱ/394դ-401ա (բաժանուած 2 քարոզի՝ ՃԽԳ-ՃԽԴ): ՃԽԲ/401ա-5բ: ՃԽԳ/405բ-7ա: ՃԽԴ/407ա-8ա: ՃԽԵ/411բ-5ա: ՃԽԶ/408բ-11բ («ՃԽԴ-ից յետոյ): ՃԽԷ/415բ-8բ: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/419ա-22բ: ՃՀԴ/422բ-6ա: ՃՀԵ/426ա-30ա: ՃՀԶ/430ա-3բ: ՃՀԷ/433բ-7ա: ՃՀԸ/437ա-9բ: ՃՀԹ/439բ-42բ: ՃՁ/442բ-6ա: ՃՁԱ/446ա-9ա: ՃՁԲ/449բ-51բ: ՃՁԳ-ՃՁԴ/չիք: ՃՁԵ/451բ-5բ: ՃՁԶ-ՃՁԸ/չիք:
– 186ա (Կարմրագիր) Յառաջ զկարմիր համարով
ԺԶ. տետրս շարեայ եւ ապա՝ զսեւով գրած ԺԶ.ն (նոյնը՝ 197բ, վերաբերում է ԿԳ., ԿԴ. քարոզներին):
3. [Քարոզք յարտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 322բ-6ա Վասն սգաւորաց, ի բանն. Երանի սգաւորաց, զի նոքա մխիթարեսցեն
– Վարդապետք ասեն, թէ. Սուգն յԲ. բաժանի...
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 455բ-9ա [Ի Մաշտոց գրոց]
ա. 455բ-7ա [Կանոն մկրտութեան] – Յորժամ տղայն Ը.օրեա լինի, տայ բերել ի դուրս գաւթի
եկեղեցոյն...
բ. 457աբ Խրատք վասն հիմնարկութեան եկեղեցո
– Ժողովեալ աստուածայնոյ եպիսկոպոսին զսրբազան
դասս պաշտօնէից...
գ. 457բ-9ա Իսկ ի նաւակատիս եկեղեցոյն – Յերկորեա հսկումն է մինչեւ ցառաւօտն միաբան սուրբ
ուխտիւն ի տանն սրբութեան...
դ. 459ա Աւրհնութիւն աւազանին սրբոյ – Աստանաւր հաստատեն զաւազանն ի տեղոջ իւրում...
2. 459ա-62բ [Օրհնութինք եւ Գրառաջք]
ա. 459ա-62բ [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարքմանութեան...
բ. 462բ [Նախերգան] – Շնորհաւք բարերար կամաւք մեծին Աստուծոյ, որ կոչեաց զմեզ ի սպասաւորութիւն...
Գ. Յաւելագրութիւն՝
ԺԷ. դ.
1. 2բ Այս են կարգ վարդապետաց հարց –Նախ՝ Մխիթարն, որ մականուն Գոշ կոչի... Ղուկասն, որ ի Խորձունեաց /// (շար. 1 թերթ կտրուած հանուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
463բ Փա՜ռք անզսկբնականն Հաւր եւ անսկզբնաբար սկսելոյն ի
նմանէ Որդոյն միածյնի եւ անհարազատ բղխմանն ի Հաւրէ Հոգւոյն Սրբոյ, մի Աստուածութեանն
եւ մի տէրութեանն եւ մի իշխանութեանն, յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Որոյ հրամանաւն
շարժին էակք ամենայն ըստ սահմանին իւրեանց եւ ըստ կարգի, մանաւանդ բանականս այս մարդկայինս
ազգ, որ է պատուեալ հանճարով եւ իմաստութեամբ, որով զբնաւորական շարժումն իմաստասիրապէս
գիտէ յօրինել աստուածային սիրովն ըղերձեալ, վասն զի որում բաղձա՝ նմին եւ հասանել
ջանա, զի բուռն է, քան զմահս էր, մանաւանդ յորժամ յԱստուած իցէ տարփումն փափաքանացն, եւ ոչինչ կասեցուցանէ յաստուածայնոյն:
Որոյ մասին եւ իմս տկարութեան եղեւ փափաքումն
սի[րե՞լ] այսմ տառի եւ ծաղկաւէտ բ[ու]րաստանի, եւ յաւժարեցայ [գ]ործ իրիս վասն մակաց[ո]ւթեան,
ի վարժ կրթութեան ուսու[մ]նասէր անձանց: Եւ արդ, [գր]եցաւ սայ ձեռամբ ախ[մա]ր եւ փծուն գրչի՝ Կարա[պետ] բանի խնդրողի, որ եւ [ոչ ե]մ արժանի, ի թվակ[ան]ութեանս Հայոց ՊՀԴ. (1425), ի [Սուրբ] ուխտս Տաթեւի, առ դրան Սուրբ տաճարացս Տիրամաւր
Աստուածածնի եւ Ստաթէի Սուրբ Առաքելոյն եւ Սրբոյն Գրիգորին, առ ոտս մեծ
րաբունապետին Մխիթարա: Արդ, որք հանդիպիք
այսմ տառիս` տեսանելով կամ աւրինակելով, յիշեցէ՛ք ի մեղսաքաիւչ յաղաւթս ձեր զսուտանուն
քահանա` զԿարապետ եւ զհայրն իմ՝ զՄկրտիչ քահանայն, եւ զմայրն իմ՝ զԵղիսաբեթ, զփոխեցեալսն ի Քրիստոս, եւ զայլ ամենայն մերձաւորսն
իմ՝ զկենդանիս եւ զհանգուցեալս: Այլ եւ զգորովագութ հոգեւոր հայրն իմ, զբարերարն
եւ յոյժ երախտաւորն, զանյաղթ փիլիսոփայն եւ զխարազնազգեաց ճգնաւորն՝ զՅակոբ կուսակրաւն աբեղայն, որ առաջնորդ եղեւ ինձ ի
յամենայն բարիս ոչ միայն բանիւ, այլեւ գործով, որոյ փոխարէնն ո՛չ է ի մէնջ եւ յայսմ
աշխարհիս, այլ յԱստուծոյ` ի հանդերձեալն: Այլ եւ զհամշիրակ եւ զմիաշունչ զհայրն
իմ հոգեւոր եւ զեղբայրն գթաւոր՝ զԹումա
քահանայն՝ զաշակերտն եւ սիրողն բանին Յիսուսի, որ զաւրինակն շնորհեաց եւ զՑանկ գրոցս
եւ զամենայն երկաթագիր՝ որ ի սմա կա, գրեաց, եւ ինձ աւգնական եւ յորդորող եղեւ հանապազ,
ակն ի վարձահատոյցն ունելով ի Քրիստոս, որ ասաց. Որում արարէք ի փոքրականցս, ինձ
արարէք: Այլ եւ զդեռա|464ա|բոյս կուսակրաւն քահանայն՝ զԹորոս, զխաչաչարչար մշակն եւ զկենդանի նահատակն, որ
յոյժ չարչարեցաւ եւ զթուխթն կոկեաց, որոյ յիշատակն աւրհնութեամբ եղիցի: Այլ եւ զաւագ
սարգաւ[ագ]ունս զերկոսին եղբարսն՝ զԵղիայն
եւ զՍարգիսն, որ եւ նոքա յոյժ աշխատեցան ի սպաս առնելն եւ ի ջուր բերելն եւ ի ճրագ վառելն.
զի վառեալ լապտերօք Քրիստոսի հանդիպեսցին: Այլ եւ զծերունի հայրն իմ՝ զՍարգիս միայնակեցն, որ է պանդղտակից մեզ եւ սպասաւոր եւ բազում կերպիւ օգնական,
ի բարի մտաց մի՛ մոռանայք, եւ Աստուած ձեզ յիշողացդ եւ մեզ յիշեցելոցս առհասարակ ողորմեսցի:
Դարձեալ յերես անկեալ աղաչեմ զհեզութիւնդ ձեր, անմեղադիր լինել սխալանաց եւ վատութեան
գրիս, զի յոյժ կ[ար]օտութիւն ունէի սուրբ գրոցս, եւ բազում աշխատութեամբ այսչափ կարողացայ:
Եւ Քրիստոսի փա՜ռք յաւիտեանս:
Յիշ-իս համառօտութիւնը տե՛ս
ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա. էջ 337-8:
2. 8բ (մէկ տող քերուած) /// Աղաչեմ յիշել միով հայր
մեղայիւ զհոգեւոր եւ զմարմնաւոր ծնաւղս իմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ
մերոյ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 464ա (ԺԷ. դ., նոտրգիր) Այլ եւ
քահանայցս եւ ժողովրդեանս մեր, որք ի տեղոջս հանդիպեցան եւ լսողք եղեն բանիցս, տացէ
սոցա Քրիստոս Աստուած երկար կեանք եւ առողջութիւն հոգոյ եւ մարմնոյ եւ բեւեռեսցէ զմիտս
սոցա յերկեղն իւր եւ ի սէրն, եւ անցեալ սխալանացն թողութիւն արասցէ եւ յապագայիս չարեացն
եւ ի մեղացն պահեսցէ խնամօք ողորմութեան իւրոյ. ամէն: Այլ եւ ծնօղքն մեր եւ խրատիչք,
որք ըստ հոգոյ եւ ըստ մարմնոյ եւ վարժիչք եւ առհասարակ ամենայն երախտաւորք եւ կենդանիք
եւ հանգուցեալք ամէնառատ մարդասիրութեամբ եւ անհաս բարերարութեամբն իւրով Աստուած
հաշտեսցի ողորմութեամբն ի նոսա եւ արասցէ հա[տ]ուցումն ամենայն քրտանց վաստակոց
նոցա եւ ջնջեսցէ [զ]ձեռագիր յանցանա[ց] նոցա. ամէն:
2. 464ա (բոլորգիր, 5 տող քերուած) /// Եւ դուք յիշեալ [լիջիք] ի Քրիստոսէ Աստուծոյ
մերոյ: ՌՃԵ. (1656) թվին:
2145
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԵ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 329-3 (տե՛ս
Պահպանակ). չգրուած՝ 1բ-2բ, 8բ, 164բ, 170բ, 227բ, 266ա, 329ա: ՊՐԱԿ՝ 1x5+Ա-ԻԶx12
(Ա, Ը 11), 1x11 (ԻԱ եւ ԻԲ-ի միջեւ)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (14x10,3–13,7x10)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր (նոտրգիր՝ 6ա-8ա, ԺԷ. դ. յաւելում): ՏՈՂ՝
33: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ սեւ կաշի՝ դռնակով, միջուկը` տախտակ, աստառը` բազմագունի վանդակազարդ
կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (թ. 1-2) + 1 (թ. 329), թուղթ (ԺԷ. դ.
յաւելում):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ՝ 9ա, 12ա: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային: Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` շագանակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Ճաշոց: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած եզրահատուած 2 թերթերի ընդլայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (15x13), ուղղագիծ երկաթագիր, 21 տող: Կարդալ՝
Բբ-Աա, Բա-Աբ «/// Ի ձէնջ այդ մխիթարութիւն... ամենեւին բարեկե[ցիկն] ///» (Յովբ,
ԻԱ., 2-23): Գբ-Դա «նմա: Բայց զայս ասեմք... այսոքիւք» (Ա. Թես. Դ. 13-17): Գա-Դբ
«/// Աւետարան ըստ Յովհաննու – Եւ էր մերձ Զատիկն... նա կրէր ///» (ԺԱ. 55-ԺԲ. 6):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
ցեցակեր: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքի կաշին վերից վար ճեղքուած,
ցեցակեր, կապիչներից մէկն ընկած, միւսը` մաշուած: ԺԷ. դ. նորոգուած եւ լրացուած ցանկի
թերին՝ 6ա-8ա:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-328բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 3ա-8ա Ցանգն է երկրորդ
հատորի Քարոզիս – Առաջին՝ Նախերգաբար վասն
աւրինաց... ՂԹ. Նորին դարձեալ վասն Խաչի...
Նշուած 99 քարոզներից
8ը՝ Ձմեռան հատորից, իսկ 91ը՝ Ամառան:
1. 41ա-70բ [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/41ա-4ա: ՃԽԹ/44ա-8բ: ՃԾ/48բ-52ա: ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/52բ-5ա: ՃԾԳ/55ա-60ա: ՃԾԴ/60ա-4բ: ՃԾԵ/64ա-7ա: ՃԿ/64ա-70բ: ՃԿԱ/չիք:
2. 9ա-328բ Գրիգորի աշակերտի Եռամեծի Յոհաննու Որոտնեցոյ Երկրորդ հատոր Քարոզգրոցս
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա/9ա-11բ: Բ/12ա-7ա: Գ/17ա-25բ: Դ/25բ-9բ: Ե/29բ-34ա: Զ/34ա-6բ: Է/36բ-41ա (41ա-70բ տե՛ս
1): Ը/չիք: Թ/71ա-4ա: Ժ/74ա-5բ: ԺԱ/75բ-9բ: ԺԲ/79բ-83ա: ԺԳ/83ա-8բ: ԺԴ/88բ-90ա: ԺԵ/90ա-1ա: ԺԶ/91ա-3բ: ԺԷ/93բ-6բ: ԺԸ/96բ-9բ: ԺԹ/99բ-102բ: Ի/102բ-5ա: ԻԱ/105ա-7բ: ԻԲ/107բ-9ա: ԻԳ/109ա-12ա: ԻԴ/112ա-6բ: ԻԵ/116բ-9ա: ԻԶ/119ա-22ա: ԻԷ/122ա-6ա: ԻԸ/126ա-9բ: ԻԹ/129բ-31ա: Լ/131ա-3ա: ԼԱ/133ա-5ա: ԼԲ/135ա-8բ: ԼԳ/138բ-41ա: ԼԴ/141բ-4ա: ԼԵ/144ա-7ա: ԼԶ/147ա-50բ: ԼԷ/150բ-3ա: ԼԸ/153ա-7ա: ԼԹ/157ա-9ա: Խ/159ա-62բ: ԽԱ/162բ-6ա: ԽԲ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/166ա-8բ: ԽԵ -ԽԶ/չիք: ԽԷ/168բ-72բ: ԽԸ/172բ-4բ: ԽԹ/174բ-6ա: Ծ/176ա-7ա: ԾԱ/177ա-8ա: ԾԲ/178ա-9ա: ԾԳ/179ա-81բ: ԾԴ/181բ-5ա: ԾԵ/185ա-7ա: ԾԶ/187ա-8բ: ԾԷ/188բ-92ա: ԾԸ/192ա-5ա: ԾԹ/195ա-6ա: Կ/196բ (վրջ. «այլ ծիծաղելն անմտութիւն է եւ աւելորդ»): ԿԱ/198ա-200բ: ԿԲ/200բ-4բ: ԿԳ/204բ-9բ: ԿԴ-Հ/չիք:
ՀԱ/210ա-2բ: ՀԲ/212բ-6ա: ՀԳ/216ա-7բ: ՀԴ/217բ-23բ: ՀԵ/223բ-6ա: ՀԶ/226բ-30բ: ՀԷ/230բ-3ա: ՀԸ/233բ-6բ: ՀԹ/236բ-9բ: Ձ/չիք: ՁԱ/239բ-43ա: ՁԲ/243ա-5բ (վրջ. «Երրորդն ուրէք միջնորդէ»): ՁԳ-Ճ/չիք: ՃԱ/246ա-7ա: ՃԲ/247ա-51ա: ՃԳ/251բ-3բ: ՃԴ/253բ-7բ: ՃԵ/257բ-61բ: ՃԶ/261բ-5բ: ՃԷ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/269ա-73բ: ՃԻԶ/274ա-8ա: ՃԻԷ/278ա-9բ: ՃԻԸ/279բ-85: ՃԻԹ/285բ-90բ: ՃԼ/290բ-7ա: ՃԼԱ/297ա-301բ: ՃԼԲ/301բ-5բ: ՃԼԳ/306ա-8բ: ՃԼԴ/308բ-12բ: ՃԼԵ/312բ-6բ: ՃԼԶ/317ա-20ա: ՃԼԷ/320ա-3բ: ՃԼԸ/323բ-6ա: ՃԼԹ/326ա-7բ: ՃԽ/327բ-8բ: ՃԽԱ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. Յաւելագրութիւն, 1569 թ.
ա. 209բ Գիր արձակման – Ա՛ռ նոր փարչ
մի, լի՛ց ջրով, գաւաթ մի գինի դի՛ր ի փարչին վրայ...
բ. 266բ-7բ [Անխորագիր] – Աւտարութիւն
է խիստ դիժար /// (շար. 1 էջ եղծուած) |267բ| Ես՝ Վրթանէս ողորմելի, / Յաւրինակէ զբանս գրեցի, / Զղարիպութիւն
ով չէ տեսեր, / Ի յաշխարհէս խապար չունի (տե՛ս Յիշ. յետ. 1):
գ. 268բ [Անխորագիր] – Ես` Վրթանէս մտաւք տկար, / Միտքս է կորեր յերկիր ի վար...
դ. 1ա [Գիր տարեաց ՌՃԶ-ՌՃԻԲ. ամաց] – ՌՃԶ.՝ Ը... ՌՃԻԲ.՝ Թ.:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
305բ Զմեղուցեալ գրիչս աղաչեմ յիշել ի Տէր, եւ Աստուած ձեզ յիշէ Աստուածածին կուսին
բարեխօսութեամբ:
316բ Զտկար գծօղս յիշեա՛յ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 197ա Վրթանէս վարդապետս ի թվին ԹՃՁԸ. (1539) եղայ աբեղայ, եւ շինեցաք զմեծ
ժամատուն: Բ. (2) տարի կեցա ի վանքն եւ անտի գնացի ի Դերջան` ի մեծ Մաղաքիայ վարդապետին վանքն, եւ աշակերտեցայ նմա ի թվին Ղ: Եւ ինսուն եւ երկուսն (1543) Մաղաքիայ վարդապետն շինեց զՍուրենու խան,
զի աւեր էր, եւ նայ նորոգեաց: Եւ ինսուն
եւ Դ. (1545) Մաղաքիայ վարդապետն փոխեցօ
առ Քրիստոս եւ էթող մեզ սուք անմխիթար ի վերայ երկրի, զի բազում աշակերտ անմխիթար
եւ որբ մնացաք ի սուրբ հօրէն մերոյ: |197բ| Եւ անտի ելեալ գնացի ի Կեղի` ի մեծ վարդապետն, որ մականուն Շիրաք ասի, եւ կեցայ անտ Գ. (3) տարի: Եւ անտի ելեալ
գնացի ի մեծ ուխտն ի Խարտիշար` առ մեծ
վարդապետն Մեսրոպ, եւ նայ եւս առ Աստուած
փոխեցօ: Եւ անտի ելեալ գնացի ի Սեբաստիայ եւ կեցա տարի մ՚, եւ առի գօազան
ի թվին Հայոց ՌԳ. (1554): Եւ եկայ դարձեալ
ի Սուրբ ուխտս, որ ասի Երկանի վանք
եւ վճարեցի իֆի(՞)պարտք: Եւ դարձեալ գնացի ի
Տիվիկի եւ շինեցի զԿուռասու վանաց զեկեղեցին, եւ զժամատուն այլ շինեցաք:
Եւ դարձեալ եկայ ի վանքս, եւ շինեցաք զվերի պարիսպն եւ զներքին պարիսպն, զշվաքն
եւ զտօրի (=տաւարի) տուն: Եւ դարձեալ գնացի Երուսաղէմ ի թվին ՌԺԸ. (1569):
2. 265բ (ԺԷ. դ.) Ի հաւատուոնոցն (հաւատաւորանո՞ցն) Ամիր-[Ս]արգիս բարջկարն ի տարին Գ. (3) նուկի ձէթ:
3. 329բ (ԺԷ. դ.) Բան Շաքար Իլովի մղտսի
Եօլչուն 5 ղռուշով ազատ[ե]լ փոխ տվի Բ.
երկաթ ոտքդ դրած:
4. 329բ (ԺԷ. դ.) Ես՝ Յոհաննէս վարդապետս,
տվի եկեղեցապան Լուսիկին մանրուն, տվի ՃԻ. (120) ղուռուշի: Երիցփոխան
Մանուկն, Ամիրխան, Սէֆէրն, տէր Սիմէոնն վկայ, Աստուած վկայ:
5. Պատառիկ պահպանակ Գբ (ԺԷ. դ.) ԼԵ. ղուռուշ տուաք Տրապիզոնցի Աւետիքին, տիրացու Սէֆէրին, Անդրիասի որդի Սէֆէրին:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Աա, Աբ, Բբ, Գա, Դա, Դբ, 265բ (առանձին բառեր): 1ա ՌՃՁԱ.
(1732) որպէս:
2146
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ՝ Յարութիւն
աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝ 318-1 (տե՛ս
Պահպանակ). չգրուած՝ 1աբ, 317ա-8բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԷx12 (Թ թռիչք)+1x5։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ «P.C.» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18,5x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,2x9)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 26-31: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ սեւ կաշի, միջուկը` ստուարաթուղթ, աստառը` թուղթ (մասն
պահպանակի` Ա, մասն վերջին պրակի` Բ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 2ա: Ճակատազարդ՝ 169բ: Լուսանցազարդ` բուսական (սակաւ): Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ`
կարմիր, սեւ (գրչի ձեռքով):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից
գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, 2-161 թերթերի վերին արտաքին մկնկեր անկիւնները
ԺԹ. դ. կարկատուած: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-313ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. 2ա Գրիգորի Եռամեծի եւ անյաղթ փիլի[սոփայի, աշակերտի] Յոհաննու Որոտնեցոյ
արարեալ Բ[անս խրատականս, հոգեշահս] եւ հանճարս իմաստայեղս ի մեկնու[թիւն գովեստից
տօն]ից տէրունականաց, ի պատիւ սրբոց...
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/2ա-10ա: Բ/չիք: Գ/10ա-5ա: Դ/չիք: Ե/15ա-21բ: Զ-Ը/չիք: Թ/28բ-32բ: Ժ/32բ-6բ: ԺԱ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/41ա-7բ: ԺԴ-ԺԵ/չիք: ԺԶ/36բ-41ա: ԺԷ-ԻԳ/չիք: ԻԴ/47բ-54ա: ԻԵ/54ա-9ա: ԻԶ/59ա-62ա: ԻԷ/62ա-4բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/64բ-9ա: Լ/չիք: ԼԱ/86բ-8ա: ԼԲ/69բ-73ա: ԼԳ/73ա-6բ (բաժանուած 3 քարոզի՝ ԺԶ-ԺԸ): ԼԴ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/76բ-82ա: ԼԸ-ԼԹ/չիք:
Խ/82ա-6բ: ԽԱ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/121ա-6ա: ԽԷ/126ա-30ա: ԽԸ/չիք: ԽԹ/130ա-3ա: Ծ/չիք: ԾԱ/133ա-5բ: ԾԲ-ԾԵ/չիք: ԾԶ/135բ-8ա: ԾԷ/138բ-41բ: ԾԸ/141բ-5ա: ԾԹ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/169բ-74ա: Հ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/174ա-5բ: ՀԵ-ՀԷ/չիք:
ՀԸ/195ա-200ա: ՀԹ-Ձ/չիք: ՁԱ/302բ-7ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/175բ-80ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/307ա-11ա: ՁԸ/180ա-7ա: ՁԹ/187ա-90բ: Ղ/չիք: ՂԱ/190բ-4բ: ՂԲ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/200ա-3բ: ՁԵ/203բ-7բ: ՂԶ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/207բ-10ա: ՃԴ/210ա-3բ: ՃԵ/213բ-9բ: ՃԶ-ՃԺԲ/չիք: ՃԺԳ/219բ-23ա: ՃԺԴ-ՃԺԵ/չիք: ՃԺԶ/223ա-7բ: ՃԺԷ-ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/227բ-31բ: ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/231բ-3բ: ՃԻԷ/233բ-7բ: ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/237բ-40բ: ՃԼ/240բ-5ա: ՃԼԱ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/245ա-8բ: ՃԼԴ/248բ-54բ: ՃԼԵ/254բ-58բ: ՃԼԶ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/258բ-60ա (հատուած): ՃԽԲ/265ա-9ա:
ՃԽԳ/269ա-72ա: ՃԽԴ/272ա-3բ: ՃԽԵ-ՃԽԶ/չիք: ՃԽԷ/280ա-5բ: ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/273բ -8ա: ՃԾ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ԻԵ/չիք: ԻԶ/117ա-21ա: ԻԷ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/155ա-60ա: ԽԷ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/99բ-106ա: ՀԵ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/88ա-91բ: ՁԸ/91բ-3ա: ՁԹ/93ա-5ա: Ղ/95ա-6բ: ՂԱ/չիք: ՂԲ/96բ-7բ: ՂԳ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/113ա-7ա: ՃԺԱ-ՃԻԱ/չիք:
ՃԻԲ/106ա-10ա: ՃԻԳ/110ա-3ա: ՃԻԴ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/285բ-92բ: ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/292բ-9բ: ՃԼԱ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ-ՃԽԷ/299բ-302բ (քաղուածոյ): ՃԽԸ/145ա-7բ:
ՃԽԹ/147բ-50ա: ՃԾ-ՃՀԴ/չիք:
ՃՀԵ/160ա-2ա (հատուած): ՃՀԶ/չիք: ՃՀԷ/162ա-4ա: ՃՀԸ-ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/166բ-9ա: ՃՁԲ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 21բ-5ա [Դ]. Դարձեալ Վասն [Ծնընդեան,
ի բանն. Ծնա]ւ ձեզ այսօր Փրկիչ, որ է օծեալ Տէր [ի քաղաքի Դա]ւթի – Երիս իրս տեսանելի է. [Նախ ա]սէ վասն սքանչելեաց
յղացմանն...
բ. 25ա-8բ Ե. Դարձեալ Վասն Ծնընդեանն,
ի բանն. Որպէս եւ ի ծնանելն Յիսուսի ի Բեթղայեմ Հրէաստանի ահա մոգ[ք] եկին – Երիս իրս տեսանելի է մեզ յայսմ վայրի: Նախ՝ վասն
պտղոյն...
գ. 97բ-9բ [ԻԷ]. Քարոզ վասն գիշերապաշտաման, ի բանն, որ ասէ. Զարթի՛ք, փա՛ռք
իմ, զարթի՛ք... – Կ. (=Վ)եց [է] տեսութիւն
բան[իս Նախ՝ ի դէմս] Դաւթի...
դ. 150ա-1բ [ԽԲ]. Յաղագս Օծման քա[հանայից] – Գիտելի է զի ննջեցելոցն զքահանայն մի[այն օծանին]...
ե. 151բ-2ա [ԽԳ]. Դարձեալ այլ Քարոզ արբեցողաց. [ի բանն]. Զարքայութիւն [Աստուծոյ ոչ ժառանգեն] – Փողն Տարսոնացի եւ տեսողն վեհերեւակ տեսութեամբ...
զ. 152ա-3ա Դարձեալ այլ ինչ, ի բանն, որ ասէ. Յեկեղեցիս աւրհնեցէ՛ք զԱստուած
– Գիտելի է, զի կրկին է եկեղեցի, մինն՝ զինուորեալս...
է. 153ա-4ա Դարձեալ այլ ինչ քարոզ – Իսկ
թէ որքան է պատւար արդարոցն: Ասասցուք...
ը. 154աբ Այլ ինչ քարոզ եւ: Իսկ թէ///խց –Ասասցուք փոքր ի շատէ, թէ Տէր կամեսցի /// ի սիրոյն Աստուծոյ...
թ. 154բ-5ա Վասն թագաւորաց խրատ զգուշաւոր – Թագաւորաց բարի է փառաւորութիւնք եւ զարդարանք...
ժ. 164ա-6բ ԽԷ. Նորին Վասն առաքելոցն Պետրոսի եւ Պողոսի, ի բանն.. Դո՛ւք էք լուս աշխարհի
– Զիւր վայելչական անունն, որ ասաց. Ես եմ լոյս
աշխարհի...
Հմմտ. Ամառան հատոր, ՃՀԸ.:
ժա. 260ա-5ա ՀԲ. Քարոզ Վասն Յարութեան, ի բանն. Այս աւր է, զոր արար – Մարգարէս նախատես հոգւովն զուրախութիւնս զայս
ոչ միայն վասն...
Հմմտ. Ձմեռան հատոր, ՃԽԱ.:
ժբ. 278ա-80ա Նորին դարձեալ Վասն վկայութեան ամենասուրբ Երրորդութեան – Յաղագս վկայութեան ամենասուրբ Երրորդութեան
գիտելի է...
– 311բ-3ա Ցանկ է սուրբ գրոյս – Ա.
Քարոզ տարեմտի... ՁԳ. Քարոզ վասն տնտեսին...
Ցանկում նշուած է 83 քարոզ,
սակայն իրական քանակը 85 է, քանի որ, նախ` 1 քարոզ կոտորակուած է՝ ԺԶ-ԺԸ. (-2), ապա
1 համարի տակ (ԽԳ.) նշուած է 5 քարոզ (+4): Առկայ 85 քարոզներից 54ը Ձմեռան հատորից
են, 19ը՝ Ամառան, իսկ 12ը՝ արտաքոյ նոցունց:
Բ. 313ա-6բ Գէորգորայ վարդապետի
ասացեալ Քարոզ [ի] բանն, որ ասէ. Մտցուք ի յարկս նորա... – Ասէ, ուրեմն, աւետարանիչն Ղուկաս. Իբրեւ էջ Տէր Յիսուս Քրիստոս ի լեռնէ անտի...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
265ա Զմեղուցեալ Յարութիւն յաբեղայ եւ
զանարժան գծողս յիշեան ի Քրիստոս եւ թողութիւն
մեղաց հայցեա՛:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 2ա Քրիստոսի ծառայ Մանուկ. 1793:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 318ա
Կանոն Տեառնընդառաջի աւուր օրհնութեան մոմին – Ասէ քահանայն միջակ ձայնիւ. Խաղաղութիւն
ընդ ձեզ. Ժողովուրդ` ընդ:
2147
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 219: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ,
աստառը` թուղթ, մասն պահպանակի. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա), թուղթ (վերջից):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, կապիչներն`
ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Ստեփաննոս տիրացու:
ԹԵՐԹ՝ 68
(1-68). չգրուած՝ 22բ, 29բ, 40աբ, 48բ, 53աբ: ՊՐԱԿ՝ 6x12 (Բ, Ե 10)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,5x10)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 24:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից
լուսանցներում մուգ-շագանակագոյն բծեր, ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-29ա [Քարոզք յԱռաջին հատորէ Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա-ԽԶ/չիք: ԽԷ/5ա-12ա: ԽԸ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/27ա-9ա: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/1ա-4բ: ՀԴ/չիք: ՀԵ/18ա-22ա: ՀԶ/23ա-7ա: ՀԷ-ՂԴ/չիք: ՂԵ/12բ-7բ (վրջ. «Այս երրորդ
գլուխ»): ՂԶ-ՃԿԱ/չիք:
Բ. 30ա-69ա [Քարոզք զանազանք]
1. 30ա-4բ Քարոզ, որ ասէ. Եւ հրամաեաց Դաւիթ
թվել զժողօվուրդն – Եւ զի՞ նահապետքկն յերկար ապրէին: Վասն յուսուցանելոյ զաստուածպաշտութիւնն
որդոց իւրեանց...
2. 34բ-9բ Քարոզ ի բանն Յունանու, որ ասէ – Զի Նինուէ էր քաղաք մեծ յԱսորէստան...
3. 41ա-8ա Քարոզ եւ պատմութիւն, ի բան Եսայի մարգարէին, որ ասէ. Եւ ի չորեքտասան
ամի թագաւորութեանն Եզեկիայ ել Սենեքարիմ արքայ... – Սենեքարիմ կռապաշտ թագաւոր էր Ասորոց ի Նինվէ քաղաքի...
4. 49ա-52բ Քարոզ ի բանն որ ասէ. Որ տուն մտանիցէք, ասասջիք. Ողջուն տանս
այսմիկ... – Վարդապետք եկեղեցոյ ասեն, թէ.
Ողջունս այս...
5. 54ա-69ա Ասացեալ մեծի պատ[րի]արգի
Կոստանդ<անդ>տնոյպօլսոյ տեառն Յակոբայ
աստուածայբանութեանն վարդապետի եւ արհի
եպիսկոպոսի աշխարօրէն – Տխրադէմ եւ սգալի
աւուրս ժողովելոցդ...
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
ա. 12ա [Դեղագիր] – Ա՛ռ արհաճ Ե. եւ
Ա. Արծիւ... բ. 22ա [դեղագիր] Ա՛ռ Ա. նուգի կարիճ, Ա. նուգի արհաճ...
գ. 66բ Վասն այրական զօրութեան... Ա՛ռ քուչուլայ թիրաք... դ. 66բ Եւ
անպարտամ (անպատո՞ւմ) գանից, որ գայ
ի դէմ մարդոյ – Պարտ է յիշել զայս անուն... ե. 66բ Մարդ որ կամի կին մերձենալ... Առ Բ. երոյ լեղին... զ. 66բ Վասն
ճիճոյ... Վասն ճիճոյ, որ խօսկն կապի եւ զջուրն գնայ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
22ա Թուին ՌԲՃԼԲ. (1783), յունվարի ԺԷ. (17), ես` տիրացու Ստեփաննոս եկայ Աստուծով ի Սուրբ վանս Էջմիածին: Տէր եւ Աստուած անփոշիմանելի եւ պարզերես առնէ
եւ շնոր[հ]ք տացէ ի բան եւ ի գործ, ի միտք եւ երայժշտայկանութիւն. ամէն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 24 (69-92):
ՊՐԱԿ՝ 2x12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(16,2x9)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, վերջից
պակասաւոր, տեղ-տեղ խոնաւութեան շագանակագոյն հետքեր, թանաքի բծեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 69ա-92բ [Քարոզք Բարթուղիմէոսի Մարաղացւոյ]
ա. 69ա-77ա Քարոզ սուրբ Աստուածածնին ծնընդեանն. Եղեւ նա իբրեւ զնաւ շահաբեր... – Ասեն իմաստունք, թէ. Կա ինչ ձուկն ի ծովն...
բ. 77ա-85ա Քարոզ վասն խաչի. Այլ ինձ քաւ լիցի պարծիլ... – Վասն Դ. (4) պատճառի մոռանա ոք զերախտիս...
գ. 85ա-91ա Քարոզ վասն եկեղեցո. Եւ ասէ Տէր Աստուած ցՆոյ. Արա՛ դու քեզ տապան...
– Տապանակն Նոյի ցուցանէ զսուրբ եկեղեցի...
դ. 91ա-2բ Քարոզ Բարթուղիմէոսի առաքելոյն. հրամաեաց թագաւորն՝ հանե[լ] զսգեստն
Յովնաթանու... – Ասեն իմաստունք, թէ. Ի Հնտիքս
է ծառ ինչ... զհին մարդն գործօք /// (շար. թափուած):
ա., բ., դ.` հմմտ. ձեռ. 2184, լբ., լդ., լե.:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
ՌՀԶ. – 1627 |
ԳՐԻՉ՝ Մինաս:
ԹԵՐԹ՝ 127
(93-219). չգրուած՝ 103բ, 219բ: ՊՐԱԿ՝ 11 (ԺԹ-ԻԹ) x12 (ԺԹ-Ի 11, ԻԹ 9): ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,5x9,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝
19:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ՝ 104ա: Լուսանցազարդ` թռչնային (104ա), բուսական
(153ա, 194ա): Զարդագիր` թռչնագիր (104ա),
հանգուցագիր (153ա, 194ա): Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից
պակասաւոր, լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 93ա [Ներսիսի Շնորհալւոյ Աղօթք հասարակաց
քրիստոնէից – Հաւատով խոստովանիմ... յ]անցանաց
եւ դարձոյ զնոսա ի չարեացն...
2. 93բ-152ա [Պարզատումար]
ա. 93բ-4ա [Բացատրութիւն] – Թվի[ն] ՌՀԶ. (1627): Բանալի առաջի գիրն Դան էր,
/ Եւ տանուտէրն ի վերեւն Եկաւորն էր... / Է սահմանած անփոխելի / Մինչ ի գալուստն
Քրիստոսի:
բ. 94բ-103ա [Բանալի աղիւսակ՝ ՌՀԶ-ՌՈԳ.]
գ. 104ա-50ա Պարզատումարս ստոյգ աւրինակ է անանց – Ա. Եւթներեակ Դ.: Յունվար ԼԱ. աւր է, Ե.շի մտէ... Ք. Եւթներեակ Դ.: Յունվար ԼԱ.. աւր է, Ե.շի մտէ...
դ. 150ա-2ա [Բացատրութիւն Պարզատումարի] – Ո՛վ ընթերցողք, յորժամ տարին նահանճ լինի, փետրվար ամիսն ԻԹ. (29) աւր լինի...
3. 153ա-93բ Բանք Սիրաքայ իմաստնոյ – Ամենայն իմաստութիւն ի Տեառնէ է եւ կա եւ մնա ընդ նմայ...
4. 194ա-210ա Խրատք իմաստնոյն Խիկարէ
Տե՛ս ձեռ. 45, 297բ-312ա. ա/չիք: բ/194ա-205բ: գ/205բ-6բ (համառօտ): դ/206բ-10ա:
Հմմտ. «Պատմութիւն եւ խրատք
Խիկարայ Իմաստնոյ», Երեւան, 1969, էջ 137-172ա, ձեռ. A4:
5. 210ա-5բ [Խրատականք]
ա. 210ա-1ա [Խրատք կցուած 4-ին] – Լաւ է յիստակ խորհրդով ննջել...
բ. 211աբ Բան խրատական է – Եղբայր Նաթան, Սոկրատ գրեալ է, թէ մեղուն ի վերայ ծաղկանց տեսանեմք
նստել...
գ. 211բ-3բ Եւ այլ գիտեա՛յ զայս, եղբա՛յր – Որպէս հիւանդ, որ ցաւ գոյ ի ստամոքին...
5 խրատ, 3-ը՝ «Բուղրատն ասէ...»:
դ. 213բ-5ա Աւելումն եւ պակասումն – Չորս է, որ զսիրտն բանա...
ե. 215աբ [Խրատք Ա-ԺԲ.] – Առաջինն այն է, որ սուտ չի զրուցես... ԺԲ. այն
է, որ զներքսեւտ եւ զդրուցեւտ սուրբ պահես...
6. 215բ-7բ Խրատք ասացեալ է Նոշրովան թագաւորին,
որ է պէտք հոգոյ եւ մարմնոյ –Զանձնհաճ մարդն
յիսնէ ի զատ պահեցէ՛ք... Եւ զհանդերձեալ կեանս ընդ աստեացս մի՛ փոխէք. եւ Քրիստոսի
փառք յաւիտեանս. ամէն:
7. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ. դ.
ա. 218աբ Այս է Խրատք Ծռազատկի (ՌՁԳ-ՌՇԻ.) – Թվին հայոց ՌՁԳ. (1634), Եօթներրեակն՝
Գ., Վերադիրն՝ Թ., Աւագ լրումն՝ Ապրիլի Զ., յօրն կիրակի եւ բանալի գիրն՝ Շան է: Յայսմ
ամի մոլորին յոյնքն...
բ. 219ա Դեղ սիրաջի ձիու – Ծնէբէկք
տակն հանէ...
գ. 219ա Ջրվէթն, որ ջու[ր]նն կաթկաթէ,
չըդաթարի – Ա. դրամ լաւ խու[ն]կ ծեծէ...
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
ա. 179ա [Վասն չար աստեղան] – Այս
է չար աստղն, զոր յայտնեաց Աստուած Յեսուայ քահանային...
բ. 179բ
[Վասն ոսկոյ գունի] – Ա՛ռ Ծ. դրամ մարեխի
խարտուք... գ. [Դարձեալ] – Ա՛ռ զօհրա դեղին...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
93բ Թվի[ն] ՌՀԶ. (1627)
Բանալի առաջի գիրն Դան էր
Եւ տանուտէրն ի վերեւն եկաւորն
էր
Եւ կարմիր գրած տաւղերն նահանջ:
Իսկ ի մէջ պարզատումարիս
Յորժամ տարին նահանջ լինի
Գաս եւ հասնիս մարտին ամիս
Տուփ մի ի վեր ելնես կարգիս,
Գնասաւ արտն, ոչ վրիպիս
// (94ա) Պարզատումարս գովելի է գեղեցիկ եւ պիտանի
Զբոլոր տարին յինքեան ունի
Եւ ցուցանէ զամէնն յայտնի
Յեւթներեակն ըսկսանի հռովմայեցւոց
ամսով վարի
Մինչ յայտնութեան բար[ե]կենդանի ԽԶ. (46) թիւ համարի:
Հինգ հարիւր ամ անցանէ,
ԼԲ. (32) յարաբարդի,
Այսքան ամաւք վերջքն լինի,
Դարձեալ յառաջքն ըսկսանի:
Է սահմանած անփոխելի
Մինչ ի գալուստն Քրիստոսի:
Որք [ը]նթեռնուք, սիրով սրտի
Յիշման արէք զիս արժանի՝
ԶՄինաս անուն մեղաւք իլ լի:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ, էջ
247:
2148
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ՊԿԵ. – 1416 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Մելքիսէդ:
ԹԵՐԹ՝ 381. չգրուած՝
1բ-3բ, 378բ-81ա: ՊՐԱԿ՝ 1x6+Ա-ԼԱx12 (Ե 13, ԼԱ 11)+1x3։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
18x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,3x10,3)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 33-34: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
սեւ կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ՝ 4ա, 7ա: Գոյներ` կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Ճառընտիր (Գործք Պետրոսի եւ Պօղոսի): ԺԱ-ԺԲ. դդ.: 2 (Ա-Բ) + 1 (Գ), ստացուած եզրահատուած
2 թերթից: Մագաղաթ, երկսիւն (18x13), ուղղագիծ մանր երկաթագիր, 18 տող (Ա-Բ),
13 տող (Գ): Կարդալ՝ Գբ «/// եւ տեսեալ զնոսա [Պ]աւղոսի, գոհացեալ զԱստուծոյ, էառ
քաջալերս ///»:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ
զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ: Պատառիկ-պահպանակները (Աբ-Բա) խունացած եւ
դժուարընթեռնելի: Կազմի եզրերը` մաշուած, կապիչներն` ընկած: Նախկինում (ԺԷ-ԺԸ. դդ.)
նորոգուած եւ վերակազմուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-377բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 4ա-6բ Ցանգն է Երկրորդ հատորի
Քարոզգրոցս – Ա. Վասն Հոգոյն գալստեանն. ՁԷ.
Յիշատակարան գրոցս:
Նշուած 87 քարոզներից 21ը
Ձմեռան հատորից են, 66ը՝ Ամառան:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա-ԻԳ/չիք: ԻԴ/120բ-6ա (սկ. «Նախ տեսցուք,
թէ սատանա վասն էր փորձեաց զՔրիստոս»): ԻԵ-ԻԹ/չիք: Լ/92ա-5բ: ԼԱ/չիք: ԼԲ/143բ-7բ (սկ. «Եւ արդ, գիտելի է զի»): ԼԳ/89ա-91բ (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի»): ԼԴ/147բ-52ա: ԼԵ/152ա-6բ: ԼԶ/95բ-103ա: ԼԷ/156բ-60ա (սկ. «Գերահրաշ իմաստունն Սողոմոն»): ԼԸ/չիք: ԼԹ/163ա-6ա: Խ/103ա-6բ (սկ. «Գիտելի
է զի»): ԽԱ/106բ-10բ: ԽԲ/չիք: ԽԳ/111ա-5ա (սկ. «Նախ տեսցուք, թէ զի՞նչ է ճանապարհ կենցաղոյս»): ԽԴ/115ա-20բ (սկ. «Եւ արդ, գիտելի է զի»): ԽԵ/174բ-8ա: ԽԶ-Կ/չիք: ԿԱ/160ա-3ա (խմբ, սկ. «Գիտելի
է զի իմաստունն Սողոմոն կաթն ասէ զբան աւրինացն»): ԿԲ/134ա-8բ (սկ. «Ասեն վարդապետք»): ԿԳ/138բ-43բ (սկ. «Գիտելի է զի»): ԿԴ-ԿԹ/չիք: Հ/126ա-9բ (խմբ. «Նորին Քարոզ վասն փորձանաց
սատանայի, ի բանն. Լուա զձայն քո... –
Նախ պարտ է գիտել, զի բանսարկուն սատանա»):
ՀԱ/178ա-83բ (սկ. «Գիտելի է զի թագաւորն
երկնաւոր»): ՀԲ-ՀԶ/չիք: ՀԷ/129բ-33բ (սկ. «Առաքեալն Պաւղոս ասէ»): ՀԸ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/7ա-14բ (սկ. «Եւ արդ
գիտելի է, զի Գոյ կոչի Աստուած»): ՃԾԳ-ՃԿԱ/չիք:
2. 7ա Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յովհաննու
Որոտնեցոյ, արարեալ բանս խրատականս, ոգէշահս եւ քարոզ ի յիղձ մաղթանաց նորին աշակերտաց
– [Քարոզ յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ԼԱ/չիք: ԼԲ/226ա-31ա (սկ. «Արդ, նախ
տեսցուք թէ վասն էր»): ԼԳ/չիք: ԼԴ/231ա-5բ: ԼԵ/չիք: ԼԶ/235բ-40ա (սկ. «Պարտ է
մեզ յառաջ քան ի տեսութիւն բանիցս մտանել»): ԼԷ/240ա-4ա: ԼԸ/249բ-54ա (սկ. «Նախ
տեսցուք թէ ի քանի՞ս բաժանի քահանայութիւն»): ԼԹ/չիք: Խ/244ա-9բ (սկ. «Եւ արդ գիտելի
է զի»): ԽԱ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/254ա-61բ: ԽԵ/չիք: ԽԶ/261բ-5ա: ԽԷ/265ա-70ա (սկ. «Եւ արդ գիտելի է զի»): ԽԸ/303ա-6ա: ԽԹ/306ա-8բ (սկ. «Եւ արդ գիտելի է զի»): Ծ/308բ-12բ: ԾԱ-ԾԲ/չիք: ԾԳ/312բ-7ա: ԾԴ/317ա-23ա (սկ. «Եւ արդ գիտելի է զի»): ԾԵ/չիք: ԾԶ/323բ-4բ: ԾԷ/324բ-8ա (սկ. «Առաքեալն Քրիստոսի եւ եղբայր Տեառն...
ասէ, թէ. Մի՛ բամբասէք»): ԾԸ/273բ-7ա (սկ.
«Արարիչն Աստուած»): ԾԹ-Կ/չիք: ԿԱ/270ա-3բ (սկ. «Եւ գիտելի է զի»): ԿԲ/277բ-81բ: ԿԳ/281բ-7ա (սկ. «Գիտելի է զի»): ԿԴ/287ա-90բ:
ԿԵ/290բ-2ա (սկ. «Եւ արդ գիտելի է զի»):
ԿԶ/292ա-5ա (սկ. «Արդ գիտելի է զի Բ. կերպիւ»):
ԿԷ/295ա-300ա: ԿԸ-Հ/չիք: ՀԱ/354բ-9բ (սկ. «Եւ արդ, գիտելի է, զի արարիչն ամենեցուն Աստուած»): ՀԲ/359բ-65ա: ՀԳ/365ա-7ա (սկ. «Գիտելի է զի, եղբարք, զի նեղութիւնն մայր է համբերութեան»):
ՀԴ/367ա-76ա (Բաժանուած 2 քարոզի ա.
367ա-72ա սկ. «Եւ արդ գիտելի է եղբարք, զի
փոփոխական է», բ. 372ա-6ա սկ. «Նախ տեսցուք,
թէ կարողութիւն է՞ մարդոյ պաշտամամբ... զԱստուած հաշտեցուցանել»): ՀԵ/346բ-50ա (սկ. «Աստանաւր երիս իրս հարցաքննելի
է մեզ»): ՀԶ/350ա-4բ (խմբ., սկ. «Եւ արդ,
գիտելի է, զի իշխան զսատանա կոչէ»): ՀԷ/328բ-33ա:
ՀԸ/333ա-7բ (սկ. «Եւ արդ, նախ գիտելի է»): ՀԹ/չիք: Ձ/338ա-46ա (սկ. «Գիտելի է, եղբարք, զի»): ՁԱ-ՁԲ/չիք: ՁԳ/187ա-90բ (սկ. «Եւ գիտելի է զի»): ՁԴ/194բ-6բ: ՁԵ/190բ-4բ: ՁԶ/196բ-9ա (սկ. «Գիտելի է զի»): ՁԷ/չիք: ՁԸ/199ա-200բ (սկ. «Եւ արդ գիտելի է զի»): ՁԹ/չիք: Ղ-ՂԳ/200բ -5ա (խմբ.): ՂԴ/205բ-7բ (սկ. «Եւ արդ, գիտելի է եղբարք, զի»):
ՂԵ/183բ-7ա (սկ. «Եւ արդ, գիտելի է, զի»):
ՂԶ/207բ-11բ (խմբ.): ՂԷ/չիք: ՂԸ/211բ-6ա (խմբ., «...Ի բանն. Երանի ողորմածաց... – Եւ արդ, գիտելի է, զի որպէս
յանասնոցս ոմանք սուրբք են»): ՂԹ/216ա-21ա:
ՃԱ-ՃԵ/չիք: ՃԶ/300ա-3ա: ՃԷ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/166ա-9բ: ՃԻ/169բ-74բ: ՃԻԱ-ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/86ա-9ա: ՃԻԵ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/23բ-8ա (սկ. «Ի վերայ
այմս բանի կամիմ Ժ. գլխաւոր բան հարցանել»): ՃԻԸ/14բ-20ա (խմբ., սկ. «Արարիչն ամենեցուն եւ Տէր, մի՛ հայիր յանարժանութիւնս
իմ»): ՃԻԹ/20ա-3բ: ՃԼ/28ա-34բ (խմբ., սկ. «Նախ տեսցուք, թէ յորմէ ցեղէ
էր Աստուածածին կոյսն»): ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք:
ՃԼԴ/34բ-9բ (սկ. «Արարիչն ամենեցուն ստեղծեալ
եւ»): ՃԼԵ/39բ-44ա: ՃԼԶ/44ա-7բ (սկ. «Մեծն ի մարգարէս, աշխարհապատումն
Մովսէս»): ՃԼԷ/47բ-50բ (սկ. «Եւ արդ, գիտելի
է, զի մեծն ի մարգարէս»): ՃԼԸ/51ա-4բ (սկ.
«Փողն բարձրաբարբառ եւ քարոզն ճշմարտութեան»): ՃԼԹ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/55ա-9ա: ՃԽԶ/59ա-68ա: ՃԽԷ-ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/68բ-73բ: ՃՀԶ/չիք: ՃՀԷ/73բ-7ա (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի Գ. ինչ քննելի է մեզ»): ՃՀԸ/չիք: ՃՀԹ/77ա-81ա (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի»): ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/81ա-6ա (սկ. «Ի վերայ
այսմ բանի Դ. ինչ ասելի է մեզ»): ՃՁԲ-ՃՁԷ/չիք:
ՃՁԸ/376բ-7բ (յիշ. Գրիգորի Տաթեւացւոյ»):
Առկայ քարոզները տպագրի նկատմամբ
ունեն խմբագրական զգալի տարբերութիւններ:
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԷ դ., նոտրգիր]
ա. 1ա
[Մանունք] – Վասն որոյ երեգ են, զոր ատեաց անձն
իմ` զաղքատք եւ հպարտք եւ զալեւոր պ[ո]ռնիկ եւ զմեծատուն սուտ: Եւ երեգ են, զորս
ոչ ճանաչեմ` զհետն օձին ի վերայ վիմիս, զիջանելն անմարմնոց հրեշտակաց ի վերայ
մար[դ] եւ զհետ նաւուցն ի վերայ ծովու եւ թռնելն արծիւնոյ ի վերայ յօտուն, Գ.
(3) շնորհքն Ադամայ` զհաւատն եւ յոյսն եւ զսէրն եւ տեսութիւնն յԱստուծոյ:
բ. 381բ
Վասն զի յԵրուսաղէմ ի Հաւրէ պատրաստեցօ
Ի յՈրդոյ հաստատեցաւ
Եւ ի Հոգոյն Սրբոյ նորոգեցօ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
6բ Յիշատակարան գծողիս
Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեան.
Զանարժան գծողս յիշեա՛,
Որ սուրբ գրոցս փափագեցա
Վասն իմ զՏէրն պաղատեա՛
Եւ թողութիւն մեղաց հայցեա՛:
Ձեռքս մեռնի՝ դառնա ի հող,
Գիրս մնա յիշատակող,
Զքեզ աղաչեմ, ով ընթերցող,
Յաղաւթս յիշեա՛, ով սուրբ մաղթող:
Զի եմ թափուր յամենայնի
Ու ոչ ունիմ մասն բարի,
Աղաչեա՛ զՏէրն ամենայնի,
Որ իմ Աստուածն ինձ ողորմի,
Եւ ոչ մատնէ հուր գեհենի,
Այլ փրկէ զիս յաւուր չարի.
Ամմէն, ամմէն եւ եղիցի:
50բ Զանարժան գծողս յիշեա՛, աղաչեմ (նման՝ 35ա, 89ա, 110բ):
376ա Կաֆայ ասացեալ
Աւրհնեալ ես, Քրիստոս Աստուած,
եւ գովեալ յամէն բերանոյ,
Որ զամենեցուն կարիս կատարես՝
առանց հոգալոյ:
Այսաւր զանպիտան գրչիս
լցուցեր զիղձս տենչալոյ,
Զի յիս չունէի կասկած
զայսպիսի գործ վճարելոյ:
Ով հաստատի քեզ, յուսա,
չանկանի ի գործ ամաւթոյ,
Ինքն դու հնար առնես
ու աւարտես առանց հո|376բ|գալոյ:
Քեզ փառք եւ պատիւ, տացուք
գոհութիւն ընդ Հաւր եւ Հոգոյ,
Որ զմեզ արժանի առնես՝
յառագաստն մտանելոյ:
377բ ՁԸ. Յիշատակարան
գծողիս: Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն
եւ եզակի տէրութեանն, երիս անձնաւորութեանն, միոյ բնութեան եւ միոյ աստուածութեանն`
Հաւր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ: Որ ետ կարողութիւն տկարիս՝ հասանել ի վերջք գծիս,
յայսմ աստուածաշունչ եւ փառաւոր, պայծառափայլ եւ հոգէնորոգ տառիս:
Արդ, գրեցաւ սա ձեռամբ բազմամեղ գրչի՝ Մելքիսէդ պիտականուն բանի խնդրողի, ի վայելումն եղկելի
անձին իմոյ, այլ եւ մանկանց եկեղեցոյ: Եւ ստացա զսա եռափափաք սիրով՝ անջինջ յիշատակ ինձ անարժանիս, եւ ծնաւղաց
իմոց, եւ ամենայն արեան մերձաւորաց, ի շրջագայութեան Հայկազան տաւմարի ՊԿԵ.
(1416) թուի: Արդ, յերեսս անկեալ աղաչեմ ամենեսեան սրտառուչ մաղթանաւք զհանդիպողսդ
այսմ աստուածային եւ հոգէկեցոյց գանձիս կարդալով կամ գաղափարելով կամ տեսութեամբ,
յիշեսջիք ի մաքրափայլ աղաւթս ձեր, ջերմեռանդ սիրով զիս՝ զանպիտան եւ զփցուն գծող
սորա եւ զծնաւղսն իմ, զհայրն իմ՝ զՏիրա///
(շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (ԺԷ. դ.) Խոճայ Աստուածատուրին
է աս:
2. 1ա Ձեռքըս գնաց, գիրըս մնաց, բանս յիշայտակ առ ձեզ մնաց: Զգործս ձեռաց մերոց ուղիղ արա՛յ ի մեզ եւ ըզգործըս ձեռաց մեր աջողեա՛յ ի մեզ: Թվին ՌԿ. (1611), նունէբեր (=նոյեմբեր) ամսու ԻԴ.
(24) եղաւ հարսանիքն մղտեցի Ելպայ որդուն
Մնասին, աւրն կրիակին, ելն:
3. 378ա (ԺԷ. դ.) Զանարժան եւ զամենայն բարեացն թաբաւր (=թափուր) զՆերսէս մալազս յիշման արժան [առն]էք, յորժամ հասանիք
կարդալով յայս տեղս, եւ դուք յիշեալ լինի[ք] ի Քրիստոս, ամէն, Հայր ամէն:
4. 381բ (ԺԷ. դ.) Զետի նորոքաւղ գրոցս՝
Մայրխաթունս եւ զԿիրակոսս, Մարգրիտս եւ զԿիրակոսս եւ զԹաթոս, [զ]Զմրութս եւ զԵկնատս, զԽասխաթուն յիշատ[ակ] երետ Խաչկայ վանքն: Ով որ Խաչկայ վանիցն հանէ, անէծք զԿորխայ եւ Դադ[ան]այ առնէ:
376ա, 377բ` համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա. էջ 189-90:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 1ա (ութանկիւնի) Յակոբ վարդապետ. ՌՃԾԲ. (1703): 377բ (բոլորշի) Յիսուսի
Քրիստոսի ծառայ Յակոբ վարդապետ. Թվ. ՌՃԾԲ.
(1703):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պահպ. Աա աչացս լոյս աչաց:
2149
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Խաչատուր:
ԹԵՐԹ՝ 264. չգրուած՝
1ա-3բ, 11բ-2բ, 223ա, 248աբ, 263բ-4բ: ՊՐԱԿ՝ նախապես՝ Ա-Ը+Ա-ԺԹ, 1644-ի նորոգումից
յետոյ՝ 1-26x 12 (Բ, Զ, Թ, ԻԶ 4, Գ, ԻԱ 11, Ը, ԻԲ 8, ԻԴ 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ (ԺԷ. դ. յաւելում՝
1-5, 10-12, 15, 85-86, 140, 164, 174-175, 223, 248, 262-264): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
17,5x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (միասիւն՝ 54ա-5բ, 76աբ) (14,5x10)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր
(1644-ի նորոգողի՝ 4ա-5բ, 10ա-1ա, 85ա-6բ, 140աբ, 164աբ, 174ա-5բ, 223բ, 262ա): ՏՈՂ՝
33 (նորոգողի՝ 29): ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ բալագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը` տախտակ,
աստառը` սեւ կտաւ, դռնակի աստառը՝ կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր (գուանթափ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 77ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից
եւ վերջից պակասաւոր խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ սեւացած:
Լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր: Կազմի կաշին` թեթեւակի
քերծուած, եզրերը` մաշուած: 1644ին նորոգուած, պրակները` վերադասաւորուած եւ
կրկին համարակալուած, տեղ-տեղ կարկատուած, թերին մասամբ լրացուած (տե՛ս ԳԻՐ) եւ
վերակազմուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-261բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա-Ե/չիք: Զ/14աբ (սկ. «առաջին հերձւածողք:
Երկրորդ. Ոմանք չառափառք ասացին», վրջ. «զի կարէր առնուլ զՀոգի»): Է/4ա-11ա (կրկն.՝ 13աբ, 16աբ): Ը/չիք: Թ/17աբ (սկ. «Աստուծոյ. զի որպէս ոք»): Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/17բ-21բ: ԺԴ-ԺԵ/չիք: ԺԶ/21բ-4ա: ԺԷ-ԻԵ/չիք ԻԶ/24ա-6բ: ԻԷ-ԼԵ/չիք ԼԶ/26բ-31ա: ԼԷ-ԽԶ/չիք:
ԽԷ/31ա-4ա: ԽԸ-ԽԹ/չիք: Ծ/34ա-7ա: ԾԱ/37բ-41բ: ԾԲ-ՃԱ/չիք: ՃԲ/41բ-7ա: ՃԳ-ՃԿԱ/չիք:
2. 77ա Գրիգորի Եռամեծի եւ բանիբուն վարդապետի եւ քաջ հռետորի... աշակերտի
Յովհաննու Որոտնեցոյ... Երկրորդ հատոր Քարոզգրոցս
– 76ա Ցանգն է Երկրորդ
հատորի Քարոզիս... – Առաջին՝ նախերգաբար Վասն
աւրինաց... ԿԳ. Վասն առաւօտ[ու]...
Չնայած ցանկում նշուած է
63 քարոզ, սակայն իրական քանակը 67 է, ըստ որում 63ը Ամառան հատորից, իսկ 4ը՝ արտաքոյ
նոցունց:
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա/77ա-80ա: Բ/80ա-6ա: Գ/86ա-95բ: Դ/95բ-100ա: Ե/100ա-3բ: Զ-ԼԶ/չիք: ԼԷ/51ա-5բ: ԼԸ-ԼԹ/չիք: Խ/47ա-51ա: ԽԱ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/231ա-4ա: ԽԵ/234ա-6բ: ԽԶ/236բ-41ա: ԽԷ/241ա-5բ: ԽԸ-ՀԵ/չիք: ՀԶ/249ա-52ա: ՀԷ/252ա-5ա: ՀԸ/255ա-8ա: ՀԹ/258ա-61ա: Ձ/261աբ (վրջ. «Երրորդ՝ զի պարտ»): ՁԱ-ՁԵ/չիք: ՁԶ/245բ-6բ: ՁԷ/246բ-7բ (վրջ. «տեսանէ զանցեալ գործն, զոր գործեաց»): ՁԸ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/56ա-8բ: ՃԻԶ/58բ-61բ: ՃԻԷ/61բ-5բ: ՃԻԸ/65բ-70ա: ՃԻԹ/70ա-4բ: ՃԼ/104ա-9բ: ՃԼԱ/109բ-14ա: ՃԼԲ/114ա-8բ: ՃԼԳ/118բ-21ա: ՃԼԴ/121ա-5ա: ՃԼԵ/125ա-9ա: ՃԼԶ/129ա-32ա: ՃԼԷ/132ա-5բ: ՃԼԸ/135բ-8բ: ՃԼԹ/138բ-40ա: ՃԽ/140ա-2ա: ՃԽԱ/142ա-6բ: ՃԽԲ/146բ-9բ: ՃԽԳ/149բ-53ա: ՃԽԴ/153ա-5բ: ՃԽԵ/155բ-61ա: ՃԽԶ/161ա-9ա: ՃԽԷ/169ա-71բ: ՃԽԸ/171բ-4ա: ՃԽԹ/174ա-5բ: ՃԾ/175բ (վրջ. «ութերորդ.
բամբասողքն»): ՃԾԱ/228ա-30ա: ՃԾԲ-ՃԾԴ/չիք:
ՃԾԵ/176ա (սկ. «հովանեաւ Աստուծոյ են»):
ՃԾԶ/176աբ (վրջ. «որոց եւ գլուխն»): ՃԾԷ-ՃԾԸ/չիք:
ՃԾԹ/177աբ (սկ. «սատակցաւ մանուկն»):
ՃԿ/177բ-8բ: ՃԿԱ/178բ-9ա: ՃԿԲ/179աբ: ՃԿԳ/179բ-80բ: ՃԿԴ/180բ-3բ: ՃԿԵ/183բ-92բ: ՃԿԶ/192բ-5բ: ՃԿԷ/195բ-9բ: ՃԿԸ/199բ-204ա: ՃԿԹ/204ա-6բ: ՃՀ/206բ-9բ: ՃՀԱ/209բ-13ա: ՃՀԲ/213ա-4ա: ՃՁԳ/չիք: ՃՁԴ/215ա-9բ: ՃՁԵ-ՃՁԷ/չիք: ՃՁԸ/214աբ (յիշ. Տաթեւացւոյ»):
2. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 75աբ [«Ներբողեան ի սուրբ Աստուածածինն: Սուրբ
Աստուածածնի քարոզեմք յանձին». ձեռ. 2142, 305բ] – Աստուածազարդ եւ լուսափայլ տօնախմբութեանց ամենեցուն սկիզբն եւ պատճառ տօնի[ց]
տէրունականաց...
բ. 219բ-21ա [ԾԳ]. Քարոզ Պատարագի կարգաւ պատմագրաբար – Հարցումն. [Զ]ի՞նչ է ասելն՝ խորհուրդ պատարագի:
Պատասխանի. Զծածուկ եւ խորհրդաբար աղօթեմք... 221աբ Վասն առեալ Հացին – Հարցումն. [Զ]ի՞նչ է ա՛ռ հաց եւ բաժակ: Պատասխանի.
Նախ՝ առ յամենայն գոյիցս միայն զհացն... 221բ-2բ Վասն Հացին եւ բաժակին թէ մարմին
է Քրիստոսի – Հարցումն. Ճշմարիտ մարմին եւ
արիւն Քրիստոսի՞, է եւ Քրիստոս հացն եւ գինին... Պատասխանի. Իսկապէս Քրիստոս եւ մարմին
Քրիստոսի է... որպէս զնոսայ, զի Դաւիթ /// (շար. թափուած):
գ. 223բ-8ա Քարոզ խոստովանութեան: Ի գիրս Ելիցն Տէր Աստուած Եբրայեցոցն կոչէ
զմեզ առ ինքն. Արդ, երթիցուք երից աւուրց ճանապարհ... – Վարդապետք ասեն. Յորժամ կամեսցի ոք երթալ ի ճանապարհ...
դ. 230աբ Վասն պարծելոյն ոմանց առ Պետրոս, զոր սուտ պարծին – Հարցումն. [Զ]ի՞նչ է ասելն Տեառն առ Պետրոս. Մինչ
մանուկն էիր, անձամբ անձին գօտի ածէիր...
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ. դ.
ա. 15ա Այս է Ժ. բան Օրինաց – Առաջին՝
Ես եմ Տէր Աստուած քո...
բ. 263բ Սապոն շինել – Սընբուլ Խաթայի,
վարդաջուր, մուշկ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
24ա Ով սուրբ Յովանէս, յերեսս անկեալ աղաչեմ, բարեխօսեա՛ Քրիստոսի վասն մեղաւորիս
Խաչատրոյ. ա՜հ, ա՜հ:
131ա (ստ. լս.) Վա՜յ ի գլխի ցաւէս եւ յանկարութենէս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 262ա Ես` աստուածասէր եւ բարեմիտ, հեզահոգի Պետրոս արհեպիսկոպոս, տուի վերըստին կազմել յիշատակ հոգոյ իմոյ եւ ծնաւղացն
իմոց, հօրն՝ Խումային եւ մօրն՝ Խաթունփաշին, եւ եղբա[ր]ցն` Եմինին, Ըղթիարին, որ հանգուցեալ [են] առ Աստուած, եւ եղբօրորդոցն՝
Քահանին, կողակից՝ Սառային, եւ դեռաբուս սարկաւագացն՝ Հումարին եւ Ալէքսանոս[ին], Բարսեղին, կողակցուն, եւ իւր
քուերցն եւ ամենայն արեան մերձաւորացն. ամէն: Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս եւ Աստուած
ողորմի ասացէ՛ք Պետրոսին եպիսկոպոսին,
Աստուածատուրին եւ տէր Գինոսին, տէր Կիրակոսին եւ Յովաննէսին, Յովսէփին եւ իւրեանց
ամենայն արեան մերձաւորացն. ամէն: Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս եւ Աստուած ողորմի
ասացէ՛ք մեծ պապերացն` Պետրոս եպիսկոպոսին,
Ղազար եպիսկոպոսին եւ միուս Պետրոս եպիսկոպոսին եւ Պօղոս եպիսկոպոսին,
որ հանգուցեալ են առ Քրիստոս, եւ որ զԱստուած ողորմին ասէ, Աստուած իւրն ողորմեսցի
յաւուր դատաստանին. ամէն: Կազմեցաւ թվին ՌՂԳ. (1644) ամին: Հայր մեր:
2. 15բ (ԺԷ դ.) Ջկրաշէն ուլ մ՚ տէր
Եփրեմ, գառ մ՚, Եարիջան, Ա. Շաղիկ, Ա. Աստուծատուր, Ա. Աւետիս, Ա. Մխիթար, ուլ մ՚ Ղազար, Ա. Ֆառուխ:
262ա` համառօտութիւնը տե՛ս
ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ 142:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 15բ
(անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
230բ Խաչկայ վանից Կիրակոսի
ասացէ: Աստուած անեղ անէ նորին արարին, արարչականութիւն։ 15ա Այսաւր անճառ
լուսոյն ծագոյմն աապետ:
2150
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
[Ս. Յակոբայ ուխտ] |
ԸՃԿԸ. – 1419 |
ԳՐԻՉ՝ Բարսեղ:
ԹԵՐԹ՝ 370: ՊՐԱԿ՝
31 (Ա-Տ)x12 (Տ 10)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(14x9,2)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 23: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ,
աստառը` կարմիր կտաւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից
պակասաւոր. լուսանցներում խոնաւութեան թեթեւ հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան
բծեր, ցեցակեր: Կազմի կաշին` թեթեւակի քերծուած, եզրերը` մաշուած, դռնակն ու կապիչներն`
ընկած: ԺԷ. դ. նորոգուած եւ տեղ-տեղ կարկատուած (թ. 2-5, 181), առանց լրացման:
ԾՆԹ. Ձեռագիրը յար
եւ նման է Հմր 2142 ձ-ին. որն այս նոյն ձ-ի նման` 1419ին Գրիգոր կրօնաւորի
եւ Բարսեղ գրչի ձեռքով օրինակուել է այս ձ-ի գրչավայր` Ս. Յակոբայ ուխտում:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-369բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 1աբ Ցանկ է գրոցս, որ ցուցանէ, թէ ինչ կայ ամբարեալ ի ս[մ]ա – Ա. Վասն աւետեաց Աստուածածնին... ԽԳ. Վասն գալստեան
Սուրբ Հոգւոյն...
Քարոզների իրական քանակը
44 է, որովհետեւ 1 քարոզ չի ցանկագրուած. նրանցից 42ը Ձմեռան հատորից են, իսկ 2ը՝
արտաքոյ հատորոց:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/7բ-11բ (սկ. «Ի բանէս յայս Դ. ինչ ասելի է»):
Գ/2ա-7բ (սկ. «Գործք Աստուծոյ ամենայն»):
Դ/11բ-9ա (սկ. «Բանս այս միտս ունի»: 19ա-28ա
տե՛ս 2. ա): Ե-Զ/չիք:
Է-Ը/28ա-34ա (հատուածք, սկ. «Եւ արդ, ի վերայ
այսմ բանի Դ. ինչ ասելի է»): Թ/չիք:
Ժ-ԺԱ/34ա-43բ (հատուածք, սկ. «Աստանօր յաղագս
Զ. իմն պիտոյ իցէ ձեռնարկութեանս»): ԺԲ/չիք:
ԺԳ-ԺԵ/44ա-58ա (հատուածք, սկ. «Ի յայսմ բանէ
Զ. իրս տեսանելի է»): ԺԶ/58ա-62ա (սկ.
«Եւ արդ, վասն սրբոյ Կարապետին Քրիստոսի»): ԺԷ/62ա-9բ (սկ. «Արդ, վասն առաջիկայ բանիս, ի դէմս Կարապետին»): ԺԸ-Ի/չիք: ԻԱ/69բ-82ա (սկ. «Արդ, ի վերայ այս բանիս ութ իրս տեսանելի է»): ԻԲ/չիք: ԻԳ/83բ-90բ (սկ. «Եւ արդ, ի յաւետարանական բանիցս Դ. ինչ գիտելի է»): ԻԴ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/90բ-4բ (սկ. «Արդ, պատճառ եւ միտք այս բանիս»): ԻԷ/95ա-100բ (սկ. «Զբանս զայս Դ. կերպիւ տեսցուք»):
ԻԸ/չիք: ԻԹ/100բ-7բ (սկ. «Վասն այս բանիս վեց իրս տեսանելի է»): Լ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/107բ-16ա (սկ. «Վասն այս բանիս Դ. ինչ պատճառ ասելի է»): ԼԷ-ԼԹ/չիք: Խ/116ա-23ա (սկ. «Ի վերայ այս բանիս Դ. ինչ ասելի է»): ԽԱ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/123ա-9բ (սկ. «Զբան առաքելոյն Պօղոսի Դ. մտօք պարտ է իմանալ»): ԽԷ/չիք: ԽԸ/129բ-36բ (սկ. «Մարգարէական բանս ի Դ. դէմս բաժանի»): ԽԹ/136բ-43ա (սկ. «Դարձեալ կրկնակի քննել արժան է»):
Ծ/143ա-9բ (սկ. «Դարձեալ Գ.կնել պարտ է զբանս զայս»): ԾԱ/149բ-58ա (սկ. «Արդ, տեսցուք զերկրորդ աւուրն
պառճառ»): ԾԲ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/158ա-68բ (սկ. «Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյ իցէ
ձեռնարկութեանս մեր» 168բ-76ա տե՛ս 2. բ):
ԾԸ-ԿԶ/չիք: ԿԷ/176ա-84բ (սկ. «Աստանօր յաղագս Զ. իմն պիտոյ իցէ ձեռնարկութիւնս մեր»): ԿԸ-ՀԱ/չիք: ՀԲ/184բ-8ա (սկ. «Վասն այս բանիցս Գ. միտս արժան է տալ»): ՀԳ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/188ա-94բ: ՁԶ-ՁԷ/չիք: ՁԸ/194բ-204բ (սկ. «Պատճառ այս բանիս ի Զ. դէմս բաժանի»): ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/229ա-35ա (սկ. «Յայսմ
բանիս վերայ երեք իրս տեսանելի է»): ՂԲ/չիք:
ՂԳ/204բ-14ա (սկ. «Խորհուրդ այս բանիս վեց կերպիւ
ճանաչի»): ՂԴ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/214ա-29ա (սկ. «Զաստուածախօս առաքելոյ հրամանքս
ի Ժ. գլուխս բաժանել արժան է»): ՂԷ-ՃԲ/չիք:
ՃԳ-ՃԴ/235ա-42բ (հատուածք, սկ. «Զխորհուրդ աւուրս այսորիկ ի չորս գլուխս բաժանել արժան է»):
ՃԵ/242բ-8բ (սկ. «Մարգարէական բանս վասն
աւուրս խորհրդոյ ի չորս գլուխս բաժանի»): ՃԶ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/248բ-55ա (սկ. «Յաղագս
չորս իրաց արժան է խօսել աստ»): ՃԺԱ/չիք:
ՃԺԲ/255ա-62ա (սկ. «Աստանօր յաղագս վեց իմն
պիտոյ իցէ ձեռնարկութիւնս մեր»): ՃԺԳ-ՃԺԶ/262ա-70ա
(հատուածք, սկ. «Զբանս զայս ի հինգ գլուխս բաժանել արժան է»): ՃԺԴ-ՃԺԵ/չիք: ՃԺԷ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/270ա-6ա (սկ. «Փրկչին մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի հրամանն»):
ՃԻ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/276ա-92բ (սկ. «Աստանաւր յաղագս վեց իմն պիտոյ
իցէ ձեռնարկութիւնս մեր»): ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք:
ՃԼԴ/292բ-309ա (սկ. «Աստանօր յաղագս վեց իմն
պիտոյ իցէ ձեռնարկութիւնս մեր»): ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք:
ՃԼԷ-ՃԼԸ/322ա-33բ (հատուածք, սկ. «Բանս այս
հինգ դիմաւք տարորոշի»): ՃԼԹ/309ա-22ա
(սկ. «Աստանօր յաղագս վեց իմն պիտոյ իցէ
ձեռնարկութիւնս մեր»): ՃԽ-ՃԽԱ/չիք:
ՃԽԲ/333բ-45ա (սկ. «Յայս բանիս վերայ վեց իրս
տեսանելի է»): ՃԽԳ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/345ա-55բ (սկ. «Աստանաւր յաղագս վեց իմն պիտոյ
իցէ ձեռնարկութիւնս մեր»): ՃԽԶ/355բ-63ա
(սկ. «Ի բանէս յայս Դ. ինչ ասելի է»): ՃԽԷ/363ա-9բ (սկ. «Խորհուրդ եւ միտք բանիս այս ի չորս
գլուխս բաժանի», վրջ. «Եւ գրապ[ան] են վարդապետք»: Շար. եւ Ամառան ՃԻԷ քարոզը թափուած: Հմմտ. ձեռ. 2142, 293բ-301բ:): ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
Այս քարոզները տպագրից
տարբերվում են ո՛չ միայն սկզբնատողերով, այլեւ խմբագրական նկատելի շեղումներով:
2. [Քարոզք Արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 19ա-28ա Նորին Գրիգորի Քարոզ Ծն[ն]դեան, ի բանն. Ահա կոյս յղասցի եւ ծնցի
որդի... – Աստանօր յաղագս Ե. (5) իմն պիտոյ
իցէ ձեռնարկութիւնս մեր: Նախ՝ թէ յորմէ ցեղէ էր Աստուածածին կոյսն...
բ. 168բ-76ա Նորին Գրիգորի Քարոզ վասն Թ. երանութեանն, ի բանն. Եւ տեսեալ
զժողովուրդն, ել ի լեառն – Տիրական հրամանքս
ի Ժ. գլուխ բաժանի: Նախ՝ թէ վասն է՞ր ել ի լեառն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
58ա Զերջանիկ, հեզահոգի` զՅոհան րաբունի եւ զծնօղսն
իւր, որ է երախտաւոր եւ բարերար բազմաց եւ մեր առաւել ի տղայութենէ եւ այժմ, որ օժանդակէ
յամենայն բարի գործս եւ յաջողիչ, մանաւանդ ի սուրբ գիրս, որպէս տեսանես, յերեսս
անգեալ աղաչեմ զձեր սրբութիւնդ յիշել
ի Տէր զյիշելոյ արժանիսն, եւ որ առատն է ի բարիս, նոցա եւ ձեզ եւ մեզ ողորմեսցի, եւ
նմա փա՜ռք ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգոյն. ամէն:
62ա Զմեղօք պարաւանդեալս ի տոռունս մեղաց, աղաչեմ զձեզ թողութիւն խնդրել բազում
յանցանաց իմոց, եւ Աստուած զձերն թողցէ. ամէն (նման՝ 116ա, 142բ-3ա, 262ա, 309ա):
69բ Զառաջնորդ սուրբ ուխտիս՝ զՄկրտիչ կրօնաւորն եւ զմիաբան եղբարքս, ո՜վ սուրբ Մկրտիչ Քրիստոսի եւ գովեալ ի
բոլորեցունց Տեառնէն, խնդրեա՛յ եւ ձեռնադրելոյն ի քէն, ի Քրիստոսէ զթողութիւն մեր
ամենեցուն. ամէն (նման՝ 188ա)
83ա ԶՅոհանէս կրօնաւորն եւ
զծնօղսն իւր յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, որ օգնական եղեւ ի թղթի նշաել եւ ի մելան եւ ի
խազել, եւ բոլոր սրտիւ ողորմութիւն յողորմածէն հայցեցէ՛ք, որ տա ամենայնի առատապէս
եւ՛ մեզ, եւ՛ ձեզ, եւ ամենայն հաւատացելոց. ամէն:
90բ Փառաւորեալ Աստուած յամենայն գոյից` յերկնաւորաց եւ յերկրաւորաց, փառաւորեայ
զսրբասէր եւ զճշմարիտ վարդապետքն մեր՝ զՅոհանէս, զԿիրակոս եւ զՄկրտիչ եւ զծնօղս նոցին ի
քո առատ ողորմութիւնդ. ամէն:
94բ Զտառապեալ գրողս՝ զԲարսեղ, յիշեա՛ ի Տէր,
ո՜վ ընթերձող, աղաչեմ:
123ա ԶԴօլաթ եւ զծնօղսն իւր
եւ զտարաժամ վախճանեալ զաւակն իւր ի Քրիստոս յիշեցէ՛ք:
129բ Քրիստոս Աստուա՛ծ, քո սուրբ ծնօղի բարեխօսութեամբ ողորմեա՛յ Շնորհւորին եւ զաւակաց նորա՝ Ըռուզին, եւ քեզ փա՜ռք, որ հանգուցիչ ես արժանաւորաց:
136բ Զպատուական տանուտէրն՝ զԱրքաուն, աղքատասէր եւ յոյժ աստուածասէր, արեամբ նախատակեալ, եւ զկենակիցն իւր՝ զԱնիւայ, հանդերձ զաւա-կաւք իւրեանց ի Տէր յիշել աղաչեմ, ո՛վ աստուածասէրք, եւ Աստուած
զձեզ յիշէ (նման 276ա):
168բ Զերախտաւորսն մեր՝ զՄկրտիչ վարդապետ, որ
էր մեր հայր ըստ հոգո եւ հօրեղբայր ըստ մարմնո, եւ զհօրաքոյրն իմ՝ զԱսան, որ որբոց բազմաց խնամածու եղեն եւս առաւել
ինձ, զի բազում գթով սնուցին: Եւ վա՜ ինձ, զի ապերախտ գտա: Արդ, հանդիպողք սակաւ տառիս,
վասն սիրոյն Աստուծոյ յաստուածահաճոյ աղօթս ձեր յիշեցէ՛ք զնոսա: Ողորմած Աստուած,
ողորմեա՛յ յամենայն հաւատացելոց` կենդանի եւ հանգուցելոց, եւ մեզ եւ մեր ննջեցելոց
եւ քեզ փառք յաւիտեան:
176ա Զքաջ րաբունին՝ զՅոհան եւ զծնօղսն իւր
եւ զամենայն արենառուսն յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, որ զօրինակն շնորհեաց եւ կամակից եղեւ
եւ օգնական, եւ Աստուած զձեզ յիշէ:
184բ Զտարաժամ վախճանեալ զբարեսէր կինն` Շնոհաւոր, զաւակօք իւրովք, յիշեցէ՛ք առ Աստուած, աղաչեմ
զձեր սրբութիւնդ, եւ ինքն Քրիստոս Աստուած յիշողացդ եւ յիշեցելոցս ողորմեսցի. ամէն:
194բ Եւս առաւել զհոգեւոր մայրն մեր, որ ողորմածութեամբ եւ աստուածապաշտութեամբ
նման է Տաբիթային՝ զԹաճխաթունն, բարի զաւակօք
իւրով յիշեցէ՛ք ի ճշմարիտ բարին եւ ողորմածն Քրիստոս, որում փառք ընդ Հօր եւ Սուրբ
Հոգոյն. այժմ եւ միշտ:
243ա Ա՜յ սեւ քուն:
292բ Խաչիւդ քո, Քրիստոս Աստուած, լուսաւորեա՛յ զհոգիս ծնօղաց մերոց՝ Ստեփանոսին եւ զՄէրտիկնոջն, եւ զիմ զանպիտան գրչիս եւ զամենայն երախտաւորացն մերոց, եւ որ զամէն ասեն.
ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 319բ (ԺԵ-ԺԶ. դդ., բոլորգիր) Ես՝ Մխիթար եպիսկոպոսըս, գնեցի այս Քարոզգիրքս
յիշատակ ի դուռն Սեւանայ Սուրբ Առաքելոցն:
Ով որք հանցէ ի սուրբ ուխ|320ա|տէս ծախելով, գողանալով կամ գերի անկեալ զիւրն պահելով,
պարտական լինի առաջի Քրիստոսի մեր մեղաց, հակառակն պատիժ կրէ, կատարողք հրամանաց՝
աւրհնին ի Աստուծոյ եւ Սուրբ Առաքելոցն:
2. 370ա (ԺԷ. դ., նոտրգիր) Ես՝ Ծառուկս, իմ հոգուս համար մէկ ձագ տվի
Ղուկաս իրիցուն, քանի էտ գիրտ կարդան, իմ հոգու եւ ողորմի ասեն վասն Աստուծոյ
սիրուն համար:
3. 370ա (նոյն ձեռքով) Յնեն, Վարխաթուն,
Ասլան, Թարիղուլուն, Մարջան, Մէհրապին, Ասատուրին, Մէհրապին, Վարդանէսին, Սօլթանղուլուն,
Էլբհասուն, հասարակաց ամենեցուն. ամէն: Հար
մեր էրկիք (այսպէս), սուրբ եղեց:
4. 370բ (Շղագիր) Ես՝ տէր Ներսէս,
նորայընծայ եղեայ ի Ս[ե]վան կղզին թվին ՌՃԻԲ. (1673) էր:
5. 370բ (ԺԷ. դ., նոտրգիր, գրչափորձերի մէջ) Ժ. (10) շահի Դաւթին տուի, Գ. (3) ապազի Վարդանանին տուի, Դ. (4) ապազի Առըստամին տուի քրէհ:
Ճանապա[հ]ի խարճն այս է. Զ. (6) շահի գարու, Գ. (3) շահի առար (՞) դարան է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
370բ Քարտուղար եւ աշակերտ բանի (ապա՝ տառեր եւ բառեր):
2151
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Սեբաստիա |
ՌԼԶ. – 1587 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Մարտիրոս երէց:
ԹԵՐԹ՝ 184-4 (տե՛ս Պատառիկ պահպանակ): ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԵx 12 (Ա 10, Դ 14): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14x9): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 25-27: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ վանդակազարդ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 4ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (4ա): Զարդագիր՝
թռչնագիր (4ա, 153ա), հանգուցագիր: Գոյներ՝
շագանակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Կանոնք Բարսղի
Կեսարացւոյ: Ժ դ.: 2 (1ա-2բ) + 2 (183ա-4բ), ստացուած եզրահատուած չորս թերթերից:
Մագաղաթ, միասիւն (14,2x11), ուղղագիծ մանր երկաթագիր, 20 տող: Կարդալ՝ 183աբ
«/// Գ, Վասն որ զէգ սպանանէ հարուածովք... [ԽԱ]. Վասն որ կողմնակ քոյր իւր ապականիցէ
///»: 1աբ «///րանաւք ի վերայ հասանել քննութեամբ... պատահիցէ///», 2աբ «/// [Եբ]րայական
լեզուին... տեսցուք զգրեալն Տիմոթեայ ի Պաւղոսէ ///», 184աբ «/// [մկր]տութիւնն, այղ
մեր բանս զաւրասցի... եւ այնպէս հանապազ ///» (տե՛ս տպ. «Կանոնագիրք Հայոց», Ա, Երեւան,
1964, էջ 650, 657-661):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ ցեցակեր,
զանազան բծեր: Կազմի եզրերը թեթեւակի քերծուած, եզրերը` մաշուած, դռնակն ու կապիչներն`
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Մանունք]
1. 3ա [Ամիսք արաբացւոց] – Մուհառամ...
Զլհեճա:
2. 3ա [Վասն կանանց մարգարէից] – Սեքովր,
Սեբովր կին էրն Մովսէսի...
3. 3ա [Զրոյց] – Ասէր ոմն ի ծերոց
եբրաեցոցն, թէ. Ես որդի էի տաճարապետի կռոցն...
4. 3բ Հարցումն Փիլոնի առ Վանական վարդապետն վասն Աւետարանացն, թէ. Զինչ
լեզուաւ խօսէին – Մաթէոս գրեաց զիւր Օետարանն
ի յԱնտիոք եբրայեցի բարբառով...
Բ. 4ա-165ա [Քարոզգիրք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
ա. 4ա-8բ Ա. Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ, թէ. Եղերուք խորագէտք իբրեւ
զաւձ... – Նախ գիտելի է, զի որպէս մարդս հոգի
է...
բ. 9ա-14ա Բ. Քարոզ ի բանք մարգարէին... Որպէս իժի եւ քարբի... – Թէ վասն ի՞նչ պատճառի մարգարէն առակաւ խօսի...
գ. 14ա-9բ Գ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Որ զանձն ի գործ իւրո չբժշկէ,
եղբայր է նա այնոցիկ, որ անձինն առնիցէ – Անձն`
զբանական հոգին ասէ...
դ. 19բ-25ա Դ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Մահ եւ կեանք ի ձեռն լեզուին...
– Առաջին խրատ վասն մարմնօոր կենացս է...
ե. 25ա-34բ Ե. Քարոզ ի բան Աւետարանի, որ ասէ. Մի¢ տայք զսրբութիւնս շանց... – Առաջին սրբութիւն անուանի հաղորդութիւնն...
զ. 35ա-46ա Զ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի... Լաւ է աւր մահուն, քան զօր ծնընդեանն – Եւ պարտ է գիտել զի հեթանոսք...
է. 46ա-53ա Է. Քարոզ ի բան օրինացն Մովսէսի, որ ասէ. Մի¢ գողանար – Եւ գիտելի
է, զի այս բանս աստուածադիր...
ը. 53ա-67ա Ը. Քարոզ ի բան... Սողոմոնի, որ ասէ. Տէր ամբարտօանից հակառակ [կ]ա[յ] – Եւ գիտելի է զԱստուած բնութեամբ բարի է...
թ. 67բ-8բ Թ. Վասն թաս եւ սեղան աւրհնելո, ի բան մարգարէին, որ ասէ. Երկիր
ետ զպտուղ իւր... – Առաջին. երկիր կոչի հողն
եւ ջուրն...
ժ. 68բ-71ա Ժ. Դարձեալ Վասն գինի եւ սեղան աւրհնելո, ի բան Սաղմոսին, որ ասէ.
Աստուած մեր աւրհնեսցէ զմեզ – Հրամաեն վարդապետք
եկեղեցո թէպէտ...
ժա. 71բ-3ա ԺԱ. Քարոզ Վասն աւուրն կատարածի, ի բան առաքելոյն, որ ասէ. Փող
հարկանի... – Նախ պարտ է գիտել, զի մահու օրն...
ժբ. 73ա-4բ ԺԲ. Դարձեալ Վասն սեղան եւ գինի աւրհնելո, ի բանն Մովսէսի... որ
ասէ. Աւրհնութիւն Տեառն ի վերայ լերանց մշտնջենօորաց – Նախ մշտնջենաւոր լերինք
անուանին դասք հրեշտակացն...
ժգ. 74բ-80ա ԺԳ. Դարձեալ Վասն սեղան եւ գինի աւրհնելո, ի բանն Սաղմոսին, որ
ասէ. Աւրհնեսցի պսակ քաղցրութեան քո, Տէ՛ր – Նախ պարտ է գիտել զսկիզբն տարոյն...
ժդ. 80ա-8բ ԺԴ. Քարոզ Վասն ջրհեղեղին, ի բան... Մովսէսի, որ ասէ նա էր ամաց
Զ.հարուրից (600)-... – Յորժամ եսպան Կայեն
զեղբայրն իւր...
ժե. 88բ-98ա ԺԵ. Քարոզ Վասն Սոդոմացւոցն, ի բան, որ ասէ. Աղաղակ Սոդոմացւոցն...
– Յորժամ ել Նոյ ի տապանէն...
ժզ. 98ա-107բ ԺԶ. Համառօտ պատմութիւն Յեսուայ որդո Նաւեա – Յեսու որդի Նաւեայ էր յազգէն Եփրեմի...
ժէ. 107բ-19բ ԺԷ. Պատմութիւն համառօտ Եղիա մարգարէին – Եղիա Թեզբացի էր, յազգէ քահանայիցն...
ժը. 119բ-22ա ԺԸ. Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Հրամայեաց Դօիթ թվել զժողովուրդն – Եւ զի նահապետքն յերկար ապրէին...
ժթ. 122ա-8բ ԺԹ. Քարոզ ի բան Յունանու, որ ասէ. Ահա երեք աւորք եւ այլ ոչ եւս
իցէ Նինուէ –Նինուէ էր քաղաք մեծ...
ի. 128բ-35բ Ի. Քարոզ եւ պատմութիւն ի բանն Եսաի... որ ասէ. Եւ ի չորեքտասան
ամի թագաւորութեանն Եզեկիա... – Սենեքարիմ կռապաշտ թագաւոր էր Ասորոց...
իա. 135բ-39բ ԻԱ. Քարոզ վասն Երից մանկանցն, որ ասէ. Եւ նոքա երեքեանն գնացին
ի մէջ հրոյն... – Զի յառաջն քան զգերութիւնն
Բաբելացոց...
իբ. 140ա-3բ ԻԲ. Քարոզ ի բան Դանիելի մարգարէին – Եւ զի թագաւորն Նաբոքոդոնոսոր յորժամ ետես զհրաշս...
իգ. 143բ-9բ ԻԳ. Քարոզ եւ պատմութիւն գալստեան Գօգա եւ Մա[գօ]գա – Յետ դարձի գերութեանն Բաբելացոց...
իդ. 149բ-57ա ԻԴ. Քարոզ գերութեան Բաբելացոց, ի բան... Առ գետս Բաբելացոց...
– Եւ զի յառաջ քան զգալուստն Քրիստոսի...
իե. 157ա-65ա ԻԵ. Քարոզ ի բան, որ ասէ. Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկին եւ
զերկիր... – Անդրանիկ օր միաշաբաթուս...
Տե՛ս «Բանբեր Մատենադարանի», հտ. 10, էջ 223-4:
Գ. [Բանք զանազանք]
1. 165ա-70ա ԻԶ. [Յովհաննու Մանդակունոյ ասացեալ, ձեռ. 942, 151բ] Վասն
չբանպասելո եւ չդատելո զեղբայրս, զքահանայս
եւ զվարդապետս– Մթերք սգո եւ տարակոյս աղջամուղջ
տրտմութեան...
2. 170ա-4ա ԻԷ. [Ժամանակագրութիւն՝ յԱդամայ ցամն Հայոց ՋԻԶ.] – Առաջին աստուածաստեղծ մարդն Ադամ յելանելոյն ի
դրախտէն՝ եղեւ ամաց ՋԼ. տարու եւ մեռօ... Ի ՋԻԶ. (1477) ել յԵզնկան եւ խաբեւթեամբ սպանաւ ի մայրգրոջէն, ի Սալչուկ խաթունէն, զի էր խիստ կախարդ, ի ձեռն Պայինտուրին մեռաւ եւ եղեւ սուք շատոց, եւ ամենայն ոք զնա
ողբաց:
3. 174բ-82բ ԻԸ. Հարցմունք Տիզբոնու ամիրային եւ միայնակեցին: Ի թվին ԲՃ. ամին թագաւորեաց ամիրա Տիզբոնայ
– Այր մի էր ի Տիզբոն, որո անունն իւր Օտուլազիզ էր... եւ որ անդարձն է, զառաջակայն հատանէ եւ
յոր/// (շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
3բ Աստուա՛ծ, օգնել ինձ փութա՛յ եւ յընկերել ինձ ժամանեա՛յ:
88բ
Ողորմի՛ ատացողի գրոցս՝ Մարտիրոս իրիցու՝ մեղաւոր գրչիս, եւ ծնողաց եւ ամենայն
արեան մերձաւորաց, կարդացողաց եւ լսողացդ. ամէն (նման` 19բ, 143բ):
122ա
Որ ողորմի ստացողի գրոցս՝ Մարտիրոս գրչիս եւ հօրս՝ Յոհանին, եւ մօրս՝ Թամամին, եւ եղբարցս՝ Ղամբարին եւ
Պետրոսին, կարդացողաց եւ լսողաց:
128բ
Ողորմի ստացողի գրոցս՝ տէր Մարտիրոս մեղսամած գրչիս եւ որդոցս՝ Խաչատուրին, Յովանիսին,
Թաթոսին եւ Ղազարին, եւ Մայրամին՝ կողակցին իմո, եւ կարդացողաց եւ լսողաց:
174ա
Թվականին ՌԼԶշ (1587) գրեցօ սայ
ձեռամբ Մարտիրոս իրիցու, ի քաղաքս Սեբաստիա:
2152
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Բաղէշ |
ՊԾԱ.–ՊԾԵ. – 1402–1406 |
ԳՐԻՉ՝ Թումայ վրդ. (156ա-67ա, 168բ-95բ,
199ա -201բ, 228ա, 237աբ, 241ա, 245աբ, 249աբ), Ստեփանոս վրդ. (74ա-84բ), Կարապետ վրդ.
(ԺԶ. դ., 5ա-34բ, 62ա-9բ, 85ա-132բ, 224բ-7բ, 229ա-32բ, 234ա-6բ), Անանունք՝ Ա-Զ.
(ԺԵ-ԺԶ. դդ., տես ԳԻՐ): ՍՏԱՑՈՂ՝ Կարապետ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 250+2 (կրկն.` 57, 72). չգրուած՝
1աբ, 2բ-4ա, 35ա-8բ, 73աբ, 196ա-8բ, 228բ, 233աբ, 240աբ, 246ա, 248աբ, 250աբ: ՊՐԱԿ՝
24x12 (Ա, ԻԲ 13, Բ, Ը 9, Դ, Է 4, Թ, ԺԶ 11, ԺԴ 16, ԺԵ, ԻԳ 8, ԺԷ-ԺԸ, Ի 10, ԺԹ 14,
ԻԴ 6. պրակները հաշուելիս ձեռագրի պրականիշներին չենք հետեւել): ՆԻՒԹ՝ թուղթ (ԺԷ-ԺԸ.
դդ. նորոգողի յաւելում՝ 1, 3, 4, 35-8, 73, 196-8, 233, 240, 244, 246, 248,
250, լուսագծերով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17,5x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն (2ա, 5բ-34բ,
62ա-9բ, 85ա-132բ, 224ա, 228ա, 229ա-32բ): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (ԺԶ. դ., Կարապետ, տե՛ս գրիչ,
Անանուն Ա.՝ 39ա-61բ, Բ.՝ 2ա, 70ա-2բ, 149ա-55բ, 167բ-8ա, Գ.՝ 133ա-48բ, 238աբ, Դ.՝
202ա-23բ), նոտրանման բոլորգիր (Թումայ, տե՛ս գրիչ), նոտրգիր (Ստեփանոս, տե՛ս
գրիչ, Անանուն Ե.՝ 247աբ, Է.՝ 239աբ, 242ա-3բ) (14,5x10–15,7x10,2): ՏՈՂ՝ 25-66 (խառն):
ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ բաց-շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կարմիր կտաւ.
լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Գրիգոր Տաթեւացի՝
4բ: Կիսախորան՝ 5ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (5ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր (5ա): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, վարդագոյն, շագանակագոյն,
դեղին (ԺԶ. դ.):
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Առակք Սողոմոնի:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 1 (Ա), վերջից, ստացուած ընդլայնակի հատուած թերթի ստորին կէսից: Մագաղաթ,
միասիւն (11x7), ուղղագիծ երկաթագիր, 6 տող: Կարդալ՝ Աաբ «/// Պիղծ եւ գարշելի են...
տարապարտուց ///» (ԺԷ. 15-23):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. միջից եւ վերջից պակասաւոր, խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ
բնագիրը վնասուած (180բ-1ա, 182բ եւլն), լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան
բծեր, թանաքի ճապաղումներ, ցեցակեր: ԺԸ. դ. նորոգուած, տեղ-տեղ կարկատուած եւ
լրացման համար աւելացուած 18 չգրուած թերթեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը մաշուած,
դռնակն ու ճարմանդներն ընկած (մնում են ելուստները):
ԾՆԹ. Մատեանս կազմուած է ԺԵ-ԺԶ. դդ. գրուած 3-4 տարբեր ձեռագրերի մասունքներից
եւ աստիճանաբար լրացուած այլեւայլ ձեռքերով: Միացումը արուած է հաւանաբար ԺԷ-ԺԸ.
դդ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 2ա Սկիզբն գրոցս, որ կոչի ցանկ – Ա. Վասն Աւետեաց – ԾԳ. Վասն քահանայից
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/5ա-7բ: Գ/չիք: Դ/8ա-13ա: Ե-Ը/չիք: Թ/13ա-7բ: Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/17բ-24բ (վրջ. «յորում այսօր ժողովեալ»): ԺԵ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/22ա-4բ (սկ. «պատահական յանձնառական»): Ծ-ԾԸ/չիք: ԾԹ/24բ-8ա: Կ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/28ա-32ա: ԿԵ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/32ա-4բ (վրջ. «սիրելութիւն մեղացն վասն այն ոչ»)։ Հ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/51բ-5բ: ՀԹ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/55բ-9ա: ՃԶ-ՃԼԳ/48բ-51բ: ՃԼԹ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/62ա-5բ (սկ. «Յարութիւն Քրիստոսի ի նորն ժամու»): ՃԾ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/65բ-9բ: ՃԾԶ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տես՛ Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/70ա-2դ (վրջ. «Այլ ոք ար///»): ՃԻԸ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/39ա-44բ: ՃԼԱ-ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/44բ-8բ:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 59ա-61բ Նորին Քարոզ վասն Յարութեան, ի բանն. Յարեաւ Աստուած, եւ ցրուեցան
թշնամիք նորա – Հրամայեաց Աստուած երբեմն մեծին
Մովսիսի առնել տապան յանփուտ փայտից... Ասեմք եթէ գործ յառնելոյն /// (շար. թափուած):
բ.
74ա-6բ [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ (ձեռ. 2143,
482ա-6ա)] Վասն մահու վարդապետաց, ի բանն Յակոբայ, որ ասէ. Ծաղր ձեր ի սուք դարձի... – Արդ, զինչ ասացից կամ զինչ պատմեցից...:
գ. 76բ-9ա [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ (ձեռ. 2143, 364բ-9բ)] Քարոզ վասն Փոխման Աստուածածնին,
ի բանն. Բազում դստերք ստացան մեծութիւն... – Զնախատեսութիւն աստուածապսակ արքաիս Սողոմոնի...
դ.
79ա-81բ Քարոզ Խաչի, ի բանն. Փայտ կենաց
է ամենեցուն... – Գիտելի է, զի կեանք փայտին
ի յերիս դէմս երեւեցաւ...
ե.
82ա-4բ Քարոզ վասն խաչելութեան Քրիստոսի,
ի բանն Ամբակումայ, որ ասէ. Ի մէջ երկուց կենդանեացն ծանիցիս դու... – Ի վերայ այսմ բանի երեք ինչ ասելի է: Նախ՝ վասն
չարչարանացն Քրիստոսի...
(Երրորդ գլուխը՝ Հմմտ. Ձմեռան ՃԼԱ.):
Բ.
85ա-132բ Գիրք Արարածոց ԺԷ. դ. – Եւ արդ, գիտել պարտ է զանուն գրոցս, որ կոչի Արարածք
եւ ասի Ծնունդք... (86ա) Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկին եւ զերկիր. Բազմադիմի որոշմամբ
էրեւի սկիզբն... Այս է Ե հրաժարական, զորս գրեաց Աստուած /// (շար. թափուած):
Գ.
[Բանք զանազանք]
1.
133ա-4ա Նախադրութիւն. Թէ ընդէ՞ր եղեն Դ.
(4) աւետարանագիրք – Իսկ զի Դ. (4) եղեն՝ աւետարանիչք
եւ չորք Աւետարանացն գրութիւնք...
2.
134ա [Վասն Դ. ձայնից] – ԱՁ ի հիւսանաց... ԴՁ ի ծովու ծըփմանց:
3.
134ա-7բ [Քարոզ ի բանն. Ահաւասիկ ես առաքեմ
զձեզ իբրեւ զոչխարս ի մէջ գայլոց] – Ամենայն
գիրք աստուածայինք ի խրատ եւ յուսմունս մեր գրեցան...
4.
137բ [Վասն մեղաց] – Երիս զօրութիւն ունի սատանայ...
5.
137բ [Մեկնութիւն յունարէն վեց բառից]
– Որթիւ (օրթիւ)՝ միտ դիք կամ յոտն կացէ՛ք...
(6 բառ)
6.
138աբ [Բան վասն շնորհաց] – Շնորհք ըստ չորից եղանակաց տուեալ լինի մարդկան...
7.
138բ-9ա Վասն անուանց դատաւորացն Իսրայեղի եւ կարգաց եւ ժամանակաց – Ա. Գոդոնիէլ որդի Կենեզեա... ԺԵ. Սամուէլ որդի
Եղկանա...
8.
139ա-40բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք]
ա.
139աբ Վասն պատարագին – [Հարց]. Դիր պատարագին եւ արարուած: Պատասխանի.
Տէրն նստաւ եւ երէսն յարեւմուտս...
139բ Գրչից` «Վանական վարդապետն էր գրեալ զայս»:
բ.
139բ Վասն իմաստասիրաց կարգին –Հարց. Իմաստասէրքտ ո՞ր են առաջի եւ զկնի: Պատասխանի.
Առաջին՝ Պիթագոր...
գ.
139բ-40ա [Վասն Հաւատամքին] – Հարց. ԶՀաւատամքն յո՞ւր է ասացած: Պատասխանի.
Յորժամ ի Նիկիա ժողովեցան...
դ.
140աբ [Ի Հարցմանց գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ,
հատոր Թ., պրակ ԾԶ.] – Հարց. Կարգաւորութիւն
ցուցման օրհնութիւնաբեր ցուցակին: Պատասխանի. Երանելին Մովսէս Խորենացին թարգմանիչ, որ էր գրիչ սրբոյն Սահակա...
9.
141ա-8ա [Յովհաննու Երզնկացւոյ Խրատք հասարակաց
քրիստոնէից]
Տե՛ս
ձեռ. 228, 71ա-108բ. Նխբ./141ա (միայն վերջատողը՝
«Եւ ժողովեցի զյոյժ հարկաւորն ///): ա/141ա-2ա:
բ/142աբ: գ/142բ -3ա: դ/143ա-4բ: ե/չիք: զ/144բ-5ա: է/145ա: ը/չիք: թ/145ա-6ա: ժ/146աբ: ժա/չիք: ժբ/146բ-7ա: ժգ/147ա-8ա: ժդ-ժթ/չիք:
10.
148աբ Փառք ի բարձունս, որ բանի, յորժամ
ասացաւ – Փառք ի բարձունս Աստուծոյ... ասացեալ
անմարմնոցն հրեշտակաց...
Հմմտ. Հարցմանց գիրք, հատոր Թ., պրակ ԽԶ., էջ 635, տարբեր:
11.
148բ [Վասն դասուց հրեշտակաց] – Առաջին դասք հրեշտակաց, որ են պատգամաւորք...
12.
148բ Անուանք ԻԴ. մարգարէիցն – Մովսէս... Յունան:
13.
149ա-55ա Այս բանք քեր[դ]ողականք վասն չափո հոմերական տաղիցն (Ա-Ը.)
– Աստուած՝ երանկ լուսո կամ տեսումն ածող...
Ընդագրել՝ խորագրել, Ընդնողիս՝ նուաղիս /// (շար. թերի):
14.
156աբ [Քարոզ վասն պսակի] – (սկ. թափուած) /// եւ կամ հրամայեաց որպէս տէր ծառայի...
Հմմտ. Ամառան հտ. ԽԵ., տարբեր:
15.
156բ Քարոզ խաչի [ի բանն]. Այլ ինձ քաւ
լիցի պարծել – Ասէ Սողոմոն, թէ. Զերախտիս բարեկամի
քո մի՛ մոռանար... Եւ բազում մարդիկ երկնչին /// (շար. թափուած):
16.
157ա Աստուածաբանութիւն իմաստասիրացն
– Հերմէս նշանաւոր փիլիսոփա ասէ...
17.
157ա-8ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարցումն. Ո՞ւր խառնեցան թագաւորական ազգն եւ քահանայական:
Պատասխանի. Առաջին. ԶԱմինադաբադուս տէրն էառ...
18.
158աբ Քարոզ մահու, [ի բանն]. Ողորմեցարո՛ւք
ինձ, ողորմեցարո՛ւք, ո՜վ բարեկամք... – Եւ գիտելի
է, թէ վասն Գ (3) պատճառի քարոզ տան վարդապետք վասն ննջեցելոցն... որպէս Յակոբ, որ
գաւտէմարտեալ /// (շար. թափուած):
Հմմտ. Ամառան հտ. ՃԾԲ., խմբ.:
19.
159ա-62ա [Ի Ժամանակագրութենէ Միխայիլի
Ասորւոյ...] – (սկ. թափուած) ///ն իւրեանց. Եւ առին կրկին զնզովս նահապետին Նոյին...
եւ զգեցոյց նոցա պատմուճանս ազնիւս:
Տե՛ս Ժամանակագրութիւն, Երուսաղէմ, 1871, էջ 13-58, քաղուածոյ:
20.
162ա Յոհանէս Պլուզն ասացեալ (1 տուն) – Զքո մեղքն իսկի մի՛ մոռանար, / Նա խոնարհ զանձըդ
քո պահէ...:
21.
162աբ [Նախերգան քարոզից] – Արդ, այսոքիկ բաւականասցին առ ի մէնջ...
22.
163ա [Քարոզ վասն ննջեցելոց] – (սկ. թափուած) /// որպէս ասաց Եսայի առ Եզեկիա. Հրամաեա՛
վասն տան քո... պարտ է քարոզել վասն ննջեցելոցն, զի կենդանիքն ուղղեսցեն զինքեանս
մահու:
23.
163ա-5ա Քարոզ մահու, [ի բանն] Սակաւ լա՛ց
ի վերայ մեռելոյն... – Վարդապետք ասեն, թէ.
Սուրբ Աստուածածինն նման է արծւոյ վասն Դ. պատճառի...
24.
165ա-7ա Քարոզ վասն հաղորդութեան, [ի բանն]
Փորձեսցէ մարդ զանձն իւր... – Ասէ Դաւիթ. Բաժակ
փրկութան ընկալայց...
25.
167բ-8ա [Տօնացոյց] – (սկ. թափուած) /// Յայտնութիւն՝ ԼԲ. օր: Առաջաւորաց՝
փետրուար Զ. ..:
26.
168բ-72բ [Ի Հարցմանց գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ,
հատոր Զ., պրակք Ա-Է.] – Յետ ելիցն ի դրախտէն
կենաց, հարցանելի է եւ... զի որպէս գոյն առ գունով /// (շար. թափուած):
27.
173ա-4ա [Վասն նահապետաց: Վասն Մելքիսեդեկի] – Նախ ըստ անուանն, զի Մելքիսեդէկ` Թագաւոր
արդարութեան թարգմանի...
28.
174բ-7բ Համառօտ քաղուածու Ելիցն – Նախ զայս պարտիմք ուսանել, թէ վասն էր է Ելք
անուն գրոցս...
29.
177բ [Նշանք տաճարին] – Ութ նշանս լինէր ի տաճարին: Նախ. միսն ոչ հոտէր...
30.
178ա-9բ [Քարոզ ի բանն, Եղերո՛ւք խորագէտք
իբրեւ զօձս եւ միամիտք իբրեւ զաղաւնիս – (սկ.
թափուած) /// սոցա մեղանչականք են... Առաջին
խորամանկութիւն օձին այս է, զի ոչ առ Ադամ գնաց...
31.
179բ [Անուանք ԺԲ. ականց] – Զըմրուխտ...
եղունկ:
32.
179բ [Ծառ գոյացութեան] – Անմարմին-կենդանի...
33.
180ա [Բոլորակ ԺԲ. հողմոց] – Սոքայ են ԲԺ. հողմունքն, որ շնչեն ի չորեքծագեան
կողմունս տիեզերաց ըստ Արիստոտէլի... Յոհանու
Որոտնեցւոյ, մականուն՝ Կախեալ ի սէրն Աստուծոյ:
34.
180ա [Ծառ իմաստասիրութեան] – Տեսական-գործիական...
35.
180բ [Քաղուածք Վասն ողորմութեան քարոզից]
– Որ ունիցի Բ. հանդերձ, տացէ/// [ե]ղանակն
ի Յով[հ]անու արժան է ու[սանիլ]///
36.
180բ-3բ Գրիգորի աշակերտի [Յոհաննու Որ]ոտնեցոյ
Տեսութիւն ի բանն, որ ասէ. Վասն այսորիկ օծ զքեզ... – Լոյս ի լուսոյ ասեն զԲանն Աստուծոյ ի Հօրէ ծնեալ...
37.
183բ-4ա [Յաղագս միաւորութեան Բանին Աստուծոյ
ընդ մարդոյն (վերջնատող)] – Գիտելի է, զի միաւորութիւնն
սեռաբար բաժանի...
38.
184ա-6ա Ծառզարդ, [ի բանն]. Ուրախ լե՛ր
յոյժ... (Գրիգոր Տաթեւացւոյ, Ձմեռան ՃԵ.) – Սիոն
ամրոց էր Հրէաստանի...
39.
186ա-7բ Նորին Տիրատրոյ Տեսութիւն ի բան
Աւետարանին, որ ասէ. Մինչդեռ նախ խաւսէր, ահա ամպ... – Եկեղեցի սուրբ պատկեր է աստուածային փառացն... եւ ոմանք, թէ Երեմիայ եւ
/// (շար. թափուած):
40.
188ա [Քարոզ վասն տէրունական տօնից] – (սկ. թափուած) /// այլ զի ջուրն է շունչ նորին եւ ի հանելն ի ջրոյն՝ մեռանի...
41.
188ա-91բ Գիրք վասն Արարածոց – Արդ, գիտել պարտ է զանուն գրոցս, որ կոչի Արարածք...
ի պահելն եւ յոչ պահելն /// (շար. թափուած):
42.
192ա [Քարոզ մահու – ] (սկ. թափուած) /// մեռանելոյ: Եւ ազգի-ազգի են
մահ...
43.
192ա [Վասն յետին աւուրն] – Ասաց Յիսուս վասն յետին աւուրն. Ո՛չ գիտել զնա
Որդւոյ...
44.
192ա [Դարագլուխ] – Ելանելոյն Ադամայ մինչ ի Քրիստոս ամք են ՐՃՂԸ.
(5198)...
45.
192բ Գէորգեա վարդապետի արարեալ Բան վասն
տէրունական լրմանցն, կանխելոյ եւ անագանելոյ Զատկի – Դիցուք սուղ ինչ եւ վասն տէրունական լրմանցն...
46.
192բ Սարգսի՝ որդոյ Ամենաւագի, թոռին Բարիգասի
Խլաթացւոյ, / Ասացեալ զՊատճէն տումարի, / Որ բովանդակ տարին ստուգի, / Ոտնաչափ՝
ի գոյն տաղի, / Ի զուարճութիւն ընթերցողի / Եւ բարեմիտ վերծանողի, / Որք որ տենչան
այսմ բանի / Ոտանաւորս տօմարի /// (շար. թափուած):
47.
193ա-4բ Մեկնութիւն Տումարին [Անդրիասի] – Տումար ասի ժողով, սկիզբն աստղաբաշխութեան... (միջից պակասաւոր):
48.
194ա-5բ Հարցումն Եւսեբի ժամանակագրի
առ Անատօլի եպիսկոպոս – Ընդէ՞ր տարին ՅԿԵ. օր
է: Պատասխանի Այս ըստ կարգի կազմութեան մարդոյս է... զի Անդրէասա Մ.եակն (200) եւ Է. (7) անդ կատարեցաւ ///
(շար. թափուած):
49. 199բ [Քարոզ երկոտասանից առաքելո՞ց] – (սկ. թափուած) /// խրատիմք, զի
ի նմանութիւն Տեառն եւ մեք սպանցուք զանդամս...
50. 199բ Ողբանք ասացեալ (Ներսիսի Շնորհալւոյ. Թուղթ մխիթարական առ ոմն իշխան
Արեւելեան. «Ա-Ք» «Ներսեսի ե կաթողիկոսի Հայոց») – Անտես է յոյսն աստուածային, / Ըստ առաքելոյ անսուտ բանին...
51. 199բ-201բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք ի Սուրբ գրոց] – Եւ գիտելի է, թէ ընդէ՞ր ի միջի ԴԺ.անն (14) Գ.
(3) թագաւորս թողու՝ զՈքոզիա, զՅովաս եւ զԱմասիա...
52. 202ա-4ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք զանազանք] – (սկ. թափուած) /// Հարց. Զիա՞րդ
ասի մարդս նման եւ պատկեր Աստուծոյ: Պատասխանի. Զի /// եւ անմարմին է...
53. 204ա-6բ Դարագլուխ – Յարեդ, Սերուք,
Յաիր, Անտիոք, Քրիստոս: Եւ ի կատարման դարուն...
54. 206բ-7բ Վասն խորանաց Աւետար[անին] – Յաստուածագործ արարածքս հատածք են Բ. (2)...
55. 207բ-23բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք: Վասն Հռոմա] – Աղբան, որ թարգմանի՝ սպիտակ խող... Հարց. Զի՞նչ
է աւրէնքն: Պատասխանի. Մայր է Եբրայեց[ւոց]... տէր Վահրամ կաթողիկոսն նմ/// (շար. թափուած):
56. 224ա-5ա [Քաղուածք զանազան քարոզից] – (սկ. թափուած) /// Ծնանի խոնարհութիւն, հեզութիւն, զերկայնամտութիւն...
57. 225ա-7ա Աւրհնութիւն քարոզաց – [Եւ
արդ], ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարգմանութեան...
58. 227աբ [Ժամանակագրութիւն նահապետաց] – Յելիցն Ադամայ ի դրախտէն մինչեւ ի մահն Յովսէփու են ազգք ԻԴ... եւ Քաղան
է յաշխարհին /// (շար. թափուած):
59. 228ա Գրիգորի աշակերտի – Հարց.
Յորում յաւուր յարեաւ Քրիստոս եւ քանի ժամ յամեաց ի գերեզմանի: Պատասխանի. Ասեմք
եթէ յաւուր միաշաբաթոջ...
60. 228ա [Քաղուածք] – Ի սկզբանէ էր
Բանն... Մարմինն եղեւ, այսինքն՝ մարդ եղեւ...
61. 228ա Անուանք մանկանցն Եփեսոսի – Մաքսիղիմիանոս, Ամղիքոս...
62. 229ա [Գրիգորի Նիւսացւոյ Մեկնութիւն Երգոց Երգոյն] – (սկ. թափուած) /// Կարթ նորա սիւնք կճեայք՝ հաստատեալ ի վերայ ոսկեղէն խարսխաց...
63. 229ա-31բ Սկիզբն Դանիէլի մարգարէի
(մեկնութիւն) – Սքանչելի մարգարէնքն լցեալ
աստուածային հոգովն...
64. 231բ-2բ [Օրհնութիւն քարոզի] – Իսկ
այժմ յաւարտման բանիս, պարգեւօք Սուրբ Հոգոյն զմայլեալք... եւ տացէ բան իմաստութեան
ի բանալ բերանս /// (շար. թափուած):
65. 234ա-7բ [Քաղուածք զանազանք]
ա. 234ա-6բ [Ի զանազան քարոզից] – (սկ.
թափուած) ///զպտուղ յառաջ, յորժամ մարդիկ
ոչ թողուն զգազան...
բ. 236բ [Ի բանից Արիստոտէլի] – Արիստոտէլ Ստագիրացի էր... Գովելի են գեղեցիկքն...
գ. 236բ [Նմանութիւն Քրիստոսի] – Ադամ
նմանեալ Քրիստոսի կերպարանօք...
դ. 236բ [Վասն երկոտասան թուոց] – Երկու
Ժ.անամեա (12) գոլով Սողոմոն թագաւորեաց...
ե. 237ա [Վասն Սեղբեստրոսի] – Սեղբեստրոս կարգեաց/// կիսասարկաւագունս...
զ. 237ա [Ի հրէից պատմութեանց] – Սակայն
էին Գ. (3) թագաւորք, զի Գ. (3) ցեղ պատարագ բերին...
է. 237աբ [Վասն ձայնից] – Արդ, ահա
ձայնս բազմադիմի լսի. է որ նախադրական է...
ը. 237բ Պիտի որ գիտենաս՝ այս է – Քանքարն
ԹՌ. (9000) դահեկան է...
թ. 237բ Անուանք նահապետաց – Ադամ...
Յովսէփ՝ այր Մարիամայ: Բաւանդակն՝ ԾԸ. (58):
66. 238աբ [Պատմութիւք հրաշից]
ա. Այրի կին ոմն ունէր որդի միամօր եւ խուլ եւ համր... բ. Կին ոմն սիրելի սուրբ Աստուածածնին պահս պահէր...
գ. Մեծաւոր քաղաքին Հռոմա յառաջ գնայր յեկեղեցի... դ. Էր ոմն եւ ամուսինն իւր յոյժ պատուին զսուրբ զԱստուածածինն...
ե. Այր ոմն մոլի եւ աներկիւղ... եդ զոմն
աղքատ ի բանդ... զ. Ոգի մի հռոմայեցի նստէր
ի տուն իւր...
67. 239ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – (սկ. թափուած) /// Հարց. Որո՞վ զանազանի յոյս եւ ապաւէնն: Պատասխանի.
Յոյսն է անտես...
68. 239ա Զի՞նչ է ասելն. Հովանի գլխոյ իմոյ յաւուր պատերազմի – Աւր պատերազմի՝ է ժամանակ փորձութեան...
69. 239աբ ՁԵ. [Քարոզ, ի բանն]
Ուղիղ եղիցին աղաւթք իմ որպէս խունկ առաջի – Մարգարէն
պաղատի՝ ճանապարհ աղօթից ուղղել առ Աստուած... եւ կատարեալ զբոլոր Տեառն օրհնութիւն
/// (շար. թափուած):
70. 241ա [Յաղագս շրջանաց] – Գիտելի
է զի Ժ. շրջան է յԱդամայ ի ծնունդն Քրիստոսի
71. 241ա [Մեկնութիւն ոսկի դահեկանի...] –Գիտելի է, զի ոսկի դահեկան է...
72. 241ա [Տաղ] – Ադամ պատկեր դու տիրական,
/ Ստեղծեալ ձեռօքն Հայրական...
73. 242աբ Գեղեցիկ է տեսութեամբ քան զամենայն որդիս – Նախ, զի յոչ յաղտոյ սերմանց ծնաւ...
74. 242բ-3բ Ես առ Աստուած կարդացի, եւ Տէր լուաւ [ինձ] յերեկ[ոյն ի] վաղորդ[այն] – Վասն բազում պատճառի յայսքան ժամս աղաւթելի
է...
75. 243բ Ետուր երկիւղածաց քոց նշան զի ապրես[ցին] – Եւ նախ գիտելի է, զի նշանն հոմ/// (շար. թափուած):
76. 245աբ [Հարցմունք եւ պատասխանիք Թ. հարց] – Զի՞նչ է որ զգալուստն իւր ի փայլակն նմանեցուցանէ... Պատասխանի. Վասն բազում
պատճառի:
77. 247աբ Ստեփաննոսի Սիւնեաց եպիսկոպոսի` Թէ ո՞յք են առաքելական պահք
– Հիմն ամենայն պահոց զուրբաթ եւ զչորեքշաբաթ
գտաք...
78. 249աբ [Ի Հարցմանց Գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ. Եօթն մոլորութիւնք տաճկաց
– (սկ. թափուած) /// մայ եւ էառ զՍեւան կղզին... Է.դ մոլորութիւն տաճկաց, որ զյարութիւնն մարմնական ասեն... Արդ,
եթէ տարերք /// (շար. թափուած):
«Ընդդէմ տաճկաց». տե՛ս Բ. Կիւլեսերեան, Իսլամը հայ մատենագրութեան մէջ, Վիեննա, 1930, էջ 123:
ՅԻՇԱԿԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 162ա (Թումայ գրչի) ԶԹումայ խնդրող
բանի աղաչեմ յիշել է Տէր: Թվին ՊԾԱ.
(1402) գրեցաւ:
169ա
ԶԹումա խնդրող բանի, աղաչեմ, յիշեա՛ ի Տէր եւ խնդրեա՛
յԱստուծոյ վասն իմ զքաւութիւն, զի ողորմեսցի ինձ Աստուած ի ձեռն սուրբ աղօթից ձեր եւ
թողցէ /// (2 բառ անընթեռնլի (նման՝ 184ա, 192ա):
177բ
Փա՜ռք անեղին Աստուծոյ, անմահին եւ ամենազօրին եւ անճառ Բանին, որ ետ կարողութիւն
Թումայի բանի խնդրողի հասանել յաւարտ ծաղկաքաղ օրինացն
եւ արարածապատում գրոցս, զոր մեծաւ տաժանմամբ եւ երկօք աշխատութեամբ հասի յաւարտ
սորին, եւ խիստ նեղացա յաւուրս Նաւասարդի` յօդոյ ձմերայնոյ խստութենէ եւ ի մթութենէ
տու[ը]նջեանն, եւ ի ճրագէ գիշերի, եւ վասն փութոյ օրինակին նօտրեցաք փութով, վասն
զի սէր փափագանացս ստիպեաց զիս առ ի գրել զլուսաւոր եւ զուրախարար բանքս, որ
ի սմա ամբարեալ կան ի սփոփանս մտաց իմոց եւ ամենայն բանասիրաց: Որք հանդիպիք սմա
տեսութեամբ եւ կամ օգտութեամբ ինչ իւիք, յիշեցէ՛ք զմեզ ի միտս բարիս եւ սխալանացս,
անյարմար գրոյս մի՛ մեղադրէք, զի կար մեր այս էր, եւ տեղիս մութն եւ ձմեռն, եւ յաղթեաց
բաղձանս կարողութեանս: Գրեցաւ յԱնապատս Բաղիշո, որ կոչի Վերի վանք, ընդ հովանեաւ
Սուրբ Աստուածածնի եւ Սուրբ Գէորգեա
Զօրավարի, յամի ՊԾԵ. (1406) թուականիս, յԱհկի
ամիս, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ, որ է օրհնեալ յաւիտեանս:
183բ
ԶԹումա խնդրող բանի աղաչեմ յիշել ի Տէր, ի գիշերի ծրեցաւ
փութով:
228ա
Ո՜վ հոգեւոր որդեակ իմ, գրոց աշակերտ, ընկալ զճշմարիտ աստուածաբանութիւնս, զի կարի
օգտակար է, եւ` զԹովմա
պիտականուն վարդապետս յիշեա՛ ի Տէր, աղաչեմ։
2. 79ա (Ստեփանոս գրչի, 1402-1406 թթ.) ԶՍտեփանոս վարդապետս յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, զնօտրօղ սակաւ
բանիս:
84բ
Ո՜վ ընթերցողք, յորժամ կարդայք կամ օրինակէք, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զանարժանս՝ զՍտեփանոս վարդապետս եւ զծնօղսն ի[մ], եւ զԱստուած ողորմի ասացէ՛ք, եւ խոշորութեանս
անմեղադիր լերո՛ւք, զի գիր չեմ գրել, այլ նօտրել եմ /// փօտ, զի այս քարոզերս ի
յիմ գրիանքն չկայր, եւ յանկարծ հանդիպեցաւ, ըշտապեցայ ու նօտրեցի:
3. 111ա (Կարապետ գրչի, ԺԶ. դ.) Զստացող լուսազարդ գրոցս՝ սուտանուն Կարապետ խնդրող բանիս:
127բ
Մանաւանդ զաշխատող սորա՝ զԿարապետ պիտականուն եւ զծօղսն իւր. ամէն:
84բ, 177բ` տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա, էջ 63-64:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 69բ (Լուացուած, հազիւ նշմարելի միայն, առանձին բառեր) Թվին ՌԽԹ. (1600) վաճան/// զգիրքս /// վարդապետին///
Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զտէր Կի[րակոս]
/// որ է եղբայր Յովանէս [վարդապետին],
յայսմ ամի վախջանեցաւ ///եց Սիմէոն /// վարդապետին. յիշեցէ՛ք եւ Աստուած ողորմի
ասացէ՛ք ///իք եղբօր /// տէր Կիրակոսին
/// Յովսէփ /// Ասլանն, մօրն իմ՝ Ն/// եւ եղբարցն իմոց ///ն. ամէն:
236բ
Թվական ՌԽԹ. (1600):
2. 155բ (ԺԷ. դ., լուացուած, անընթեռնելի) Անուամբ Հօր ///
3. 250բ (ԺԹ. դ.) Ես` գրեցի այս գիրն, Ստեփաննոս Վարդանով Յօհաննիսեանց, կայսերական (երկիցս):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
5ա, 85ա, 140բ, 155բ Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ տէր Գրիգոր. թվին ՌՃԼԸ. (1689):
2153
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 267+2 (կրկն. երիցս՝ 1): ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ ծաղկազարդ
կարմիր կտաւ։
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ - Ա. Ճաշոց: ԺԵ դ.: 1 (Գ), վերջից, ստացուած եզրահատուած 1 թերթից:
Թուղթ, երկսիւն (17,5x 12,5), բոլորգիր, 23 տող: Կարդալ` Աբ-Աա «/// Աւետարան ըստ Յոհանու
– Ամէն ամէն ասեմ ձեզ. Ոչ է ծառայ մեծ քան զտէր իւր... Ո՜յ եդ զսահմանս քո ի խաղա///»
(Սաղմոս ՃԽԵ. 14):
Բ. ԺԶ. դ., 2 (Ա, Բ), սկզբից, ստացուած
1 թերթի երկտակումով: Մագաղաթ, միասիւն (17x12,5), նոտրգիր, 23 տող: 1. Աաբ. Յօհաննու
Ոսկէբերանի Յաղագս Սահմանի կանօնաց կարգաւորաց, որք գան ի խոստովանութեան – Եթէ ոք
ազդեցութեամբ սատանայի անկցի արւագիտութիւն... ջուր խառնէ գինին եւ վաճառէ կարգ
ունի Ճ. (100): 2. Աբ-Բբ [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ Յաղագս ազգականութեան] – Գիտելի է, զի
ազգականութիւն տարորոշեալ անձանցն է... խնամենան եւ թեռնեայքն առնուն զիրար:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. Կազմի կաշին` թեթեւակի
քերծուած, Ա եւ Գ պատառիկ-պահպանակք` ցեցակեր: Պհպնկ Բբ-ի եւ 1ե-ի միջեւ մէկ մանրանկարով
թերթ կտրուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Դաւիթ երէց:
ԹԵՐԹ՝ 93 (1ե-35, 177-234). չգրուած`
35բ: ՊՐԱԿ` 8 (Ա-Գ, ԺԷ-ԻԱ)x12 (Ա 11, ԻԱ 10): ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
երկսիւն (14,5x10,2): ԳԻՐ` բոլորգիր: ՏՈՂ` 37:
Ծնթ. պրակակալումը ԺԶ. դ.` Յովհաննէս
Բրկութենցի ձեռքով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանացներում փոքրիկ
պատռուածքներ, զանազան բծեր: Գրադաշտը` տեղ-տեղ գունաթափուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ե-35ա, 177ա-234բ [Քարոզգիրք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/1ե-6ա: Բ/չիք: Գ/6բ-10ա: Դ-Է/չիք: Ը/10ա-3բ: Թ/13բ-8ա: Ժ/չիք: ԺԱ/18ա-23բ: ԺԲ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/23բ-7բ: ԺԵ-Հ/չիք: ՀԱ/177ա-81ա: ՀԲ/չիք: ՀԳ/181ա-4բ: ՀԴ/184բ-5բ: ՀԵ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/189ա-92ա: ՀԹ/219բ-22բ: Ձ/192ա-5ա: ՁԱ/195ա-8ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/198ա-201ա: ՁԶ/201ա-4ա: Է/204ա-7բ: ՁԸ/207բ-12բ: ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/222բ-5բ: ՂԲ/225բ-9բ: ՂԳ/212բ-4բ: ՂԴ/214բ-7ա: ՂԵ/217ա-9բ: ՂԶ/185բ-8ա: ՂԷ/չիք: ՂԸ/229բ-34բ: ՂԹ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Հ/չիք: ՀԱ/27բ-31բ: ՀԲ/31բ-4բ: ՀԳ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԶ. դ.
ա.
34բ-5ա [Քարոզ վասն ամուսնութեան] – Մեծ է խորհուրդս այս: Նախ` զի ընդդէմ է մահու...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
13բ Զմեղաւոր գծօղս յիշեա՛ (նման` 179բ, 217ա):
184բ Զիս եւ զիմ ծնօղքս յիշեցէ՛ք ի սուրբ յաղօթս ձեր:
192ա Զյաւրինակի տըւաւղն զտէր Յոհանէս կրաւնաւորն եւ զտէր Յովաննէս Կիպռօսցի կրաւնաւորն յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, եւ ինձ՝ անարժանիս
մեղուցեալ Դաւիթ երիցուս եւ իմ ծնողացն
թողութիւն մեղաց խնդրեցէ՛ք, եւ Աստուած զձերն թողութիւն. ամէն:
195ա Զմեղաւք լցեալ` Դաւիթ անուամբ էրէցս եւ զիմ ծնողքս եւ զիմ քեռիքս եւ զիմ մաւրքուրս յիշեցէ՛ք միով Աստուած
ողորմիւ, եւ Աստուած զձեզ յիշէ (նման` 198ա, 204ա):
207բ Զմեղուցեալ` Դաւիթս եւ զորդին իմ` զՍտեփաննոսն եւ զծնօղս իմ
եւ զամենայն առու ազգականքն մեր աստ զղջանալով զմեղս եւ խոստովանիլ եւ անդ ողորմութեանն
Աստուծոյ արժանաւորիլ: Եւ նմա փառք ընդ Հաւր եւ ամենասուրբ Հոգւոյն յաւիտեանս յաւիտենից.
ամէն:
232ա Ի պատուանդան մեծ հրամանիս
Եւ ի պատուէր այսմ տառիս`
ԶԴաւիթ գրիչ` խնդրող բանիս,
Յաղաւթս յիշեա՛, յորժամ նայիս:
195ա տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք,
Գ., էջ 533 (սոյն էջում առկայ է եւս մէկ յիշատակարան, որը չկայ ձեռագրում):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
35ա (ԺԶ. դ., բոլորգիր) Յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ յաղաւթս ձեր, ո՛վ ընթերցողք սուրբ
գրոց, յորժամ ընթեռնուք զսուրբ գիրքս, յիշման արժան առնուք զՈվաննէս վարդապետին եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք Յովաննէս վարդապետին եւ ծնօղաց նորին, եւ Աստուած ձեզ
ողորմեսցի յիւր միւսանգամ գալուստն. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1ե Մկրտիչ վրդ., 1210 (1761):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 35ա Յիշեցէ՛ք ի սուրբ յաղօթս: 234բ Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս
զԲրկութենց վարդապետն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ՝
Յովսէփ աբղյ., Սիմէոն վրդ., Անանունք:
ՍՏԱՑՈՂ` Սուքիաս
քհյ.:
ԹԵՐԹ՝
176 (1ա-1դ, 36-176, 235-267): ՊՐԱԿ` 17 (Դ-ԺԶ, ԻԲ-ԻԵ)x12 (Դ 10, Ե, Ը, ԺԱ 8, ԺԲ
11, ԻԴ 2, ԻԵ 7): ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (36ա-128ա,
133ա-52բ, 235ա-67բ), 15,5x11,5 (թ. 46-128), 14x11 (թ. 36-43), 14x11,5 (թ. 44ա-45),
15x11,5 (թ. 133-152), 15,3x11,2 (թ. 259-267), 15,2x 10,7 (թ. 235-258), միասիւն
(128բ-32բ, 153ա-76բ) 14,2x10 (թ. 129-32), 13x10,5 (թ. 153ա-76): ԳԻՐ` բոլորգիր (Յովսէփ
գրչի` 46ա-128ա, Սիմէոն գրչի` 129ա-132ա, անանունք Ա.` 36ա-43բ, Բ.` 44ա-5բ, Գ.`
132ա-52բ, Դ.` 153ա-76բ, Ե.` 259ա-67բ, Զ.` 235ա-58բ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանացներում փոքր պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր: Միջից եւ վերջից
պակասաւոր: 1614ին նորոգուած, կցուած 4 թերթ սկզբից եւ յաւելագրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ԺԵ/չիք: ԺԶ/263ա-6ա: ԺԷ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/147ա-9ա: ԻԷ/149ա-51բ: ԻԸ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/54ա-61ա: ԼԷ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/153ա-6ա: ԽԸ/156ա-60բ: ԽԹ/160բ-3բ: Ծ/163բ-70ա: ԾԱ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/40ա-3բ: Ձ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/36ա-40ա: ՁԶ-ՂԱ/չիք: ՂԲ-ՃԱ/չիք: ՃԲ/152աբ, 259աբ: ՃԳ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/չիք: Բ/95ա-9ա (սկ. «Չորրորդ բանն, որ ասէ. Պատուեա՛յ զաւր շաբաթուն»):
Գ/99ա-109բ: Դ-Զ/չիք: Է/46ա-53բ: Ը-ԼԹ/չիք: Խ/170ա-6բ: ԽԱ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/86ա-95ա: ՀԵ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/134ա-9ա: Ձ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/61ա-4բ: ՁԵ/չիք: ՁԶ/78ա-9բ: ՁԷ/79բ-84բ: ՁԸ-ՁԹ/չիք: Ղ/84բ-6ա: ՂԱ-ՂԸ/չիք: ՂԹ/259բ-63ա: Ճ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/64բ-74բ: ՃԼԱ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/74բ-8ա: ՃԽԹ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/123ա-8ա: ՃԾԳ/143բ-6բ: ՃԾԴ-ՃԿԵ/չիք: ՃԿԶ/118ա-23ա: ՃԿԵ-ՃՀԸ/չիք:
Բ. [Բանք զանազանք]
1.
44ա-5բ ԺԱ. Կանոնք եդեալ յառաջին սուրբ հարցն վասն ժամարարաց
– Եթէ ոք բան մոռանա ի սուրբ խորհրդոյն,
կրկնեսցէ զայն տեղին երեք անկամ... ապա եթէ այլ երէց չլինի, թող ար/// (շար.
թափուած):
2.
110ա-3ա ԻԲ. [Գրիգորի Նարեկացւոյ] Բանք պանծալիք եւ հաշտեցուցիչք
Աստուծոյ: Վերստին յաւելուած կրկին հեծութեան... (Մատեան, բան ՀԱ.) – Եւ քանզի երջանիկքն եւ փառաւորեալքն...
3.
113ա-6ա Նորին դարձեալ վասն մեղանացն: Վերստին յաւելուած
կրկին հեծութեան... (Մատեան, բան ԻԵ.) – Եւ քանզի ընդ ողբաձայնիցն...
113ա Գրչից ստ. լս. «Նարեկացի
է այս փոխս. գտանես մեղաց թողութիւն, որ է խոստովանութեան»:
4.
116ա-7ա ԻԴ. Ընդ[դի]մամարտ դիւաց... (Մատեան, բան ԻԸ., Ե.)
– Այդ, այսքանեացս
անբաւից հրաշից...
5.
129ա-31ա ԻԷ. [Շարական սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ
Յովհաննէս վարդապետի ասացեալ (Ա-Ք). ձեռ. 1580, 343ա] – Այսաւր զըւարճացեալ ցընծա եկեղեցի...
131ա-2ա [Ճշ. ԳԿ] Լերինք ամենայն
այսաւր ցընծացէ՛ք...
6.
132ա-4ա ԻԸ. Նորին Յովաննէս վարդապետին Քարոզ վասն յիշոցնատուացն,
ի բանն. Որ արհամարհէ զհայր կամ
զմայր – Գիտելի է, որ յիշոցք
տան, բազումս մեղանչեն...
7.
235ա-8ա Յեսայի Քաղուածէն է այս. Հաստատեցաւ (այլ ձեռքով,
լս-ում) – /// եւ երբեմն
չար առնեն, իսկ Աստուած զամենայն միշտ բարի առնէ...
– 238ա Արդ, ես` վերջին սպասաւորաց բանին` Գրիգոր քահանայ, ժողովեցի զԾաղկաքաղ
Մեկնութիւն սակաւուք մարգարէին Եսայեայ
ի լուսաւոր բանից տեառն իմոյ եւ վարժապետին` Յոհաննու Որոտնեցոյ...
8.
238բ-58բ ԾԷ. Ի Վարդան վարդապետի Մեկնութենէ Երգ
աստիճանաց – Թէոդիտ երգելից ասէ եւ Ակիւղաս երգ ի յելս նիւթական... զիա՞րդ չափի ազգ եւ ազգու
/// (շար. թափուած):
9.
266ա-7բ [Բանք խրատականք Ղազարայ եպիսկոպոսի]
ա.
266ա [Խրատ]
– Որդեակ եւ սիրելի եղբայր, զգոյշ լե՛ր, զի
հոգին Սուրբ ընդրեաց զքեզ...
բ.
266բ Տէր Ղազարի մեղաց թողութիւն խնդր[ե]ա՛ – Որդեակ, եթէ մեծութիւն կամիս, խոնարհութիւն
ստացի՛ր...
գ.
266բ-7բ Ղազար եպիսկոպոսին մեղաց թողութիւն խնդրեա՛յ
ի յԱստուծոյ – Որդեա՛կ ի մէջ
ամենայն մարդկան զքէզէն գիտացիր մեղաւոր...
դ.
267բ Որդեակ, Ղազար եպիսկոպոսին մեղաց թողութիւն խնդրեայ
ի յԱստուծոյ – Որդեա՛կ, ոչ օգտի
կոյրն յարեգական լուսոյն... հանց խօսիր, որ ամէնեցուն շահ լինի /// (շար. թափուած):
ՅԱՒԵԼԱԳՐՈԻԹԻՒՆ, 1614թ.
1ա-1դ Ցանգ Քարոզիս – Նախ` Վասն տարեմտին... ԾԹ. Նորին Քարոզ վասն Յովհաննու
ծնընդեանն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1.
40ա (անանուն Ա. գրչի) Ողորմի ստացողի գրոց` Սուքիաս սուրբ քահանային եւ մեղապարտ գրչի. ամէն:
2. 117բ (Յովսէփ գրչի) Տէր Սուքիաս, եղբայր բարի,
Աստուածորդոյն դու սիրելի,
Հեզ եւ հ[ա]նդարտ նման ծովի,
Անալէկոծ իբր զկղզին:
Խոնարհ մտաւք բե[ր]կրեալ հոգի,
Սարաս մեծին Յովհանէսին,
Աղաւթասէր ՚ւ առաքին,
Երկրորդ Մակար ընդ
Անդոնի:
Ես տառապեալս յամենայնի,
Մեղաւք լցեալ շարաւ յոգի`
Յովսէփ անմիտ եւ փանաքի,
Անվարժ ՚ւ անկիրթ ի դպրոցի:
Որ անուամբ եմ ես այբեղայ,
Չարաւք ի լի քան սատանայ,
Վա՜յ աւուրն, որ ես ծնայ,
Զազիր գործաւք խաւարեցայ:
Բայց ես ախտիւ մարմնականաւ
Միայն չհեղձի զանձն ի ծովին,
Այլ հոգեկան եւ մտաւոր
Կրիւք եղէ անաւթ չարին:
Քանզի նման գոլով նոցին,
Որք զաշտարակըն շինեցին
Ի Քաղանէ մեծին դաշտին,
Յաշխարհին Բաբելոնին:
Այլ ի Յիսուս ապաւինիմ
Եւ ի Սրբուհին` ծնաւղ նորին,
Որ ի ծովէն այս կենցաղոյս
Զիս վեր ածէ նման վիմին:
Եղբա՛յր արի, քա՛ջ, սիրելի՛,
Քրիստոս լինի քեզ հովանի,
Որ սակաւ գիրս գրեցի
Վասն աւգտութիւն մաքուր մտիդ:
Եւ դու կարդա՛յ բաղձմամբ սրտիտ,
Եւ զիս յիշեա՛, զանյիշելիս,
Յարտւ ասելոյն ժամանակին,
Եւ դու յիշեալ լիցիս յերկինս
Ի յանդրակաց խորանս վերինս:
Ամէն:
3.
132ա (Սիմէոն
գրչի) Ո՜վ ուսումնասէր մանկունք, յորժամ ուսանիք կամ աւրինակէք, զսակաւ գրող սորա`
զՍիմէոն անուանեալ վարդապետս յիշեցէ՛ք ի Տէր, եւ Աստուած զձեզ յիշէ,
ամէն:
4. 143բ Քրիստոս Աստուած, / Քաղցր եւ բարի / Մի՛ առներ նման զիս / չար ծառի,
/ Որ ոչ բերէ զպտուղ բարի / Եւ զքանքար շահեկանի, / Այլ արժանի արա՛յ վերջ ընդ մշակացն
եւ վարձկանին:
132ա, 143բ, 128բ` տե՛ս ԺԵ.
դ. յիշ-ք, Գ, էջ 532-533:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (ԺԶ.
դ., բոլորգիր) 43բ Յովաննէս վարդապետն
յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս եւ լի բերանով Աստուած ողորմի ասէ՛ք, եւ Աստուած զձեզ ողորմեսցի.
ամէն: (նման` 117բ):
64բ ԶՈվաննէս վարդապետն յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք նմա, որ մականուն
Բրկութենց կոչի: Տէր Աստուա՛ծ, խնաեա՛յ յիս:
128բ (Այլ բոլորգիր) Ո՜վ սուրբ վարդապետք եւ աշակերտեալ մանկունք սուրբ Սիովնի, Յովաննէս վարդապետ,
որ մականուն Բրկութենց կոչի, Աստուած ողորմի ասացէ՛ք նորին. ամէն:
234բ Յիշեցէ՛ք
ի Քրիստոս զԲրկութենց վարդապետն:
117բ (Նոտրգիր) Յովանէս վարդապետի
մեղաց քաւութիւն հայցեաց Տեռանէ Աստուծոյ:
128բ (այլ ձեռք) Ո՛վ սուրբ կարդացողք, յիշեցէ՛ք ի սուրբ յաղօթս ձեր
զանարժան սուտանուն Յովաննէս վարդապետ
եւ լի բերանով Աստուած ողորմի ասէ՛ք, եւ Աստուած մեզ եւ ձեզ ողորմեսցի յիւր կրկին
գալու[ս]տն. ամէն:
238ա (Նոտրգիր)
Յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ յաղաւթս ձեր զՈվանէս րաբունապետն եւ Աստուած
ողորմի ասացէ՛ք նմա, եւ Աստուած ձեզ ողորմեսցի յիւր միուսանգամ գալըստեանն. ամէն:
2.
1դ (Կարմրագիր, բոլորգիր) Զ. վերջին զստացաւղ սուրբ տառիս` զտէր Գրիգոր աբեղայն,
ի վայելումն Կարապետ
իրիցուն եւ Յովանէս դպրին, թվին ՌԿԳ. (1614):
3.
(բոլորգիր) 128բ Ես` Մեսրոպ էրէցս ըստացա սուրբ տառս ի ձեռաց անօրինաց` որ
ի գերութենէ, ի թուականիս մերում ՌՃՀԸ. (1729), սեբդեմբերի մէկ, Շախկերտ:
2 (էջ 1դ) տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք,
Աշ, էջ 517:
2154
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
[Սերկեւիլի]՞
գիւղ |
ԺԵ. դար |
ԹԵՐԹ՝
441. չգրուած` 3բ, 7բ, 406բ, 435ա, 441աբ: ՊՐԱԿ` 1x7 +Ա-ԼԶx12 (ԻԹ 13, ԼԳ 14, ԼԶ
11): ՆԻՒԹ` թուղթ (ԺԷ. դ. յաւելում`
1-2, 441): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(14,5x 10): ԳԻՐ` բոլորգիր,
գրչափոխութեամբ (յաւելագրողի նոտրգիր`
1ա-2ա, 6բ-7ա, 406ա): ՏՈՂ` 32-33: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի`
դռնակով եւ կապիչներով, միջուկը՝
տախտակ,
աստառը՝
կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը`
կարմիր (գունաթափ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 15բ: Ճակատազարդ`
8ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
- 1.
Աւետարան Յոհաննու: Ժ-ԺԱ. դդ.: 1 (Ա), սկզբից, ստացուած եզրահատուած կէս թերթից: Մագաղաթ,
երկսիւն (13x12), ուղղագիծ երկաթագիր, տող՝ 11 (Աա), 13 (Աբ) կարմրագիր առոգանութեան
նշաններով: Կարդալ` Աբ-Աա «/// փոխեալ է... Ասէ ցնա [Յիսուս] ///» (Դ. 18-33):
2. Ճաշոց: ԺԵ դ.: 2 (Բ-Գ) վերջից, ստացուած եզրահատուած թերթի ընդլայնակի երկտակումով:
Մագաղաթ (կրկնագիր, հինը` ուղղագիծ երկաթագիր, անընթեռնելի), երկսիւն (15,5x11), բոլորգիր,
28 տող: Կարդալ` Գբ-Բա «/// Ի Կորընթացւոց [Ա. թղթոյն] Պաւղոսի-Զի ես ընկալայ... դատապարտեսցուք
///» (ԺԱ. 23-32): Գա «Աւետարան ըստ Մաթէոսի-Եւ իբրեւ երեկոյ եղեւ... մատնելոց է
զիս» (ԻԶ, 20-22): Գա-Բբ «/// Ընթերցուած ի Գործոց Առաքելոց-Եւ յաւուրն յայնոսիկ
յարուցեալ Պետրոս ի մէջ եղբարցն... Եւ ետուն վիճակ նոցա ///» (Ա. 15-26): Լուսանցներում
ԺԷ. դ. բոլորգրով զանազան դեղագրեր, մեծի մասամբ` անընթեռնելի:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան թեթեւ հետքեր,
փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր: Կազմի կաշին` մի քանի տեղ ցեցակեր, եզրերը` մաշուած: ԺԷ. դ. նորոգուած աւելացուած
1-2, 441 եւ յաւելագրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 4ա-5բ Այս ինչ է ի գիրս Քարոզագրիս – Ա. Վասն տարէմտին... ՃԶ. Վասն գալստեան Քրիստոսի առ մարդիք:
Բառ Քերականի:
Նշուած 106 քարոզներից
82ը Ձմեռան հատորից են, 12ը` Ամառան, իսկ 12ը` արտաքոյ նոցունց: Կան եւ ցանկից դուրս
մնացած մի շարք այլ նիւթեր:
1. [Քարոզք
յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/8ա-15ա: Բ/15բ-8ա: Գ/24ա-8ա: Դ/18բ-23բ: Ե-Է/չիք: Ը/28ա-32ա: Թ/32բ-8ա: Ժ/չիք: ԺԱ/38ա-42ա: ԺԲ/չիք: ԺԳ/42բ-7բ: ԺԴ/47բ-51ա: ԺԵ/չիք: ԺԶ/51բ-4բ: ԺԷ/54բ-8բ: ԺԸ-ԺԹ/չիք: Ի/58բ-61բ: ԻԱ/61բ-3ա (չիք` Բ մաս): ԻԲ/63ա-6բ: ԻԳ/66բ-71ա: ԻԴ/71ա-7ա: ԻԵ/77ա-82ա: ԻԶ/82ա-4բ: ԻԷ/85ա-7բ: ԻԸ-Լ/չիք: ԼԱ/87բ-9ա: ԼԲ/89ա-93ա: ԼԳ/93բ-6բ: ԼԴ/96բ-101ա: ԼԵ/չիք: ԼԶ/101ա-6բ: ԼԷ/չիք: ԼԸ/106բ-9բ: ԼԹ/չիք: Խ/394ա-7բ: ԽԱ/397բ-402բ: ԽԲ-ԽԹ/չիք: Ծ/276բ-81ա: ԾԱ/281ա-2բ: ԾԲ/282բ-5բ: ԾԳ/285բ-6բ: ԾԴ/286բ-7բ: ԾԵ/287բ-9ա: ԾԶ/289ա-91ա: ԾԷ/291ա-3բ: ԾԸ/293բ-5բ: ԾԹ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/118բ-22բ: ԿԶ/122բ-6բ: ԿԷ/126բ-30ա: ԿԸ/չիք: ԿԹ/130ա-4ա: Հ/134ա-8ա: ՀԱ/138ա-41բ: ՀԲ/141բ-3բ: ՀԳ/143բ-8բ: ՀԴ/148բ-53ա (կրկն.՝ հատուած` 110ա-1ա): ՀԵ-ՀԶ/չիք: ՀԷ/153ա-7ա: ՀԸ/111ա-5բ: ՀԹ/115բ-8ա: Ձ/157ա-61բ: ՁԱ/161բ-6ա: ՁԲ/չիք: ՁԳ/166ա-9ա: ՁԴ/169ա-73ա: ՁԵ-ՁԷ/չիք: ՁԸ/173ա-9բ: ՁԹ/179բ-82բ: Ղ/182բ-5ա: ՂԱ/185ա-9բ: ՂԲ-ՂԴ/չիք: ՂԵ/189բ-3բ: ՂԶ/193բ-200բ: ՂԷ/200բ-7ա: ՂԸ/207բ-10ա: ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/210ա-2բ: ՃԴ/212բ-5բ: ՃԵ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/215բ-22ա: ՃԹ/չիք: ՃԺ/222ա-6ա: ՃԺԱ-ՃԺԴ/չիք: ՃԺԵ/226ա-9ա: ՃԺԶ/չիք: ՃԺԷ/229ա-33բ: ՃԺԸ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/233բ-8բ: ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/238բ-42բ: ՃԻԶ/242բ-3բ: ՃԻԷ/244ա-7բ: ՃԻԸ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/247բ-50բ: ՃԼԴ/չիք: ՃԼԵ/296ա-8բ: ՃԼԶ/251ա-3բ: ՃԼԷ/253բ-6բ: ՃԼԸ/261բ-6բ: ՃԼԹ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/266բ-76ա (բաժանուած 2 քարոզի` ԿԵ-ԿԶ): ՃԽԲ/299ա-303բ: ՃԽԳ/303բ-6ա: ՃԽԴ/306ա-7բ: ՃԽԵ/312բ-7բ: ՃԽԶ/308ա-12բ: ՃԽԷ/317բ-22ա: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ՀԱ/չիք: ՀԲ/402բ-5բ: ՀԳ-ՀԴ/չիք: ՀԵ/416բ-8բ: ՀԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/322ա-8բ: ՃԼ-ՃՀԲ/չիք ՃՀԳ/353ա-6բ: ՃՀԴ/357ա-61ա: ՃՀԵ/361ա-6ա: ՃՀԶ/366ա-70բ: ՃՀԷ/370բ-5ա: ՃՀԸ/375ա-8ա: ՃՀԹ/378ա-82ա: ՃՁ/382ա-6բ: ՃՁԱ/386բ-91ա: ՃՁԲ/391ա-3բ: ՃՁԳ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ եւ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 256բ-9բ ԿԲ. Նորին Քարոզ դարձեալ վասն Յարութեան,
ի բանն, որ ասէ. Յարեաւ Աստուած եւ ցրուեցան
ամենայն թշնամիք – Հրամայեաց
Աստուած երբեմն մեծին Մովսիսի առնել...
բ.
259բ-61ա ԿԳ.
Դարձեալ ի նոյն խորհուրդ. Յարիցէ Աստուած – Տեսցուք այժմ զերկրորդ հատուցումն, թէ որք են թշնամիք...
գ. 328բ-38ա ՁԴ. Քարոզ վասն Սուրբ կուսին, ի բանն Եսայեա. Ահաւասիկ Տէր
նստեալ ի թեթեւ ամպոյ, գայ յԵրուսաղէմ –
Պարտ է գիտել, զի Աստուածածին կոյսն Մարիամ
բազմանուն է...
դ.
338ա-42բ ՁԵ.
[Յակոբայ Ղրիմեցւոյ (ձեռ. 2114, 222ա-7ա)] Փոխման Աստուածածնին, ի բանն. Բազում դստերք
ստացան մեծութիւնք... – Զնախատեսութիւն
աստուածապսակ արքայիս Սողոմոնի...
ե. 343ա-8ա ՁԶ. Քարոզ խաչի, ի բանն, Փայտ կենաց է ամենեցուն... – Գիտելի է, զի կեանք փայտին ի յերիս դէմս երեւեցաւ...
զ.
348ա-50բ ՁԷ.
Յաղագս գարշութեան մեղաց յայլմէ, ի բանն. Թշուառական առնէ մեղքն զմարդն... – Հարցեալ եղեւ Բիաս, որ էր մի
յեւթանց փիլիսոփայից...
է.
350բ-3ա ՁԸ.
Դարձալ Յաղագս գարշութեան մեղաց, ի բանն. [Ա]պականեցան եւ պղծեցան յանօրէնութեան իւրեանց – Որպէս ասէ փիլիսոփայն. Ամենայն ապականութիւն
բնականապէս է...
Բ. [Բանք զանազանք]
ա.
5բ-6ա [Օրհնութիւնք
եւ նախերգանք քարոզից] – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարքմանութեան...
բ.
406ա Զի՞նչ
է խոհեմութիւն – Խոհեմութիւն է յիշելով զանցեալն,
կարգաւորել զներկայն...
գ.
407ա-12բ ՃԲ.
Քարոզ ի Գէորգեայ վարդապետէ Վասն Երուսաղէմի, ի բանն, որ ասէ. Մտցուք ի յարկս նորա,
եւ երկիր... – Ասէ ուրեմն ի Ղուկա Աւետարանին. Իբրեւ էջ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս ի լեռնէ անտի...
դ.
412բ-4ա Դաւանութիւն
համառօտ եւ հարկաւոր ամենայն քրիստոնէից,
քարոզողաց եւ լսողաց – Հաւատամ
եւ խոստովանիմ, դաւանեմ եւ երկրպագեմ...
ե.
414ա-6բ [Գովեստ
յամենասուրբ Աստուածածինն, ի գերագով վարդապետն Գրիգորէ Սկեւռացւոյն. ձեռ. 1521, 423ա] – Բարեբանեալ
ես ամենասրբուհի Աստուածածին, երկին վեհագոյն...
զ.
419ա-23բ ՃԳ.
Ասացուածք. Այր ոմն ազնուական գնաց յաշխարհս հեռի` առնուլ իւր թագաւորութիւն
եւ դառնալ – Արդ, ե՛կ նախ տեսցուք, թէ ընդէ՞ր ամենայն ուրեք
Տէրն առակաւ խօսի...
է.
423բ-8ա [Օրհնութիւնք
եւ նախերգանք քարոզից] – Արդ,
աւրհնեալն ի բնաւից ամենասուրբ Երրորդութիւնն...
ը.
428բ-30բ ՃԴ.
Քարոզ Յարութեան, ի բանն, որ ասէ. Ի գիշերի համբարձէք զձեռս – Բեր նախ տեսցուք, թէ ընդէր.
Ի գիշերի ասէ...
թ.
431ա-4բ ՃԵ.
Սահման հաւատոյ Հայաստանեաց եկեղեցոյ գրեալ ի Ներսիսէ հայրապետէ Հայոց` ի խնդրոյ
քրիստոսասէր թագաւորին Մանուէլի – Թէպէտ եւ
առատութիւնն մտաց եւ բանի ոչ տայ թոյլ...
ժ.
435բ ՃԴ.
Ոսկէբերանի – Ասէ հրեշտակապետն. Մի՛ երկնչիր, Մարիամ...
ժա.
435բ-7բ ՃԶ.
Խաչատուրու Կեչառուեցու ժողովեալ ստոյգ օրինակէ Վասն գալստեան Աստուծոյ առ
մարդիկ կուսածին թագաւորին Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ, զժամանակն եւ զթագաւորն համառօտիւք
– Աւծեալն Աստուած եւ Արարիչն յաւիտենից ծնանի [ի] քաղաքի Դաւթի... Եւ այս
ըստ այսմ սարասի: Յիշեայ զՏէր Խաչատուր Կեչառուեցի ի Տէր եւ գծող սմին ի սուրբ
զաղօթս ձեր:
ժբ.
437բ-9ա Մեծի
ուրբաթի յորժամ բազկա[տա]րած բարձրացաւ Բանն Աստուած բեւեռեապի[ն]դ սեւեռմամբ ի վերայ ի խաչին կիպարեայ – Այլ եւ
դողումն առ իս արագ իսկ ժամանեցին...
ժգ.
439ա Կարգ
ականցն – Առաջին` զըմրուխտ...
ժդ. 439ա Եւ առցես նիւթ իւղոյ – Ծաղիկ
ընդիր զմռնեայ Շ. (500) սիկղ... եփեալ
դորակ մի ձիթով:
ժե.
439բ-40բ Բառք
քերականութեան (Բառք Քերականի) – Վերծանութիւն`
ընթերցողութիւն... Տարորոշել` բաժանել:
ժզ.
440բ Հոլովք
անուանց – Աստուած` ուղղական... Է Աստուած`
հոշական:
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԶ-ԺԷ դդ.
ա.
1ա [Քաղուածք
քարոզից] – Դարձեալ, ահա, ճշմարիտ աւրինակ ապաշխարութեան...
բ.
1բ-2բ Վասն
անքուն որդանցն – Պարտ է գիտել, զի ի կատարումն աւուրց եւ ժամանակաց, յաւուր ուրբաթուն վերջին...
գ.
3ա [Քաղուածք
ի Ռամգրոց] – Առաջի Լահիան է, Բ. (2) կապտ, Գ. (3) կապտ...
դ. 3ա [Ոջլի դեղ] – Շիրիկ ձէթն եւ զխունկն իրար եփէ...
ե.
3ա [Լուոյ
դեղ] – Զտատաշն եփէ...
զ.
6բ [Ի բանից
իմաստնոց] – Եւ որ յաղթէ ուտելոյ եւ ըմպելոյ,
յաղթէ ամենայն ցանկութեան մարմնոյ (այսքան):
է.
6բ-7 Խրատք
մեղւի – Երբ ձունն ցամաքի եւ ջեր լինի եւ գարուն...
ը.
196բ-7ա [Ոջլի
դեղ (ԺԵ. դ.)] – Սնդիկն
եւ հինաեան եւ զհանած ընկոյզն միա//չափ
ընդերար խառնէ՛...:
թ.
406ա [Պահապանք
ննջեցելոց] – Մաքսիմոս... Անտոնինոս են ննջեցելոց պահապան:
ժ.
Բա [Դեղ
քոսի] – Քացախ ու կոտմուկի սերմն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
47բ Խոշորութեան գրոյս մի մեղադրել, սուրբ եղբա՛յր, այլ զեղկելի անձն իմ յիշեա՛
ի Տէր (նման` 238բ, 243բ, 434բ):
90բ-1ա (ստ. լս.) Երկրորդ կիրակիս Աղուհացից մեծ տրտմութիւն եհաս// զմեզ, զի տունն
փլաւ ի մէջ գիշերի եւ սպան զգեղեցկա//տիպ,
զփափկայձայն, զերկարոգի, զլի ամենայն շնո//րհօք` զՍարգիս դպիր եւ զհայրն իւր եւ զմայր եւ զերիս// եղբայրսն
եւ զքոյրն յանկարծամահ, ողորմ ամենայն տեսողաց եւ սուգ անմխիթար արեան մերձաւորացն
Սէրեւկլի (Սերեւիլի՞) գեղ:
193բ Զմեղապարտ
գրիչ յիշեա՛ ի Տէր (նման` 253բ, 328բ, 338ա, 342բ, 356բ, 397բ):
210բ Աւաղ ի քնոյ
չարես:
250բ Զմեղւուցեալս Արարչին իմ եւ զունայնս ի բարի գործոց
/// (քերուած) պիտականուն վարդապետ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, աղաչեմ զձեզ:
261ա Յիշեա, Քրիստոս
Աստուած, զմեծ րաբունապետն` Գրիգ[ո]րիոս, որ բազում երկամբ
զՔարոզագիրքս ընծաեաց ազգիս մեր, եւ զԹումա վարդապետ հեզահոգի եւ ամենայն
աւրհնութեանց արժանի, որ զօրինակս ետ, եւ զմեղուցեալ գծողս, զի կար իմ այս էր վասն
օժար կամացս:
298բ Եւ զիս յիշեա՛,
ով սիրելի եղբայր ի վարդապետաց Պետրոս:
307բ Ընկալ ի
տխեղծ մատանց զսակաւ գիծ յիշատակ սիրոյ եւ յիշելն զմեզ մերայովքն, յիշեալ լիցիս ամենայն
քոիւքն ի Տեառնէ, ով սիրելի եղբայր իմ ի Քրիստոս սոսկ տէր /// (քերուած):
371ա (ի ստ. լուսանցս) Յաւրինակն
սխալած էր:
393բ Աղաւթիք
սուրբ առաքելոցս, Աստուած, թողութիւն շնորհեսցէ /// (քերուած) ննջեցելոցն, որ թուխթըս ետ, եւ իմ մեղապարտ գրչիս պիտ/// (քերուած)
եւ որ զԱմէն ասէ, աւրհնի յԱստուծոյ:
418բ Յիշեցէ՛ք
ի Քրիստոս զմեղսամած գիրչակս, զի աշխատութեամբ գրեցի, զի գիրքս կապած էր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
406ա (ԺԵ-ԺԶ.
դդ., լուացուած, առանձին բառեր հազիւ նշմարելի) Արարիչ [Աստուածն] ողորմի տէր Մաթ[էոսին] /// ան, որ տուեց /// Քարոզգրոց եւ իշատակ
արար ի ձեռն Եաղ /// Կի///ին ///եթ /// ետ մահու /// յիշատակ ի յաթո[ռ] /// լաւ պահօղն
աւրհնի յԱստուծոյ:
2155
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԶ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Խաչայտուր կր.։ ՍՏԱՑՈՂ` Մելքէսէթ
հերպետ:
ԹԵՐԹ՝ 386-4 (տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ).
չգրուած՝ 3աբ, 383ա, 384աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԲx12 (ԺԹ, ԼԲ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
18,5x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14x9,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր։ ՏՈՂ՝ 22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ կտաւ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 5ա: Լուսանցազարդ` բուսական (5ա): Զարդագիր`
հանգուցագիր (5ա): Գոյներ` կարմիր, կանաչ.
լուսանցակողերը` կարմիր (գունաթափ):
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Մարկոսի:
Ժ. դ.: 2 (թ. 1-2) +2 (թ. 385-386), ստացուած 2 թերթերի վերին կեսերի ընդերկայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (16,5x9), բոլորգիծ երկաթագիր, 12 տող: Կարդալ` 386բ, 385ա, 385բ, 386ա «/// [ելա]նէ
ի նմանէ... ի մէջ սահմանացն///» (Է. 15-31), 1բ, 2ա, 2բ, 1ա «/// ոչն է ընդ մեզ...
այր զհայր իւր ///» (Թ. 39-Ժ. 7):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան թեթեւ հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր: Կազմի
եզրերը մաշուած, դռնակը եւ կապիչներից մէկն ընկած: ԺԷ. դ. նորոգուած, տեղ-տեղ կարկատուած,
սկզբից եւ վերջից աւելացուած 2-ական թերթ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-382բ Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ
1. [Քարոզք
յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. 1. Ա-Գ/չիք: Դ/5ա-14բ: Ե-Թ/չիք: Ժ/21բ-9ա: ԺԱ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/29ա-42բ: ԺԴ/42բ-52ա: ԺԵ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/255ա-61ա: ԽԸ/267բ-76ա: ԽԹ/261ա-7բ: Ծ-ԾԸ/չիք: ԾԹ/276ա-84բ: Կ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/104ա-12ա: Հ-ՂԲ/չիք: ՂԳ/14բ-21բ: ՂԴ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/318ա-22բ: ՃԴ/չիք: ՃԵ/141ա-56բ (կրկն.՝ 323ա-32բ): ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/332բ-40բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/340բ-9բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/340բ-9բ: ՃԺԳ/350բ-7ա: ՃԺԴ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/357ա-65ա: ՃԻ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/365բ-72ա: ՃԼ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/372ա-82բ (վրջ. «սկիզբն աւուրն զկէսաւրն եդին»):
ՃԼԵ-ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/284բ-96ա: ՃԽ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք
յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ԺԵ/չիք: ԺԶ/296ա-309բ: ԺԷ-ԼԱ/չիք: ԼԲ/204ա-13ա: ԼԳ-ԼԴ/չիք: ԼԵ/213ա-9բ: ԼԶ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/246բ-55ա: ԽԸ-ԾԵ/չիք: ԾԶ/112բ-6ա: ԾԷ/116ա-23ա: ԾԸ/123ա-31ա: ԾԹ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/131բ-41ա: ԿԳ/219բ, 228աբ, 220ա-30բ: ԿԴ-ԿԶ/չիք: ԿԷ/238բ-46բ: ԿԸ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/52բ-67ա: ՀԶ/230բ-8ա: ՀԷ/172ա -9ա: ՀԸ/179ա-87ա: ՀԹ/187բ-95ա: Ձ-ՂԸ/չիք: ՂԹ/195բ-204ա: Ճ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/309բ-18ա: ՃԺԱ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/156բ-62ա: ՃԼԴ-ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/162ա-70ա: ՃԼԷ/170ա-2ա: ՃԼԸ-ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/67ա-78բ: ՃՀԶ/78բ-88բ: ՃՀԷ/չիք: ՃՀԸ/88բ-94բ: ՃՀԹ/չիք: ՃՁ/94բ-104ա:
Բ. Յաւելագրութիւն,
ԺԷ. դ.
ա.
4ա [Քառեակ] – Աստուածն ամենայնի, որ բարեգութն է, / Դարձի մեղաւորաց նա կամեցօղ
է, / Աբէնէր արքայն զաւակ պարգեւէ,
/ Այն որ ի փոշդընկոյն վարդ բօսուցանէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
112ա Զմեղայպարտ գրողս յիշեցէ՛ք
ի Քրիստոս, եւ Աստուած զձեզ յիշէ:
219բ Ո՜վ ընթերցողք, այս Ա. (1) աւղ (այսպէս) թուղթս շրջմոլ է դրվեր, Ժ. (10) թուփ անցի՛ր
եւ կարդա՛ (տե՛ս «Ձ, ԿԳ):
238ա Դարձեալ յերես անգեալ աղաչեմ զսուրբ մանկունք
եկեղեցոյ, որք հանդիպիք սմա կար[դ]ալով կամ աւրինակելով` զՄելքէսէթ հերպետն եւ զծնաւղս իւր յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս. ընդ
նմին եւ զմեղապարտ գրիչս` Խաչայտուր սուտանուն կրաւնաւորս, որ միայն զանունս իմ եւ
գործս ոչ ունիմ:
309բ Որ եւ զմեզ արժանաւոր արասցէ Քրիստոս սիրոյն իւրոյ եւ ողորմութեան: Զմեղաւոր
գրիչս` Խաչայտուր սուտանուն կրաւնաւորն յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, եւ
Աստուած զձեզ յիշէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Պտռկ-պհպ. Աբ (հին շղագրով) Ի թվին
ՋԾԳ. (1504):
Պտռկ-պհպ.ի վրայ գրուած այս
թուականը կարող է լինել ձեռագրի կազմելու ժամանակը:
2. 208ա Ես` մեղայոր [Յովհա՞նն]եսս գրեցի. թվին ՌՃԻԴ. (1675) գնացի Սուրբ Խաչին:
3. 227բ Ես` Սահակս գրեցի, Աստուածածին
գնա|228ա|ցի թվին ՌՃԻԴ. (1675):
4. 4ա (ԺԷ. դ.) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Պօղոս վարդապետ, որ մէ օրն (այսքան):
5. 4ա (ԺԷ. դ.) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ` Գրիգոր վարդապետէ, որ է Ձորագեղեցի. ամէն (կրկն.՝ 383բ):
6. Աբ (ԺԷ դ.) ԸՌ. (8000) դի[ա]ն ինձ հաս: 3ա
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 4բ
(Ա-Զ քարոզների ցանկը ԺԸ. դ. շղագրով): 3ա Ներել զյանցանս մեր, հասցէ:
2156
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Տփխիս |
ՋԱ.– 1452 |
ԳՐԻՉ՝ Ստեփաննոս րաբունապետ (2ա-228բ),
Յովանէս քհյ. (228բ-497բ), Անանուն (498ա-529ա)։ ՍՏԱՑՈՂ` Ստեփաննոս րաբունապետ:
ԹԵՐԹ՝
531. չգրուած՝ 530ա: ՊՐԱԿ՝ 1x7+Ա-ԽԴx12 (ԺԴ 11, ԺԵ 14, ԺԷ 10, ԻԵ 10, ԽԱ 3, ԽԲ
10)+1x10։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18,5x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (14,2x10): ԳԻՐ՝
բոլորգիր։ ՏՈՂ՝ 31-33: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ վանդակազարդ կտաւ. լուսանցակողերը`
կարմիր (գունաթափ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 9ա: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային, յուշկապարիկ: Զարդագիր` կենդանագիր (9ա), հանգուցագիր:
Գոյներ` շագանակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ճաշոց: ԺԱ-ԺԲ.
դդ.: 1 (Ա) + 1 (Բ), ստացուած եզրահատուած 2 թերթից: Մագաղաթ, երկսիւն (17,5x13),
բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 16 (Ա), 13 (Բա), 11 (Բբ): Կարդալ` Աաբ «///արկաք զիշխանութիւնս...
եղեց նմա///» (Ա. Կորնթ. Թ. 12-23), Աբ «/// Ընթերցուած ԺԱ. յԵբրայեցւոց թղթոյն սկիզբն.
Բազում մասամբք ///», (Ա. 1): Բբ-Բա «/// առաջի կտրչի... յաջ յահեակ թռո[ւսջիր]
///» (Ես. ԾԳ. 6, ԾԴ. 2):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր, անկիւնները բամբակակալած:
Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը՝ մաշուած, դռնակը մկնկեր, դռնակի աստառն ու կապիչներն
ընկած: Յետագայում քանիցս նորոգուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 2ա-7բ Այս ինչ է ի գիրս Քարոզիս Առաջին հատորի – Ա. Առաջին` Նախերգաբար վասն տարեմտին... ՃԼԳ.
Յովհաննու եւ Յակոբայ...
Ցանկում նշուած է 133 քարոզ,
սակայն առկայ քարոզների իրական քանակը 144 է, այդ թվում 127ը` Ձմեռան հատորից, 8ը`
Ամառան, 2ը` արտաքոյ նոցունց, իսկ 7-ը` այլ հեղինակների գործեր են:
1. 8բ [Գ]րիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յովհաննու
Որոտնեցոյ, արարեալ Բանս խրատականս, ոգէշահս եւ հանճար[ս], իմաստայեղս, ի մեկնութիւն
եւ ի գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց...
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/9ա-15բ: Բ/15բ-7բ: Գ/17բ-21ա (17բ «Ով եղբայր, թէ ժամանիս եւ գրես զայս քարոզս
կամ աստ գրէ կամ ի կարգն յԷ-ն համարն»): Դ/21բ-6ա: Ե/26ա-30բ: Զ/30բ-7ա: Է/չիք: Ը/37բ-41ա: Թ/41ա-5բ: Ժ/45բ-8բ: ԺԱ/չիք: ԺԲ/48բ-52բ: ԺԳ/52բ-7ա: ԺԴ/57ա-60բ: ԺԵ/չիք: ԺԶ/61ա-3բ: ԺԷ/63բ-7բ: ԺԹ/68ա-71ա: Ի/չիք: ԻԱ/71ա-4բ (սկ. «Ասեմք նախ` եթէ այն է հարկաւոր»): ԻԲ/74բ-7ա: ԻԳ/77ա-81ա: ԻԴ/չիք: ԻԵ/81ա-5ա: ԻԶ/85ա-7ա: ԻԷ/87ա-9բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/89բ-93ա: Լ-ԼԱ/չիք: ԼԲ/93ա-6բ: ԼԳ/չիք: ԼԴ/96բ-100ա: ԼԵ/չիք: ԼԶ/100ա-4բ: ԼԷ/չիք: ԼԸ/104բ-9ա: ԼԹ/չիք: Խ/109ա-12բ: ԽԱ/112բ-6ա: ԽԲ/չիք: ԽԳ/116բ-9բ: ԽԴ/119բ-23բ: ԽԵ/123բ-7ա: ԽԶ/127ա-31ա: ԽԷ/131ա-3բ: ԽԸ/133բ-7ա: ԽԹ/137ա-9բ: Ծ/139բ-44բ (141բ գրչից` «Ի կարմիր նշանէս հետ
սերտ ուսի՛ր, զի պատասխանի է ընդդէմ ֆռանկաց»): ԾԱ/144բ-6ա: ԾԲ/146ա-8բ: ԾԲ-ԾԳ/չիք: ԾԴ/148բ-9ա: ԾԵ/149ա-50բ: ԾԶ/150բ-2բ: ԾԷ/152բ-4բ: ԾԸ/154բ-6բ: ԾԹ/156բ-9բ: Կ/159բ-64բ: ԿԱ/164բ-8բ: ԿԲ/168բ-7ա: ԺԴ/57ա-60բ: ԺԵ/չիք: ԺԶ/61ա-3բ: ԺԷ/63բ-73բ: ԿԳ/173բ-6բ: ԿԴ/չիք: ԿԵ/176բ-80ա: ԿԶ/180ա-5բ: ԿԷ/185բ-90ա: ԿԸ/190ա-2ա: ԿԹ/192ա-5բ: Հ/195բ-9ա: ՀԱ/199ա-202բ: ՀԲ/202բ-4ա: ՀԳ/204ա-6ա: ՀԴ/206ա-7բ: ՀԵ/207բ-10բ: ՀԶ/210բ-3բ: ՀԷ/213բ-7ա: ՀԸ/217ա-21բ: ՀԹ/221բ-5ա: Ձ/225ա-8բ: ՁԱ/228բ-31բ: ՁԲ/չիք: ՁԳ/231բ-4ա: ՁԴ/234ա-7բ: ՁԵ/237բ-41ա: ՁԶ/241ա-4բ: ՁԷ/245ա-8բ: ՁԸ/248բ-54բ: ՁԹ/254բ-7ա: Ղ/257ա-9բ: ՂԱ/259բ-63ա: ՂԲ/263ա-7ա: ՂԳ/267ա-9բ: ՂԴ/269բ-72ա: ՂԵ/272ա-5ա: ՂԶ/275ա-81ա: ՂԷ/281ա-7ա: ՂԸ/287ա-90ա: ՂԹ/290ա-3բ: Ճ/294ա-6բ: ՃԱ/296բ-8ա: ՃԲ/298ա-300ա: ՃԳ/300ա-2ա: ՃԴ/302ա-4բ: ՃԵ/305ա-9բ: ՃԶ/309բ-15բ: ՃԷ/315բ-20բ: ՃԸ/320բ-6բ: ՃԹ/326բ-31բ: ՃԺ/331բ-5բ: ՃԺԱ/325բ-41ա: ՃԺԲ/341ա-5բ: ՃԺԳ/345բ-8բ: ՃԺԴ/348բ-52ա: ՃԺԵ/352ա-5ա: ՃԺԶ/355ա-8բ: ՃԺԷ/358բ-63ա: ՃԺԸ/363ա-7ա: ՃԺԹ/367բ-71ա: ՃԻ/371ա-6ա: ՃԻԱ/376ա-8բ: ՃԻԲ/382ա-6բ: ՃԻԳ/378բ-82ա: ՃԻԴ/386բ-9բ: ՃԻԵ/389բ-93բ: ՃԻԶ/393բ-6ա: ՃԻԷ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/396ա-8բ: ՃԼ/398բ-402բ: ՃԼԱ/402բ-4բ: ՃԼԲ/404բ-9ա: ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/409ա-14բ: ՃԼԵ/414բ-8ա: ՃԼԶ/418ա-21ա: ՃԼԷ/421ա-4ա (424ա-8բ տե՛ս 3): ՃԼԸ/428բ-33ա: ՃԼԹ/չիք: ՃԽ/433ա-8ա: ՃԽԱ/438ա-46բ (մի հատուած առանձին խորագրուած`
446աբ «Վասն Յարութեան. Եւ թէ հարցանէ ոք, թէ. Վասն է՞ր ոչ ետ թոյլ Մարիամու մերձենալ
առ ինքն»): ՃԽԲ/446բ-52ա: ՃԽԳ/452ա-4ա: ՃԽԴ/454ա-5բ: ՃԽԵ/455բ-60բ: ՃԽԶ/460բ-4բ: ՃԽԷ/464բ-9բ: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ԽԱ/չիք: ԽԲ/524բ-6բ: ԽԳ-ՀԹ/չիք: Ձ/526բ-9ա: ՁԱ-ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/469բ-75ա: ՃՀԶ/475ա-9բ: ՃՀԷ/487ա-92բ: ՃՀԸ/479բ-83ա: ՃՀԹ/չիք: ՃՁ/483ա-7ա: ՃՁԱ/492բ-6բ: ՃՁԲ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա.
424ա-6բ Նորին Քարոզ դարձեալ վասն Յարութեան. ի բանն,
որ ասէ. Յարեաւ Աստուած, եւ ցրուեցան թշնամիք... – Հրամայեաց Աստուած երբեմն մեծին Մովսէսի...
բ.
426բ-8բ Դարձեալ ի նոյն խորհուրդ. Յարիցէ Աստուած, եւ
ցրուեսցին ամենայն թշնամիք – Տեսցուք
այժմ զերկրորդ հարցումն, թէ. Ո՞յք են թշնամիք...
Բ. [Քարոզք զանազանք]
1. ա.
498ա-500բ [Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. (ձեռ.
814, 358ա)]. Ջանացարուք մտանել ընդ նեղ դուռն...
– Զայս ասելով ուսուցանէ. մի՛
վայրապար եւ ոչինչ զմուտ կենացն յաւիտենից...
բ. 500բ-5բ Նորին Մատթէոս վարդապետի
Քարոզ ի բանն. Մի՛ սպանանէր –
Ուղեւորք ի ճանապարհս ընթանան...
գ.
505բ-9ա Նորին Քարոզ ի բանն. Մի՛ շնանար, մի՛ ցանկանար, մի՛ գողանար
– Գիտելի է, զի երեւելի արարծքս...
դ.
509ա-11բ Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Արթուն
կացէ՛ք – Գիտելի է, զի ի Գիրս
սուրբս Դ. (4) ազգ քուն լսի...
ե.
511բ-5բ Քարոզ վասն մահու, ի բանն. Մահ մեղաւորին չար
[է] – Արդ, ի բանէս յայսմանէ...
զ.
515բ-8բ Մատթէոս վարդապետի` Գալստեանն. Եղիցի գօտիք ձեր
պնդեալ – Գիրս այս կոչի Երկրորդ
գալուստ...
2.
518բ-24բ Գէորգա Եզնկացոյ Քարոզ սուրբ Յակոբայ, ի բանն.
Ես եմ հովիւն քաջ – Զիա՛րդ ի սկզբան
բանիս խնդրեսցուք, թէ է՞ր աղագաւ...
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ. դ.
ա.
1բ [Ողբ մեռելի] – Այս թէ եհաս դառն հրավէր,
/ Եւ դատաստան, ճար չունէր...
բ.
7բ-8ա [Ողբ մեռելի] – Ինձ չէ ատեն, ոչ ժամանակ,
մեռանելոյ, / Ոչ նեղ զընտան եւ գերեզման
մտանելոյ...
գ.
530բ-1ա [«Տաղ ի վերայ նորաշէն տան եւ այգոյ ասացեալ». ձեռ. 2394, 143ա] – Յամէն առաւաւտ եւ լուս / Պլպուլն էր նըստել յայգուս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
21ա Ո՜վ սուրբ
ընթերցողք, զանպիտանս եւ զանարժան պիտականուն Ստեփանոս յիշեցէ՛ք,
եւ Քրիստոս զձեզ յիշէ (նման` 57ա, 207բ):
116ա Ո՜հ, ո՜հ
եւ զընկղմեալս ի խորս չարեաց, զանազան մեղօք, եւ ոչ գտանեմ հանգիստ հոգոյս ի խղճէ
մտաց: Աղաչեմ յիշել ի Տէր, եւ Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն (192ա):
150բ Վա՜յ իմ
աւուրն ծնընդեան,
Որ կու տանջիմ
իբր ի զընտան:
478ա Ո՛վ եղբարք,
յիշեցէ՛ք յաղօթս ձեր զՄարիամ, որ օգնական եղեւ ի ծախս
գրոցս:
496բ Փա՜ռք եւ գոհութիւն համագոյ եւ համապատիւ միասնական Սուրբ Երրորդութեանն
եւ միոյ Աստուածութեանն, անեղի, անմահի, անպարագրի, միշտ Էի, գերագոյի, անհասի եւ
մշտնջենաւորի, այժմ եւ անզրաւ յաւիտենիւ. ամէն: Արդ, գրեցաւ աստուածային մատեանս
եւ վարդափթիթ բուրաստանս այս, որ կոչի Քարոզգիրք, արարեալ եւ հաւաքեալ արի եւ քաջ
հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի` Գրիգորի Որոտնեցոյ փոխեցելոյն առ Քրիստոս: Եւ եղեւ զրաւ աւարտման
սորա ի Փայտակարան մայրաքաղաքս, որ կոչի Տփխիս, ի դրան Կամակատար Սուրբ Աստուածածնիս եւ Գէորգեա զօրավարիս, ի հայրապետութեան
Գրիգորի Վաղարշապատու պատրիարգի եւ ի վերադիտողութեան նահանգիս Վրաց տէր Ղուկասու Հաղբատայ արքեպիսկոպոսի, եւ ի թագաւորութեան Վրաց Գէորգեայ Բագրատունոյ. զոր պահեսցէ Տէր Աստուած պարագայց |497ա| ամաւք
յաղթող ի վերայ թշնամեաց խաչին Քրիստոսի: Բայց ցանկացող եղեալ այսմ հոգելից եւ արդիւնաշահ
մատենիս երիցս երանեալ երջանիկ եւ սրբասնեալ եւ գերիմաստ գիտութեամբ ճոխացեալ եւ
շքեղացեալ քաջ րաբունիս Ստեփանոս
եւ իւրով ձեռամբն գրեաց մինչ ի
յԱղուհացից երրորդ կիրակէն, եւ զայլն գրել ետ` ի վայելս անձին իւրոյ եւ ի յիշատակ հոգւոյ
իւրոյ եւ ծնաւղաց իւրոց: Արդ, յերես անկեալ աղաչեմ եւ հայցեմ ի ճաշակողացդ ի հոգեւոր
սեղանոյս եւ աղաչանս բազումս մատուցանեմ սիրողացդ իմաստութեան, որք լուսաւորիք
գիտութեամբ ի սմանէ եւ մասին սակս հանդիպիք գաղափարելով կամ կարդալով կամ տեսանելով,
յիշեսջիք զվերոյգրեալ զստացօղ սորա` զանյաղթ
փիլիսոփայ եւ զսրբասնեալ րաբունապետս զՍտեփաննոս եւ զհայր
սորին` զՎարդան եւ զմայրն` զԴէդախաթուն եւ զեղբարսն
(անուան տեղը բաց) եւ ամենայն արեան մերձաւորսն` զկենդանիսն եւ զհանգուցեալսն
ի Քրիստոս, այլ եւ զըստ հոգւոյ հարազատն, զսնընդակից եղբայր սորա` զՅովանէս
ճգնազգեաց կրօնաւոր, որ առիթ եղեւ սմա եւ օգնական ի յուսմունս իմաստութեան եւ բազում
աշխատութեամբ ծառայեաց, զոր Տէր հատուսցէ զվարձս վաստակոց սորա ընդ միոյն բիւրապատիկ
ի հանդերձեալ կեանսն: Նա եւ զգերապատիւ եւ զնրբահայեաց եւ զզարդարեալն իմաստութեամբ
եւ զբարձրացեալն աստիճանաւ` զըստ հոգոյ հայր եւ զուսուցիչ սորա` զԿարապետ րաբունապետ, որ բազում աշխատութեամբ ուսոյց զվարդապետական եւ զերաժշտական
գիտութիւնս, զոր Տէր Աստուած պահեսցէ զնա որպէս զջահ անշիջանելի` ի պարծանս եւ ի
պայծառութիւն կաթուղիկէ եկեղեցոյ, եւ յետ աստեացս ընդ սրբոց վարդապետացն դասակից
եւ պսակակից արասցէ: Դարձեալ աղաչեմ զհանդիպողսդ, զի ընդ վերագրելոցս յիշման արժանի
առնէք եւ զիս` զմեղուցեալ գծող սորա զՅովանէս` անուամբ քահանայ եւ
ոչ գործով, եւ թողութ[իւն] [խնդ]րել աններելի մեղաց իմոց, որ բազում ջանիւ աւարտեցի
զսա ըստ իմում կարի, |497բ| եւ սխալանաց եւ խոշորութեան գրիս անմեղ լերո՛ւք, զի
վասն օրինակին շտապով գրեցաւ, այլ եւ կար մեր այսչափ էր: Այլ եւ յիշեսջիք եւ զեղբարքս
մեր ըստ հոգոյ, որք օգնական եղեն գրոցս` ո՛րք քարտէս կոկելով, ո՛րք խազելով եւ ո՛րք
այլ պիտոյիւք, եւ որք յիշէք բարի յիշմամբ եւ աներկբայ հաւատով, յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ
Աստուծոյ մերոյ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն: Բայց աւարտեցաւ սա ի թվաբերութեան Հայկազեանս տովմարի ՋԱ. (1452),
մայիս ամսոյ յերեքն:
496բ-7բ` համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Բ, էջ 17-18:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 8ա (ԺԷ դ.) Քարոզգիրքս յիշատակ
է Կարապետ վարդապետին, զոր ստացաւ զսայ եւ ետ վերըստին նորոգել /// (1
տող քերած) նին` յիշատակ հոգոյ իւրո եւ ծնօղոց իւրոց եւ ամենայն ազգայնոցն ///
(3 տող քերուած):
8բ [Գիրք յիշատակ
է] Կարապետ վարդապետին /// (2-3
բառ քերուած):
37բ Գիրքս յիշատակ
է Կարապետ վարդապետին |38ա| ի դուռն Վարագա Սուրբ Նշանին (նման`
259բ-60ա):
497բ (Կից
գրչի յիշատակարանին) Ընդ վերագրելոցս յիշեսջիք եւ /// (քերուած, հաւանաբար`
«զԽաչատուր») իմաստուն եւ հանճարեղ քահանայ` զկազմող սորա,
հանդերձ ծնօղաւք եւ ազգականաւ: Եւ ես` Կարապետ վարդապետս ետու վերըստին նորոգել զՔարոզգիրքս եւ եդի ի դուռն
Վարագա Սուրբ Նշանիս` յիշատակ հոգոյ իմոյ, եւ որք ի սմա մասն ունին
/// (2 տող քերած, վրան` թուղթ փակցուած):
2. 475ա (ԺԷ. դ.) Քրիստոս Աստուած, սրբոյն Դաւթի մարգարէին եւ Յակովբայ առաքելոյն
բարեխաւսութեամբ թո՛ղ զյանցանս ստացողի գրոցս` խաւջայ Ամիրին եւ կենակցին իւրոյ` Սիթխաթունին եւ իւրոց զարմից եւ զաւակն. ամէն (նման` 479բ):
3. 529բ (ԺԷ. դ.) Փառք ամենասուրբ Երրորդութեան եւ մի Աստուածութեան` Հաւր
եւ Հոգոյն Սրբոյ. ամէն: Արդ, նորոգեցաւ աստուածային եւ վարդափթիթ բուրաստանս, որ
կոչի Քարոզգիրք, զոր արարեալ է եւ սահմանեալ քաջ հռետորին Գրիգորի Որոտնեցոյ
(այսպէս), ի պայծառութիւն մանկանց սուրբ եկեղեցո, եւ իմ տեսեալ զսա եւ ջերմեռանդ
սիրով ցանկացեալ, եւ ետու ԴՌ. (4000) դեկան Թումայ եպիսկոպոսին ի վանքն
Ճալեթու ի Շաքի եւ առի զսայ յիշատակ ինձ եւ ծնաւղաց իմոցն, հաւրն`
Կարապետին, եւ մաւրն` Խոշխաթունին եւ հանգուցեալ
հաւրեղբաւրն իմ` Գրիգոր կրօն<աւն>աւորին, որ մարտիրոսական մահուամբ փոխեցաւ առ Քրիստոս, եւ եղպարցն իմոց` Ներսէսին, Փանոսին եւ զաւակացն`
Արաին, Խլղաթին եւ ամենայն արեան մերձաւորաց իմոց` կենդանեաց եւ մեռելոց, եւ որ լիակատար
սրտիւ Աստուած ողորմի ասէ մեզ եւ նախնեացն մերոց, Աստուած իւրն ողորմեսցի. ամէն:
Արդ, ես` Մխիթար մեղապարտ եպիսկոպոս ի յերկրէն Մոկաց, ի վանացն Սուրբ Վարդանայ ի գեաւղաքաղաքէն
Նանենից, գնեցի զՔարոզգիրքս ի Շարուան եւ կազմեցի ի յերկիրն Գեղամայ, ի գեաւղն որ կոչի Վարդենիս, ի դուռն Սուրբ Աստուածածին, ի յառաջնորդութիւն
գաւառիս պարոնտէր Մելքեսեթին
եւ յիշխանութիւն պարոն Շահնարազարին, որ է յաղթող եւ զաւրաւոր ի վերայ այլազգաց, որպէս
Դաւիթ ի վերայ Գողիաթայ, զոր Տէր Աստուած անսասան կենաւք պահեսցէ զսայ ընդ երկայն աւուրս /// (շար. թափուած):
4. 1ա (ԺԷ. դ.) Գիրք, որ յաջաթ եմ
տուեր. Սաղմոսի մէկնիչ յԱռաքեալքն` մօտ Պետրոսն, Կենդանացին`
մօտ Գալկանց երէցն է, Հարցմունք`
մօտ ի Հալիֆէն է, Քերական մի` Կտուց յողկեցի (այսպէս):
5.
531ա (ԺԷ. դ.) /// զԲարսեղ, Գուլբէկին, զտէր Զաքարայ, Խոջամիր, Շահրամիր:
6.
1բ (ԺԷ-ԺԸ. դ.) Ի Սուրբ Պողոսայ ժամատու[ն]
քառասնից Սառային:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Այս
գիրս գրօղն շատ գիժ մարդ է եղած:
2157
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 246-1 (թռիչք՝ 191). չգրուած՝
1ա-25բ, 43ա-4ա, 150ա-60բ, 228ա-46բ: ՊՐԱԿ՝ 1x11+1x14+Ա-Ժx14 (Ա, Դ 12, Ե 11) + Ա-Էx12
(Ա 16, Գ չիք)+1x10: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «L...GVEDOG. 1718»: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
17,5x12,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14x8,4): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (տարբեր՝ ա. 26ա-149բ, բ.
161ա-227բ): ՏՈՂ՝ 25-26 (26ա-149բ), 24 (161ա-227բ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ սեւ կաշի` կապիչներով,
միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ թուղթ (մասն առաջին եւ վերջին պրակների). լուսանցակողերը`
ցայտկէն կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 161ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր (միայն՝ 161-227):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
թեթեւ հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի կաշին թեթեւակի քերծուած, գամերն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 26ա-30բ [Ի բանն. իմաստութիւն շինեաց իւր տուն] – [Հարց]. Զի՞նչ է իմաստասէրն եւ զի՞նչ իմաստակն...
[Պատասխանի]. Իմաստասէր կոչի, որ զբնական կրթութեամբ զբնութիւն էիցս քննեցին...
2. 30բ-2բ Վասն ճանապարհաց – Ճանապարհ
ասի եւ կոչի աստ կեանքս...
3. 33ա-4բ [Վասն գինւոյ] – Հարց. Զի՞նչ
շահ գինւոյն կամ զի՞նչ վնաս: Պատասխանի. Չափաւորն չէ խոտեալ ի Սուրբ Գրոց...
Բ. 1. 35ա-9ա – Քարոզ Մաթէոս վարդապետի ի բանն Ղուկասու. Այր ոմն ազնուական գնաց
աշխարհ հեռի... – Զի այր վասն բնութեան մերոյ
է...
2. 39բ-42բ Նորին Քարոզ Մաթէոս վարդապետէ, ի բանն. Ջանացարո՛ւք մտանել ընդ
դուռն նեղ – Զայս ասելով ուսուցանէ մեզ...
Գ. 44բ-149բ Համառօտ Գիրք քարոզից եւ կամ ասացուածոց ի վերայ ոմանց հարկաւորաց
եւ պիտանեաց նիւթոց եւ առարկայից, որք են միշտ առ ձեռն ունելիք եւ հարկաւորապէս
որոճալիք միաբանից սրբոյ եւ քրիստոսակերտի Աթոռոյս Էջմիածնի եւ եւս նուիրակացն:
Յարմարեցեալ եւ շարահիւսեալ ի յումեմնէ Սիմէօն վարդապետէ Երեւանցւոյ եւ ի միաբանէ
սոյնոյ Սրբոյ Աթոռոյս ՌՄԵ. (1756) թըւոջս
Հայոց
–
45ա-7բ Նախերգանք
եւ յառաջբանութիւնք քարոզից, որք ասել պատշաճին յայնպիսի տեղիս, ուրքան զասօղն մեծագոյն եւ գլխաւոր գտանիցի
եւ հրամայօղ իսկ քաչոզչին – Յայտնի իսկ է հարցդ
եւ եղբարցդ...
1. 47բ-111ա Քարոզ ի բանն Դաւթի, որ ասէ. Աստուած զհիմունս էարկ նմա յաւիտեան:
Ընկալաք, Աստուա՛ծ, զողորմութիւն քո ի մէջ ժողովրդեան քոյ, որ նկատէ ի բազմատեսակ
ողորմութիւնն Աստուծոյ եւ մանաւանդ ի յատկութիւն ազգիս Հայոց եւ ի գերազնուութիւն
աստուածակերտի Սրբոյ Աթոռոյն Էջմիածնի վերջապէս. Շարահիւսեալ եւ համեմատեալ
ի գրոց աստուածայնոց եւ արտաքոյ փիլիսոփայից յումեմնէ Սիմէօն յանարդիւն վարդապետէ
Երեւանցւոյ... – Ամենասրբոյ Հոգւոյն Աստուծոյ
քաղցրունակ քնարն...
2. 111բ-26բ Նորին Սիմէօն վարդապետի Քարոզ վասն Սրբալոյս եւ աստուածագործ
մեռոնին, արտահանեալ սրբոյն Դիոնէսիոսէ եւ սրբոյն Գրիգորէ Նարեկացւոյ – Առլցեալն Աստուածեղէն հոգւովն եւ հարստացեալն
աստուածայնով իմաստութեամբ...
3. 126բ-39ա Նորին Սիմէօն վարդապետի Քարոզ վասն եկեղեցականի քահանայապետութեանս
մերոյ: Արտահանեալ ի սրբոյն Դիոնէսիոսէ եւ յայլոց յաստուածայնոց գրեանց, ի բանն...
Մի է միջնորդն Աստուծոյ եւ մարդկան... – Արդ,
ըստ սրբազանից վարդապետաց...
4. 139ա-49բ Նորին Սիմէօն վարդապետի Քարոզ վասն Ողջունի, ի բանն... Յոր
տուն մտանիցէք, նախ ասասջիք. Ողջո՛յն տանս այսմիկ – Ամենաբարի բնութիւնն, ամէնաբաւական ողորմութիւնն...
Գ. [Քարոզք Մատթէոսի Ջուղայեցւոյ]
1. 161ա-8ա Մատթէոս վարդապետի արարեալ Պատճառ պահոցն բովանդակ Հարց: Օգնեա՛
Յիսուս – [Հարց.] Զի՞նչ ունի խորհուրդ Բուն
Բարեկենդանին...
2. 168ա-75բ Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ. Մարդ ի պատուի էր եւ ոչ իմացաւ
– Աստուածային զօրութիւնն, որ արարն մեզ...
3. 176ա-81ա Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ վասն մահու, ի բանն. Մահ մեղաւորի
չար է – Արդ, ի բանէս յայսմանէ զընդիմակ սորա
ճանաչեմք...
4. 181բ-4ա Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Արթուն կացէ՛ք եւ յամենայն
ժամ – Գիտելի է, զի ի Գիր[ս] Սուրբս չորս ազգ
քուն լսի...
5. 184ա-7բ Քարոզ ի բանն Աւետարանին, որ ասէ. Եւ թէ աջ ակն քո գայթակղեցուցանէ
– Արդ, զոր օրինակ, որ կամիցի ի նաւարկութիւն...
6. 188ա-90բ Մատթէոս վարդապետի Քարոզ վասն Աղուհացիցն առաջին աւուրն, ի բանն.
Լուացարուք, սրբեցարուք... – Ասէ ոմն ի սրբոց,
թէ. Աստուած բարեացն բարէգոյն է...
7. 190բ-4բ Նորին Մաթէոս վարդապետի Քարոզ պահոց վասն առաջին Գ.շաբթին, ի
բանն. Արդարութիւն արդարոյն ի վերայ նորին եղիցի – Նիւթական բնութիւնս մեր կրկին փոփոխումն ունի...
8. 194բ-9բ Նորին Մաթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Մի՛ գողանար – Գողութիւն յերկուս բաժանի...
9. 199բ-201բ Նորին Մաթէոս վարդապետի Քարոզ եւ խրատք վասն խոնարհութեան,
ի բանն. Որ խոնարհեցուցանէ զանձն – Արդ, հիմն
ամենայն առաքինութեանն է խոնարհութիւն...
10. 201ա-3բ Նորին Մաթէոս վարդապետի Քարոզ վասն աղօթից, ի բանն. Եօթն անգամ
աւուր աւրհնեցից – Յեղանակ աղօթից ուսուցանէ
մարգարէս...
Ե. [Քարոզք զանազանք]
1. 203բ-7ա Քարոզ Տիրատուր վարդապետի վասն ապաշխարութեան, ի բան Աւետարանին,
որ ասէ. Ապաշխարեցէ՛ք, զի մերձեալ է – Նախ տեսցուք
թէ զի՞նչ է ապաշխարութիւն...
Հմմտ. Գրիգոր Տաթեւացի, Հարցմանց գիրք, Ամառան հատոր՝ ՀԵ.:
2. 207ա-12բ Քարոզ ի բան առաքելոյն յառաջին Տիմոթեա թղթոյն. Աղաչեմ նախ
քան զամենայն... – Ասի ի սրբոցն, թէ. Հոգին
ունի զինքն առ Աստուած...
3. 213ա-7ա Քարոզ ցասման, ի բան. Այս ամենայն եկն ի վերայ մեր վասն մեղաց
– Ասէ ուրեմն մարգարէն սաղոմոսերգուն Դաւիթ...
4. 217ա-20բ Վասն ցասման, ի բանն. Տէր Աստուա՛ծ մեր, տո՛ւր մեզ – Ասէ ուրեմն մարգարէս ի գիրն Աստուածաշունչ...
5. 220բ-4ա Քարոզ վասն զղջման եւ ապաշխարութեան, ի բան Աւետարանին... Ոչ
է պիտոյ բժիշկ ողջաց – Արդ, պարտ է մեզ առ այս
ամէնաւրհնեալ բժիշկս գնալ...
6. 224բ-7բ Վասն որպիսութեան գործոց խոստովանահօրն առ խոստովանայորդին – Նախ եւ առաջին, զի խոստովանահայրն, որ է հոգեւոր բժիշկ...
2158
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Տիրատուր, Սիմէոն:
ԹԵՐԹ՝ 319ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԷx12 (Ա, ԺԵ,
ԻԷ 11, ԺԸ 10, ԻԳ 7)+ 1x5: ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18,5x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(13,5x10): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 27: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը
տախտակ. աստառը՝ կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր (պահպանուել է մասաբ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 4ա: Ճակատազարդ՝
204բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Մաշտոց (Կանոն մեծի այգուցն): Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 4 ամբողջական թերթերից: Մագաղաթ, միասիւն (13,4x9), ուղղագիծ երկաթագիր, 16 տող (լուսանցներում եւ տողընդմէջ նոտրգիր զանազան յաւելագրութիւններ): Կարդալ՝ Գբ-Դբ «/// Գոհանամ զքէն Տէր՝ Հայր Տեառն մերոյ... Արդ, պահեա՛, ամէնազաւր Տէ՛ր, զՀոգի սորա առ ամենայն սրբոց եւ սի[րելեաց
///»]:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, տեղ-տեղ խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Կազմի կաշին` քայքայուած,
մէջքը` վնասուած, եզրերը` մաշուած, դռնակն ու կապիչներն` ընկած: Պատառիկ-պահպանակները`
խունացած, ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1բ-314բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
1բ-2բ Այսքան քարոզ
կայ ի գիրքս – Առաջին քարոզ. Վասն տարէմտին...
ՀԳ. Վասն կուսութեան...
Չնայած նշուած է 73 քարոզ, սակայն քարոզների իրական քանակը հաւասար է 71-ի որովհետեւ ԼԴ. եւ ԿԳ. համարների վրայով թռիչք է կատարուած: Առկայ 71 քարոզներից 57-ը Ձմեռան հատորից են, իսկ 14-ը՝ Ամառան:
1. 4ա Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յովհանու
Որոտնեցոյ արարեալ բանս խրատականս... ի մեկնութիւն եւ գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց...
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/4ա-11բ: Բ-Գ/չիք: Դ/11բ-7ա: Ե/17ա-22բ: Զ-Ը/ չիք: Թ/22բ-8ա: Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/32բ-8ա: ԺԵ/28ա-32ա: ԺԶ/36բ-40ա: ԺԷ-Ի/չիք: ԻԱ/40ա-4ա (սկ. «Ասեմք նախ եթէ»): ԻԲ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/44ա-6բ: ԻԷ/46բ-9բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/49բ-54ա: Լ/չիք: ԼԱ/54ա-5բ: ԼԲ-ԽԵ/չիք: ԽԶ/55բ-9ա: ԽԷ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/59ա-62բ: Ծ/չիք: ԾԱ/62բ-4բ: ԾԲ-ԾԷ/չիք: ԾԸ/64բ-7ա: ԾԹ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/67ա-72բ: ԿԳ/չիք: ԿԴ/73ա-7ա: ԿԵ/չիք: ԿԶ/77ա-81ա: ԿԷ/81ա-6ա: ԿԸ/չիք: ԿԹ/86ա-90ա: Հ/90ա-4բ: ՀԱ/94բ-8ա: ՀԲ/չիք: ՀԳ/102բ-7ա: ՀԴ/98ա-9բ: ՀԵ/99բ-102բ: ՀԶ/չիք: ՀԷ/107ա-11ա: ՀԸ/չիք: ՀԹ/111ա-4բ: Ձ/չիք: ՁԱ/114բ-9ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/159բ-63բ: ՁԶ/չիք: ՁԷ/119ա-23բ: ՁԸ/123բ-30ա: ՁԹ/130ա-3ա: Ղ/133ա-5բ: ՂԱ/259ա-63ա: ՂԲ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/135բ-9ա: ՂԵ/139ա-43ա: ՂԶ/143ա-9բ: ՂԷ/149բ-56ա: ՂԸ/156ա-9բ: ՂԹ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/163բ-6բ: ՃԵ/չիք: ՃԶ/166բ-73ա: ՃԷ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/173ա-8ա: ՃԺ/չիք: ՃԺԱ/178ա-82բ: ՃԺԲ/չիք: ՃԺԳ/182բ-6ա: ՃԺԴ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/186ա-9բ: ՃԻ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/190ա-2բ: ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/192բ-5ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/195ա-201ա: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/201ա-4ա: ՃԼԷ-ՃԼԹ/չիք: ՃԽ/204բ-10ա: ՃԽԱ/210բ-7բ: ՃԽԲ/217բ-23բ: ՃԽԳ/չիք: ՃԽԴ/263ա-4բ: ՃԽԵ/223բ-8բ: ՃԽԶ/228բ-33բ: ՃԽԷ/233բ-8բ: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ՃԱ/չիք: ՃԲ/268ա-72բ: ՃԳ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/311ա-4բ: ՃԹ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/272բ-80բ: ՃԼԱ/280բ-6բ: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/286բ-91ա: ՃԼԵ/291ա-6ա: ՃԼԶ/296ա-9բ: ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/299բ-303ա: ՃԼԹ/չիք: ՃԽ/303ա-5ա: ՃԽԱ/305ա-11ա: ՃԽԲ-ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/239ա-45ա: ՃՀԶ/245ա-50բ: ՃՀԷ/չիք: ՃՀԸ/250բ-4բ: ՃՀԹ-ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/254բ-9ա: ՃՁԲ-ՃՁԸ/չիք:
3. 315ա-9բ Նախերգանք եւ օրհնութիւնք յետ քարոզից (խառն) – Ապաւինեալ ի Հոգին Սուրբ Աստուած ճշմարիտ...
Բ. Յաւելագրութիւնք՝
ԺԵ-ԺԸ. դդ.
ա. 2բ /// Եկտան, Մադան, Մադիամ, յորմէ Մադիանացիք...
բ. 3ա Անուանք կանանցն նահապետացն –Ադամայ՝
Եւայ, Սեթայն՝ Ազերայ, Ենովսայն՝ Նուենայ...
գ. 3ա Վասն Ժ. հարուածոց Եգիպտոսի – Առաջինն
է գետն...
դ. 3բ [Քաղուածք] – Ի մնայնշանակ
Հաւր՝ զարեգակն եւ Որդոյ՝ զճառագայթն եւ Հոգոյն՝ զերեւումն...
ե. 3բ [Վասն ժամանակաց] – Իմաստասէրքն
տարին ԾԲ. շաբաթն եւ աւր մի ասացին...
զ. 204ա [Վասն չափ կշռոց] – Քանքարն
ինն հազար դահեկան է...
է. 265ա-6ա Աւետաւոր ձայն մեղաւորաց: ՅԱստուածաշունչ գրոց, զի մի՛ յուսահատեսցի
(Ա-ԼԱ.) – Ա. Առաջինն այս է, զոր ասաց Եսայի.
Եթէ իցեն մեղք ձեր... ԼԱ. Արի՛ որ ննջեսդ...
ը. 266ա [Վասն հոգւոյ] – Այլ եւ հոգին
Դ. (4) առաքինութիւն ունի...
թ. 266բ [Մասն Քարոզի] – [Ա]սէ սուրբն
Դիոնեսիոս, եթէ. Յովաննէս մարգարէ էր...
Ժ. 265բ-6ա, 267բ [Վասն զենման] – Այլեւ
Մահմետն ձեր գրեալ է...
ժա. 266բ Թէ որքան խօսեցաւ [Աստուած] ընդ նախահարցն – Հարց. Քանի՞ցս անգամ խօսեցաւ Աստուած...
ժբ. 267ա [Ընդդէմ մահմեդականաց] – Նախ
որ ասեն ի լեզուս իւրեանցն այլազգիքն...
ժգ. 319ա [Հայատառ թուրքերէն] – Էթին`
կուզուսունի մանճանին` պէք էյիսինի... տահի` ճէնէտ ո լո՞ւր մու...
ժդ. 163բ [Տօմարական մանունք] – Թվին ՌՃԾԸ. (1709), վերադիր Հռօմայեցոց ԻԸ. զղջումն
գերազանց լուսոյն այսպէս արայ...
ժե. 1ա [Մանունք] – ԶՏէր ողորմեայն
վասն երեք պատճառի ասելոյ է...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 238բ Զեղկելի եւ զմեղապարտ գրիչս՝ զՏիրատուր եւ զծնողսն իմ աղաչեմ յիշել ի Տէր, եւ Աստուած զձեզ եւ զմեզ յիշէ յիւրում արքայութեանն.
նմա փա՜ռք յաւիտեանս. ամէն:
2. 2բ Զեղկելի եւ զանպիտան զգծօղ գրոյս՝ զՍիմէոն զանարժան ծառայս եւ զծնողսն իմ յ[իշ]եցէ՛ք յաղօթս ձեր եւ Աստուած զձեզ յիշէ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 4բ, 166բ, 204բ, 310բ (բոլորշի) «Յիսուսի Քրիստոսի ծառա Խուկաս վարդապետ. ՌՃԽԷ. (1698)»: 29բ, 116բ, 247բ (ութանկիւնի)
«Ղուկաս վարդապետ», (247բ, կնքադրոշմի
ներքեւում շղագրով՝ «Կռպօ յորջորջեալ»:
204բ, 247բ «Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Պետրոս վարդապետ. ՌՃԿԹ. (1720)»:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
1ա Այսօր անճառ լուսոյն ծագումն: Բան տկարութեանն Պէտրոսի, տգէտութեան Պօղոսիւ, գիտութեանն
եւ չարութեանն Յուդայի (տառեր):
2159
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Նոր Ջուղա |
ԺԷ. դար, ՌՃՁ. – 1731 |
ԳՐԻՉ՝ Պետրոս դպիր (ԺԷ. դ., 18ա-51բ,
62ա-278բ), Յակոբ աբղյ. (1731 թ., 5բ-7բ, 9ա-15ա, 17աբ, 52ա-61բ, 279ա-488բ):
ԹԵՐԹ՝ 492-8 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝
1ա-5ա, 8աբ, 15բ-6բ, 489ա-92բ: ՊՐԱԿ՝ 1x10+Ա-Խx12 (Լ 8, Խ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ (արեւելեան՝
ԺԷ. դ., լուսագծերով՝ 1731 թ.): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,5x11,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11x7,2): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (տարբեր` ըստ գրչաց): ՏՈՂ՝ 25 (4բ-7բ՝ 30): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կտաւ.
լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 4 (թ. 1-4)+4 (թ. 489-492) թերթ, թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 17ա, 274բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան
թեթեւ հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ. թանաքից մի քանի տեղ գրադաշտը
թեթեւակի գունափոխուած: Կազմի կաշին` ցեցակեր, եզրերը` մաշուած, կապիչներն` ընկած:
Ձեռագիրս 1731ին նորոգուել է Նոր Ջուղայում Յակոբ աբեղայի ձեռքով, ըստ որում` նորոգուած
մասն աւելին է քան հին մասը:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 5բ-488բ [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
9ա-12ա Այս ինչ է
ի Գիրս Քարոզիս Առաջին հատորի – Ա. Նախ՝ Վասն
ծնընդեանն... ԽԳ. Քառասուն եւ Գ. Երկրորդ
գալուստն... 12ա-5ա Երկրորդ հատոր Քարոզս ԽԴ. Առաջին՝ Նախերգաբար վասն օրինաց... ՁԵ. Ութսուն եւ Ե. Յայլմէ եւ վերջին
Քարոզ վասն փառաց...
Ցանկում նշուած քարոզներից 1ը՝ «ԿԲ. Վասն կռապաշտութեան... եւ Թ. հարցմունք» բացակայում է (-1), եւ 1 քարոզ ցանկից դուրս է մնացել (+1): Առակայ քարոզներից 46ը՝ Ձմեռան հատորից են, իսկ 39ը՝ Ամառան:
1. [Քարոզք Առաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/17ա-20ա: Գ/20ա-5բ: Դ/25բ-33ա: Ե-Ը/չիք: Թ/33ա-40ա: Ժ/40ա-5բ: ԺԱ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/45բ-53բ: ԺԴ-ԺԶ/չիք: ԺԷ/54ա-61ա: ԺԸ-ԻԱ/չիք: ԻԲ/61ա-6ա: ԻԳ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/66ա-70ա: ԻԷ-ԻԸ/չիք: ԻԹ/70ա-6ա: Լ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/76ա-84ա: ԼԷ-ԼԹ/չիք: Խ/84ա-9բ: ԽԱ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/89բ-94ա: ԽԸ/94ա-100ա: ԽԹ-ԾԷ/չիք: ԾԸ/100ա-3ա: ԾԹ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/103ա-12բ: ԿԷ/չիք: ԿԸ/112բ-6բ: ԿԹ/116բ-22բ: Հ-ՀԴ/չիք: ՀԵ/122բ-7ա: ՀԶ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/127ա-33բ: ՀԹ/133բ-8բ: Ձ/չիք: ՁԱ/138բ-44բ: ՁԲ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/144բ-50բ: ՁԸ/150բ-9բ: ՁԹ-ՂԲ/չիք: ՂԳ/159բ-63բ: ՂԴ/5բ-7բ (յաւելագրութիւն եւ ցանկից դուրս): ՂԵ/163բ-8բ: ՂԶ/168բ-77բ: ՂԷ-ՂԸ/չիք: ՂԹ/177բ-83բ: Ճ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/183բ-8ա: ՃԵ/188ա-94բ: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/194բ-201բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/201բ-7բ: ՃԺԲ/ չիք: ՃԺԳ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/207բ-12բ: ՃԻ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/212բ-20ա: ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/220ա-6ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/226ա-30ա: ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/230ա-3ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/233ա-42ա: ՃԼԵ/242ա-7բ: ՃԼԶ/247բ-51բ: ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/259ա-67ա: ՃԽԶ/267ա-74ա: ՃԽԷ-ՃԽԸ/ չիք: ՃԽԹ/286բ-94ա: ՃԾ-ՃԾԹ/չիք: ՃԿ/294ա-300բ: ՃԿԱ/չիք:
2. Գրիգորի Եռամեծի, բանիբուն վարդապետի, քաջ հռետորի եւ ճշմարտասէր իմաստասիրի,
ճգնազգեաց անձին եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհանու Որոտնեցո... Երկրորդ հատոր
Քարոզգրոց
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/274ա-9բ: Բ-Գ/չիք: Դ/279բ-86բ: Ե-Է/չիք: Ը/300բ-4բ: Թ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/304բ-14ա: ԺԴ/չիք: ԺԵ/314բ-6ա: ԺԶ/316ա-20ա: ԺԷ/չիք: ԺԸ/320ա-5ա: ԺԹ-ԻԶ/չիք:ԻԷ/325ա-31ա: ԻԸ-ԼԱ/չիք: ԼԲ/331ա-8ա: ԼԳ-ԼԶ/չիք: ԼԷ/338ա-42ա: ԼԸ-ԽԴ/չիք: ԽԵ/342ա-5բ: ԽԶ-ԽԷ/չիք: ԽԸ/345բ-9ա: ԽԹ-ԾԵչիք: ԾԶ/349ա-51ա: ԾԷ-Կ/չիք: ԿԱ/351ա-6ա: ԿԲ/չիք: ԿԳ/356ա-62բ: ԿԴ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/367բ-72ա: ԿԷ/362բ-7ա: ԿԹ/372ա-6բ: ԿԹ-ՁԱ/չիք: ՁԲ/376բ-82բ: ՁԳ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/382բ-7ա: ՁԸ-ՁԹ/չիք: Ղ/387ա-8բ: ՂԱ-ՂԴ/չիք: ՂԵ/388բ-91ա: ՂԶ/չիք: ՂԷ/391ա-6բ: ՂԸ-Ճ/չիք: ՃԱ/396բ-8ա: ՃԲ-ՃԺ/չիք: ՃԺԱ/398ա-403ա: ՃԺԲ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/403ա-8բ: ՃԻԳ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/408բ-15ա: ՃԻԸ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/415ա-21բ: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/241բ-6բ: ՃԼԷ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/426բ-31ա: ՃԽԳ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/431ա-9բ: ՃԽԶ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/439բ-42բ: ՃԽԹ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/442ա-4ա: ՃԾԶ-ՃԿԳ/չիք: ՃԿԴ/444ա-8բ: ՃԿԵ/448բ-64բ: ՃԿԶ/464բ-9բ: ՃԿէ/չիք: ՃԿԸ/469բ-77ա: ՃԿԹ/477ա-81ա: ՃՀ/481բ-8բ: ՃՀԱ-ՃՁԸ/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 116բ (ԺԷ. դ. Պետրոս գրչի) Զմեղօք մեռեալ` Պետրոս դպիրս յիշեցէ՛ք եւ ի Քրիստոսէ ողորմութիւն խնդրեցէ՛ք
վասն իմ, եւ Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն:
2. 488բ (1731 թ., նորոգող Յակոբ գրչի) Զոր եւ ինձ՝ մեղկ եւ թարմատար Յակոբայ աբեղայիս պարգեւեսցէ ի հատուցմանն աւուր,
ըստ սրբոց երանելեացն, իւրով ամենառատ ողորմութեամբն, որ է օրհնեալ յաւիտեանս յաւիտենից.
ամէն:
Արդ,
նորոգեցաւ զաստուածային մատեանս, այսինքն՝ զՔարոզգիրքս զայս, որ է ժողովածու յերկուց
հատորացն Գրիգորի Տաթեւացւոյն, ի հազար հարիւր եւ ութսուներորդի ամի եւ նառաջներորդի
(1732), աւուրն ամսոյն օգոստոսի, ի հայրապետութեան
լուսակառոյց Աթոռոյն
Էջմիածնի տեառն Աբրահամու հեզահոգւոյ եւ նառաջնորդութեան Նորոյս
Ջուղայի՝ տեառն Աստուածատրոյ յոգնիմաստի, եւ ի թագաւորութեանն Պարսից՝ Շահ-Թահմազի, ի Նորս Ջուղայում, ընդ հովանեաւ
Սուրբ վանացս Ամենափրկչի, որում տացէ Տէր հաստատութիւն. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
274բ «Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Յակոբ վարդապետ. թվ. ՌՃՀԷ. (1728)»:
2160
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Մարաշ |
ՌՃՁԲ. – 1733 |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ՝ Կարապետ
աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝ 250-6 (տե՛ս Պահպանակ).
չգրուած՝ 2բ-3բ, 48աբ, 58բ, 118աբ, 247բ-50բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԹx12 (Ա 16, Բ 14, Գ 15, Դ
10, Ժ 18, ԺԷ 13, ԺԸ 14): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,7x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (12x7–13x7,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (Առաքել յաւելագրողի՝ 1բ-2ա, 47աբ): ՏՈՂ՝
21: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ սպիտակ կտաւ:
ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 3 (թ. 1-3) + 3 (թ. 248-250), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյն՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան թեթեւ հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, թանաքի բծեր: Թանաքից
գրադաշտը տեղ-տեղ գունափոխուած: Նախկինում նորոգուած եւ լրացուած (թ. 47): Կազմի
կաշին` թեթեւակի քերծուած, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
4աբ [Ցանկ քարոզից]
– Ա. Քարոզ վասն Ծննդեան... ԺԴ. Քարոզ եւ մեկնութիւն
վասն Թ. երանութեանն (անաւարտ):
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Գ/չիք: Դ/5ա-6բ (քաղուածոյ, սկ. «Արդ, նախ տեսցուք զառաջինն»):
Ե-ԿԳ/չիք: ԿԴ/76բ-84ա: ԿԵ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/7ա-13ա: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/49ա-56բ: ՀԴ/32ա-4բ: ՀԵ-Ձ/չիք: ՁԱ/13ա-20ա: ՁԲ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/25ա-32ա: ՁԸ/105ա-15ա: ՁԹ-ՂԱ/չիք: ՂԲ/84ա-92բ: ՂԳ/չիք: ՂԴ/20ա-5ա: ՂԵ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/57ա-8ա (վրջ. «... եւ
ձիթովն սուրբ օծանիլ»: 59ա-76բ տե՛ս Բ.
1-2): ՃԻԹ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Ի/չիք: ԻԱ/34բ-9ա: ԻԲ-ԾԸ/չիք: ԾԹ/115ա-7բ (վրջ. «որ ոչ
ածէ զբարկութիւն իւր զօր հանապազ»): Կ-ՀԳ/չիք:
ՀԴ/39բ-47ա (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի Գ.
(3) ինչ տեսանելի է: Նախ թէ որպէս փոփոխական է մարդոյ բնութիւնն»): ՀԵ/չիք: ՀԶ/100բ-4բ: ՀԷ-ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/92բ-100ա: ՃԻԷ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 59ա-68ա Ժ. Նորին Քարոզ Ծաղկազարդին, ի բան Զաքարիա մարգարէի, որ ասէ.
Ուրախ լե՛ր, դուստր Սիօնի... [=Վահրամայ վարդապետի ասացեալ ի գալուստ Տեառն. ձեռ.
734, 28ա] – Պայծառ եւ հրաշալի է մեզ տօնս
այսօր...
2. 68ա-76բ ԺԲ. [Քարոզ Ծաղկազարդին] – Արդ, զառաջաձայնութիւն մարգարէիս քննեալ տեսցուք...
3. 119ա-25բ ԺԸ. Սկսանի մարգարեանալ ի վերայ տանն Յուդայ եւ Երուսաղեմի, որ
չոքան զվերջի գերութիւնն ի Բաբելօն եւ մեկնութիւն կարճառօտ, որ ասէ. Լո՛ւր երկին
եւ` ունկն դիր երկի՛ր, զի Տէր խօսեցաւ (Մեկնութիւն Եսայեայ Ա. գլխոյն) – Կարի յոյժ լի է բարկութեամբ սկիզբն մարգարէութեանս...
4. 126ա-34ա ԺԹ. Աւուր պայծառակերպութեանն Քրիստոսի Քարոզ եւ մեկնութիւն
–Ամենայն տնօրէնութիւնն Քրիստոսի զսկիզբն
ունելով ի սրբոց մարգարէիցն...
5. 134ա-50բ Ի. Ի մեծի աւուր Պայծառակերպութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ
ասացեալ երանելոյն Եբրեմի ի դէմ Բ. բնութիւն
դաւանողաց (քաղուածք) – Այսմ գործք քո վկայեն
եւ զօրութիւն աստուածութեանն...
6. 150բ-72բ Եւ տեսեալ Յիսուսի զժողովուրդսն, ել ի լեառն... – Ասէր երջանիկ աւետարանիչս յառաջագոյն վասն
Յիսուսի... եւ թէ ոք ասիցէ /// (շար. թափուած):
7. 173ա-200բ [Մխիթարայ Սկեւռացւոյ] Յաղագս համապատութեան ԲԺ.ան առաքելոցն...
Տե՛ս ձեռ. 570, 3ա-64բ. 1/173ա-83բ (175բ Գրչից` «Այս տեղն պակաս էր օրինակն» Չիք ըստ տպ. էջ 9-10 «Թէպէտ եւ... զի ես»): 2/չիք: ա/183բ-5բ: բ/185բ-8ա: գ/188ա-90ա: դ/190ա-1ա: ե/191ա-3ա: զ/193ա-4ա: է/194ա-7ա: ը/198բ-200բ: թ/չիք: (չունի եւ տպ. էջ 70-84): Ունի 197ա-8բ «Վասն պատրիարգաց... (տպ. էջ 66-69):
8. 200բ-2բ Այլ պատասխանիք ընդդէմ երկաբնակաց, ասացեալ սրբոյն Գրիգորի Տաթեւեան
հեղինակի – Առ որս ասէ. Դարձցիս եւ հաստատեսցես
զեղբայրս քո...
9. 202բ-5բ [Քաղուածք ի հակաճառութենէն Պօղոսի Տարօնացւոյ] – Որք ասեն զՀայք վերջին լինել. տո՛ւր վկայութիւն...
10. 209ա Յիշատակ սրբոց հայրապետացն, որք ժողովեցան ի Կոսդանդինոյպօլիս ընդդէմ հոգեմարտին Մակեդոնի, որ էր – Կիւրեղ Երուսաղէմի, Գրիգոր Աստուածաբան...
11. 209ա-23ա Երանելի սուրբ վարդապետին Պողոսի իմաստասիրին Տարօնոյ ասացեալ ընդդէմ պիղծ ժողովոյն Քաղկեդոնի
– Աստուածային եւ մեծ առաքեալն Պօղոս գրէ առ
Կորնթացիսն...
12. 223ա-47ա [Քաղուածք ի Հարցմանց գրոց. հատոր Թ, պրակք Ժ-ԺԱ., հատոր Ժ.,
պրակք ԺԱ-ԺԵ.]. Որք ասեն, թէ միայն են որոշեալ Հայք – Հարց. Զի՞նչ պատասխանեմք, որք բամպասեն զազգս Հայոց...
Գ. Յաւելագրութիւնք,
ԺԸ դ.
ա. 1բ [Ասացուածք] – Վարդապետ հպարտ՝
է փշաբեր արտ...
բ. 2ա [Արձանագրութիւն Յովհաննու Սեբաստացւոյ. 1358. Ղրիմ] – Փառաց տաճար աստուածային, / Երկրորդ դրախտ կենաց
փայտին...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
25ա
Յորմէ փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս Աստուած զբազմամեղ գծօղ սորա՝ զԿարապետ աբեղայս. ամէն (նման՝ 39ա, 208բ):
125բ
Որոց փրկեսցէ զամենեսեան եւ զմեզ զհաւատացեալսն անուան իւրոց, մանաւանդ զգրող ճառիս՝
զԿարապետ բանի սպասաւորս, որ միայն անուամբ եմ եւ ոչ գործովս:
205բ
Գրեցաւ ձեռամբ մեղսամած` Կարապետ
աբեղայէ թվին ԴՃՁԲ.ին (1733). ի ամսեանն հոկտեմբերի, ի Գերմանիկ, որ է Մարաշ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
249ա (ԺԸ դ.) Տէր Առաքելի Քարոզգիրք է:
Նոյն ձեռքով են գրուած յաւելագրութիւնները, գրչափորձերն ու լրացումը՝ 47աբ։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
1ա Աղաղակեմք առ քեզ... սուրբ արեան քո: 1բ Սնանօղ ու մահտեսի Տէտէ:
36ա
(այլ ձեռք) Մարկոս:
2161
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
ԶԷյթուն |
ՌՃՀԴ. – 1725 |
ԳՐԻՉ՝ Սահակ երէց (2ա-19ա), Սարգիս
(21ա-365բ):
ԹԵՐԹ՝ 366. չգրուած՝ 1բ, 8բ, 13ա-4բ,
19բ-20բ: ՊՐԱԿ՝ 2x10+ Ա-ԻԹx12 (ԻԹ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
17x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,5x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կարմիր կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 21ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, խաչ, տաճար, հրեշտակ: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Ղուկասու:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած 2 թերթերի վերին կէսերի ընդերկայնակի երկտակումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (14x16), ուղղագիծ երկաթագիր, 11 տող: Լուսանցքներում` համաբարբառ:
Կարդալ՝ Գբ-Դա, Դբ-Գա «/// կարացին տալ նմա... ընթրեացն կո[չել] ///» (ԺԴ. 6-17), Աբ-Բա,
Բբ-Աա «///[լու]սոյ յազգս իւրեանց... վիրաւորեալ եւ ///» (ԺԶ. 8-21):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում փոքրիկ
պատռուածքներ, զանազան բծեր, տեղ-տեղ ցեցակեր, կազմի կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
2ա-4ա Նախերգանք քարոզի,
արարեալ աստուածաբան վարդապետաց մերոց – Անծախելի
շնորհացն Աստուծոյ մաքուր շտեմարան...
–
4բ-8ա Աւրհնութիւն
քարոզից ճոխ եւ յարմարաւոր բանիւ – Այժմ ժամանեալ
յաւարտ եւ ի կատարումն թարգմանութեան առաջի արկեալ բանիս...
9ա-12բ,
տե՛ս 2. Ա:
–
15ա-265բ [Քարոզգիրք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
15ա-9ա Այս ինչ է
ցանկ ի Գիրք քարոզիցս Առաջին հատորիս – Առաջին
նախերգաբար Վասն տարեմտին... ՀԳ. Եւ դարձեալ այլ Քարոզ, ի բան առաքելոյն, որ ասէ.
Այլ ինձ քաւ լիցի պարծել...
Ըստ ցանկի՝ քարոզների քանակը 73 է, մինչ իրական թիւը 70 է, քանի որ 1 քարոզ բաց է թողնուած (+1), իսկ 3 քարոզ ստացել են 7 գլխահամարներ (-4): Առկայ 70 քարոզներից 55ը Ձմեռան հատորից են, 10ը՝ Ամառան, 5ը՝ արտաքոյ նոցունց:
1. 21ա Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռէտորի եւ անյաղթ
փլիսոփայի՝ աշակերտի Որոտնեցւոյ, արարեալ Բանս խրատականս... ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ
փառաց տօնից տէրունականաց ի պատուի սրբոց
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/21ա-9ա: Բ/29ա-32ա: Գ/39բ-44բ: Դ/32ա-3բ: Ե/33բ-9բ: Զ-Է/չիք: Ը/44բ-9բ: Թ/49բ-6ա: Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/56ա-61ա: ԺԵ/չիք: ԺԶ/61բ-5ա: ԺԷ-ԺԸ/չիք: ԺԹ/65բ-70ա: Ի/70ա-4բ: ԻԱ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/120ա-5ա: ԻԴ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/113բ-6բ: ԻԷ/116բ-9բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/74բ-80ա: Լ/չիք: ԼԱ/86բ-8բ: ԼԲ/չիք: ԼԳ/88բ-92բ (3 հատուածներն
առանձին համարակալուած՝ ԺԶ-ԺԸ): ԼԴ-ԿԴ/չիք:
ԿԵ/93ա-7բ: ԿԶ/97բ-103ա: ԿԷ/103ա-8բ: ԿԸ/չիք: ԿԹ/109ա-13բ: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/133բ-8բ: ՀԴ/138բ-40ա: ՀԵ/չիք: ՀԶ/129բ-33բ: ՀԶ/129բ-33բ: ՀԷ-ՀԸ/չիք: Ձ/չիք: ՁԱ/140բ-5ա: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/145ա-9բ: ՁԵ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/149բ-54բ: ՁԸ/155ա-8բ: Ղ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/158բ-62ա: ՂԵ/չիք: ՂԶ/162ա-70ա: ՂԷ/170ա-8բ: ՂԸ/178բ-83բ: ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/183բ-6բ: ՃԴ/186բ-90բ: ՃԵ/190բ-6բ: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/196բ-203ա: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/203ա -8բ: ՃԺԳ/209ա-13ա: ՃԺԴ/213ա-7բ: ՃԺԵ-ՃԺԶ/չիք: ՃԺԷ/217բ-24ա: ՃԺԸչիք: ՃԺԹ/224ա-8բ: ՃԻ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/228բ-34ա: ՃԻԶ/234ա-6բ: ՃԻԷ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/237ա-45բ: ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/245բ-8բ: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/248բ-56ա (հատուած
354բ-6բ «Քարոզ նաւակատեաց»): ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/256ա-60բ: ՃԼԸ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/261ա-72բ: ՃԽԲ/272բ-9բ: ՃԽԳ/280ա-2բ: ՃԽԴ/282բ-4ա: ՃԽԵ/289բ-95բ: ՃԽԶ/284ա-9ա: ՃԽԷ/295բ-301ա: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորի]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/9ա-12բ (ցանկից դուրս):
Բ-Գ/չիք: Դ/319բ-26բ: Ե/326բ-32բ: Զ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/333ա-8ա: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/338բ-42բ: ԺԹ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/307ա-11բ: ՃԻԳ/311բ-4բ: ՃԻԴ/314բ-9ա: ՃԻԵ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/343ա-8բ: ՃԻԸ-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/301ա-7ա:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 80ա-1ա ԺԳ. Քարոզ վարդապետաց, ի բանն մարգարէին Դաւթի, որ ասէ. Գաւազան
զօրութեան... – Թէ վասն է՞ր գաւազան զարդարեալ
եկեղեցոյն արտաքս բերէ: Պատասխանի. Վասն բազում պատճառի. Նախ՝ զի գաւազան...
բ. 81ա-6ա ԺԴ. Վասն աստիճանաց վարդապետութեան, թէ որքա՞ն է եւ որպէ՞ս
ստանալի է զաստիճան վարդապետութեան:... Եղեւ բան Տեառն ի վերայ Յովհաննու՝ որդոյ
Զաքարիայ, յանապատի անդ – Այս է տեսութիւն
բանին, զի Աստուած անընդմիջաբար ձեռնադրեաց...
գ. 348բ-54ա Հ. Քարոզ վասն Փոխման Աստուածածնին, ի բանն, որ ասէ Սողոմոն.
Բազում դստերք ստացան մեծութիւն... – Զնախատեսութիւն
աստուածապսակ արքային Սողոմոնի...
դ. 356բ-62ա ՀԲ. Նորին քարոզ Վասն Մեծի սուրբ Խաչին, ի բանն, որ ասէ. Փայտ
կենաց է ամենեցուն... – Գիտելի է զի կեանք
փայտին յերիս դէմս երեւեցաւ: Նախ՝ ի տնկելն...
ե. 362ա-5բ ՀԳ. [Քարոզ ի բանն]. Այլ ինձ քաւ լիցի պարծել, բայց միայն ի խաչն...
– Ասէ Սողոմոն. Զերախտիս բարեկամի քո մի՛ մոռանար:
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ դ.
–
1ա [Ցանկ ընթերցուածոց]
– Երկրորդ Պետրոսի առաջին գլուխ՝ հաղորդութիւն
աստուածային բնութեան... Եսային ԿԵ գլուխն՝ ըստ աւուրձ փայտին կենաց:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 8ա Գրեցաւ Նախերգանքս նուաստ, անպիտան, անարժան յոչընչէ՝ Սահակ երիցուէ, թվին ՌՃ[ՀԴ.]
(1725), հոկտեմբերի ամսոյ ԻԱ. (21):
2. 145ա Եւ ինձ՝ մեղաւոր գրչի, Սարգիս թալկացեալ փանաքի մեղաց թողութիւն լիցի եւ ողորմութիւն յաւուր դատաստանի
յան[յ]իշաչար Տեառնէն: Եւ ամենայն հաւասար քրիստոնէից` քարոզողաց եւ լսողաց, եւ որք
զԱմէնն ասիցեն, առհասարակ շնորհք եւ պարգեւք
եւ դարձումն եւ ազատութիւն յաստի կենացս հանդիպումն գրութեան Հօրն երկնաւորի եւ
մարդասիրի, Որդոյն միածյնի եւ ազատութեան Հոգոյն ճշմարիտ, նա եւ շնորհողի օրինակիս:
162ա
Յորմէ փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած զբազմամեղ Սարգիս գրչիկս եւ
զամենայն հաւատացեալս անուան իւրոյ՝ յաւիտենական տանջանաց հրոյն, եւ ողորմութեան
իւրոյ արժանաւորս արասցէ անճառ ուրախութեանց եւ անպատում խնդութեանցն, որ է աւրհնեալ
յաւիտեանս, յաւիտենից. ամէն:
365բ
Գրեցաւ Քարոզգիրքս թվին ՌՃՀԴ. (1725), ի վանքն Զեյթունայ, ի դուռն Սրբուհւոյ ամէնաւրհնեալ Աստուածածնին,
ի կաթողիկոսութեան Կիւլիկեցւոց տէր Գրիգորին եւ յառաջնորդութեան մեր գաւառիս՝ Մովսէս վարդապետին, զոր Տէր Աստուած ընդ երկայն աւուրբք
պահեսցէ իւրայնովքն հանդերձ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 366ա (1763 թ., նոտրգիր) Քարոզգիրքս
այս յոյժ բարի,
Քրիստոնէից քաջ պիտանի,
Առատահոս գետ բարելի,
Անուշահամ վայթօղ մաղձի,
Որ ի սմանէ սիրով ըմպի,
Զի ամենայն ախտից մաքրի:
Տամ զերանի այնմ քաղաքի,
Որ սա ընդ մէջըն անցանի.
Պարտէզ հոգոց արբուցանէ,
Պահէ զնա ի դալարի,
Առնէ եւ անդ պտուղ բարի,
Որ եւ երբէք ոչ թառամի,
Որպէս գրէ ի Սաղմոսի.
Որ զպտուղ ի ժամու տացի
Եւ տերեւ նորա ոչ անկանի,
Զգործս նորա Տէր յաջողի,
Եւ մանաւանդ այլում տեղի
Գնացք գետոց ուրախ առնէ ի քաղաքի:
Է արարեալ քաջ հռետորի
Եւ վարդապետ` սուրբ Գրիգորի
Տաթեւացւոյ եռամեծի
Վասն սիրոյ իւրոյ ազգի,
Որոյ յիշատակն օրհնութեամբ եղիցի
Եւ աղօթք նորա ի վերայ մեզ լիցի. ամէն:
Ըստացօղ սորին ոմն բարի
Եղբայր, հոգոյս յոյժ ցանկալի,
Իմաստնախոհ Պօղոս դպրի,
Եղբօրորդի տեառն մեծի
Զաքարիայ պատրիարգի
Կոստանդնու Մեծի Պօլսի:
Թէպէտ ըստացաւ վասն իւր օգտի,
Ընթեռնլով զանձն իւր շահի,
Յաղթօղ եղեւ սէրն վաղեմի,
Որ բնական առ հէքս ունի,
Յօժար կամօք զիս ընծայի.
Տէր տացէ նմա շնորհս ձրի:
Է գծեցեալ սա` Գրիգորի
Եւ մեղսամած վարդապետի,
Եմ միաբան մեծի գահի
Սուրբ Աթոռոյն Էջմիածնի,
Որ եմ երկրէն Թելֆեզեցի,
Ամենեցուցդ ոտից փոշի,
Զի թէ թիվն գտցիս ջանալ
Ի խաչելեալն.
(1212+551=1763) համարեա՛ եւ կա՛լ
Մայիսի ԻԲ.ին (21):
365բ
(Նոյն ձեռքով) ՌՄԼԲ. (1781):
2. 366բ (ԺԸ. դ.) Մուսաիբ զղլու եկեղեցւոյ ըստակն, որ է ԳՃ. (300) ղռուշ, Իսմայէլ
մեռնօղ տէր Պօղոսին ձեռքն է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
Պտռկ-պհպ. Բբ` Յիսուսի Ք, գրչաւ, այս է տապն, 1ա` Յիսուս Քրիստոսի ծառայ, 366բ` լուսով
բանիւ տամ առ ձեզ Որդի Աստուծոյ, (տառեր), այս է տ ա, Բբ` այս է տապանն միկոչ:
2162
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Էջմիածին |
ՌՃՁ. – 1731 |
ԳՐԻՉ՝ Մեսրոպ: ԾԱՂԿՈՂ՝ Յարութիւն Շօռօթեցի:
ՍՏԱՑՈՂ՝ Աւետիս աբղյ. Արարգացի:
ԹԵՐԹ՝ 457. չգրուած՝ 1աբ, 456բ-7բ:
ՊՐԱԿ՝ 1x9+Ա-ԼԷx12 (Գ, ԼԱ 14, Դ 8, Ը, Լ 16, ԼԷ 6): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16,2x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,2x7): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 22-23: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
սեւ կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը ծաղկաթուղթ. լուսանցակողերը կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 10ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝
կարմիր, կապոյտ, վարդագոյն, ոսկի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը
գունափոխուած, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր: Կազմի
կաշին` քերծուած, ցեցակեր, եզրերը` մաշուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
2ա-3բ Այս ինչ Գիրքս
Քարոզիս ժողովածու Առաջին եւ Երկրորդ հատորիցն առեալ – Ա. Վասն ծննդեանն՝ Յօհանու Որոտնեցւոյ ասացեալ... ԽԴ. Վասն օրհնութեան ժողովրդեանն:
Ցանկում նշուած 44 քարոզներից 16ը՝ Ձմեռան հատորից են, 19ը՝ Ամառան, 3ը՝ արտաքոյ նոցունց, իսկ 6ը՝ այլ:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ԻԱ/չիք: ԻԲ/236բ-42ա: ԻԳ/242բ-50ա: ԻԴ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/350ա-7ա: ԿԵ/չիք: ԿԶ/376ա-86բ: ԿԷ/չիք: ԿԸ/386բ-91բ: ԿԹ-ՁԲ/չիք: ՁԳ/267բ -72բ: ՁԴ-Ղ/չիք:ՂԱ/272բ-80ա: ՂԲ/357ա-63բ: ՂԳ-ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/213բ-7բ: ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/261բ-7ա: ՃԼԴ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/68բ-86բ: ՃԽԲ/217բ-27ա: ՃԽԳ-ՃԽԹ/չիք: ՃԾ/204ա-13բ: ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/169բ-87ա: ՃԾԳ/չիք: ՃԾԴ/199ա-204ա (համառօտ): ՃԾԵ-ՃԾԶ/չիք:ՃԾԷ/192բ-9ա: ՃԾԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Է/չիք: Ը/187ա-92բ: Թ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/292բ-9ա: ԺԳ/280ա-92ա: ԺԴ/չիք: ԺԵ/299ա-301բ: ԺԶ/301բ-8ա: ԺԷ-ԼԶ/չիք: ԼԷ/391բ-7բ: ԼԸ/397բ-408ա: ԼԹ-Խ/չիք: ԽԱ/366ա-75բ: ԽԲ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/433բ-42բ: ԿԳ-ՁԲ/չիք: ՁԳ/408-12բ: ՁԴ/չիք: ՁԵ/413ա-8բ: ՁԶ-ՂԵ/չիք: ՂԶ/418բ-26ա: ՂԷ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/332ա-40ա: ՃԵ/չիք: ՃԶ/426ա-33բ: ՃԷ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/250ա-61բ: ՃԻԹ-ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/56ա-68բ: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/155բ-63ա: ՃԼԵ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/145ա-55ա: ՃԽԶ-ՃԿԷ/չիք: ՃԿԸ/442բ-54ա: ՃԿԹ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 10ա-54ա Ա. Գրիգորի աշակերտի Եռամեծի Յօհաննու Որոտնեցւոյ, ի բանն, որ
ասէ. Ծնաւ ձեզ այսօր փրկիչ... – Որ յօրինիչն
էր օրինակի եւ խորհուրդ...
բ. 163ա-9բ Է. Նորին Քարոզ վասն Ծննդեան Տեառն մերոյ, ի բանն, որ ասէ. Ծնաւ
ձեզ այսօր փրկիչ... – Երիս իրս տեսանելի է:
Նախ, ասելի է վասն սքանչելեաց յղացմանն...
գ. 340ա-50ա ԻԹ. Նորին Քարոզ վասն սուրբ Կուսին, ի բանն Եսայեա. Ահաւասիկ
Տէր նստեալ ի թեթեւ ամպոյ գայ Երուսաղէմ – Պարտ
է գիտել, զի Աստուածածին կոյսն Մարիամ բազմանուն է...
Բ. [Բանք զանազանք]
ա. 5բ-9բ [Նախերգան քարոզից] – Արբիական լոյս, անշիջանելի ճառագայթ...
բ. 54ա-5բ [Ի բանից իմաստնոց] Վասն աստուածութեան – Հոմերոս նշանաւոր փիլիսոփա ասէ. Գ. զօրութիւնք երկնից
մեծք...
գ. 86բ-155ա Դ. Յովհաննու Որոտնեցոյ ասացեալ – Ով Տէր Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս |87բ| Ի սկզբանէ Տէր զերկիր հաստատեցեր...
դ. 227ա-36բ ԺԵ. Տէր Առաքելի Քարոզ Ծննդեանն Տեառն, ի բանն, որ ասէ. Սիրելին
ի սենեակ մեր... – Ասէ ուրեմն հոգեբուխ եւ
մեծն յիմաստունս...
ե. 308ա-25ա Նորին տէր Առաքելի Քարոզ Ծննդեանն Տեառն ի Կուսէն, ի բանն Սողոմոնի,
որ ասէ. Գտեալ զքեզ արտաքոյ համբուր[եցի] – Զբաղձումն
անճառաբար սիրոյն...
զ. 325ա-32ա ԻԷ. Քարոզ Մաթէոս վարդապետի Խաչի, ի բանն, Բարձր արարէ՛ք զՏէր
Աստուած մեր – Ի վերայ այսմ բանի տեսանելի է
մեզ գլուխս Ժ...
է. 363բ-6ա ԼԲ. Երանելոյն Եփրեմի Յաղագս ապաշխարութեան – Ասէ երանելի մարգարէն Եզեկիէլ. Անօրէնն եթէ դարձցի...
ը. 454ա-5բ [ԽԴ. Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Զոր օրհնութիւն աստուածային եւ աղօթք սուրբ Լուսաւորչին... ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4ա
Փա՜ռք եւ պատիւ, գոհութիւն եւ երկրպագութիւն Ամենասրբոյ Երրորդութեանն եւ միոյ Աստուածութեանն`
Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Օժանդակութեամբ
եւ օգնականութեամբ ամենահաս թեւոց Աստուծոյ Հոգւոյն ճշմարտի յաւարտ եւ ի կատար եհաս
Ժողովածու Քարոզգիրքս ի թուականիս մերոյ Հայոց ՌՃ. եւ ութսուն (1731), ամսեանն դեկտեմբերի
Զ. (6), ի հայրապետութեանն Հայաստանեացս վիճակի առն վսեմագունի եւ ծայրագոյն քահանայապետին
Աստուծոյ, բազմերջանիկ հօրն հասարակաց Մուշեցւոյ տեառն
Աբրահամու կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց, եւ
աթոռակալութեան Դաւիթ խոհեմաբարոյ վարդապետին,
ի թագաւորութեանն Օսմանցւոց Սուլթան
Ահմէտի, երկրորդ ամի թագաւորութեան նորին,
եւ ութերորդ ամի թագաւորութեան Բարսից շահ-Թահմազին: Եւ ի գալն ի վերայ
|4բ| Բերդի Երեւանու եւ ոչ կարաց առնել զնա, քանզի ամրացեալ էին օսմանցիքն
ի մէջ բերդին, եւ ի պատերազմիլն առ իրեարս բազում կոտորումն եղեւ բարսից եւ օսմանցւոց, եւ յոյժ նեղութիւն կրեաց ազգս
հայոց, եւ բազումք ի գերի վարեցան, եւ բազումք ընչից եւ ապրանաց ունայնացան: Եւ անտի
դարձաւ յետս եւ մնաց աշխարհս Հայոց ի ձեռս օսմանցւոց: Եւ այսպիսի դառն եւ դաժանելի ժամանակիս պիտակ միայն անուամբ` տէր Աւետիս անուն եւ յաբեղայ աստիճանաւ եւ ի Ձորէն Շամպայ եւ ի գեղջէն Արարգայ, յաղագս աստուածային սիրոյն եւ անդին առ ոչինչ
համարեալ զայսքան վիշտ ժամանակիս, որպէս ի դիւրութեան եւ ի խաղաղութեան, փոյթ յանձին
կալեալ, ետ գրել զայս Ժողովածու Քարոզգիրքս յաղագս վայելման իւրոյ անձին եւ առ ապայից
դիպողաց՝ յիշա|5ա|տակ իւր հոգւոյն եւ համօրէն ընտանեաց՝ հոգեւորաց եւ մարմնաւորաց,
ի փառս Ամենասուրբ Երրորդութեան՝ Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, յաւիտեանս յաւիտենից.
ամէն: Արդ, երեսըս անկեալ աղաչեմ զձեզ,
ո՛վ սիրեցեալքդ իմ ի Քրիստոս, եթէ օրինակիցէք կամ եթէ յարեւանցի զբօսնիցէք, միով Հայր մեղայիւ կամ միով բերանով յիշեսջիք ի Քրիստոս
զվերայգրեցեալ տէր Աւետեան եւ զհոգեւոր
ծնօղն իմ եւ զտաստիարագ զհանգուցեալ` Դաւիթ աստուածաբանութեան վարդապետն արքեպիսկոպոս,
որ է երկրէն Երեւանու եւ ի գեղջէն Շնգաւթայ, նա եւ զմարմնաւոր ծնողսն իմ, զհայրն իմ՝ Հէրապէտն եւ զմայրն իմ՝ Եթարն, եւ զհանգուցեալ եղբարքն իմ՝ Խաչիկն եւ զԱյվազն եւ քեռն իմոյ՝ Գօզալին եւ այլ հօրեղբարցն իմոց՝ կենդանեաց եւ հանգուցելոց,
եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն: |5բ| Դարձեալ ես` տէր Աւետիսըս,
որ յաբեղայ ձեռնադրեցայ Աստուածատուր
եպիսկոպոսէ, ի հայրապետութեան տեառն Կարապետի, թուականիս Հայոց ՌՃՀԸ.ին (1729), ամսեանն մարտի ԺԲ.ին (12): Գրեցաւ ի Սուրբ
Աթոռն Էջմիածին, ձեռամբ մեղսամած Մեսրոպի, որ սակաւ
տառիս բազում աշխատեցայ, վասն որոյ յիշել աղաչեմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ.
ամէն:
292ա
Զստացող սորա` զտէր Աւետիս յիշել աղաչեմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոս,
յորում փառք յաւիտեանս. ամէն:
375բ
Շնորհօք ամենազօրին Աստուծոյ Հօր եւ Որդւոյն եւ Հոգւոյն Սրբոյ աւարտեցաւ փոքր ծաղկաքաղ
Քարոզգիրքս ի թուականիս Հայոց ՌՃՁ.ին (1731), տէկտէմբերի ամսոյ Զ. (6), ի դրան
Գահոյս Մեծի Իջման Բանի, եւ ի հայրապետութեան տեառն Աբրահամու տօնասէր կաթողիկոսի: Եւ արդ, ես՝ մեղօք մածեալ
տէր Աւետիսըս ետու գրել զայս գիրքս իմ հալալ վաստակէն, ի վայելումն յանձին իմոյ, եւ յետ
ելանելոյ իմոյ՝ ով ոք հանդիպիք սմա՝ կամ օրինակելով կամ ընթեռնլով, միով Հայր մեղայիւ
յիշել աղաչեմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ. ամէն: Նա եւ սակաւ աշխատող սմին՝
մեղօք լցեալ Մեսրոպս յիշել աղաչեմ:
455բ
Շնորհիւն եւ ողորմութեամբն Աստուծոյ աւարտեցաւ փոքր ժողովածու Քարոզգիրքս ի թուականի
Հայոց ՌՃՁ. (1731), դէկդէմբերի
ամսոյ Է. (7), ի վայելումն` տէր Աւետիս
յաբեղային: Արդ, ծաղկեցաւ գիրքս |456ա| գեղեցիկ եւ ոսկէզօծ ծաղկամբ` ձեռամբ վարպետ
Յարութէնին, որ է երկրէն Գողթնեաց
եւ ի գեղջէն Շօռօթայ, որդի առն Յօվնաթանայ: Եւ ես սակաւ աշխատող սմին, վեցեկի տոռամպ կապեալ,
կորացեալ մեղօք` Մեսրոպս, հանդերձ վերոյգրեցեալ
անուամբքն յիշել աղաչեմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
114բ Քրիստոսի ծառայ Աւետիս
վարդապետ. ՌՃՁ (1731): 455բ Քրիստոսի ծառայ
Աւետիք վարդապետ 1191 (1742): 10ա Քրիստոսի
ծառայ Յովսէփ վարդապետ 1237 (1788):
2163
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Զեթուն |
ՌՃԺԲ. – 1663 |
ԳՐԻՉ՝ Յովանէս, Ստեփանոս վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 470+1 (կրկն.՝ 204). չգրուած՝ 470ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԷ (կրկն.՝ Ի, ԻԵ)x12
(Ա, ԼԷ 10, Զ, Ը 13, Է, Լ, ԼԱ 14, ԼԵ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «...B V...» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,5x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,5x6,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (Ստեփանոս գրչի՝ 436ա-9բ, յաւելագրողի՝
470բ): ՏՈՂ՝ 27: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ մագաղաթ (Ա, տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ), կարմիր շերտերով կանաչ մետաքս (Բ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 88ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր,
սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Սուրբ Գէորգ (մանրանկար
ուրուագիծ): ԺԵ. դ.: 1 (Ա), սկզբից, եզրահատուած եւ օգտագործուած որպէս աստառ:
Մագաղաթ, ուրուանկարի հէնքը ոսկի, այլ ձեռքով վրայից անցած:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, սկզբից պակասաւոր,
խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած եւ սեւացած, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ:
Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, դռնակն ու կապիչներն` ընկած: Պատառիկ-պահպանակը`
խունացած: Նախկինում նորոգուած եւ տեղ-տեղ կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 1ա-57ա [Համառօտ մեկնութիւն գրոցն Արարածոց, հաւաքեալ ի Մեկնութենէն
Վարդանայ վարդապետի... աշխատասիրութեամբ Գրիգորի վարդապետի (Խլաթեցւոյ) – Արդ, գիտել պարտ է զանուն գրոցս... տե՛ս. ձեռ.
1054, 1ա-56ա 1ա]յարանքս մարդկան...
2. 57ա-74բ Համառօտ մեկնութիւն սրբոյն Վարդանայ՝ հաւաքումն յԵլից գրոց
– Եւ արդ, գիտելի է, զի յաւետեացն Աբրահամու...
Բ. 1. 75ա-7ա Նախերգանք քարոզի, արարեալ աստուածաբան վարդապետաց մերոց – Անծախելի շնորհացն Աստուծոյ մաքուր շտեմարան...
2. 77բ-81ա Աւրհնութիւն քարոզից ճոխ եւ յարմարաւոր բանիւ – Այժմ ժամանեալ յաւարտ եւ ի կատարումն թարգմանութեան...
Գ. 81բ-469բ [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
84ա-7բ Այս ինչ է
ցանկ ի Գիրք քարոզիցս Առաջին հատորիս – Ա. Առաջին՝
Նախերգաբար վասն տարէմտին... ՁԲ. Քարոզ
սուրբ Ստեփաննոսի:
Ցանկը թերի է. ձեռագրում կայ 88 քարոզ, 63ը՝ Ձմեռան հատորից, 19ը՝ Ամառան, իսկ 6ը՝ արտաքոյ նոցունց:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/88ա-95բ: Բ/95բ-8ա: Գ/105բ-10ա: Դ/98ա-9բ: Ե/99բ-105բ: Զ-Է/չիք: Ը/110ա-4բ: Թ/114բ-20բ: Ժ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/458ա-65բ: ԺԳ/չիք: ԺԴ/120բ-5բ: ԺԵ/չիք: ԺԶ/125բ-9ա: ԺԹ-ԺԸ/չիք: ԺԹ/129ա-33բ: Ի/133բ-7բ: ԻԱ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/179բ-84ա: ԻԴ/չիք: ԻԵ/465բ-9բ: ԻԶ/173բ-6բ: ԻԷ/176բ-9բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/137բ-42բ: Լ-ԼԲ/չիք: ԼԳ/148բ-54ա (բաժանուած 4 քարոզի՝ ԺԵ-ԺԸ):
ԼԴ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/441բ-4ա: ԽԸ-ԽԹ/չիք: Ծ/426ա-30ա (սկ. «Դարձեալ կրկնել պարտ է բանք զայս
Դ. մտօք»): ԾԱ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/154բ-9ա: ԿԶ/159ա-64ա: ԿԷ/164ա-9ա: ԿԸ/չիք: ԿԹ/169բ-73բ: Հ-ՀԱ/չիք: ՀԲ/430ա-2ա (սկ. «Վասն այս բանիցս Գ. միտս արժան
է տալ»): ՀԳ/192ա-6բ: ՀԴ/196բ-8ա: ՀԵ/432ա-6ա: ՀԶ/188ա-92ա: ՀԷ/184ա-8ա: ՀԸ-Ձ/չիք: ՁԱ/198ա-202բ: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/202բ-6ա: ՁԵ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/206ա-10բ: ՁԸ/408ա-13բ (սկ. «Աստանաւր յաղագս Զ. իմն պիտոյ է ձեռնարկութեանս. Նախ վասն
մեծատանն»): ՁԹ/210բ-3բ: Ղ-ՂԱ/չիք: ՂԲ/402ա-6ա: ՂԳ/չիք: ՂԴ/213բ-6բ: ՂԵ/չիք: ՂԶ/216բ-23բ: ՂԷ/223բ-30բ: ՂԸ/231ա-4բ: ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/234բ-7ա: ՃԴ/237ա-40բ: ՃԵ/240բ-6ա: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/246ա-51բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/251բ-6բ: ՃԺԳ/256բ-60բ: ՃԺԴ/260բ-4ա: ՃԺԵ-ՃԺԶ/չիք: ՃԺԷ/264ա-9բ: ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/269բ-73բ: ՃԻ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/273բ-8ա: ՃԻԶ/278ա-80բ: ՃԻԷ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/280բ-8ա (Յակոբ Ղրիմեցի): ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/288ա-90բ: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/290բ-7ա: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/297ա-301ա: ՃԼԸ-ՃԽ/չիք: ԽԱ/301ա-11բ (բածանուած 2 քարոզի՝ ԾԳ-ԾԴ): ՃԽԲ/311բ-8ա: ՃԽԳ/318ա-21ա: ՃԽԴ/321ա-3ա: ՃԽԵ/328ա-34ա: ՃԽԶ/323ա-8ա: ՃԽԷ/334ա-9բ: ՃԽԸ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/421բ-5բ: ՃԾԶ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/81բ-3բ: Բ-Գ/չիք: Դ/353բ-9բ: Ե/359բ-65բ: Զ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/366ա-70բ: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/371ա-4բ: ԺԹ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/406ա-8ա: Ծ-Ձ/չիք: ՁԱ/440ա-1ա: ՁԲ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/345ա-9բ: ՃԻԳ/349բ-52բ: ՃԻԴ/352բ-3բ: ՃԻԵ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/375ա-81բ: ՃԻԸ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/387բ-9բ (հատուած): ՃԼԵ-
ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/398բ-401բ: ՃԾԳ/436բ-9բ: ՃԾԴ-ՃԿԵ/չիք: ՃԿԶ/414ա-21բ: ՃԿԷ-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/339բ-45ա: ՃՀԴ-ՃՀԷ/չիք: ՃՀԸ/447բ-50բ: ՃՀԹ-ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/450բ-5ա: ՃՁԲ/455ա-7բ: ՃՁԳ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 142բ-3բ ԺԳ. Քարոզ վարդապետաց, ի բան մարգարէին
Դաւթի, որ ասէ. Գաւազան զօրութեան առաքելոց է քեզ – Թէ վասն է՞ր գաւազան զարդարեալ...
բ. 143բ-8բ ԺԴ. Վասն աստիճանաց վարդապետութեան,
թէ ո՞րքան է կամ որպէս ստանալի է... Եղեւ բան Տեառն ի վերայ Յովհաննու՝ որդոյ Զաքարիայ
յանապատի անդ – Այս է տեսութիւն բանին, զի Աստուած
անմիջաբար ձեռնադրեաց...
գ. 381-7բ Հ. Քարոզ վասն Փոխման Աստուածածնին,
ի բանն... Բազում դստերք ստացան մեծութիւն – Զնախատեսութիւն աստուածապսակ արքային Սողոմոնի... |387բ| ԶՅակոբ վարդապետ արարող բանիս յիշեցէ՛ք:
դ. 389-94բ ՀԲ. Քարոզ սուրբ Խաչին, ի բանն որ ասէ. Փայտ կենաց է ամենեցուն
– Գիտելի է, զի կեանք փայտին յերիս դէմս երեւեցաւ...
ե. 395ա-8ա ՀԳ. [Քարոզ սուրբ Խաչին, ի բանն Պօղոսի]. Այլ ինձ քաւ լիցի...
– Ասէ Սողոմոն. Զերախտիս բարեկամի քո մի՛ մոռանար...
զ. 444բ-7ա ՁԵ. Քարոզ վասն մահու ի բան Սաղմոսին, որ ասէ. Մարդոյ որպէս խոտոյ
են աւուրք... – Մահկանացու կեանք մարդոյս Գ.
(3) յատկութիւն ունի...
Ի ՃԲ. Սաղմոսաց մեկնութենէ Գրիգորի Տաթեւացւոյ:
Գ. Յաւելագրութիւն, ԺԷ. դ.
–
470բ [Ոտանաւոր հայերէն
եւ հայատառ թուրքերէն] – Աթաշ կէլիր իւչեանընտան...
/ Բազմութիւն ջրոցըն զարհուրին... (2 տուն):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 57ա (Յովանէս գրչի) Զոր բարերարն
Աստուած արժանիս արասցէ զաշխատեալքս ի մատենիս` Յովանէս գրչիկս եւ հանդերձեալ խոստովանող անուան իւրոյ
եւ յաջակողմեանն իւր դասեսցէ (նման` 387բ, 398ա, 436ա):
398ա
Գրեցաւ Քարոզգիրքս թվին ՌՃԺԲ. (1663), ի վանքն Զեթունայ, ի դուռն Սրբուհւոյ ամէնաւրհնեալ Աստուածածնին, ի
կաթողիկոսութեան Կիլիկեցւոց տէր Խաչատուրին եւ յառաջնորդութեան մեր գաւառիս՝ տէր Գրիգոր
աստուածաբան վարդապետի: Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս
եւ զաշակերտն Գրիգոր վարդապետին՝ զՄովսէս վարդապետն, զոր օրինակն շնորհեաց զգրոցս. զոր
Տէր Աստուած վարձատրեսցէ զինքն եւ երկայն աւուրբք պահեսցէ, եւ յետ աստեացս ելանելոյ
ընդ ԲԺ.ան վարդապետացն դասեսցէ: Այլ եւ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զսակաւ հողիկս՝ Յովանէս գրչիկս եւ զծնօղսն իմ եւ զեղբարքս՝ զկենդանիս
եւ զհանգուցեալս, եւ դուք յիշեսջերալ լիջիք յահեղ ատենին Քրիստոսի:
2. 436ա (Ստեփանոս գրչի՝ 436ա-9բ)
Ձեռամբ գրեցաւ` Ստեփանոս վարդապետին:
439բ
Զայս Ննջեցելոց քարոզն գրեաց Ստեփանոս վարդապետն, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, եւ Աստուած զձեզ
յիշէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 470բ (Յովանէս գրչի ձեռքով) Թվին ՌՃԻԳ. (1673) ամին օրինակեցի այս Քարոզգրոց
Բ. Քարոզգիրք, մինն՝ Պէլէնկցի Յակոբ վարդապետին
եւ միւսն՝ Անթապցի Պօղոս վարդապետի:
2. 298ա (ԺԷ. դ.) Փառք քեզ, Քրիստոս Աստուած իմ, կենդանացո՛յ զհոգիս մեռեալ Նազարէթիս՝ քո անարժան եւ անպիտան ծառայի...
3.
413բ (ԺԸ դ.) (արաբաթուանշանային ծածկագրութիւն)
٤٧٥ ٦٢٥١٦٦٢ («տէր Կիրակոս»):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 470բ Առակն խոտելի չէ,
հիմի որ սովորութիւն է ի Ամաթա երկիրն, որ երկու գումէշ կու կռվեցնեն:
2164
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Յովսէփ:
ԹԵՐԹ՝ 359 + 2 (կրկն.՝ 109, 146).
չգրուած՝ 11ա-4բ, 64բ, 166բ, 192աբ, 312աբ, 356ա-9բ: ՊՐԱԿ՝ 1x13+Ա-ԻԹx12 (Դ 14, Ե
11, ԺԵ 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,5x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(10,5x6,2): ԳԻՐ՝ նոտրգիր, գրչափոխութեամբ (յաւելագրողի՝ 1ա-5բ, 61բ-4ա, 353ա-5ա):
ՏՈՂ՝ 16-23: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ կապիչով, միջուկը տախտակ.
աստառը դրոշմազարդ կտաւ, դռնակի աստառը շերտազարդ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
15ա, 193ա: Ճակատազարդ՝ 313ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյն՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ճաշոց (յունարէն),
ԺԳ-ԺԴ. դդ.: 2 (Ա-Գ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած եզրահատուած 2 թերթերի ընդլայնակի երկտակումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (13x8,3), 28 տող, ստրանգելո, 2 տող բովանդակում է ընթերցումներ,
Մտթ. ԻԶ. 21-40, Ղկ. ԻԲ. 43, Յովհ. ԺԳ. 16-17, ԺԶ. 33 – ԺԷ. 24. տես՛ R. V.
Chétanian, Catalogue, Des Fragments..., p. 81-82:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր (թանաքի ճապաղում՝ 56ա), փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ ցեցակեր:
Կազմի մէջքը վնասուած, եզրերը մաշուած, փականները եւ կապիչներից մէկն ընկած: ԺԸ.
դ. նորոգուած եւ յաւելագրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 6ա-10ա Ցանկ քարոզից, որ ինչ
կա ի գիրքս, այս է – Ա. Գալստեան Հոգոյն Սրբոյ...
Խ. Յաղագս ժողովոյն սուրբ, որ եղեն ի Նիկիա եւ յայլ ժօղովսն:
1ա-5բ, տե՛ս Գ, §1:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/15ա-23բ: ՃԾԶ/չիք: ՃԾԷ/23բ-31բ: ՃԾԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Ը/չիք: Թ/262ա-74ա: Ժ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/274բ-93ա: ԺԴ-ԻԶ/չիք: ԻԷ/65ա-80ա: ԻԸ-ԻԹ/չիք: Լ/167ա-72բ (կրկն.՝ 164բ-6ա, հատուած): ԼԱ/72բ-8ա: ԼԲ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/93բ-107բ: ԿԳ-ԿԶ/չիք: ԿԷ/127ա-38ա: ԿԸ/146բ-52ա (բաժանուած
2 քարոզի՝ ԺԴ-ԺԵ): ԿԹ/152ա-9բ (բաժանուած 6 քարոզի՝ ԺԶ-ԻԱ): Հ-ՀԵ/չիք: ՀԶ/107բ-17ա: ՀԷ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/117բ-27ա: Ձ-ՁԸ/չիք: ՁԹ/159բ-64ա: Ղ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/178ա-82բ: ՂԵ-ՂԹ/չիք: Ճ/182բ-92բ: ՃԱ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/80ա-93բ: ՃԶ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/305ա-11բ: ՃԹ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/31բ-41բ: ՃԻԸ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/41բ-7բ: ՃԼԴ/47բ-55ա: ՃԼԵ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/202բ-17բ: ՃԽԲ/չիք: ՃԽԳ/217բ-28բ: ՃԽԴ/138ա-46բ: ՃԽԵ-ՃԽԶ/չիք: ՃԽԷ/193ա-202բ: ՃԽԸ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/55ա-61բ (61բ-3ա տե՛ս Գ, 2): ՃԾԳ/247ա-55բ:
ՃԾԴ/256ա-62ա: ՃԾԵ-ՃԿԸ/չիք: ՃԿԹ/239ա-47ա: ՃՀ/228բ-38բ: ՃՀԱ/293ա-304բ: ՃՀԲ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 313ա-4ա Դաւթի Մեծի եւ Անյաղթ փիլիսոփային Ընդդէմ առարկութեանցն չորից
Պիռհոնի իմաստակի եւ սահմանք եւ տրամաբանութիւնք իմաստասիրութեան – Ամենայն չար տանջելի. ոչ ոք տանջեալ անապական...
2. 314ա-29բ ԼԸ. Այս գծածք հանդիսադիր խըմբից առաջնոցն տառից տրամախոհի իմաստասէր մակացու արանցն, ներբողեալ
ի Դաւթէ Եռամեծէ ենթադրեցաւ: Մեկնութիւն բանից Դաւթի փիլիսոփայի, որ է կատարումն
նորին տառի, որ վասն Սահմանացն իմաստութեան, ասացեալ Ներսեսի եղբօր կաթուղիկոսի
Հայոց Գրիգորի, ի խնդրոյ ուրումն սիրողի իմաստութեան – Ի խընդիր հոգեւորական հաւատով
եւ սիրով հայցողաց...
3. 329բ-49բ ԼԹ. Հարցումն իմաստնոց (= Հարցումն Եւսեբի ժամանակագրի առ Անատօլիս
եպիսկոպոս) – Ընդէ՞ր է տարին ՅԿԵ. աւր: Պատասխանի.
Վասն զի մարդ յաշխարհս բանական շինեցաւ...
4. 349բ-52բ Խ. Յաղագս ժողովոյն սուրբ, որ եղեն ի Նիկիա եւ յայլ ժողովսն
(Կոստանդինուպօլսի, Եփեսոսի, Քաղկեդոնի)
– Զկնի երեքհարիւր եւ ԺԵ. (15) ամի Յարութեան Տեառն եղեւ ժողովն ի Նիկիայ...
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
1. 1ա-5բ [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարքմանութեան...
2. 61բ-4ա Նախերգանք – Ո՜վ երկնագունակ
եւ բազմահաւաք հանդիսարան...
3. 353ա-5ա [Երանելւոյն Սարգսի Շնորհալից վարդապետի Խրատ հոգեւոր ասացեալ.
ձեռ. 993, 374բ] – Եւ արդ, երանելիք են դասք առաքելոցն... Փառք,
իշխանութիւն եւ պատիւ այժմ եւ միշտ եւ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
10ա
Ըզցանկ գրքիս, որ տեսանէք,
Ո՜վ
հանճարեղք եւ բանասէրք,
Թողէք
գրողիս, մի՛ բամբասէք,
Այլ
Ողորմի սիրով ասէ՛ք,
Եւ
դուք հասցէք՝ որում սպասէք,
Զերանական
ձայնըն լսէ՛ք:
55ա
Նա[եւ] եղկելի գծող սորին արժանաւորեսց[է] հանդերձ ծնողաւք.
ամէն:
274ա
Զմեղաւոր եւ զանարժան գծող յիշեա՛յ մի Հայր մեղայիւ:
164ա
Եւ զբազմամեղ գծողս՝ զՅովսէփ համբակս բանի, աղաչեմ յիշել, եւ Աստուած զձեզ.
ամէն:
202բ
Ո՜վ պետդ վերնական եւ զուարթունդ հրաշազան,
Իմ
մեղաւոր հոգիքս ի քեզ են զենեհար,
Զի
պահապան լիցիս ինձ յար,
Եւ
փրկեսցես յամենայն մեղաց:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
355բ (ԺԸ դ., շղագիր) Ո՜վ սուրբ վարդապետք, քահանայք, մանկունք եկեղեցոյն, անարժան,
տրուպ, հողս` Աբեղայս յիշեցէ՛ք ի ձեր մաքրափայլ
սուրբ աղօթն, ասացէ՛ք Աստուած ողորմին սորա հոգոյն. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
14բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա
է:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ`
359բ լուսապսակով մարդ` ձեռքին ծաղիկ, կողքին` արմաւենի:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
14բ Պարասքեւի քուր Կիրակոս եղբար: 359բ եհաս յաւարտ (հայոց այբուբեն)։
2165
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Աւետիս կր.:
ԹԵՐԹ՝ 369+1 (կրկն.՝ 227). չգրուած՝ 1ա, 3աբ, 70ա-1բ, 185ա, 186ա, 331բ, 366ա, 367բ-8բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԱx8 (Է 4, ԺԱ 2) +Ա-ԺԱx12 (Ա 10, ԺԱ 8)+1-14x12 (Թ 8, ԺԴ 6, ԺԳ չիք) +4x8 (Ա 12, Դ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,5x11,5:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,7x6,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 17: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով եւ կապիչներով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 4ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (4ա): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, դեղին, կանաչ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, միջից պակասաւոր (տե՛ս ՊՐԱԿ): Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, դռնակի աստառը քայքայուած-թափուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 2աբ [Ցանկ գրոցս] – Ա. Վասն Ծաղկազարդին... ԻԲ. Առակ օգտակար եւ պիտանի:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա- ԿԳ/չիք: ԿԴ/187ա-202ա: ԿԵ-Հ/չիք: ՀԱ/202բ-19ա: ՀԲ-ՀԹ/չիք: Ձ/219ա-35բ (հատուած): ՁԱ/255բ- 74բ: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/274բ-92բ: ՁԵ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/235բ-55ա: ՁԸ-ՂԱ/չիք: ՂԲ/292բ-311բ: ՂԳ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/85ա-93բ (վրջ. «Որպէս ասէ Սողոմոն. Ցանկութիւնք սպանան): ՂԹ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/4ա-25ա: ՃԶ-ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/94ա-107ա (սկ. «Բժիշկս որ առ փարթամս երթայ»): ՃԺԵ-ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/28բ-52բ: ՃԽ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/53ա-69բ (սկ. «Ունի: Այժմ նոր է կիրակի, զի նոր օրէնք եդին առաքեալքն»): ՃԽԳ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-Գ/չիք: Դ/107բ-27բ: Ե/73ա-85ա: Զ/չիք: Է/127բ-57բ: Ը-ԾԲ/չիք: ԾԳ/339ա-51բ: ԾԴ-Ձ/չիք: ՁԱ/332ա-1ա: ՁԲ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/345ա-9բ: ՃԻԳ/349բ-8բ: ՁԲ-ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/158ա-84բ: ՃԼԲ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք յարտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 25բ-8ա Բ. Վասն պալասանին, որ օրինակ էր սուրբ Աստուածածնին (ձեռ. 5375, 70ա, 2184, 130բ՝ Բարթուղիմէոս Մարաղացի) – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուածածինն նման է պալասանի...
բ. 312ա-9բ ԺԸ. Քարոզ, թէ. Պարտ է յամենայն յաղօթս կալ եւ մի՛ ձանձր[անալ] – Յամենայն ժամ, ոչ զի ԻԴ. (24) ժամ աւուրն ասէ...
գ. 319բ-31ա ԺԹ. Այր ոմն գործեաց ընթրիս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Որ ինչ լաւագոյն է...
Բ. 351բ-65ա ԻԲ. Առակ օգտակար եւ պիտանի ի Բարուախօսէ ասացեալ յարմարական
ա. 351բ-2ա ԺԸ. Ասեն վասն մողեզի, թէ. Յորժամ ծերանայ... բ. 352ա-3բ Վասն առիւծոյն, որ թագաւոր է ամենայն գազանաց... – Գ. (3) բարք ունի առիւծն... գ. 353բ Են եւ քարինք ինչ հրահանաց՝ արու եւ էգ... դ. 353բ-4բ Դաւիթ ասէ. Նմանեցայ հաւալսան – Զսմանէ ասեն, թէ. Կարի որդէսէր է... ե. 354բ-5ա Թռջուն ինչ, որ կոչի յոպոպ... զ. 355աբ Բարւոք ասաց Յովանէս զփարիսեցիս. Ծընունդք իժից: Բարուախօսն ասէ վ (=զ)իժէ, թէ. Յորժամ արուն ընդ էգին լինի... է. 355բ-8բ Սողոմոն ասէ. Ով վատ, ե՛րթ առ մրջիւն: Բարուախօսն ասէ. Բ. (2) բարք են մրջման... ը. 558բ-60բ Բարուախօսն ասէ. Է գազան ինչ ի ծովու, որ կոչի զան կրեայ... թ. 360բ-1բ Ելիփազ Թեմնացի ասէ, թէ. Մրջիմն առիւծն առ ի չգոյէ կերակուր ստացաւ: Բարուախօսն ասէ. զնմանէ, թէ. Հօր դէմքն առիւծու է եւ մօր՝ մրջման... ժ. 361բ-2ա Տէրն ասէ. Հայեցարո՛ւք յագռաւս... Բարուախօսն ասէ. Յորժամ հանէ ագռաւն զձագն... ժա. 362բ-3ա Գիտելի է, զի որք կամին կապիկ որսալ... ժբ. 363աբ Յորժամ կամիցի ձկնորսն ձուկն որսալ... ժգ. 363բ-5ա Յոբ նախատակն ասէ, թէ. Կեանք մարդոյս պատերազմ է ի վերայ երկրի...
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
ա. 1բ [Վասն օծանելոյ] – Ի չորս տեղիս օծանի տղան...
բ. 69բ [Քաղուածք քարոզից] – Վասն է՞ր ի լեառն հանէ եւ ցոյց անէ զփառս իւր...
գ. 72ա [Գիր նեղութեան եւ ատամնացաւի] –Թէ որ ի մէջ նեղութ[ե]ան ընիս... [յ]իշ[ե]ա՛ [զ]սուրբ Անթիպաս...
դ. 72ա [Աղօթք] – Հա[յ]ր մեր որ [յ]երկինս ես...
ե. 365բ [Աղօթք] – Կարդամք առ քեզ, Տէր Աստուա՛ծ, եւ խնդրեմք...
զ. 366բ-7ա [Գիր] – Ծառ մի կայր ի մէջ երկրի, որ ոչ արմատ եղեւ եւ ոչ տերեւ...
է. 369բ [Անիծած է] – Անիծած է տկին թանըյ, կընկանըյ տիվանըյ, իշուն քէվրանըյ, տղին բանըյ, իրիցուն պէզրկեանըյ, թուրքին բարեկամըյ:
Ծնթ. Գրուած է ՌՃԿԸ.ին (1719): Նոյնը այլ ձեռքով կրկնուած՝ 369ա, 369բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
85ա Որ ողորմի ստացողի գրոցս՝ տէր Աւետիս կրօնաւորին եւ ծնօղացն եւ եղբարցն եւ ամենայն արեան մերձաւորացն. ամէն (նման՝ 25ա, 107ա, 157բ, 184բ, 202ա, 255ա):
166ա Թողութիւն արարէ՛ք, վռազն եմ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 12բ (Շղագիր) Յիշատակ է սուրբ հատորըս ի ձեռն` Ղազար աստուածաբան վարդապետին, թվին ՌԺՃԿԸ. (1719):
2. 369բ (Նոտրգիր) Գրեցաւ գիրս ի թվին ՌՃԿԸ.ին (1719), հոկտեմբերի ԻԶ.ին
(26)։
3. 72ա (Շղագիր, ԺԸ. դ.) Աստ գիրը` տիրացու Մկրտ[ի]չն ա գրեր, ասա:
4. 185բ (Շղագիր) Տէր Մանուկ մեղաւոր եւ անարժան ծառաս օրհնված թըւին ՌՄԼԳ. (1784), (նման` 186բ):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 3բ Քրիստոսի ծառայ Ղազար վարդապետ. 1210 (1761):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 185բ Ի նվաստ ծառայ Յակոբէս հասցէս լակոբ (այսպէս) գիր: Ի նվաստ ծառայ Աստուծոյ տիրացու Պերտասէս հասցես շատ բարեւ տիրացու Հարապէտէս, Գրիգոր որդիս տաս քարայ: ա, 2բ, 3բ, 71բ, 185ա, 331ա (զանազան բառեր):
184բ Ի նվաստ տիրաց[ու] հաս[ց]է շատ բար[եւ] Կիրեղէս, Յակոբէս, Մարտիրոսէս Գրիգոր զենին:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 2բ, 3ա (թռչուն):
2166
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 343-8 (տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ ծաղկաթուղթ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ - Կրկնագիր: ԺԱ-ԺԲ. դդ.: 4 (թ. 1-4) + 4
(թ.
340-343): Մագաղաթ, երկսիւն (11,5x8,2), ուղղագիծ մանր երկաթագիր, 8 տող, լուացուած եւ անընթեռնելի: ԺԷ. դ. կրկնագրուած (տե՛ս ձեռ. Ա, Ե. 1):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին քերծուած,
եզրերը մաշուած, մէջքը վնասուած, ցեցակեր: Դռնակի մեծ մասը թափուած, կապիչներն ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ. դար (1628 ից առաջ) |
ԹԵՐԹ՝ 325 (5-317,
336ա-9բ). չգրուած՝ 8բ, 43բ, 90բ, 245բ-6ա: ՊՐԱԿ՝ 1x4+Ա-ԻԸx12 (Ա, ԺԷ 11, ԺԹ, ԻԱ-ԻԲ,
ԻԴ-ԻԷ 10, ԻԸ 1) +1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, խաչի եւ «CG», թագի, վեցթեւեան
աստղի եւ մահիկի լուսադրոշմներով (յաւելագրողի՝ 5-8, 336-3339): ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(10,8x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 29-41:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 200ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր` հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան թեթեւ հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 9ա-15բ Այս է Աշխարհացոյց [Վարդանայ Արեւելցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 20, 251ա-7ա. ա/9աբ: բ/9բ-10ա: գ/10ա-3ա: դ/13ա-5բ:
2. 16ա-33բ [Քարոզք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
– 16ա Ցանկ գրոցս այս է – Ա. Քարոզ ի բան Սողոմոնի... Գ. Քարոզ վասն վեցօրեա
արարչութեան...
ա. 16բ-23ա Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Զի
որք սրբութեամբ պահեն, զսրբութիւն սրբեսցին – Ամենայն
գիրք աստուածային, զԱստուած արդար դատաւոր քարոզեն...
բ. 23ա-8ա Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ.
Օ՛ն, արիք գնասցուք – Հրամայէ մարգարէն Միքիա.
Արի՛ եւ գնա՛...
գ. 28ա-33բ Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Ի սկզբանէ
արար Աստուած... – Անդրանիկ աւր միաշաբաթուս
եւ սուրբ եկեղեցիս...
4. 33բ-8ա [Վասն գալստեան Նեռին] – Արդ, զառանելոց ժամանակաց եւ զեղելութիւն իրացն...
5. 38ա-9բ [Ի Յակոբայ թղթոյն Մեկնութենէ Սարգսի
Շնորհալւոյ] (ձեռ. 1563, 337ա) – Մեծ են հաւատք, եղբա՛յրք, մեծ եւ ահաւոր...
Բ. [Քարոզք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/81բ-9ա: Բ-ԻԹ/չիք: Լ/138բ-42բ: ԼԱ-ԼԲ/չիք: ԼԳ/121բ-4ա (սկ. «Ի վերայ
այսմ բանի երեք իրս տեսանելի է»): ԼԴ-ԼԵ/չիք:
ԼԶ/124ա-31ա: ԼԷ/131բ-4բ: ԼԸ-Խ/չիք: ԽԱ/142բ-6բ: ԽԲ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/146բ-52ա: ԽԵ-ԿԱ/չիք: ԿԲ/89ա-95բ: ԿԳ/չիք: ԿԴ/95բ-9ա: ԿԵ/չիք: ԿԶ/99ա-104ա: ԿԷ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/39բ -43ա: ՀԴ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/52ա-5բ: Ձ-ՁԳ/114ա-21բ: ՁԴ-ՂԵ/չիք: ՀԹ/44ա-9ա:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Ե/չիք: Դ/187ա-94բ: Է/152ա-60բ: Ը-ԺԱ/չիք: ԺԲ/176բ- 82ա: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/55բ-60ա: ԺԹ-Ի/չիք: ԻԱ/183ա-7ա: ԻԲ-ՂԲ/չիք: ՂԳ/104ա-5ա: ՂԴ/չիք: ՂԵ/105բ-7բ: ՂԶ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/108բ-14ա: ՂԹ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/170բ-6բ: ՃԻԳ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/160բ-6բ (սկ. «Նախ տեսցուք, թէ յորմէ ցեղէ էր»): ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/134բ-8բ (սկ. «Արարիչն ամենեցուն ստեղծեալ): ՃԼԵ/166բ-70բ: ՃԼԶ-ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/194բ-9ա: ՃՀԶ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 49ա-52ա Նորին երկրորդ Գրիգորի Քարոզ – Դարձեալ հարցանելի է, թէ. Վասն է՞ր կոչի Լուսաւորիչ...
բ. 107բ-8բ Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Վա՜յ ձեզ, որ
արբեալքդ էք եւ ո՛չ ի գինո – Վարդապետք ասեն,
թէ. Բազում է արբեցութիւն...
Տարբեր Ամառան ԿԶ. քարոզից:
գ. 182ա-3ա Այս է ԺԴ. աստիճանք հօատոյ քրիստոնէից ուղղափառաց – Եւ գիտելի է, զի մի եւ բոլոր է հաւատ ընթանուր ուղղափառ եկեղեցոյ...
Գ. 60բ-81բ [Բժշկարան]
–
60բ Ցանկ կազմութեան
գրոցս այս է –Առաջին. տարուն Դ.ից եղանակացն...
ԼԳ. Վասն երակաց ճանաչելոյ:
1. ա. 60բ-1բ Ա. Նախ բժշկարան եւ մեկնութիւնք չորից
տարերացն – Ի նմանութիւնք չորից եղանակացն
տարուն, խառնուածք են մարմնու...
բ. 61բ Բ. [Ամենայն անդամոց մեկնութիւն. (ցանկից)]
– Յօրինեաց Աստուած զմարդն ԺԲ. յօդուածօք...
2. 61բ-74ա Գ (=Ի). [Աբուսայիդայ] Վասն մարդակազմութեան
եւ յամենայն անդամոց եւ գոյացութեան բոլոր մարմնոյն
Տե՛ս ձեռ. 464, 56ա-72բ. Նխբ./61բ-2բ: ա/63աբ: բ/63բ-4ա: գ/64ա-5ա: դ/65ա-6բ (անխորագիր):
ե/66բ-7ա: զ/67ա: է/67աբ: ը/67բ: թ/67բ-8ա: ժ/68աբ: ժա/68բ-9ա: ժբ/69ա: ժգ/69աբ: ժդ/69բ: ժե/69բ-70ա: ժզ/70ա-1բ: ժէ/74ա (§ ժթ-ից յետոյ): ժը/71բ-2բ: ժթ/72բ-4ա (այստեղ՝ ժէ):
3. 74ա-8ա ԻԱ. Վասն բնութեան մարդոյ – Թէ ի չորից գոյացեալ է, զի չորք պատճառ են լինելութիւն
մարդոյն...
4. 78ա-80բ ԻԲ. Յանուն Աստուծոյ է գիր մեկնութեան եւ հարցումն իմաստնոց
Քերակապատա որդոյն ընդ բժշկապետսն ի Հռոմոց եւ Հնդկաց, յորժամ ժողովեաց զնոսա ի մի
վայր, զի զճշմարիտն գիտասցէ զդոցա ճարտասանութիւն – Ասէ. Պատմեցէ՛ք ինձ զգոյացութիւնք, որ ի մարմինն տպաւորեալ է...
5. ա. 80բ ԻԳ. Վասն ցաւերուն, որ մարդ ուզէ ի մարդ փոխէ ծաղիկն... – Եւ ասեն ոմանք, թէ. Պիսակութիւնն փոխի...
բ. 80բ-1բ ԻԴ. Վասն նշանաց, որ լինի առ հիւանդն զկենաց եւ զմահուն – Արժան է բժշկին, որ երբ առ հիւանդն մտանէ...
Այստեղ բացակայում են ցանկի ԻԴ-ԼԳ. նիւթերը. ԻԵ. Վասն մարդկան բնութեան: ԻԶ. Խրատ եւ նշան առողջութեան: ԻԷ. Վասն խօսից Գեղիանոսի: ԻԸ. Խաւսք Յակոբայ բժշկին: ԻԹ. Վասն երիտասարդացն: Լ. Վասն ծերոց բնութեանց: ԼԱ. Վասն նշանաց ընդնոյ (այսպէս): ԼԲ. Վասն հիանդին մահու եւ կենաց: ԼԳ. Վասն երակաց ճանաչելոյ:
Դ. [Բանք զանազանք]
–
199բ [Ցանկ] – Առաջին. Պատմութիւն սրբոյն Յովհաննու... Չորրորդ. Հարցումն Յոբնաղի...
1. 200ա-96ա Պատմութիւն սրբոյն Յովհաննու Ոսկեբերանի...
Տե՛ս ձեռ, 1785, 8ա-183բ. Ցանկ/չիք: ա-ծթ/200ա-95ա: կ/295բ-6ա (յիշ.): Գլուխներն առանց խորագրի եւ
առանց գլխահամարի են:
2. 296բ-9ա Ի մեծի Ճրագալուցի Ծնընդեան
եւ Յայտնութեան Տեառն մերո Յիսուսի Քրիստոսի, երանելոյն Եւսէբի Եմեսու եպիսկոպոսի
ասացեալ Խաւսք ի Ծնունդն Քրիստոսի յԵրուսաղէմ քաղաքի – Ի մէջ ամենայն քրիստոսասիրաց զՔրիստոսէ խոստացա ճառել...
3. 299բ-306ա Ի մեծի աւուր Յայտնութեան Տեառն մերո Յիսուսի Քրիստոսի, երանելոյն
Գրիգորի Աստուածաբանի Նազիազու եպիսկոպոսի ի Յայտնութիւն Տեառն – Քրիստոս ծնեալ լինի, փառաւորեցէ՛ք...
4. 306բ-16ա Հարցումն Յոբնաղի եւ պատասխանի Մովսեսի Հայոց Քերթողի եւ Դաւթի
փիլիսոփայի – Հարց. Էա՞կք են երկու ի բնութեանցն
Քրիստոսի, եթէ՞ անէակք: Պատասխանի. Էակք...
Սկզբում եւ վերջում գծագիրք. 306ա Ծառ գոյացութեան. Երկոտասան հողմունք, 316ա Ծառ իմաստասիրութեան:
5. 316բ-7բ Սուրբ վարդապետն Հայոց Վարդան յԱրեւելից առաքեաց ի Հռոմկլայն
զայս գիր – Վասն սուրբ եւ փրկական տնօրինական
սրբութեանցն Քրիստոսի Աստուծոյ մերո այս գտաւ ի գրոց... Յորժամ առին զթագաւորական
քաղաքն մեծ թագաւորքն ֆռանկաց... Եւ արդ, այսպէս օրինակեցաւ Տնօրինական սրբութիւն,
եւ օրինակս թարքմանեցաւ ի Հոռոմ գրոց
ի հայ գիր ի թվին ՈՀ. (1221). ամէն: Հայր
մեր:
Ե. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ-ԺԸ. դդ.
1. 1ա-4ա, 336ա, 337ա-8ա, 340ա, 341բ-3բ [Մեկնութիւն հայերէն բառից] –
Բռնադատել թէ յաղթել, Սնափառ թէ ամբարտաւան,
Գռեհ թէ ճանապարհ կամ փողոց կամ շուկայ... Թիկնոց թէ փիլոն:
2. 5ա [Քաղուածք զանազանք] Իսկ որք զերկրուորս առօել պատուեն քան զերկնաւորն...
– Եւ ասէր նա, զի եթէ բառնան փորձութիւնք...
3. 5ա-8ա Հարցմունք եւ պատասխանիք, ի Գրոց սրբոց ասաց[եալ] – [Հարց]. Մինչ ոչ էին ստեղծեալ հրեշտակք եւ մարդիկք,
զաստուածութիւն ո՞վ փառաւորէր: Պատասխանի. Հայր յՈրդոյ փառաւորէր...
4. 339աբ [Տաղ] («Տեր Առաքեալս», «Ի ա ե») – Տէրն է գրեալ օրէնք հին / Մատամբըն սուրբ աստուածային...
5. 3բ [Մանունք] – Կանեփի սերմը կանանց վախտը, որ կաթէ չորացնես, լաւ ծեծես
ջրօվ խարնես խմցնես (այսքան):
4-5-րդ միաւորները գրուած են
ԺԷ. դ., հաւանաբար տէր Յակոբի ձեռքով:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
200ա
Ծաղիկն գէշ եղաւ, կտրեցի զթուխտն:
306ա
(Կարմրագիր) Զստացող սորայ /// (բաց):
317բ
Ո՜վ գիր, որ մնաս,
Ո՜վ
ձեռք, որ հողանաս,
Ո՜վ
եղբայր, որ կարդաս,
Ո՜վ
թէ զեղկելիս չի մոռանաս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 317բ Յիշատակ է այս գիրքս մահդասի
Կարապետին եւ իւր կողակցոյն՝ Թօվին, որ թվին ՌՀԷ. (1628) ամին փոխեցաւ առ Քրիստոս: Աստուած իւրն հանգիստ եւ արքայութիւն
պարգեւեսցէ ի միւսանգամ գալըստեանն. ամէն:
Եւ
սոյն ամի ստացայ զսուրբ գիրքս, որ էր թվին ՌՀԷ. (1628). ամէն:
2. 336բ Ես նուաստս ի բնաւից, մեղսապարտ ծառայս Աստուծոյ՝ մահդասի Կարապետ, որդի Առաքելին, որդոյ Մարտիրոսին, լալագին աչաւք
եւ սգաւոր անձամբ վասն կողակցին իմոյ՝ Թաւվին, որ քառասուն եւ Թ.ինն (9) ամեայ հասակաւ հասաւ առ ցանկալին՝ ելանել ի մարմնոյ
աստի եւ մտանել ի հանգիստն առ իմաստուն կուսանսն: Որքան հայէի, աւր ըստ աւրէ աւելոյր
սուգ իմ անմխիթար, եւ իմ ճար իմացեալ մխիթարելոյ՝ գնեցի զսուրբ տառս, որ է քառակ
գիրք, եւ կարդայի եւ սովաւ մխիթարէի սիրտ իմ ի տրտմութեանց եւ ուրախ լինէի: Դարձեալ
յիշեցէ՛ք ի մաքուր յաղաւթս ձեր զհայրն իմ՝ Առաքելն եւ զմայրն իմ՝ Զատէն, եւ զկողակիցն
իմ՝ Թաւվէն, որ յայսմ ամի հանգեօ առ Քրիստոս, եւ դուստրն իմ՝ զՏուտումն, եւ զթոռնեաքն իմ՝ զփոքր Առաքելն եւ զՄարիամն: Եւ դարձեալ կրկին անգամ յիշեցէ՛ք զեղբարքն իմ՝ զՍարատն եւ զհանգուցեալ եղբայրն իմ՝ զԽէրի, եւ զքվեր|337ա|քն իմ՝ զԾաղիքն եւ զՈսկի տատիկն եւ զամենայն արեան մերձաւորսն իմ. ամէն:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 292-3:
3. 337ա Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի մահդասի Կարապետն եւ կողակիցն՝ Մարիամ, եւ զորդիքն
իւրեանց՝ Զեփեթէն, որ ծնաւ ի թվին Հայոց ՌՁ. (1631) ամին, ի մէջ Աղուհացիցն, եւ
միւս որդին իւր՝ Յակոբոսն, որ ծնաւ ի թվին Հայոց ՌՁԲ. (1633), ի մէջ Աղուհացիցն, եւ դուստրն
իւրեանց՝ Թագուհին. յիշեցէ՛ք եւ Աստուած
ողորմի ասացէ՛ք, Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն: Հայր մեր:
4. 337ա Յիշեցէ՛ք ի բարի` զՄարիամն,
որ Ծ.ամեայ (50) էր, փոխեցաւ առ Քրիստոս ի թվիս Հայոց ՌՂԱ. (1642). յիշեցէ՛ք եւ զհայրն իւր՝ զԹեղանն, եւ զմայրն՝ զՍավլումն. եւ զեղբայրն՝ զՅակոբն, եւ զորդիքն
իւր՝ զՅակոբոսն, եւ զԹագուհին. ամէն: Հայր:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ 66:
5. 1բ (ԺԷ. դ.) Տէր Յակոբս գրեցի զայսպիսի բանս բարեխօսութեամբ հրեշտակաց:
6. 4բ Թվին ՌՃԺԷ.նում (1668), Շաբաթ ամսին Ա. (1), քարպիճի
խէսէպն ԲԹԶ. խէրուր ԲԹ. ԲՌ. ԲԹ. ՌԲ. խէրսս (այսպէս՞):
7. 340բ Թվական հազար հարիւր երեսուն Գ. (1684), Ղամար ամսին Ե.ումն (5) էր. ես`
տէր Մկըրտիչս զայս գիրքս առայ Աստուածապով վարպետիցն, գլխէ գլուխ կարդացի, խիստ մանտր էր գրած. Աստուած ողորմի սորա աշխատողացն. ամէն:
8. 8ա Թիւն ՌԲՃԻԷ. (1778), մայիս ԻԲ. (22) Քարոզգիրքս տվի Սողոմոն տիրացուին՝ յիշատակ ինձ՝ տէր Ղազարի դուստր ապաշխարող Մարիամիս, որ մականուն իմ` Ձիգ կոչի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
9բ, 121բ Քրիստոսի ծառայ Սողոմոն
վարդապետ. 1231 (1782):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 8 (318-325): ՊՐԱԿ՝ 1x8: ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,3x10,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 22:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից պակասաւոր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
318ա-25բ [Հարցումն
Գէրորգեայ րաբունապետի եւ ծառայաբար կատարումն Յակոբայ աշակերտի. ձեռ. 2017,
1ա] – [Զ]հրաման հարկի րաբունոյդ իմոյ...
յաղագս աւուրց հնկից ստուգութեամբ քննել...
եւ յեկեղեցի սուրբ Գ. զսքալի արեգակն յոր/// (շար. թափուած):
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
|
ԺԶ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 10 (326-335): ՊՐԱԿ՝ 1x10: ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,3x10,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,5x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 18:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից եւ վերջից
պակասաւոր, լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 326բ-32բ Երանելոյն Եպիփանու եպիսկոպոսապետին Կիպրոսի արարեալ Պատճառս
Երգոց Սաղմոսարանին – Զամենայն ինչ, զոր ասաց
հայրն մեր Աթանաս...
1. 332բ-5բ Բան ի Յոհաննէս Գառնեցոյ հոգէլի վարդապետի, զոր ասէ Դաւթեան Սաղմոսին,
զոր ոմանց յերկբայս թուի – ԶՍաղմոս Դաւթի, մանաւանդ
զերգս Հոգոյն Սրբոյ...
3. 335բ [Գովասանութիւն Սաղմոսին, ասացեալ ի սրբոց վարդապետացն. ձեռ.
1117, 446ա] – [Աստուած]ային այս բուրաստան,
/ Սաղարդազարդ Սաղմոսարան... / Երկնաւոր
հարսինս եկեղեցոյ /// (շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
326ա
(Սկ. թափուած) ///իդ զիմաստութիւն ըստ ախմար գիտութեան մերոյ եւ տկարութեան եւ ժամուս
փութոյ՝ համառաւտ եւ յայտնի բանիւ:
(Այլ
ձեռք) Ո՜վ Խիկար իմաստուն:
Այս յիշատակարանին նախորդել է, հաւանաբար՝ Խրատք Խիկարայ բնագիրը:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`4բ աւազակնաց անունսըյ դեմասէր Կոստաս աջմէ յոր ձախմէ:
8ա (զանազան բառեր), 8բ մեղքող դուստր Սաւուղայ: Մվս հայր, մայր, Ամրամ, յոքաբետ:
2167
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Երուսաղէմ |
ՊՀԳ. – 1424 |
ԳՐԻՉ՝ Մկրտիչ աբղյ. Ղրիմեցի:
ԹԵՐԹ՝ 329+1 (կրկն.՝ 105)-1 (թռիչք
272). չգրուած՝ 1բ-4բ, 326բ-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԷx12 (ԺԸ 14, ԻԷ 10)+1x3: ՆԻՒԹ՝ թուղթ:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13,8x9: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,5x6,2): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (Զաքարիա յաւելագրողի՝
320բ-4բ): ՏՈՂ՝ 21: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ կարմիր կտաւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Մեկնութիւն Սաղմոսաց:
Ժ-ԺԲ. դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած եզրահատուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով
եւ հատուած մասերի ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (13x8,3), ուղղագիծ
երկաթագիր, տող՝ 13-14 (Ա-Բ), 11 (Գ-Դ): Կարդալ՝ Գա, Բբ, Դբ, Աա, Դա, Աբ, Գբ, Բա:
Դա «/// Սկիզբն բանից քոց ճշմարտութիւն [է], եւ յաւիտեան են ամենայն իրաւունք արդարութեան
քո (ՃԺԸ. 159-160): Անսուտ գո///»: (Տե՛ս “Revue des études Armeniennes”, XVII,
1983, B. Outtier, p. 244).
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը
գունափոխուած, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր. կազմի
կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, կապիչներն ընկած. ԺԸ. դ. նորոգուած, տեղ-տեղ կարկատուած
(թ. 289, 294-296, 299-300, 303-304):
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-320ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Ի/չիք: ԻԱ/268ա-72բ: ԻԲ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/183ա-90ա: ՃԼԴ-ՃԽԳ/չիք: ՃԽԴ/50ա-4բ: ՃԽԵ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ.
1741. Ա-Զ/չիք: Է/151բ-64բ: Ը-ԺԱ/չիք: ԺԲ/204բ-13բ: ԺԳ-ԺԵ/չիք: ԺԶ/259ա-65ա: ԺԷ-ԻԷ/չիք: ԻԶ/197բ-204բ: ԻԷ-Լ/չիք: ԼԱ/72բ-7բ: ԼԲ-ԼԶ/չիք: ԼԷ/242ա-53բ: ԼԸ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/190ա-204բ: ԽԵ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/307բ-15բ: ԽԸ/253բ-9ա: ԽԹ-ԾԲ/չիք: ԾԳ/315բ-20ա: ԾԴ-Հ/չիք: ՀԱ/213բ-20բ: ՀԲ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/114բ-78ա: ՀԵ/չիք: ՀԶ/110ա-8ա: ՀԷ/118ա-24բ: ՀԸ/124բ-31բ: ՀԹ/չիք: Ձ/131բ-44բ: ՁԱ/144բ-51բ: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/104բ-10ա: ՁԵ/չիք: ՁԶ/220բ-3ա: ՁԷ/223բ-30ա: ՁԸ/230ա-3ա: ՁԹ/233ա-6բ: Ղ/236բ-9բ: ՂԱ/չիք: ՂԲ/239բ-42ա: ՂԳ-ՂԶ/չիք: ՂԷ/77բ-86բ: ՂԸ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/54բ-61ա: ՃԴ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/298բ-307բ: ՃԽԲ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/287բ-98ա: ՃԽԶ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/25բ-9ա: ՃԾ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/29բ-36բ: ՃԾԳ/37ա-46բ: ՃԾԴ/5ա-9ա: ՃԾԵ/9ա-10բ: ՃԾԶ/10բ-3ա: ՃԾԷ/չիք: ՃԾԸ/13ա-5ա: ՃԾԹ/15ա-7բ: ՃԿ/17բ-20ա: ՃԿԱ/20ա-2ա: ՃԿԲ/22ա-3ա: ՃԿԳ/23ա-5ա: ՃԿԴ-ՃԿԸ/չիք:
ՃԿԹ/43բ-50ա:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 61ա-72բ ԺԶ. Քարոզ Փոխման Աստուածածնին, ի բան. Բազումք դստերք ստացան
մեծութիւն... – Զնախատեսութիւն աստուածապսակ
արքային Սողոմոնի... առաւելութեան կուսին... // 72բ ԶՅակոբ վարդապետ Ղրիմեցի, զշարադրօղ բանիս, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, եւ զեղկելի գրիչս:
բ. 86բ-96ա ԺԹ. Նորին Քարոզ վասն Յարութեան, ի բանն, որ ասէ. Յարեաւ Աստուած,
եւ ցրուեցան ամենայն թշնամիք նորա – Հրամայեաց
Աստուած երբեմն մեծին Մովսէսի առնել տապանակ...
գ. 96ա-102ա Ի. Նորին Քարոզ Յարութեան, ի բանն, որ ասէ. Ի գիշերի համբարձէ՛ք
զձեռս ձեր... –Բե՛ր նախ տեսցուք, թէ ընդէ՞ր
ի գիշերի ասէ...
դ. 102ա-5բ ԻԱ.. Նորին Քարոզ վասն պաշտաման գիշերոյ, ի բանն. Զարթի՛ք, փա՛ռք
իմ... – Վեց է տեսութիւն բանիս: Նախ՝ ի դէմս
Դաւթի փառք կոչէ...
ե. 178ա-83ա Լ. Նորին Քարոզ ի դէմս եկեղեցոյ եւ Կուսին, ի բանն, որ ասէ.
Արի՛, Տէ՛ր, ի հանգիստ քո... – Զի՞նչ է հանգիստն,
որ ասէ: Պատասխանի. Գիտել պարտ է, զի հագչիլ ասի...
զ. 265ա-8ա ԽԵ. Յաղագս սրբութեան սպասաւորաց եկեղեցւոյ, [ի բանն]. Որ գնայր
ի ճանապարհ անբիծն... – Որպէս սրբագոյն պահելի
է /// եւ զանաւթս եկեղեցոյ քան զանօթս աշխարհական...
է. 272բ-87բ ԽԷ. Գրիգորի Եռամեծի, քաջ հռետորի, Յոհաննու Որոտնեցւոյ աշակերտի
Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Վասն որոյ աւծ զքեզ Աստուած... –Լոյս ի լուսոյ ասեն զԲանն Աստուծոյ ի [կուսէ] ծնեալ...
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԵ-ԺԸ. դդ.
ա. 320բ-4բ Վասն պարծելոյն ոմանց առ Պետրոս, զոր սուտ պարծին – Հարց. Զի՞նչ է ասելն Տեառն առ Պետրոս. Մինչ մանուկ
էիր, անձամբ անձին գօտի ածէիր... Այս է իմաստ բանիս, զի Պետրոս իւր ժողովուրդն եւ
զհօտն... Այլ մերձ կատարածի դառնան լատինք /// (շար. թափուած):
բ. 1ա [Քաղուածք] – Ի սկզբանէ արար:
Նախ սկիզբն ցուցանէ...
գ. 325աբ [Քաղուածք] – Խնդրի եւ Յիսուս,
թէ Ժ. բան էր որպէս կիտնի...
դ. 329բ [Քաղուածք] – Զի ոչ եմք, ասէ,
պատկեր Աստուծոյ...
ա գրուած է ԺԵ. դ. Զաքարայի ձեռքով (տե՛ս յիշ.):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
223ա
Զանարհեստ եւ զմեղապարտ գծող գրոյս յիշեա՛:
298ա
Զմեղաւոր եւ զանարժան հողս աղաչեմ յիշել ի Տէր:
320ա
Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեան` Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ. ամէն: Արդ, գրեցաւ
Քարոզգիրքս հաւաքեալ, զոր արարեալ է սուրբ եւ տիեզերալոյս վարդապետին Գրիգորի: Որ եւ եղէ ես` անպիտան եւ անիմաստ, մեղօք լցեալ Մկրտիչ սուտանուն աբեղայս Ղրիմեցի եւ յԵրուսաղէմ Փրկչի վանացս փակակալ եւ զհարազատ
եղբայրն իմ՝ հեզահոգի` զՏիրատուր աբեղան
եւ զՄարուգէ փիլիսոփայն, եւ զԳրիգոր
միայնակեցն, եւ զայլ ամենայն միաբանք Փրկչիս: Զի փափաքմամբ սիրով սկսայ եւ խիստ շտապով գրեցի, զի օրինակն չին ի տալ, եւ ձմեռն էր,
եւ թուղթն քամ, եւ թանաքն աւեր, եւ յաւժարութիւնս
սրտիս մոռանալ ետ զպակասութիւնն: Արդ, աղաչեմ, զի անմեղադիր լինիք տկարութեանս
եւ թողութիւն մեղաց հայցեցէ՛ք՝ որք կարդայք կամ օրինակէք: Արդ, գրեցաւ սա ի թվիս Հայոց ՊՀԳ. (1424), եւ Սուրբ քաղաքս
Երուսաղէմ եւ ի Փրկչի վանքս:
Տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 324:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 51բ (ԺԵ. դ., բոլորգիր) Աղաչեմ զքեզ, վարդապե՛տ, մի՛ մոռանար |52ա| զիս ի
քո պատարագն, Աստուծոյ սիրուն համար:
65բ
(ստ. լս., նոյն ձեռքով) Զձանձրացող` Զաքարայ,
որ յամենայն ժամ |66ա| կամ ի վիշտի, վա՜յ ի յանձինս ի տուէ եւ ի գիշերի:
147բ
(ստ. լս.) Ո՛վ ընթերցողք, Զաքարոյ // |148ա| յաղօթս յիշեցէ՛ք եւ զծնողսն իմ, եւ
Աստուած զձեզ յիշէ:
229բ
(ստ. լս.) Զմեղաւոր Զաքարէս
յիշեցէ՛ք:
2. 35բ (ԺԸ. դ., բոլորգիր) Աստուած ողորմի` տէր Զաքին |36ա| ննջեցելոցն:
3. 329ա (նոտրգիր) Թվին ՌՃՁԲ.
(1733) եւ ամսեանն դեկտեմբերի ԺԷ. (17) ծնու[ն]դն պզտի ըՍտեփաննոսի, լուսնի ԻԲ. (20), օրն Բ.շաբթի:
4. 326ա Թվին ՌՃՁ. եւ Ե.ին (1736)
գնեցաւ: Յիշատակ է հոգէնուագ եւ ծաղկալի բուրաստանս այս փոքրիկ՝ ոմն քրիստոսասէր
Մելքոն անուն քրիստոնէի, որ ստացեալ զսա
ի հալալ եւ ի քրտնաթափ ըստացւածոց իւրոց, եւ ետ յիշատակ` Բաղ[ի]շեցի սարգաւագ Գալուստին. իւր ծնողացն մասն եւ բաժին: Արդ, բարով վայելեսցէ
եւ յիշեսցէ միշտ զտւօղն սորին, եւ ինքն
յիշեալ լիցի ի Քրիստոսէ. ամէն:
2168
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ՍՏԱՑՈՂ՝ Խոճայ Պալի:
ԹԵՐԹ՝ 327. չգրուած՝ 1աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԹx12
(Ա 13, ԻԴ, ԻԶ-ԻԹ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ եռամահիկ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9,5x6,3): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ շերտազարդ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1. Աւետարան Մատթէոսի: ԺԱ դ.։
1 (Ա), սկզբից, ստացուած 1 թերթի վերին կէսից: Մագաղաթ, միասիւն, ուղղագիծ երկաթագիր,
տող՝ 8-9: Կարդալ՝ Աա-Աբ «/// եւ ի գերութենէն բաբելացւոց... Հրէաս[տանի] ///» (Ա.
17-Բ. 1):
2.
(Յունարէն), ԺԲ-ԺԳ դդ.: 1 (Բ), վերջից, ստացուած ընդլայնակի եւ ընդերկայնակի հատուած,
1 թերթից: Մագաղաթ, նախապէս երկսիւն, այժմ՝ միասիւն (11x8), տող՝ 26-27, տես՛ R. V. Chétanian, Catalogue
des fragments et Manuscrits Grecs du Matenadaran, d’Erevan, p. 83-84:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում փոքրիկ
պատռուածքներ, զանազան բծեր: ԺԷ. պրակի վերջին էջին (205բ) գրուած ԺԸ. համար, իմա՛
չիք ԺԸ. պրակ: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, մէջքի կաշին վերից վար 2 տեղից
ճաքած: Դռնակն ու կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 2ա-17ա Ա. Գրիգորի Եռամեծի... Քարոզ վասն գալստեան եւ դատաստանին. Զի որպէս
փայլակն... (Ամառան ՃԿԶ.) – Զփրկական գալուստն
Քրիստոսի...
2. 17ա-21բ Բ. Երանելոյն Եփրեմի ասացեալ է Վասն պահելոյ զսուրբ կիրակի – Պատուեցէ՛ք զօր կիրակէին, ո՜վ անմիտք...
3. 21բ-5բ Գ. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ յաղագս խոստովանութեան, ի բանն...
Ապա թէ խոստովան լինիմք զմեղս մեր... (Ամառան ՀԸ.) – Ի վերայ այսմ բանի Զ. իրս տեսանելի է:
4. 26ա-34բ Դ. Նորին Քարոզ Գրիգոր Եռամեծի վասն պաշտպան պատուհասի, ի բանն...
Փող հարէ՛ք... (Ամառան ՀԴ.) – Ի վերայ այսմ
բանի չորս ինչ ասելի է:
5. 34բ-8ա Ե. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Քարոզ խոստովանութեան, ի բանն]. Լուացարո՛ւք,
սրբեցարո՛ւք (Ձմեռան ԿԹ.) – [Զ]սրբութիւն
աղտեղութեան...
34բ Գրչից` «Այս խոստովանութեան քարոզս մի է, թէ կարողութիւնդ բերէ, որ զամէն ասես, նա ասա՛, եւ թէ ոչ, սկիզբն յաստից այլ արա՛ յայլում օր. յարմար է»:
6. 38աբ Զ. Վասն ժամանակաց գիտելոյ զի որքան է – ՅԱդամա[յ] մինչեւ ի ջրհեղեղն առ Նոյիւ... եւ Հայ թվականն հիմա ՊԾԱ. (1402) է...
7. 39բ-43բ Է. Սակաւ բան ինչ ի Հարցմանց Գրոց [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] աստ գրեմք
– Հարց. Որպիսի էր նոյեան տապանին ձեւն...
11 հարց, 1ը՝ Գ. հատորից, 10ը՝ Զ:
8. 43բ-8ա Ը. Քարոզ ի բան, որ ասէ. Եւ հրամայեաց Դաւիթ թվել զժողովուրդն – Էր զի առաջին ժամանակն նահապետքն երկար ապրէին...
9. 48ա-9ա Թ. Երկոտասան առաքեալքն ուստի՞ է կամ յորմէ՞ ցեղէ կամ ո՞ւր կատարեցան
– Պետրոս եւ Անդրէաս ի ցեղէն Նեփթաղիմա...
10. 49ա-58բ Քարոզ եւ պատմութիւն վասն գալստեան Գօգայ եւ Մագօգայ – Յետ դարձի գերութիւնն Բաբելացոց...
11. 58բ-9բ ԺԱ. [Վասն դատաստանի. ձեռ. 2126, 94ա] – Արդ, գիտելի է թէ որով հասակաւ յառնեն...
12. 59բ-62բ ԺԲ. Պատմութիւն Մեծի ուրբաթին Խաչելութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ – Ասէ Պօղոս. Կտակ եւ յետ մահուն է հաստատուն...
Ո՜վ Գաբրիէլ /// (շար թերի):
13. 63ա-5ա ԺԳ. Ողբ զղջման եւ վասն քարոզի: Նախ ասա՛ զպատմութիւն մեծատան
եւ Ղազարու – Զմեծատուն, որ զփառք աշխարհիս
վայելեաց զանազան հեշտութեամբ...
14. 65բ-70բ ԺԴ. Նորին Գրիգորի եռամեծի Քարոզ վասն աղօթից, ի բանն, որ ասէ.
Ես առ Աստուած կարդացի – Ի բանէս այս Դ. իրս
խնդրելի է: Նախ՝ թէ քանի՞ պատճառի ընդ առաւօտ աղօթեմք...
15. 70բ-1ա ԺԵ. [Վասն արծաթոյն] – Ասէ
Յիսուս ցաշակերտսն իւր. Ուստի՞ իցէ արծաթս այս...
16. 71ա ԺԶ. [Վասն Յոբայ] – Յոբ ՀԲ.
ամաց էր, որ փորձեցաւ...
17. 71աբ [Ցուցումն օրհնութեան կարգաւորութեան] – Երանելին ինքն Մաշտոց գնաց ի յԱզազիոյ
քաղաքն եւ եբեր զՍերմնաւրհնէք...
18. 71բ-9բ ԺԷ. Պատմութիւն գեղջուկ եւ ոճով բանիւ (Պատմութիւն մանկանն եւ աղջկանն) – Այր մի էր իշխան ի քաղաքի մի եւ ունէր անչափ
գանձ...
19. 79բ-98բ ԺԸ. [Առակք Վարդանայ Այգեկցւոյ]
ա. 79բ-98բ Առիւծն ետես, զի ահա գային փախստական ամենայն կենդանիք... բ. 80աբ Գայլն եւ աղուեսն եւ ջորին եղեն եղբայրք... գ. 80բ-2բ Այր մի ունէր բարկացող եւ անզգամ կին մի... դ. 82բ-4ա Թագաւոր մի կամեցաւ շինել աշտարակ մի...
ե. 84աբ Կայր երէց մի եւ խիստ սաղմոսասէր...
զ. 84բ-5ա Եկն աղքատ ոմն ի գիւղ մի...
է. 85ա-6ա Այր ոմն ունէր որդի մի, եւ եղեւ
կրօնաւոր... ը. 86աբ Թագաւոր մի ի տեսութիւն
գնաց առ սուրբ հայր մի... թ. 86բ-7բ Երկու
վաճառականք ընկերացեալ... ժ. 87բ-8բ Երկու
մարդ միմեանց յոյժ բարեկամք ընկերացեալ... ժա. 88բ-9ա Երէց մի աղքատ գնաց մօտ առ մսագործն... ժբ. 89աբ Կին մի ունէր Ժ. (10) այծ... ժգ. 89բ-90բ Ի Պաղտատ քաղաքն կայր հիւս մի... ժդ.
90բ-1ա Իմաստասէր ոմն սահմանեաց բան մի... ժե.
91ա Այր ոմն գնաց հիւր մէկի մի... ժզ. 91աբ Այր ոմն փիլիսոփա եդաւ ի բանդ թագաւորին...
ժէ. 91բ-2ա Այր մի մեծատուն եւ փարթամ,
եւ կինն յոյժ շնար... ժը. 92բ-3ա Ասի առակաց.
Այր մի գնաց առ դատաւոր քաղաքի... ժթ. 93ա-4ա
Աղւեսն առեալ զչիտն... ի. 94աբ Այր մի խիստ
պարտական էր եւ չունէր ճար... իա. 94բ-5ա
Աղւեսն գտաւ թուղխտ մի... իբ. 95աբ Այր մի կորուսեալ էր զէշն... իգ. 95բ Աղւեսն էառ կաքաւ մի... իդ. 95բ-6ա Կին մի գնայր ի դրախտն իւր... իե. 96աբ Կին մի մեծահասակ եւ սաստիկ գէր... իզ.
96բ-7ա Այր մի ցանեալ էր յընկուզի ծառի տակ
մի... իէ. 97աբ Էշք բազումք երթային ի գործ
արքունի... իը. 97բ-8ա Էշ մի էր ի ներքին
Հնդիկս... իթ. 98աբ Էրէց մի գողացաւ զկով այրի կնոջ միոյ... լ. 98բ Աղւեսն ետես որոգայթն պանիր...
20. 99ա-108բ ԺԹ. Հարցմունք սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին եւ պատմութիւն (այսպէս)
հրեշտակապետին Միքայէլի վասն հոգոց մարդկան – Սուրբն Գրիգոր Լուսաւորիչն Հայոց
զԽ. (40) տիւ եւ զԽ. (40) գիշեր հաց ոչ եկեր...
21. 108բ-11ա Ի. [Յաղագս հարցաքննութեան Յիսուսի]
– Եւ ի հարցանելն քահանայապետին զՅիսուս վասն
վարդապետութեան եւ վասն աշակերտացն...
22. 111ա-2բ ԻԱ. [Քարոզ Յոհաննու. ձեռ. 2890, 12բ] Յաղագս շնութեան եւ պոռնկութեան
–Քրիստոնեայքն մի՛ անկցին ախտ շնութեան...
23. 112բ-8ա ԻԲ. [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց. Եւ թէ Ադամ չէր մեռեալ, զի՞նչ լինէր: Պատասխանի. Անմահ եւ անապական
մարմնով...
24. 118ա-26բ ԻԳ. [Ղուկասու Լօռեցւոյ] Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Որ զանձն
ի գործս իւր ոչ բժշկէ – Անձն զբանական հոգին
ասէ...
25. 126բ-9ա ԻԴ. Կանոնք ժողովածոյ, ո՜վ եղբայր, գրեմք, որ իմանայք եւ ուսանէք
– Արվագիտացն եւ անասնագիտացն եւ որ ընդ կինն
ընդ սոդոմայեցիսն գործէ...
26. 129ա-30բ ԻԵ. Յաղագս խոստովանութեան (ի Հասարակաց խրատուց Յովհաննու Երզնկացւոյ) – Տասն եւ չորրորդ գլուխ կանոնական գրեմք վասն
խոստովանութեան...
27. 130բ-1ա ԻԶ. Վասն մարդակազմութեան –Արիստոտէլ՝ պարսից վարդապետ, Եփրատէս՝ Հայոց
վարդապետ, Նոմիանոս՝ ասորոց վարդապետ...
28. 131ա ԻԷ. Յատկութիւն խոստովանութեան – Նախ որ պարզ, առանց խարդախութեան...
29. 131ա-2բ ԻԸ. ՅԱրարածոց մեկնութիւն – Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկինս եւ...
30. 133ա-8ա ԻԹ. Վարդապետութիւն սրբոյն Գրիգորի եւ Բարսղի ասացեալ – Բարսեղ ասէ. Յորժամ ոչ երկինք էին եւ ոչ երկիրս, յորո՞յ
վերայ հանգչէր Աթոռ աստուածութեան, Գրիգոր ասէ. Ի վերայ տարրական լուսազգեաց օդոյն...
31. 138ա-43բ Լ. Հարց եւ պատասխանիք – Եւ Յիսուսի Քրիստոսի ծնունդն էր այսպէս: Պատասխանի. Երեք եւ կա ի Սուրբ
գիրս...
32. 143բ-4ա ԼԱ. Վասն լուսնոտաց – Հարց.
Զի՞նչ է լուսնոտն: Պատասխանի. Կրկին է...
33. 144ա-50բ ԼԲ. Վասն աղքատութեան – Հարց.
Զի՞նչ է աղքատ հոգով: Պատասխանի. Չորս կերպիւ մեկնէ...
34. 150բ-9ա ԼԳ. Վասն իւղաբեր կանանցն –Հարց. Աւետարանն ընդ արշալոյսն ասէ զգալ կանանցն: Պատասխանի. Երկբանութիւն
Դ.ից գլխոցն...
35. 159ա-67ա ԼԴ. [Ի Յովհաննու Աւետարանի մեկնութենէ] – Ի սկզբանէ էր բանն՝ զծնունդն, եւ բանն էր առ Աստուած
զանձնաւորութիւն...
36. 167ա-71բ ԼԵ. Յաղագս քերականութեան – Հարցումն. Զի՞նչ է քերականութիւն:
Պատասխանի. Հմտութիւն է...
37. 171բ-8ա ԼԶ. Սրբոյն Յոհանու Մանդակունեցոյ ասացեալ Վասն զգուշութեամբ
մերձենալ ի մարմին եւ յարիւն Որդոյն Աստուծոյ – Սոսկան ոսկերք իմ դողութեամբ...
38. 178ա-84ա ԼԷ. Երանելոյն Յոհաննու Ոսկէբերանին ասացեալ ի Մեկնութիւն առակաւոր
բանի Աւետարանին, որ ասէ. Այր մի իջանէր յԵրուսաղէմէ յԵրիքով – Այր զԱդամ ասէ...
39. 184բ-5ա ԼԸ. [Ի Հարցմանց գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ] – Քրիստոս քանի՞ անգամ արտասուեաց: Պատասխանի.
Բ.՝ գրեալ է ի սուրբ Աւետարանն...
40. 185ա-90ա ԼԹ. Երանելոյն Եղիշէի ասացեալ Բան շահաւէտ հոգոյ – Ո՜վ հաւատացեալ հարք իմ եւ եղբարք...
41. ա. 190բ-2ա Խ. Պատմութիւն եւթն իմաստասիրաց – Էր թագաւոր մի, որում անունն էր Փօնցիսանոս...
բ. 192ա-3բ Տա կայսրն զորդի իւր եւ յանձնէ ի յեւթն դպրապետն – Եւ յորժամ այս այսպէս եղեւ...
գ. 193բ-7բ Խնդիրք թագուհոյն ի կայսրն, զի յղեալ կոչեսցէ զորդի կայսերն եւ
վաղվաղակի յղեաց մարդ – Եւ ի գիշերի միում...
դ. 197բ-8բ Պատառեալ թագուհոյն զպատմուճանն իւր եւ ճչելն մեծաձայն, եթէ
որպէս ըմբռնեալ եղեւ որդին – Յետ այնորիկ ընթերցեալ
թագուհին...
ե. 198բ-9բ Առաջին առակ թագուհոյն, որ յօժարեցոյց զկայսրն սպանանել զորդի
իւր – Կայր ի Հռոմ այր մի եւ ունէր գեղեցիկ դրախտ մի...
զ. 199բ-200բ Առաջի անգամ տանելն զԴիոկղետիանոս սպանումն եւ Պանցիլաս դպիրն
այսու առակաւ փրկեաց զնա ի մահուանէ – Վաղիւն
անդր նստեալ կայսրն յաթոռ իւր...
է. 200բ-3ա Առաջին առակ դպրին – Կայր
զինւոր մի զօրաւոր...
ը. 203ա-4ա Երկրորդ առակ թագուհոյն վասն հովւին, որ սպան զվարազի խոզն
– Թագաւոր մի էր ի յերկրի միում...
թ. 204աբ Երկրորդում աւուրն տանել զորդին ի յսպանումն, եւ Լենթուլոս դպիրն
այսու առակաւ փրկեաց զնա ի մահուանէ – Եւ իբրեւ
առեալ տանէին զնա ընդ մէջ քաղաքին...
ժ. 205ա-8ա Առակ երրորդ դպիրին վասն կնոջ միում, որ զայր իւր ետ դատապարտել
– Քաղաքի մի էր զինուոր մի ծեր...
ժա. 208ա-10ա Երրորդ առակ թագուհւոյն ասել կայսերն
– Ի Հռոմ քաղաքին կայր անուանի զինուոր մի...
ժբ. 210ա-1ա Երրորդ անգամ տանել զորդին ի սպանումն, եւ եղեւ փրկեալ ի Գաթոնէ
դպրէն –Յետ այնորիկ հրամայեաց կայսրն դահճացն...
ժգ. 211ա-3բ Առակ երրորդ վասն անծեղին, որ զուրուցէր որպէս զմարդ եւ զոր ինչ տեսանէր պատմէր զամենայն տիրոջն – Այր ոմն ազնուական էր ի քաղաքի միում...
ժդ. 213բ-6ա Չորրորդ առակ թագուհոյն – Ի ժամանակի միում էին առ կայսրն Հռոմա իմաստասէրքն Է. (7)...
ժե. 216ա-7ա Չորրորդ անգամ տանել զորդին թագաւորին
ի սպանումն – Եւ յաւուր միում առեալ դահճացն...
ժզ. 217ա-22բ Առակ չորրորդ դպրին վասն կնոջ միոյ,
որ կամէր սիրել զքահանայն – Կայր զինւոր մի
ծեր, արդար...
ժէ. 222բ-6ա Հինգերորդ անգամ առակ թագուհոյն
վասն Օգդաւիանոսի կայսերն, որ կենդանոյն
թաղեցաւ – Աւգդաւիանոս թագաւորեաց ի Հռոմ...
ժը. 226ա-7ա Հինգերորդ անգամ տանել զորդին ի
մահ, որում դպիրն Յովսէփ առակաւք փրկեաց զնայ – Եւ յորժամ լուան ժողովուրդքն...
ժթ. 227ա-30ա Հինգերորդ առակ դպրին վասն բժշկին
Կալինոսի, որ սպանաւ ի վարժապետէն իւրմէ եւ յետոյ զղջացեալ յոյժ նուաղեաց զմահ նորա
– Էր ոմն իմաստասէր անւանի...
ի. 230ա-3ա Վեցերորդ առակ թագուհոյն յաղագս
թագաւորի ումեմն անուն Մաքրի եւ ջրգողելոյ – Կայր թագաւոր մի ջրգողեալ...
իա. 233ա-4ա Վեցերորդ անգամ տանեալ զորդին ի
մահ, եւ փրկեաց զնա Կղէոպաս – Եւ ի վաղիւն տանէին
զնա ի սպանումն...
իբ. 234ա-8ա Առակ Զ.երորդ (6) դպրին վասն կնոջ
ումեմն՝ Դ. (4) զինւորսն բանիւն ի մահ մատնեաց ի զուր – Ոմն կայսր ունէր Գ. (3) զինւորս քաջամարտիկ...
իգ. 238ա-43ա Եւթներորդ առակ թագուհոյն վասն թագաւորի
ումեմն զինւոր, որ հաւատայր զանձն նմա, որում զթագուհին առեալ փախեաւ – Թագաւոր ոմն յոյժ սիրէր զկին իւր...
իդ. 243աբ Եւթներորդ անգամ տանել զորդին ի մահ,
յորում Յովակիմ դպիրն ապրեցոյց զնա ի մահուանէն – Ամենեքեան տեսեալ զնա աւաղէին...
իե. 244ա-7ա Եւթներորդ առակ յետին դպրին վասն
զինւորին կնոջ արեան մատին, որ մեռաւ – Զինւոր
ոմն ունէր կին մի գեղեցիկ...
իզ. 247ա-50ա Գնալ Դիոկղետիանոսի առ հայրն իւր,
եւ խօսէր առաջի ամենեցուն – Յետ այնորիկ
եկին ի միասին Է.անեքին (7) դպիրքն...
իէ. 250ա-69ա Առակ Դեոկղետիանոսի կայսեր որդոյն
ասացեալ – Զինւոր ոմն ունէր որդեակ մի միամօր... բարի կենօք կեցեալ, հանգեաւ խաղաղութեամբ
ի Քրիստոս:
42. 269ա-72ա ԽԱ. [Առակ] – Այր մի սովորեալ էր, եւ որքան ապրեցաւ այրն...
43. 272ա-93ա ԽԲ. Պատմութիւն համառօտ Եղիա մարգարէին
– Եղիա Թեզբացի էր, յազգէն քահանայիցն...
44. 293ա-310բ ԽԳ. Քարոզ [ի] բան Սողոմոնի,
Վասն մահու, որ ասէ. Լաւ է օր մահու, քան օր ծնընդեանն – Եւ պարտ է գիտել, զի
հեթանոսք զօր ծնընդեանն պատուեն...
45. 310բ-27ա ԽԴ. Պատմութիւն Յեսուա որդոյ Նաւեա համառօտ... – Յեսու որդի Նաւեա էր ազգէն Եփրեմի...
որով թլփատեաց զորդիսն Իսրայէլի: Եւ Քրիստոսի մարդասիրին փառք... ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
34բ
Ով ոք ընթեռնուք, միով Հայր մեղայիւ յիշեցէ՛ք զանարաժան գծողս:
293ա
Փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս եւ զամենայն հաւատացեալս անուան իւրոյ եւ զիս՝ զանարժանս գրիչս, եւ մանաւանդ զստացող գրոցս՝ զխոճա Պալին, որ գրել երետ յիշատակ իւր անձինն. եւ Քրիստոսի
մարդասիրին փառք յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա (հայատառ թուրքերէն)
Քեստանէ իչինի քնայըլան, պաշա վուռուրլարսայ՝ տոքուլէն սաչի պիթ ուրուր, (տառեր):
2169
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Դանիէլ:
ԹԵՐԹ՝ 392-8 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝
1ա-4բ, 5բ, 197ա-208բ, 366բ-92բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԸx12+4x12: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ
կաղնու տերեւի նման լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x6,
9,7x6,4): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութեամբ՝ 341ա-66ա): ՏՈՂ՝ 18-23: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը տախտակ. աստառը կապոյտ
կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր, գունաթափ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 4 (թ. 1-4)+4 (թ. 389-92), թուղթ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1. Աւետարան Յովհաննու:
Ժ դ.: 1 (Ա), սկզբից, ստացուած 1 թերթի ութերորդական մասից: Մագաղաթ, երկսիւն, բոլորգիծ
երկաթագիր, տող՝ 6 (Ա), 7 (Բ): Կարդալ՝ Աբ «/// Սա է ճշմարիտ մարգարէն... զի արաս[ցեն]
///» (Զ. 14-15), Աա «/// յայն տեղի... եւ ոչ ա[շակերտք] ///» (Զ. 23-24): 2. Աւետարան
Մարկոսի: Ժ-ԺԱ. դդ.: 1 (Բ), վերջից, ստացուած 1 թերթի ութերորդական մասից: Մագաղաթ,
երկսիւն (11x 9,2), բոլորգիծ երկաթագիր: Կարդալ՝ Բա «/// գնայր ի վերայ ծովուն...
խռովեցան ///» (Զ. 49), Բբ «/// Գեննեսարեթ... եւ ընթացեալ այսր անդր ///» (Զ.
53-55):
Նմուշ Բա
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը
թեթեւակի գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ:
Կազմի եզրերը` մաշուած, կապիչներն` ընկած: Նախկինում նորոգուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
5ա-6ա [Ցանկ քարոզից]
– Ա. Քարոզ վասն Ծննդեան... ԾԲ. Քարոզ Ժ. հարւածոցն
Եգիպտոսի...
Թէեւ ցանկում նշուած է 52 քարոզ, սակայն, քարոզների իրական քանակը 49 է, որովհետեւ ԻԸ-Լ. քարոզների տեղը բաց է: Առկայ 49 քարոզներից 37ը Ձմեռան հատորից են, 11ը՝ Ամառան եւ 1ը՝ արտաքոյ նոցունց:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Գ/չիք: Դ/7ա-19ա: Ե-Զ/չիք: Է/19ա-34ա: Ը-ԺԳ/չիք: ԺԴ/34բ-42բ: ԺԵ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/296ա-301ա: ԽԸ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/42բ-50ա: Հ/50բ-8բ: ՀԱ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/58բ-67ա: ՀԴ/67ա-9բ: ՀԵ/69բ-75բ: ՀԶ-ՀԹ/չիք: Ձ/75բ-83ա: ՁԱ/83ա-90ա: ՁԲ/90ա-4ա: ՁԳ/չիք: ՁԴ/94ա-100բ: ՁԵ/101ա-7ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/107բ-14ա: ՁԸ/114ա-24ա: ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/124ա-31ա: ՂԲ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/131բ-6ա: ՂԵ/136ա-42ա: ՂԶ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/307բ-13ա: ՂԹ/142ա-50ա: Ճ/150ա-5ա: ՃԱ/չիք: ՃԲ/155բ-9ա: ՃԳ/159ա-63ա: ՃԴ-ՃԷ/չիք:
ՃԸ/163ա-73ա: ՃԹ/չիք: ՃԺ/173ա-9ա: ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/179ա-86բ: ՃԺԳ/186բ-92ա: ՃԺԴ-ՃԻ/չիք: ՃԻԱ/192ա-6բ: ՃԻԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/209ա-13բ: ՃԼԵ-ՃԼԸ/չիք:
ՃԼԹ/213բ-25ա: ՃԽ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/225ա-34ա: ՃԽԳ/234ա-8ա: ՃԽԴ/313ա-5բ: ՃԽԵ/245բ-54ա: ՃԽԶ/238ա-45բ: ՃԽԷ/254բ-62ա (սկ. «Եւ յառաջ քան»): ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Դ/չիք: Ե/350ա-6բ: Զ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/301բ-7բ: ՃԺԱ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/315բ-25ա: ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/325ա-37բ: ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/337բ-43բ: ՃԼԵ/չիք: ՃԼԶ/343բ-8ա: ՃԼԷ-ՃՀԳ/չիք: ՃՀԴ/262ա-70ա: ՃՀԵ/270բ-4ա (սկ. «Նախ ասելի է վասն երդման»): ՃՀԶ/չիք: ՃՀԷ/274բ-82բ: ՃՀԸ/282բ-8բ: ՃՀԹ-ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/288բ-96ա: ՃՁԲ-ՃՁԸ/չիք:
Ա. [Քարոզգք յարտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
– ա. 348ա-50ա ԾԱ. Նորին Քարոզ ի բանն. Ունայնութիւն ունայնութեանց... –
[Ո]չ ոք ի մարդկանէ եւ կամ ի թագաւորաց հետեւեցաւ
հեշտութեան...
Բ. 356բ-66ա [Ներսիսի Կիլիկեցոյ. ձեռ. 851, 297ա] Մեկնութիւն տէրունական աղօթից,
զոր աղօթեն ժողովուրդքն – Հայր մեր որ յերկինսդ
ես: Զաստուածային աղօթս ի Փրկչէն մերմէ աւանդեալ իւրոց ժառանգակցացն... Փրկեա՛ զմեզ
յորսողէն, որ ես օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
34ա
ԶԴանիէլ պատանեակ յիշեա՛:
50ա
Ես՝ Դանիէլ բանի ծառայ:
58բ
Զմեղապարտ` Դանիէլ յիշեսջիք ի Քրիստոս՝ յոյսն համայն սեռից:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
3ա (ԺԷ դ.) ||: |. ||||::. |:: |||::: ||||:::. ||::::. ||: |||: |:::.
|||::: ||||: («Բարդուղիմէոս»): ա բ տ ր շ ց ձ լ ճ շ վ («Բարտուղիմոս»):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա (թռչնագիր)
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա Պտռկ-պհպ. Աբ (առանձին տառեր):
2170
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ–ԺԸ. դարեր |
ԳՐԻՉ՝ Ներսէս (122ա-200բ), Աթանաս
(239ա-347բ):
ԹԵՐԹ՝ 348+1 (կրկն.՝ 1). չգրուած՝
1ա, 13բ-4բ, 116ա-21բ, 127աբ, 139բ, 169բ, 185ա-9բ, 236ա-8բ, 348աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԶx12
(Ա 15, Բ 10, Ե 11, Ը 8, Թ 24, ԺԴ 14) +3x12 + Ա-Թx12 (Է 14, Թ 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10 (1-237), 13,5 -14x10 (238-348): ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11x6,2,
10,2x6,6, 11x 6,7, 11,5x7, 12,5x8,5, 9,5x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (տարբեր՝ Անանուն Ա.`
1բ-58ա, 60ա-88բ, 92ա-115բ, Ներսէսի՝ 122ա-200բ, Անանուն Բ.՝ 203ա-35բ, Աթանասի՝
239ա-347բ, յաւելագրողի՝ 58ա-9բ, 89ա-91բ): ՏՈՂ՝ 14-41 (խառն): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ բուսական (293ա): Զարդագիր` հանգուցագիր (203ա): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը
գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ թանաքի ճապաղում (235ա-6ա), լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, դռնակն ու կապիչներն`
ընկած:
ԾՆԹ. ձեռագիրը գրուած է 4 տարբեր ձեռքով
եւ ապա ամբողջացուած Աթանաս գրչի ձեռքով:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք զանազանք]
1. 1բ-13ա Ա. [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (Ամառան ՃԾԲ.)] Քարոզ վասն ննջեցելոցն,
ի բանն Յոբայ, որ ասէ. Ողորմեցարո՛ւք, ո՜վ բարեկամք... – Ի վերայ այսմ բանիս վեց իրս տեսանելի է: Նախ՝ թէ ճշմարիտ սիրելին:
2. 15ա-24բ Բ. Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (Ձմեռան Գ.)] Քարոզ վասն աւետեաց
սուրբ Աստուածածնին, ի [բանն] Ղուկասու... Ողջոյն ընդ քեզ, Մարիամ... – Գործք Աստուծոյ ամենայն խորք եւ անհաս...
3. 25ա-34բ Գ. [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ (ձեռ. 2114, 22ա-7ա)] Դարձեալ վասն փոխման
Աստուածածնին, ի բանն. Բազում դստերք ստացան մեծութիւն... – Զնախատեսութիւն աստուածապսակ արքայիս Սողոմոնի:
4. 34բ-54ա Դ. Քարոզ վասն Կուսին, ի բանն Եսայեայ. Ահաւասիկ Տէր նստեալ ի
վերայ թեթեւ ամբոյ՝ գայ յԵրուսաղէմ – Պարտ
է գիտել, զի Աստուածածին կոյսն Մարիամ բազումանուն է...
5. 54բ-8ա Ե. Յաղագս օծման քահանայից – Գիտելի է, զի ի ննջեցեալսն զքահանայն միայն օծանեն...
58ա-9բ տե՛ս Դ., 1:
6. 60ա-70ա Զ. Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (Ամառան Ե.)] Քարոզ վասն Ժ. հարուածոց
Եգիպտոսի, ի բանն... Զի որով իւիք եւ մեղանչէ... – Արարիչն Աստուած ողորմած եւ արդար քարոզեն...:
7. 70ա-88բ Է. Նորին Քարոզ վասն զղջման եւ խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան,
ի բանն: Որդեա՛կ, փախի՛ր ի մեղաց... – Աստանաւր
յաղագս Զ. իմն պիտոյ իցէ ձեռնարկութիւնս մեր...
89ա-91բ տե՛ս Դ., 2-3:
8. 92ա-101բ Ը. [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ] Քարոզ վասն մահու վարդապետաց, ի բանն
Յակոբայ, Ծաղր ձեր ի սուգ դարձցի... – Արդ,
զի՞նչ ասացից կամ զի՞նչ պատմեցից, զի՞նչ խօսեցայց... |101բ| ԶՅակոբ վարդապետն զՂրիմեցին յիշեսջիք ի Քրիստոս, որ շարադրեաց զբանս:
92ա Գրչից՝ «Զի Բ. (2) տետր է, բայց մի թուի վասն միաւորութեան բանին»:
10. 113ա-5բ [Ժ]. Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (Ամառան Բ.)] Քարոզ վասն Ժ.բանեան
օրինացն, ի բանն, որ ասէ. Ես եմ տէր Աստուած քո... – Մարդն ի հոգւոյ իմանալոյ եւ ի մարմնոյ զգալւոյ է ստեղծեալ... Եւ երկրորդ՝
զպաշտօնն Աստուծոյ /// (շար. թափուած):
11. 122ա-5ա ԺԱ. Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (Ամառան ՃԼԵ.)] Քարոզ վասն Ծննդեան
սուրբ Կուսին Մարիամու... ի բանն. Հոգին Սուրբ եկեսցէ ի քեզ... – Զամենաշնորհ եւ զտօնելի աւուրս ծննդեան ծնողին
Աստուծոյ:
12. 125բ-6բ Յայլմէ պատմութեանց Յաղագս ծնողաց Աստուածածնին, համառօտ – Զի որպէս յառաջագոյն պատմեցաւ վասն ցեղից Յովակիմ
թագաւորին...
13. 128ա-34ա ԺԲ. Մատթէոս [«վարդապետի Քարոզ սուրբ առաքելոցն, ի բանն». ձեռ.
2114, 158ա] Դուք էք լոյս աշխարհի – Ի վերայ
բանիս այսորիկ բազում ինչ հանդիսանալի է մեզ... 134ա-5ա Մատթէոս. Դարձեալ այլ
կերպիւ – Քանզի ճրագ անուանեաց Տէրն զքահանայս...
14. 135ա-9ա ԺԳ. Վասն գրոց ստացման – Զի
որք եռափափաք սիրով եւ մշտատենչ յուսով եւ մեծահանդէս հաւատով...
15. 140ա-8ա ԽԲ. Ի Մատթէոսէ վարդապետէ, ի բանն. Տէ՛ր, սիրեցի զվայելչութին:
Վասն եկեղեցոյ – Ո՜վ որդիք նազելի վերնոյն
Սիովնի...
16. 148բ-52բ Ի Մատթէէ, ի բանն. Ահա մեղաւորք կորիցեն... – Բազմազան է խորհուրդ Աստուածաշունչ գրոց...
17. 151բ-7բ Նորին [տէր Առաքելի Սիւնեաց եպիսկոպոսի. ձեռ. 662, 290բ] Քարոզ
Ծննդեան Տեառն ի կուսէն, ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Մտեալ զքեզ արտաքոյ, համբուրեցից
զքեզ – Ի բաղձումն անճառաբար սիրոյն...
18. 157բ-64բ Նորին առ նոյն Քարոզ Ծննդեանն Տեառն ի Կուսէն, ի բանն Սողոմոնի,
որ ասէ. Ես ծաղիկ դաշտաց եւ շուշան հովտաց – Ասէ
ուրեմն յԵրգս Երգոցն, անեղական բնութիւնն...
19. 164բ-7բ Ի տէր Առաքելոյ Վասն Ծննդեան, ի բանն Սողոմոնի. Սիրելին ի սենեակս
մեր – Ասէ ուրեմն հոգեբուղխն եւ մեծն յիմաստունս...
20. 167բ-78ա Ի տէր Առաքելոյ ի նոյն բանն Սողոմոնի. Գեղեցիկ ես, մերձաւոր
իմ – Անեղական բնութիւնն եւ անճառից թագաւորն...
21. 178ա-80բ ԺԹ. [Մատթէոս վարդապետի] Քարոզ վասն Յարութեան, ի բանն. Լուսաւորեա՛,
լուսաւորեա՛, Երուսաղէ՛մ... – Որպէս ի ժամանակս
ձմերայնոյ աւուրքն նուազին...
22. 180բ-4բ [Նորին Քարոզ ի բան սրբոյ աւետարանչին Մատթէոսի. Եւ] ահա շարժումն
մեծ եղեւ, զի հրեշտակ Տեառն [իջեալ ի յերկնից...» ձեռ. 662, 163ա] – Հիացեալ ընդ անհասութիւն դատաստանին Աստուծոյ Պօղոս,
եւ ասէ. Ո՜վ խորք մեծութեան... Չորրորդ՝ զի ի ժամ խաչելութեան առաքեալքն փախեան...
184բ Գրչից` Պակասէ Բ. թուղթ: 180բ Լուսանցքում «Մ», որ հաւանաբար յուշում է հեղինակի՝ Մատթէոս վրդ.-ի անունը:
23. 190ա-4բ Նորին Գրիգորի Ողբերգական ոգեալ եւ ներբողեալ ի թաղումն տիեզերալոյս
վարդապետին իւրոյ Յոհաննու Որոտնեցւոյ (Ամառան ՃՁԵ.) – Որոց ուղիղ զգուշութեամբ ստացեալ են կեանս...:
24. 195ա-6բ [Քարոզ ի բանն. Աւուրք իմ որպէս հովանի անցին – Մահկանացու կեանք մարդոյ Գ. յատկութիւն ունի]...
եւ անդ զկեանսն յաւիտենից...
25. 196բ-200բ Մատթէոսի վարդապետի, ի բանն. Աստուած իմաստութեամբ հիմունս էարկ
յերկրի – Եւ գիտելի է, զի ամենայն որ շինուածս
առնէ, բազում ինչ զմտաւ ածել արժան է...
26. 200բ Պատճառ Վարդավառի տօնին – Ամենայն
աստուածային տօնք զանցելոց իրաց ունին զխորհուրդ... զմայլեցան դասք առաքելոցն
200բ Գրչից՝ «Եւ զայլսն ի լիակատարն գի՛տ»):
Բ. 203ա-35բ Եռամեծի եւ երիցս երանեալ, բազմերջանիկ եւ տիեզերալոյս մեծ հռետորի
եւ անյաղթ ֆիլիսոֆայի Հայոց Մեծաց Յոհաննու Որոտնեցոյ արարեալ Մեկնութիւն բանին,
որ ասէ մարգարէն. Ո՞ ստեղծ առանձին զսիրտս նոցա... –Ներգործական իմն անխափան բնաւորեալ են միտք սակս մշտաշարժ գոլոյն...
Գ. 239ա-347բ [Քաղուածք յԱստուածաշունչ գրոց ի պէտս քարոզից (ձեռ. 2120,
11ա-64ա)]: Նախ՝ Վասն ագահութեան – Յեսու Է.
Աքարայ ագահութեան... Փորձէ եւ ընտրէ Աստուած զիւրան զանազան կերպիւ Արարածոց ԻԲ. – Եւ եղեւ յետ բանիցս այսոցիկ փորձեաց Աստուած զԱբրահամ... յօրինեալ գործէ
զհամբերութիւն:
Դ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ. դ.
1. 58ա-9բ Ը. Բան որ ասէ Անառակին որդւոյ. Գոչեմ առ հայրդ գթած եւ այլն
– Եւ խնդրեաց ի նոցանէ եւ ասէ. Տո՛ւր ինձ
բաժին յ[ը]նչիցդ...
2. 89ա-90բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Քարոզ վասն աղօթից, ի բանն (Ամառան ՁԱ.):].
Աղաչեմ զձեզ... – Նախ գիտելի է, զի Գ. (3) են
տեսակ բարի գործոց...
3. 91աբ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (հատուած Ամառան ՃԿԷ. քարոզից)] Յաղագս մատնողաց
մեղաւորաց – Ասեն վարդապետք, թէ. (Զ.) կողմանէ
լինի մատնողք մեղաւորաց...:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 24բ (Ա. գրչի) Եւ զիս՝ զանարժան գծողս. ամէն:
2. 125ա (Ներսէս գրչի) Ինձ՝ Ներսիսի
գծողի, Տեառն պաշտօնէի, լե՛ր բարեխօս, ով սրբասնեալ Կոյս տիրուհի:
126բ
Այլ եւ լե՛ր բարեխօս այսմ տառիս վայելողիս:
135ա
Եւ զայլ խրատս վասն քահանայից Բ. (2) տեղ կայ գրեալ, մի՝ ի չորրորդ գլուխ քարոզիս,
զոր յառաջ քան զսա է, եւ երկրորդ՝ ի (բաց) համար քարոզի վերջն է. գի՛տ եւ ասա՛ խրոխտ,
եւ զիս յիշեա՛՝ զՆերսէս բանի սպասաւորս, զոր յաղագս յաւէտ հարկաւորութեան
շտապմամբ գրեցի եւ ժամանակս իմ գնեցի, եւ ողջ լերուք ի Տէր:
178ա
Զ Ներսէս բանի պաշտօնեայն յիշեալ լիջի առաջի Աստուծոյ եւ
զյանցանս իւր ջնջեսցէ միջնորդութեամբ Սուրբ Աստուածածնին ամենակալն Աստուած:
3. 208բ (Բ. գրչի) Ո՜վ հարք իմ նազելիք, թողութիւն արարէ՛ք սխալանաց եւ խոշորու|209ա|թեան
գրոյս, զի կայր մեր այս էր, եւ օրինակս եւս կարի ստաբան էր:
4. 122ա (Աթանաս գրչի) Ես` Աթանաս
գրիչ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
1բ, 126բ (բոլորշի) Քրիստոսի ծառայ Ովանէս վարդապետ. ՌՃԾԵ. (1706): 1բ, 235բ (խաչանման)
Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Յովանէս վարդապետ
Աստապատցի. 1155 (1706): 235բ (ձուաձեւ)
Ովանէս վարդապետ: 239ա (ձուաձեւ, այլ)
Ովանէս վարդապետ: 122ա, 148ա, 203ա,
204ա (բոլորշի) Քրիստոսի ծառայ Պետրոս
վարդապետ. ՌՃԾԵ. (1706): 347բ (բոլորշի): Քրիստոսի ծառայ Ստեփան ապեղա՞յ:
203ա (ձուաձեւ, պատկեր՝ Գառն Աստուծոյ):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
128ա (Աթանասի) Գրիչփորձ է, թէ գրես/// 202ա (Բ. գրչի) Տածողական գոյիդ կամ իսկ [զ]մայելով...
2171
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 396-6 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝
1ա-2բ, 5բ, 393ա-6բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԳx12 (ԺԸ, ԻԹ 10, ԻԷ, ԼԱ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ (3-357), մագաղաթ
(1-2, 358-396): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,3x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,3x5,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր:
ՏՈՂ՝ 23: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
վարդագոյն կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (թ. 1-2) +4 (թ.
393-396), մագաղաթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 6ա: Լուսանցազարդ` Ծաղիկ (3ա): Զարդագիր՝
հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր,
կապոյտ, ոսկի, կանաչ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Կազմի կապիչներն`
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
3ա-392բ [Քարոզգիրք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
3ա-5ա [Ցանկ գրոցս]
– Ա. Առաջնորդեա՛ ինձ ի շաւիղս պատուիրանաց
քոց... ԾԸ. Նորին Քարոզ վասն ննջեցելոց...
Ցանկում նշուած 58 քարոզներից վերջինը թափուած է. մնացած 57ից 4ը Ձմեռան հատորից են, իսկ 53ը՝ Ամառան:
1. 80ա- 113բ [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԸ/80ա-6բ: ՃԽԹ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/86բ-93բ (սկ. «Կահաւորիմ»): ՃԾԳ/93բ-103բ: ՃԾԴ/103բ-13բ: ՃԾԵ-ՃԿԱ/չիք:
2. 6ա-80ա, 114ա-39բ Գրիգորի՝ աշակերտի Եռամեծի Յովհաննու Որոտնեցոյ Երկրորդ
հատոր Քարոզգրոցս
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/6ա-12ա: Բ/12ա-23ա: Գ/23ա-43ա: Դ/43ա-53ա: Ե/53ա-62բ: Զ/62բ-8բ: Է/68բ-80ա (80ա-113բ տե՛ս
1): Ը/114ա-9ա: Թ/119ա -26բ: Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/126բ-9բ: ԺԵ/129բ-32ա: ԺԶ/132ա-7բ: ԺԷ-ԺԸ/չիք: ԺԹ/137բ-43բ: Ի/143բ-8բ: ԻԱ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/148բ -55բ: ԻԴ/155բ-64բ: ԻԵ-ԻԶ/չիք: ԻԷ/164բ-72ա: ԻԸ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/172բ-9բ: ԽԸ/179բ-84ա: ԽԹ/184ա-6բ: Ծ/186բ -8բ: ԾԱ-ԾԳ/չիք: ԾԴ/188բ-96ա: ԾԵ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/196ա-202ա: ԾԸ/չիք: ԾԹ/202բ-4բ: Կ/չիք: ԿԱ/204բ-10բ: ԿԲ/210բ-8բ: ԿԳ-ԿԴ/չիք: ԿԵ/218բ-23ա: ԿԶ-Հ/չիք: ՀԱ/223ա-9ա: ՀԲ/չիք: ՀԳ/229ա-32բ: ՀԴ-ՀԶ/չիք: ՀԷ/232բ-8ա: ՀԸ/238ա-44ա: ՀԹ/244ա-50ա: Ձ/չիք: ՁԱ/250ա-6բ: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/256բ-61բ: ՁԵ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/261բ-7բ: ՁԸ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/267բ-71ա: ՂԵ/271ա-5ա: ՂԶ/275ա-80բ: ՂԷ/281ա-8ա: ՂԸ/288ա-97բ: ՂԹ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/298ա-305բ: ՃԶ-ՃԷ/չիք: ՃԸ/305բ-10ա: ՃԹ-ՃԺԲ/չիք: ՃԺԳ/310բ-4ա: ՃԺԴ-ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/314բ-9բ: ՃԻ/չիք: ՃԻԱ/319բ-26ա: ՃԻԶ/326ա-33ա: ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/333ա-40բ: ՃԻԵ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/340բ-9ա (սկ. «Նախ ընդէ՞ր»): ՃԻԸ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/349ա-53ա: ՃԽԹ-ՃԿԳ/չիք: ՃԿԴ/353ա-9բ: ՃԿԵ/359բ-81ա: ՃԿԶ/381ա-8ա: ՃԿԷ/չիք: ՃԿԸ/388ա-92բ (վրջ. «ութերորդ. Հուր բորբոքեալ զայն»): ՃԿԹ-ՃՀԸ/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
202ա
Զմեղաւք մեռեալ զանպիտան ծառայս աղաչեմ յիշել ի Տէր, եւ դուք յիշ[եալ լիջիք]:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
6ա Քրիստոսի ծառայ Մինաս
վարդապետ Աստապատցի. թվին
ՌՃԼ. (1681): 2ա Քրիստոսի ծառայ Սմբա՞տ ՌՃԽԸ.
(1699):
2172
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 279-6 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝
1ա-5բ, 279աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԳx12 (Ա 11, Բ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
12,8x9,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,5x7,3): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 16-20: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի` կապիչով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ (մասն պահպանակի).
լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 5 (թ. 1-5) + 1 (թ. 279), լուսագծերով եւ եկեղեցու
լուսադրոշմով (ԺԸ. դ.):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Կոնդակ: ԺԸ դ.:
1 (Ա), սկզբից, եզրահատուած փոքրիկ բեկոր: Թուղթ, միասիւն (12x8,4), նոտրգիր, 11
տող: Կարդալ՝ Աա «/// եւ տիրանկար, սրովբէաճեմ եւ քրովբէա /// Մեծի ամենապայծառ Աթոռոյս
Էջմիածնի /// Շնորհք առաքելական... ///րիդ Ղըլտրու, Ղայիղուլոյ, Ջաւախէթու, Արտա///
առհասարակ շրջակայ դոցին եդեալ գաւառաց... երամոցդ. ամէն»:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. եզրահատուած, լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի կաշին` քերծուած,
եզրերը` մաշուած, կապիչներից մէկն ընկած, ԺԸ. դ. նորոգուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
6ա-278բ [Քարոզգիրք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ԺԷ/չիք: ԺԸ/197ա-215բ: ԺԹ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/253բ-65ա: ԽԸ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/265բ-70բ: ՀԵ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/230բ-41բ: ՂԵ/241բ-53բ: ՂԶ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/215բ-30ա: ՂԹ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/270բ-8բ: ՃԼ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/106ա-14ա: Բ/6ա-18ա: Գ/18ա-41բ (բաժանուած 2 քարոզների): Դ/չիք: Ե/41բ-55բ: Զ-ԾԲ/չիք: ԾԳ/188ա-97ա: ԾԴ-ՀԴ/չիք: ՀԵ/83ա-90ա: ՀԶ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/55բ-64բ: ՀԹ/չիք: Ձ/65բ-83ա: ՁԱ/95բ-106ա: ՁԲ-ՂԴ/չիք ՂԵ/90ա-5բ: ՂԶ/136ա-45ա: ՂԷ/չիք: ՂԸ/145ա-61ա: ՂԹ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/122բ-36ա: ՃԵ-ՃԿԵ/չիք: ՃԿԶ/161ա-72բ: ՃԿԷ/172բ-87բ: ՃԿԸ-ՃՁԸ/չիք:
Ա. [Քարոզգք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 114ա-22ա Քարոզ Յարութեան, ի բանն, որ ասէ. Ի գիշերի համբարձէ՛ք – Բե՛ր նախ տեսցուք, թէ ընդէ՞ր ի գիշերի ասէ համբարձէ՛ք
զձեռս ձեր...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
187բ
Զաղքատացեալս ի բարեաց գործոց եւ զհեռացեալս ի յողորմութենէն Աստուծոյ, պակասեալ
ի շնորահաց Սուրբ Հոգոյն, ահ եւ երկիւղ լեալ ի դատաստանէն Աստուծոյ ե մուտ գտեալ
չարին զմեղուցեալ գրիչս յիշեցէ՛ք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 6ա (ԺԷ-ԺԸ. դդ.) Ի վ[այ]ելումն` Սամուէլ վարդապետի:
2. 279ա (ԺԹ. դ.) Գնեցի 9 ղռուշի. Մինաս վարդապետ մահտեսի Գէորգեան:
2173
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ,
ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
|
ԺԴ. դար |
ՍՏԱՑՈՂ՝ Ստեփաննոս րաբունի՞:
ԹԵՐԹ՝ 424+3 (կրկն.՝ 31, 283,
297). չգրուած՝
291բ,
292բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԳx12 (Ա 11, ԺԳ 14) +Ա-ԺԶx12 (Բ, Թ, ԺԵ 10, ԺԲ 9, ԺԶ 11)+Ա-Ըx12 (Ը 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14x9,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 27-29: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ սեւ կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ շագանակագոյն կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 1ա, 157ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (1ա, 157ա): Զարդագիր՝ կենդանագիր (1ա), թռչնագիր՝ (157ա):
Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Մաշտոց (Քահանայաթաղ):
ԺԳ-ԺԴ. դդ.: 3 (Ա-Գ) + 4 (Դ-Է), ստացուած եզրահատուած 5 (Ա-Դ, Է) եւ ընդլայնակի երկտակուած
1 (Ե-Զ) թերթից: Թուղթ, երկսիւն (11,5x10,5), բոլորգիր, 19 տող: Կարդալ՝ Աա «/// Եւ
տեառնագրեն զդին ամենայն քահանայքն եւ իջուցանեն ի գերեզման, ասելով Սաղմոս. Մերձեցաւ
անձն իմ ի հող ///»: Միւս էջերում՝ աղօթք եւ ընթերցուածք: Էա՝ լուսանքում. «Իրիցթաղ»:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցքներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, միջից եւ վերջից պակասաւոր, թերթերը
2 տեղ խառնուած: Պահպանակները քայքայուած: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած:
ԺԸ. դ. նորոգուած, պրակային մասերը կարկատուած ԺԳ-ԺԴ. դդ. Մաշտոցի մասունքներով եւ
ենթարկուած ընդհանուր պրակակալման՝ Ա-ԼԵ, երեքկնելով ԼԱ. պրականիշը: 179ա էջը ԺԸ
դ. կրկին ընդօրինակուած եւ սոսնձուած նախկինի վրայ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1ա-17ա Ի ՃԽ Սաղմոսն, որ ասէ. Տէ՛ր, կարդացի առ քեզ: Յոհանիսի Եզնկայեցոյ
ասացեալ յատեանն Դրազարկոյն, ի հռչակաւոր եւ ի մեծ [հանդիս]ին, գնալով անտի տես[ութեա՞ն]
– Անզուգական եւ անբաղդատելի սիրոյն Աստուծոյ...
2. 17ա-31բ Յաղագս Վարդավառի տօնին ի ՁԸ. Սաղմոսն, ի բանն մարգարէին, որ
ասէ. Քո՛ են երկինք, եւ քո՛ է երկիր՝ զաշխարհ լրիւ – Արար Աստուած զեկեղեցի՝ երկինք ի վերայ երկրի...
3. 31բ-41ա Ի մարգարէական բանն, զոր գոհացողական խոստովանութեամբ երգեաց
ամենասրբուհի կոյսն Մարիամ Աստուածածինն աւրհնութիւն եւ գովութիւն անհամեմատ պարգեւացն
Աստուծոյ Հօր եւ միածյնի Բանին իւրոյ, զոր եւ ասէ. Մեծացուսցէ անձն իմ զՏէր: Յոհաննիսի
Եզնկա աշխատեալ ի շարադրութիւն բանիցս – Հրաշական
իմն զարմացմամբ...
4. 41ա-56ա Նորին Յովհաննիսի արարեալ բան ինչ յարմարական ի ԾԹ. Սաղմոսն, որ
ասէ. Աստուա՛ծ, մերժեցեր զմեզ եւ աւերեցեր... – Գիտել արժան է, զի ոչ է այնքան յաշխարհի քաղցր...
5. 56ա-62ա Նորին Յոհանէս վարդապետի Եզնկայեցոյ Ի ժամ Սուրբ պատարագին ասացեալ
եւ ի բան Սաղմոսին, որ ասէ. Մատի՛ք առ Տէր եւ առէ՛ք – Զուարճանան բարգաւաճեալքն յանձնաւորական...
6. 62ա-5ա Նորին Նախերգան յաղագս պատուելոյ զԲանն եւ կամ անպատուելոյ –
Ամենեցուն ժամանակ եւ ժամ ամենայն իրի ընդ
երկնաւ...
7. 65ա-6ա Նորին այլ Նախերգան – Ամենայնի
ժամ եւ ժամանակ է ի ներքոյ երկնից...
8. 66ա-86ա Նորին Յոհաննէս վարդապետի Եզնկայեցոյ Ի տօնի Ծնընդեան եւ Մկրտութեանն Քրիստոսի ասացեալ ի
թագաւորանիստ քաղաքն ի Սիս, յատեան տօնախմբութեան – Բազումք ըստ բազում պատճառաց...
9. 86ա-101ա Նորին Յոհաննէս վարդապետի ասացեալ, Ի բանն առաքելոյ, որ ասէ.
Ամենայն անձն, որ ընդ իշխանութեամբ է... Յաւուրն յորում աւրհնեցան ձիաւորք արքայորդիքն
մեր Հեթում եւ Թորոս եւ այլ մանգունք իշխանաց
եւ որք յարքունական սպասաւորացն – Յարաժամ
բաղձանօք նորալուրն եւ նորատեսն...
10. 101ա-31բ Յոհանէս վարդապետի Եզնկայեցոյ Ի բան մարգարէին Դաւթի. Սքանչելի
եղեւ գիտութիւն քո յիս: ՅԱնաւարզա խօսեցեալ առ տէր Գրիգոր վարդապետ եւ եպիսկոպոս
– Զիմաստութիւն տեսականին եւ զգործնականին...
11. 131բ-48բ Նորին Յոհաննէս վարդապետի Եզնկայեցոյ Ի Մեծի ուրբաթին, ի խորհուրդ
խաչելութեանն – Զբանին Աստուծոյ խորհուրդ
փրկագործ...
12. 148բ-50ա Նորին Յոհաննէս վարդապետի Եզնկայեցոյ Յորդորակ ասացուածի եկեղեցոյ,
ի խնդրոյ Ստեփաննոս վարդապետի Կուռիկոսցոյ – Բայց
զի՞նչ քեզ ընծայս արժանաւոր...
13. 150ա-6բ Յաղագս երկնաին շարժմանն, նուաստ Յոհաննիսի
Եզնկայեցոյ շարադրեալ Յիմաստնոցն բանից, ի խնդրոյ բարէպաշտ եւ երկեղազարդ պատանոյն
պարոն Վախթանկա
Տե՛ս
ձեռ. 421, 117ա-23բ. ա/150ա-1ա: բ/151ա-2ա: գ/152աբ: դ/152բ-3ա: ե/153աբ: զ/153բ-4ա: է/154աբ: ը/154բ-5ա: թ/155բ: ժ/155բ-6ա: ժա/156բ (վրջ. «զի արեգակն բարձրանա դէպի հիւսիս»):
ժբ-իդ/չիք (թափուած):
14. 157ա-68ա (կարդալ` 157աբ, 162աբ, 160ա-1բ, 159աբ, 158աբ, 167աբ, 166աբ,
164ա-5բ, 163աբ, 168ա) Յոհանիսի Եզնկայեցո Ի ԺԷ. Սաղմոսն. Սիրեցից զքեզ, Տէ՛ր:
Ի բանից ժողովեալ Սուրբ Գրոց – Երանական եւ
անսահման բնութեանն Աստուծոյ անկատար...
15. 168ա-78բ Նորին ի ԼԴ. Սաղմոսն. Դատեա՛, Տէ՛ր... Ի Սուրբ Գրոց զօրութենէ
ընդարձակութիւն բանից – Աստուածային երջանիկ
եւ բարի բնութեանն...
16. 178բ-86բ Նորին Յոհանիսի Եզնկայեցոյ ի ԾԲ. Սաղմոսն, որ ի գլուխ կանոնին.
Մի՛ նախ[անձիր] եւ վասն զօրութեան իմաստութեանն եւ անսգամ մասինն – Որք մակացութեան
բժշկական արհեստին...
17. 186բ-98ա Նորին Յոհանիսի Եզնկայեցոյ Ի Հ.երրորդ (70) Սաղմոսն, որ ի գլուխ կանոնին. Ողորմեա՛
եւ վասն զաւրութեան յուսոյն որ առ Աստուած – Կերպարան
եւ պատկեր եւ նմանութիւն Աստուծոյ եղեւ...
18. 198ա-210ա Նորին Յոհանիսի Եզնկայեցոյ ՁԸ. Սաղմոսին.
Զողորմութիւնս քո, Տէ՛ր, յաւիտեան աւրհնեցից – Անքննելի խորոցն Աստուծոյ տեսողն...
19. 210ա-24ա Նորին ի ՃԷ. սաղմոսն. Խոստովան եղերո՛ւք
Տեառն, զի քաղցր է – Սկիզբն եւ պատճառ ամենայն
բարեաց՝ Աստուած է...
20. 224ա-34բ Նորին ՃԺԸ. Սաղմոսէն, Ի բանն որ ասէ.
Իշխանք հալածեցին զիս – Սաղմոսս այս բազում
դէմս իմաստութեան...
21. 234բ-54բ Նորին Յոհանէս վարդապետ Եզնկայեցոյ
յԵրգս աւրհնութեան Մովսիսի եւ որդոցն Իսրայէլի – Աստուածաին հրաշիցն պատմութիւնք...
22. 255ա-7ա Նորին Յոհանիսի վարդապետի Եզնկայեցո
Բան համառօտ քաղեալ յԱնանիայի վարդապետին գրոցն, որ ընդդէմ Թոնտրակեցոցն – Երկու են մեզ տեսակք եկեղեցո...
23. 257ա-60բ Սահման եւ կանոնք միաբանութեան
եղբարց, որք աստուածային սիրովն միաբանեցան յեղբայրութիւն միմեանց ի մայրաքաղաքս
որ կոչի Եզնկայ, ի թուիս ՉԻԹ. (1280): Աստ հանդիպելով եւ ծերունի վարդապետն Գրիգոր
Սանահնեցի, որ եւ գրեցաւ ի գլուխ եղբայրութեանս: Եւ ես՝ նուաստ վարդապետս Յոհաննէս
Եզնկացի, գրեցի զՍահման եւ զխրատ եղբայրութեանս եւ զշահաւէտ աւգուտն որ ի սմանէ, առաջնորդութեամբ
Սուրբ Հոգւոյն – Բանն Աստուած, որ բանիւ գոյացոյց...
որպէս արեգակն լոյս եւ այլոց /// (շար. թափուած):
24. 261ա-9ա Նորին Յոհանիսի Եզնկայեցոյ Ի ԽԶ. Սաղմոսն
Դաւթի, ի մեկնողաց բանից յարմարեալ. Աւրհնեա՛, անձն իմ զՏէր – Ամենայն արուեստք եւ մակացութիւնք բանաւորացն...
25. 269ա-91ա Նորին Յոհաննիսի Եզնկայեցո Ասացուածք
բանի, ի բանս աղաւթից սրբուհոյն Աննայի, որ ասէ. Հաստատ[եցաւ սիրտ իմ ի Տէր] – Որք յանդընդական խորս լայնատարած ծովու մխին...
26. 293ա-8ա Նորին ի բան Սաղմոսին. Վասն այսորիկ
յաղաւթս, եւ ի խորհուրդ պատարագին – Անմարմին
եւ անհասական բնութիւն է Աստուած...
27. 298ա-319բ, 334ա-6բ, 320ա Նորին Յոհանու
Եզնկացոյ ասացուած բանի Ի ՃԼԱ. Սաղմոսէն. Քահանայք քո զգեցցին (խորագիրը՝ ԺԷ. դ.
ձեռքով) – Յիսկական եւ բուն բարոյն բնաւորեալ
են բարեացն...
28. 320ա-33բ Նորին Յոհանիսի Վասն ննջեցելոց ի
Քրիստոս, եւ խորհուրդ ստեղծման մարդոյն եւ մահու, ի բան իմաստնոյն, որ ասէ. Աստուած
հասատատեաց զմարդն յանեղծութիւն... – Ամենայնի
ժամ եւ ժամանակ է... աստ մրրկեցելոցս, անդ՝ փոխումն եւ փոխ/// (շար. թափուած):
29. 337ա-53ա Ասացուածք ի բանն Տեառն, որ ասէ.
Ես եմ հովիւն քաջ. նորին Յոհաննիսի Եզնկայեցոյ արարեալ ի խնդրոյ եւ ի հարցմանէ վարդապետին
Ստեփանոսի, որ ի դրանէ Սրբո Կ[ուռիկոսցոյ] – Սիովնի
վերնոյն եւ համայնից մօրն երամից սրբոցն...
Խորագիրը գունաթափ եւ հազիւ նշմարելի: Ստեփաննոսը հաւանաբար Ստեփաննոս Կոռիկոսցին է, որ Երզնկացուն 1281-ին հրաւիրել է Կիլիկիայի եկեղեցիներում ճառ խօսելու:
30. 353ա-5ա Յոհաննիսի Եզընկացոյ
Յաղագս աղաւնոյն միամտութեան – Որ ինչ յաղագս
խորագիտութեան աւձին էր...
31. 355ա-62ա Ումեմն վարդապետի գիտնականի արարեալ՝ Ի խորամանկութիւն օձին.
ասացուածք բանից. Եւ աստ ըստ կարգի եդեալ եղեւ ըստ պատշաճի. Ահաւասիկ ես առաքեմ
զձեզ իբրեւ զոչխարս ի մէջ գայլոց – Ամենայն
գիրք աստուածաինք ի խրատ եւ յուսմունս մեր գրեցան...
32. 362ա-3բ Նորին Յոհաննիսի Եզընկացոյ
Ի սուրբ առաքեալսն – Եկեղեցոյ երկնի կենդանակերպք
ճշմարիտք...
33. 363բ-4բ Նախերգան Առակացն Սողոմոնի – Եկեսցուք ի վերնագիր առաջիկայ գրոց, որ ասէ...
34. 364բ-80բ Յոհաննիսի Եզնկացոյ արարեալ Յարմարութիւն բանից ասացուածք ի
Թագաւորութեան գրոցս Յաղագս Դաւթի մարգարէի. Եւ զղջացաւ Տէր զի թագաւորեցոյց զՍաւուղ
– Աստուածային բնութիւնն պարզ է եւ անյաւդական...
35. 380բ-94բ Ի մեկնութենէ սրբոց վարդապետաց Յարմարեալ Յոհաննիսի Եզնկայեցոյ
Սաղմոսն, ի բանն, որ ասէ. Պատուական է առաջի Տեառն մահ սրբոց իւրոց – Յերիս որոշեալ բաժանին հատուածք ժամանակաց...
36. 395ա-401բ Սրբոյն Գրիգորի Հայոց Լուսաւորչին պատմութիւնք համառաւտ եւ
թիւք չարաչարանացն եւ կարգ ի գրոց Պատմողացն, կարճառաւտեալ Յոհաննիսի Եզընկացոյ – Ի յԱդամայ ԻԱ.երրորդ (21) նահապետ
է Աբրահամ...
37. 401բ-4ա Խորհուրդ Յարութեանն Ղազարու, սրբոց Վարդանացն փոքր ինչ յաւելեալ
նախերգան՝ ի Յոհաննէս – Արուեստք ամենայն
յերիս որոշմունս բաժանեալ...
38. 404ա-20բ, 423ա-4բ, 421ա-2բ Մեծ աւուր Ե-շաբթի եւ թէ կամիս Զատկին՝ յասացուածոց
սուրբ հօրն մերոյ Վարդանա վարդապետին եւ վարդապետին Վահրամայ Կիւլիկեցոյ, ի մի
ածեալ յարմարութիւն նուաստ Յոհաննիսի Եզնկացոյ: Թէ կամիս Զատկին՝ ի դէպ է, եւ թէ
Ե.շաբթի. Խաւսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ընդ – Աստուածայինքն
իւրք միայն են եւ ոչ ոք է նմա բաւական... ճշմարտապէս հաւատամք եթէ /// (շար. թափուած):
ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
ԺԸ. դ.
–
291ա Դեղ ֆռանկ ց[աւոյ] – Ուզի հապ, չօփու չինի...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
298ա
Ո՜վ սուրբ եւ երջանիկ րաբունի Ստեփ[աննոս], զվերափոխեալ եղբայրն իմ յիշեա՛յ առաջի զէնմանն
Քրիստոսի, եւ Քրիստոս զքեզ յիշէ յիւր զարհուրելի գալուստն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Պտռկ-պհպ. Էբ (ԺԵ. դ.) Ես` Մաղաքես գրեցի այս գիրս: Օվ որ գարդա, ասի՝ Ողորմի իւր հօրն, Աստուած իւր ծնողաց:
2. 292ա (ԺԸ. դ.) Յիշատակ է ճառըս Յօվանէս վարդապետին, Էդարին, յիւրայնոց ծնողաց, որ ետուն ի ձեռն Միտիչի որդի Համպարին: Տէր Յիսուս Քրիստո՛ս, քո անճառ զօրութեամբն եւ քո անարատ ծնողի բարեխօսութեամբն ջնճեա՛յ ձեռայգիր [յ]անձանաց` Էդարին եւ գրեա՛յ զանուն նո[ր]այ ի դպրութիւնն կենաց, որ ասէ. Եկա՛յք օրհնեալք Հօր իմոյ ժառանքեցէ՛ք անզպառ ուրախութեամբն, որ է օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն:
3. Պտռկ-պհպ. Բբ (ԺԸ. դ.) |||: |. ||||::. ||||:: ||: ||||::. |||::: ||||: ||||::
||: ||||::. |. ||||::: |||::: ||||:::. |||:: ||::: |. |::: |||: |::. |. ||||:::
|::: |. |||:. ||||: |:. ||: [||||::.] ||||::::. («Մարտիրոս տիրացուն կազմեաց զայս գի[ր]ք»):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ Պահպ. Բբ գրչ գրչփ գրչ փորձ Աստուծոյ քում երկիր պագեսցուք երկիր: Գա Այս օոն ճառլուծ ծագումն: 291բ գրչափորձ, աբգդեզ:
2174
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՉԾԸ. – 1309 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Տէր Աւագ (109ա-236բ),
Անանունք:
ԹԵՐԹ՝ 236+1 (կրկն.՝ 149). չգրուած՝
196բ, 227բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Ե x12 (Ա 10, Ե 6)+Ա-Եx12 (Ա, Ե 10)+Ա-ԺԲ (կրկնահամարակալուած՝
Կ-Պ)x12 (Ա-Բ, Զ 8, Գ-Դ 10, Թ 11, ԺԲ 9)+1x7 (Է եւ Ը պրակների միջեւ): ՆԻՒԹ՝ թուղթ:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,5x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11, 2x7,2, 12,5x8,5, 13,4x9,3,
13,2x8,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (Անանուն Ա.՝ 1ա-52բ, Անանուն Բ.՝ 53ա-108բ, Տէր Աւագ՝
109ա-236բ): ՏՈՂ՝ 20 (1ա-52բ), 17-20 (53ա-108բ), 22-24 (109ա-36բ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ զարդահիւս կարմիր թաւիշ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ հանգուցագիր (ուրուագծային): Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1. Ճաշոց: Ժ-ԺԱ.
դդ.: 2 (Ա-Բ), սկզբից, ստացուած ընդլայնակի հատուած թերթի ստորին կէսի ընդերկայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (12,5x8,2), բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 11-14 (Ա-Բ),
18 (Գ-Դ): Կարդալ՝ Աա «/// թէ կենդանի... ահաւասիկ ես ///» (Եզեկ. ԼԷ. 3-5), Աբ
«/// Յամին... յաշխարհին ///» (Դան. Գ. 1), Բա «/// լի փառաւք... Քանանացւոց
///» (Ելք ԺԵ. 11-14), Բբ «/// [հեռաս]տանէ... Մա[դիամու] ///» (Ես., Կ. 4-6): 2. Սաղմոսք
Դաւթի: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Գ-Դ), վերջից ստացուած 2 ամբողջական թերթերից: Մագաղաթ, միասիւն,
ուղղագիծ մանր երկաթագիր, 18 տող: Կարդալ՝ Գաբ «Դու Տէր...» (Ծ. 8-21), Դա «Ամենեքեան...»
(ԾԲ. 4-7), Դբ «Աստուած» (ԾԳ. 1-9):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից եւ վերջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Պատառիկ-պահպանակները
խունացած: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, դռնակն ու կապիչներն ընկած, աստառը
քայքայուած: ԺԷ. դ. նորոգուած, տեղ-տեղ կարկատուած եւ վերակազմուած:
ԾՆԹ. Բաղկացած է ԺԴ. դ. 3 տարբեր ձեռքով գրուած մասերից (տե՛ս Ա, Բ, Գ):
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 1ա-8բ Յաղագս երկնային շարժմանն՝ նուաստ Յոհանու վարդապետի Եզնկացոյ շարադրեալ
յիմաստնոց, ի խնդրոյ բարեպաշտ եւ երկեղազարդ պատանոյն պարոն Վախթանկա
Տե՛ս
ձեռ. 421, 117ա-23բ. ա/1ա-2ա: բ/2ա (միայն խորագիրը): Գ/2բ-3բ (առանց խորագիրի): դ/3բ-4ա: ե-ժա/չիք: ժբ/4աբ: ժգ/4բ-5ա: ժդ/5ա: ժե/5աբ: ժզ/5բ: ժէ/5բ: ժը/6ա: ժթ/6աբ: ի/6բ-7ա: իա/7ա: իբ/7աբ: իգ/7բ-8բ: իդ/8բ:
2. 8բ-10ա Յաղագս գարնան եղանակի եւ ի կենդանակերպսն – Խոյ, Ցուլ, Եկաւոր՝ գարնան եղանակ լինի, արմատք
բոյս արձակեն...
3. 10ա-28ա Խաւսք Եպիփանու Կիպրացոյ (Բարոյախօս)
Տե՛ս ձեռ. 466, 192բ-204բ. ունի միայն բ-լբ, նոյն հերթականութեամբ:
4. 28ա-52բ Ժամանակագիր է (ցամն 1297) – Յորժամ յանցաւոր եղեւ Ադամ պատուիրանացն Աստուծոյ... Ի թվին ՉԽԶ. (1297) սպանին զՊալթօն եւ զՔաբաթն ի Թավրէժ... Ի սոյն ամի դարձաւ
Սմբատ թագաւոր ի Խազա/// (շար. թափուած):
– Միջից եւս պակասաւոր:
Բ. 53ա-106ա [Ի Պիտոյից Գրոց Մովսիսի Խորենացւոյ]
Տե՛ս
ձեռ. 1681, 1ա-233բ. Այստեղ միայն 5, 6, 8
11 գրքերի օրինակները՝ առանց սահմանումների եւ խառն կարգով. 8. ա/53ա-8ա: բ/58ա-62բ: գ/62բ-5բ: դ/65բ-8բ: ե/68բ-73ա: զ/73ա-5ա: 6. դ/75ա-85ա: բ/85ա-94բ: 5. ե/94բ-102բ: 11.
բ/103ա-6ա:
Տե՛ս տպ. Եր.,
1993, D:
Գ. 1. 106բ-8բ Արտասան հիւսկէն իմաստասիրական ի տէր Ստեփանոս, ի Վարդանա
վարդապետէ Կիլիկեցո, որ ոք ի վարդապետաց կամ յայլ իմաստից ոչ կարէ ուղիղ տարաքննախուզաւ՝
առ իս առնէ զդարձն, եւ ես լաւ եւս արկից ի պամս բանին («Տէր Ստեփանոս գլուխ եկեղեցւոյ») – Տրաբու մասն բանիւ հանդէս հանդիպեալ դասի...
2. 109ա-51ա ԻԸ (= ԼԳ): [Յաղագս միաբանութեան հաւատոյ եւ կարգաց եկեղեցւոյ]
Տե՛ս
ձեռ. 500, 66բ-191բ. ա/109ա-11ա: բ/111ա-26ա: գ/126ա-7բ (սկ. «Պարտ է ամենեցուն»): դ/127բ-36ա: ե/136ա-42բ: զ/142բ-51ա: է-ժը/չիք:
3. 151ա-5բ ԼԴ. Դաւանութիւն զոր գրեաց Հայոց եկեղեցին եւ տէր Կոստանդին կաթուղիկոսն
ի Կոստանդինուպաւլսոյ ի պատրիարգն եւ ի
ժողովն այսպէս – Մեծի Աստուծոյ եկեղեցւոյդ
պատուական գլխոյդ Մանուէլի...
4. 156ա-80բ, 236աբ, 181ա-4բ [Փոտա պատրիարքի առ Զաքարիայ կաթողիկոս Հայոց
Մեծաց Վասն յերկուս միաւորեալ բնութեանց... (ձեռ. 500, 240ա-1բ) – Յաւէրժահրաշից արանց յոգնապատիւ... Ղեւ]ոնդեանց
Յովսէփու... 236բ բայց մէք զՔրիստոս /// համագոյ
/// եւ Աստուած /// համաբնութիւն ///ոյն/// (շար. թափուած)։
– Միջից պակասաւոր:
5. 185ա-96ա ԽԲ. Անանիայի Հայոց վարդապետի Լուծման եւ մաքառման երկաբնակացն,
որք ի կարծիս ճշմարտութեանն անյարմար դաւանութեամբ... – Ո՜ վէհդ ինձ եւ սրտի սիրեցեալ...
6. 197ա-215բ ԽԳ. Պաւղոսի երջանիկ վարդապետի Պատասխանի թղթոյն Թէոփիլոսի
Հոռոմի ճարտասանի – Աստուածային եւ մեծն
յառաքելոցն Պաւղոս, որ գրէ առ Կորընթացիսն...
7. 216ա-27ա ԽԴ. Սրբոց վարդապետացն ասացեալ Վասն հաւատոյ ընդդէմ հերձուածողաց
– Զոր աւրինակ ոք շինուածս կամիցի հաստատել
զհիմն...
8. 228ա-35բ ԽԵ. Ի Մովսէս վարդապետէ Բան պատասխանատուութեան վասն ուղղափառ
հօատոյ ընդդէմ երկաբնակ[աց]... – Բնաւից բարեաց պարգեւատուն... Իսկ վասն շաբաթուն
Զատկին, զոր յիշել ես, յերկբայս գոմ թէ զինչ /// (շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
184բ
Աղաչեմ անմեղադիր լինել վերջին ճառիս, զի աւրինակ տխմարագիր էր, եւ ես անարհեստ էի:
ՉԾԸ. (1309) թվիս գրեցաւ, յամսեանն աւգոստոս, ձեռամբ մեղապարտ
եւ անարժան իրիցու՝ տէր Աւագի, յիշատակ
ինձ եւ իմոցն ամենայն: Որք կարդայք կամ աւրինակէք, մեղաց թողութիւն խնդրեցէ՛ք, եւ
Քրիստոս զձերն թողու. ամէն:
227ա
Զմեղուցեալ եւ զանարժանս ի քահանայս՝ զտէր Աւագ գրողս յիշեցէ՛ք
աղաւթիւք, ո՜վ սուրբ հայրք եւ եղբայրք, եւ անմեղադիր լի՛ք խոշորութեան գրոյս եւ
սխալանաց, զի ծով աշխարհի տարակուսեալ ծփէի ի մէջ մեղաց, եւ Քրիստոս, որ առատն է
ի տուրս բարեաց, մեզ եւ ձեզ ողորմեսցի՝ գրողիս եւ կարդացողացդ եւ լսողացդ եւ աւրինակին
շնորհաւղին. ամէն:
Տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 63-64:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Պատառիկ
պահպանակ Դբ (1657 թ., նոտրգիր) Թվին ՌՃԶ. (1657) մայրս մեռաւ, նոյեմբերի Զ
(6), օրն Ե.շաբթի: Դարձեալ թվին ՌՃԷ.
(1658) դեկտեմբերի Բ. (2), օրն Դ.շաբթի Ը.երրորդ (8) ժամուն հայրս փոխեցաւ առ Աստուած: Յետ Է. (7) աւուր Ամբիծք ասել
ու սկիզբն՝ Նահ.:
ՆՇՈՒՄ՝
Աստառ Ա-ին փակցուած թուղթ՝ «ՉԾԸ – 1309, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2175
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Երնջակ |
ՌՃԸ. – 1659 |
ԳՐԻՉ՝ Շմաւոն կր.: ՍՏԱՑՈՂ՝ պարոնտէր
Երնջակայ Սուրբ Կարապետի:
ԹԵՐԹ՝ 224. չգրուած՝ 6բ, 8բ: ՊՐԱԿ՝
1x6+Ա-ԼԷx12 (Ա-ԺԹ չիք, Ի 10, ԼԷ 11) +1x5: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան (1-6, 220-224,
լուսագծերով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18,5x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,5x 7,5–15x9,2): ԳԻՐ՝
բոլորգիր (յաւելագրումները՝ նոտրգիր եւ շղագիր): ՏՈՂ՝ 28 (յաւելագրումները՝
16-29): ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով սեւ կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ սպիտակ զարդանախշերով
կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 29ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր,
կապոյտ, դեղին:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը
գունափոխուած, վերին լուսանցի մասերը քայքայուած, տեղ-տեղ թանաքի ճապաղում, ցեցակեր:
Պրականիշները տեղ-տեղ երիցս կրկնուած (նաեւ կարմրագիր), Կազմի կաշին` քերծուած, ցեցակեր,
եզրերը` մաշուած, կապիչներն ընկած: ԺԸ. դ. նորոգուած, լուսանցային մասերը կարկատուած
եւ աւելացուած՝ 1-6, 220-4:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 7ա-219ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
7ա-8ա [Ցանկ գրքոյս
–...] ԺԴ. Նորին Քարոզ խաչին... ԼԶ. Նորին... Վասն հիւրընկալութեան...
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/9ա-13ա: Գ/չիք: Դ/13ա-20բ: Ե/չիք: Զ/21ա-30բ: Է/չիք: Ը/30բ-6ա: Թ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/36ա-41ա: ԺԵ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/41բ-8ա: ԺԹ/չիք: Ի/48ա-52բ: ԻԱ/52բ-7բ (սկ. «Ասեմք նախ եթէ այն է հարկաւոր): ԻԲ-ԿԷ/չիք: ԿԸ/208բ-13ա: ԿԹ-ՀԱ/չիք: ՀԲ/213ա-6բ: ՀԳ/104ա-9բ: ՀԵ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/109բ -14բ: Ձ/114բ-20բ: ՁԱ/120բ-5բ: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/125բ-31ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/131ա-6բ: ՁԸ/136բ-45ա: ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/145ա-50ա: ՂԲ/150բ-6ա: ՂԳ/156ա-60բ: ՂԴ/160բ-4բ: ՂԵ/164բ-9բ: ՂԶ/169բ-79ա: ՂԷ-ՃԴ/չիք: ՃԵ/179ա-86բ: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/186բ-94բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/194բ-202բ: ՃԺԳ/202բ-8բ: ՃԺԴ-ՃԺԹ/չիք: ՃԻ/62բ-9ա: ՃԻԱ-ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/69ա-73ա: ՃԻԵ/73ա-8բ: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/78բ-85բ: ՃԼ/85բ-91ա: ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/91ա-9ա: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/99ա-104ա: ՃԼԸ-ՃԿԱ/չիք:
Բ. Յաւելագրութիւն,
ԺԸ. դ.
ա. 1ա [Քաղուածք զանազանք] –Ասէ Առակախօսն.
Տո՛ւր ինձ զքոյոց աթոռոց... Ասէ առաքեալն Պօղոս. Հսկեցէ՛ք... – Աղաչեմ զձեզ եղբա՛յրք,
գիտէք զՏունն Ստեփանեայ...
բ. 1բ-2բ Ընթերցուած ի Գործոց Առաքելոց (Թ. 1-22) – Իսկ Սողոս տակաւին լցեալ սպառնալեօք... թէ սա է Քրիստոսն:
գ. 3ա Սեղան օրհնելոյ – Յառաջ օրհնեմք
զտանուտէրն, որ զմեզ կոչեաց ի միասին...
դ. 3բ-6ա Պատմութիւն հարանց – Պատմեաց
մեզ ոմն հարանց, որ բնակեալ էր ի ստ (ո)րոտ...
ե. 219բ Սըրբոյն [Թադէո]սի առաքելոյն
ասացեալ Յաղագս հոգոցն հանգուցելոց եւ յարութիւն մեռելոց – Արդ, հոգի ամենայն մարդոյ, որ ելանէ ի մարմնոյ...
զ. 220աբ [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Այլ եւ գլուխն ճշ[մարտութեան], քահանայապետն ամենեցուն Քրիստոս...
է. 220բ Վասն կերակրոյն անդամոյն առնել ինքն – Այսպէս ստամոքսն եւ լերդն...
ը. 221ա Գործք առանց հաւատոյ դատարկ է, եւ հաւատ առանց գործոց դատարկ է եւ
ունայն – Արդ, եւս յայտ իսկ է եւ համառօտ...
թ. 221բ Յաղագս վաճառին մեծ եւ փոքր, սուտ երդմանն, վասն շահիցն առնելոյ
տալոյ – Մանաւանդ քահանայից պարտ է այսպիսի
բանէ հեռանալ...
ժ. 221բ [Ծնունդք, ԽԱ. 45] –Եւ կոչեաց
փարաւօն զանուն Յօսեփայ Փսոմփթոմիանէ...
ժա. 222ա [Վասն ողորմութեան] – Որպէս
ասէ մարգարէն Դանիէլ. Զմեղս քո ողորմութեամբ քաւեսցես...
ժբ. 222բ-3ա [Կանոն վասն պահոց] –
/// եւ այլոցն չորեքշաբթոյն եւ ուրբաթոյն յանկարծակի...
ժգ. 223բ [Վասն ողորմութեան] – ///
Բայց գիտելի է՝ ողորմութիւն պարտ է տալ աղքատին...
ժդ. 224ա [Վասն ԺԲ. նահապետաց] – Շմաւոն,
Ղեւի...
ժե. 224բ [Վասն Դաղմատացւոց] – ///
Վերջին ժամ[անակս] յարեւմտեան ազգն Դաղմատացոց յամենայն ընչից...
ժզ. 221բ [Մանունք] – /// Վարդապետ
/// հերկէ /// սերմն է եւ քարոզն սերմանէ հոգեւոր... (8 տող):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
219ա
Ծառայդ եմ, պարոնտէ՛ր, թողութիւն շնորհեսցես, ձմեռն անկաւ, այլ չկարացի գրել.
անմեղադիր լե՛ր, զի կար մեր այտ էր: Գրեցաւ ձեռամբ` Շմաւոն փծուն գրչի, թվին ՌՃԸ. (1659), անուամբ միայն կրօնաւորի: Երընջակայ Սուրբ Կարապետումն գրեցաւ:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ 865:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
219ա (Շղագիր) Ես` Էջմիածնցի Մարտիրոս այս գրգիս պատճառ եւ սապապ, որ եւ կարթաք
եւ յիշէք թվին ՌՃՁԲ. (1733) Սեքտեմբեր ի
Ըստամպօլ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
197բ Քրիստոսի ծառայ Եփրեմ
վարդապետ 1181 (1732): 201բ, 217բ, 218բ Քրիստոսի
ծառայ Եփրեմ վարդապետ:
2176
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 95: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ դրոշմազարդ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Յովհաննու:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 1 (Ա) + 1 (Բ), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով: Մագաղաթ, երկսիւն
(9,3x12), ուղղագիծ երկաթագիր, տող՝ 11 (Ա), 7 (Բ): Ստորին լուսանցներում` համաբարբառ:
Կարդալ՝ Աա-Բբ, Աբ-Բա «/// աշխար զքեզ... ի պատե[անս] ///» (ԺԷ. 25-ԺԸ. 11):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին քերծուած,
եզրերը մաշուած, մէջքը վնասուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ՌԿԶ. – 1617 |
ԳՐԻՉ՝ Գրիգոր:
ԹԵՐԹ՝ 70 (1-70). չգրուած 64ա, 70բ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx12 (Ա 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11,2x6,2): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 18:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր,
միջից պակասաւոր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 1ա-26ա Քարոզ Յաղագս երկնային
շարժմանցն՝ նուաստ Յոհաննէս վարդապետի շարադրեալ իմաստնոց բանից, Ի խնդրոյ բարեպաշտ
եւ երկիւղազարդ պատանոյն պարոն Վախթանգ[այ]
Տե՛ս
ձեռ. 421, 117ա-23բ. 8. ա/1աբ (վրջ. «մայրաքաղաքն
Տփխիս Փայտակարան» շար. թափուած): բ/2ա-3բ (սկ. «իմաստութեամբ, զի գեղեցիկ արուեստիւ
յօրինեաց»): գ/3բ-5բ (խորագիրը նման է
բ-ին): դ/5բ-7ա: ե/7աբ: զ/7բ-9բ: է/9բ-11ա: ը/11ա-2բ: թ/12բ-3բ: ժ/13բ-5ա: ժա/22բ-6ա (§ իդ-ից յետոյ): ժբ/15ա-6բ: ժգ/16բ: ժդ/16բ-7բ: ժե/17բ: ժզ/17բ-8ա: ժէ/18ա: ժը/18ա-9ա: ժթ/19աբ: ի/19բ: իա/20ա: իբ/20ա-1ա: իգ/21ա-2բ: ԻԴ/22բ (22բ-6ա տե՛ս ժա):
Տե՛ս տպ. Նոր Նախիջեւան,
1792:
2. ա. 26բ-8ա Տեառն Ներսէսի Հայոց կաթուղիկոսի Կլայեցոյ՝ եղբօր Գրիգորիսի կաթուղիկոսի
Հայոց, ասացեալ այլաչափ տաղք՝ ի խնդրոյ յանուան նախագիծ տանց («Մխիթար բժիշկ ընկալ
ի Ներսէսէ զայս բան») – Միշտ Էիդ անեղ բնութիւն
բնօորեցան, / Անեղիդ անմահութիւն հետեւեցան...
բ. 28ա-34ա Նորին տեառն Ներսէսի Յաղագս երկնի եւ զարդուց նորա, բարառնաբար
ի դիմաց նորին ի չափ երկոտասանիցն պարզեալ ոտից, ի խնդրոյ առն բժշկապետի եւ աստղագիտի՝
Մխիթարայ. տունք Ճ. – Իմ եղական գոլով բնութիւն
եւ սկըզբնական, / Ի յանեղէն ձգեալ կամար
անզուգական...
գ. 38բ-63բ Նորին դարձեալ Յաղագս երկնի –Այն որ առաջ քեզ ճառեցան բանք նախնական / Յաղագս երկուց տրամագծիցն անկիւնական...
3. ա. 35բ-8բ Սուրբ եւ իմաստուն վարդապետին Յովանիսի Եզնկացոյ արարեալ Այլաչափ
տաղս ի խնդրոյ բարեպաշտ իշխանին Ապլոցի, ըստ նախագիծ տաղիս տանց («Յոհանիսի բան Յաղագս
երկնի, ի խնդրո իշխանի Հայոց Ապլոց անուն») – Յամենահրաշ գործ Արարչին, որ գոյացան, / Մեծ եւ ահեղ ըսքանչելիք ներգործեցան...
բ. 34ա-5բ Զօրութիւն ոտանաւոր բանիս – Նախ ըզտարերացս դրութիւն եւ զկարգն ցուցանէ...
4. 64բ-70ա Խրատ եւ բանք իմաստասիրաց՝ ասացած օգտակար ամենայն մարդկան –
Ամենայն իրք ի չորից գոյացեալ... Չորք են լինելութեանն
պատճառք... Դ. իրք պարտ է պահել առ մարդն հանապազ... ասեղ, դերձան, սանտր, քսակ:
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ., նոտրգիր.
–
26ա-5բ [Դեղ ստամոքսի՞]
– Սինամէքի չօփսուզ Ծ. դրամ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
70ա
ԶԳրիգոր մեղաւոր գրիչս յիշեա՛ ի Տէր, ով եղբայր, եւ որ
զիս յիշէ առ Աստուած, յիշեցեալ լինի ի միւսանգամ գալուստն Քրիստոսի. ամէն: Թվին ՌԿԶ. (1617), մարտի ԺԱ. (11):
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 607-608:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 25 (71-95): ՊՐԱԿ՝ 2 (Է-Ը)x12
(Է 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,5x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝
18:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսացազարդ՝ բուսական (71ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր (71ա): Գոյներ՝ սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը
խիստ գունափոխուած, վերջից պակասաւոր, լուսանցներում` փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 71ա-89բ Գիրք առակաց, ասացեալ վարդապետին Վարդանայ ի պէտս հոգւոյ եւ
մարմնոյ, պիտանի – Ամենայն աստուածեղէն գիրք
առակաւ եւ օրինակաւ ցուցանեն մեզ զբարին եւ զչարն...
ա. 71աբ Իմաստասէր մի կոչեցին ի սեղան թագաւորի... բ. 71բ-2ա Իմաստասէր ոմն աղքատ ունէր ծոյլ որդիս...
գ. 72աբ Այր մի հողագործ շինեաց ականատս...
դ. 72բ-3բ Ասի յառակաց, թէ. Այր մի գնաց
առ դատաւոր... ե. 73բ-6բ Ասի յառակաց,
թէ. Թագաւոր մի կամեցաւ աշտարակ շինել... զ. 76բ-7բ Ասի յառակաց, թէ. Գիհ մի արածէր ոչխար... է. 77բ-9բ Ասի յառակաց, թէ. Արք երկու ընկերակից եղեալ..
ը. 79բ-80ա Գառ մի ցանկալի կայր ի փարախ
մի... թ. 80աբ Երկու աքլօլ կռուէին ի մէջ փողոցին... ժ. 80բ-1բ Իմաստուն բժիշկ մի ի քաղաքի մի... ժա.
81բ-2բ Ժողովեցան այծք ամենայնք... ժբ.
83աբ Քահանայ մի գողացաւ զկով այրի կնոջ միոյ...
ժգ. 83բ-4բ Եկն վաճառական մի ի քաղաք մի...
ժդ. 84բ-5բ Այր մի ելեալ շրջէր յերկրէ յերկիր...
ժե. 86ա-7ա Այր մի գողութիւն առնէր... ժզ.
87ա-8ա Ասի յառակաց, թէ. Այր մի ամէն տարի
Ճ. (100) մօթ հաց վաստակէր... ժէ. 88ա-9ա
Ասի յառակաց, թէ. Աղքատ երէց մի գնաց մօտիմետ գործն (=մօտ ի մսագործն)... ժը.
89ա Եւ ասեն իմաստունքն, թէ. Կին ոմն մեծատուն
եւ գեղեցիկ յղացաւ յառնէ իւրմէ... ժթ. 89աբ
Թագաւոր ոմն գիտէր զզինուորքն...
2. 90ա-5բ Առակաւոր բանք պիտանիք վասն Հոգւոյ եւ մարմնոյ
ա. 90ա-1ա Երիտասարդ մի ուխդ եղեալ
էր, զի ամէնեւին հարամ չուտէր... բ. 91ա-2ա
Թագաւոր մի եւ թագուհի բազում խոստմունք արարին Աստուծոյ... գ. 92աբ Թագաւոր մի եւ թագուհի կայր եւ Ա. (1) մի
ունէր... դ. 92բ-3բ Այր մի ելանէր ի դժար
դար մի... ե. 93բ-4ա Միայնակեաց մի նստեալ
ի վերայ վիմի... զ. 94բ-5ա Կրօնաւոր մի
նստեալ դրամ կու համրէր... է. 95աբ Եղբայր
ոմն գնաց առ հայր եւ խոստովանեցաւ զամենայն յանցանս... ը. 95բ Թագաւոր ոմն մեռաւ եւ մնաց Գ. (3) որդի, եւ
ունէր պատուական ակն մի... եւ իմացեալ /// (շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
89բ
Ո՜վ ընթերցողք, յիշեցէ՛ք զանիմաստ (այսքան):
ՆՇՈՒՄ՝
Աստառ Ա-ին փակցուած թուղթ՝ «ՌԿԶ – 1617, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2177
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 455: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ ծաղկահիւս դիպակ, դռնակինը՝ շերտազարդ
կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1. Աւետարան Մատթէոսի:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ), սկզբից, ստացուած վերից եւ վարից եզրահատուած թերթի ընդերկայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (16,8x9,4), բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 13 (Ա-Բ),
16 (Գ): Կարդալ՝ Բբ-Աա, Աբ-Բա «/// [զառ]աքեալսն առ նա... յարիցեն եւ ///» (ԻԳ.
37-ԻԴ. 11): 2. Աւետարան Ղուկասու: ԺԱ-ԺԲ. դդ.: 1 (Գ), վերջից, ստացուած եզրահատուած
թերթի քառորդ մասից: Մագաղաթ, այժմ՝ միասիւն, բոլորգիծ երկաթագիր: Կարդալ՝ Գաբ
«/// այղ ոչ առ ժամայնն... տագնապ հեթան[ոսաց] ///» (ԻԱ. 9-25):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին թեթեւակի
քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքի կաշին կարկատուած, կապիչներն ընկած: Պահպանակները
ցեցակեր:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
Մեծոփայ վանք |
ՊԿ. – 1411 |
ԳՐԻՉ՝ Յովանէս կր.: ՊԱՏՈՒԻՐԱՏՈՒ՝ Թումա վ.
Մեծոփեցի։
ԹԵՐԹ՝ 63 (301-63): ՊՐԱԿ՝ 5 (Խ-ԽԴ)x12
(ԽԴ 15): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (15,1x11,2): ԳԻՐ՝ բոլորգիր:
ՏՈՂ՝ 40:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, սկզբից պակասաւոր,
գրադաշտը խոնաւութիւնից գունափոխուած, ցեցակեր, փոքրիկ պատռուածքներ: 1609ին եւ
1675ին նորոգուած եւ թերին լրացուած (տե՛ս ձեռ. Բ.):
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 301ա-60ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ՃԽ/չիք (թափուած):
ՃԽԱ/301ա-3ա (սկ. «/// զի է որ շոյտ ծաղկի...»):
ՃԽԲ/303ա-7բ: ՃԽԳ/307բ-9բ: ՃԽԴ/309բ-10բ: ՃԽԵ/314ա-8ա: ՃԽԶ/310բ-4ա: ՃԽԷ/318ա-22ա: ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/322ա-5բ: ՃՀԴ/325բ-9բ: ՃՀԵ/329բ-33բ: ՃՀԶ/333բ-7ա: ՃՀԷ/337ա-41ա: ՃՀԸ/341ա-3բ: ՃՀԹ/343բ-7ա: ՃՁ/347ա-50ա: ՃՁԱ/350ա-3բ: ՃՁԲ/353բ-5բ: ՃՁԳ-ՃՁԴ/չիք: ՃՁԵ/355բ-60ա: ՃՁԶ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. 361բ-3բ [Պարզատումար]
ա. 361բ-2ա Աղիւսակիս այս բանալիք է Պարզատումարիս, որ կոչի Խառնափնդոր, որ միւս կողմն կայ, եւ է այբուբենն վերուստ
ի վայր գրած... բ. 362ա [Բանալի աղիւսակ]:
գ. 362բ-3ա [Խառնափնդոր աղիւսակ՝ Ա-Ք] դ. 363բ Զուգաւորութիւն Մեծ Հայոց ընդ Հռոմայեցւոյ
այսպէս արա՛յ. Կա՛լ զաւուրս հայ ամսոյ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
327ա
ԶԳրիգոր սրբասէր կրօնաւորն աղաչեմ յիշել ի Տէր, որ յայս
ժամուս եփած սեսեռն եբեր, որ կերայ:
360ա
Փա՜ռք սկզբան եւ անսկզբանն, ընդսկզբանն եւ սկզբնաւորին սկզբանց, անքնին, գերաբուն
եւ համագոյ Տէրութեան, անորիշ բաժանմանն եւ միոյ Աստուածութեանն. Հօր` անսկիզբն
եւ անծին անձնաւորութեան, եւ Որդւոյ` ծննդեանն անսկզբան, անեղապէս եւ անժամանակ,
ինքնաբաւ իշխանութեան, եւ Հոգւոյն` ելօղութեան ի Հօրէ, անճառաբար բղխման յաւիտեանս
յաւիտենից. ամէն: Արդ, ի յամի ծննդեան փրկչին մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի՝ հազարերորդի
չորսհարիւրերորդի եւ չորեքտասան թիւ յաւելեալ ընդ նմին, եւ ի թուականիս Հայկազեան
տոհմիս տումարի՝ ըստ հոլովման ամաց ՊԿ. (1411), գրեցաւ գիրք Քարոզութեանս Առաջին
հատորի, հաւաքեալ ձեռամբ սուրբ հօրն մերոյ երկրորդ Լուսաւորչի, մեծ վարժապետի,
քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի արթուն անուն գերապատիւ սուրբ րաբունապետի Գրիգորի` աշակերտի Յոհանու Որոտնեցւոյ,
որ էր յերկրէս Քաջբերունի, ի կարգէ աստուածաբան
վարդապետաց սրբոց՝ երանելոյն Գրիգորի Աստուածաբանի, Կիւրղի եւ Աթանասի՝ միաբնութիւն դաւանողաց զԲանն Աստուած միացեալ ի մարմնի, որոյ յիշատակն
աւրհնութեամբ եղիցի եւ աղօթք սոցա ի վերայ ամենայն աշխարհի: Ձեռամբ անարհեստ եւ
անիմաստ, մեղսամած, մատնադեդեւ սխալագիր գրչի՝ Յովանէս անարժան կրօնաւորի, որ անուամբս միայն եմ ձեւացեալ եւ ո՛չ գործովս, ըստ այնմ
որ ասէ. Մարմնովս արտաքուստ պճնիմ եւ անձամբս երփնիւ ճային ճանաչիմ. ի յիշատակ իմում
անձին հիքականի եւ ի յօգուտս խոնարհ եւ հեզ գրոց աշակերտեալ անձանց, մանաւանդ հոգեւոր
հօր իմոյ եւ ուսուցչի՝ Դաւիթ կրօնաւորի
եւ Թումա քահանայի՝ հանգուցելոցն ի Քրիստոս,
մանաւանդ հարազատ եղբօրս իմ՝ Վարդան խաչընդուս
կրօնաւորի, որ բազում աշխատանաւք, երթեւեկութեամբ եգիտ զթուղթս այսմ աստուածային
սոփերի, եւ քրտնաջան աշխատութեամբ կոկեաց: |360բ| Այլ եւ հոգեւոր հօրս մեր՝ Թումայի, եւ եղբօրս մեր՝ Ղազար սարկաւագի, որ եւ սա օգնական եղեւ տուն տալով
եւ ողորդելով, աղաչեմ յիշել ի Տէր՝ առ ի պահել զսա ըստ կամաց իւրոց: Դարձեալ աղաչեմ
զամենեսեան սիրովն Քրիստոսի, որք հանդիպիք այսմ հոգիաբուխ պատգամացս, յիշել զիմս
աղկաղկութիւնս ի Տէր սրտի մտօք եւ զամենայն աշխատօղսն ի սմա: Նա եւ զհանգուցեալ
րաբունապետին մեր՝ զՍարգիս վարդապետ՝
եւ զՅովհանէս եւ զԿիրակոս աշխարհալոյս վարդապետքն եկեղեցւոյ, որոց յիշատակն
աւրհնութեամբ եղիցի: Այլ եւ զմարմնաւոր ծնօղքն մեր վաղ ննջեցեալքն ի Քրիստոս՝ զՊօղոս եւ զԽութլու, եւ զմօրաքեռն իմ՝ զՍթլալ, եւ
զհօրեղբայրքն իմ՝ զՎարդան քահանայ, եւ զՊետրոս, եւ զՍաղաթէլ, եւ զՄաթէոս, եւ զկենակիցն իւր՝
զՄարթայ՝ զհանգուցեալքն ի Քրիստոս,
այլ եւ զքեռն իմ՝ զԱննա եւ զայր իւր՝ զՄարտիրոս աղաչեմ յիշել ի Տէր եւ մեղաց թողութիւն խնդրել:
Եւ որ լի սրտիւ Աստուած ողորմի ասէ, եւ ինքն ողորմութիւն գտցէ յողորմածէն Աստուծոյ,
որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն:
Արդ,
գրեցաւ սա յերկիրս Քաջբերունւոյ, ի Սուրբ ուխտս Մեծոփոյ, ի հրեշտակաբնակ
կայարանս սրբոց վարդապետաց եւ ճգնաւորացն առաջնոց, ի դրունս Տիրամօր Աստուածածնի եւ Սուրբ Յակոբայ հայրապետի, հրամանաւ գիտնական
եւ արդիւնական հռետորի՝ Թումա վարդապետի,
ի ծնունդ եւ ի սնունդ մաքրափայլ որդւոց մաւր մերոյ Սիոնի, որ եւ զյօժարամիտսն ծնանի
երկօք Բանին ճշմարտութեան, այլ եւ յիշատակ իւր եւ իւրոցն ամենայնի: Արդ, աղաչեմ
զամենեսեան, որք հանդիպիք այսմ կենսապարգեւ կտակիս, յիշեսջիք զվերոյասացեալ վարժապետն` Թումա եւ զհարազատսն եւ զծնօղսն իւր, եւ զհոգեւոր հայրն
իւր, եւ զուսուցիչն՝ զՄաթէոս սրբասէր կրօնաւորն,
որք օգնական եղեն մեզ յօժար կամօք եւ անկեղծ սիրով, կերակրով, զգեստիւ, զօրինակն
շնորհելով, քաջալերելով եւ այլ ամենայն պիտոյիւք, զոր հատուսցէ սոցա Տէր միոյն հարիւրապատիկ,
Ռ.ապատիկ (1000) եւ բիւրապատիկ կրկին կենօք. ամէն: Ի ձեռնտըւութենէ Հոգւոյն Աստուծոյ գրեցի մեծաւ տաժանմամբ
եւ եռափափաք ըղձմամբ զտենչալիս ոգւոյ իմոյ
եւ յոքունց՝ զգերահրաշ իմաստութիւն եւ |361ա| զոգէշահ լուսաւոր վարդապետութիւն մեծ
հռետորին Գրիգորի, ի դառն եւ յանբարի ժամանակիս,
յորմէ՝ սաստկացեալ է սուրն իսմայէլացւոց ի վերայ մեր հալածանօք, ըստ յառաջատեսլեան
սրբոյն Սահակայ: Որ եւ տատանեալ ծփիմք
ամենաներհակ արկածիւք ի ներքուստ եւ արտաքուստ, որ ափշութիւն գործէր տեսականի եւ միջումն
գործոյս: Եւ ընկալայ զսա սրտալիր ուրախութեամբ՝ իբրեւ զտախտակսն նախամարգարէին
մեծի: Եւ հայցեմ յամենայնէ ներումն գտանել սխալանացս, որ աստ գտանի, քանզի կար մեր
այս էր: Զի թէ օգուտ ումէք լիցի, շնորհակալութիւն Հոգւոյն շնորհաց եղիցի, եւ կաթիլ
աղօթից ձերոց ցօղեսցի ի տապան իմ գերեզմանի եւ սուրբ հօրն մերոյ` Յովաննէս ճգնաւորի, որ էր տեսականաւն եւ գործնականաւն
զարդարեալ, եւ յետ Քրիստոսի երախտաւորին մեր` Մարգարէ վարդապետին եւ ամենայն արեան մերձաւորաց նորին. ամէն: Դարձեալ աղաչեմ զամենեսեան,
որք օգտիք ի սմանէ, յիշեցէք յերկնաբացիկ եւ յաստուածամերձ յաղօթս ձեր զհայրպետ սուրբ
ուխտիս՝ զՄկրտիչ կրօնաւորն եւ զՅովանէս եւ զհարազատն իւր՝ զԿարապետ կրօնաւորն, այլ եւ զմիաբան եղբարքս՝ զՂազար խաչընդուս կրօնաւորն, զԿարապետ կրօնաւորն եւ զհարազատքն իւր, զՍարգիս փիլիսոփա Վարագեցի, եւ զԹումա Շուշանցին, եւ զՊետրոս, զՍտեփաննոս, եւ զԾերուն, եւ զՅովանէս, եւ զՄկրտիչ Հիւսանորդին, եւ զԳրիգոր
Սալնապատեցին, եւ զքաջ ամոլքն՝ զՅոհանէս
եւ զՅակոբ, եւ զմիւս Յոհանէսն, եւ զՍտեփանոս, զԱբրահամ, զԹումա, զԳրիգոր տնտեսն եւ զայլ ամենայն գործաւորքս՝ զմեծ եւ զփոքր:
Եւ որ սրտի մտօք յիշէ եւ լի սրտիւ Աստուած ողորմի ասէ վերոյգրելոցս ի սմա, եւ զինքն յիշէ յանուանէ Քրիստոս
Աստուած, թէ. Ազնի՛ւ ծառայ, բարի՛ եւ հաւատարիմ, մո՛ւտ յուրախութիւն Տեառն քո: Այլ
եւ` զԱստուածատուր մաղդասին, զՄարկոս հոգեւոր եղբայրն եւ զծնօղսն իւր, եւ զհարազատ
եղբայրն իւր՝ զՅովանէս զհանգուցեալն ի
Քրիստոս, որ խիստ լաւ կոկիչ եբեր թղթիս, եւ կնկուղ՝ գլխիս, եւ մոմ լուսատու խաւար գիշերիս. փարատեսցէ Քրիստոս Աստուած
զխաւար մեղաց եւ անգիտութեան նորին. ամէն: Այլ եւ /// (թերի, այլ ձեռք, տե՛ս յիշ.
յետագայի 361ա):
Տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 126-7:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 362ա Ի թվին Հաոց ՋՁԸ.
(1539) տարին եղեւ Ծռազատիկն այլազգացն:
2. 361ա (գունաթափ եւ հազիւ նշմարելի)
/// զմեր անարժանութիւնս, զմեղաւոր հողս եւ զապիկարս ի գործոց բարեաց` զՄինաս այպեղէս,
|361բ| զյետնեալ զամենայն բարեմասնութեանց յԱստուծոյ /// եւ զտատանեալ, եղկելի
եւ զթշվառացեալս ազգի-ազգի եւ բազում եւ զանազան մեղօք, յանցանօք եւ չարաչար
/// եւ զսեւ երեսօք եւ զմոլորեալ անձն իմ անօրէնութեամբ լցեալս եւ պարտականս բիւրոց
քանքարաց, պատուիրանաց /// [վ]այ ինձ Ռ. (1000) վայ ի մեղօոր հոգույս
մարմնոյս, որ ես /// կամ եւ /// ութեամբ կորուսի/// ի մէջ աշխարհի/// ծովացեալ/// սեւերես ես/// ես խաբեցա /// Մինաս /// ՌԿԶ. (1617) թվականիս /// այս դառն [եւ]
դժար տար:
3. 363բ Ի թվին Հայոց ՌԽԴ.
(1595) տարին ծընօ մեր տղէն: Յակոբայ Յոհանէսայ Բ. (2) տարի ու կէս մեծ է:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
Վարա՞գ |
ՌԾԸ. – 1609 ՌՃԻԴ. – 1675 |
ԳՐԻՉ՝ Թորոս (160՞9 թ.):
ԹԵՐԹ՝ 392 (1-300, 364-455). չգրուած՝
6աբ, 253բ, 254բ, 284բ, 364աբ: ՊՐԱԿ՝ 3 (18+12+11)+Ա-ԺԸx14 (Ա 13, Բ-Զ 12, ԺԸ
16)+1x16+7x14 (Բ 16, Դ 10, Ե-Զ 12): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «S.», «E.»
«G.C.» եւ բուսական լուսադրոշմներով (արեւելեան՝ 1, 3, 5, 14, 16, 18, 378,
392-393, 422-455) եւ 47՝ մագաղաթ): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(13,8x9,5–13,7x10): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (2 տարբեր ձեռքով՝ 160՞9ին եւ 1675ին, դժուար զանազանելի),
բոլորգիր (452բ-5ա): ՏՈՂ՝ 27-36:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Գրիգոր Տաթեւացի՝
47բ (1675 թ.): Կիսախորան՝ 48ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, դեղին, վարդագոյն,
կանաչ, նարնջի, մանուշակագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը
տեղ-տեղ գունափոխուած, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, խոնաւութեան հետքեր,
ցեցակեր:
ԾՆԹ. գրուած է ի լրացումն Ա. ձեռագրի,
մասամբ 1609ին եւ մասամբ 1675ին:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա Քարոզգիրք [Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
–
1ա-5բ Այս ինչ է ի
Գիրք քարոզից Առաջին հատորն – [Ա]ռաջին՝ Նախերգաբար
Վասն տարեմտին... ՃՀԳ. Վասն օրինացն Ժ. բանի առհասարակ:
Ցանկս, որ կազմուած է 2 ձեռագրերի միացումից յետոյ միասնական համարակալմամբ, ամփոփում է 87 անուն, 17ը՝ Ա. ձեռագրից (տե՛ս), իսկ 70ը՝ Բ, ընդ որում՝ 55ը՝ Ձմեռան հատորից, 11ը՝ Ամառան եւ 4ը՝ արտաքոյ նոցունց:
1. 7ա-22ա [Նախերգանք եւ օրհնութիւնք]
ա. 7ա-13բ Նախերգանք քարոզի – [Տէ՛ր],
տո՛ւր ինձ լեզու խրատու...
բ. 14ա-22ա [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Զոր օրհնութիւն աստուածային եւ աղօթք սուրբ Լուսաւորչին...
2. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/48ա-55ա: Բ/55ա-7ա: Գ/64ա-8ա: Դ/57բ-8բ: Ե/58բ-64ա: Զ/287բ-92ա: Է/չիք: Ը/68ա-72բ: Թ/72բ-6ա: Ժ-ԺԳ/չիք: ԺԴ/76ա-85ա: ԺԵ/չիք: ԺԶ/85ա-6բ: ԺԷ-ԺԸ/չիք: ԺԹ/86բ-90բ: Ի/91ա-4բ: ԻԱ/285ա-6բ: ԻԲ/չիք: ԻԳ/135ա-9բ: ԻԴ-ԻԵ/չիք:
ԻԶ/129բ-32ա: ԻԷ/132ա-5ա: ԻԸ/չիք: ԻԹ/94բ-100բ: Լ/չիք: ԼԱ/105ա-7ա: ԼԲ/չիք: ԼԳ/107ա-10բ (բաժանուած 3 քարոզի՝ ԺԶ-ԺԸ): ԼԴ-ԽԷ/չիք: ԽԸ/31ա-5բ: ԽԹ-ԿԳ/չիք: ԿԴ/152բ-4ա: ԿԵ/111ա-5ա: ԿԶ/115ա-20ա: ԿԷ/120ա-5ա: ԿԸ/չիք: ԿԹ/125ա-9ա: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/147բ-52բ: ՀԴ-ՀԵ/չիք: ՀԶ/143բ-7բ: ՀԷ-ՀԸ/չիք: ՀԹ/139բ -43բ: Ձ/40ա-4բ: ՁԱ/154ա-8բ: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/158բ-62բ: ՁԵ/36ա-40ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/162բ-7բ: ՁԸ/չիք: ՁԹ/167բ-70բ: Ղ-ՂԱ/չիք: ՂԲ/255ա-9ա: ՂԳ/չիք: ՂԴ/171ա-4ա: ՂԵ/չիք: ՂԶ/174ա-81ա: ՂԷ/181ա-8ա: ՂԸ/188բ-92ա: ՂԹ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/192ա-4ա: ՃԴ/194բ-7բ: ՃԵ/197բ-203բ: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/203բ-9բ: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/209բ-14բ: ՃԺԳ/214բ-8բ: ՃԺԴ/218բ-22բ: ՃԺԵ-ՃԺԶ/չիք: ՃԺԷ/222բ-8բ: ՃԺԸ/չիք: ՃԺԹ/228բ-32բ: ՃԻ-ՃԻԲ/չիք: ՃԻԳ/250բ-3ա: ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/232բ-7բ: ՃԻԶ/237բ-9ա: ՃԻԷ-ՃԻԸ/չիք:
ՃԻԹ/239ա-47բ (247բ «...Նաեւ զՂրիմեցի
Յակոբ վարդապետն, որ բազում աշխատութիւն
կրեաց ի շինումն ողբից): ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/247բ-50ա: ՃԼԲ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/22ա-5ա (շար. 272ա-4ա,
որպէս առանձին քարոզ գլխակարգուած՝ ԾԵ): ՃԼԵ-ՃԽ/չիք: ՃԽԱ/293ա-300բ (վրջ.
«... Զի ծառն Բ. ազգ է», շար. տե՛ս ձեռ. Ա, 301ա-3ա): ՃԽԲ-ՃԽԷ/չիք (տե՛ս ձեռ.
Ա): ՃԽԵ/245բ-54ա: ՃԽԶ/238ա-45բ: ՃԽԷ/254բ-62ա (սկ. «Եւ յառաջ քան...»): ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
3. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/չիք: Բ/439բ-44բ: Գ/444բ-52բ: Դ-ԺԱ/չիք: ԺԲ/435ա-9ա: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/25ա-30բ: ԺԹ-ԽԸ/չիք: ԽԹ/375բ-7ա: Ծ-Ձ/չիք: ՁԱ/286բ-92ա: ՁԲ-ՁԸ/չիք: ՁԹ/430ա-5ա: Ղ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/280ա-4ա: ՃԻԳ/չիք: ՃԻԴ/292-3ա: ՃԻԵ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/259բ-66ա: ՃԻԸ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/372բ-5բ: ՃԾԳ-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ-ՃՁԵ/չիք (տե՛ս ձեռ. Ա): ՃՁԶ-ՃՁԸ/չիք:
4. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 99բ-100բ ԺԳ. Քարոզ վարդապետաց, ի բանն մարգարէին Դաւթի, որ ասէ. Գաւազան
զօրութեան... – Թէ վասն է՞ր գաւազան զարդարեալ
եկեղեցոյն արտաքս բերէ...
բ. 100բ-5ա ԺԴ. Վասն աստիճանաց վարդապետութեան, թէ որքա՞ն է կամ որպէ՞ս
ստանալի է զաստիճան վարդապետութեան: Ասէ աւետարանիչն Ղուկաս. Եղեւ բան Տեառն ի
վերայ Յովհաննու... – Այս է տեսութիւն բանին,
զի Աստուած անընդմիջաբար ձեռնադրեաց եւ աւրհնեաց...
գ. 266ա-72ա ԾԴ. Քարոզ Վասն Փոխման Աստուածածնին, ի բանն, որ ասէ Սողոմոն.
Բազում դստերք ստացան մեծութիւն – Զնախատեսութիւն
աստուածապսակ արքային Սողոմովնի... |272ա| ԶՅակոբ վարդապետ, արարող բանիս յիշեցէ՛ք ի Տէր Քրիստոս. ամէն:
դ. 274ա-9բ ԾԶ. Քարոզ Սուրբ Խաչին, ի բանն, որ ասէ. Փայտ կենաց է ամենեցուն
– Գիտելի է, զի կեանք փայտին ի յԳ.իս (3) դէմս
երեւեցաւ...
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 44բ-7ա [Քաղուածք զանազանք]
ա. 44բ-5ա Արարչութիւն երկնայնոցն դասուց – Նախ՝ հրեղէն, որ կոչի լուսեղէն եւ ասի արբի...
բ. 45ա Ընթացք եւթն մոլորականացն է – Իսկ Է. (7) մոլորականաց գօտիքն ի ներքոյ հաստատութեանս են...
գ. 45ա Չորս դարերացն է – Ի ներքոյ
է. մոլորականացն է գուդն հրոյ, որ
ասի եթեր...
դ. 45աբ Որքանութիւն բարձրութեան է.
մոլորականացն – Ի յերկրէ մինչեւ ի լուսինն
են ԺԵՌ. եւ Ո. եւ ի ԻԵ. (15.625) մղոն...
ե. 45բ Բնութիւնք չորս դարերաց
– Հուրն ջերմ է եւ չոր...
զ. 45բ-6բ Վասն մասանց հոգւոյ – Հոգին
Գ. (3) մասն ունի, այսինքն՝ զօրութիւն. ..
է. 47ա Բանք Սողոմոնի՝ որդոյ Դաւթի – [Բան. Ի]բրեւ խնձոր, որ ի մէջ անտառաց: [Մէկ]. Անտառ նշանակէ զմարդկային
բնութիւն...
2. 365բ-8ա Ցանկս է մեկնիչացն Աստուածաշունչ գրոց – Հաւատարիմ գանձուցն Աստուծոյ... Պօղոս գոչէ մեծաձայն եւ ասէ. Հաւատովք
իմանամք... (միայն նախերգան):
3. 368ա-70բ [Ցանկ եւ բնաբանք քարոզից]
ա. 368աբ Իսկ Դ. (4) գետքն, որ Եդեմայ բխին: բ. 368բ Դասակարգութիւնք հրեշտակացն եւ եկեղեցեաց աստիճանաւորաց է այսպէս:
գ. 368բ Տասն բանք օրինացն Աստուծոյ: դ. 368բ Է. (7) շնորքն Ադամայ: բ. 368բ-9ա Է. (7) յանցանքն Ադամայ: զ. 369ա Եօթնարբեան շնորհք Հոգւոյն: զ. 369ա Եօթն առաքնութեան: է. 369ա Եօթն խորհուրդ եկեղեցոյ: ը. 369ա Եօթ[ն] պահապանք աչացն: թ. 369ա Եօթն գլխաւոր անդամքն: ժ. 369ա Եօթն մեղքն Կայէնի: ժա. 369ա Եօթն պատիժն Կայէնի: ժբ. 369ա Եօթն բան Կուսին: ժգ. 369ա Եօթ են զգայարանք մարդոյ: ժդ. 369աբ Եօթն ուրախութիւն Աստուածածնին այս են:
ժե. 369բ Եօթն բան խօսեցաւ Քրիստոս ի վերայ
խաչին: ժզ. 369բ Եօթնալի օրհնութիւն: ժէ. 369բ Ինն երանութեանց Տեառն: ժը. 369բ Եօթն մահացու մեղք են: ժթ. 369բ-70ա Քանի՞ք են մեղք ընդդէմ հոգոյն: ի. 370ա Քանի՞ք են մեղք, որ միշտ խնդրեն զվրէժս յԱստուծոյ:
իա. 370ա Դարձեալ Է. (7) առաքինութիւնք:
իբ. 370ա Քանի՞ք են ահացուցիչք մարդոյ:
իգ. 370ա Եւ աւուրք պաշտամանն: իդ. 370ա Աւետարանական բանէն ասելով. Որ խնդրէ ի հարէ
հաց: իե. 370ա Վասն քահանայական ըսկեստուց:
370բ Վասն պատարագի:
4. 370բ-1բ Յաղագս Սաղմոսացն զօրութեանց – Երանեալն՝ վասն ծառի տնկելոյ լաւ է, ասայ...
5. 377բ-94բ [Պատմութիւնք առ սուրբ Աստուածածինն]
ա. 377բ-8ա Պատմութիւնք առաջներորդ առ սուրբ Աստուածածինն – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է դրախտին...
բ. 378աբ Երկրորդ պատմութիւն առ կոյսն – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է աղբիւրի...
գ. 378բ-9ա Երրորդ պատմութիւն առ սուրբ Կոյսն – Սուրբ Աստուածածինն վարդապետք նմանեցուցանեն լերին...
դ. 379բ-80ա Չորրորդ պատմութիւն [առ] սուրբ կոյսն Մարիամ – Գրեալ է ի Հռութն, թէ. Կին մի էր անուն Նոյեմի...
ե. 380աբ Հինգերորդ պատմութիւն առ [սուրբ Կոյսն] – Ասեն իմաստունքն, թէ գող մի առնէր...
զ. 380բ-1ա Վեցերորդ պատմութիւն առ կոյսն Մարիամ – Ոմն կամեցաւ որսալ աղաւնի...
է. 381աբ Եօթներորդ պատմութիւն առ Կոյսն – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է լերինն...
ը. 381բ-2բ Պատմութիւն ութերորդ ի սուրբ [Կոյսն] – Էր թագաւոր ոմն, որ շինեաց դարապաս...
թ. 382բ-3ա Պատմութիւն իններորդ ի սուրբ Աստուածածինն – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է հաւոյ մի...
ժ. 383աբ Պատմութիւն Ժ.երորդ (10) ի սուրբ Աստուածածինն – Վարդապետք ասեն, թէ. Միջնորդութեամբ սուրբ
Աստուածածնին...
ժա. 383բ-4ա Պատմութիւն մետասաներորդ. Գրեալ է ի Տեսիլն ի Ա. գլուխ. Ահաւասիկ
խորանն Աստուծոյ է ի մէջ մարդկան – Վարդապետք
ասեն, թէ. Յորժամ արեգակըն հեռի է յերկրէ...
ժբ. 384բ-5ա Պատմութիւն երկոտասաներորդ. Եղիցի նշան արեգակն եւ ի լուսինն
– Ասեն վարդապետք, թէ. Հոգեւորապէս արեգակն
զՔրիստոս նշանակէ...
ժգ. 385աբ Պատմութիւն երեքտասաներորդ – Ասեն թէ. Ծառ մի է ի Հնդիկս, որ կոչի ընկուզի...
ժդ. 385բ-6ա [Պատմութիւն չորեքտասաներորդ] – Իմաստունք ասեն թէ. Աստուածածինն նման է ալմաս քարի վասն բազում պատճառի...
ժե. 386աբ [Պատմութիւն հնգետասաներորդ] – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է ալմաս քարի վասն Բ. պատճառի...
ժզ. 386բ-7ա Պատմութիւն վեշտասաներորդ – Ոչխարի նմանեցուցանեն վարդապետք զսուրբ Աստուածածինն...
ժէ. 387ա-8ա Պատմութիւն եօթն եւ տասաներորդ – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է ոչխարի վասն Բ. պատճառի...
ժը. 388աբ Պատմութիւն ութ եւ Ժ.ներորդ (18) ի սուրբ [Կոյսն] – Վարդապետք ասեն թէ. Յայնմ հետէ, որ մարդն անկաւ...
ժթ. 388աբ Պատմութիւն ինն եւ Ժ.ներորդ ի սուրբ [կոյսն] Եթէ լինէր երկիր մի, որ լցեալ լինէր հիւանդութեամբ...
ի. 389բ-90բ Պատմութիւն Ի.երորդ (20) ի սուրբ Աստուածածնին – Յորժամ գնաց Եղիայ առ կինն Սարէփթացի...
իա. 390բ-1բ Պատմութիւն Ի եւ Ա.երորդ (21) ի սուրբ [կոյսն]: Սողոմոն ասէ ի
դիմաց սուրբ Կուսին յԱռակաց Ը. (8) գլուխ. Եւ որք սիրեն զիս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սէրն, որ հաստատ է...
իբ. 391բ-2ա Պատմութիւն Ի.երորդ երկրորդ (22): Սողոմոն ասէ յԵրգ երգոցն...
Տարաւ զիս արքայ ի սենեակ իւր... – Սովորութիւն
է թագաւորաց եւ իշխանաց, զի յորժամ ինքեանք անողորմ...
իգ. 392ա-3ա Պատմութիւն Ի.երորդ երրորդ (23) – Ասեն վարդապետք, թէ. Հայելին Գ. (3) ազգ է...
իդ. 393աբ Պատմութիւն Ի.երորդ չորրորդ (24) – Գրեալ է ի Յուդիտն, թէ. Հողեփեռնէս չար իշխանն...
իե. 394աբ Պատմութիւն Ի. հինգերորդ (25) –Գրեալ է, թէ. Թագաւոր ոմըն կամեցաւ
շինել աշտարակ...
Աստուածածնին նուիրուած այս պատմութիւնները համեմատելի են Բարթողիմէոս Մարաղացու գրեթէ նոյն սկզբնատողերով քարոզների հետ (տե՛ս ձեռ. 2184), այն տարբերութեամբ, որ այստեղ առկայ են միայն սկզբնամասերը: ա-ն համեմատելի է նաեւ Գրիգոր Տաթեւացու Ամառան ՃԼԲ. քարոզի հետ:
6. 395ա-417բ Հաւաքեալ ի սուրբ Հարանցն վարուց
ա. 395ա Վասն առաքինութեան – Եւ ասէր
երանելին Մակարի...
բ. 395ա Հնազանդութեան – Ասաց հայրըն Մարկոս ցհայրն Արսենիոս...
գ. 395բ-7ա Վասն զղջութեան – Ասաց
հայր Մակարիոս...
դ. 397ա-9բ Վասն պահոց – Պատմէին մեզ
զծերոյ ումեմնէ...
ե. 399բ-406բ Յաղագս համբերութեան – Այլեւ
հայրն Դանիէլ պատմէր մեզ...
զ. 407ա-8ա Պատմութիւն առ սուրբ Աստուածածինն – Ամէնօրհնեալ սրբուհի կոյսն Մարիամ...
է. 408ա Յաղագս վավաշոտութեան – Սուրբն Ամբրոսիոս ասէ...
ը. 408աբ Վհատութեան – Այր ոմն յոյժ
հեշտասէր...
թ. 408բ Յաղագս մեղաւոր կնոջն – Կին
մի զղջացաւ...
ժ. 408բ-10ա Վասն սքանչելեացն, որ յԱնտիոք վանս – Պատմեաց մեզ ոմն ի հարանցն, որ բնակեալ էր ի Տորոս...
ժա. 410ա-2բ Վարք Մարիամու, որ Մարինոս կոչեցաւ – Էր այր մի ի Բիւթանիայ...
ժբ. 412բ-6բ Վարք աղախնոյն Քրիստոսի Թէոդորայի – Յաւուրս Զենոնի արքային ի քաղաքին
Աղէկսանդրեայ...
ժգ. 416բ-7բ [Ի հարանց վարուց] – Երկուք
ոմանք ի հարցն աղաչեցին զԱստուած՝ ցուցանել...
7. 418ա-23ա Պատմութիւն առակաց
ա. 418ա Այր մի զիւր ժամանակս ի մեղս էր... բ. 418աբ Թագաւորի միոյ որդի եհաս ի վերջին աղքատութիւն... գ. 418բ Կին
մի երթայր յԵրուսաղէմ բազում զօրօք...
դ. 418բ-9ա Ի պատմութենէ ժամանակի ասի, թէ.
Ի Ղալաթայն այր մի աղքատացաւ.. ե. 419ա Աղէկսանդր հանդիպեցաւ յեզր աշխարհի... զ.
419ա Մարդոյ մի բազրկանի զբեռներն տարան... է. 419ա-20ա Թագաւոր մի կայր եւ չունէր ժառանգ... ը. 420ա Այրի կին մի ունէր տղայ մի եւ սկսաւ տղայն
գողանալ միրգ... թ. 420ա Է գազան մի ի ծօվն,
յորժամ քաղցենայ... ժ. 420աբ Ոմն աղքատ
երթայր ի գիւղ մի... ժա. 420բ Կին մի այրի
ունէր կով մի... ժբ. 420բ Այր մի էհատ զլեզու
հորդուն... ժգ. 420բ-1ա Եկեալ բժշկապետ մի ի քաղաք մի... ժդ. 421ա Է սպիտակ հաւ մի... ժե. 421ա Է ծառ մի ի Հնդկաց աշխարհն... ժզ. 421աբ Օձն յորժամ ելանէ ի ծակէն... ժէ. 421բ Այր մի ցանեալ էր ընկուզի ծառի տակ պարտեզ մի... ծը. 421ա-2ա Նռնենին ասէր ընդ ձիթենին... ժթ. 422ա Ձուկն յորժամ ի կեռն գայ... ի. 422ա Ասի յԱռակաց, թէ. Աղքատ էրէց մի գընաց մօտ
մսագործին... իա. 422ա Ասի յԱռակաց, թէ.
Կա կենդանի մի, որ լուանայ զորովայնն... իբ. 422աբ Ասի յԱռակաց, թէ. Այր մի գնաց առ դատաւորն քաղաքին... իգ. 422բ-3ա Այր մի գնալով ի ճանապարհի, հանդիպեցաւ
արանց...
8. 423ա-9բ [Ի Հարանց վարուց]
ա. 423աբ Երանելին Յոհան Աղեկսանդրու
հայրապետն ողորմածն էր ի Կիպրոս...
բ. 423բ Պատմեաց երանելին Ագաթոն հօրն
Մակարա, զայսպիսի, եթէ. Երթայր ի քաղաքն
վաճառել...
գ. 423բ-7ա Ճառ անողորմ Պետրոսին – ՅԱփրիկեցոց աշխարհին ոմն մեծատուն յոյժ...
դ. 427աբ Ասէին եւ վասն Յոհաննու աշակերտին
Պօղոսի, եթէ ունէր նա հնազանդութիւն մեծ...
ե. 427բ-8ա Արդ, այր ոմն եղեւ կրօնաւոր...
զ. 428ա Ասէր մայրն Թէոդորա, եթէ.
Ոչ ճգնութիւն...
է. 428աբ Պատմէր մեզ հայրն Մակար վասն
իւր...
ը. 428բ-9բ Այլ ոմն եղբայր էր, որ գնայր միշտ սպասաւորութիւնն...
թ. 429բ Դարձեալ ասէ հայրն Իլակրէ,
եթէ. Ծեր ոմն...
ժ. 429բ Մանուկ կրօնաւոր, թէպէտ եւ զերկինս բանայ, մի՛ մտանէր...
9. ա. 452բ-3ա ՅԸն[դ]հանրական Թղթոյն Ներսէսի կաթուղիկոսի Հայոց Վասն խնամութեան
– Մի՛ ոք համազգեաց, որոց արեան մերձաւորութիւն
իցէ...
բ. 453ա-5ա Վասն աստիճանաց ազգականութեան. յերրորդ գրոցն, տիտղոս երրորդ
– Ազգականութիւն ծննդականութեան անուն է...
որչափ ի վեր երդան պապք եւ մամքըն եւ /// (շար. թերի: Աստիճանք օրինաց աղիւսաձեւ եւ
խաչանման՝ 454բ, բորաձեւ՝ 454բ):
455ա Գրչից՝ «Օրինակն եղծած էր, թողութիւն արարէ՛ք»:
Գ. [Մանունք] (գրչափոխութեամբ)
ա. 365ա Զ (6) օրէնք տուաւն Աստուծոյ...
բ. 372ա (սկ. չիք) /// սիրո հառաչանաց... Ե. (5) զգայութիւն հոգոյն...
գ. 372ա [Խրատք] – ԶՔրիստոս նա տեսանէ,
որ զինչսն ատէ...
դ. 372ա Դանիէլ, թագաւորն Պաղտասար (Դանիէլ Ե. 25-28) – Մանէ, Թէկէը Փարէս...
ե. 372ա Ռոճիկ – ԺԲ. (12) արդու հաց,
Խ. (40) ոչխար, Զ. (6) մար գինի, օրն սպասաւորք Հ. (70):
զ. 372ա [Վասն դիւաց] – Առաւօտուն
ամբարհաւաճութեան եւ ցանկութեան դեւքն պատերազմեն ընդ մեզ...
է. 372ա [Դարագլուխք] – ՅԱդամայ մինչեւ
Ջրհեղեղն ԲՌՄԽԲ. (2242) ամէ... Ի Ծննդենէն մինչեւ աստ՝ ՌԶՃԺԱ. (1611) ամէ:
ը. Աբ Գիր գոզկապի – Այսպէս ասա. Աթիա,
աթլասիայ...
Դ. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ-ԺԸ. դդ.
ա. 365ա [Ցանկ] – Մեծահանդէս տօնից,
որ նախ քան զԾնունդն...
բ. 254ա [Քաղուածք] (շղագիր) – Ընդ
զենման մահուն անասնոցն բարեբանեալ... Սիրաք Շարակցեալ զողորմութիւն քո... Տօբիթ – Զի ողորմութիւնք փրկեն ի մահուանէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 90բ Ողորմեա՛ եւ ինձ, Տէր Յիսուս Քրիստո՛ս, քաղցր կամօք քոյին:
181ա...
Որ եւ ինձ՝ Թորոս գրչի ողորմեսցի:
247բ...
Եւ ինձ բազմամեղիս՝
[Թորոս] անարժանիս,
Գծող
այսմ գրիս
Դուք
միաբան տո՛ւք ողորմիս:
Եւ
որք յիշէք զիս, յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ. ամէն:
372ա
Թվին ՌԺ (=Ծ)Ը. (1609) գրեցաւ ի Վարագ:
Ծնթ. Գրչութեան թուականը հաւանաբար պէտք է կարդալ ոչ թէ ՌԺԸ (1569), այլ` ՌԾԸ (1609):
2. 47բ (Ծաղկողի, Գրիգոր Տաթեւացու
մանրանկարի շրջանակի ստորին ձողի վրայ՝ կարմրագիր) Սուրբ Գրիգոր Դատեւացին.
թվին ՌՃԻԴ. (1675):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 355բ (ԺԸ դ., շղագիր) Աս է Բաբերթեսցի Ղազարի որդի տիրացու Պալիս գիրեաց. այս
է: Ողջ լերուք. ամէն:
2178
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
[Մեծոփայ վանք] |
ԺԴ. դար |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Յակոբ յերկրէն ըՌշտօնի
(աշակերտ Յովհան Որոտնեցւոյ):
ԹԵՐԹ՝ 395. չգրուած՝ 1աբ, 2բ, 4բ-18բ,
20աբ, 114ա-5բ, 199աբ, 372ա-95բ: ՊՐԱԿ՝ 1x6+1x12+Ա-ԼԲx12 (Ա, Լ 1, Ե 11, ԻԶ-ԻԷ 14,
ԼԱ չիք)+2x12: ՆԻՒԹ՝ թուղթ (ԺԸ. դ. յաւելում՝ 1-18, 20, 31-32, 114-115, 199,
372-395, լուսագծերով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,6x 14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13x10,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր
(յաւելագրողի նոտրգիր 2ա, 3ա-4ա, 31ա-2բ): ՏՈՂ՝ 27-28: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ մուգ
կարմիր կաշի` կապիչով, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ ծաղկաթուղթ (ԺԸ. դ. վերակազմութիւն).
լուսանցակողերը` կարմիր (գունաթափ), վերին լուսանցակողին` բուսական զարդ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ բուսական, յուշկապարիկ (243բ):
Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1. Մարգարէութիւն
Սոփոնեայ (վրացերէն): Թ-Ժ. դդ.: 1 (Ա) սկզբից, ստացուած եզրահատուած քառորդ թերթից:
Մագաղաթ, նախապէս երկսիւն (11x12), այժմ միասին, տող՝ 11 (Ա), 8 (ԲԳ): Մրգլովանի:
Կարդալ...... (Ուրախ լեր յոյժ, դուստր Սիոնի). (Գ. 14) (վերծանեց Պ. Մուրադեանը):
2. Աւետարան Մարկոսի: Թ-Ժ. դդ.: 2
(Բ-Գ), վերջից, ստացուած 1 թերթի վերին կէսի ընդերկայնակի երկտակումուվ: Մագաղաթ,
երկսիւն (14x9,7), բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 11 (Ա), 8 (Բ-Գ): Կարդալ՝ Բբ-Գա, Գբ-Բա
«/// [ասի]ցես, այղ երթ... այղ զի գիտասջ[իք] ///» (Ա. 44-Բ. 10):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից, միջից եւ
վերջից պակասաւոր, մի շարք թերթեր խառնուած, լուսանցներում խոնաւութեան թեթեւ հետքեր,
փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, դռնակը,
փականներն ու կապիչներից մէկը` ընկած: ԺԸ. դ. նորոգուած, լուսանցային մասերը կարկատուած,
աւելացուած չգրուած թերթեր եւ լրացուած՝ 31ա-2բ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Ճառք եւ Քարոզք]
–
3ա-4ա [Ցանկ գրոցս]
– Ա. Զորս եդ Աստուած յեկեղեցւոջ... ԽԱ.
Գնացք գետոց ուրախ առնեն (թերի, ԺԸ դ. յաւելում):
1. 19ա-30բ Մեծ հռետորին Հայոց Եսայեայ, ի բանն, որ ասէ. Զոր եդ Աստուած յեկեղեցոջ
այս են. նախ՝ զառաքեալս եւ որ ի կարգին – Զաստուածայինն
ճառել զբան եւ զգործս...
Միջից պակասաւոր:
2. 30բ-40ա, 41բ-8բ Յոհաննու Որոտնեցոյ տիեզերալոյս րաբունապետի արարեալ
ի բան Աւետարանին ըստ Յոհաննու, որ ասէ. Ի սկզբանէ էր Բանն... – Կահաւորիմ, ո՜վ կաճառք լուսերամից...
Տպ. Ս. Էջմիածին, 2009, էջ
35-68, A:
41բ Միտքս շփոթեալ էր, զի կսկիծ հասաւ այսօր, եւ քունն թանձրացեալ էր եւ սխալեցաք ի գրելս եւ ի մէջ մնաց թուղթս առանց գրի:
40բ-1ա տե՛ս Բ. 1:
3. 48բ-9բ Յոհան[նու օրհնութիւնք հետ քարոզից] – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարգմանութեան առաջի արկեալ աւետարանական
բանիս...
4. 49բ-64բ Դ. Յոհաննու Որոտնեցոյ, քաջ հռետորի եւ արդիւնաբան րաբունապետի
արարեալ ի բան մարգարէին, որ ասէ. Արդարութիւն Տեառն ուղիղ է... – Բե՛ր յետ ելանելոյ գագաթս լերանցս...
Տպ. Ս. Էջմիածին, 2009, էջ
203-236, A:
5. 65ա-90բ Ե. Եռամեծի եւ երիցս երջանկի, վարժապետին իմոյ՝ Յովհաննու Որոտնեցւոյ
ասացեալ Ի Յայտնութիւն նորակերտ շինուածոյ տաճարին եւ զանգակատանն առաքելականն Աթոռոյ
վանիցն Ստաթէի, որ է գլուխ եւ Աթոռ Սիւնեաց վիճակին, ի բանն, որ ասէ. Տէր ի տաճար
սուրբ իւրում – [Ս]կիզբն ամենայն գոյացութեանց՝
Աստուած...
Տպ. Ս. Էջմիածին, 2009, էջ
237-281, A:
6. 90բ-1բ [Յակոբայ Ռշտունցւո՞յ Ներբողեան ի Յովհան Որոտնեցի – Ա]յսուհետեւ գլուխ եւ պսակ արասցուք...
7. 92ա-104բ Զ. Յովհանու վարդապետի Եկեղեաց գաւառի յԵզնկա քաղաքէ Ասացուած
յաւուր Ծնընդեան եւ Մկրտութեան Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ, եւ ի խորհուրդ միաւորութեան տօնիցն ի սրբոցն, ժողովեալ բանից ի
մի յարմարութիւն... – Յաղագս Աստուծոյ եւ աստուածային
իրագործութենէ խօսել բաղձալի է...
8. 105ա-12բ Է. Եռամեծի եւ անյաղթ սոփեստոսի՝ Վարդան Հայոց վարդապետի, անձին
աշխատասիրի ասացեալ ի բանն, որ ասէ. Գոհանամ զԱստուծոյ վասն ամենեցուն ձեր... – Արարչագործն Աստուած Հոգին ճշտութեան, որ է
(=ի) Հօրէ ելանէ...
9. 112բ-37բ Ը. Դաւանութիւն Գրիգոր վարդապետի Սկիւռացոյ ասացեալ – Տէրունեանն հաւանեալ խրատու...
Միջից պակասաւոր:
10. 138ա-41բ Թ. Բան դրուատեաց յերջանիկ եւ փառաւորեալ դասս առաքելոց – Յիշատակ յաւիտենից եղիցի արդար... եկեսցուք
ուստի արժան է:
11. 141բ-4բ Ժ. [Ի բանն]. Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն... – Հարց. Զի՞նչ է իմաստասէրն եւ զի՞նչ է իմաստակն...
Պատասխանի. Իմաստասէր կոչին, որ բնական կրթութեամբ զբնութիւն էից քննեցին...
12. 144բ-54բ ԺԱ. Ի Փոխումն Տիրամաւրն: Նախդիր բանի – Ըստ բարուցն բուսոյ բնաւորեալ անձն բանական...
13. 155ա-9ա ԺԲ. Փոխման Աստուածածնին, [ի բանն]. Նշան երեւեցաւ յերկնից, եւ
տեսի կին մի, որ զգեցեալ է զարեգակ... – Չօգաւ
Դաւիթ եւ եհան զտապանակն... Դաւիթ, որ թարգմանի` Բաւականաձեռն...
14. 159ա-64ա ԺԳ. Վարդանայ աշխարհալոյս վարդապետի արարեալ Մեկնութիւն ի բանն,
որ ասի. Հայր մեր, որ յերկինս... – Յէսս եղականաց,
զոր արար Աստուած, խոտան եւ անպիտան... եւ ջնջեա՛յ զձեռագիր պարտուցն զԱտոմին
եւ զՅովանիսին ի քո յահեղ հրապարակին...
15. 164ա-71ա ԺԴ. Վարդանայ վարդապետի ասացեալ ի խորհուրդ վեց աւուր արարչութեանն
–Անդրանիկ օրս միաշաբաթուս եւ անդրանիկ սուրբ
եկեղեցիս...
16. 171ա-81ա ԺԵ. Տիրատուր վարդապետի Տեսութիւն ի բան սուրբ Աւետարանին, որ
ասէ. Մինչդեռ նա զայն խօսէր, ահա ամպ մի լուսաւոր հովանի եղեւ... – Եկեղեցի սուրբ պատկեր է աստուածային փառացն...
17. 181բ-8ա ԺԶ. Խորհուրդս արքաի ծածկել բարիոք է, իսկ զգործս Աստուծոյ յայտել՝
փառօք (այլ ձեռք, ի լուսանցս «Տիրատրոյ վարդապետի») – Եթէ ոք ի մարդկաին բնութենէ մաքրեցաւ...
18. 188ա-96ա ԺԷ. Նորին ի բան մարգարէին, որ ասէ. Եւ եղիցի յաւուրս յետինս
ելից յոգո իմոյ ի վերայ ամենայն մարմնոյ... – Բայց հանգանակեցէ՛ք տկարութեան իմո զպարգեւս աղօթից...
19. 196ա-202ա ԺԸ. [Մեծ վարդապետին Եսայեայ ի խնդրոյ Սարգսի, ձեռ. 735,
127ա] – Որք յանդընդական խորս լայնատարած ծովու մխին..
20. 202ա-4ա [Գրառաջք] – Աստուածպետականին
գլխո պսակ...
21. 204բ-7ա ԺԹ. Խրատ հոգեւոր Յոհաննէս վարդապետի Պլուզ կոչեցեալ – Արար Աստուած զմարդն հոգի եւ մարմին եւ զարդարեաց
ի յիւր պատկերն...
22. 207բ-9ա Ի. Նախերգան – Սէր է Աստուած
եւ սիրո աղբիւր...
23. 209աբ ԻԱ. Նախերգան – Դողումն եւ
սարսափումն ըմբռնէ զիս հարկաւորապէս...
24. 209բ-10բ ԻԲ. Նախերգան – Որք միշտ
բաղձանս ունին առ ունակութիւնս բանի...
25. 210բ ԻԳ. Նախերգան – Որպէս տունկ
մի բազմոստեան...
26. 211ա-7բ ԻԴ. Մեծի հռետորի Տիրատրոյ. Ամէն ասեմ, զոր կապեցէք յերկրի, եղի[ցի]
կապեալ յերկինս... – Զմի ունելով աղբեր ջրոյ
բնութիւն...
27. 217բ-24բ ԻԵ. Դարձեալ ասեմ ձեզ, թէ Բ. (2) ի ձէնջ միաբանեսցին ի վերայ
երկրի (շար. նախորդի) – Արդ, ճշտիւ գիտեմք, զի նախ առաքելոցն խօսեցաւ...
28. 224բ-9ա ԻԶ. Տիրատուր վարդապետի. Տէր ի տաճարի սուրբ իւր... – Ասաց ոմն իմաստուն, թէ. Յաղագս բանական արհեստից...
29. 229բ-35բ ԻԷ. Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ – Որպէս օրէն հրոյ մշտաշարժ գոլով ջերմութեամբ...
30. 236ա-43բ ԻԸ. Ի բանն, որ ասէ. Մահ մարդոյ հանգիստ իւր – Աստուածային անմահ գանձուցն հազարապետն...
31. 243բ-50ա ԻԹ. [Տիրատուր վարդապետի. ձեռ. 371, 85ա] Պատճառք Յարութեան.
Եւ ահա շարժումն մեծ եղեւ... – Ասէ ուրեմն ի
բանս իւր ի Թուղթսն, որ առ Հռոմաեցիսն...
32. 250ա-9բ Լ. Որպէս զի մեծ են գործք քո, Տէր եւ յոյժ խոր են խորհուրդք քո
– Զխորս անճառելի իմաստից Հոգոյն...
33. 260ա-7ա ԼԱ. Մարդ բարի ի բարի գանձուց սրտի իւրոյ հանէ բարիս – Բայց նախ տեսցուք ըստ սովորութեանն խնդրողաց...
34. 267ա-75բ ԼԲ. Զի որպէս փայլակն, որ ելանէ յարեւելից... – Աստուածայնոց առաքելոց եւ մարգարէից, որք Հոգոյն
ընկալեալ շնորհս...
35. 275բ-86բ ԼԳ. Ուրախ եղիցին երկինք ի վերուստ... – Արդ, որպէս ի գալ մեծի եւ տիեզերակալ թագաւորի...
36. 286բ-92ա ԼԴ. Տիէզերալոյս վարդապետին Տիրատրո Տեսութիւն ի բան Աւետարանին
Մաթէոսի. Գիրք Ծնընդեան Յիսուսի Քրիստոսի...
– Արդ, տեսցուք նախ, թէ ամենայն աստուածաշունչ
տառից ընդէ՞ր Աւետարանս միայն կոչեցաւ...
37. 292ա-9ա ԼԵ. [Յաղագս Տեառնընդառաջին. ձեռ. 735, 106ա] Եւ ահա այր մի
անուն Սիմէոն... – Աստուածպետական զօրութիւն,
համագո մշտընջենաւոր եւ երեքանձնեա տէրութիւն...
38. 299ա-305բ ԼԶ. Պատճառ գալստեան Տեառն յովանակաւ յԵրուսաղէմ – Բայց այս ամենայն եղեւ, զի լցցի բան մարգարէին...
39. 305բ-7ա ԼԷ. Յաղագս անձին բան ինչ խօսիմք, [Յակոբ վարդապետի ի խնդրոյ
պարոն Աւշնի. ձեռ. 6031, 187ա] – Արդ, գիտել
պարտ է, զի անձին գոյանալ անհատին էանայ... մի՛ տար տեղի բանբասելոյ, որ ասեն, թէ. Հայոց վարդապետք վասն
անձին ոչ գիտեն ասել:
40. 307ա-17բ ԼԸ. Տիեզերալուր վարդապետին Տիրատրոյ արարեալ ի բան մարգարէին,
որ ասէ. Երանեալ է այր, որ երկնչի ի Տեառնէ... – Որպէս լուաք ուրեմն ի հոգիընկալ եւ յաստուածամերձ արանց...
41. 317բ-25բ ԼԹ. Յովաննու Սիւնեաց եպիսկոպոսի ի մարգարէն Եզեկիէլ, որ ասէ.
Եւ ասէ ցիս Տէր. Այդ դուռնդ փագեալ կացցէ...
– Աստուածաին արարչագործ բանիւն կրկին իմն էութեամբ...
42. 326ա-31ա Խ. Գնացք գետոց ուրախ առնեն զքաղաքն Աստուծոյ, եւ սուրբ արար – Նայ եւ սովորութիւն է զիրին զօրութիւն յանուանէն բացայայտել...
43. 331ա-3ա ԽԱ. Թէ վասն է՞ր փորձին արդարին – Բարերար է Աստուած եւ միայն իմաստուն...
44. 333ա-42բ ԽԲ. [Գրիգորի Նարեկացոյն. ձեռ. 639, 253ա] ի բանն, որ ասէ. Հայեա՛ց
յանձն քո, գուցէ լինիցի բան ծածուկ... – Գութ
արարչական խնամոցն Աստուծոյ...
45. 342բ-8բ ԽԳ. Եռամեծին Եսայեա վարդապետին Յաղագս ձեռնադրութեան – Սկիզբն ամենայն բարեաց է անժամանակն Աստուած...
46. 348բ-50բ, 352ա-3ա ԽԴ. Կիրակոս վարդապետի Եզնկեցոյ ասացեալ Նախերգան
ի բան Աւետարանին. Ի սկզբանէ էր Բանն – Յամենայն
զգալեացս, որք միանգամ ի գերագոյ գոյէն...
47. 353աբ, 351աբ, 354ա-6բ ԽԵ. Նախերգան է, ի բան մարգարէին Դաւթի, որ ասէ...
Զի բարի կամ – Հրամայէ Տէրն ի սուրբ յԱւետարանին,
եթէ. Ամենայն որ խնդրէ ի քէն, տո՛ւր...
48. 358ա-9բ ԽԶ. [Վարդանայ ի Մկրտութիւն Տեառն] – Հանդերձեալ մեր զբանս վասն Մկրտութեան Տեառն առնել... Գիտելի է, զի երեք յեղանակ
մկրտութեան յԱստուծոյ աւանդեցան մարդկան... եւ ի հիւսիւսկողմն սեղանն պղընձի ողջակիզ
/// (շար. թափուած):
49. 360աբ [ԽԷ. Վասն գալստեա՞նն Քրիստոսի – ///] այլայլեալ յայլոց ոմանց զգործսն Քրիստոսի, ուսուցանեն զձեզ, յորոց հարկաւորեալ՝
զերկրորդ թուղթս գրեաց... Իսկ նա ասէր. Որ հաւատայ յիս, զգործսն զոր ես /// (շար.
թափուած):
50. 361ա-70բ ԽԸ. [Յոհաննէս վարդապետի ասացեալ ի Փոխումն սուրբ Կուսին. ձեռ.
627, 37ա] – Եթէ ոք իմաստուն խորհրդով ներակրթել
զինքն կամիցի...
51. 370բ, 357աբ ԽԹ. Յաղագս Համբարձմանն ի յերկինս – Արդ, իբրեւ ուսան վերինքն, թէ. Սայ է Բանն Աստուած...
եթէ նետ քո սրեալ են, սոյնպէս եւ աստ այնպէս /// (շար. թափուած):
52. 371աբ [Ի ԽԵ. Սաղմոսէն, որ ասէ. Գնացք գետոյ ուրախ առնեն զքաղաքն Աստուծոյ...
ձեռ. 631, 89ա] Անիմանալին յէիցս՝ էական բնութիւնն...
արտաճառելով զզօրութիւն սորա, որով այսպէս ասէ /// (շար. թափուած):
Հմմտ. ձեռ. 42, 326ա-31ա:
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԴ-ԺԸ. դդ.
1. (ԺԴ. դ.) 40բ-1ա
[Յովհաննու Երզնկացւոյ] Վասն պսակի խրատ եւ կարգ ամուսնութեան, թէ որ[պէս] արասցեն
– [Ա]րդ, պարտ է կտրիճ տղային ԺԵ. (15) տարոյ
լինել...
2. (ԺԴ. դ.) 181ա [Վասն հաւալսան] – Հաւալսան ի յանապատ տեղիս բնակէ...
3. (ԺԴ. դ.) 204ա [Նմանութիւն Աստուածածնի երկնային լուսաւորաց] – [Զ]ի կոյսն Մարիամ նման է լուսնի...
4. (1609 թ.) 204բ [Վասն Յովսէփայ] – Յովսէփ
աստուածահայրն Դ. (4) որդիս ունէր...
5. (1609 թ.) 208բ [Վասն ելիցն Նոյի] – Մայիս
ԻԷ. (27) եւ Մարերի Ի. (20) եղեւ ելն Նոյի նահապետին ի տապանէն յետ ջրհեղեղին (այսքան):
6. (ԺԸ. դ.) 2ա Օրէնս եւ արժան է – Որպէս կերակրիմք
յայտնապէս յերկրաւոր կերակրոց, նոյնպէս վայելեսցուք յերկնաւոր խորտկացն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
91բ
Ով սիրողք իմաստից՝ որդիք Սիոնի,
Որք փափաքիք այսմ բանի,
Որ է լցեալ յոյժ պիտանի՝
Աստուածաշունչ եւ արտաքի:
Թէ միտ դնէք դուք այսմ իրի
Լինիք հաղորդ այս իմաստի,
Զի առ յիմարն ոչինչ արժի,
Զի առ իմաստունն՝ գին աշխարհի:
Զտառատիպ այսմ գծի
Յիշման առնէք դուք արժանի`
ԶԱկոբ ծըրող մեռեալ ոգի,
Որ եմ յերկրէն ըՌշտօնի
Եւ աշակերտ այս սոփերի,
Առ ոտ ըսուրբ վարժապետի,
Որ մականուն` Կախիկ կոչի:
188ա Զլցեալ մեղօք` զՅակոբ աշակերտ
բանի,
Որ ոչ ունիմ գործ պիտանի,
Յիշման առնել զիս արժանի,
Որք ճաշակիք յայս սոփորի,
Զի քաղցր է սա յայն որ մտի,
Որ ի սմանէ զճաշակն ունի:
224բ
Զանհունս ի չարիս, մեռեալ ոգիս` Յակոբ յիշել աղաչեմ վասն սի[րոյն Քրիստոսի]:
235բ
Զտառատիպ սորա՝ զտարտամ Յակոբ, ո՜վ խոհեմ վերծանող, յիշեա՛ աղաչեմ, եւ խոշորութեան
տառիս անմեղադիր լե՛ր, զի առաջին էր եւ գիշերով գրէի, զի փափաք մերն եղէր զմեզ վասն քաղցրաճաշակ բանիս, որով
զմայլի քիմք հոգոյ սիրեցոց զսայ: Վասն այսր զտկարութիւնս ի բաց եդի եւ ես, ըստ կարեաց
իմոց, գրեցի ի յօգուտ մեզ եւ այնոց, որ սիրեն զսայ:
299ա
Եւ զգծող սորին աղաչեմ յիշել առ բարէգութն Աստուած եւ խոշորութեան եւ սխալանաց անմեղադիր
լերո՛ւք, զի օրինակն սխալ էր եւ միտքս տկար:
305բ
Զգծագիր սորին՝ զտարտամ Յակոբ յիշել աղաչեմ (նման՝ 325բ):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1.
49բ (բոլորգիր) Ի ՌԾԸ.
(1609) թվին ես` Ներսէս եպիսկոպոս, գրոց աշակերտս,
ողորմութեամբ Տեառն սերտեցի զայս մեծախորհուրդ ասացւածս ի պատճառ գաւազանի առնելոյ
աւուրն:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 330:
2. Պտռկ-պհպ. Գա (ԺԷ. դ., բոլորգիր) Ով յիշէ` զանարժան Գալուստս, Աստուած իւրեանք անփորձ եւ անսասան պահէ զձեզ,
զպապ` Մուրատն եւ իւր կենակիցն՝ Ոսկիհատ, եւ իւր որդոյն՝ Խոցայդեղին, եւ Նազմէլիքին, Վարդերեսին, Մուրատին,
Խութլուին, Եղիսաբեթին, Կիրակոսին, Գրիգորին, Թորոսին. ամէն:
ՆՇՈՒՄ՝
Աստառ Ա-ին փակցուած թուղթ՝ «ԺԴ., Մ[եսրոպ] եպս.»:
2179
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Լուսաւորչի վանք |
ՌՃՂԹ. – 1750 |
ԹԵՐԹ՝ 256+1 (կրկն.՝ 1). չգրուած՝
1աբ, 34աբ, 45բ, 47աբ, 137ա-8բ, 224ա-56բ: ՊՐԱԿ՝ 4x12 (Ա 11)+Ա-Ըx12 (Ա 8)+10x12 (Բ,
Ժ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ եռամահիկ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (13x7,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 23 (1գ-136բ), 21-22 (139ա-73բ), 28 (174ա-5բ),
23-24 (176ա-223բ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
թուղթ, մասն առաջին եւ վերջին պրակների. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 48ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝
կարմիր, մուգ կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը
գունափոխուած: Կազմի կաշին թեթեւակի քերծուած, տեղ-տեղ ցեցակեր, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1գ-33բ Սրբոյն հօրն մերոյ Յօհաննու Որոտնեցւոյ ասացեալ Ի ծնունդն Քրիստոսի
– Ո՜վ աղբիւր կենդանութեան եւ արմատ անմահութեան...
(1բ) Ծնաւ ձեզ այսօր փրկիչ, որ է օծեալ Տէր ի քաղաք Դաւթի – Այլ նախ քան ի մտանել ի մեկնութիւն բանիս՝
հայեսցուք յայն...
2. 35ա-43բ Տիրատուր վարդապետի արարեալ Պատճառս յաղագս Ծննդեան Տեառն մերոյ
Յիսուսի Քրիստոսի – Բայց աստանօր պարտ վարկանիմ
սակաւ ինչ յապաղումն առնել տեսութեանս...
3. ա. 43բ [Վերադրացոյց բոլորակ] – Զմուտ
բոլորակիս այսպէս արա՛. Կա՛լ զաւուրս ամսոյն...
բ. 44ա [Կենդանակերպացոյց աղիւսակ] – Եթէ կամիցիս գիտել, թէ լուսինն յորում կենդանակերպի է...
44բ տե՛ս 4:
գ. 45ա [Բոլորակ մասանց լուսնի] – Զմուտ
մասնաց բոլորակիս այս՝ ըսկիզբն ի նշանաւոր
կարմիր այբէն արա...
դ. 46աբ [Աղիւսակ գուշակութեան ի վերայ գրոց անուան մարդոյ] – Զմուտ շնորհալի աղիւսակիս այսպէս արա՛. Կա՛լ
զանուն մարդոյն...
4. 44բ [Ծառ Գոյացութեան] – Գոյացութիւն
բաժանի՝ մարմին, անմարմին...
5. 48ա-131ա Դաւթի փիլիսոփայի Ներգինացւոյ Վերլուծութիւն Ներածութեանն Պորփիւրի.
Պօրֆիւրի (այսպէս)
Տե՛ս ձեռ. 1688, 1ա-151ա. ա-խ/48ա-131ա:
6. 131ա [Նախերգան Ստորոգութեանն Արիստոտէլի] – Արիստոտէլ Ստագերացի էր ի Քամշիթ գաւառէ... (4 տող):
7. 131բ-6բ Արիստոտելի Յաղագս
առաքինութեանց առ Աղէքսանդր թագաւորն – Գովելի
են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի՝ գարշելիքն...
8. 139ա-73բ Արիստոտէլի Վերլուծական
(=Դաւթի Անյաղթի Մեկնութիւն ի Վերլուծականն Արիստոտէլի)
Տե՛ս
ձեռ. 464, 150բ-83բ. ա/139ա-40բ: բ/140բ-3բ: գ/143բ-5բ: դ/145բ-8բ: ե/148բ-51ա: զ/151ա-2ա: է/152ա-4բ: ը/154բ-6ա: թ/156ա-60ա: ժ/160ա-3ա: ժա/163ա-5ա: ժբ/165ա-9ա: ժգ/169ա-71բ: ժդ/171բ-3բ:
9. 174ա-204բ Տեառն Ներսէսի Հայոց կաթողիկոսի Գովեստ բանի ներբողենի բացասացութեամբ
յաղագս տեաւնի հրեշտակաց եւ հրեշտակապետացն
Միքայելի եւ Գաբրիելի եւ ամենայն երկնաւոր զօրացն, եւ է Նոյեմբերի ամսոյ ի յութն – Այսօր երկրաւորս եկեղեցւոյ հանդիսաւորեալ քահանայապետութիւն...
10. 204բ-16բ Առաջաւորաց պահոցն ուրբաթի աւուրն: Երանելոյն Եփրեմի Խորին Ասորւոյ
ասացեալ Խօսք ի Յօնան եւ ի Նինուէացիսն – Ահա
հրաման հասեալ առ մարգարէն Յօնան՝ քարոզել Նինուէի...
11. 217ա-23բ [Անանիայի վարդապետի ասացեալ Ի խորհուրդ Յովնանու մարգարէի
– Յաղագս Յովնանու հակիրճ. ձեռ. 993, 194բ]
եւ համառօտ բանիւ անցցուք... եւ նորոգեալ
հոգով գիտութեան... ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
173բ
Եւ Քրիստոսի Աստուծոյ եւ յուսոյն մերոյ փառք յաւիտեանս. ամէն, որ ետ զօրութիւն մաշելոյս
կորստականօք՝ գրել զՎերլուծականս Արիստոտելի ի ՌՃՂԹ. (1750) թուին, ի սիրասպառ ժամանակի,
ի Սուրբ վանքս Լուսաւորչի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
256ա
(ԺԸ. դ.) Աստուած իմ ողորմած ողորմեա՛ ընթերցողիս:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
47բ Գրչափորձ արարի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 3բ (ԺԸ. դ.) Յօհանէս վարդապետ:
2180
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՂԳ. – 1644 |
ԳՐԻՉ՝ Վարդան սրկ. (53ա-124բ), Սահակ
(2ա-52բ, 303ա-9բ, 322ա-539բ), Աթանաս սրկ. (310ա-417ա), Անանուն ա. (154ա-286բ), Անանուն
բ. (287ա-302ա):
ԹԵՐԹ՝ 540-1 (թռիչք՝ 166). չգրուած՝
1աբ, 125ա-153բ, 236աբ, 246բ-9ա (գծուած, բայց չլրացուած աղիւսակներ), 271ա, 417բ-29բ,
477աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԽԱx12 (Ա-Գ, ԺԱ-ԺԲ, ԻԹ 14, Դ, ԻԲ, ԻԶ 10, ԺԸ, ԻԴ ԽԲ 11, ԻԳ, ԻԷ-ԻԸ,
Լ-ԼԳ, ԽԱ 16)+1x11: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,7x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(12,5x8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (2ա-124բ, 154ա-235բ, 249բ-70բ, 297ա-302ա, 303ա-417ա, 430ա-540բ),
բոլորգիր (237ա-46ա, 271բ-96բ): ՏՈՂ՝ 24 (երբեմն՝ 19-26): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի՝ դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը վանդակազարդ կտաւ, դռնակինը՝ նախշազարդ
կարմիր թաւիշ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, տեղ-տեղ խոնաւութեան
թեթեւ հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր: Եզրահատումից պրականիշները
մեծ մասամբ թափուած: Կազմի կաշին` թեթեւակի քերծուած, եզրերը` մաշուած, մէջքի կաշին`
երկու տեղից ճեղքուած, դռնակի աստառը` քայքայուած, կապիչներն` ընկած:
ԾՆԹ. Տարբեր գրիչների հատուածներն
ի մի բերող-ամբողջացնողը եղել է Սահակ գրիչը:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-9բ [Ե]ռամեծի եւ երիցս երջանիկ Յոհաննու Որոտնեցւոյ արարեալ Դրուատ
բանի սոփերական, պայծառատես եւ յոգնահանճար, ի բան մարգարէին, որ ասէ. Ի սկզբանէ,
Տէր զերկինս հաստատեցեր, եւ գործք ձեռաց քոց երկինք են – Ի մտանել բանիս նախերգաբար յարդարեսցուք: Բայց զի ասէ մարգարէն. Սքանչելի
է գիտութիւն աստուածային... իսկ առաւել երկքանչիւրոցն ծայրիցն /// (շար. թերի):
Բ. 10ա-52բ Պատմութիւն եւ վկայաբանութիւն համօրէն սրբոց, յօրինակէ լաթինացւոց
ա. 10ա-2ա Սրբոյն Սեղբեստրոսի խոստովանողի եւ պապի. Դեկտեմբեր ԼԱ. – Սուրբն Սեղբեստրոս մինչդեռ մանուկ էր...
բ. 12ա-3ա Սրբոյն Յոհաննու աւետարանչին. Յունվար Գ. – Առաքեալն եւ աւետարանիչն
Յովհաննէս...
գ. 13ա-4ա Սրբոյն Իլարիոսի. Յունվարի ԺԳ. – Տօնախմբութիւն սրբոյն Իլարիոսի...
դ. 14ա-5ա Սրբոյն Մավրոսի՝ հօրն խոստ[ո]վանողի. Յունվար ԺԵ. – Երանելին Մավրոս...
ե. 15ա-6ա Սրբոյն Մարսէլի պապի եւ մարտիրոսի. Յունվար ԺԶ. – Ի ժամանակին յորում դարձաւ ամբարիշտն Մաքսիմիանոս...
զ. 16ա-7բ Սրբոյն հօրն Անտոնիոսի խոստովանողի. Յունվար ԺԷ. – Երանելին Անտոնիոս էր Եգիպտացի...
է. 17բ-8բ Սրբուհւոյ կուսին Փրիսկեայ. Յունվար ԺԸ. – Երանուհին Փրիսքա էր...
ը. 18բ-9բ Սրբոյն Ֆէլիքսի քահանայի – Սուրբն Մաքսիմոս եպիսկոպոսն Օլայ քաղաքին...
թ. 19բ Սրբոց մարտիրոսացն Ֆափիանոսի փափի եւ Սեբաստիանոսի – Երանելին Ֆաբիանոս պապ...
ժ. 19բ-22ա Սրբոյն Սեբաստիանոսի – Սուրբն
Սեբաստիանոս քաջ զօրականն...
ժա. 22բ-5ա Երանուհւոյն Ագնէսի կուսին եւ մարտիրոսին – Երանուհին Ագնէզ էր ի քաղաքէն Կատինիոյ...
ժբ. 25ա-7բ Սրբոյն Վինսէնսիոսի մարտիրոսին – Երանելին Վինսէնսիոս էր յաշխարհէն
Սպանիոյ...
ժգ. 27բ-8ա Սրբոյն Երեմենսիանայ կուսին – Սրբուհին Երեմենսիանա կոյսն...
ի քաղաքմէն Հռոմայ...
ժդ. 28աբ Առաքելոյ սրբոյն Տիմոթէոսի եպիսկոպոսի եւ մարտիրոսի – Սուրբ առաքեալն Քրիստոսի Տիմոթէոս...
ժե. 28բ-9ա Սրբոյն Պօղիկարպոսի ի Զմիւռնոյ եպիսկոպոսի. Յունվարի ԻԶ. – Ծնունդ սրբոյն Պօղիկարպոսի...
ժզ. 29ա-30բ Սրբոյն Յովհաննու Ոսկեբերանին – Սուրբն Յոհան Ոսկեբերան էր որդի
առն մեծատան...
ժէ. 30բ-1ա Սրբուհւոյն Անգնէսի եւ Կոստանեսեայ – Յորժամ ծնօղք երանուհւոյն Անգնէսի
հսկէին...
ժը. 31ա-2ա Սրբոյն Պօղոսի առաջին կրօնաւորի – Սուրբն Պօղոս ճգնաւորն...
ժթ. 32ա Սրբոյն Յուլիանոսի եպիսկոպոսի եւ մարտիրոսի – Սուրբ եպիսկոպոսն Յուլիանոս էր ի քաղաքէն Ցէնօմանէա...
ի. 32ա-3ա Սրբոյն Իգնատիոսի եպիսկոպոսի եւ մարտիրոսի – Երանելին Իգնատիոս էր աշակերտ Յոհանու աւետարանչին...
իա. 33ա-5ա Սրբոյն Վլասիոսի եպիսկոպոսին – Երանելին Վլասիոս էր մաքուր...
իբ. 35ա-7բ Սրբուհւոյն Ագաթայ կուսի եւ մարտիրոսի – Երանուհին Ագաթա գոլով յազնուական տոհմէ...
իգ. 37բ-8ա Սրբուհւոյ կուսին Դոռօթեայ – Սրբուհի կոյսն Դօռօթիա վասն հաւատոյն...
իդ. 38ա-9ա Սրբոց եպիսկոպոսացն Վէդաստոսի եւ Ամանդոսի – Սուրբ եպիսկոպոսի Վէդաստոս եւ Ամանդոս...
իե. 39աբ Սրբուհւոյն Ապօլօնեայ կուսին – Սրբուհի կոյսն Ապօլօնարիա, որ էր
դուստր Անթիմու եպարքոսին...
իզ. 39բ-40ա Սրբուհւոյն Սքօլաստիկայ կուսին – Սրբուհին Սքօլաստիքէ կոյսն էր քոյր...
իէ. 40ա-1ա Սրբոյն Վալէնդինոսի մարտիրոսին – Քլօտիոս կայսրն լուեալ զՎաղենտիանոս քահանայէ...
իը. 41ա-2ա Նստուցանելն Պետրոսի առաքելոյ յաթոռ – Կացուցումն հանդիսութեանս այս...
իթ. 42ա-5ա Սրբոյն Թովմայի Աքուինացւոյն ի կարգէ Քարոզողաց – Երանելին Թոմաս Աքինացին...
լ. 45ա-7ա Սրբոյն Գրիգորի պապին – Սուրբն
Գրիգորիոս էր ազգաւ Հռոմայեցի...
լա. 47ա-8բ Սրբոյն Բենեդիքդոսի ճգնաւորին – Էր ոմն վարուք գովելի...
լբ. 48բ-50բ Սրբոյն Ամբրոսիոսի եպիսկոպոսի եւ խոստովանողի – Մինչդեռ մանուկ էր Ամբրոզիոս...
լգ. 50բ-1ա Սրբոց մարտիրոսացն Տիւբուրսիոսի եւ Վալերիանոսի եւ Սիսիլիա կուսի
եւ Մաքսիմոսի – Վալերիանոս խօսնայրն Սիսիլիա
կուսին...
լդ. 51աբ Սրբոյն Գէորգեայ զօրավարին եւ մարտիրոսին – Երանելին Գէորգիոս էր հռչակաւոր...
լե. 52աբ Սրբոյն Մարկոսի Աւետարանչին – Արդ, զճշգրիտ հնագոյն պատմութիւնն աւանդէ մեզ...
52բ Գրչից՝ «Այսոքիկ պատմութիւնք գրեցան ի լաթինացւոց օրինակաց»:
Գ. 53ա-80ա Եռամեծի եւ երիցս երանեալ, բազմերջանիկ
եւ տիեզերալոյս մեծ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի Հայոց Մեծաց Յոհաննու Որոտնեցոյ
արարեալ Մեկնութիւն բանին, որ ասէ մարգարէն. Ո՞ ստեղծ առանձին զսիրտս նոցա ի միտ առնուլ
զամենայն գործս նոցայ – Ներգործական իմն
անխափան բնաւորեալ են միտք... |54ա| Ո՞ ստեղծ առանձին զսիրտս նոցա... Իսկ Ո՞ բառդ հիացական
է...
Դ. 80ա-103բ Գրիգորի աշակերտի Եռամեծին Յոհաննու
Որոտնեցոյ Տեսութիւն ի բան մարգարէին, որ ասէ. Հոգի Տեառն իմ վասն որոյ
ա. 80ա-90ա [Նախերգան] – Տեսանողն վեհերեւակ տեսութեամբ...
բ. 90ա-103բ [Դաւանութիւն ուղղափառ քրիստոնէութեան]
– Իսկ որովհետեւ ժամանեալ հասաք ի խորս իմանալեաց...
Ե. 104ա-24բ Համառօտ հաւաքումն եւ յոյժ օգտակար
ի Դիալէթիկայն, որ է Տրամաբանութիւն, կարգեալ եւ թարքմանեալ ձեռամբ Բարդօլիմէոսի եպիսկոպոսի... – Եւ զի խաւսեցելոց եմք ի դիալիթիկայէն... ոմն մարդ ոչ քերթող /// (շար.
թափուած: Հմմտ. ձեռ. 69, 266ա-97ա, ա):
Զ. 154ա-234ա [Ուստուռլապ]
–
154ա-62ա [Ցանկ]
– Ա. Գնաց ներքոյ եւ արտաքոյ... ՃԿԹ. Վասն
փորձելոյ զՍտուռլապի եղած աստեղացն...
1. 162բ-227բ [Դուռն Ա.] Կայ ի վերայ նորա արտաքոյ
կամ ի ներքո, եւ վասն խազերոյն եւ ղաւսերոյն, որ է բոլորակին – Յատատայն այնոր ի ստուռլապէն յետի կողէն... Դուռն
Ճ. եւ ԿԶ. Վասն փորձելոյ ըզղաւս ծագումն ֆաճրին եւ զմտանելոյ շաֆաղին եւ յաստիճանս
կենդանակերպիցն, այլ թէ լինի ի վերայ ստուռլապին – Եւ այն է դիր զմուրի յաստիճանաց ի վերայ խազի յալախային... եւ թէ ոչ նա սղալ
է:
Անաւարտ. չիք ըստ ցանկի՝ ՃԿԷ-ՃԿԹ. դռները:
2. 227բ-34ա [Վասն աստեղաց] – Առաջին, Նադլ հայն աստղն է, որ Բ. (2) աստեղին
վերայ բարձրանայ... Քառասուն եւ միերորդ. ֆմալհութըլ ճընուպի, որ է բերան ձկանն...
թէ լինի ստուռլապն Խեցգետնոյ, եւ զինչ որ գրեցաք աստեղացն բաւական է գիտողացն... ամէն:
Է. [Բանք տոմարականք]
1. ա. 234բ-5ա [Յաղագս կենդանակերպից – Խ]ոյն, Ցուլն...
բ. 235բ [Վասն չափուց ժամանակաց] – Ժամն Լ. (30) մասն է... Գարին՝ ական թաւթով
մի է:
գ. 237ա-46ա [Լուսնացոյց աղիւսակք]
19 զոյգ աղիւսակներում սիւնակք՝ «Ամիսք», «Ծնունդ լուսնին քանիք», «Լրումն լուսնին քանիք», «Տիւ եւ գիշեր», «Ժամք», «Մասունք», «Վերադիր», «Լրումն Զատկի»:
դ. 249բ Զ. (6) ազգի վերադիր է (Բոլորակ) – Կա՛լ զմտրուկն, Թ. (9) թիւ ի բաց ե՛րթ...
ե. 250ա Է.երեկն տարոյն (Բոլորակ) – Կա՛լ զմտրուկն, Ա. (1) թիւ ի վերայ ա՛ծ...
զ. 250ա [Մոլորեալ ամիսք] – Մոլորեալ ամիս այսպէս արա՛յ. Կա՛լ հանապազ
Լ. (30)...
2. 250բ-70բ [Պատճէն հայոց տոմարի] – // (251ա) Կրկնակ ամսոց այսպէս արա՛յ. Կա՛լ զՆաւասարդի
ամիսն եւ երթ Է-Է. (7 7),... (250բ Ամսամուտ աղիւսակ)...
Ունի՝ 255բ-9բ Ամիսք եւ տումարք Հռոմայեցւոց:
259բ-61ա Ամիսք եւ տումարք Ասորոց: 261բ-3բ Ամիսք եւ տումարք Եբրաեցւոց:
264ա Ամիսք եւ տումարք Արաբացւոց: 264ա Ամիսք
եւ տումարք Մակեդոնացւոց: 264բ Ամիսք Եգիպտացւոց:
264բ Ամիսք Եթովպացւոց: 265ա Ամիսք Աթենացւոց: 265ա Ամիսք Բիւթենացւոց: 265ա Ամիսք Կապադովկացւոց: 265բ Ամիսք Վրաց: 265բ Ամիսք Աղւանից: 265բ Լրմունք
Է. (7) ազգին: 266բ Անշարժ եղանակ Է.
(7) ազգացդ, Բ. (2) ազգի ամսով է.
(7) գրած՝ Եգիպտացւոցն եւ Վըրաց: 267ա Ամիսք Պարսից, որ ասի Ջալալի: 267ա Ամիսք Տաճկաց: 267բ Ամիսք Սարգաւաքին:
Հմմտ. ձեռ. 744, 17ա-39ա,
2-6:
3. 271բ-86բ [ԹԺ.ամեայ խորանք] – Կա՛լ զՀոռոմի փոքր թվական, ԻԸ. (28) ի բաց ե՛րթ...
4. 287ա-302ա [Խրատ Հայոց տօմարին]
Տե՛ս ձեռ. 744, 2ա-16բ. Ցանկ/287ա-8ա: 1/288բ-302ա:
Ը. [Գուշակութիւնք]
1. 303ա-9բ Յաղագս նշանաց յարեգակն ի լուսնին,
յաստեղս, եւ վասն շարժի եւ որոտման, յԱսորոց գրոց՝ ասացեալ երանելոյն Դանիէլի – Ա. Թշրինղտիմ, որ է Հոկտեմբեր...
2. 309բ-15ա Վասն խաւարման արեգականն եւ լուսնին,
ումեմն յիմաստասիրի ասացեալ – Յունվար. թէ լուսինն խաւարի՝ վաստակն լաւ լինի...
3. 315ա-8բ Տանուտէրք, որ ցուցանեն զգնացս տարոյն
– Յորժամ Խոյն լինի՝ գարունն ազնիւ...
4. 319աբ Կաղանդացոյց – Թէ կիրակի հանդիպի կաղանդամուտն, իշխանութիւն Ջրհոսին է...
5. 319բ-20բ Կաղանդացոյց այլ, սրբոյն Կիւրղի ասացեալ է – Եթէ Կաղանդն ի կիրակի լինի՝ ձմեռն պինդ եւ ձիւն
մեծ...
Թ. 1. 321աբ Տարաձայնութիւն Հայաստանեայց եկեղեցւոյ ընդդէմ ֆռանկաց – Առաջին. զՔրիստոս մի բնութիւն ասեն... Ինն եւ
Ժ.երերդ (19). Զերախայս հաղորդեն:
2. 321բ Յոհան Քռնեցին Մեծին Եսայեայ աշակերտք էին, եւ այսչափ վարդապետովս
դարձեր են ի ֆռանգաց դաւանութիւն – Մարգֆարէ վարդապետ ի գեղջէն Օծօպոյ... Սիմօն վարդապետ ի Խաչեն գաւառէ (11
անուն):
Ժ. 322ա-416ա [Բանք տօմարականք Յակոբայ Ղրիմեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 739, 58բ-178ա. ա/322ա-411բ: բ/411բ-5բ: Յիշ./415բ-6ա:
ԺԱ. 1. 416բ Այս են անուանք Նիգ գաւառին, որ ասի Ապարանք – Ի վերայ Քասախ գետոյն ականցն ըստ անուան կոչի եւ գեօղն՝ Քասախ...
2. 417ա Ամենայն բերդորայք, որ կան յայսկոյս եւ յայնկոյս Երասխայ մեծի գետոյն
– Ա. ՅԱրմաւիրն, զոր Արամայիս շինեաց... [ԺԳ.]
Ի վեր քան զնա Հասանղալէ բերդն է: Միահամուռ
ամենայն եղեւ ԺԳ. (13) բերդ:
ԺԲ. 430ա-63բ [Բանք տոմարականք Յովհաննու Սարկաւագի]
ա. 430ա-2ա Յովհաննու արարեալ Մեկնութիւն, որ մականուն Սարկաւագ կոչի: Յաղագս
Շ.եկին (532) – Համարձակեցան ոմանք յաննշանից
ստութեան պատճառս ինչ...
բ. 432ա-6ա Նորին Յովհաննու – Ասացաք
յառաջագոյն, թէ զիա՞րդ բաժանեալ են կարծիք եբրաեցոցն...
գ. 436ա-41ա Յաղագս հռոմայեցոցն ամսոց եւ ԴԺ.երորդն (14) լուսնոյն Զատկաց
եւ փոփոխմանց իրաց եւ յարակայից – Զթվականէն
Հռոմա կարծեցին ոմանք ի մտաց իւրեանց...
դ. 441ա-4բ Յաղագս երից ժամուցն – Սա
կոչի նահանջ, որով յառաջ խաղան եղանակք...
ե. 444բ-6բ Յաղագս յարակայի – Կարծեօք
եւ առանց պատճառի գիտութեան ոչ ասի...
զ. 446բ-7բ Յաղագս վերադրաց – Զորս
ի լրմանցն պակասեցուցանեմք...
է. 447բ-8բ Յաղագս րոպէից – Արդ, յորժամ
բովանդակ րոպէիւքն...
ը. 448բ-52բ Նորին առ Սարգիս – Զքո,
ո՜վ պատուականդ, ինձ եւ փափագելի...
թ. 452բ-3ա Նորին Յոհաննու – Ըստ Եբրայեցւոց
հնագիտաց եւ մարգարէից ոմանց...
ժ. 453ա-5ա Նորին Յոհաննու Յաղագս ԹԺ.երեկ (19) ամացն – Ի տգիտաց ոմանցք տարակուսեն յաղագս ԴԺ.աներորդաց (14)...
ժա. 455ա-6ա Պատճառ խանգարման Զատկին հռոմոց – Ժողովեցան յԱղէքսանդրիայ՝ ի մայրաքաղաքն...
ժբ. 456ա-61ա Պատմութիւն սրբոյ Զատկին – Եթէ որպէս եւ կամ զիարդ հաստատեաց Տէր զտօն սրբոյ Զատկին ի վերայ լուսնին...
ժգ. 461աբ Յաղագս Շ.եկին (532) – Այս
բոլորակս ՇԼԲ. (532) ամաց ունի իշխանութիւն...
ժդ. 461բ-3բ Նորին Յոհաննու – Ըստ շրջաբերութեան
ժամանակաց առ մեաւք, յորում ամի եւ ԴԺ.աներորդ (14) լուսնոյ զատկաց... 463բ-4ա Եւ
զայս գիտասջիր, զի ԲԺ.ան (12) աստեղսդ աստեղատուն է...
ԺԳ. [Այլ բանք տոմարականք]
1. 464ա-8ա Յաղագս աւուրց հնգից գիտելոյ տէրունականաց, զոր այլազգիք ջանալով
ոչ կարեն բերել – Արդ, յորժամ կամիցիս գիտել
զհինգ աւուրքս զայս...
2. 468աբ Եկեսցուք եւ ասասցուք ըստ երկրորդ կերպին, որպէս յառաջագոյն խոստացաք,
թէ Շ.եկ շրջանն յորում խորանի դիպեցաւ – Արդ,
ի յապրիլի չորիցն այսպէս գի՛տ...
3. 468բ-71ա Այլ ի կարեւ (ի) եղեռնագործ
Աւիկս, սակս Ծռազատկին որ զայս քանի բանս գրեցի... – Յորժամ եդաւ թվական Հայոց, թիվ
ՅԴ. (304) էր հռոմայեցոցն, որ է ԺԶ. (16) ԹԺ.երեկ (19)...
4. 471ա-5ա Հարցումն Եւսեբեա Ժամանակագրի առ Անատօլիս եպիսկոպոսն – Ընդէ՞ր տարին ՅԿԵ. (345) օր է: Այս ըստ կարգի կազմութեան
մարդոյս է...
5. 475ա-6բ Յաղագս տօմարի, թէ ու՞մէ արարեալ – Զեբրայեցոցն՝ Եզրաս...
ԺԳ. 478ա-532ա Անանիայի Շիրակունոյ համարողի Առ խոստացեալսն
ա. 478ա-9ա [Նախերգան] – Զխոստացեալսն
մեր հատուսցուք...
բ. 479ա-82բ Բ. Յաղագս երկնի – Ճըշմարտութիւն ինձ եւ ամենեցուն...
գ. 482բ-5բ Գ. Յաղագս երկրի – Զերկիր
ոմանք յարտաքնոց...
դ. 485բ-7բ Դ. Յաղագս ծովու – Զծովէ
ասեն խելագարեալ...
ե. 487բ-96բ Ե. Յաղագս երկնային զարդուց – Որ ինչ յաղագս երկնային զարդուդ...
զ. 497ա-500ա Զ. Յաղագս, որ ի մէջ երկնի եւ երկրի են շարժմունք եւ տեսութիւնք
– Ամենայն արարածքս առ ի յաւգուտ մարդկան եղեն...
է. 500աբ Է. Յաղագս Կաթին ծրոյ – ԶԿաթին
ձիր որ անուանեցին...
ը. 500բ-1ա Ը. Յաղագս հիւսուսաին
աստեղացտ – Զաստեղաց, զոր կոչեն՝ բեւեռ երկնի...
թ. 501ա-5ա Թ. Յաղագս լուսնի – Զերկրորդ
լուսաւորէդ բիւր բանք ճառեալ են...
ժ. 505ա-12ա Ժ. Յաղագս արեգական – Յոյժ
սիրելի է ինձ ի միաւորութեանց նոցա բանից... ամէն:
Յաջորդում են Անդրէասի Տոմարի մեկնութիւնը եւ այլ նիւթեր:
ժա. 512բ-3ա ԺԱ. Պատճառ Շ.եակ (532) աղիւսակի եբրայեցոցն – Յորժամ կատարի ՇԼԲ. (532) ամն...
ժբ. 513ա-5բ ԺԲ. Զի՞նչ է, որ բուն շրջագայդ ՇԼԲ. (532) ամաց կոչեմք – Բուն շրջագակ ՇԼԲ. (532) ամաց վասն այնորիկ կոչեմք...
ժգ. 515բ ԺԳ. Զի՞նչ է ժամանակ եւ կամ զինչ հոլով ժամանակաց – Ժամանակ է անզոգաւոր ընթացք...
ժդ. 515բ ԺԴ. Զի՞նչ է ողոմբիադան – Ողոմբիադան
քառամասնութիւն ժամանակագրութեան...
ժե. 515բ-6ա ԺԵ. Զի՞նչ է ընդիքտիոնն – Ընդիքտիոն է երկակի շաբաթացեալ ժամանակաց...
ժզ. 516ա ԺԶ. Զի՞նչ է բեսեքիստոն – Բեսեքիստոն
է քառիցս շաբաթումն ժամանակաց...
ժէ. 516ա ԺԷ. Զի՞նչ է յոբելեանն – Յոբելեան
է ժամանակ[ակ]ան շաբաթաց շաբաթումն...
ժը. 516աբ ԺԸ. Զի՞նչ է թուական – Թուական
է ժամանակական շարումն...
ժթ. 516բ-8ա ԺԹ. Զի՞նչ է նահանջ – Նահանջ
է որոշումն ժամանակաց...
ի. 518ա Ի. Զի՞նչ է նահանջից նահանջն – Ի կիտէ ի կէտ նահանջ կոչի...
իա. 518աբ ԻԱ. Զի՞նչ է Թ եւ Ժ.երեակ– Ինն
եւ Ժ.երեակ (19) է կարգ ընթացից լուսնի...
իբ. 518բ ԻԲ. Զի՞նչ է ԻԸ.եակք – ԻԸ.եակք
է (28) կարգ ընթացից աւուրքն...
իգ. 518բ ԻԳ. Զի՞նչ է բըռումաղ
– Բըռումաղ է /// անուն ըստ գրոյ, զոր պատուեն քաղդէացիքն...
իդ. 518բ ԻԴ. Զի՞նչ է կաղան[դ] եւ կաղանդիկոս – Կաղանդն ամսամուտ է...
իե. 519ա ԻԵ. Զի՞նչ է Նոնոսն – Նոնոսն
թէպէտ եւ դիաղոնա խումբ է...
իզ. 519ա ԻԶ. Զի՞նչ է իդոսն – Իդոսն
թէպէտ եւ ստարտ ի արտոն է...
իէ. 519ա ԻԷ. Զի՞նչ է հընգեակն
– Հընգեակն է հինգ աւր Աւելեացն...
իը. 519ա ԻԸ. Զի՞նչ է Զ.եակ (6) – Վեցեակ
է կէսք անսոցն...
իթ. 519աբ ԻԹ. Զի՞նչ է վերադիր – Վերադիրք
են արեգակ նոյնիցն յաւելմանցն...
լ. 519բ-20ա Լ. Զի՞նչ է Է.երեակն (7) – Եաւթներեակքն ամաց շաբաթացելոց...
լա. 520ա ԼԱ. Զի՞նչ է միջոցն – Միջոց
կոչի հասարակաւորութիւն տուընջեան եւ
գիշերոյ...
լբ. 520ա ԼԲ. Զի՞նչ է լրումն Զատկի – Լրումն
Զատկի է տարեկան պարագային լուսնի...
լգ. 520ա ԼԳ. Զի՞նչ է, որ Ե. (5) թիւ ժամ կատարեմք – ԶԵ. (5) թիւ ժամ յաղագս այնր կատարեմք...
լդ. 520աբ ԼԴ. Զի՞նչ է, որ զԿ. (60) թիւն աւր կատարեմք – ԶԿ. (60) թիւն վասն այնր աւր անգարեմք (=կատարեմք)...
լե. 520բ ԼԵ. Զի՞նչ է, որ Դ. (4) կրկնեմք զքանիս լուսնին – Վասն այնր չորեք կրկնեմք...
լզ. 520բ ԼԶ. Զի՞նչ է, որ ԲԺ.անապատկեմք (12) յորժամ ի կենդանատեսական զյորումս
կամիցիմք գիտել – ԲԺ.անապատիկ (12) յաղագս
այնր...
լէ. 520բ-1ա ԼԷ. Զի՞նչ է, որ զեկամուտն ի նահանջէն յաւելիսն ասեն... – Աւրն եկամուտ ոչ եթէ յաւելիսն յարդարի...
լը. 521ա ԼԸ. Զի՞նչ է ԺԲ. (12) ամիս է տարին –Այս ըստ աշխարհի մասանց...
լթ. 521աբ ԼԹ. Զի՞նչ է, որ ՅԿԵ. (365) աւր է –Տարին վասն մարդոյն կազմութեանն ՅԿ. ((360) յաւդուածոց եւ Ե. (5) զգայութեանց...
խ. 521բ Խ. Զի՞նչ է տարին եւ ամն – Տեսանելով
զարեգակն շրջանէ ի շրջան...
խա. 521բ-2բ ԽԱ. Զի՞նչ է տումար – Տումարն
ժողով թարքմանի...
խբ. 521բ-3ա ԽԲ. Զի՞նչ է ամիսն – Տեսանելով
առաջնոցն զլուսինն լցեալ...
խգ. 523բ ԽԳ. Զի՞նչ է կրկնակ ամացն – Այն
զի ասի Նաւազարդի կրկնակ չկա...
խդ. 523բ ԽԴ. Զի՞նչ է կիսակ – Յաւելուածք
ի լուսնէ...
խե. 523բ-4ա ԽԵ. Զի՞նչ է շրջան – Շրջանն
ՇԼԲ. (532) ամ է...
խզ. 524ա ԽԶ. Զի՞նչ է, որ երթամք ԻԸ-ԻԸ., յորժամ Է.երեակ առնեմք – Վասն զի արեգակն ի ԻԸ. (28) ամին դառնայ...
խէ. 524ա ԽԷ. Զի՞նչ է գնալ ԻԸ., ԻԸ. (28, 28) եւ զԴ. (4) մասն ի վերայ բերել
– Վասն զի նահանջել եաւթներեակն չէ շաբաթացեալ...
խը. 524ա-5ա ԽԸ. Զի՞նչ է որ երթամք ԺԹ., ԺԹ. (19, 19) – Զի լուսինն ԺԹ. (19) ամին դառնայ...
խթ. 525ա ԽԹ. Զի՞նչ է, որ ի Ժ.երորդ (10) կրկնակին թիւ մի յաւելու – Ինն եւ Ժ. (19) մասունսն, որ ի ԺԹ. (19) ամին ՅԿԱ.
(361) լինի...
ծ. 525ա Ծ. Զի՞նչ է բազմապատկեալ... – Յաղագս ժողովելոյ զմետասան աւելիսն...
ծա. 525ա ԾԱ. Զի՞նչ է ըստ նահանջիցն պակասեցոյ – Այս առ վերադրին պակասեցուցանելոյ...
ծբ. 525բ ԾԲ. Զի՞նչ է ըստ ԺԹ.երակաց (19) յաւել Զյաւելեալսն յինն եւ Ժ.երեկի (19)...
ծգ. 525բ-6բ ԾԳ. Զի՞նչ է ըստ հանապազորդ երթն – Յառաջին թուականին ոչ նահանջ...
ծդ. 526բ ԾԴ. Զի՞նչ է երէն Լ., Լ. (30, 30) – Զի վերադիրն թէ անցանէ ընդ Լ. (30)...
ծե. 526բ ԾԵ. Զի՞նչ է Գ. (3) ի վերայ բե՛ր կամ Դ. (4) ի բաց ե՛րթ – Նախ քան զդնել թուականին Է.երեակն (7)...
ծզ. 526բ-7ա ԾԶ. Զի՞նչ է որ աւրն ԻԴ. (24) ժամ է – Այս խորհուրդ իմն ունի հզաւրագոյն...
ծէ. 527աբ ԾԷ. Զի՞նչ է, որ ժամն Լ. (30) մասն է – Այս ըստ այսմ բաղդատութեան է...
ծը. 527բ ԾԸ. Զի՞նչ է որ թաւալմամբ գնա արեգակն – Զայս վասն իմաստուն առնելոյ զմարդն...
ծթ. 527բ ԾԹ. Որպէս գիտացին թէ թաւալի արեգակն – Զգայարանք առաջնոցն սուր էին...
կ. 527բ-8ա Կ. Զի՞նչ է Շ. (500) ասպարէս է Ա. (1) յառաջխախացումն արեգական
– Զայս երկրաչափականաւն գիտացին...
կա. 528ա ԿԱ. Զի՞նչ է թէ մինչ Ա. (1) թաւալի արեգակն, Ա. (1) մասն անցանէ
յաւրէն եւ մինչ Լ. (30) թաւալի՝ ժամ մի – Աստանաւր
ուսոյց...
կբ. 528ա ԿԲ. Զի՞նչ է, որ գիշերի ընդ երկրաւ դառնա արեգակն – Այս ի նուազութենէ ծովու է...
կգ. 528ա ԿԳ. Զի՞նչ է որ ամսամտին ասէ մի թիւ մի – Զառաջին աւուրս ամսոյն ասաց...
կդ. 528աբ ԿԴ. Զի՞նչ է հանապազ Լ. (30) – Զաւուրս ամսոյ լուսնի ասէ...
կե. 528բ ԿԵ. Զի՞նչ է որ ասէ. կա՛լ հանապազ ԽԵ. (45) նահանջ – Լ. (30) աւուրք լուսնի եւ ԺԵ. (15) ի վերա...
կզ. 528բ ԿԶ. Զի՞նչ է՝ կա՛լ ԺԳ. (13) եւ զնահանջ – Վասն զի առաջին ամի թուականին...
կէ. 528բ ԿԷ. Զի՞նչ է, որ յայտնութեանն ոչ ասէ արկանել ի վերայ... – Վասն զի յԱրաց Լ. (30) դիպեցաւ...
կը. 528բ ԿԸ. Զի՞նչ է, որ ասէ. կալ Լ. (30) զվերադիր... – Զի Առաջաւորն աւագ լրմանն պատկեր է...
կթ. 528բ ԿԹ. Զի՞նչ է՝ կա՛լ ԽԶ. (46) – Զի տերունական լրումն...
հ. 528բ-9ա Զի՞նչ է, որ ասէ, թէ. քան զհասարակածն աւելի է, ի նոյն ամսեան
է լրումն... – Զի քան զհասարակածն...
հա. 529ա Հ. Զի՞նչ է թուական Հռոմայեցոց – Ամենայն թուականք ազգաց զյառաջադրութիւնս իւրեանց ցուցանեն...
հբ. 529աբ Զի՞նչ է. կա՛լ մինչեւ յԼԴ. (34) ամն Յուստիանոսի կայսեր եւ ցԻԴ.
(24) Խոսրովու Պարսից – Վասն զի աստ եղեւ լրումն
Մ. (200) ամի...
հգ. 529բ Զի՞նչ է. տեսանել Ա. (1) թիւ, որ յաւելու Է.երեակն (7) – Գա զամենայն թիւ ժողովէ մինչեւ յԷ. (7)...
հդ. 529բ Զի՞նչ է րոպէն – Մինչ աւուրն
Բ. (2) մասն պակասէ ընթացք լուսնին...
հե. 529բ Զի՞նչ է. Ե.երորդ (5) աւուրն տուեաց – Է.երեակ (7) է առաջիկայ տարոյն...
հզ. 529բ Զի՞նչ է, որ ի Մարտի ի Ի. (20) է հասարակածն միշտ – Որպէս պատահեաց յիսկզբանն...
հէ. 529բ-32բ Զի՞նչ է լոյսն գերազանց – Զի լուսոյն զոր կոչէք` թափանցիկ...
հը. 532բ-3բ Պատմութիւն յաղագս զերազս գիտելոյ սաղմոսիւք եւ մեկնելոյ – Բազումք են, որ երազաց հաւատան...
հթ. 533բ-5բ Անանիայի Շիրակացոյ յաղագս կշռոյ եւ կշռոց եւ կշռորդաց – Տաղանդն ԵՃ. (500) լիտր է...
Գծագիր կշռի՝ 534ա:
ձ. 535բ-7ա Յաղագս չափոյ չափուց: Յաղագս քսեստի – Չափ առաջնորդ չափոց՝ քսեստ...
Գծագիր կշռի՝ 535բ:
ձա. 537ա-8ա Անանիայի Շիրակացոյ Թիւք որչափութեան տանց Հին եւ Նոր կտակարանաց:
Գիրք Մովսէսի աւրէնսդրի – Ծնընդոց՝ տունք ՏՅԷ. (4307)...
ձբ. 538աբ Նորին Յաղագս շաղկապութեան արեգական եւ լուսնի – Իսկ յորժամ կամիս գիտել, թէ զիարդ են ընթացք...
ԺԴ. [Քաղուածոյ բանք]
ա. 538բ Իշխանք Հայոց – Յաբեդ, Գամեր...
բ. 538բ Թագաւորք Հայոց յազգէ – Պարոյր թագաւոր...
գ. 539ա Թագաւորք Արշակունեաց ազգէ – Վաղարշակ՝ ԻԲ. (22)...
դ. 539ա Մարզպանք եւ իշխանք Հայոց –Վարդան քաջ՝ ԺԷ. (17)...
ե. 539ա [Իշխանք Հայոց ] – Թէոդորոս
ԻԵ. (25)...
զ. 539աբ Թագաւորք ի Բագրատունեաց ազգէ յԱնի – Աշոտ թագաւոր՝ ԼԶ. (36)...
է. 539բ Իշխանք, որ տիրեցին ի Միջագգետս եւ կիլիկեցւոց – Փիլիսրտաւոն, Ռուբէն...
ը. 539բ Թագաւորք, որ տիրեցին Սուրբ Երուսաղէմի ի Շ. (500) /// – [Կ]անդաւփրի,
Մայմուն:
թ. 539բ-40բ [Կաթողիկոսք Հայոց] – Գրիգոր՝ Լ. (30)... Միքաէլ՝ ՌԺԲ.
(1563):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 103բ Ո՜վ եղբայր, անմեղադիր լերո՛ւք սխա[լ]անաց եւ խոշորութեանց. յիշեցէ՛ք
ի մաքրափայլ աղաւթս ձեր զեղկելի Վարդան
սարկաւագս, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոս:
2. 315ա Թողութիւն արէ՛ք սղալանաց
գրիս` Աթանաս խէլառ սարկաւագիս:
319բ
Կարդա՛ եւ զփցուն գրիչս յիշեա՛:
3. 416ա Արդ, պաղատիմ աղերսալի
Եւ
թախանձեմ ըղձմամբ սրտի
Ըզհանդիպողսդ յայս մատենի,
Եւ
զվերծանողսդ խուն այս բանի,
Անկեղծ
մտօք սերտեալ սրտի
Յիշման
առնէ՛ք զհէքս արժանի.
Զփոքրիկ
մարմնովըս տաղտկալի,
Բայց
ճոխ մեղօք յանցմամբ ի լի՝
ԶՍահակ համբակըս եղկելի,
Ծաղր
եւ ծանակ համայն ցեղի:
Նաեւ
եղբարսն իմ նազելի,
Դոյզն
ինչ օգտօղ յայսըմ ծըրի՝
ԶԱռաքեալն ըղձալի,
Եւ
զԳրիգորըն տենչալի,
Այլեւ
զհամօրէն ջոկքս երամի,
Որ
կան ի կիրթ յայս դպրոցի:
Այլ
ամք կենացս ապիկարի՝
Չորեքտասան
մու աւելի (15),
Ի
թուականիս Հայոցս ազնի
ՌՂ.
եղ եւ երկի (1644):
4. 245բ Զսակաւ աշխատող ցուցակիս աղաչեմ |246ա| յիշել յաղաւթս ձեր, ո՜վ եղբարք:
302ա
Սղալանաց եւ խոշորութեան գրիս անմեղադիր լերուք,
ո՜վ եղբարք, զի խիստ յշտապեցա գրելիս:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ, էջ 142-143:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
270բ
(ԺԷ-ԺԸ. դդ., շղագիր) Յոյժ բանք գոն ի գրքոջս իմաստնոց գիտելիք, եւ տեսի, զարմացայ,
ոչ գիտել կարացի, քանզի բանք են երկար քննելիք:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
2ա, 465բ Կարապետ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Այն յիշեսցուք, փառաւորեսցուք
նորաստեղծեալ (տառեր):
ՆՇՈՒՄ՝
1ա «ԺԷ. Մ[եսրոպ] եպս.»:
2181
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 131. չգրուած՝ 21բ-2ա, 120ա-31բ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԱx12 (Դ. 2, Ե չիք, Է 10)+1x12: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, թագի, վեցթեւեան
աստղի եւ մահիկի լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14x 10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(9,8x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 17 (39ա-53բ), 22-23 (1ա-38բ, 54ա-119բ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ վարդագոյն թուղթ (մասն պահպանակի).
լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 3+3, վարդագոյն թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ թռչնագիր (39ա), հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից եւ վերջից պակասաւոր, տեղ-տեղ զանազան բծեր, լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` քիչ մաշուած: ժԸ. դ. նորոգուած, աւելացուած 120-131 չգրուած թերթերը եւ վերակազմուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 1ա-23ա Քարոզ յաղագս մարդեղութեան Բանին Աստուծոյ, ի Բանն Յոհանու աւետարանչի, որ ասէ. Բանն մարմին եղեւ – Հայրաբուխ նախայաւիտեան ծոցածին ծնունդ Բանն Աստուած, ի Հօրէ անմեկնելի /// |3ա| Ի սկզբանէ էր Բանն եւ Բանն էր առ Աստուած եւ Աստուած էր Բանն: Եւ յիրաւի, մի՞թէ կարելի է ինչ գոլ իմաստնագոյն քան զասացեալս...
2. 23ա-38բ Յաղագս Հոգւոյն Սրբոյ. Գլուխ հինգերորդ – Զհաւատ զոր ունիմք ի Հոգին Սուրբ, զոր եւ Հոգին Աստուծոյ խոստովանիմք...
Բ. 39ա-109բ [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-ԻԸ/չիք: ԻԹ/79բ-84բ (սկ. «Խնդրելի եւ գտանելի է մեզ»): Լ-ԼԶ/չիք: ԼԷ/57բ-61բ (սկ. «Գերահրաշ իմաստունն Սողոմոն»): ԼԸ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/52ա-7բ: ԽԸ-ՂԱ/չիք: ՂԲ/39ա-46ա: ՂԳ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Հ/չիք: ՀԱ/66ա-71ա (սկ. «Եւ արդ, գիտելի է, զի արարիչն»): ՀԲ-ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/105ա-9բ: ՃԻԷ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/85ա-91բ (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի Զ. իրս տեսանելի է: Նախ՝ թէ ճիշտ սիրելին»): ՃԾԳ-ՃԿԵ/չիք: ՃԿԶ/97բ-102բ (սկ. «Ի վերայ այսմ բանի Դ. ինչ ասելի է»): ՃԿԷ/102բ-5ա (հատուած, սկ. «Արդ, վասն աւուրն դատաստանի»): ՃԿԸ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 46բ-52ա [Քարոզք ի բանն]. Ընդէ՞ր կայք աստ զօրս ցերեկս դատարկ, երթայք այգին. Մաթէոս Ի – Երանելի բնութիւնն եւ յաւիտենական մշտնջենաւոր բարութիւնն Աստուած...
բ. 72ա-9բ Նորին Գրիգորի Քարոզ վասն ինն երանութեանցն, [ի բանն]. Եւ տեսեալ զժողվուրդսն, ել ի լեառն... եւ ասէ. Երանի՜ աղքատաց հոգւով – [Ի] բանէս յայս Ժ. (10) ինչ հարցանելի է: Նախ, թէ. Վասն է՞ր ել ի լեառն...
գ. 91բ-7բ Քարոզ վասն խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան, ի բանն, որ ասէ. Ես եմ, ես եմ, որ ջնջեմ իբրեւ զամպ... – [Ի] վերայ այսմ բանի Դ. (4) ինչ ասելի է: Նախ, թէ. Քանի՞ իրաց մեղքն...
Գ. 110ա-9բ [Քարոզք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
ա. 110ա-5բ Քարոզ ի բան սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Եղերուք խորագէտք իբրեւ զօձս... – Նախ գիտելի է, զի մարդս հոգի է եւ մարմին...
բ. 115բ-9բ Քարոզ ի բան մարգարէին Դաւթի, որ ասէ. Որպէս իժի եւ քարբի...
– Թէ վասն ինչ պատճառի մարգարէն առակաւ խօսի... եւ թէ թագաւորն եւ իշխանն չար լինի /// (շար. թափուած):
Տե՛ս «Բանբեր Մատենադարանի», հտ. 10, էջ 213-236:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
71բ Ի վայելումն տէր Յոհաննէսին Քանաքեռցւոյ, եւ երբեմն էի սպասաւոր հանգուցեալ Աղէքսանդր կաթողիկոսին: Ի ՌՄԷ.
(1758) յունվարի մէկն ստացայ զայս գրքուկս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 46բ, 69բ (բոլորշի) Քրիստոսի ծառայ տէր Վարդան. ՌԲՃ[Է՞]. (1758):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 71բ Անյոյս եղեալ մնացի...: Ոլոմպիաթն չորրորդ ամ է...:
Ա-Ֆ: Պատահումն է որ լինի..., (տառեր):
ՆՇՈՒՄ՝ Պհպնկ Աա «ՌՄԷ. – 1758. Մ[եսրոպ] եպս.»:
2182
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
ՌՃԻԳ. – 1674 |
ԳՐԻՉ՝ Յօհաննէս (5ա-134բ, 351ա-2բ),
Յովսէփ վրդ. (136ա-342բ):
ԹԵՐԹ՝ 354-4 (տե՛ս Պահպանակ), չգրուած՝
1ա-4բ, 135ա, 202ա, 353աբ, 354բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Զ+ 24x12 (Բ 13, Գ 16, Ե 5, Ժ 13, ԺԱ 8, ԻԳ 9, ԻԴ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան, մագաղաթ՝
5-30, 43-44, 337, 339, 354: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 12,5x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9,2x6,5): ԳԻՐ՝
բոլորգիր, նոտրգիր (յաւելագրողի՝ 343ա-52բ): ՏՈՂ՝ 24-27: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ ծաղկաթուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 4 (1-4), թուղթ
(սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ սեւ, կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր (1-5): Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը`
մաշուած, մէջքի կաշին վերից վար ճեղքուած, դռնակը վնասուած, կապիչներն ընկած:
1731ին նորոգուած Յովանէս աբեղայի ձեռքով յաւելագրուած, էջակալուած 1-696, քարոզները
համարակալուած՝ Ա-ԽԳ. եւ պատրաստուած ցանկը՝ 351բ-2բ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/5ա-8բ: Գ/27ա-34բ: Դ/8բ-18ա: Ե/18ա-27ա: Զ-Ը/ չիք: Թ/34բ-46ա: Ժ/46բ-9բ: ԺԱ/չիք: ԺԲ/50ա-60ա: ԺԳ/չիք: ԺԴ/60ա-9բ: ԺԵ/69բ-78բ: ԺԶ-ԺԸ/չիք:
ԺԹ/78բ-80բ (վրջ. «Չորրորդ՝ վասն շնորհացն:
Եւ չորեքին»): Ի-ԿԶ/չիք: ԿԷ/81ա-91ա: ԿԸ/չիք: ԿԹ/91ա -100բ: Հ/չիք: ՀԱ/100բ-7բ: ՀԲ/չիք: ՀԳ/108ա -17ա: ՀԴ/198բ-201ա: ՀԵ/117բ-24բ: ՀԶ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/125ա-34բ: ՀԹ/չիք: Ձ/136ա-45բ: ՁԱ/145բ -55ա: ՁԲ/չիք: ՁԳ/155ա-62ա: ՁԴ/162ա-71ա: ՁԵ/171ա-81ա: ՁԶ/չիք: ՁԷ/չիք: ՁԸ-Ղ/չիք: ՂԱ/190ա-8բ: ՂԲ-ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/203ա-10բ: ՃԺԵ/210բ-7ա: ՃԺԶ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/217ա-26բ: ՃԺԹ/չիք: ՃԻ/226բ-37բ: ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/237բ -47ա: ՃԻԳ-ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/247ա-52բ: ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/252բ-60բ: ՃԼԴ/261ա-75բ: ՃԼԵ-ՃԼԶ/ չիք: ՃԼԷ/275բ-84բ: ՃԼԸ/285ա-97բ (297բ-306ա
տե՛ս 3. ա): ՃԼԹ-ՃԽԳ/չիք: ՃԽԴ/302բ-6ա: ՃԽԵ/306բ-19ա: ՃԽԶ/չիք: ՃԽԷ/319ա-30բ (330բ-41ա տե՛ս 2: 341ա-2բ տե՛ս 3. բ): ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/330բ-41ա: ՃՀԴ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 297բ-306ա ԼԵ. Դարձեալ Քարոզ Յարութեան, ի բանն. Յարիցէ Աստուած, եւ ցրուեսցեն
– Տեսցուք այսուհետեւ զերկրորդ հարցումն. թէ.
Ո՞րք են թշնամիք...
բ. 341ա-2բ [Խ վասն բարի եւ չար ճանապարհաց (ցանկից)] – Ոմն բարի եւ ոմն չար, ոմն աջակողմեան եւ ոմն ձախակողմեան...
իսկոյն անկաւ մեռեալ: [Ն]ոյնպէս ի նորս ուղիղ /// (3 թերթ կտրած հանած):
Բ. 343ա-54ա Յաւելագրութիւն, ԺԸ դ.
ա. 343ա ԽԱ. Վասն երկոյտասան հողմոց
–Արեւելեանքս հասարակ Եւրոսք կոչին...
բ. 343ա-6ա ԽԲ. [Վասն հարցմանց յատուկ իրաց (ցանկից)] – Հարց. Ընդէ՞ր կոչի Աստուած Աբրահամու: Պատասխանի.
Վասն յոյժ հպատակութեան հրամանաց նորա...
գ. 346աբ [Գրառաջք] – [Ի] նուաստ ա[յս
անուն] աւրհնութեամբ սիրով Հոգոյն...
դ. 347ա-9բ ԽԳ. Պատմութիւն նախահարցն մինչեւ զԱբրահամ եւ զամս նոցա – Ա. Նախ ի մարդն Ադամ յելանելոյն ի Դրախտէն... Ի.
[Ա]բրահամ լեալ ամաց ՀԵ. (75), երեւի նմայ Աստուած... Այս ըստ եօթանասնիցն թարգմանութեան:
ե. 350ա-1ա Քանի պարգեւք էին ի դրախտին – Եւ գիտելի է զի ԲԺ. (12)ան պարգեւք էին դրախտին...
զ. 354ա [Վասն արուեստաւորաց] – Յոբաղ.
նայ է հայր գուսանաց... զԹօբէլ... նայ է
հայր դարբնութեանն... (միայն 2 անուն):
ա-բ, դ-ե քաղուածք ի Հարցմանց Գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ:
է. 135բ [Յաղագս ի միտ առնելոյ մեղաց] – Յուր ձեռք բազում են...
ը. 202բ Ի վերայ կնոչ չարաբարոյի` նշան բարի – Նախ Եւայ է չարաբարոյ...
–
351բ-2բ Ցանկ գրգոյս – Ա. Վասն Աւետեացն Աստուածածնայ... ԽԳ. Վասն նախահարցն եւ զթիւ ամաց նոցա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 134բ [Ո՜]վ սուրբ հարք եւ եղբարք,
Հայցեմ
յիշել զիս յեղկելիս՝
զՅօհաննէս
տառապեալ գերիս,
Յորժամ
հանդիպիք սրբոյ տառիս:
Զի եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն:
284բ
Ո՜վ սուրբ հարք եւ հանդիպողք յայսմ տառիս,
Յիշել
հայցեմ զիս եղկելիս՝
Զտառապեալ
Յովսէփ գերիս.
Գոլով
ի կարգ վարդապետի,
Զգործս
ունելով ոչ յիշելի,
Սիրով
զանունս ես ստացայ,
Ջանիւ
ի գործս ոչ մխեցայ,
Վա՜յ
ինձ:
Գրեցաւ
թուին Հայոց ՌՃԻ. եւ երեք յաւելւածոց (1674): Եւ Քրիստոսի փա՜ռք յաւիտեան:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 3բ (ԺԷ. դ.), Նմանեալդ Մովսէսի եւ Ահարօնի, յորժամ կայցես առաջի Սրբոյ սեղանոյն,
յիշեսցես ի մէջ սուրբ պատարագին զհոգի Սահակ (եղծուած, հմմտ. կնքադրոշմ՝ 4ա):
2. 352բ Ցանկ գրգոյս գրեցաւ ի թուականութեանս Հայոց ՌՃՁ. (1731) նամսեանն մարտի
ԻԴ. (24), ներ ձմեռնացեալ ստորազուզեալ
ամանակիս: Որ եւ ելեալ էր Թէհմեզ շահն
ի վերայ Օսմանցոց, ի քաղաքն Նախջուան:
Եւ օսմանցիք ամրացեալք ի դղեակն Երեւանայ,
պատերազմունս մղէին ընդ պարսկացն: Եւ բազում գօւղորայք ժողովեալք էին ի Սուրբ Գահս Էջմիածին: Եւ այսպիսի երկսայրի մէջ սուսերաց աւարտ եղեւ: Ի վայելումն` Ջուղայեցի
Մարտիրոս վարդապետին, ձեռամբ Յովանէս աբեղայէ: Բաւ է:
3. 201բ (ԺԸ. դ., շղագիր) Քաջ իմաստուն, յոյժ գիտնական`
Ղունկիանոս ինձ սիրական,
Եւ
պետ անուամբ յոյժ պերճական,
Ետ
ինձ զայս գիր իմաստութեան՝
Քարոզ
բանին ճշմարտութեան
Յեղուլ
հոգիս բանաւորաց,
Պտղաբերիլ
գործով բարեաց:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
4ա, 46ա, 341ա, 346բ (եզրերը պարուրաձեւ) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Սահակ վարդապետ. ՌՃԽԲ. (1693): 5ա, 201բ, 352բ (ութանկիւնի) Ղունկիանոս վարդապետ. 1219 (1770): 181ա (բոլորշի, փոքր)
Քրիստոսի ծառայ Ղունկիանոս վարդապետ.
1220 (1771): 284բ, 341ա (ութանկիւնի, խոշոր. կենտրոնում) Քրիստոսի ծառայ Ղունկիանոս
վարդապետ. (շուրջը) Այս եւս նայն է. ՌՄԻ.
(1771):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
2ա Առաջին քարոզ... (տառեր):
2183
ԲԱՐԹՈՒՂԻՄԷՈՍ
ՄԱՐԱՂԱՑԻ, ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
|
ՌՃԺԱ. – 1662 |
ԳՐԻՉ՝ Ուռուստակէս: ԾԱՂԿՈՂ՝ Հայրայպետ: ՍՏԱՑՈՂ՝ Պրն. Վաթան:
ԹԵՐԹ՝ 478. չգրուած՝ 1աբ, 16աբ,
478աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Խx12 (Է կրկն., Ժ թռիչք, Լ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
20,2x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12,3x7,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (2ա-60բ), նոտրգիր (61ա-478ա):
ՏՈՂ՝ 27: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը
կապոյտ կտաւ, դռնակի աստառը ծաղկադրոշմ սպիտակ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 10բ: Ճակատազարդ՝ 4ա, 347ա, 409ա: Լուսանցազարդ՝
բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր,
մարդադէմ: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Ղուկասու:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով եւ հատուած
մասերի ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն, բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝
9-10, ստորին լուսանցներում համաբարբառ: Կարդալ՝ Գա-Աբ, Դբ-Բա, Դա-Բբ, Գբ-Աա
«/// Ու որպէս եղեւ յաւուրսն... Եւ այրի ///» (ԺԷ. 26-ԺԸ. 3):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը գունափոխուած, լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ. կազմի եզրերը մաշուած, մէջքի կաշին մի քանի տեղից ճաքճքած, կապիչներն
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. [Քարոզգիրք]
–
2ա-3բ Ցանկ Լատինացոց
քարոզաց՝ ի հայս թարքմանեալ – Ա. Նախերգանք քարոզի վասն վարդապետաց... ՃԷ.
Պատասխանիք ընդդէմ հրէից:
ա. 4ա-10ա Ա. Նախերգան քարոզի, [ի բանն]. Գնացէ՛ք այսուհետեւ եւ աշակերտեցէ՛ք...
– Վասն բազում պատճառաց անպատեհ է զԲանն Աստուծոյ ծածկել...
բ. 10բ-3բ Բ. Քարոզ աղօթից. Հայր մեր որ յերկինս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աղօթքն է յօգուտ վասն երեք
պատճառի...
գ. 13բ-9բ Գ. Այլ քարոզ աղօթից. Հայր մեր յերկինսդ ես – Ի տունն Աստուծոյ պարտ է մեզ աղօթել վասն երեք
պատճառի...
դ. 19բ-22բ Ե. Դարձեալ ի նոյն բանն, Զի որպէս փայլակն որ ելանէ... – Գիտելի է, զի Քրիստոս Բ. (2) անգամ գայ ի դատաստան...
ե. 22բ-25բ Զ. Քարոզ խոստովանութեան. Երթիցուք երից աւուրց ճանապարհ...
– Մարդ որ ընթանայ ի ճանապարհ ինչ...
զ. 25բ-32ա Է. Դարձեալ ի նոյն Քարոզ. Երթիցուք երից աւուրց ճանապարհ...
– Ոմն թագաւոր ոչ կարէր ԺՌ.աւ (10000) պատերազմել...
է.
32ա-6ա Ը. Դարձեալ ի նոյն բանն, Երթիցուք
երից աւուրց ճանապարհ – Զանազանութիւն է ի մէջ
ճանապարհի արքայութեան եւ դժոխոց...
ը.
36ա-9ա Թ. Այլ քարոզ խոստովանութեան. Խոստովան
եղէց քեզ Տէր... – Ապաշխարութիւն, զօրութիւն,
մեծութիւն վասն բազում պատճառի...
թ. 39ա-42բ Ժ. Քարոզ Աւետեացն. Առաքեցաւ Գաբրիէլ
հրեշտակն Աստուծոյ ի քաղաքն... – Սուրբ Աստուածածինն
նման է սադաֆի...
ժ. 42բ-7ա ԺԱ. Դարձեալ Քարոզ Աւետեացն, Ուրախ
լե՛ր, բերկրեա՛լ, Տէր ընդ քեզ... – Ըստ Օգոստինոսի՝ առ այսպիսի պատուական խորհուրդս պարտ էր...
ժա. 47ա-52ա ԺԲ. Քարոզ Ծննդեան Քրիստոսի. Բանն
մարմին եղեւ... – Ասի, թէ. Կայսր ոմն նստաւ
յաթոռ...
ժբ. 52ա-7բ ԺԳ. Այլ Քարոզ Ծննդեանն. Բանն մարմին
եղեւ... – Յորժամ գիտութիւն ինչ դժուարին է...
ժգ. 57բ-62բ ԺԴ. Քարոզ Թլփատութեանն. Իբրեւ լցան
աւուրք ութ... – Յորժամ բժիշկք յաշխարհն իւրեանց
վաստակ ոչ ունենան...
ժդ.
62բ-7ա ԺԵ. Քարոզ Մկրտութեանն Քրիստոսի.
Ի քէն է, Տէր, աղբիւր կենդանութեան... – Երկիր
ոչ տա պտուղ վասն Բ. (2) պատճառի...
ժե. 67ա-71ա ԺԶ. Քարոզ Յովաննու Մկրտչի, Ես ձայն
բարբառոյ յանապատի... – Պատմի, թէ. Թագաւոր
մի կայր [որ ունէր] Բ. (2) քաղաք...
ժզ. 71ա-6ա ԺԷ. Քարոզ Պետրոսի առաքելոյն. Դու ես
վէմ... – Պատշաճ է զի որ տայ բարի խրատ...
ժէ. 76ա-81բ ԺԸ. Քարոզ Տեառնընդառաջին. Իբրեւ
լցան աւուրք սրբութեան նորա... – Աստուած խոստացաւ
որդոցն Իսրայէղի զերկիրն պարգեւաց...
ժը. 81բ-5բ ԺԹ. Այլ Քարոզ Տէրընդառաջին. Իբրեւ լցան աւուրք սրբութեան
նորա – Յորժամ ի կարգ ինչ մտանէ ոք...
ժթ. 85բ-90ա Ի. Քարոզ կիրակէի ութօրէիցն. Ահաւասիկ
սայ կայ ի գլորումն... – Աստուած ունի յաջ ձեռին
իւրում զերանութիւնն...
ի. 90ա-5ա ԻԱ. Քարոզ ութօրէից յայտնութեան. Ոչ
Հայր քո եւ ես տառապէաք... – Սուրբ կոյսն ի
Քրիստոսէ Է. (7) մեծութիւն ընկալաւ...
իա. 95ա-101ա ԻԲ. Քարոզ հարսանեաց... Հարսանիք
էին ի Կանայ... – Գրեալ է ի Հռութ, թէ. Կին
ոմն անուն Նուէմի...
իբ. 101ա-8ա ԻԳ. Քարոզ սերման ագարակին. Տէ՛ր,
ոչ սերմն բարի սերմանեցաք... – Բազում մարդիկ
հարցանեն, թէ. Չարն եւ բարին ուստի՞ է...
իգ. 108ա-12բ ԻԴ. Դարձեալ Քարոզ սերման. Ել սերմանահան
սերմանել... – Արդ, վասն այսմ Բ. (2) իրս տեսանելի
է...
իդ. 112բ-5ա ԻԵ. Այլ Քարոզ. Այնպէս ընթացարուք
զի հասանիցէք... – Սովորութիւն էր առաջնոցն,
զի ի մեծամեծ տօներն...
իե. 115ա-20ա ԻԶ. Քարոզ Առաջաւորի կիրակէին,
որ կոչի ըստ հռոմայեցոց եօթանասուներորդ. Ընդէ՞ր կայք աստ զօրս ցերեկ դատարկ... –
Ամենայն ինչ որքան ազնուագոյն է...
իզ. 120ա-5ա ԻԷ. Չորեքշաբաթին, որ է սկիզբն պահոցն. Հող էիր եւ ի հող դարձցիս...
– Ըստ Օգոստինոսի. Ընդ մեղանչելն Ադամայ, ա՛ռ երիս մեծամեծ պատիժս...
իէ. 125ա-8բ ԻԸ. Քարոզ պահոցն. Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս յանապատ... – Ասէ Յոբ. Պատերազմ է կեանք մարդոյ...
իը. 128բ-32բ ԻԹ. Այլ Քարոզ պահոց. Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս յանապատ – Հաւատացեալք որք կան պահօք եւ աղօթիւք...
իթ.
132բ-5բ Լ. Դարձեալ այլ Քարոզ պահոց. Յայնժամ
վարեցաւ Յիսուս յանապատ – Ըստ [վարդապետաց]
մեղքն Դ. (4) աստիճանաւ առնու զկատարումն...
լ.
135բ-8բ ԼԱ. Քարոզ չորրորդ կիրակէի Քառասնորդաց.
Եւ հանէր Յիսուս դեւ մի համր... – Գրեալ է Յոհաննու
ի Կաթուղիկեայցն. Վասն այսորիկ յայտնեցաւ Որդին Աստուծոյ...
լա. 138բ-42բ ԼԲ. Քարոզ Ծաղկազարդին. Եւ ածին զէշն
եւ զյաւանակն... – Վասն Ադամայ մեղացն բազում
պակասութիւն եղեւ մարդկային բնութեանս...
լբ. 142բ-5ա ԼԳ. Քարոզ Յարութեանն Քրիստոսի.
Արդարեւ յարեաւ Տէր... – Քրիստոս յորժամ էր յաշխարհիս...
լգ. 145ա-50ա ԼԴ. Այլ Քարոզ Յարութեանն Քրիստոսի.
Երանի սրբոցն որ ունիցին բաժին ի Յարութեան... – Սովորութիւն է, յորժամ մեծ տօն
լինի...
լդ. 150ա-3բ ԼԵ. Քարոզ հովուացն. Ես եմ հովիւ
քաջ... – Սատանայն նման է գայլոյ...
լե. 153բ-6ա ԼԶ. Այլ Քարոզ վասն հովուաց. Ես եմ
հովիւ քաջ – Գիտելի է, զի Քրիստոս է բարի հովիւ...
լզ. 156ա-9բ ԼԷ. Երկրորդ կիրակէի Քառասնորդացն.
Ահա կին մի Քանանացի աղաղակեաց... – Կինս այս կալովն առ Քրիստոս...
լէ. 159բ-63բ ԼԸ. Քարոզ Համբարձմանն. Համբարձաւ
Քրիստոս յերկինս... – Ի Համբարձմանէս Քրիստոսի
երիս իրս տեսանելի է...
լը.
163բ-6բ ԼԹ. Դարձեալ Քարոզ Համբարձմանն.
Որ էջն նոյնն է, որ ելն ի վերոյ... – Ամենակալն Աստուած Յիսուս Քրիստոս եկն յաշխարհս...
լթ. 166բ-70բ Խ. Քարոզ Հոգոյ գալստեանն. Երեւեցաւ
նոցա բաժանեալ լեզուք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Բ. (2) ազգ հուր կայ աշխարհիս...
խ. 170բ-3բ ԽԱ. Այլ Քարոզ Հոգոյ գալստեանն. Լցան
ամենեքեան Հոգով Սրբով... – Գիտելի է, զի որպէս
հոգիս մեր առնէ մարմնոյս մերոյ...
խա. 174ա-8ա ԽԲ. Քարոզ մարմնոյն Քրիստոսի. Այս
է մարմին իմ... – Ըստ Օգոստինոսի. Սէրն է պատճառ միաւորութեան...
խբ. 178ա-81բ ԽԳ. Այլ Քարոզ պատարագի եւ վասն մարմնոյն
Քրիստոսի. Փորձեսցէ մարդ զանձն իւր... –
Ըստ բժշկաց որիշ կերակուր պարտ է տալ...
խգ.
181բ-5բ ԽԴ. Քարոզ մեծատանն. Այր ոմն էր
մեծատուն եւ ագանէր – Գրեալ է յԱրարածքն, թէ.
Յովսէփ տարաւ զորդին իւր առ Յակոբ...
խդ. 185բ-9բ ԽԵ. Քարոզ ընթրեացն. Այր ոմն գործեաց
ընթրիս մեծ... – Ըստ իմաստասիրաց. Ոչ ինչ լաւագոյն
է եւ պայծառագոյն...
խե. 189բ-94ա ԽԶ. Այլ Քարոզ ական. Եթէ ակն քո գայթակղեցուցանէ... – Ըստ
Օգոստինոսի. Երկու բարոյն պարտ է զմեծ
բարին ընտրել...
խզ.
194ա-6բ ԽԷ. Այլ Քարոզ ի նոյն. Ճրագ մարմնոյ
ակն է... – Ըստ Գրիգորի. Յամենայն գործս Աստուծոյ ոչ գոյ պակասութիւն...
խէ. 196բ-200ա ԽԸ. Քարոզ ողորմութեան. Եղերուք
ողորմած... – Յորժամ տեսանէ հայրն զորդին,
թէ յոր արհեստ փոյթ ունի...
խը.
200ա-2բ ԽԹ. Քարոզ բամբասանաց. Մի՛ բամբասէք
զմիմեանս... – Ըստ Գրիգորիոսի. Հոգեւոր գողութիւնն ծանր է քան զմարմնաւորն...
խթ. 202բ-5ա Ծ. Քարոզ հին[գ]էտասաներորդ կիրակէի
յետ տօնի Երրորդութեան. Ո՛չ կարէք երկուց տերանց
ծառայել... – Եսայի ասէ. Նեղ է մահիճքն...
ծ. 205ա-8ա ԾԱ. Քարոզ գոդեացն ԺԴ. (14) կիրակէի յետ տօնի Երրորդութեան. Տէր,
եթէ կամիս, կարող ես զիս սրբել... – Ըստ բժշկաց
մեծ ցաւն պարտ է խնդրել մեծ բժիշկ...
ծա. 208բ-10ա ԾԲ. Քարոզ. Զի ննջէք, արիք... – Գիտելի
է, զի Դ. (4) ազգ է քունն...
ծբ. 210բ-2բ ԾԳ. Քարոզ Բարդուղիմ[է]ոս առաքելոյն.
Հրամայեաց թագաւորն Աղէքսանդր... – Յոհանէս
ասէ. Ի տես եցոյց ինձ Տէր գետ ջրոյ...
ծգ. 212բ-6բ ԾԴ. Քարոզ Մաթէոսի աւետարանչին.
Ոչ է պիտոյ բժիշկ ողջաց... – Ողորմութիւնն
Աստուծոյ ի վերայ մեղաւորաց...
ծդ. 216բ-21ա ԾԵ. Քարոզ Ը.րդ (8) կիրակէին յետ
տօնի Երրորդութեան. Ըզգոյշ եղերուք ի սուտ մարգարէիցն... – Ըստ Գրիգորիոսի. Ձգեալ նետ յանկարծակի դժուարաւ ոք զերծանի...
ծե. 221ա-4բ ԾԶ. Քարոզ ծառի. Ամենայն ծառ որ ոչ
առնէ պտուղ բարի... – Վարդապետք ասեն, թէ. Մարդս
է ծառ...
ծզ. 224բ-8ա ԾԷ. Այլ Քարոզ ծառի. Ծառ բարի պտուղ
բարի առնէ... – Որպէս մարմնաւոր ծառն ունի արմատ...
ծէ. 228ա-32բ ԾԸ. Քարոզ տանուտեառն, որ տնկեաց
այգի. Եւ տնկեաց Նոյ այգի... – Նոյ թարգմանի`
Հանգիստ...
ծը. 232բ-5ա ԾԹ. Դարձեալ Քարոզ ի նոյնն վասն այգոյ. դատ արարէք ընդ իս...
– Արդ, վասն այսմ Գ. (3) իրս տեսանելի է...
ծթ. 235ա-8բ Կ. Քարոզ սիրոյ. Մի՛ ումեք պարտապան գտանիցիք... – Ըստ Օգոստինոսի. Բնութիւն է սիրոյն միացուցանելն...
կ. 238բ-42ա ԿԱ. Այլ Քարոզ սիրոյ. Որ սիրէ զեղբայր իւր... – Ըստ Արիստոտէլի. Ի յայնս որ կարգին առ վաղճանն...
կա. 242ա-6բ ԿԲ. Այլ Քարոզ սիրոյ. Ինքն իսկ Հայր սիրէ զձեզ... – Թէպէտ սիրէ Աստուած զամենայն որ են...
կբ. 246բ-53ա ԿԳ. Քարոզ Մեծի ուրբաթին սգոյ. Ո՜վ դուք ամենեքեան անցաւորք ճանապարհի... – Սովորութիւն
է վարդապետաց, զի յորժամ քարոզեն...
կգ. 253ա-5ա ԿԴ. Քարոզ Մեծի շաբաթին. Եկն Մարիամ Մակդաղենացին եւ միւս Մարիամն...
– Մեծ է պատիւ աւուր շաբաթուն...
255ա-67ա տե՛ս 2:
կդ. 267ա-9ա ԿԶ. Քարոզ առաջի կիրակէի Գալստեանն. Աւրհնեալ որ եկն յանուն Տեառն...
– Սահման էր ի Հինն, զի հրեայքն, առնէին տօն
տաղաւարահարացն...
կե. 269ա-72ա ԿԷ. Քարոզ վասն ննջեցելոց. Ողորմեցարո՛ւք ինձ, ողորմեցարո՛ւք
գոնեայ դուք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Վասն
Գ. (3) պատճառի քարոզ տուեալ լինի...
կզ. 272ա-4բ ԿԸ. Այլ Քարոզ վասն ննջեցելոցն. Որպէս այսօր եղեւ ընդ իս, վաղն
ընդ քեզ լինելոց է... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Աստուած ոչ անփոյթ առնէ վասն փրկութեան մարդկան...
կէ. 274բ-9ա ԿԹ. Այլ Քարոզ վասն ննջեցելոցն. Սակաւ լաց ի վերայ մեռելոցն...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Պարտ է սակաւ լալ...
կը. 279ա-83ա Հ. Քարոզ Աւետեաց Աստուածածնին. Մտի ի պարտէզ իմ, քոյր իմ,
հարսն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Յոյժ հարկաւոր
է, զի յորժամ ոք մեծ իշխան...
կթ. 283ա-7բ ՀԱ. Քարոզ Փոխման Աստուածածնին. Եւ նշան երեւեցաւ յերկինս, կին
մի արկեալ զիւրեաւ... – Գրեալ է յԵրկրորդ Թագաւորութեանցն
Զ. (6). Չոգաւ Դաւիթ...
հ. 287բ-94ա ՀԲ. Քար[ոզ] Աստուածածնի ծննդեանն. Եղեւ նա իբրեւ զնաւ շահաբեր...
– Ասեն վարդապետք, թէ. Յորժամ թագաւոր ոք թշնամի
է ընդ այլ երկիր...
հա. 294ա-9ա ՀԳ. Քարոզ Աստուածածնի ծննդեանն. Ծագեսցէ աստղ ի Յակոբայ... –
Վարդապետք ասեն, թէ. Աստղս այս, որ անգաւ
յերկնից՝ Սատայէլ էր...
հբ. 299ա-302ա ՀԴ. Քարոզ Սուրբ Խաչին. Այլ ինձ քաւ լիցի պարծիլ... – Ասեն վարդապետք, թէ. Մարդիկ, որ կամին երթալ ուրեք...
հգ. 302ա-6բ ՀԵ. Քարոզ հրեշտակապետացն. Ոչ ոք է, որ օգնէ մեզ, բայց միայն հրեշտակապետն
Միքայէլ... – Ասեն վարդապետք, թէ. Որպէս մեղուք
նստելով ի վերայ ծաղկանց...
հդ. 306բ-10ա ՀԶ. Այլ Քարոզ վասն հրեշտակացն. Հրեշտակք նոցա հանապազ տեսանեն
զերեսս յ (=Հ)օր իմոյ... – Ըստ Դիոնէսիոսի. Երկնային քահանայապետութիւնն բաժանի յերիս...
հե. 310ա-7ա ՀԷ. Քարոզ առաքելոյն Սիմոնի եւ Յուդաի. Որդիք քո որպէս նորատունկ
ձիթենի... – Աբրահամ, հայրն հաւատոյ, յորժամ
կամէր բաշխել զինչս իւր...
հզ. 317ա-9բ ՀԸ. Քարոզ Մեծի ուրբաթին. Տե՛ս եւ արա՛յ ընդ օրինակին, որ ցուցաւ
քեզ ի լերինն... – Քրիստոս է որպէս գիրք օրինակի,
եղեալ ի գրակալ խաչին...
հէ. 319բ-24բ ՀԹ. Քարոզ ամենայն սրբոց. Երանի ամենեցուն, որ բնակեալ են ի
տուն Տեառն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Գ.
(3) զանազանութիւն կայ ի մէջ մարդոյս եւ այլ կենդանեաց...
հը. 324բ-9բ Ձ. Այլ Քարոզ ամենայն սրբոց. Ողջուն տան ձեզ ամենայն սուրբք... – Արդ,
տօն ամենայն սրբոց վասն Գ. (3) պատճառի կացուցեալ եղեւ...
հթ. 329բ-36ա ՁԱ. Քարոզ վասն փառաց արքայութեանն. Մո՛ւտ յուրախութիւն Տեառն
քո... – Ըստ առաքելոյն վարձ սրբոցն այնպիսի
է, զոր ակն ոչ էտես...
ձ. 336ա-9ա ՁԲ. Քարոզ Պետրոսի եւ Պօղոսի առաքելոցն. Արար Աստուած երկուս
լուսաւորս... – Արեգակն եւ Լուսին նշանակէ զառաքեալն Պետրոս եւ Պողոս...
ձա. 339ա-42բ ՁԳ. Քարոզ Յովանն[ու] Մկրտճին. Ես ձայն բարբառոյ յանապատէ... – Ի բնաբանս յայս Գ. (3) ինչ իմանի: Առաջին որ ասէ. Ես ձայն...
ձբ. 342բ-5ա ՁԴ. Քարոզ վասն սիմոնականութեան. Ձրի առէ՛ք եւ ձրի տո՛ւք...
– Արդ, վասն այսմ Գ. (3) իրս տեսանելի է: Նախ՝
ի վաճառելոյ...
Վերջաւորութեան՝ «Եւ գիտելի է, զի տապանակն» հատուածի մօտ, գրչից՝ 345ա «Կրկին է գրեալ աւելորդ»:
ձգ. 345բ-7ա ՁԵ. Քարոզ Այլակերպութեան. Եւ առնու ընդ իւր Յիսուս զՊետրոս,
զՅակոբոս... – Արդ, վասն այսմ Գ. (3) իրս տեսանելի
է: Նախ թէ՝ որոց յայտնեցաւ...
ձդ. 347ա-9բ ՁԶ. Քարոզ Յարութեանն Քրիստոսի. Քրիստոս յարուցեալ է ի մեռելոց...
– Քրիստոս յարեաւ ի մեռելոց. յաւուր երրորդի
առնելով զմարմինն իւր...
ձե. 349բ-52ա ՁԷ. Քարոզ Նոր կիրակէին. Եկաց Յիսուս ի մէջ աշակերտացն, եւ ասէ.
Խաղաղութիւն ընդ ձեզ... – Ի բնաբանն յայս
ցուցանի երիս իրս: Առաջին զի ասէ. Եկաց Յիսուս...
ձզ. 352բ-4բ ՁԸ. Քարոզ երկրորդ կիրակէի յետ Յարութեան Քրիստոսի. Զանձն իմ
դնեմ ի վերայ ոչխարաց... – Ծառայքն Աստուծոյ,
զորս գնեաց Քրիստոս...
ձէ. 355ա-8ա ՁԹ. Քարոզ երրորդ կիրակէի յետ Յարութեանն Քրիստոսի. Կինն յորժամ
ծնանիցի՝ տրտմութիւն է նմա... – Ըստ Օգոստինոսի. Թէպէտ ապաշխարութիւնն յոյժ դժուարին թ[ո]ւի...
ձը. 358ա-61ա Ղ. Քարոզ չորրորդ կիրակէի յետ Յարութեանն. լաւ է ձեզ թէ ես երթամ...
– Ըստ Ոսկէբերանին. Գ. (3) են որ արգելուն...
ձթ. 361ա-9բ ՂԱ. Քարոզ հինգերորդ կիրակէի յետ Յարութեան. Ամէն ասեմ ձեզ, զի
զոր ինչ խնդրիցէք ի Հօրէ իմմէ... – Եթէ ոք ի
յորդոյ թագաւորին եւ կամ զեղբայր...
ղ. 364ա-7բ ՂԲ. Դարձեալ [Քարոզ] չորրորդ կիրակէի յետ Յարութեան. Զի ինքն
իսկ Հայր սիրէ զձեզ... – Առաքեալքն Քրիստոսի
Դ. (4) իրք բաղձային յոյժ...
ղա. 367բ-70բ ՂԳ. Քարոզ կիրակէի ի մէջ Ը.օրէից (8) Համբարձման. Յորժամ եկեսցէ
Մխիթարիչն... – Գիտացեալ գթած Տէրն, զի սիրտք
առաքելոցն...
ղբ. 370բ-4բ ՂԴ. Քարոզ Սուրբ Երրորդութեանն կիրակէին. Յանուն Հօր եւ Որդոյ
եւ Հոգոյն Սրբոյ – Ասեն վարդապետք, թէ. Որ կարօտանա
աչից...
ղգ. 374բ-7բ ՂԵ. Քարոզ մարմնոյն Քրիստոսի. Մարմին իմ ճշմարիտ կերակուր է...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Ամենայն կերակուր նախ
մեռանի...
ղդ. 377բ-82ա ՂԶ. Քարոզ Առաջի կիրակի յետ տօնի Սուրբ Երրորդութեանն. Այր ոմն
էր մեծատուն... – Ասեն իմաստունք, թէ յերկիրն
Հնդկաց է անձաւ մի...
ղե. 382ա-5բ ՂԷ. Դարձեալ Քարոզ ի նոյն կիրակիս. Այր մի էր մեծատուն... –
Բազում անգամ Տէրն մեր զոր ինչ ուսուցանէր բանիւ...
ղզ. 385բ-9ա ՂԸ. Քարոզ Երկրորդ կիրակէի յետ տօնի Սուրբ Երրորդութեանն. Այր
ոմն արար ընթրիս մեծ... – Տէրն մեր իմանալ տա
աստ մեզ գոլ այլ ընթրիս...
ղէ. 389ա-93ա ՂԹ. Դարձեալ այլ Քարոզ ի նոյն կիրակէի, Այր ոմն գործեաց ընթրիս
մեծ... – Ասեն վարդապետք, թէ. Զգայութիւնքն
մարդոյս են դուռն...
ղը. 393ա-6բ Ճ. Քարոզ Գ. (3) կիրակէին յետ տօնի Սուրբ Երրորդութեանն. Եւ էին
մերձ առ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս ամենայն մաքսաւորք... – Ասէ Ամբրոսիոս ի գիրս Կուսութեանն...
ղթ. 396բ-9ա ՃԱ. Դարձեալ այլ Քարոզ ի նոյն կիրակիս. Ով ոք ի ձէ[ն]ջ մարդ,
որոյ իցէ հարիւր ոչխար... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Յորժամ Աստուած նախասահմանէ...
ճ. 399ա-402բ ՃԲ. Քարոզ Չորրորդ կիրակէիս յետ տօնի Սուրբ Երրորդութեանն.
Եղերո՛ւք ողորմած որպէս Հայրն ձեր երկնաւոր... – Ի մէջ աւրինացն Մովսէսի եւ Աւետարանին է զանազանութիւն...
ճա. 402բ-6ա ՃԳ. Քարոզ Հինգերորդ կիրակէի յետ տօնի Սուրբ Երրորդութեանն. Վարդապետ
զամենայն գիշերս... – Քարոզօղքն Աստուծոյ
կոչին ձկնորսք...
ճբ. 406ա-9ա ՃԴ. Քարոզ Վեցերորդ կիրակէին յետ տօնի Սուրբ Երրորդութեանն. Եթէ
մատուցանիցես զպատարագն քոյ ի վերայ սեղանոյ... – Ըստ Օգոստինոսի. Ամենայն գործս
մեր պարտ է նկատել երիս իրս...
2. 255ա-67ա ԿԵ. Գիրք վասն Բանին մարմնացելոյ. Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց
ի մէզ... – Արդ, ի չորից աւետարանչացն պատուականագոյն
գտանի աւետարանիչն Յոհանէս...
3. 409ա-33բ ՃԵ. Գիրք Յարութեանն. Զի ինքն Տէր հրամանաւ ի ձայն հրեշտակապետի
եւ ի փող Աստուծոյ իջանէ յերկնից... – Սուրբն
Գրիգորիոս ասէ, թէ. Գալուստ Որդոյն Աստուծոյ
երկուս է...
4. 433բ-61բ ՃԶ. Գիրք դժոխոցն – Հարցումն.
Թէ հոգիք բաժանեալք ի մարմնոյն ի նմին ժամու կարե՞ն հասանել ի տեղիս իւրեանց: Պատասխանի
ասեմ, Թէ. Ոչ... կատարելապէս ասէ ի Գիրս դատաստանաց: Կատարեցաւ Գիրք դժոխոցն ի
փառս Քրիստոսի... ամէն:
5. 461բ-77բ ՃԷ. Գիրք վասն գալստեան Մեսիային, զոր ասեն անհաւատ հրէայքն,
թէ Մեսիան ոչ է եկեալ, այլ գալոց է – Խնդրի,
թէ Մեսիայն որ խոստացաւ յօրէնս եւ ի մարգարէս՝ եկեալ է... եւ վասն անօրէնութեանց
ձերոց դարձոյց զերեսս իւր ի ձէնջ, զի մի՛ ողորմեսցի: Եւ Քրիստոսի յուսոյն մեր փառք
յաւիտեանս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
477բ
Ըզձեզ աղաչեմ, օ՜վ հարք եւ եղբարք, կարդալով կամ օրինակելով զմի բերան յիշեցէ՛ք զՈւռուստակէսն եւ զծնօղսն իմ, եւ զհայրն իմ` Գրիգորն, եւ զվարդապետն իմ` զՆորայշինկու տէր Ըստեփանոսն եւ զծնօղն իւր, զորոք ուսեալ եմք ի գիրս: Դարձեալ յիշեցէ՛ք զծաղկարար` Յայրայպետն, որ բազում աշխատանք կայ ի վերայ սորայ: Դարձեալ յիշեցէ՛ք զՈւռուստակէսն, որ բազում աշխատեցաւ ի գրել սորայ. զմի բերան
թողութիւն վասն իմ մեղացն, եւ Աստուած թողու զձերմ (=ն): Թվին ՌՃԺԱ. (1662):
478ա
Յիշեցէ՛ք զստացող սուրբ գրոցս, որ կոչի Քարոզգիրք, զբարեմիտ եւ զհաւատարիմ պարոն`
Վաթանն եւ զծնօղսն իւր՝ հեզահոգի մահդասի խօջայ Բարսեղն եւ զկողակիցն հիւր՝ Մարիամն, եւ զորդիքն՝ զպարոն
Մինասն, Գրիգորն, եւ զվերոյգրեալ` Վաթանն, եւ ամենայն արեան մերձաւորսն իւրեանց զկենդանին եւ զհանգուցեալսն. որք:
Եւ զդստերքն իւր՝ Մասփուռն եւ զԱնային, որք ըստացան զսայ ի հալալ եւ ի յարդար
յ[ը]նչից իւրեանց, ի յիշատակ հոգոց իւրեանց եւ ի վայելումն քաջ եւ րաբունի` Մակուացի
Սահակ հեզայհոգի վարդապետին յիշեցէ՛ք եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք, եւ որք յիշէք՝ յիշեալ
լիջիք ի Քրիստոսէ եւ ի միւսանգամ գալստեան իւրոյ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն:
Հայր մեր որ յերկինս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
380բ, 385բ, 405բ, 467բ (անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
1բ (նոտրգիր, ԺԷ. դ) Նազարէս շատ բարեւ, Ռ. (1000) բարի իմ սիրելի աչաց:
ՆՇՈՒՄ՝
1ա «ՌՃԺԱ. – 1662, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2184
ԲԱՐԹՈՒՂԻՄԷՈՍ
ՄԱՐԱՂԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԴ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 286-2 (տե՛ս Պահպանակ)-1 (թռիչք
62) + 1 (կրկն.՝ 182). չգրուած` 1ա-2բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԴx12 (ԻԴ 8): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
19x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (միասիւն՝ 286բ) (16x 11,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 35: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը տախտակ. աստառը վանդակազարդ
կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (1-2) + 2, թուղթ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ճառ իմն: Թ-Ժ. դդ.: 1 (Ա) + 1 (Բ), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով, եզրահատուած: Մագաղաթ, երկսիւն (17x11), ուղղագիծ երկաթագիր, տող՝ 10 (Ա), 7 (Բ): Կարդալ՝ Աբ-Բբ, Աա-Բա «///զի կարեւորագոյնք են առ ի գիտութիւն նոցա, վասն որոյ եւ ասաց. Վասն մեղաց, զի ոչ հաւատան յիս... հանէին նորա ապտակ: Զայս զինուորքն գործ ///»:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը
գունափոխուած, լուսանցները թուլացած, տեղ-տեղ զանազան բծեր: Կազմի կաշին` քերծուած,
եզրերն ու մէջքը` մաշուած, դռնակի աստառը` քայքայուած, կապիչներն` ընկած: ԺԵ. դ. նորոգուած,
մի քանի թերթ կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Բարթողիմէոսի Մարաղացւոյ]
–
3բ-4ա [Ցանկ գրոցս]
– Ա. Քարոզ Մաթէոսի աւետարանչին... ԾԳ. Վասն
աղօթիցն (անաւարտ. ԺԵ դ. յաւելում):
ա. 5ա-13ա Ա. Նախերգանք Քարոզգրոց, զոր արարեալ է Բարդօլիմէոս ֆռանկ եպիսկոպոս եւ
թարգմանեալ ի Հայս... Երթայք քարոզեցէ՛ք եւ աշակերտեցէ՛ք զամենայն հեթանոսս... – [Վ]արդապետք ասեն, թէ. Անպատշաճ է զգիտութիւնս
խնաել...
բ. 13ա-6բ Բ. Քարոզ պահոց. Եւ պահեալ զԽ.
(40) տիւ եւ զԽ. (40) գիշեր... – Թագաւոր ոմն
կամեցաւ շինել աշտարակ...
գ. 16բ-21ա Գ. Այլ Քարոզ պահոց. Յայնժամ վարեցաւ
Յիսուս յանապատ – Գրեալ է Յուդիդ, թէ. Հողոփոռնես
չար իշխանն եկն զօրօք...
դ. 21ա-5ա Դ. Այլ Քարոզ պահոց. Յայնժամ վարեցաւ
Յիսուս յանապատ... – Իմաստունք ասեն, թէ. Գող
ոմն առներ բազում գողութիւն...
ե. 25ա-9բ Ե. Քարոզ խոստովանութեան վասն. Ապա
եթէ խոստովան լինիմք զմեղս մեր... – Ոմն կամեցաւ
որսալ աղաւնի...
զ. 29բ-33բ Զ. Այլ Քարոզ խոստովանութեան. Գրեալ
է գիրս Ելից... Երթիցուք երից աւուր զճանապարհ յանապատն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է լերինն վասն Բ. պատճառի: Ա. պատճառ՝ զի լեառն հաստատ է յոյժ...
է. 33բ-9բ Է. Այլ Քարոզ խոստովանութեան. Երթիցուք
երից աւուր ճանապարհ... – Եւ աստ գիտելի է,
զի գրեալ է ի գիրս Երրորդ թագաւորութեանցն Ժ. (10) գլուխ...
ը. 39բ-46ա Ը. Այլ քարոզ խոստովանութեան. Երթիցուք
երից աւուր յանապատ... – Վարդապետք ասեն, թէ.
Սուրբ Աստուածածինն նման է լերինն վասն Բ. պատճառի: Ա. պատճառ է՝ զի որ ի լեառն բնակէ՝
խաղաղութեամբ մնա...
թ. 46ա-9բ Թ. Քարոզ հրեշտակաց եւ հրեշտակապետաց...
Եղեւ պատերազմ ի յերկինս... – Իմաստասէրքն
ասեն, թէ. Ամենայն ինչ որ կա ի մէջ երկու հակառակաց...
ժ. 49բ-53բ Ժ. Եւ հարսանիք էին ի Կանա... – Գրեալ է ի Հռութ Թ. (9) գլուխ. Էր կին մի անուն
Նոեմի...
ժա. 53բ-6բ ԺԱ. [Վասն հարսանեացն. (ցանկից)]
– Եւ աստ գիտելի է, թէ զողջախոհութիւնն ոչ
թէ մարդիկ միայն սիրեն...
Մասն է նախորդ Քարոզի, առանձին գլխակարգուած:
ժբ. 56բ-60ա ԺԲ. Գիրք վասն սիրոյ. Այս է պատուէր
իմ՝ զի սիրեսջիք զմիմեանս... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է դրախտին...
ժգ. 60ա-5բ ԺԳ. Այլ Քարոզ վասն սիրոյ – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է աղբերի...
ժդ. 65բ-70ա ԺԴ. Քարոզ Գալստեան Տեառն յԵրուսաղէմ. Իբրեւ մօտ եղեն յԵրուսաղէմ...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուած ունի Բ.
(2) աթոռ...
ժե. 70ա-5ա ԺԵ. Քարոզ Ծաղկազարդին, Եւ ածին զէշն եւ զաւանակն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուած յոյժ մեծ է եւ բարձր...
ժզ. 75ա-80ա ԺԶ. Քարոզ եկեղեցոյ. Սրբեցի զտունն, զոր շինեցէր... – Ամենակարողն
Աստուած, որո իմաստութեանն ոչ գո բաւ...
ժէ. 80ա-5բ ԺԷ. Այլ Քարոզ եկեղեցո. Սրբեցի զտունն, զոր շինեցեր... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն է հարկ
հոգեւոր...
ժը. 85բ-8ա ԺԸ. Քարոզ Մեծի ուրբաթուն. Ասէ Պօղոս. Կտակ յետ մահու հաստատուն
կա... – Սովորութիւն է, յորժամ մեռանի
ոք ի յայլ տեղիս...
ժթ. 88ա-92բ ԺԹ. Քարոզ Մեծի Յարութեան Տեառն. Արդարեւ յարեաւ Տէր եւ երեւեցաւ
Սիմոնի... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն
նման է արծուի...
ի. 92բ-9բ Ի. Այլ Քարոզ Յարութեան. Երանի սրբոց որք ունիցին բաժին ի յարութեանն...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Օրն Գ. (3) յատկութիւն
ունի...
իա. 99բ-104բ ԻԱ. Քարոզ Համբարձման. Եւ եղեւ յօրհնելն զնոսա, մեկնեցաւ ի նոցանէ...
– Զկնի ջրհեղեղին, որ ամենայն մարդիկ մի լեզու
էին...
իբ. 104բ-8ա ԻԲ. Այլ Քարոզ Համբարձման... Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս համբարձաւ
յերկինս եւ նստաւ ընդ աջմէ Հօր... – Աղբիւրս
այս է աղբիւր կենաց...
իգ. 108ա-11բ ԻԳ. Այլ Քարոզ Համբարձման. Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս համբարձաւ
յերկինս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Այն իրքն
որ ծանր է եւ մրուրն ի խոնարհ...
իդ. 111բ-5բ ԻԴ. Վասն Գալստեանն Հոգւոյն Սրբոյ. Հուր եկի արկանել... – Վարդապետք օրինակ բերեն վասն սուրբ Աստուածածնին...
իե. 115բ-9ա ԻԵ. Քարոզ վասն գալստեան Հոգւոյն Սրբոյ. Հուր եկի արկանել...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Հայելին Գ. (3) ազգ
է...
իզ. 119ա-24ա ԻԶ. Քարոզ Հոգո գալստեան. Եւ երեւեցաւ նոցա բաժանեալ լեզուք...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն
նման է կարմիր ոսկո...
իէ. 124ա-6ա ԻԷ. Ամենայն ծառ որ ոչ առնէ պտուղ բարի հատանի... – Որդին Աստուծոյ յոյժ սիրէ զպտուղս հոգեւորս...
իը. 126ա-8ա ԻԸ. Զգոյշ լերո՛ւք ի սուտ մարգարէից... – Գրիգոր պապն հրամաէ, թէ. Նետ յարձակեալ յաղեղանէ...
իթ. 128ա-30բ ԻԹ. Ծառ բարի պտուղ բարի առնէ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Է ծառ ինչ, որ կոչի Անկնուս քասթուս...
լ. 130բ-3բ Լ. Ո՛չ կարէ ծառ բարի պտուղ չար առնել... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է պալասան ծառոյ...
Յաջորդ քարոզը ԼԱ-ի փոխարէն գլխակարգուած ԼԲ. եւ շարունակուած:
լա. 133բ-6ա ԼԲ. Գրեալ է ի Մակաբաեցոց Առաջին Գիրքն... Հրամաեաց թագաւորն
հանել զգեստն Յովնաթանու... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Ի Հնդիքս ի ծառ ինչ, որ կոչի Փերեդիքշօն...
լբ. 136ա-8բ ԼԳ. Եղեւ նա իբրեւ զնաւ շահաբեր... – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է աղեղանն...
լգ. 138բ-40բ ԼԴ. Եղեւ նա իբրեւ զնաւ շահաբեր... – Ասեն իմաստասէրքն, թէ. Կա ձուկն մի ի ծովն...
լդ. 140բ-3բ ԼԵ. Քարոզ խաչի. Այլ ինձ քաւ լիցի պարծիլ... – Վասն Դ.ս (4) պատճառի մոռանա ոք երախտիս ումեք...
լե. 143բ-7ա ԼԶ. Քարոզ քահանայից. Քահանայք սուրբ լինիցին Աստուծոյ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Յայնմ օրէ, որ մարդն անկաւ
ի ներքո անիծից...
լզ. 147ա-51ա ԼԷ. Այլ Քարոզ քահանայից. Քահանայք քո զգեցցեն զարդարութիւն...
– Եթէ լինէր երկիր մի, որ լցեալ լինէր հիւանդութեամբ...
լէ. 151ա-4բ ԼԸ. Քարոզ այլ հինգշաբաթին. Առ Յիսուս հաց, օրհնեաց եւ եբեկ...
– Նոյնպէս է եւ հոգեւորապէս: Գ. (3) տարի
եւ կէս անձրեւ...
լը. 154բ-8բ ԼԹ. Փորձեսցէ մարդ զանձն իւր... – Արդ, յետ մեղանչելոյն Ադամա լցաւ երկիրս հիւանդութեամբ մեղաց...
լթ. 158բ-62ա Խ. Քարոզ օծման հիւանդաց. Խիւանդանդանայցէ ոք ի ձէնջ...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Է. (7) ազգ է հիւանդութիւն
մարմնաւոր...
խ. 162ա-5բ ԽԱ. Եւ եմ հովիւ քաջ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածին նման է ոչխարի...
խա. 165բ-9ա ԽԲ. Ես եմ հովիւն քաջ... – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է ոչխարի, զի ոչխարն...
խբ. 169ա-71բ ԽԳ. Քարոզ Յովհաննու Մկրտչին. Ես ձայն բարբառոյ յանապատի...
– Այսպէս է եւ հոգեւորապէս, զի Սաւուղ...
խգ. 171բ-6ա ԽԴ. Քարոզ Պետրոսի առաքելոյն. Դու ես վէմ... – Վարդապետք օրինակ բերեն վասն սուրբ Աստուածածնին
եւ ասեն, թէ. Կայր ծով մի...
խդ. 176ա-7ա ԽԵ. զՅիսուս խնդրէք զնա զօրաց ի խաչ ելեալն... – Վասն Աստուածածնին ասէ Սողոմոն...
խե. 177ա-81ա ԽԶ. Տեսի ի ձեռին այնմ, որ նստէր ի վերայ աթոռոյն... – Յայսմանէ յայտնի է, զի կրկին է զօրութիւն...
խզ. 181ա-2գ ԽԷ. Յիշատակ ամենայն հաւատացեալ ննջեցելոց այսօր յեկեղեցո կարգեալ...
– Աստ ի կրկին իրաց տեսանել պարտ է...
խէ. 182գ-4բ ԽԸ. [Քարոզ վասն տօնի ամենայն սրբոց] – Տօն ամենայն սրբոցն վասն Դ. (4) պատճառի եդեալ եղեւ...
խը. 184բ-6ա ԽԹ. Սրբութիւն կուսին Մարիամու Խ. (40) աւուրբք յետ՝ Ծննդեան
Տեառն եղեալ է – Այլ սրբութիւն վասն այն ասի,
զի Կոյսն սուրբ եկն ի տաճարն...
խթ. 186աբ Ծ. Տո՛ւր ինձ ջուր ըմբելո
– Այս բանք ծառային Աբրահամու, որ ցանկութիւն
ունէր ըմբել ջուր...
ծ. 186բ-7բ ԾԱ. Իբրեւ լուաւ Յովհաննէս ի բանդին զգործսն Քրիստոսի... – Ի յԱւետարանն
այս յետ այնմ, որ սքանչելօք եւ վարդապետութեամբն Քրիստոսի...
ծա. 187բ-8բ ԾԲ. Առաքեցին հրեայքն յԵրուսաղեմէ քահանայս եւ Ղեւտացիս առ Յովհաննէս...
– Ա. Զի Յովհաննէս ոչ էր լոյսն ճշմարիտ...
ծբ. 188բ-90բ ԾԳ. Յորժամ յաղօթս կենայք, մի՛ շատախօս լինիք – Բեռնարդոս. Միջնորդ է միայն յատուկ ապաւէն վիրաւոր հոգոյն
աղօթքն է...
ծգ. 190բ-1ա ԾԴ. Եւ յարուցեալ ի ժողովրդենէ անդի եւ եմուտ ի տուն Սիմոնի... – Ելանելն
Յիսուսի արտաքս ի ժողովարանէն հրէից...
ծդ. 191աբ ԾԵ. – Բնականապէս տեսանելի
է, զի յորժամ կամի ոք զերկիր ի քաջ եւ ի բարի պտղաբերութիւն ածել...
ծե. 191բ-3բ ԾԶ. – Երկրորդապէս ճառիւք
քարոզ տամք ննջեցելոց...
ծզ. 193բ-5բ ԾԷ. Ողորմեցարո՛ւք ինձ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Յորժամ ոք արկեալ լինի ի բանդ...
ծէ. 195բ-9ա ԾԸ. Այլ որ հաստատեաց մեզ ձեօք հանդերձ ի Քրիստոս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածին նման է
քարի մի...
ծը. 199ա-202ա ԾԹ. Կնքեցից զծառայս Աստուծոյ իմոյ ի ճակատս նոցա – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածին նման է
ալմաս քարի...
ծթ. 202ա-3բ Կ. [Քարոզ երրորդ ննջեցելոցն] – Երրորդ պատճառն է, զի քարոզ տամք ննջեցելոցն...
կ. 203բ-4ա ԿԱ. Կարէք զբաժակն իմ ըմբել... – Նախ՝ ի բանս այս տարակուսելի է...
կա. 204ա-6ա ԿԲ. Մի՛ բանպասէք զմիմեանս...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Միջնորդութեամբ սուրբ
Աստուածածնին...
կբ. 206ա ԿԳ. Որպէս փափաքէ եղջերու յաղբերս ջուրց... – Եղջերուն
յորժամ հիւանդ կամ նետով խոցած լինի...
կգ. 206աբ ԿԴ. [Վասն պահոց] – Պահք չորս եղանակացն ի Կալիստոսէ պապէն եղեալ եւ լինի յամին Դ. (4) անգամ...
կդ. 206բ-9ա ԿԵ. Այր ոմն էր մեծատուն եւ ագանէր
բեհէզս... – Ասացեալ են իմաստունքն, թէ. Է
ակն ինչ, որ կոչի տպազիոն...
կե. 209բ-11ա ԿԶ. Քարոզ մեծատանն (խորգր.՝ այլ ձեռքով) – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է աղբեր...
կզ. 211ա-3բ ԿԷ. Որդիք քո որպէս նորատունկ ձիթենո շուրջ զսեղանաւ քո...
– Ամենակալն Աստուած, բազում ամլոց, որոց
ոչ գոյր զաւակ, ետ...
կէ. 213բ-6ա ԿԸ. Եւ այր ոմն գործեաց ընթրիս... – Իմաստունք ասեն, թէ. Ակն մի, որ կոչի ագաթէս...
կը. 216ա-9ա ԿԹ. Եթէ ակն քո գայթակղեցուցանէ զքեզ, խլեա՛ զնա... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է այգաստեղին, որ է Արուսեակն...
կթ. 219ա-22ա Հ. Ճրագ մարմնո ակն է... – Գրեալ է ի Չորրորդ Թագաւորութեանց Դ. (4) գլուխ, թէ. Կին մի աղաղակէր...
հ. 222ա-5ա ՀԱ. Յորժամ յաղօթս կայցէք, ասացէ՛ք՝ Հայր մեր... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ կոյսն նման է ծաղկի...
հա. 225ա-8ա ՀԲ. Եղեւ օր մի եւ անց Եղիսէ ի Սոմնաս... – Եղիսէ մարգարէն զԱստուած ցուցանէ...
հբ. 228ա-30բ ՀԳ. Զի որպէս փայլակն որ ելանէ յԱրեւելից... – Սովորութիւն է թագաւորաց եւ իշխանաց, զի յորժամ
ինքեանք անողորմք եւ ագահք լինին...
հգ. 230բ-3բ ՀԴ. Զի որպէս փայլակն, որ ելանէ յԱրեւելից... – Վարդապետք
ասեն, թէ. Սուրբ սէրն, որ հաստատ է, պարտի ունել Բ. (2) ոտս...
հդ. 233բ-7ա ՀԵ. Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Յորժամ պատերազմ լինի ի
մէջ մեծամեծաց...
հե. 237ա-41ա ՀԶ. Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ... – Գրեալ է Արիստոսէլ ի Գիրս չորս տարերացն, թէ. Էր ճանապարհ մի...
Սա մասն է նախորդ Քարոզին, առանձին գլխակարգուած:
հզ. 241ա-5ա ՀԷ. Եւ իբրեւ լցան աւուրք ութ թլփատել զնա... – Վարդապետք ասեն. Թէպէտ ունէին նահապետքն...
հէ. 245ա-8բ ՀԸ. Ի քէն է, Տէ՛ր, աղբիւր կենդանութեան – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է աղբեր վասն Գ. (3) պատճառի...
հը. 248բ-52բ ՀԹ. Եւ իբրեւ լցան աւուրք սրբութեան, ըստ օրինացն Մօսիսի, ածին
զմանուկն յԵրուսաղէմ... – Էր թագաւոր ոմն,
որ շինեաց դարպաս... Թագաւորն՝ Աստուած եւ դարպաս՝ աշխարհս...
հթ. 252բ-6ա Ձ. Եւ իբրեւ ածին ծնօղքն զմանուկն Յիսուս առնել նոցա ըստ սովորութեան
օրինացն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն
նման է հաւի մի. որ կոչի ալթիօն...
ձ. 256ա-60ա ՁԱ. Եւ առաքեցաւ Գաբրիէլ հրեշտակ Աստուծոյ ի քաղաք մի Գալիլեացոց...
– Սովորութիւն է աղքատաց եւ դիւրին է նոցա
ողորմութիւն խնդրել...
ձա. 260ա-4բ ՁԲ. Ողջոյն, Մարիամ, լի շնորհօք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Թագաւոր ոմն ունէր ակն մի յոյժ պատուական...
ձբ. 264բ-6բ ՁԳ. Եւ նշան երեւեցաւ յերկինս. կին մի արկեալ զիւրեաւ զարեգակ...
– Գրեալ է յԵրկրորդ Թագաւորութեանց Զ.
(6) գլուխ. Չոգաւ Դաւիթ եւ եհան զտապանակն... Դաւիթ որ թարգմանի՝ Բաւական...
ձգ. 266բ-7ա ՁԴ. Տուն իմ տուն աղօթից կոչեսցի
– Վարդապետք ասեն, թէ. Ի զգալի աշխարհս Դ.
(4) ազգ տուն կա...
ձդ.
267ա-9ա ՁԵ. Ոչ ոք կարէ երկուս տէրանց ծառայել...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուած բարձրեալն
ոչ այնպէս հանգչի...
ձե. 269ա-71բ ՁԶ. Մի՛ ննջէք, արի՛կ եւ կացէ՛ք յաղօթս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Դ. (4) յեղանակաւ ասի քուն...
ձզ. 271բ-6բ ՁԷ. Տէր հան ի բանդէ զանձն իմ...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Է ակն մի երկնագոյն,
որ կոչի` Սափիրա...
ձէ. 276բ-9ա ՀԸ. Եթէ ոք եպիսկոպոսութեան ցանկա,
բարիոք գործո ցանկա... – Վարդապետք ասեն, թէ.
Արեգակն յորժամ հեռի է յերկրէ, ո՛չ ջերմացուցանէ
զերկիր...
ձը. 279բ-81բ ՁԹ. Ծագեսցէ աստղ ի Յակոբայ...
– Ասեն վարդապետք, թէ. Աստղ այս, որ անկաւ
յերկնից...
ձթ. 281բ-4ա Ղ. Խոստովանիմ զքեզ, Տէր, զի բարկացար
ինձ եւ դարձուցեր զսրտմտութիւն քո յինէն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Ապաշխարութիւնն մեծ զօրութիւն ունի...
ղ. 284ա-6ա ՂԱ. Ոչ է պիտո բժիշկ ողջաց... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուծոյ ողորմութիւնն ի
վերայ մեղաւորաց Տեառն լինի բազում կերպիւ... զի բժշկեսցուք:
Բ.
Յաւելագրութիւնք, ԺԵ. դ.
1. 3ա [Քաղուածոյ բանք]
ա. Քրիստոս Խ. (40) ամիւ քարոզեաց աշխարհս...
բ. Բ. (2) հետ ուտելն մարդո նման է, Գ. (3) հետ [ուտ]ելն
անասնո նման է:
գ. Ի՞նչ օգուտ է ինձ բանալի ոսկի, որ ոչ բանայ դուռն...
2. 286բ [Քարոզ /// – Վարդապետ]ք ասեն, թ[է. Աստուածածինն]
նման է ծիծ]ռան...
Յաւելագրուած է յիշատակագիր ֆրա Յոհանի ձեռքով 1412ին (տե՛ս 4բ):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 3ա (ԺԵ. դ.)
Կեծկոյ է, տէր Բարդօղէմէոսի բերած:
2. 4բ Ես` Յոհան վարդապետս վկայ եմ: Ես` ֆրա Ղուկաս վկա: Ես` ֆրա Ղուպա՞ր քարոզս վկա
եմ: Ես` ֆրա Յոհանս վկա եմ: Թվին մարդեղութեան ՌՆԺԲ. (1412): Աստուած վայել տացէ:
5ա
Ես` տէր Ջօմս (Ջերօնիմո՞ս) արհեպիսկ[ոպոս] ծախեցի զիմ Քարոզագիրքս
ֆրա Կարապետին ԲՃԾ. (250) դեկան:
Տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 140:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
5ա, 286բ (լատինատառ, Ջերօնիմոս եպիսկոպոսի վերին մասում Աստուածամայրը մանկան
հետ, ներքեւում` Ջերօնիմոս եպիսկոպոսի նկարը:):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
3ա Եղկելոյս վայ... 4բ Լահ ի լահա... 286բ Ձայն ահեղ Գաբրիէլեան...:
ՆՇՈՒՄ՝
1ա «ԺԴ., Մ[եսրոպ] եպս.»:
2185
ԲԱՐԹՈՂԻՄԷՈՍ ՄԱՐԱՂԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԴ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 353+3 (կրկն.՝ 44, 118,
152): ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԲx16 (Ա, Ը չիք, Բ, Ի 14, Դ, Ե, Է, Ժ, ԺԸ 15, Թ 6, ԻԲ 11) +Ա-Դ (Դ-Ե
պրակների միջեւ) x16 (Ա 15, Բ-Գ 14): ՆԻՒԹ՝ թուղթ (ԺԸ. դ. յաւելում՝ 55-56): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
18,8x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (15,7-16,2x10,1): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (նոտրգիր՝ 55ա-6բ):
ՏՈՂ՝ 35: ԿԱԶՄ՝ մուգ շագանակագոյն կաշի՝ երկու կապիչներով, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝
վանդականախշ բամբակէ կտոր (2011 թ.): ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), սպիտակ թուղթ
(2011 թ.):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար, սկզբից եւ վերջից
պակասաւոր, խոնաւութիւնից լուսանցները գունափոխուած, թուլացած եւ բամբակացած,
անկիւնները՝ 1-5, 352-353՝ քայքայուած, բնագիրը կիսով չափ վնասուած: ԺԸ. դ. նորոգուած
եւ լրացուած՝ 55ա-6բ: Ի. դ. նոյնպէս նորոգուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-353բ [Քարոզգիրք Բարթողիմէոսի Մարաղացւոյ]
Տե՛ս
ձեռ. 2184, 3բ-286ա. Ցանկ/չիք: ա/45ա-57ա: բ/57ա-62ա: գ/1ա-7ա (սկ. «[ի] քաղաքին
Բեդուլայ»): դ/7ա-14ա: ե/14ա-21բ: զ/21բ-8ա: է/28ա-37ա: ը/37ա-44դ (վրջ. «Գ. ֆարսանկ ճանապարհ ոչ կարեմ
վճարել»): թ/160բ-6բ: ժ/90ա-6բ: ժա/96բ-101բ: ժբ/101բ-7բ: ժգ/չիք: ժդ/279բ-85բ: ժե/285բ-93բ: ժզ-ժը/չիք: ժթ/293բ-5բ, 149աբ, 296ա-9բ: ի/299բ-310բ:
իա-իթ/չիք: լ/150ա-2ա (սկ. «թէ ոչ կարէ
ծառ»): լա/չիք: լբ/185ա-90բ: լգ/152գ-5ա: լդ/152գ (սկ. «[առաք]եցաւ
առ մեզ»): լե/155ա-60բ: լզ/345ա-51ա: լէ/351ա-3բ (վերջից թերի եւ եղծուած): լը/321ա-8ա: լթ/328ա-35ա: խ/126ա-34ա: խա/չիք: խբ/335ա-44բ: խգ/310բ-5ա: խդ/315ա-21ա: խե/չիք: խզ/177ա-85ա: խէ-ծե/չիք: ծզ/139ա-43բ: ծէ/134ա-9ա: ծը-ծթ/չիք: կ/143բ-7բ: կա/չիք: կբ/260ա-4ա: կգ/171ա-7ա: կդ-կզ/չիք: կէ/166բ-71ա: կը/152աբ: կթ-հ/չիք: հը/107բ-15ա: իթ/62ա-9բ: ձ/69բ-73բ: ձա/74ա- 82ա: ձբ/82ա-90ա: ձգ/147բ-8բ (վրջ. «զի ոչ միայն բաւական է, թէ ոք
փրկի»): ձդ/չիք: ձե/190բ-5բ: ձզ/202ա-7բ: ձէ/225ա-36բ: ձը/253բ-60ա: ձթ/207բ-12ա: ղ/236բ-41բ: ղա/241բ-6բ: Օրինակս թերի է եւ ունի 57 քարոզ՝ խառն
դասաւորութեամբ. դրանցից 50-ը յղւում են [Արտաքոյ Քարոզգրքից]
ա. 195բ-202ա ԽԱ. Դարձեալ Քարոզ վասն օքտի հոգոց. Մի՛ հոգայք վասն հոգոց ձերոց... –Վարդապետք ասեն, թէ. Հոգիքն Գ. (3) կերպիւ է...
բ. 212ա-8բ ԽԴ. Քարոզ ամենայն սրբոց. Երանի ամենեցուն, որ բնակեալ են ի
տան Տեառն... – Հրամայէ սուրբ առաքեալն Պօղոս,
թէ. Գիտութիւն հպարտացուցանէ...
գ. 218բ-25ա ԽԵ. Երկրորդ Քարոզ ամենայն սրբոց. Երանի ամենեցուն, որ բնակեալ
են ի տան Տեառն... – Կարասն յորժամ լի է գինով,
յորժամ առաւել լնուն...
դ. 246բ-53բ ԽԹ. Քարոզ ի վերայ բանին, որ Քրիստոս սրբեաց զբորոտն. Տէ՛ր,
եթէ կամիս՝ կարող ես... – Հիւանդն յորժամ ծանր
ունի զցաւն, ոչ է պարտ ի փոքր հաքիմ երթալ...
ե. 264ա-8բ ԾԲ. Քարոզ վասն Քրիստոսի մարդեղութեանն. Ահաւասիկ սա կայ ի
գլորումն եւ ի կանգնումն բազմաց... – Վարդապետք
ասեն. Հոգեւորապէս օրինակ զարեգակն՝ Քրիստոսի եւ զլուսին՝ սուրբ Աստուածածնին...
զ. 268բ-74ա ԾԳ. Քարոզ վասն ողորմութեան. Եղերո՛ւք գթած... – Վարդապետք ասեն, թէ. Ի հանդէս արքայութեան երկնից
դատաստանն...
է 274ա-9բ ԾԴ. Այլ Քարոզ վասն ողորմութեան. Եղերո՛ւք գթած... – Վարդապետք ասեն, թէ. Բազում պատճառաւ պարտ է
մեզ ողջոյն տալ սուրբ Աստուածածնին...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
45ա
(ԺԸ. դ.), Փառք համագոյ, անբաժանելի եւ միասնական սուրբ Երրորդութեանն` Հաւր եւ Որդւոյ
եւ Հոգոյն Սրբոյ, այժմ եւ: Ով ոք հանէ գերքս <հանէ> դռանէս, կապած լինի Հռոմայրու
Սուրբ Նշան խաւար լուս տա ամենայնէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
45ա քարոզ նախեր (կարմրագիր), Զաստուած իմ Տէր սուրբ նշանս:
2186
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Էջմիածին |
ՌՄԺԷ. – 1768 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Ստեփաննոս աբղյ. Ճուղայեցի:
ԹԵՐԹ՝ 232+1 (կրկն.` 4). չգրուած՝
1ա-2բ, 228ա-32բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԹx12+1x5: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 18,7x
14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (15,5x11): ԳԻՐ՝ նոտրգիր, շղագրանման: ՏՈՂ՝ 26: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ վանդակաւոր կապոյտ կտաւ, այժմ՝
թղթապատ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից եւ վերջից
պակասաւոր, խոնաւութիւնից թուղթը գունափոխուած եւ սեւացած, տեղ-տեղ թուլացած, լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, ցեցակեր, բնագիրը՝ վնասուած՝ (207ա-216): Կազմի
կաշին` քերծուած, ցեցակեր, եզրերը` մաշուած: ԺԹ. դ. նորոգուած, կազմը` կարկատուած
եւ աւելացուած 1-2, 228-232 չգրուած թերթերը:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
3ա-227ա [Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս
ձեռ. 2212, 124ա-318ա. Առջբ/3ա-4ա (սկ. «/// յատկացոյց նաեւ զիս ի հասարակ
ժողովրդականացն...»): ա/4բ-6ա: բ/6ա-9բ: գ/10ա-2ա: դ/12ա-4ա: ե/14ա-6բ: զ/17ա-9ա: է/19բ-21բ: ը/21բ-4ա: թ/24ա-9ա: ժ/29ա-31բ: ժա/32ա-3բ: ժբ/33բ-6բ: ժգ/36բ-9ա: ժդ/39ա-42բ: ժե/43ա-5բ: ժզ/45բ-8ա: ժէ/48ա-50ա: ժը/50ա-2ա: ժթ/52բ-6ա: ի/56ա-9ա: իա/59ա-61բ: իբ/61բ-2բ: իգ/62բ-5ա: իդ/65ա-7բ: իե/67բ-9բ: իզ/69բ-72բ: իէ/72բ-5ա: իը/75ա-8բ: իթ/78բ-81ա: լ/81ա-3ա: լա/83բ-5բ: լբ/85բ-7բ: լգ/87բ-9բ: լդ/89բ-91ա: լե/91բ-3ա: լզ/91ա-5բ: լէ/95բ-7բ: լը/97բ-9բ: լթ/99բ-101ա: խ/101ա-4ա: խա/104ա-7ա: խբ/107ա: խգ/107ա-8ա: խդ/108ա-10ա: խե/110ա-1բ: խզ/111բ-3ա: խէ/113ա-4ա: խը/114աբ: խթ/114բ-6բ: ծ/116բ-9բ: ծա/119բ-21ա: ծբ/121ա-31բ: ծգ/131բ-3բ: ծդ/134ա-5բ: ծե/135բ-7բ: ծզ/138ա-40ա: ծէ/140ա-2ա: ծը/142ա-4ա: ծթ/144ա-6բ: կ/146բ-8բ: կա/148բ-50բ: կբ/150բ-2ա: կգ/152ա-4ա: կդ/154ա: կե/154ա: կզ/154ա-5բ: կէ/155բ-7բ: կը/157բ-60բ: կթ/160բ-3բ: հ/163բ-5բ: հա/165բ-7բ: հբ/168ա-9ա: հգ/169ա-71բ: հդ/171բ-4ա: հե/174բ-6ա: հզ/176ա-8բ: հէ/178բ-80բ: հը/180բ-2ա: հթ/182ա-5ա: ձ/185ա-6բ: ձա/186բ-8ա: ձբ/188ա-90ա: ձգ/190ա-1ա: ձդ/191աբ: ձե/192ա-3բ: ձզ/193բ-6ա: ձէ/196բ-7ա: ձը/197բ-9ա: ձթ/199ա-200ա: ղ/200ա-1բ: ղա/201բ-2բ: ղբ/202բ-5բ: ղգ/205բ-7ա: ղդ/207ա-8բ: ղե/208բ-9բ: ղզ/209բ-11ա: ղէ/211ա-2բ: ղը/212բ-3բ: ղթ/213բ-4բ: ճ/214բ-5բ: ճա/216ա: ճբ/216բ-7ա: ճգ/217ա-8ա: ճդ/218բ-9բ: ճե/219բ-21ա: ճզ/221ա-2ա: Ցանկ/224ա-7ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
197ա
Զներգեւեալ յոգի, զանպիտան գծօղ սորին, զմիաբան Սրբոյ Աթոռոյս Էջմիածնի՝ զՍտեփանոս եւեթ աբեղայս Ճուղայեցի յիշեցէ՛ք
ի Քրիստոս կրկին ծնօղօքս, եւ ձեզ յիշողացդ ի բարի եւ մեզ յուսողացս ի հողի առհասարակ
Տէր ողորմեսցի: Ի ՌՄԺԷ. (1768) եւ ի Սուրբ Էջմիածին գրի:
222ա
Փառք, պատիւ եւ իշխանութիւն Աստուծոյ՝ Հօր Ամենակալի եւ Որդւոյ նորա Յիսուսի Քրիստոսի
եւ անճառելի բղխմանն իւրոյ Հոգւոյն Ճշմարտի, ի ներկայս, յանցելոյն եւ առաջիկայէն
եւ ամենայն յաւիտենից. ամէն: Որ եհաս ի թիկունս տկարութեան իմոյ եւ հասոյց ի
վախճան եւ յաւարտ սորին ըստ իւրում անքանակ ողորմութեամբն եւ գթութեամբն: Արդ, գծեցաւ
սա ի թուականութեան Հայկեանս ցեղի ՌՄԺԷ. (1768) ամին. ի դուռն Սրբոյ Էջմիածնի, եւ հայրապետութեան տեառն Սիմէօնի երջանիկ կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց՝ սոյն
շարահիւսողի գրքոյս: Արդ, աղաչեմ զհանդիպողսդ, որք հանդիպիք սմա, մի դանդաղիք`
զանարժան զՍտեփաննոս աբեղայս յիշել հանդերձ
ծնողիւքս իմով միով Հայր մերիւ, որ եմ ի քաղաքէն Նոր Ճուղայու, եւ դուք յիշողքդ յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ
մերմէ. ամէն: Հայր: Նա եւ գրիս պակասութեանն խնդրեմ ներել, զի կարն մեր այս էր, մանաւանդ
վասն իմ կարդալոյ աղագաւ գրեցի կարի շեշտիւ եւ յոյժ նեղութեամբ, բաւ է ձերում վեհանձնութեանն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
227բ
(Ստեփանոս գրչի) Թւին ՌՄԼԳ.ին (1784) հոգէլոյս հայր վարդապետն մեր
փոխեցաւ առ Տէրն համայնից, ի քաղաքն Աղքերման, ի յունվար ամսոյ վերջն, ի աւուրն չորեքշաբթի, եւ ի հինգշաբաթ օրն թաղեցաք
զնա ի գերեզմանի, որ էր տօն Ոսկեանց քահանայիցն, /// որոց ոսկեփայլ աղօթիւք նոցին
ողորմածն Աստուած /// զհոգի հանդերձելոյն ի օրն վերջին եւ ///:
ՆՇՈՒՄ՝
1ա «ՌՄԺԷ. – 1768, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2187
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
298-1 (տե՛ս Պահպանակ): ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն անզարդ կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
սեւ սատին։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ. 298), թուղթ (վերջից):
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մարկոսի: Թ-Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ), սկզբից, ստացուած վերից վարից եզրահատուած
կէս թերթի ընդլայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, միասիւն (նախապէս` երկսիւն)
(20,5x10), բոլորգիծ երկաթագիր, 13 տող: Կարդալ` Աա-Բբ, Աբ-Բա «[սերմ]նացան... բարձցի
ի նմանէ» (Դ. 20-25):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմի կաշին քերծուած, եզրերը՝ մաշուած, ցեցակեր, կիսով չափ ձեռագրից անջատուած:
ԾՆԹ. Այս ձեռագրի առաջին մասը (տես ձեռ. Ա.) 1898 թ. Գալուստ
Տէր Մկրտչեանը անջատել է կազմից եւ պահել առանձին: Յետագայում այն կրկին միացուել
է:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԵ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 104
(1-104). չգրուած՝ 16բ, 33բ, 104բ: ՊՐԱԿ՝ 11x12 (Բ, Ե 4, Գ 10, Դ 3, Զ 9, ԺԱ 14)։ ՆԻՒԹ՝
մագաղաթ (կրկնագիր)։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,5x11,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,5x8)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր`
(հինը` մանր ուղղագիծ երկաթագիր)։ ՏՈՂ` 21-24:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմահան,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ: Ձեռագրից կտրուել հանուել
են մի շարք չգրուած թերթեր. այդ են ցոյց տալիս անզոյգ մնացած՝ 27, 28, 29, 42, 104
թերթերը:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1ա-15բ
Վանական վարդապետին ասացեալ Յաղագս
տարէմտի – [Յ]որժամ Աստուած զՄովսէս ի լեառն եհան...
2. 17ա-33ա
Նուաստ Տիրատրո Տեսութիւն ի բան
Աւետարանին Մաթէոսի. [Գ]իրք Ծնընդեանն Յիսուսի
Քրիստոսի` որդոյ Դաւթի, որդոյ Աբրահամու – Արդ, տեսցուք
նախ, թէ յամենայն աստուածաշունչ տառից...
3. 34ա-82բ
[Տիրատրոյ. ձեռ. 2178, 211ա] [Ա]մէն
ասեմ ձեզ, զոր կապիցէք յերկրի, եղիցի կապեալ յերկինս... – [Զ]մի ունելով
աղբեր ջրոյ բնութիւն... 51ա-82բ Դարձեալ ասեմ
ձեզ, թէ երկու ի ձէնջ միաբանեսցին յերկրի... – [Ա]րդ, ճշմարտիւ
գիտեմք, զի նախ առաքելոցն խոստացաւ...
4. 82բ-104ա
Տիրատուր վարդապետի Տեսութիւն ի
բան սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Մինչդեռ նա խօսէր, ահա ամպ մի հովանի եղեւ ի վերայ
նոցա... – [Ե]կեղեցի սուրբ պատկեր է աստուածային փառացն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
16ա (ԺԸ. դ.) Այս է. Բ. (2) լիտր` Այվազ, Ա. (1) լիտր` Վարդում, Ա. (1) լիտր`
աշուխ Արութիւն. Ա.
(1)` կոդամ Արութիւն, Ա.
(1) լիտր` Ատիպէկ, Բ.
(2) լիտր` Յոհան, Ա.
(1) լիտր` Մարտիրոս, Գ.
(3) լիտր` Աւաք, Բ. (2) լիտր`
դուլկար Այվազ, Ա.
(1)` Տէրտէրըն, կէս լիտր` Մուքէլ, կէս լիտր` Սուք[ի]աս, Ա. (1) լիտր`
մաճկալ Արութիւն, Ա.
(1) նուկի` չարչին, կէս լիտ[ր]` Վառվառ:
16բ (Նոյն ձեռք) Այս է. Գ. (3) լիտր` Փանոս, Ա. (1) լիտր կորդամ` Արութիւն, Բ. (2) լիտր`
Ափէլ, Ա. (1) լիտր`
Մահմատ աղէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1ա (երիցս) Քրիստոսի
ծառայ Յոհաննէս. ՌՃՁԲ.
(1733):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ՉՂԵ. – 1346 |
Գրիչ` Թորոս
Տարօնացի: ՍՏԱՑՈՂ` Մարտիրոս քհյ. Սանահնեցի:
ԹԵՐԹ՝ 193 (105-297): ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx12 (Ա 11)+Ա-Ժx12 (Ը 14)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,7x11,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13x 9)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր` (լրացնողների`
ա. 286ա-97ա, բ. 297բ)։ ՏՈՂ` 24 (բ. լրացնողի` 29):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 105ա: Զարդագիր` թռչնագիր (105ա): Գոյներ` կարմիր, դեղին:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից
եւ վերջից պակասաւոր, լուսանցները խոնաւութիւնից գունափոխուած եւ շուրջանակի ցեցակեր
(235-237 թերթերից մնացել է հազիւ կէսը): Նախկինում նորոգուած եւ լուսանցները տեղ-տեղ
կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 105ա-21բ Ի բանն, որ ասէ. Ձայն Տեառն ի վերայ
ջուրց եւ... Կիրակոս վարդապետի Եզընկեցոյ արարեալ: Օգնեա՛ Հոգի Աստուծոյ – Արուեստաւորք
եւ մակացուք նախ եւ առաջին...
2. 121բ-43բ
[Մեծ հռետորին Հայոց Եսայեայ. ձեռ.
2178, 19ա] Ի բանն, որ ասէ. Զորս եդ Աստուած յեկեղեցոջ այս են. Նախ` զառաքեալս
– Զաստուածային ճառել զբան եւ զգործս...
3. 143բ-62բ [Քարոզ շարադրեալ մեծին Տիրատրոյ
անարժան վարդապետի, ի բան Սաղմոսին, որ ասէ. ձեռ. 404, 289ա]. Երանեալ է այր, որ
երկնչի ի Տեառնէ... – Որպէս լուաք, ուրեմն, ի հոգիընկալ եւ յաստուածամերձ արանց...
4. 163ա-73բ Պատճառք Յարութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի
Քրիստոսի բանիս, որ առընթեր. Եւ ահա շարժումն մեծ... – Ասէ. ուրեմն,
ի բանս իւր` ի Թուղթսն որ առ հռոմայեցիսն...
5. 173բ-5բ Նախերգան [Տիրատուր վարդապետի. ձեռ.
2178, 224բ] – Ասաց ոմն իմաստուն, թէ յաղագս բաւական արհեստիս վարժողական...
եւ ստուգապէս ճշ/// (շար. թափուած):
6. 176ա-9ա Նախերգան – Աստուածն Բան
հրամայէ ուրեք յիւրում վարդապետութիւնն...
7. 179ա-90բ Նախերգան բանիս. Մահ մարդոյ հանգիստ
է իւր – Աստուածային անմահ գանձուցն հազարապետն եւ մեծ խոստովանողն
Քրիստոսի Պօղոս...
8. 190բ-8ա Տեառն Յովանիսի Սիւնեաց եպիսկոպոսի,
ի բան, որ ասէ. Եւ ասէ ցիս Տէր. Այդ դուռնդ փակեալ կացցէ... – Աստուածային
արարչագործ բանիւն կրկին իմն էութեամբ...
9. 198ա-213ա Յոհանէս վարդապետի ասացեալ ի Պայծառ
այլակերպութիւն Տեառն ի Թաբօր լերինն – Թէպէտ եւ հրաման ի Տեառնէ ընկալաք`
ոչ հոգալ...
10. 213ա-20ա Յորդորակ – Արդ, այսոքիկ
այսքան եւեթ բաւականասցին ի յոքունցն գովեստից...
11. 220ա-34բ Ի բանն, որ ասէ. Բանն մարմին եղեւ
եւ բնակեաց ի [մեզ, Տիրատրոյ վարդապետի ասացեալ] – Որպէս աւրէն է
հրոյ մշտաշարժ գոլով ջերմութեամբ...
Խորագրի փակագծուած հատուածը քերուած:
12. 234բ-45ա Եռամեծի վարդապետի Եսայեայ Սուղ
ինչ պատճառ ձեռնադրութիւն քահանայի – Սկիզբն ամենայն բարեաց է անժամանակն
Աստուած...
13. 245ա-67ա Նախերգան Տեառնընդառաջին՝ Կիրակոս
վարդապետի արարեալ – Հուր է սէրն Քրիստոսի / Եւ յոգիս մաքուրս բորբոքի...
14. 267ա-86ա Ի բանն, որ ասէ. Ես եմ հովիւն քաջ,
Յոհանէս վարդապետ մականուն Պլուզ – Ասէ ոմն յիմաստնոցն. ՅԱստուծոյ...
15. 286բ-96բ Ի բանն, որ ասէ թէ. Ահա կառք չորք
ելանէին ի մէջ երկուց – Բազում ինչ առնեմք, զորս ոչ կարեմք...
16. 296բ-7բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց.
Զիա՞րդ Բանն Աստուած ծնեալ ի Հաւրէ յառաջ քան զյաւիտեանս, անսկիզբ ասի: Պատասխանի.
Զիարդ տառ եղ[ա]կանքս է, որոց ապացոյց գոյ... ընդ որում դատաստանս վարի Դաւիթ ասելով
/// (շար. թափուած):
Բ. Յաւելագրութիւն,
ԺԵ-ԺԶ դդ.
212բ [Գիր ջերման] – Կապեմ
զամենայն ջերմ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
162բ Զծրօղ Թորոսս յիշեա՛
եւ ասա՛ միշտ Տէր ողորմեա՛: Ի թվին Հայոց ՉՂԵ. (1346):
233ա (Քերծուած) /// Յիշ[եա] առ Տէր ///
245ա Զստացօղ սուրբ Ասացուածոցս` զՄարտիրոս քահանայ Սանահնեցի եւ զծրող` Թորոս Տարօնեցի, աղաչեմ
զձեզ, յիշեցէ՛ք զմեզ մաքուր աղօթիւք: Ի թուիս Հայոց ՉՂԵ. (1346):
Տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 351:
296բ (Այլ ձեռքով) զ գ ծ թ ի ժ գ ե ի ժ ե գ բ ե զ բ ց թ ռ կ
ռ ծ բ գ բ ե ռ լ (՞): Թէ գիտես, կարդա, թէ չէ` զձեռտ յերեսիտ դիր ու հայեաց:
ՆՇՈՒՄ՝ Աստառ Ա-ին փակցուած
թուղթ՝ «ՉՂԵ – 1346, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2188
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԵ. դար |
ԹԵՐԹ`
272. չգրուած` 42ա: ՊՐԱԿ` Ա-Դx12 (Ա 11, Դ 8) + Ա-ԺԹx12 (ԺԲ 10, ԺԹ 11): ՆԻՒԹ` թուղթ:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 14x9,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (11,5x11): ԳԻՐ` բոլորգիր: ՏՈՂ` 24: ԿԱԶՄ` շագանակագոյն
կաշի եւ մետաղէ գամերով, միջուկը` տախտակ, աստառը` կանաչ մետաքս:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. վերջից պակասաւոր. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
ցեցակեր, թ. 41 -42ի
միջեւ 4 չգրուած թերթ կտրած հանոած:
Կազմի կաշին քերծուած,
եզրերը մաշուած, մէջքի կաշին քայքայուած, դռնակն ու կապիչներն ընկած, աստառը խունացած
եւ ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-3ա Ցանկ է Առակացն
Սողոմոնի – Առաջին. Վասն առակաց եւ աւրինակաց... Քսան եւ Ե. Խաւարն Եգիպտոսի:
Ա. 3ա-41բ Գրիգորի աշակերտի Եռամեծին Յոհաննու
Որոտնեցոյ եւ քաջ դիտապետի Համառօտ հաւաքումն յԱռակաց Գրոցն Սողոմոնի, ի լուսաւոր
բանից Մեծին Ներսիսի... – [Հարց. Զ]ի՞նչ է, որ Սողովմոն եւ այլ մարգարէք եւ Տէրն յԱւետարանին
առակաւ խօսէր: Պատասխանի. Վասն երից: Նախ` զի առակն պիտանի է բանին... Եւթներորդ`
զի որպէս ճանապարհդ /// (շար. թերի):
Ընդհատուած է Թ. գլխի Ժ.
հատուածում. չունի ըստ ցանկի` Ժ-ԻԵ. գլուխները:
Բ. 42բ-242բ [Քաղուածք ի քարոզից եւ այլ գրոց Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
– 42բ-3բ
Այս ինչ կա ի գիրս յայս հաւաքեալ
– Ա. Քարոզ նոր տարու... ԾԶ. Նախերգանք միահամուռք...
ա. 44ա-8ա Ա. Փող հարէ՛ք ի գլուխս ամսոց...
(Ձմեռան Ա.) – Զայս եւ նոյն ինքն Աստուած ի ձեռն օրինադիր...
բ. 48ա-55ա
Բ. Քարոզ Ծնընդեան, ի բանն Տէր ասաց (Ձմեռան Ե.)
– Ծնունդ Քրիստոսի կրկին ուսուցանեն գիրք...
գ. 55ա-6բ Գ. Ի բանն. Իբրեւ լցան օուրք Ը. (8)... (Ձմեռան Ժ) – Հայրն
հօատոյ եւ հանգիստն
հոգոց...
դ. 56բ-61բ
Դ. Ի բանն. Ահա Գ. (3) աւուրք, եւ
ո՛չ եւս իցէ Նինւէ (Ձմեռան ԻԶ.) – Վասն պահոց նախ գիտելի է...
ե. 61բ-7ա Ե. Ի բանն. Պահեմ երկիցս... (Ձմեռան
ԻԷ.) – Պատճառ պահոցս, որպէս ասէ սուրբ Բարսեղ...
զ. 67ա-8ա
Զ. Ի բանն. Ընդ երեկոյս հանգիցեն
լալիք` (Ձմեռան ԾԱ.) – Բանս այս ունի բազում տեսութիւն...
է. 68ա-9ա Է. Ի բանն. Լուացարո՛ւրք, սրբեցարո՛ւք
(Ձմեռան ԿԹ.) – Զսրբութիւն աղտեղութեան...
ը. 69ա-73բ
Ը. Ի բանն. Պահեալ զԽ. (40) տիւ...
(Ձմեռան ՀԸ.) – Յաղագս Քառասնորդաց պահոցս Գ. (3) ինչ հարցանելի է...
թ. 73բ-7բ Թ. Քարոզ Բուն բարեկենդանի, ի բանն
Դաւթի. Մարդ ի պատուի էր (Ձմեռան ԿԵ.) – Նախ տեսանելի է, զինչ էր պատիւ մարդոյն...
ժ. 77բ-8բ
Ժ. Երանի աղքատաց հոգով – Արդ,
տեսցուք, թէ քանի՛ է աղքատութիւն...
ժա. 78բ-85ա ԺԱ. Որպէս էր Յունան ի փոր կիտին...
(Ձմեռան ՃԼԴ.) – Գիտելի է, զի Յունան աւրինակ էր Քրիստոսի...
ժբ. 85ա-90ա ԺԲ. Քարոզ վասն Նոր Կիրակէի, ի բանն.
Եւ յետ Ը. (8) աւուր (Ձմեռան ՃԽԲ.) – Աւրս այս երբեմն կոչի Նոր Կիրակի...
ժգ. 90բ-4ա ԺԳ. Քարոզ Համբարձման, ի բանն. Հանէ
զաշակերտսն ի Բեթանիայ... (Ձմեռան ՃԽԵ.) – Ամենայն տաւնք
տնաւրէնութեան...
ժդ. 94բ-6ա ԺԴ. Ի բանն. Աւրհնեալ, որ գաս յանուն
Տեառն... (Ձմեռան ՃԶ.) – Պարտ է մեզ խոնարհութեամբ եւ սրբութեամբ մաքրել...
ժե. 96ա-103բ ԺԵ. Եւ գան յԵրիքով (Ձմեռան ՃԶ.)
– Արժան է գիտել, թէ ուստի գայ յԵրիքով...
ժզ. 103բ-10ա ԺԶ. Քարոզ վասն սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին
մերոյ, ի բանն... Նմանող ինձ եղերուք... (Ձմեռան ՂԶ.) – Առաքեալն հեթանոսաց
եւ քարոզն աշխարհի...
ժէ. 110ա-4ա ԺԷ. Ի բանն. Ահա տեսանեմ զերկինս
բացեալ... (Ամառան ՃՀԷ.) – Ի վերայ այսմ բանի Գ. (3) ինչ քննելի է մեզ...
ժը. 114ա-20բ ԺԸ. Եւ յետ Զ. (6) աւուր առնու ընդ
իւր զՊետրոս եւ զՅոհանէս եւ զՅակոբոս յանուն Աստուծոյ – Արդ, աստանաւր
պարտ վարկանիմ զառաջի եդեալ...
ժթ. 120բ-3բ ԺԹ. Քարոզ Դաւթի եւ Յակոբայ – Նախամեծար
եւ աստուածահաճոյ արքայն Դաւիթ...
ի. 123բ-6ա Ի. Ի բանն. Իբրեւ ճաշեցին... (Ամառան
ՃՀԹ.) – Ի վերայ այսմ բանի Գ. (3) ինչ ասելի լինի: Նախ վասն ճաշոյն...
իա. 126ա-8բ ԻԱ. Քարոզ Յոհանու եւ Յակոբա. Դարձաւ
Պետրոս եւ ասէ իսկ զսայ զի – Նախ խնդրելի է, թէ վասն է՞ր այնքան զինքն պատուէ աւետարանիչն...
իբ. 128բ-33ա ԻԲ. Քարոզ տապանակին, ի բանն, որ ասէ.
Արի՛, Տէ՛ր, ի հանգիստ քո – Գիտել պարտ է, զի հանկչիլ ասի նմա...
իգ. 133ա-6բ ԻԳ. ՅԱստուածածնին քարոզէն է – Իսկ սուրբ
առաքեալն Բարդողիմէոս ոչ ժամանեաց ընդ այլ աշակերտսն...
իդ. 136բ-9ա ԻԴ. Քարոզ եկեղեցոյ. Յեկեղեցիս,
աւրհնեցէ՛ք զԱստուած (Ձմեռան ՃԽԳ.) – Եկեղեցին հոմանուն է...
իե. 139ա-41բ ԻԵ. Նշանեցաւ առ մեզ լոյս երեսաց
քոց – Ամովսածինն ձայն եւ աստուածաբան մարգարէն Եսաի...
իզ. 141բ-5ա ԻԶ. [Վասն Խաչգիւտի] – Բայց
սակաւ ինչ յաղագս աւուրս խորհրդոյ յիշատակեսցուք...
իէ. 145ա-8ա ԻԷ. Ի տօնի Հրեշտակապետաց – Բայց
նախ տեսցուք զսահմանս նոցա...
իը. 148ա-54ա ԻԸ. Քարոզ ձեռնադրութեան, ի բանն.
Քահանայք սուրբք լիցին Աստուծոյ իւրեաց – Եւ արդ, գիտելի է զի ամենակարողն
Աստուած ոչ ինչ է թողեալ...
իթ. 154ա-5ա ԻԹ. Նախերգան – Աստուած
զմահ ոչ արար...
լ. 155ա-7ա Լ. [Դաւանութիւն համառաւտ եւ հարկաւոր
ամենայն քրիստոնէից. ձեռ. 801, 236ա] – Հաւատամ եւ խոստովանիմ, դաւանեմ
եւ երկրպագեմ...
լա. 157ա-9բ ԼԱ. [Նախերգանք քարոզից] – Նայ եւ աստանօր պարտիմք
ըղ[ձ]մամբ հայցել...
լբ. 159բ-64ա ԼԲ. [Քարոզ ի բանն. Ես եմ հովիւ քաջ]
– Եւ արդ, ի սկիզբն բանիս խնդրեսցուք, թէ է՞ր աղագաւ Տէրն հովիւ...
լգ. 164բ-9ա ԼԳ. Մահ մեղօորին չար է, բայց որ ատէ – Արդ,
ի բանէս յայսմանէ զընդդիմակ սորա ճանաչեմք...
լդ. 169ա-76բ ԼԴ. Զի՞նչ երկիր իցէ, յորում լոյսն
ագանիցի – Բայց քննելի է, թէ է՞ր վասն նախ երկիրն առականա...
լե. 176բ-9բ ԼԵ. Քարոզ. Լե՛ր իրաւախոհ ընդ (Ձմեռան
Ձ.) – Եւ ի վերայ այսմ բանի Գ. (3) իրս խնդրելի է: Նախ՝ թէ զի՞նչ
է ճանապարհն...
լզ. 180ա ԼԶ. [Քարոզ] – Երկիր,
որ բարի է, տայ պտուղ Լ.նաւոր (30) եւ Կ.նաւոր (60) եւ Ճ.աւոր (100)...
լէ. 180բ-1բ ԼԷ. Այր մի էր մեծատուն... (Ձմեռան
ՁԸ.) – Վասն այս մեծատանս եւ աղքատիս գիտելի է...
լը. 181բ-2բ ԼԸ. Եւ էր ոմն հիւանդ Ղազարոս (Ձմեռան
ՃԳ.) – Վարդապետք եկեղեցոյ ասեն, թէ. Զ.երորդ (6) շաբաթս այս...
լթ. 182բ-4բ ԼԹ. Ասէ առաքեալն. Փորձեսցէ մարդ զանձն
իւր եւ ապայ ի հացէ – Այսինքն` քահանայն որ պատարագէ...
խ. 184բ-7բ Խ. [Քարոզ ի բանն. Հայեա՛ց ի քեզ.
ցանկից]– Բայց Մեծն ի հայրապետս սուրբն Բասիլիոս առեալ զբանս
ի յօգուտ իւրոյ...
խա. 187բ-90բ ԽԱ. Երուսաղէմի. Մտցուք ի յարկս նորայ
– Այժմ տեսցուք, թէ վասն է՞ր յամենայն ազգաց...
խբ. 190բ-2ա ԽԲ. Ի բանն. Եւ առեալ զմշակ (Ձմեռան
ՃԻԵ.) – Բազմագութ եւ մարդասէր է Աստուած...
խգ. 192բ-4բ ԽԳ. Ի շառաւեղէ ելեր, որդեա՛կ...
– Իսկ ասելն. Իբրեւ զառիւծ եւ զկորիւն առիւծոյ: Բազում ինչ է յատկութիւն առիւծուն...
խդ. 195ա-6ա ԽԴ. Նախերգան – Եւ արդ,
գիտելի է, զի նախախնամութիւնն Աստուծոյ...
խե. 196ա-7ա ԽԵ. [Վասն Աստուածածնի] – Արդ,
տեսցուք, թէ յորմէ ցեղէ էր...
խզ. 197ա-9բ ԽԶ. Նախերգան Վարդավառին – Զի զոր
օրինակ երեւելի արեգակս...
խէ. 199բ-1բ ԽԷ. Ի գիշերի համբարձէք զձեռս – Այսինքն՝
գիշերապաշտօն առնել...
201բ տե՛ս Գ, 4. ա:
խը. 202ա-5բ ԽԸ. Ապաշխարեցէ՛ք, զի մերձեալ է արքայութիւն
(Ամառան ՀԵ.) – Նախ տեսցուք, թէ զի՞նչ է ապաշխարութիւնն...
խթ. 205բ-11բ ԽԹ. Նախերգան – Զաստուածային
ահեղ բնութիւնն միայն բարիս ասաց գոլ...
ծ. 211բ-5ա Ծ. Քարոզ գալստեանն Սուրբ Հոգոյն.
Եւ ի կատարել աւուրցն Պենտակոստէիցն էին – Նախ առաջին պարտ է գիտել, զի հոգիաւանդ
հոմանունակի ասի...
ծա. 215ա-9բ ԾԱ. Համառաւտ տեսութեամբ ի խորհուրդ
յարութեանն Ղազարու – Արդ, յորդորական բանիւք եւ մխիթարական խօսիւք...
ծբ. 220ա-5ա ԾԲ. [Քարոզ վասն պոռնկութեան] Անաւրէնութեամբ
յղացաւ – Զի Է. (7) ազգ մեղք գործէ պոռնիկ...
ծգ. 225ա-7բ ԾԳ. Ասա՛ դու նախ զանօրէնութիւնս
քո, զի արդարասցիս – Զայս Աստուած ասէ, բայց վերայբերի ի քահանայն...
ծդ. 227բ-30բ ԾԴ. Քարոզ Խաչի. Ետուր երկիւղածոց
քոց նշան զի – Արդ, նախ եւ առաջին նշան իմանամք զպատուիրան նախաստեղծիցն...
ծե. 230բ-1ա ԾԵ. Նախերգան (եւ մանունք) – Ասէ իմաստունն
Դիոնեսիոս Արէսպագացին... Թէ
քահանայութիւն է կարգ սրբազան... 231բ-2բ Ծածկոյթ բնական՝ զգեստ կենդանեաց...
232բ-3բ Տեսցուք, թէ զինչ է մարգարէութիւնն... 233բ-4ա Թէ զի՞նչ պատճառ էր, որ ի ծառայութիւն
կացին որդիքն Իսրայեղի յԵգիպտոս... 234աբ Թէ զի՞նչ պատճառ, որ Քրիստոս... Գ. (3)
մեռել միայն յարուց... 234բ-5ա Վասն Ե. (5) իրաց մարդն պիտի երես դարձուցանէ յԱստուծոյ...
235ա Նշանք եւ սքանչելիք ի տաճարին էին... 235աբ Դարձեալ ծնունդք որ յերկրի Զ.
(6) յեղանակաւ ասին... 235բ-7ա Ի բանն որ ասէ. Աստուածն այսպէս ասաց. Է քում գլուխտ...
237աբ Ի բան մարգարէին, որ ասէ. Անօրէնութեամբ յղացաւ եւ ի մեղս ծնաւ...
ծզ. 238ա-42բ ԾԶ. Նախերգան[ք] – Ծանիցէ
վսեմութիւնդ ձեր եւ խոհեմական իմաստութիւնդ...
Գ. 242բ-72բ
[Բանք զանազանք]
1. 242բ-3բ
Յաղագս ԵԺ.ան (15) նշանացն, որ լինելոց
է յետ սատակման նեռինն նախ քան զգալուստ Քրիստոսի – Զկնի սատակման
նեռինն, մնասցեն Խ. (40) աւուրք մինչեւ ի կատարած աշխարհի...
2. 244ա-5բ
Վասն Ժ. (10) հարուածոցն Եգիպտացոցն
(Գրիգորի Տաթեւացւոյ Հարցման Գիրք, հատոր Զ., պրակ ԻԶ.) – Առաջինն՝ գետն
ի յարիւն փոխիլ... 245բ-6ա Է. (7) յանցանօք մեղաւ Կային... (հատոր Զ., պրակ Ա.)...
3. 246ա-7ա [Վասն գինւոյ] – Գինին
վասն Ե. (5) պատճառի հրաման կայ խմելոյ... 247ա Գ. (3) իրք, որ զմարդն ի չարէն ի զատ
կու պահէ... 247աբ Թագաւոր մի կայր եւ մէկ որդի ունէր, եւ հրաման արար նայիպնոյն...
4. ա. 201բ Ի Հարանց Վարուց – Կայր
մարդ մի յիշոցնատու...
բ. 247բ-53բ [Ի Հարանց Վարուց] – Հայրն
Արսէն թագաւորահայր
էր... (17 հատուած):
5. 253բ-63ա Ի Հարանց Վարուց – (տարբեր)
ա. 253բ Դ. (4) ազգ մարդ
կայ ի յաշխարհս... բ. 253բ-5ա
Թագաւոր մի մեռաւ, եւ մնաց Գ. (3) որդի եւ պատւական ակ մի... գ. 255աբ Երիտասարդ
մի ուխտ եդեալ էր, թէ ամենեւին հարամ չուտեմ... դ. 255բ Թագաւոր մի եւ թագուհին բազում
խոստմունք արարին... ե. 255բ-6ա
Երկու սիրուն սնտէկնոս կային... զ. 256ա
Գրած է թէ. Մարդ որ ի յետ ծնընդենէն..
է. 256ա Գրած է,
թէ կին, որ զքահանայ ի կարգէն ձգէ... ը. 256ա Ի յաշխարհս Ե. (5) իրք կայ, որ անգիտելի է... թ. 256բ Ի Հարանց Վարուցն – Օր
մի մեռել մի կու տանէին... ժ. 256բ
Մարդ մի յԵրուսաղէմ կու
երթայր... ժա. 257ա
Մարդ մի յԵրուսաղէմ գնաց
եւ ՃԿ. (160) քաշ երկաթ ամանաթ եդիր... ժբ. 257ա Տանուտէր մի յամէն տարի ՃԾ. (150) մոթ հաց կու լինէր...
ժգ. 257բ Վարդապետ
մի. Գ (3) օր եւ Գ. (3) գիշեր քաղցաւ... ժդ. 257բ Ջհուտ մի ի հորն էր անկալ... ժե. 257բ-8ա Ի բան Աւետարանին, որ ասէ,
Տնտեսն. Գիտեմ զինչ արարից... ժզ. 258ա
Ի բանն, զոր ասաց Քրիստոս, թէ. Զամենայն զոր ինչ ունի Հայր իմ... ժէ. 258աբ Յերբեմն
ժամանակ ի յաշխարհն Կիլիկեցոց համբաւ
բերին, թէ Շամբցին ժողովք
արարեալ... ժը. 258բ-9ա
Սուլտան ի
Մահմուտն ծառայ
մի գնեցի... ժթ. 259աբ
Այր մի ունէր կին մի, որ խիստ անզգամ էր... ի. 259բ Եր այր մի ըմբռնեալ ի գողութեան...
իա. 260ա Դ. (4) մարդ
նստել էին եւ հաց կու ուտէին... իբ. 260աբ
Զթագաւորին որդին իմաստասէր ուսուցին... իգ. 260բ Պարոնի մի ճորտն հարբած... իդ. 260բ Պատիւարն
է գիհին տէրն... իե. 260բ-1ա
Մարդ մի գերեզմանակրկիտ... իզ. 261աբ
Թագաւոր մի յիր խզինան Ռ. (1000) ակն ունէր... իէ. 261բ Խոճա մի աղքատացաւ... իը. 261բ-2ա Մարդ
մի եւ անունն Խէր... իթ. 262աբ Բ. (2)
մարդ զաշխարհս շուրջ էկին... լ. 262բ
Մարդ մի բազըրկան
զբէռներն տարան... լա. 262բ
Խանութպան մի մեղր կու կշռէր... լբ. 263ա
Այսպէս ունի Այբն ի յինքն զօրութեամբ... լգ. 263ա Ի չորս Ժ.էն (4) զԴ. (4) պահից եւ զայլն արար մեզ յէրեւան...
(հանելուկ):
6. 263ա-4ա Աղէկսանդրու
ա. 263ա Աղէկսանդր թագաւորն յամենայն
տեղին քնել չի... բ. 263աբ
Յորժամ մեռաւ Աղէկսանդր, անդարձ
արար... գ. 263բ
Աղէկսանդր հանդիպեցաւ
յանմարդոյ բնակտեղի մի... դ. 263բ-4ա
Հանդիպեալ Աղէկսանդրու ի տեղի
մի հեծելովն... ե. 264ա
Աղէկսանդրու բազում
զաւրաւք իջեալ ի կղզի մի... զ. 264ա
Աղէկսանդր բազում
զաւրաւք պատահեցաւ ի տեղի մի...
7. 264ա-5ա Ասացեալ են իմաստասէրքն, թէ. Է.
(7) տլիսմ կայ ի վերայ աշխարհիս – Ի Ստըմբօլ քարէ մարդ էր
շինած եւ զանունն Ամբծախօս են դրել...
8. 265ա-6բ Առասպելեաց
ա. 265ա Իմաստնացեալն
յԱստուծոյ Սողոմոն խնդրեաց յԱստուծոյ, թէ. Հրաման տո՛ւր ինձ, որ Գ. (3) ամիս զինչ որ
կենդանի կայ ես կերակրեմ... բ. 265աբ Յորժամ Նոյ ի
տապանն էր... գ. 265բ-6ա Յորժամ անկաւ
սատանայ յերկնից... դ. 266աբ
Այր մի ճանապարհ կերթայր եւ տեսեալ գլուխ մի արենաթաթախ...
9. 266բ-9բ Ի Բարուախաւս գրոցն է
ա. 266բ Վասն գորտան եւ աղվեսուն – Գորտն զհաւանն
եւ զմլհամ... բ. 266բ-7ա Ագռաւուն եւ աղւեսուն – Ագռաւ
մի ի ծառն էր... գ. 267ա Ճային եւ հաւուցն – Արամաստ չաստուածն ասաց...
դ. 267աբ Իշուն եւ առիւծուն – Էշ մի
գտեալ ի ճանապարհն սատակած... ե. 267բ
Առիւծուն եւ հարսանեացն – Առիւծն
խնդրէր, թէ. Բերէ՛ք զձագ ձեր... զ. 267բ
Առիւծուն եւ աղւեսուն – Ծերացեալ եւ հիւանդացեալ
առիւծն... է. 267բ-8ա Արջուն եւ Աղուեսուն – Առիւծն
հիւանդացաւ... ը. 268ա
Նապաստակացն եւ գորտուց – Ժողովեցան
նապաստակքն... թ. 268աբ
Վասն կապկացն – Սահմանք
է նոցա, որ զինչ որ կու տեսանեն... ժ. 268բ
Առիւծն տեսեալ զվայրի էրէքն... ժա. 269ա
Տեսեալ աղվեսուն
հոր մի... ժբ. 269ա
Տեսեալ աղուեսուն մարդ մի... ժգ. 269աբ
Աղուեսն եւ արագիլն եղբայրք եղան...
ժդ. 269բ Մարդ մի
ձուկն մի գնեց...
10. 269բ [Գիր] ջերման – [Ի] սկզբանէ
էր Բանն...
11. 270ա-2բ [Գրառաջք]: Եպիսկոպոսաց. դարձ բանից
– Զարհիական գլխոյ եւ երջանիկ դիտապետի... գարշապարս քո սուրբ եւ /// (շար. թափուած):
Դ. Յաւելագրութին,
ԺԶ դ.
– 43բ [Առակ] – Աղվեսն կերթար
ու պօչ չկար...
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ԺԶ., Մ[եսրոպ]
եպս.»:
2189
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Թավրէզ |
ԸՃԽԳ. – 1394 |
ԳՐԻՉ՝
Գրիգոր:
ԹԵՐԹ`
442. չգրուած` 1ա-9բ, 364աբ, 435ա-42բ: ՊՐԱԿ` 1x8+ Ա-ԼԵx12 (Ի, ԻԲ 16, ԻԳ 11)
+1x7: ՆԻՒԹ` թուղթ (1709 թ. յաւելում՝ 1-20, 433-442, լուսագծերով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 14x9:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (10,5x6,5): ԳԻՐ` բոլորգիր (1709 թ. Խաչատուր լրացնողի՝ 10ա-20բ,
433ա-4բ): ՏՈՂ` 22-23: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով եւ երկու
կապիչներով, միջուկը` տախտակ, աստառը` ծաղկադրոշմ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 10ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (10ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր (10ա): Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. լուսանցային մասերը թուլացած, տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
զանազան բծեր, ցեցակեր: Հետագայում նորոգուած, թերին լրացուած եւ վերակազմուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 10ա-114ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Բ/չիք: Գ/10ա-20ա: Դ-Է/չիք: Ը/20ա-30ա: Թ/չիք: Ժ/30ա-7բ: ԺԱ/չիք: ԺԲ/38ա-44բ: ԺԳ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Ը/չիք: Թ/81ա-91ա (սկ. «Պարտ է գիտել
զի աղաւթս այս...»): Ժ-ԼԴ/չիք: ԼԵ/45ա-51ա: ԼԶ-ԾԷ/չիք: ԾԸ/91ա-100ա: ԾԹ-ՀԶ/չիք: ՀԷ/105ա-9ա: ՀԸ-ՂԷ/չիք: ՂԸ/57ա-64բ: ՂԹ/69ա-80բ: Ճ-ՃԼԷ/չիք: ՃԼԸ/51ա-6բ: ՃԼԹ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք Արտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 65ա-7ա Նորին դարձեալ Վասն ողորմութեանն,
ի բանն. Որ ողորմի աղքատին, փոխ տա [Աստուծոյ] – Զի՞նչ է զի ողորմութիւն աղքատին...
բ. 100ա-3բ Նորին վասն լեզւի, ի բանն. Լռեցո՛ զլեզու քո ի չարութենէ
– Ասեն վարդապետք, թէ. Պարտ է լռեցուցանել զլեզուն...
գ. 109ա-14ա Նորին Քարոզ վասն հաւատոյ եւ բարի
գործոց, ի բանն. Հաւատք առանց գործոց մեռեալ է – Նախ պարտ է գիտել, թէ ուստի՞ լինի հաւատն...
4. [Քաղուածք
զանազանք]
ա. 67ա-8բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց. Զի՞նչ է խորհուրդ Յինանցն կարգ աւետարանաց:
Պատասխանի. Այս է, զի Ղուկաս արուեստիւ բժիշկ էր...
բ. 104ա [Վասն եռամեծի] – Եռամեծ կոչի վասն Ժ. (10) պատճառի...
գ. 104բ Այս ի Յոբա փոքր ինչ ի շատէ – Եթէ կամիցի քեզ միեղջերուն ծառայել...
Բ. 114ա-21ա [Աբիոնիկի] Խրատ ի կանոնական սուրբ
գրոց – Արարիչ Տէր եւ Աստուածն մեր Յիսուս Քրիստոս
այսպէս ասէ յԱւետարանին սուրբ, թէ՝ Ամենայն որ առնէ զմեղս... |120բ| Վասն որոյ Ես`
Աբիոնիկս զառածեալ...
Գ. 121ա-77բ Նուաստ վարդապետի Յոհանիսի Եզընկացոյ Խրատ հասարակաց քրիստոնէից, քահանայից
եւ ժողովրդոց, ի կանոնական սահմանաց առաքելոց եւ հայրապետաց սրբոց եւ վարդապետաց,
եւ սուրբ հօրն մերո Վարդան վարդապետին, յորմէ յամենայն ժողովեցի եւ գրեցի
Տե՛ս ձեռ. 228, 71ա-127ա 1. Նխբ./121ա-3ա: ա/123ա-6ա: բ/126ա-7բ: գ/127բ-9բ: դ/129բ-32բ: ե/132բ-4ա: զ/134ա-5ա: է/135ա-6բ: ը/136բ-7ա: թ/137ա-9ա: ժ/139ա-41ա: ժա/141բ-3բ: ժբ/143բ-5ա: ժգ/145ա-6բ: ժդ/146բ-7ա: ժե/147բ-8ա: ժզ/148աբ: ժէ/148բ-9ա: ժը/149բ: ժթ/149բ-53ա: 2. Նխբ./153ա: ա/153աբ: բ/153բ-4ա: գ/154ա: դ/154աբ: ե/154բ: զ/154բ: է/154բ-5բ: ը/155բ: թ/155բ-6բ: ժ/156բ-7բ: ժա/157բ-9բ: ժբ/159բ-60ա: ժգ/160ա-2բ: ժդ/162բ-3բ: ժե/164ա: ժզ/164աբ: ժէ/165ա: ժը/165ա: ժթ/165աբ: ի/165բ: իա/165բ-6ա: իբ/166աբ: իգ/166բ: իդ/166բ-7ա: իե/167աբ: իզ/167բ-8ա: իէ/168աբ: իը/168բ: Ունի.
ա. 168բ-71բ Կանոն վասն զգուշութեան եկեղեցականաց
– Եթէ յեկեղեցոյ սպաս...
բ. 171բ-2ա Վասն կրօնաւորաց – Կրօնաւոր քահանա մի՛ իշխեսցէ մկրտութիւն առնել...
գ. 172ա-3ա [ՅԱռաքելական կանոնաց՝ ԻԶ., ԼԱ.]
– Կարգեցին առաքեալքն...
դ. 173աբ Սահակա Կանոնք – Որ յառաջ ինչ ուտէ եւ հաղորդ առնու
ե. 173բ-5ա Խրատ կանոնական կրօնաւորաց – Պարտ է քահանայից ահիւ եւ դողութեամբ կալ առաջի
Աստուծոյ...
զ. 175աբ Կանոն Վասն մանկանցն եւ տղայոց – Պարտ է մանկանն ճգնել...
է. 175բ-7ա Վասն հոսմանն, որ ի քունն լինի – Սերմերթութիւն, որ ի քունն լինի...
Տպ. տե՛ս Է. Բաղդասարեան,
«Յովհանէս Երզնկացին եւ նրա խրատական արձակը», Երեւան, 1977, ուր ձեռագիրս օգտագործուած
է Բ պայմանանիշով:
Դ. 177բ-223ա [Խրատք եւ Բանք պիտանիք]
1. 177բ-89ա Խրատք յաղագս կրօնաւորաց, թէ որպէս
կենցաղավարութեամբ կացցեն: Համառօտ հաւաքումն ի Հարանց Վարուցն (Ա-ԺԲ.) – Լո՛ւր, եղբա՛յր։ եւ ունկն դի։ր բանիցս ասացելոց...
|179ա| Առաջին խրատ այս է, զի պարտիս սովորեցուցանել...
2. 189բ-92բ [Խրատ ի բանն]. Սիրեսցես զՏէր Աստուած
քո յամենայն անձնէ – Նախ սիրեցէ՛ք զԱստուած՝
զԱրարիչ ձեր...
3. 193ա-202ա Բանք պիտանիք եւ ոգէշահ, ժողովեալ
ի սուրբ գրոց առ ի խրատ մարդկան
ա. 193ա Ա. Ասեն ի պատմութեանց, թէ. Մարիամ Մագդաղենացին գնաց ի քարոզութիւն... բ.
193բ Բ. Միակեց մի գնաց յԵրուսաղէմ, Սիմէոն անուն... գ. 193բ Գ. Կին մի գնաց յԵրուսաղէմ... դ. 193բ-4ա Դ. Տանուտէր մի կայր յոյժ
հաւատաւոր... ե. 194ա Ե. Տանուտէր մի յոյժ տօնասէր... զ. 194բ Զ. Տանուտէր կայր յոյժ աղաւթասէր... է. 194բ-5ա Է. Ասեն ի զրուցատրութեանց,
թէ. Երէց մի պոռնկէր... ը. 195բ Ը.
Կին մի պատմեաց զրուցատրութեամբ... թ.
195բ Թ. Իշխան մի կայր յոյժ չար... ժ. 195բ-6ա
Ժ. Դարձեալ մին կին այլ կայր... ժա.
196աբ ԺԱ. Ասացեալ են վարդապետք, թէ. Կան մարդիկք, որ ողորմած են... ժբ. 196բ ԺԲ. Կամէին իշխանքն սպանանել զթագաւորն... ժգ. 196բ-7ա ԺԳ. Շաքարեղեգն՝ թէ
Ռ. (1000) գէշ ջուր աղբահամ լինի ի թավարան... ժդ. 197աբ ԺԴ. Թագաւոր մի ունէր գեղեցիկ
այգի... ժե. 197բ ԺԵ. Քանզի ընթերցեալ լինի ի տիեզերակալ արքաէն
Աղէկսանդրու... ժզ. 197բ-8ա ԺԶ. Դարձեալ անգոսնելի է աշխարհս – Որպէս սիրամարգ հաւն յորժամ տեսանէ զգեղեցկութիւնն
իւրոց թեւոց... ժէ. 198աբ ԺԷ. Որպէս ոմն զինւոր յոյժ ջերմացեալ... ժը. 198բ-9ա
ԺԸ. Ասեն դարձեալ, թէ. Թագաւոր ոմն եհարց
առ անապատաւոր... ժթ. 199ա ԺԹ. Թագաւոր ոմն զոմն սիրելեացն... ի. 199բ Ի. Յերկիրն իշխանաց գաւազան մի կայր... իա. 199բ-200ա ԻԱ. Դարձեալ Ներսիսի խաչ մի կայր... իբ. 200աբ ԻԲ. Բաբելացոց թագաւորն
բազմութեամբ զօրացն... իգ. 200բ-1ա ԻԳ.
Ասեն յառակս, թէ. Սողոմոն հիւանդացաւ... իդ.
201ա ԻԴ. Օրինակ վասն կուսին – Սափիրա ակն հանց խասիաթ ունի... իե. 201աբ ԻԵ. Օրինակ վասն սուրբ Աստուածածնի – Պըլօր ակն նշանակէ զսուրբ Աստուածածինն...
իզ. 201բ-2ա ԻԶ. Ասեն իմաստունք, թէ. Պլօր ակն Գ. (3) խասիաթ ունի...
4. 202ա-11ա [Բանք քաղուածոյ]
ա. 202ա-3ա – Զի՞ ասէ Սողոմոն. Սեաւ եմ ես եւ գեղեցիկ...
բ. 203աբ – Գիտելի է, զի Ժ. (10) են, որ խռովեցուցանեն
զքաղաքս...
գ. 203բ-5բ Բան պիտանի եւ ոգէշահ – Օ՜վ մարմին ազնուական...
դ. 205բ-8բ Խրատ վասն կանանց – Զբարեգործ կինն Քրիստոս մայր եւ քոյր կոչէ...
ե. 208բ-9ա – Վարդապետք Քրիստոսի ասեն Գ. (3) մարմին...
զ. 209բ-10ա – Պղատոն իմաստասէրն ասէ, թէ. Է. (7) կարգ են աշխարհի...
է. 210բ-1ա – Ունայնութիւն ունայնութեանց, ասաց Սողոմոն...
5. 211ա-2բ Խնդիրք Վահրամա իշխանի եւ Ջալալա
Հայչենոյ Գաւառի, եւ պատասխանի Վանական վարդապետի – [Հարց]. Վասն է՞ր արար Աստուած գինի: Պատասխանի. Որ ինչ աշխարհիս պիտոյ էր
մարդոյն...
6. 212բ [Վասն հոգւոյ] – Պղատոն գլխաւոր իմաստասէրն ասաց...
7. 212բ Ի հին գիրս գտաք – Մարիամ Յովսեայ եւ Յակոբայ զԱստուածածինն ասէ...
8. 213ա-5ա Սուրբ Հօրն Յոհաննու Խրատք յաղագս
պոռնկական խորհրդոց եւ փոխումն պատերազմի եւ փորձութեանց – Փառաւոր ճառագայթ, որ յայտնեցար մեզ ի ծոցոյ Հօր...
9. 215բ-6բ Եղիշէի վարդապետի ասացեալ Վասն հաղորդութեան
– Զոր աներեւոյթսն ասեն, ոչ ահա մի է Տէր...
10. 216բ-7բ Բանք խրատու սուրբ վարդապետին Սարկաւագին
– Զկարգեալ աղ[օ]թսն զՀասարակաց...
11. 217բ-8բ Խրատք ի կանոնական սուրբ գրոց – Եւ այս եւս գիտելի է, զի Տէր մեր եւ Աստուածն
Քրիստոս...
12. 218բ-9ա Բան ինչ խրատու յԱռաքելական կանոնաց
– Ասէ առաքեալն Պօղոս, թէ. Մի՛ վասն կերակրոյ
քակեր զօրէնս...
13. 219ա-20ա Կանոն Բարսղի հայրապետի – Զի որ կանոնեալ է ի սրբոցն եւ փակեալ...
14. 220ա-2ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարցումն. Թէ յանիրաւութենէ ժողովեալ յընչից պարտ է առնել
ողորմութիւն, թէ՞ ոչ: Պատասխանի. Ասեմք, թէ յանիրաւութենէ ժողովեալն...
15. 222բ-3ա [Վերջաբանութիւն Յովհաննու Երզնկացւոյ Հասարակաց
խրատուց] – Զկանոնական հրամանս սրբոցն ծայրաքաղ
արարեալ... Զնւաստ ոգի աշխատող գործիս մի մոռանայք:
Ելնելով այս Վերջաբանութիւնից,
Դ. 1-14 պետք է համարել Գ.ի շարունակութիւնը:
Ե. 223բ-434բ [Բանք զանազանք]
1. 223բ-4բ [Ի Սաղմոսն] – Աստուածատունկ այս հոգիաբողբոջ բուրաստան...
2. 225ա-36բ Նորին Քարոզ մխիթարութեան, ի բանն. Մխիթարեցէ՛ք,
մխիթարեցէ՛ք զժողովուրդ – Գիտելի է, զի ամենայն ողբալի սգոյս
եւ դառնագին աղետիս... Եւ ես վերջինս ի ծնունդս եկեղեցոյ... Եւ ուսուցանել /// (ընդհատուած):
3. 237ա-52բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարցումն. Զի՞նչ է չորքտասանին պատիւն կամ խորհուրդն:
Պատասխանի. Նախ այս է, զի լուսինն լուսաբոլորէ չորքտասան աւուրք...
– 239բ Գրչից. «Մեր վարդապետն
չհաւանէր» տողի դիմաց, լուսանցում` «Վարդան է»:
4. 253ա-9ա Քարոզ վասն Գալստեան Տեառն յԵրուսաղէմ,
ի բանն. Իբրեւ մօտ եղէն յԵրուսաղէմ, եկին ի Բեդբաքէ – Գիտելի է, զի Քրիստոս յորժամ գայր յԵրուսաղէմ...
5. 259բ-61բ Հարցումն եւ պատասխանի բարառնաբար, զոր
արարեալ է ժողովմամբ Վարդապետին Վարդանա ի տառից սրբոց վարդապետաց եւ յիմաստասիրաց
– Հարցումն. Զիա՞րդ գիտեմք, թէ երեք
անձինքն Սուրբ Երրորդութեանն: Պատասխանի. Տէրն ասաց յետ Յարութեանն...
6. 261բ-3ա Վարդանա բան օգտակար ուսման (ի Ժղլանաց)
– Յոհաննէս աւետարանիչն յետ` ԾԲ.
(52) ամի չարչարանաց Տեառն...
7.
263ա-5բ Վարդանա վարդապետի
(ի Ժղլանաց) – Աւազակն, որ ընդ յաջմէն էր...
8. 265ա-89բ Հարցումն ընդդէմ երկաբնակացն եւ պատասխանիք
իւրաքանչիւր բանի – Հաւատով խոստովանիմ եւ դաւանեմ
զզուգափառ Սուրբ Երրորդութիւնն...
9. 289բ-96բ
Ընդդէմ երկաբնակացն, որք ուրանան
զբնութեամբ միաւորութիւնն եւ յԲ.ուս (2) բնութիւնս բաժանեն զՔրիստոս – Հարց.
Զի՞ ասէ առաքեալն Պօղոս. Որք ի Քրիստոս մկրտեցարուք...
10.
296բ-308բ Դարձեալ վկայութիւնք
Ի. (20) ի Սուրբ Գրոց յաղագս միաւորեալ մի բնութեանն Քրիստոսի – Գրէ
մարգարէն Եսաեաս, թէ. Մի՛ երկնչիք ի նախատանաց մարդկան...
11.
308բ-15բ [Գէորգեայ Երզնկացւոյ ձեռ. 573, 8բ-9բ. հատծ. 6] Ընդդէմ երկաբնակացն,
որք ասեն, թէ Եկեղեցին Հռոմա միայն ունի իշխանութիւն ի վերայ երկրի կապելոյն եւ
արձակելո – Եւ արդ, պարտ է գիտել, զի կարծիքս այս սուտ է բազում
կերպիւ...
12. 316ա-44բ [Վասն կարգի անուանց ի վերայ Քրիստոսի] – Գիտելի է, զի երեք են կարգ անուանց առ ի Սուրբ Գրոց ի
վերայ Տեառն մերոյ Քրիստոսի...
13. 344բ-6բ Փոքր ինչ տեսութիւն Յաղագս աստուածաբանութեան – Հայր Աստուած անպատճառ է եւ պառճառ է բոլոր էից...
14. 346բ-7բ Բանք պիտանի յաղագս խրատու մարդկան – Եւ զօր օրինակ. Եթէ ոք ունիցի ակն մի պատուական...
/// (347ա) Գիտելի է, զի կրկին է երկիւղ...
15. 347բ-9բ [Բանք խրատականք]
ա. 347բ-8ա Ասեն ի պատմութեանց, թէ. Վէսպիանոս կայսերն քիթն ի ներս որդնէր...բ. 348աբ Ասեաց Յակոբ վարդապետն, թէ. Զմին Հայ տղայ լօղնորդ...
գ. 348բ Դարձեալ ասաց. Գ. (3) օր քարէ
կարկուտ եկեր... դ. 348բ-9ա Զհայրն Իլարիոն ի պատիւ կոչեաց սուրբ հայրապետն Եպիփան...ե. 349ա Ասեն ի Գիրս հարանց, թէ. Գ. (3) դեւք կերպարանացն... զ. 349ա Բանսարկուն սատանայ ուղտ
մի էր բարձեալ... է. 349աբ Փանդուրա կենդանին Գ. (3) օր ի քուն կենա... ը. 349բ Է ակն մի, որ յոր տեղիք դնեն
զնա... թ. 349բ Է հող մի յերկի[րն] Ֆռանգաց, որ զոսկին նորա կաւովն ծեփեն... ժ. 349բ Գիտելի է, զի վեց պատերազմ
եւ պատուհաս կայ աբեղաից... ժա. Ասեն` յԳ. (3) տեղիք փորձել պիտի զմարդն...
16. 349բ-63բ Վարդան (ի Ժղլանաց) – Հարց. Ո՞ր է կերպարան ծառային եւ ո՞ր է գործն ծառային,
զոր Տէրն յանձին կալաւ: Պատասխանի. Կերպարան ծառայի մարդանալն է...
17.
365ա-90բ Յաղագս ամենայն
պիտոյից Բանք իմաստասիրաց – Պղատոն ասէ. Որք մեծամեծաց առաջի կան...
Տե՛ս ձեռ. 464, 9ա-30ա. Նխբ./չիք: ա/388բ-90բ (սկ. «Հոմերոս նշանաւոր փիլիսոփայն...»): բ/365ա-6ա: գ-դ/չիք: ե/366աբ: զ/366բ: է/366բ-8ա: ը/368աբ: թ/368բ-9ա: ժ/369ա: ժա/չիք: ժբ/381ա-4բ («Յաղագս օրինաց – Հայրատանջն ձեռնատեսցի...»): ժգ/369ա-70ա: ժդ/370աբ: ժե/370բ-1ա: ժզ/371ա-3բ: ժէ/384բ-8ա («Յաղագս կանանց»): ժը/373բ: ժթ/373բ-4բ: ի/374բ-5բ: իա/375բ: իբ/376աբ: իգ/376բ-8ա: իդ/378ա: իե/378աբ: իզ/378բ-81ա (381ա-4բ տե՛ս ժբ: 384բ-8ա տե՛ս իէ: 388բ-90բ տե՛ս ա): իը-իթ/չիք:
18.
390բ-2ա Բան ինչ պիտանի
ի վարդապետաց – Հարցումն. Զի՞նչ է անյայտ նիշն, եւ ուստի բաղկանա գիծն եւ
մակերեւոյթն եւ մարմին...
19.
392բ-4բ Բան Վարդանա գերազանց
սուրբ վարդապետի ասացեալ – Հարցումն. Քանի՞ են մասունք բանին: Պատասխանի. Ութ...
20.
394բ-6բ [Անանիայի Շիրակացւոյ]
Յաղագս ընթացից արեգական եւ համարո չափուց – Եթէ կամիցես
գիտել, թէ այսօր արեգակն քանի հոլովումն առնու...
21.
396բ-8բ Տեառն Կոստանդեա
կաթողիկոսի Յիշատակ: Այլ ճաշակ քեզ ի վայրի մրգոց: Սահմանք մասանց պէսպէս շարժմանց
եւ կրից (ի Ժղլանաց Վարդանայ) – Բնութիւն
է սկիզբն շարժման եւ դադարման...
22.
398բ-413ա Յոհաննու վարդապետի
Եզընկացւո, որ մականուն
Պըլուզն կոչի, Յաղագս
երկնաին շարժմանց, շարադրեալ յիմաստնոյն բանից
Տե՛ս ձեռ. 529, 149բ-66բ. Նխբ./չիք: ա/398բ-400ա: բ/400ա-1ա: գ/401ա-2ա: դ/402ա: ե/402ա-3ա: զ/403ա-4ա: է/404ա-5ա: ը/405աբ: թ/405բ-6բ: ժ/411ա-3ա: ժա/406բ-7բ: ժբ/407բ: ժգ/407բ-8ա: ժդ/408ա: ժե/408աբ: ժզ/408բ: ժէ/408բ-9ա: ժը/409ա: ժթ/409աբ: ի/409բ: իա/409բ-10ա: իբ/410ա-1ա: իգ/411ա (411ա-3ա տե՛ս ժ):
Տպ. Նոր Նախիջեւան,
1797:
23.
413աբ [Վասն ԲԺ.ան
(12) անդամոց մարդոյն] – Մարդս ԺԲ. (12) անդամ է. սիրտն,
լեարդն, թոքն...
24.
413բ-23բ Մեծին Վարդանա
Ճաշակ ինչ ի Սուրբ Գրոց (Ժղլանաց) – Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկինս
եւ զերկիր...
25.
424ա-34բ Առակք ստեղծականք
պիտանիք առնուլ ի զրուցատրութիւնս եւ յասացուածս, արարեալ Յոհանու Ծործորեցոյ
ա. 424աբ
Ա. Թագաւորին հնդկաց
էր թռչուն ինչ... բ. 424բ-5ա
Բ. Որդի թագաւորին
Յունաց խնդրէր կին... գ. 425ա Գ. Իշխան ոմն էր
չար... դ. 425աբ Գ. Այր ոմն կտաւագործ...
ե. 425բ-6ա Դ. Ի թագաւորէն
Աղէկսանդրէ մեծարեալ
լինէր երկրագործ... զ. 426ա Ե. Արքաին Սողոմոնի
հանդերձ ոմն կարէր... է. 426աբ Զ. Պղընձագործ եւ երկաթագործ
ի խնամանալն արուեստիւ... ը. 426ա-7ա Է. Ի թագաւորելն
ոսկի, խնդրէր երկրպագութիւն... թ. 427ա Ը. Խոզախորթ ոմն
էանց ընդ դուռն մորթէգործ... ժ. 427ա Թ. Ի մէջ ծերոց բանք
հին պատմէին... ժա. 427բ Ժ. Այր ոմն զանկեալ
գէշ եկէր ի փողոցի... ժբ. 427բ ԺԱ. Յաւուր Զատկի
տօնին եկին հաւատացեալք հաղորդիլ... ժգ. 427բ-8ա ԺԲ. Այր ոմն
յաւուրս Գալիանոսի... ժդ. 428աբ ԺԳ. Պատահեաց երբեմն
Գալիանոսի բնախօսել...
ժե. 428բ ԺԴ. Իմաստասէր ոմն
ետես զտնկագործ... ժզ. 428բ-9ա ԺԵ. Զօրական ոմն քաջամարտիկ...
ժէ. 429ա ԺԶ. Գող եմուտ ի տուն
ճոխի... ժը. 429աբ ԺԷ. Զքահանայ ոմն
ըմբռնեալ աւազակ... ժթ. 429բ ԺԸ. Յաղագս վայրապար
շրջելո մանկանն... ի. 429բ-30ա ԺԹ. Թագաւոր ոմն բազումս
կոչէր ի զինւորութիւն... իա. 430աբ Ի. Այր ոմն տնկասէր
տնկեաց ի պարտէզ իւր... իբ. 430բ-1ա ԻԱ. Արք Բ. (2) ճանապարհորդք էին... իգ. 431ա ԻԲ. Վաճառական ոմն ունէր մարգարիտ
մի մեծ... իդ. 431բ ԻԳ. Քաղաք մի կայր
հեռի... իե. 432ա ԻԴ. Լեառն մի էր յերկրէ...
իզ. 432աբ ԻԵ. Երկու այր ի միասին
տնկեալ ծառք... իէ. 432բ-3բ ԻԶ. Ծառ մի է յաշխարհի
միում... իը. 433բ ԻԷ. Սերմանօղ ոմն
սերմանեաց յագարակի... իթ. 433բ-4ա ԻԸ. Այր մի իջանէր
ի բարձրագոյն լեռնէ...
– 434ա [Յիշատակարան Յովհաննու Ծործորեցւոյ, 1709 թ. գրչութեամբ] Եւ այս առակք աւարտեցան ստեղծականք ի փառս Քրիստոսի:
Եւ արդ, մի՛ ոք ծաղր առնիցէ զմեզ, զի առնուլ ի սոցունց ի զրուցատրութիւնս եւ ասացուածս
ի դէպ համարեցաք քան աշխարհականացն վարիլ սովորութեամբ: Եթէ հաճոյ ոմանց թուեսցի`
Տեառն շնորհ, ապա թէ ոչ` թողութիւն մեզ արասցէ սիրով նորին: Եւ զվերջացեալս ի բարեաց
գործոց, զտարտամ գիրչս` զՅոհ[աննէս] ծանօթ բանի եւ տեղեաւ Եզնկացի, իսկ այժմ Ծործորեցի, աղաչեմ չմոռանալ ի բարիս զիս եւ զիմսն ամենայն: Ի թվականիս փրկչին ՌՅԺԶ. (1316):
Զ. Յաւելագրութիւն, ԺԷ-ԺԸ. դդ.
222ա Այս են անուանք Թ. դասուց հրեշտակացն – Գաբրիէլ... Փանուէլ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
37բ Զգծող սմին յիշել աղաչեմ (նման`
51ա, 56բ, 64բ):
76բ (յետագայ գրչութեամբ, բոլորգիր)
Զնուաստ գծող սորին, զանպիտան ծառայս Աստուծոյ` զԳրիգոր սպասաւոր բանի յիշեցէ՛ք յաղօթս ձեր:
84բ Վա՜յ եւ եղուկ է մեզ, զի խապարս
|85ա| դառն է եւ սարսռելի, որ ասեն, թէ չաղաթէն երեկ ոչ բարով (նման` 245բ):
103բ Զնուաստ ոգի պիտակ պետս Գրիգոր յիշել աղաչեմ ի բարի մասին, եւ
Աստուած:
165ա Աւա՜խ անտանելի դառնութեանս,
զոր [ասեն, թէ] չաղաթայն ի Թավրէզ ո/// (շար. թերի):
319բ Այսօր ի դուրս ելան մեր հայերս
եւ բերդի թուրքերն, Ժ. (10) չաղաթա սպանին եւ |320ա| Է. (7) մարդ բռնեցին եւ բազում աւար առին:
323բ Վա՜, զի չաղաթին յահէն սասանեալ
կամք եւ տարակուսեալ, եւ ոչ գիտեմք, թէ վերջն ինչ է լինելոց: Աւա՜խ անտանելի դառնութեանս:
434ա (յետագայի գրչութեամբ, նոտրգիր)
Եւ զպիտակ պետս` Գրիգոր, վերջին գծօղ յիշեալ աղաչեմ: Իսկ ըստ Հայոց ԷՃԽԳ. (1294) աւարտ եղեւ գիրքս:
ԷՃԽԳ. (1294) թուականը վստահաբար
պետք է կարդալ ԸՃԽԳ (1394): Սխալը հաւանաբար գալիս է 1709 թ. վերծանութիւնից:
434բ (յետագայի գրչութեամբ, բոլորգիր)
[Փ]առք համագոյ եւ [միաս՞]նական` Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, այժմ եւ յա[ւիտեանս]:
Արդ, ի փափաքանաց
բուռն է քան զօրութիւն քաջ արանաց, վասն
զի յորս թեւ[ա]կոխէ մտացն յօժարութիւն, մոռացումն առնէ դժուարագունակ կրից եկելոց:
Յայս տարփումն եռացեալ հոգիս, որ ի բոլոր բարեաց եմ ունայն եւ ցուրտ սառուցեալ,
որ ըզուարթականն
առնուն թմբրութեան գործով ընդդէմ ինձ առբերեմ, համարձակեցայ յանդգնաբար եւ գրեցի զփոքրիկ ձեռագիրս: Ի սկզբն եդաւ
գրոյս դրուակ մի քարոզ եւ դրուակ մի յԱռաքելական եւ հայրապետադիր կանոնաց, եւ
մասն ինչ վկայութեանց Սուրբ Գրոց եւ յայլ օգտակար եւ պիտանի բանից վարդապետաց:
Յիշ-ք՝ 84բ-85ա, 165ա,
319բ-320ա, 323բ, 434աբ՝ տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 609-10:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 434բ
(Խաչատուր նորոգողի) Աայս քանի
մի բանս եղծեալ կայր ի գրոյս (=10ա-20բ, 433ա-4բ). ըստ իմացմանբ բանիւք յայտ
բերաք, նոր գրեցաք: Ընդերձօ՛ղք
գրոյս, յիշեսջիք զմեղօք տառապեալ Խաչատուր բանի
սպասաւոր: ՌՃԾԸ. (1709) գրեցաւ:
2. 365ա
(ԺԸ. դ.) ||||::
||||::. |. ||::. ||: |. |::::. |:::. |||::: ||||: («Տէր Աստուած, Մաթէոս»):
3. 442ա
(ԺԸ. դ.) Յուլիս ԻԳ. (23) վանքի/// դուրս
ելայ, օրն շաբաթ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 9բ, 10ա «Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է»:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 69բ, 166ա Թ. ԵՌԷՃ: 464ա (գումարման եւ բազմապատկման գործողութիւններ):
2190
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 432: ԿԱԶՄ` ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով եւ
մետաղէ գամերով, միջուկը տախտակ, աստառը բազմագունի շերտազարդ մետաքս. լուսանցակողերը`
կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքը
վերից վար ճաքած, ցեցակեր, դռնակի աստառը քայքայուած, ճարմանդներն ու կապիչներն ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ՌՃԿԱ. – 1712 |
ԳՐԻՉ` Տէր Ասուատուր
(13ա-4բ), Անանուն Ա. (15ա-62ա), Անանուն Բ. (63ա-70բ), Անանուն Գ. (70բ-100ա), Անանուն
Դ. (101ա-24ա), Անանուն Ե. (125ա-40ա), Անանուն Զ. (141ա-52ա), Անանուն Է. (153ա-63բ),
Անանուն Ը. (166ա-99ա): ՍՏԱՑՈՂ` Ներսէս վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 199
(1-199). չգրուած՝ 1ա-12բ, 14բ, 62բ, 87ա, 100բ, 140բ, 152բ, 164ա-5ա, 199բ: ՊՐԱԿ՝
1x14+Ա-ԺԶx12 (Ա 13, Է 14, Ժ-ԺԱ 8, ԺԴ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, եռամահիկ
(1-14) եւ ողկուզանշան (15-199) լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16x 11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(14x8)։
ԳԻՐ՝ նոտրգիր (13ա-4ա, 16ա-62ա, 63ա-86բ, 101ա-32բ, 137բ-40ա), բոլորգիր (15աբ,
87բ-100ա, 133ա-7ա, 141ա-52ա, 153ա-63բ, 165բ-99ա)։ ՏՈՂ` 20-24 (13ա-163բ), 17 (165բ-99ա)։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից
գրադաշտը տեղ-տեղ գունափոխուած, լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 13բ-4ա [Լուսնացոյց. բանալի բոլորակ եւ աղիւսակ]
– Զմուտ բոլորակիս այսպէս արա՛յ. Կա՛լ զաւուրս
ամսոյն եւ կիսակն, միաւորեա՛...
ԾՆԹ. Երկու ձեռագրերի միաւորման ժամանակի յաւելագրութիւն է:
2. 15ա-86բ Աւրհնութիւն ի վերջ քարոզի
ասացեալ – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն
թարգմանութեան...
ա. 46բ-7բ [Աւրհնութիւն ի վերայ սեղան
աւրհնելոյ] («Այս Առաքելի վարդապետի») –
Աւրհնեսցուք մեք միաբան զՀայր եւ զՈրդի եւ
զՍուրբ Հոգին, / Որ նա բարեաց է պարգեւիչ, զոր վայելեն ազգ մարդկային...
բ. 47բ-8ա [Տաղ] – Աստուած անեղ եւ անսկիզբն, անպարագիր եւ անվախճան,
/ Հայր եւ Որդի եւ Սուրբ Հոգի՝ Երրորդութիւն միասնական...
գ. 61ա-2ա Վասն հոսման ախտի, որ ընդ
քունն անցանի – Են որ խոտելիք են...
դ. 72ա-4ա [Առաքելի Սիւնեցւոյ Յիշատակարան
Աստուածաշունչ գրոց]. – Տէր Առաքել դիտող Սիւնեաց, / Զուրկ եւ թափուր յամէն շնորհաց...
3. 87բ Անուանք քառասուն մանկանց, որք
ի Սեբաստիայ – Դոմետիանոս... Թէոփիլոս:
4. 87բ Անունք ԲԺ.ան (12) վարդապետաց
– Դիոնէսիոս... Կիւրեղ Աղէքսանդրացին:
5. 88ա-100ա Կտակ Մեծի ուրբաթի սգոյն,
ի բան սուրբ առաքելոյն, որ ասէ. Կտակ յետ մահու հաստատուն է – Սովորութիւն է մարդկան, յորժամ մեռանի ոք ի յայլ
տեղիս եւ առնէ կտակ...
6. 101ա-19ա Հաք[ի]մարան. Աչաց դեղ
զայս արա՛ – Զդահ աղաւնոյ...
Ունի հետեւեալ դեղագրերը. Ականջացաւի, Ակռացաւի, Այրածի, Աչացաւի, Արծուի, Բաւասիրի,
Բերանացաւի, Բշտի, Բորի, Գինեհարի, Գիրութեան, Գլխացաւի, Գոդի, Գոզկապի, Դեղնացաւի,
(Աղօթք՝ 108բ) Դիւահարի, Երեսի գունի, Թափածի, Իջուածքի, Լեզուակապի, Լուծի, Խոլինճի,
Խոցի, Ծաղկահարի, Ծարաւի, Ծծացաւի, Ծնկացաւի, Կաթ չունեցողի, Կաւ ուտողի, Կնոջ արեան,
Կաղացաւի, Կրնկացաւի, Հազի, Հեւքի, Ձայնի, Մազի, Միջացաւի, Միջմնոցի, Մրսածի, Շան
խածածի, Շտերի, Ուռեցի, Պորտ կտրելոյ, Ստամոքսի, Սրտացաւի, Վիրաց, Տղաբերի, Փայծղան,
Փորացաւի, Փորկապի, Փորն ուռածի, Ցեցի, Քամայ, Քնոյ, Քորի, Օձահարի (Աղօթք՝ 104բ),
Օձիկ ցաւի:
7. 119ա-27ա [Բանք զանազանք]
ա. 119աբ Այս է մեկնութիւն Դէոնիսիոսի
իմաստասիրի, որ ականատես եղեւ համասփիւռ ծաղկին, որ եւ բանալիք է ամենայն փակած
բանի... – Տերեւն կանաջ եւ բոլոր է...
բ. 120ա Աւուրք պահպանութեան այս են
– Յունվար յերկուսն...
գ. 120ա Վասն ԲԺ. (12) կենդանակերպիցն,
թէ որպէս ունին զբնութիւն Դ. (4) տարերացն – Կենդանակերպքն
ամենեքեան զբնութիւն տարերացս այսպէս ունին...
դ. 120բ Սքանչելի եւ զարմանք է այս,
թէ գիտես – Առ նոր կուր (=լ)պայ եւ լուայ հագիր...
զ. 120բ-2բ [Ի հարցմանց գրոց Գրիգորի
Տաթեւացւոյ] – Այս են Է. (7) շնորհքն Ադամայ...
է. 122բ-3բ [Վասն եօթն մահացու մեղաց]
Յաղագս հպարտութեան – Ի հպարտութենէն ծնանի մեղք ութ...
ը. 123բ Այս են անուանք մարգարէից
– Մովսէս, Սամուէլ...
թ. 123բ-4ա Այլ պատմութիւն վասն խոզին ի պէտս
մարդկան – Արդ, խոզն է դեղ ամէն ցաւի, / Եւ
ինքն ի բազում իր պիտանի...
ժ. 124բ [Թիւք արտաքին գրեանց] – Արտաքին գրեանք, զոր ի դաս մտանեն, այս են...
ժա. 122բ-3բ [Թիւք նուրբ գրեանց] – Նրբերն ԼԳ. (33) գիրք է...
ժբ. 125ա-6ա Յաղագս տումարական արհեստին, թէ
յումմէ եդաւ եւ վասն ինչ պատճառի գրեցան եւ թէ յորում ժամանակի ասացաւ – Յորժամ ծագեաց լոյս մարդասիրութեանն Քրիստոսի ընդ
ամենայն երկիր...
ժգ. 126ա-7ա Յաղագս որքանութեան օծելոյն – Նախ. Կոչի օծեալ, զի էջ Հոգին Սուրբ յորովայն Կուսին...
8. 127ա-36ա [Գանձք եւ գովասանք]
ա. 127ա Գանձի գուներ Գրիգորի Գ. (3) վանկէն
(«Գեր») – Գոյին անեղի, / Գոյին անմահի,/ Գոյին
անհասի...
բ. 127բ-8ա [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ Գովասանք Աստուածածնի]
– Արդ, եթէ այսպէս է, որպէս ասացաք, ապա ուրեմն՝
երանեալ է անձն Կուսին... |128ա| Այսքան բանս Յակոբ վարդապետի Ղրիմեցոյ է:
գ. 128աբ [Գովասանք Աստուածածնի] – Իսկ Տիրուհին սուրբ գերազանց գտաւ քան զամենայն
դասս սրբոցն... Դրախտ աստուածատունկ...
դ. 128բ-32բ Գովասանք (Գրառաջք) – Ի պարս վեհից յօրինող զբանս ի դատաստանի...
ե. 133ա-4բ Գանձի գուներ Գրիգորի. Գ. վանկէն.
«Երեււմանեցի...» – Երգս յաւէ[ր]ժական, / Երգեմք
բանական, / Երիցդ միական...
զ. 134բ-6ա Գանձ ի Խաչատուր գունոյ. Բ. վանկէն
(«Խաչատուր...») – Խորք անքըննին, / Անճառ
անհասին, / Հօր Արարչին եւ մարդասիրին...
9. 136ա-7ա Կաֆայք Գրիգորի ասացեալ
ա. 136աբ («Գրիգորի է») – Գանձ եմ համով եւ գովելի...
բ. 136բ («Գրիգոր») – Գանձ եմ համեղ եւ գովելի...
գ. 136բ («Գրիգորի է») – Գանձ գեղեցիկ սուրբ Յարութեան...
դ. 136բ-7ա («Գրիգոր ԷԺ.ան») – Գանձըս
գրեցայ ես ի կարգի...
ե. 137ա («Գրիգոր») – Գանձըս գրեցայ կիրակէի...
10. 137ա Կաֆայքս Կարապետին է
ա. 137ա («Կարապետ ե») – Կամիս ասել՝ գանձ եմ համով...
բ. 137ա («Կարապետի է») – Կամիս ասել՝ ասա՛ դու զիս...
11. 137բ-40ա Զի՞նչ է սահման – Սահման է բան կարճառօտ՝ յայտնիչ բնութեան ենթակայ
իրին...
12. 141ա-52ա [Տաղք]
ա. 141աբ [Տաղ «ՅԱռաքել վարդաքետէ այս»] – Յիշելով զօր մահուն, սիրտ իմ սասանի, / Յահագին ատենէն անձն իմ զարհուրի...
բ. 141բ-3բ Այլ տաղ ողբալի ի վերայ այբ ու բենին
[ի Նախաշ վարդապետէ. ձեռ. 424, 373բ]. («Ա-Ք») – Անցանէ մեծութիւն եւ փառք աշխարհիս,/ Աւերի եւ քակտի շինուած տաճարիս...
գ. 143բ-4ա Տաղ Յարութեան – Յարեաւ արքայն երկնային, / Եդեալն ի գերեզմանին...
դ. 144աբ Այլ տաղ Յարութեան Յարեաւ – Քրիստոս անմահ բնութեամբ անապական, / Եւ պահապանքն ի գոչմանէն զարհուրեցան...
ե. 144բ-5ա Տաղ Աստուածածնի յոյժ գեղեցիկ («Տէր
Եղիա») – Տաճար եղեր անեղ Բանին, Մարիամ, Մարիամ,
մայր, / Եւ բնակարան Մեսիային, Մարիամ...
զ. 145աբ Տաղ ի վերայ Ադամա ասացեալ (ի Սրիկ
Կոստանդէ. ձեռ. 3595, 66բ) – Ադամ նստեալ դուռըն դրախտին,/ Լայր եւ ողբայր ողորմագին...
է. 145բ-6ա Տաղ Աստուածածնի («Ա-Ք») – Անճառին խորան,/ Բանին բնակարան...
ը. 146ա-7բ [Ողբ եւ կշտամբանք անձին, Առաքել
վարդապետէ ասացեալ. ձեռ. 424, 350բ]. («Ա-Ք») – Անթիւ չարեօք յանցեա ես, / Մեղօք աղտեղացա ես...
թ. 147բ-9ա Տաղ Գէորգեայ – Գէորգէոս գովեալ անուն, զինուոր Քրիստոսին, / Քաջ եւ
արի, անյաղթ, հզօր ի մարտ հանդիսին... / Ի թուականիս Հայկազունեաց Աբեթի զարմին,
/ ՌՃԾԷ. (1708) մերոյ տումարին, / Ի Ղարադէր շարագրեցաւ վասն Գէորգին...
ժ. 149աբ [Տաղ Աստուածածնի]. («Մթին Գրիգոր»)
– Մայր երջանիկ լուսանըկար, / Չըքնաղագեղ սուրբ Տիրամայր...
ժա. 150աբ Վասն երկոտասան հողմոց – Հընչեալ
հողմունքըն զանազան, / Ի չորս կողմանց աշխարհիս
գան...
ժբ. 150բ-1ա [Տաղ ծննդեան]. – Երկինք երկնից իմաց արէ՛ք, / Եւ երկնայինք, դուք
խոնարհեցէք...
ժգ. 151աբ Մեծացուսցէ Աւագ ուրբաթուն (Տաղ) –
Յահեղ աւուրն ուրբաթու. / Մահուան մեծի
կոյս Որդւոյն...
ժդ. 151բ-2ա [Տաղ առաքելոցն Պետրոսի եւ Պօղոսի]
– Պետրոս երազ էր [տեսեր], / Ելեալ պատմէր
Պողոսի...
13. 153ա-63բ Տեառն Ներսիսի Հայոց կաթուղիկոսի
ասացեալ է Հանելուկս վասն ուրախութեան մանկանց Սիոնի
Տե՛ս ձեռ. 1558, 370բ-87բ Չունի §§ ը-թ, ժդ-ժե, ժը, ծբ, ծե, ծը, կբ-կգ, կդ, հէ-հը, ձա.
ձզ, ձը, ղբ-ղդ, ղզ, զը-ճ, ճբ, ճը, ճժբ, ճժզ, ճիթ, ճլ-ճլգ, ճլե-ճլզ, ճխդ-ճխե, ճծդ, ճծզ:
Ունի.
ա. 153բ Աշտարակն է – Ամպանըման էր նա սատակ... բ.
157ա Մաքին է – Ի յԱստուած բանն է նըմանէր...
գ. 161ա Կըրիեայ – Ի յերկու սալի միջի...
14. 165բ Երանելոյն Ստեփաննոսի գիտնական եւ արդիւնական
վարդապետի որդոյ Յուսկանն Խրատ հաւատացելոց վասն վերջին գալստեան Տեառն (միայն խորագիրը)
/// (1 թերթ կտրուած հանուած):
15. 166ա-8ա Վասն Սուրբ իւղոյն, որով օծաւ Քրիստոս
ի տունն Սիմոնի Բորոտի – Այսպէս իմացաք ի հոգելից
վարդապետէ ումեմնէ, թէ. Յորժամ ծնաւ Քրիստոս...
16. 168ա-87բ [Բանք առակաւորք]
ա. 168ա-70ա Էր թագաւոր մի, եւ ոչ ունէր ժառանգ տանն...
բ. 170ա-2բ Էր պատանի մի աղօթարար...
գ. 172բ-4բ Էր թագաւոր մի, որ անիրաւութիւնն
առնէր... դ. 174բ-6ա Ասի ի պատմութեանց,
թէ. Էին այր եւ կին մի բարի... ե. 176ա-7բ
Եւ ահա ժողովեցան ի մի տեղ Ժ. (10) վաճառական... զ. 178ա-80բ Իշխան ոմն սովորեալ ի գործս մեղաց... է. 181ա Եհարց ոմն ի հարանցն ընդ իմաստուն բժիշկ մի...
ը. 181բ-7բ Պատմութիւն վասն ողորմութեան
առնելոյ – Գրեալ է ի պատմութեանց, թէ. է թագաւոր,
որոյ աւուրք եւ ամք կենացն անցեալ էին...
17. 187բ-99ա [Բանք զանազանք քաղուածոյ]
ա. 187բ [Թարգմանութիւն անուանց ԺԲ. (12) մարգարէից]
– Յովսեա՝ ընծայ Տեառն... Մաղաքիա՝ Հրեշտակ
Տեառն...
բ. 187բ Անուանք ԲԺ. (12) ականց – Առաջին՝ յասպիս... ԲԺ.րդ (12)՝ ամեթօս:
գ. 188աբ Գոյնք ականց եւ թէ ուր գտանին – Սարդիոնն շեկագոյն, արիւնատեսիլ է եւ գտանի ի
Բաբիլոն...
դ. 189աբ [Թարգմանութիւն անուանց նահապետաց
եւ այլոց] – Նահապետ՝ ցեղապետ կամ սկիզբն ազգի...
Անդրէաս՝ Քաջագոյն:
ե. 190աբ [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց. Քանի են գիրք, զոր ժողովեաց Պտղոմէոս
Փիլադելփոս: Պատասխանի. Դ. (4) բիւր եւ
Դ. (4) հազար եւ Ը. (8) հարիւր եւ ՀԲ. (72)...
զ. 190բ Դիր անուանց – Ուղղական, հոլովական...
է. 190բ [Ոտանաւոր գաղտնագիր] – Արդ, կամէքիր ի մեմէ / Քափ, յափ, փէ՝ մինչեւ ի քէ... (3 տուն)
ը. 191ա-2բ [Նկարագիր դիմացն Քրիստոսի] – Եւ գիտելի է, զի այնչափ գեղեցկութիւն ունէր Տէրն
մեր Յիսուս Քրիստոս...
թ. 192բ-7ա [Մաղթանք առ սուրբ Աստուածածինն.
«Ա-Ք»] – Աստուածածին ամէնօրհնեալ, / Ըզպաղատանըս մեր ընկալ...
ժ. 197աբ Յաղագս ցուցանելոյ գաւառաց – Դարանաղեաց գաւառն՝ Կամախ... Գոգովիտ՝ Դարաւնս:
ժա. 197բ-9ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարցումն. Ուստի՞ լինէր հացն Առաջաւորութեան: Պատասխանի.
Աւրէն էր, որ ամենայն մարդ յիւր արտն ի տես երթայր...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
13ա Ծաղիկ մի տեսի, նա վարդագոյն
էր,
Բայց տերեւըն վեց, որ
գոյնըզգոյն էր,
Տեսլեամբ գեղեցիկ, որպէս
նունուֆէր,
Հոտով քաղցր եւ սուրբ
՚րոգիրգ (=Գրիգոր) նման էր:
Արդ, հաշիւն ասեմ, որ
եւ քաջ գիտես,
Խնդրողաց ըզսա ըստուգիւ յայտնես,
Վասն այն որոնեցի Ժ.ն
հազար ես,
Առեալ Ո.ն, յԻնին, Զայիւն
ինձ ասես (10626)*:
Գծեր Իսմայիլ, երբ թիւն
էր հազար,
Առեր Ճէ եւ Կեն, դու
Այբէն ուսար (=ՌՃԿԱ.՝ 1712),
Անարժան ես, ով պիկար
եւ յոյժ ես յիմար
Կոչիս` տէր Ասուատուր, հայր քո է
Ղազար:
Այլ եւ ստացօղ այս սուղ
գըրի,
Որ վեց տառիւք անուն
կոչի,
Նուն՝ առաջին Սէն՝ է
վերջին,
Որ համարով վերաբերին՝
Յինն հազար թվով ի լի,
Այլ եւ Նու, Ժէ, Բեն
աւելի,
Այսքան թիւս, որ շարաբարթի
Լինի անուն վարդապետի
(=Ներսէս):
Տե՛ս Ա. Աբրահամյան, Հայկական ծածկագրություն, Երեւան, 1978, էջ 288:
*«Գրիգոր» անուան տառերի գումարը
հաւասար է 10626-ի:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Սուքիաս աբղյ.
Ղարսեցի, Անանուն:
ԹԵՐԹ՝ 233
(200-432). չգրուած՝ 210բ, 274բ-82բ, 327ա-42բ, 386բ, 418բ-26բ, 431ա-2բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԳx12
(Ա չիք, Բ 11) +Ա-Դx 12 (Դ 8)+5x12 (Գ 8, Ե 2)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12,5x7,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր` (Սուքիաս գրչի՝ 200ա-326բ, անանուն՝ 343ա-418ա,
յաւելագրողի՝ 427ա-30բ)։ ՏՈՂ` 24 (Սուքիաս գրչի), 21-22 (անանուն):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, դեղին:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից պակասաւոր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 200ա-418ա
[Բանք զանազանք]
1. 200աբ
[Նախերգան ///] – եւ ձեռն
արկեալ ի բանս առաջի եդեալ, որ ասէ. Վստահացեալ յուսա քաջութեամբ...
2. 200բ-10ա
[Մեկնութիւն սահմանացն Դաւթի]
Տե՛ս ձեռ. 55, 396ա-405ա. ա/200բ-1ա: բ/201աբ: գ/201բ-10ա:
3. 211ա-23բ
Պօղոսի իմաստասիրի Տարօնեցոյ
վարդապետի Խօսք ընդդէմ չարափառ երկաբնակաց: Պատասխանի Հոռոմոց թղթոյն – [Աստուած]այինն
եւ մեծն յառաքելոց սուրբն Պօղոս գրէ...
4. 223բ-40բ
Նորին տէր Առաքելի Սիւնեաց եպիսկոպոսի
Ի տեսութիւն բանին, որ ասէ. Ամենայն չար տանջելի – Զի՞նչ է որ ասէ՝
Ամենայն չար տանջելի: Պատասխանի. Ի վերայ այսր բանի ԼԳ. (33) ինչ խնդրելի է...
5. 241ա-3բ
Դաւթի փիլիսոփայի Առածք Ե...
Տե՛ս ձեռ. 464, 184ա-7բ. ա/241ա-2ա: բ/242ա: գ/242աբ: դ/242բ-3ա: ե/243աբ:
6. 244ա-5ա
[Դաւթի Անյաղթի] Վասն բաժանման
– Ամենայն որ միանգամ բաժանեալ գոյ յայլոց գոյից...
7. 245ա-9բ
Համառօտ վերլուծութիւն Պորփիւրի
դժուարալուծիցն, ի յերկասիրութեան մեծ հռետորին Հայոց Յոհաննու Որոտնեցոյ Հարց.
– Զի՞նչ է սահման
ընդհանրին: Պատասխանի. Ընդհանուր է մի թուով ըստ տեսակի բազմաց ընկալեալ...
8. 250աբ
Նախերգան սրբոյն Ստեփաննոսի...
– [Պ]այծառ եւ հրաշալի է խորհուրդ տօնիս...
9. 250բ-70ա
Նախերգանք արարեալ վարդապետաց
սրբոց ի տօնս տէրունականս... հաւաքեալ նուաստ անձին Աւետիք բանի սիրողի: Եւ առաջինս.
Յաղագս Ծննդեան... – [Ա]նսկիզբն Բանն ի սկզբանէ գոյին...
10. 270աբ
[Նշխարք վանիցն Իննակնեան] – Ի Սուրբ Կարապետ, որ
է յԻննակնեան տեղին,
է եդեալ ձեռամբ սուրբ Լուսաւորչին՝ զաջ
թիկն մինչեւ զարմունկն...
11. 271ա-4ա
Երանելոյն Յոհանու Ոսկեբերանի
Կոստանդնուպօլսի եպիսկոպոսապետի Յաւուր Յայտնութեան եւ Մկրտութեան Տեառն մերոյ –
[Յիսու]ս աշխարհի յայտնեցաւ եւ զանզարդ աշխարհս զարդարեաց...
12. 283ա-307բ
[Օրհնութիւն յետ քարոզից] – Այժմ
ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն թարքմանութեան...
13. 308ա-26բ
Ի Գրոց պատճառաց Արիստոտելի կամ
որպէս ոմնաց (այսպէս) թվի՝ Պրոկղի
Տե՛ս ձեռ. 110, 351բ-69բ. Նխբ/326բ: ա/308ա-9ա: բ/309աբ: գ/309բ-10ա: դ/310աբ: ե/310բ-11ա: զ/311ա-2ա: է/312աբ: ը/312բ-3բ: թ/313բ-4ա: ժ/314ա-5ա: ժա/315ա: ժբ/315աբ: ժգ/315բ-6ա: ժդ/316աբ: ժե/316բ-7ա: ժզ/317աբ: ժէ/317բ-8ա:
ժը/318աբ:
ժթ/318բ-9ա:
ի/319ա-20ա:
իա/320ա: իբ/320աբ: իգ/320բ-1ա: իդ/321ա-2ա: իե/322աբ: իզ/322բ-3ա: իէ/323աս: իը/323աբ: իթ/323բ-4ա: լ/324ա-5ա: լա/325ա-6ա: լբ/326աբ:
14. 343ա-4ա
Յիշատակ տառիս գտողի տեառն Ներսէսի,
գերահռչակ վարդապետի, զոր գտեալ ի Մեծն Անտիոք, գրեաց զսա ի լուսաւորութիւն հոգւոց
(Յիշատակարան թարգմանութեան Մեկնութիւն Յայտնութեանն Յովհաննու, տե՛ս ձեռ. 1350,
322բ) – Ես` Ներսէս նուաստս
ի Քրիստոս... Թարգմանեցաւ... ի թվիս Հայոց
ՌՃԻԸ. (1179)...
15. 344ա-82ա
Տեսութիւն պատմութեան բանից ննջման
սրբոյ աւետարանչին Յոհաննու Աստուածաբանի, արարեալ սրբազան արքեպիսկոպոսին Տարսոնի
Ներսէսի, ի խնդրոյ եղբօր ումեմն
– 344ա-6ա
[Յառաջաբան] – Գիր քոյոյ
պատուականութեանդ միանգամ եւ երկիցս, Հա՛յր սուրբ, եհաս առ իս...
– 346ա-82ա
[Մեկնութիւն] – Բան.
Էր ընդ եղբարսն... Մեկնութիւն. Է՞ր ասէ եւ թէ յորում տեղոջ կամ ի քաղաքի՝ ոչ նշանակէ
զլինելն...
16. 382բ-6ա Ի խնդրոյ տեառն Համազասպայ եւ վարդապետին
Գրիգորի, Ի հաւաքումն մեկնութեան սրբոց արանց Եղիշէի, Յոհաննու եւ զոր տեսանէք յանց
իւրսն ի տառապելոյ Վարդանայ (սկիզբն Մեկնութեան հնգամատենին) – Հաւատարիմ գանձուցն Աստուծոյ... եւ զայսմանէ
հրաշալին Մովսէս ճառէ, զոր յԱստուծոյ ուսեալ, ասաց. Ի սկզբանէ էր Բանն:
17. 387ա-418ա Յոհաննու Որոտնեցւոյ քաջ հռետորի
եւ արդիւնաբան րաբունապետի արարեալ ի բան մարգարէին, որ ասէ. Արդարութիւն Տեառն ուղիղ
են. եւ այլն – Բեր յետ ելանելոյ ի գագաթս լերանց
աստուածաբնակ Սինէի եւ Քորեբայ...
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.
1. 430բ-427ա (վերջից առաջ) [Մեկնութիւն նշանագրաց]
– Օո-ասպարէզ, Հօ-Աբրահամ... զ-պատերազմ, ւց-պատգամ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
270ա
Ո՜հ, աղաչեմ զեղկելիս յիշել եւ մեղաց թողութիւն խնդրել:
326բ Դուզնաքեայ բանս թարքմանեալ ի լատինացւոց բարբառոյ ի հայ լեզու, ձեռամբ
Լեհցի Ստեփանոսի կրօնաւորի: Որ եւ չնչին,
յետնեալ` աբեղայս Սուքիաս, տեղեաւ Ղարսեցի,
հանդիպեալ իմ իմաստահեղ բանիս, մեծաւ ըղձիւ
ծրեցի ի փառս Քրիստոսի:
2191
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր
ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 193+1 (կրկն.՝ 65): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ մուգ կարմիր կաշի՝
դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ կտաւ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի կաշին թեթեւակի քերծուած, եզրերը՝ մաշուած,
մէջքը վնասուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
Մառտին |
ՌՃԼԶ. – 1687 |
ԳՐԻՉ՝
Իգնատիոս դպիր (սրկ.):
ԹԵՐԹ՝
115 (1-115)+1 (կրկն.՝ 65). չգրուած՝ 1ա: ՊՐԱԿ՝ 1x10 +Ա-Զx12 (Ա, Գ 11)+3x12 ։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով (1-10 յետագայի յաւելում)։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(10,3x7)։
ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ` 21:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից
գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ թանաքը ճապաղած եւ դժուարընթեռնելի, լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 11ա-33բ
Կտակ Աւագ ուրբաթու, ի բանն, Կտակ
յետ մահու հաստատուն է, թարգմանեալ տաճիկ բարբառ ումեմնէ /// – Ատաթ
օլմիշտուր պու տունեանըն իւզընտայ ինսանայ հաչան քի...
2. 34ա-47ա
Մեծի Աւագ ուրբաթին Ողբ ի վերայ
խաչելութեանն Քրիստոսի – Սովորութիւն է մարդկան յորժամ մեռանի ոք ի յայլ տեղիս եւ առնէ
կտակ... //, 47ա
«...նաեւ զՂրիմեցի Յակոբ
վարդապետն, որ բազում աշխատութիւն կրեաց ի շինումն ողբիս...»:
3. 47ա-57ա
[Քարոզ ի բանն]. Այր ոք եթէ կամիցի
աշտարակ շինել... – [Դ]էմք առակիս այսպիսի տան կարծիս...
4. 57ա-64ա
Այլ իմն հոգեւոր խրատ աշխարհականաց
եւ քահանայից – Ծանի՛ք, սիրեցեալ որդի՛քդ մեր, զի գրեալ է առաքեալն Յակոբոս...
5. 64բ-71ա
Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] առաջին
քարոզ Վասն հաւատոյ, ի բանն, որ ասէ. Առաքեալ յեբրայեցւոց. Հաւատալ պարտ է... (Ամառան
ԺԲ.) – [Զ]աստուածապաշտութեան օրինակ յերից իրաց ուսուցանէ...
6. 71ա-9ա
Տեսիլն Աստուածածնայ – [Ի] միում
յաւուր երթեալ սուրբ Աստուածածին ի լեառն Ձիթենեաց...
7. 79բ-80ա [Խրատք]
– Ի չորից իրաց վերջին չար է...
8. 80ա
[Հանելուկ հայատառ թուրքերէն] –
Պիր կումիշտան սալայ կօրտում...
9. 81ա-95ա
Այս է Աշխարհացոյց. Օգնեա՛ ինձ Սուրբ
Հոգի [Վարդանայ վարդապետի]
Տե՛ս ձեռ. 20, 251ա-7ա. ա/81ա-2բ: բ/82բ-3բ: գ/83բ-9բ: դ/89բ-95ա:
10. 95ա-111ա [Աշխարհացոյց Մովսիսի Խորենացւոյ]
ա. 95ա-6բ, 102ա-3բ [Հատած Ա. – Յ]աղագս աշխարհագրութեան յաստուածային գիրս ոչ
ուրեք...
բ. 103բ-6ա Աշխարհագիր. հատոր Ե. – Քանզի զյունականաւն...
գ. 106ա-7ա, 99ա-100բ Աշխարհ Եւրոպիոյ Սպանիա է Գ. (3) անկիւն...
դ. 100բ-2ա, 96բ-7ա Աշխարհ Լիբիայ – Մաւրիտանիա, որ տարածի ի Սէփտէ...
ե. 97ա-9ա, 107ա-11ա [Աշխարհ ընդհանուր Ասիոյ]
– Բաժանի ընթենուր Ասիա ի կողմանց կողմանս...
եւ յարքայանիստ Վաղարշապատ քաղաքի: Ահա
կատարեցան ամենայն Հայք:
Քաղուածոյ եւ խառն
ընդօրինակութիւն: Հմմտ. «Աշխարհացոյց», Վենետիկ, 1881, էջ 5-34:
11. 112ա-3բ [Պատմութիւն Մահմէտի եւ ///] –Մահմետ յաւուր միում կատարէր զառաւօտեան աղօթսն...
Սկզբում 9 տող եղծուած
եւ անընթեռնելի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
33բ Ո՜վ ընթերցողք, յորժամ ընթեռնուք զսա, մի Տէր ողորմիայիւ
զիս` մեղուցեալ Իգնատիոսս յիշեցէ՛ք առ Տէր, եւ դուք յիշեալ
լիջիք ի Տեառնէ. ամէն:
64ա Որ եւ ազատեսցէ զմեզ Քրիստոս Աստուածն մեր յամենայն չարեաց,
եւս առաւել՝ զմեղուցեալ Իգնատիոս. ամէն:
79ա Մանաւանդ զգծօղ սակաւ գրիս` զմեղուցեալ Իգնատիոս սարկաւագս, որ անուն սարկաւագութեան ունիմ եւ
զգործս` ոչ, եւ զհայրն իմ` զՂազար վարդապետն, եւ զմայրն իմ` զԼայլին, եւ զայլ
ամենայն ննջեցեալսն. ամէն: Արդ, գրեցաւ սայ ի թվականիս Հայոց ՌՃԼԶ.
(1687) ի քաղաք Մառտին, ի վանքն
Սուրբ Յովաննէս:
111ա Գրեցաւ Աշխարհացոյցս ձեռամբ յամենամեղ Իգնատիոս դպրիս, ի թվականիս մերոյ ՌՃԼԶ. (1687), ի քաղաքն
Մառտինու, ի վանքն Յովհաննու Մկրտչին եւ Սուրբ Աստուածածնին:
Ով եղբա՛յրք, գիտեմ, որ կու մեղադրէք
վասն պակասութեան բանիս եւ սղալութեան գրիս, ապա կու ժտեմ ի յընթերձողացդ
ոչ անմեղադիր լինէք, զի օրինակն այսպէս էր... եւ ինձ մեղաւորիս ոչ գոյր շնորհք
Հոգոյն Սրբոյ, զի Հոգին |111բ| ընդ մաքուրսն բնակի եւ ընդ արդարսն հանգի, զի որպէս
ի յիս եղկելիս հանգի, դու, որ մարդ ես հողեղէն, զի որպէս թողու զլոյս տեղն եւ զմաքուր
եւ երթաս բնակիս ի մէջ աղբի եւ ի խաւար տան, այլ ընդ լոյսն բնակիս: Եւ այսպէս եւ Հոգին
Սուրբ լոյս է եւ ի լոյսն բնակի, մաքուր է եւ ընդ մաքուրսն հանգի, անեղ է եւ զանմեղս
սիրէ, որ է արդար, որպէս մարգարէն Դաւիթ ասէ. Արդար է, որ զարդարութիւն սիրէ, ապա զիա՛րդ
ի յիս խաւարեալս բնակի, զիա՛րդ ի յիս ժոհահոտեալս հանգի, որ բիւրապատիկ չարէօք զհոգիս
աղտեղեր եմ: Զի որպէս ի յիս մեղաւորս բնակի, որ զհոգիս եւ զմարմինս ազգի-ազգի չարեօք
լցեր եմ եւ կեր անքուն որդանցն եմ պատրաստեր: Արդ, աղաչեմ զձեզ, ով ընթերձողք,
փոխանակ մեղադրանացն, զիս ի ձեր յաղօթին յիշեցէ՛ք: Լինի թէ Հոգին Աստուած եւ ամենեցուն
առատ բաշխօղն, որ հանգեաւ ի մարգարէսն եւ ի սուրբ առաքեալսն, հանգիցէ եւ ի յիս՝ մեղուցելոյս,
եւ մաքրեսցէ զհոգի եւ զմարմին իմ: Եւ զհայրն իմ` զՂազար վարդապետն, որ է առաջնորդ
քաղաքիս Մառտին, զի եւ Տէրն Աստուած տացէ իւրն յերկար կենօք եւ բարեաւ եւ
խաղաղութեամբ վայելել տացէ իւրն եւ պահեսցէ զինքն անսասան մինչ ի օրն վաղճանի,
եւ նորին սուրբ աղօթիւքն պահեսցէ եւ զիս. ամէն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ
Կտուց անապատ, Ամիրդօլու վանք |
ՌՃԽԵ–ՌՃԾԷ. – 1696–1708 |
ԳՐԻՉ՝ Մարտիրոս վրդ. Համթեցի:
ԹԵՐԹ՝ 78 (116-193, օգտագործուած է Ա. ձեռագրի նախապէս չգրուած
թերթերը` 114բ-5բ). չգրուած՝ 193ա: ՊՐԱԿ՝ 12x6 (Ժ 12)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12,5x8,2)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութեամբ)։ ՏՈՂ`
17-28:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ
թանաքը ճապաղած, լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ:
ԾՆԹ. Ձեռագիրը հիմնականում գրուած է 1696ին Կտուց անապատում,
ապա 1697-1708 թթ. լրացուած Ամլորդւոյ, Երուսաղէմի եւ Ախտոյ վանքերում:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 114բ
[Վասն աղի] – Թէ Բ. նոկի աղ առնուս եւ Բ. նոկի ջուր...
2. 114բ
[Վասն գարնան շաղի] – Դարձեալ գարնան շաղն ոչ թէ յամպէն է...
3. 114բ
Վանական վարդապետի – Հաւատն
ի Հօրէ սկսեալ յՈրդի եւ ի Հոգի վերաբերի...
4. 115ա-6ա,
117բ, 118ա [Շարականացոյց]
–Յորժամ Օրհնութիւն մարտիրոսաց ասես, ԱՁ կցորդն այս է...
5. 116բ-7բ Պատմութիւն
Հալպայ քահանային, որ ի ժամարարութեան ժամանակին հրաշագործեցաւ մէջ ատենին Հալպայ
– Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս հարամայէ իւր սուրբ
Աւետարանն...
6. 119ա
[Կարգ Աղուհացից շաբաթուն] – Աղուհացից
Դ.շաբթին սկսին Տէր ամենակալն...
7. 119բ
-20բ Ցանք եւ պատճէն համառօտ
առ ի ցուցանել զնշանաւոր ճառերն վասն դիւրաւ գտանելոյ զոր պիտոյ Նարեկացոյ գրէն ինչ
փոխ ոջ լիցի – Առաջին ճառն
քաղցր եւ բազմախորհուրդ է...
8. 121ա
Առակաւոր փակ բանք՝ իմաստնոց արարեալ
– Մարդ առանց մեղաց, ծով առանց կենդանութեան...
9. 121աբ
Այս է պատմութիւն Փարէզ քաղաքին,
որ Ֆրանկստան է – Զոր լուաւ մեծ արքայն տաճկաց Խոնդքարն...
10. 121բ
[Վասն ազգաց մոգուցն] – Մելքոն`
պարսիկ...
11. 121բ-2ա
Այլ կերպիւ քաղաքն, որ ոչ յայտնի
են աշխարհաբար – Ակռականդ, Մծբին... Փիլիպուպօլիս (19 անուն):
12. 122ա
Գիրն, որ գրեցաւ ի վերայ պատին...
Մանէ, Թէկել, Փարէզ...
13. 122ա
Առակաւորքն Ղուկասու – Ոմանք
լեալ ասէին եւ կէսք` լինելոյ...
14. 122ա
ՅԵրուսաղեմացոց եկեղեցոյն – Նախ ձեռնադրութիւն
յառաքելոցն...
15. 122աբ
Յիսուսի Քրիստոսի Ծննդեանն – Ի Բեթղեհէմ
ծնանի...
16. 122բ
Յաղագս կշռոցն – Տաղանդն
անուն կոչի եւ է կշռով ՃԻԵ. (125) լիտր...
17. 122բ-3ա
Հարցմունք եւ պատասխանիք –Հարց.
Թէ ո՞րք են ԻԴ. (24) մարգարէքն: Պատասխանի. Մովսէս, Յոբ...
18. 123աբ
[Ժամանակագրութիւն] – Ի թվականին ՊԼԵ.
(1386) Լանկի-Թամուրն եկաւ
Թավրէժ... Թվականին Քրիստոսի
ՉԾԱ. (751) Փոքր Մահմէտ էառ
զՀայս...
19. 128ա-41ա
Յաղագս երկնային շարժման, Յովանէս
վարդապետի Երզնկացոյ արարեալ ըստ խնդրոյ պարոն Վախթանկա
Տե՛ս ձեռ. 529, 149ա-66բ. Նխբ./128ա (հատուած):
ա/128ա-9ա: բ/129ա-30ա: գ/130աբ: դ/131ա: ե/131ա-2ա: զ/132աբ: է/132բ-3բ: ը/134աբ: թ/134բ-5ա: ժ/135ա-6բ: ժա/137ա: ժբ/137բ: ժգ/137բ: ժդ/137բ-8ա: ժե/138ա: ժզ/138ա: ժէ/138աբ: ժը/138բ-9ա: ժթ/139ա: ի/139ա: իա/139աբ: իբ/140աբ: իգ/141ա:
Տե՛ս տպ. Նոր Նախիջեւան,
1797:
20. 141ա-3ա
Անանիայի Շիրակացոյ ասացեալ Վասն
արեգական. օրհնեալ է Աստուած – Արդ, ասացի եթէ նիւթ յամանոյ արեգականն...
21. 143ա-5բ
Հարցումն Բարսեղի եւ Գրիգորի – Բարսեղ ասէ.
Յորժամ ոչ երկինք կայր եւ ոչ երկիր...
22. 145բ
[Եղանակ վարդապետութեան] –Եղանակ
վարդապետութեան Դ. (4) է` սահմանական...
23. 146ա-50բ
Հարցմունք ընտիր եւ պիտանի Վանական
վարդապետէ եւ Եզնակ վարդապետէ եւ այլոց գրոց – [Հարց]. Զի՞նչ
է, որ ասէ. Օրհնեալ է փայտն, որով լինի արդարութիւն: Պատասխանի. Փայտն Նոյի տապան է...
24. 151աբ
Ագադրոն անյաղթ փիլիսոփայն ասացեալ
Վասն ժամանակին... – Յետ այս ժամանակին թագաւորեսցէ Կոստանդիանոս...
25. 152ա
Այս է ձեւ վակասին Ահարոնին եւ ականց
անունն – Սարդիոն... բիւրեղն:
26. 152ա-3ա
[Գունաւորութիւն ականց] – Սարդիոնն` շիկագոյն
է եւ արիւնատեսիլ...
27. 153ա
[Նմանութիւն մարգարէից ի Քրիստոս]
– Եւ արդ, Յովսէփ բազում կերպիւ նմանէ Քրիստոսի...
28. 153բ-4բ
[Վասն Մովսէսի] – Եւ ասէ
Տէր ցՄովսէս. Զի՞ գոչես առ իս...
29. 155ա
Այս է գիր եւ մատնեհարն, զոր գրեաց
Յիսուս եւ առաքեաց Աբգարու – Խ, ս, ք, է, վ, փ, բ...
30. 155աբ
[Վասն Շուքր իլտուզ աստեղան] –Աստղ
մի կայ` Շուքր իլտուզ ասեն...
31. 155բ-6ա
[Վասն թանաքի, ներկի եւ մագաղաթի]
– Զձւի դեղնուցն յամէն թանաք խառնէ...
32. 156բ
Վիճակ առաքելոցն, ի Կղեմա գիրքն
– Ասացեալ է Պետրոս առաքեալն, թէ. Յետ վերացման Տեառն...
33. 157աբ
[Գուշակութիւնք] – Թէ կամիս
գիտել վասն սերմանց, թէ որն բուսանի...
34. 158ա-61բ
Բանք գովեստից: Թղթի յառաջ գրէ
– Ի գերապետական գլխոյն գերապատ լեալ...
35. 162ա-3ա
[Վասն աստուածային օրհնութեանց]
– Աստուածային աւրհնութիւնն բազումք են, բայց գլխաւորքն Գ. (3) է...
36. 164ա-5ա
[Գրիգորի Նարեկացւոյ] Վերստին յաւելուած...
(Բան ՂԵ.) – Արեգակն
արդար...
37. 165ա-6բ
Աղերս մաղթանաց... Գրիգորի վասն
սուրբ Աստուածածնի (Բան ՁԱ.) – Ընդ Աստուածածնին...
38. 167ա-91բ
[Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ. 1741. Ա-ՀԷ/չիք: ՀԸ/167ա-9բ, 176ա-7ա (170ա-5բ
տե՛ս 39): ՀԹ/177բ-81ա: Ձ/181աբ, 190ա-1բ (վրջ. համառօտուած: 182ա-3բ տե՛ս 40): ՁԱ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/184ա-6ա: ՃԾ/186ա-7բ (188ա-9բ տե՛ս 41-42): ՃԾԱ-ՃՁԸ/չիք:
39. 170ա-5բ
Թագաւորք ապաշխարութեան – Բշ. Թագաւոր
յաւիտեան: Լո՛ւր մեզ, Տէ՛ր Աստուած, փրկի՛չ մեր...
40. 182ա-3բ
Քարոզ ընտիր վասն ողորմութեան,
գեղեցիկ եւ պատուական, [ի բանն]. Տո՛ւր ողորմութիւն եւ ամենայն ինչք ձեր սուրբ եղիցի
– Տէրն [մեր] Յիսուս Քրիստոս[ի] Աւետարանին լուիցաք մեք...
41. 188ա
Քարոզի նախերգանք – Երանելի
բնութիւն եւ անսահման էութիւն...
42. 189աբ
Աղուհացից միջինքէն սկսին, օրն Ա.
տուն ընդ արեւագալոյն ասեն: Բշ հրեշտակաց – Հոյլք անմարմնականք...
190ա-1բ տե՛ս 38:
43. 192ա
[Կանոն ննջեցելոց] – Աստուած
անճառ... Սարկաւագն ասէ. Զհրեշտակ խաղաղութեան...
44. 192բ
Զաքարիայ ԺԴ. գլուխն, ԺԲ. համարն
– Եւ այս են հարուածք...
Գրչից` «Այսպէս գրեցաք հոկտեմբերի
ԻԲ.»:
45. 193բ Յաղագս Յի-ի (= քերականութիւն) –Ամենայն հրամայական ոչ է պիտոյ յի...
Բ. Յաւելագրութիւնք,
ԺԸ. դ.
1. 1բ-2ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք]: Վասն գողոց
– Զի՞նչ է գողն: Պատասխանի. Չորիւք իմանի...
Նոյն ձեռքը կայ. 5բ-14ա,
34ա, 80բ-3ա, 113բ-30ա, 161ա-5ա, 188բ չգրուած թերթերի կամ գրուած թերթերի ստորին լուսանցքներում:
2. 2բ-5բ Նորին [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] այլ Քարոզ առաւօտու,
ի բանն... Ի գիշերաց... (Ամառան ՁԷ.) – Արարիչն Աստուած զժամանակ կենաց մարդկան...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
133բ Յիշեցէ՛ք աղօթքն ձեր` զբազմամեղ եւ յոքնաբիծ, նուաստ
ծառայ եւ Համթեցի Մարտիրոս վարդապետս,
որ գրեցի թվին ՌՃԽԵ.
(1696), Կտուցայ անապատին եւ ձեռամբ իմով:
136բ Եւ զիս` մեղաւոր Մարտիրոս վարդապետս յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք.
ամէն: Թվին ՌՃԽԵ.
(1696) Հոկտեմբերի Գ. (3), օրն շաբաթ:
139բ Գրեցաւ թվին հայոց ՌՃԽԵ. (1696) հոկտեմբերի Դ. (4), ձեռամբ
մեղսամած եւ վրիպեալ, յոքնաբիծ Յամթեցի Մարտիրոս եւեթ անուամբ
վարդապետէ, թէ օրինակէք եւ թէ ընթեռնուք՝ յաղօթս ձեր յիշեցէ՛ք հանդերձ ծնօղօք իմովք:
Աստուածն յամենայնի ձեզ այլ արքայութիւնն պարգեւէ, մեղաց թողութիւն շնորհէ. ամէն:
Հայր մեր յերկինս (նման` 140բ):
143ա Գրեցաւ թվին ՌՃԽԵ. (1696), Կտուցայ անապատին, հոկտեմբերի:
166բ Գրեցաւ ձեռամբ յոքնաբիծ եւ վրիպեալ` Համթեցի Մարտիրոս եւեթ անուամբ վարդապետէ, թվին ՌՃԽԵ.
(1696), Հոռի ամսոյն, Կտուցայ յանապատն:
175բ Գրեցաւ ձեռամբ բծաւոր եւ մեղապարտ Մարտիրոս վարդապետէ: Թէ ողորմեա մի ասէք, Աստուած ձեզ եւ մեզ ողորմի
ասէն. Թվին ՌՃԽԵ.
(1696): Զի յոյժ մեղաւրիմ. լինի թէ բոլորով սրտիւ դուք խնդէք եւ յիշէք ձեր մաքրափայլ
աղօթքն՝ արարչագործ Աստուածն եւ Տէրն յամենայնի գութ շարժի եւ ողորմի մեղաւորիս
եւ յերկնից արքայութիւնն առհասարակ ամենեցուն ձեզ եւ մեզ. ամէն: Հայր մեր յերկինս:
192ա Եւ զմեղաւոր գծողս յիշեա՛յ եւ թողութիւն մեղացս Աստուծոյ
հայցեա՛յ: Անմեղադիր կացե՛ր գրոյս, անպատշաճ ժամու գրեցաւ՝ ՌՃԽԶ. (1697), սեպտեմբերի
ամսոյն եւ Խաչի պահոցս, ձեռամբ` Յամթեցի Մարտիրոս վարդապետէ,
յԱմիրդօլա վանքն:
117բ Գրեցաւ պատմութիւնս թվին ՌՃԽԷ. (1698), սեպտեմբեր ամսոյ
ԻԳ. (23), ի վանքն Բարձրահայեաց Սուրբ Աստուածածնին, ի Մարտիրոս գծողէ:
189բ Գրեցաւ թվին ՌՃԽԸ. (1699), մարտ ԺԶ., մենաստանին Սուրբ Աստուածածնայ:
120բ Ցանկ Նարեկայ գրգին գրեցաւ ի թվին ՌՃԽԹ.
(1700) մայիսի ԺԲ. (12), օրն կիրակի: Նոյն կիրակիս վաղճանեցաւ տէր Ստեփանոս սուրբ քահանայն, աւագն Սուրբ Կիրակոսոյ քահանայիցն. որոյ յիշատակն օրհնութեամբ եղիցի: Տէր Աստուած
մեզ ողորմեսցի. ամէն:
192բ Դարձեալ ծանիք, եղբայրք իմ, այս գրգի վերայ շատ
խօսք եղեւ. Բ. (2) աբեղայ կամէին գիրքս առնուլ, միոյն տվաք, վասն այն, որ հանապազ յիշէ զիս
եւ զիմ ննջեցեալս ի սուրբ պատարագն, եւ ուղիղ սրտով յիշէ զիս եւ յիշեալ լիցի ի Քրիստոսէ.
ամէն: Գրեցաւ թվին ՌՃԾԶ.
(1707), Սեպտեմբերի Է. (7), օրն կիրակի, ձեռամբ` Տիգրանակերտացի Մարտիրոս վարդապետէ,
ի վայելումն յԵրուսաղեմացի Սիմէօն վարդապետին:
Ախթայ վանքն եղեւ այդ:
191բ Թվին ՌՃԾԷ.
(1708) թդբտ (՞):
117բ Գրեցաւ հոկտեմբեր ԻԵ. (25), օրն շաբաթ, յԵրուսաղէմ:
2192
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր
ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 252-2 (տե՛ս Պահպանակ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ.
1)+1 (թ. 252), թուղթ (մասն կազմաստառի):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի եզրերը մաշուած:
ԾՆԹ. Ձեռագրի 3 մասերի միաւորողը ամենայն հաւանականութեամբ
Գ. ձեռագրի գրիչ եւ ստացող Յօվանէս ժամարարն է:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 132
(7-138): ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԱx12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,8x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (13x7)։
ԳԻՐ՝ բոլորգիր (7բ-133ա), նոտրգիր (133բ-8բ) ։ ՏՈՂ` 32:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 12ա: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային, դէմք (58ա,
103ա), յուշկապարիկ (97ա): Զարդագիր` թռչնագիր:
Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 7բ-9ա,
12ա-133բ // (12ա) Համառօտ Ժողովածու
վասն առ ի պատրաստ գոլոյ ի պէտս ի մտառութեան եւ տեսութեան բանասիրաց... հաւաք[եալ]
ի նուաստ Մովսիսէ մեղսամած Ջուղայեցւոյ, ի թիվն ՌՃԽԴ. (1695) ի փառս Աստուծոյ:
Տե՛ս ձեռ. 513, 4ա-74ա. Ցանկ/7բ-9բ: Վկայութիւնք/12ա-133բ: Չունի բ-է. թ, իսկ
միւսները համարակալուած` Ա-Լ.:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 9բ-11բ
Նախերգան քարոզիս – Սկիզբն
կենաց եւ կենդանութեան արարածոց.....
2. 133բ-7ա
Վասն կիրակուն ասացեալ է. Որ պահէ,
զպսակ ժառանգէ – Ծերք, երիտասարդք եւ կու[ս]անք եւ ամենայնք, որք ակն ունիք
յարութեան...
3. 137ա-8բ
Յաղագս մկրտութեան է այս (ի հասարակաց
խրատուց Յովհաննու Երզնկացւոյ) – Արդ, քրիստոնեութեան սկիզբն եւ գլ[ու]խ մկըրտութիւնն է...
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 24
(139-162): ՊՐԱԿ՝ 2 (2-3, ապա` ԺԲ-ԺԳ)x12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,8x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (12,3x7,3)։
ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ`
17:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից
եւ վերջից պակասաւոր, ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 139ա-62բ [Լուծմունք Դիոնիսիոսի
գրոցն, որ Յաղագս եկեղեցական քահանայապետութեանց]
ա. 139ա-45ա
[Գլուխ առաջին. Զի՞նչ է եկեղեցականիս
քահանայապետութեան աււանդութիւն եւ զի՞նչ այսորիկ դիտումն – ///] Արդ, ասէ. Վասն զի քահանայապետութիւն ասէ յաղագս ամենայն
կարգի...
բ. 145բ-62բ Գլուխ
երկրորդ. Յաղագս ի մկրտութիւն կատարմանց: Ցանկ գլխոյ – Ճառս յերիս մասունս բաժանէ... |146ա| Արդ, ասացաւ ի մէն սրբազնաբար...
եւ յաղթութեան մահու եւ ապա /// (շար. թափուած):
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
Շօշ |
ՌՃՁԲ.–ՌՃՁԴ. – 1733–1735 |
ԳՐԻՉ` Յօվանէս ժամարար,
Աստուածատուր քհյ.: ՍՏԱՑՈՂ` Կարապետ աբղյ., Յօվանէս ժամարար:
ԹԵՐԹ՝ 94 (2-6,
163-251). չգրուած՝ 2ա-3ա, 251աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x 5+12 (ԺԴ-ԻԵ)x8 (ԺԴ, ԺԶ 4, ԺԵ, ԺԹ, ԻԴ-ԻԵ
10, ԺԸ 6, Ի 3)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,8x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(13x8)։
ԳԻՐ՝ բոլորգիր` (Յօվանէս գրչի` 3բ-7ա, 163ա-6ա, 171բ-80բ, 216ա-41բ, Աստուածատուր
գրչի` 182ա-6բ, 189ա-97բ, 199ա-207ա, 244ա-250ա), նոտրգիր (Անանուն Ա. 167-71ա,
208ա-15բ, Անանուն Բ. 242ա-3ա, Անանուն Գ. 181ա, Անանուն Դ. 198ա, Անանուն Ե.
181բ, 187ա-8ա, 188բ, 198բ, 207բ)։ ՏՈՂ` 18-24:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր` թռչնագիր (171բ, 208ա): Գոյներ` կարմիր:
Նմուշ
Յօվանէս գրչի` 224ա
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից
գրադաշտը տեղ-տեղ գունափոխուած, 2-6 լուսանցային մասերը կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 174բ. Ա/195ա-7բ (վրջ. «Այսքան վասն փողոյն»): Բ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/189ա-94բ: Հ-ՀԲ/չիք: ՀԳ/244ա-50ա (վրջ. «Այս Բ-դ դէմք խնդրուածոց»):
ՀԴ/չիք: ՀԵ/163ա-6ա (վրջ. «եւ հաւատով սրբին մեղքն»): ՀԶ-Ղ/չիք: ՂԱ/224ա-33բ: ՂԲ-ՂԵ/չիք: ՂԸ/182ա-6բ: ՂԹ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/241բ-3ա (վրջ. «ի պատարագս նորա»): ՃԺԹ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/199ա-207ա (կրկն.՝ 167ա-71ա, թերի): ՃԻԳ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ԺԱ/չիք: ԺԲ/208ա-15բ: ԺԳ/219բ-23բ (վրջ. «եւ մեռեալն սուտ մարդ»): ԺԴ-ԺԵ/չիք: ԺԶ/234ա-9ա: ԺԷ-ԻԸ/չիք: ԻԹ/216ա-9ա: Լ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/239բ-41ա (վրջ. «յետ համբառնալոյն յերկինս
ԺԲ. որ եղեւ»): ՃԼԱ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. ա. 3բ-7ա
[Աւրհնութիւնք յետ քարոզից] – Աւրհնութիւն
եւ նախախնամութիւն ամենայսուրբ
Հոգոյն Սրբոյ միշտ եւ հանապազ եկեսցէ...
բ. 171բ-2բ
[Նախերգանք] – Տէ՛ր,
տո՛ւր ինձ լեզու խրատու...
գ. 173ա-9ա
Օրհնութիւն, որ զկնի քարոզին ասայ
– Աւրհնութիւն Հօր եւ պահպանութիւն Որդոյ...
դ. 179բ-80բ
Քարոզ վասն աւաքերիցոյ կարգելոյ, եւս նորընծայի ժամանելոյ
ասա՛յ նախերգանք... – Որպէս ասէ սուրբ եւ աստուածայբան եւ աստուածահայր մարգարէն Դաւիթ...
ե. 181ա
[Օրհնութիւն յետ քարոզի] – Այլ եւ
ժողո[վ]րդապետն ամենեցոյն...
զ. 198ա
[Յաղագս խոստովանութեան] – Խոստովանութիւն
վաղանջուց կանոն [է] քէրիստոնէից...
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ դ.
1. [Քաղուածք
քարոզից Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
ա. 181բ [Ձմեռան ԺԸ.] – Ի բանս
[յայս] չորս իրս տեսանելի է...
բ. 187ա-8ա
[Ձմեռան Բ.] – Իսկ աստանօր
ողջոյնս այս...
գ. 188բ
[Ամառան ՃԻԵ.] – Ի վերայ
այսմ բանի հնգէտասան...
դ. 198բ
[Ձմեռան ՂԱ.] – Նախախնամութիւն
յԱստուծոյ եւ բարերարութիւն...
ե. 207բ
[Ձմեռան Բ.] – Նախ տեսցուք
զվեցերորդ ամիսն... (կրկն.՝ 166բ, 3 տող):
2. 243բ
[Գանձ սրբոյ Խաչին Գրիգորի Նարեկացոյ
ասացեալ. ձեռ. 9053, 110բ] – Գանձ անքննին ծածկեալ
մեծութեան... / Ահա խնկեցին մաղթանք մեր:
3. 250ա
[Տաղ ուրախութեան: Մուրատ Խիկար]
– Մարտըն կու գայր ծաղկընքերով,/
Յերկ[ն]իցն /// (այսքան)։
4. 250բ
[Քառեակ] – Դիր պահապան
շրթանց լեզւին՝
/ Ոչ բարբառել ի վնաս անձիս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 233բ
Քրիստոս Աստուած, ողորմեա՛ ըստացողիս
գրոյս` մեղաւոր տէր Յօվանէսիս. յիշէք՝ յիշեալ
լիցէք առաջի Քրիստոսի. ամէն: Թիվ Փոքր
ԱՃԺԸ.ումն (1733) գրվեցաւ,
որ է Ըսպահան՝ Շօշ քաղաք:
180բ Դարձեալ գրվեցաւ գիրք ի վայելումն` աբեղայ տէր Կարապետին, թիվն ՌՃՁԴ.
(1735) եւ Փոքր թիվն ՃԻ.
(1735), յամսեանն մայիսի եւ Ազարի՝ Ադամ ԻԷ. (մայիս 16), ձեռամբ սուտանուն եւ անարժան
Յօվանէս ժամարարիս: Ով
կարդայ, մին բերան իմ մեղացն թողութիւն խնդրէ, գրիս եւել-պակասն բոխեցէք: Եղեւ
վերջ:
2. 197բ
Եւ փծուն գրչօղս եթ
անուամբ քահանայս` Աստուածատուր յիշեա՛
ի սուրբ յաղօթս քո մի Հայր մերիւ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
250բ Աստուծով, թվին ՌԲՃԺԸ. (1769), սեկտեմբերի Դ.ումն (4) Պասրոց վեր
կացանք դիմի Բանկալայ: Աստուծովն
ոլամաթէ գտայք դեկիբերի (=դեկտեմբերի) ԻԴ. (24), մալումն գտայ օրն Ե.շաբաթ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 250բ Ես եմ մոլորեալ
ոչխար..., Ասէ սուրբ Օգոստիանոս Քրիստոսի
բերանով...:
2193
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
212: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը մանուշակագոյն
մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ՌՄԼԴ. – 1785 |
ԹԵՐԹ՝ 92 (1-92), չգրուած՝ 1ա-4բ:
ՊՐԱԿ՝ 1x4+Ա-ԺԱx8։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,5x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(12x8):
ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի եզրերը` քերծուած, մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-10ա Մովսէսի Քերթ[ող]ահօր
Մեկնութիւն քերականութեան...
1. ա. 5ա [Յաղագս քերականութեան] – Քերականութիւն ստուգաբանի` քերականութիւնդ...
բ. 5ա Յաղագս մասանց – Մասն ի բոլոր է եւ տեսակն սեռ է...
գ. 5ա Յաղագս վերծանութեան – Վերծանութիւն
կարդացողութիւնն է...
դ. 5աբ Յաղագս զրուցատրութեան – Զրուցել
քերթողական յեղանակաւ...
ե. 5բ Լեզուաց գիտութիւն – Թէ գիտէ զսահմանակցացն լեզուն...
զ. 5բ-6ա [Յաղագս ստուգաբանութեան] – Ստուգաբանութիւնս
է պիտանացու, զի ի հնութենէ խօսից թիւրեալք եղեն անուանք...
է. 6ա [Յաղագս համեմատութեան] – Համեմատութիւն՝
զբան առ բան եւ զբայ առ բայ համեմատել...
ը. 6ա [Յաղագս դատման քերթածաց] – Դատումն քերթածաց.
զայս զոտիցն չափոյ ասէ...
թ. 6ա [Յաղագս ենթադատութեան] – Իսկ ենթա[դա]տութիւն
կոչի...
Հմմտ. ձեռ. 267, 326ա-8ա,
ա-ը, ձեռ. 436, 300բ-1ա., ա-ե.:
2. 6ա-7ա Բանք առ տղայսն – Շեղաք ձայնաւորք այս են՝ ա, ե, ի,
որ վերասաստ ասի...
բ. 7ա Մամբրէի վերծանողի [Յաղագս դատման քերթածաց] – Դատումն
քերթածաց է, որ ի կատարման աշակերտութեանն...
գ. 7ա-8ա [Յաղագս մասանց բանի] – Մասունք են բանի
Ը. – Անուն, բայ...
դ. 8աբ Բարսղի Կ[եսա]րու [Յաղագս գրագիտութեան] – Գրագիտութիւն
է վարժկրթական հմտութիւն...
ե. 8բ Յաղագս թեւոց (թուո՞ց) բ եւ ց (՞) – Երկ փառ առ Դ. եւ երեք փաղ առ Ը...
զ. 8բ-9ա Յաղագս Դ. (4) իրաց բնութեան՝ բառք, բարք, բանք, բնութիւն – Տեսակն, որ երեւի,
կամ իր է ընդ[հ]անուր...
է. 9ա-10ա [Թելադրութիւն խոնարհմունս բայի. ձեռ. 2365, 119ա] – Յաղագս
խոնարհմանց բայից, որպէս ուսաք ի բնաբանութեանց անդի...
Մի խումբ ձեռագրերում Է.
միաւորը կցուած է Յովհաննես Երզնկացու աշխատութեանը. հմմտ. ձեռ-ք՝ 2364, 102ա,
2365, 119ա, 2380, 316ա, 3883, 122ա, 6396, 42ա:
Բ. 10ա-92բ Նուաստ վարդապետի Յօհաննիսի Եզնկացոյ, որ եւ Ծործորեցի, արարեալ
Համառօտ տեսութիւն Քերականի
ա. 16ա-9ա [Յաղագս վեցից մասանց քերականութեան] – Միշտ
բաղձանք բանին բնաւորեալ է յոգիս բանականաց...
բ. 19ա-23ա Յաղագս վերծանութեան – Յետ ասելոյ,
զվեց մասունս քերականութեան...
գ. 23ա-4բ Յաղագս ոլորակի – Տակաւին վարդապետական յեղանակաւս...
դ. 24բ-6բ Կիտից վասն – Ասացեալ յառաջագոյն պատճառ նախադասութեան...
ե. 27աբ Յաղագս հագներգութեան –Հագներգութիւնս
ոչ է հարկաւոր մասանց արուեստիս...
զ. 27բ-35բ Յաղագս տառի – Մինչեւ ցայս վայր ասացեալ քերդողիս...
է. 35բ-6ա Յաղագս վանգի – Յորժամ եգիտ արուեստաւորս զգիրս...
ը. 36ա-8ա Յաղակս երգար վանգի – Նախ ծանոյց զբնութիւն վանգի...
թ. 38աբ Յաղագս սուղ վանգի – Զծայրս քննեաց...
ժ. 38բ-40ա Յաղագս հասարակաց շաղաշարաց – Ըստ կարգի զարուես[տ]ս
աճեցուցանէ...
ժա. 40բ Յաղագս բառի – Յառաջագոյն վանգ կոչեաց...
ժբ. 41ա-3ա Յաղագս բանի – Ամենայն արուեստաւորի սովորութիւն է...
ժգ. 43ա-59ա Յաղագս անուան – Նախ զբան ի մասունս ի յութ բաժանեաց...
ժդ. 59ա-64բ Յաղագս բայի – Վասն նախադասութեան անուն ըստորադասութիւն բայի ասացաւ...
ժե. 64բ-71ա Յաղագս լծորդութեան – Բազում ինչ ունիմք իմանալ...
ժզ. 71ա-2ա Յաղագս ընդունելութեան – Սա ունելութիւն լսի...
ժէ. 72ա-4բ Յաղագս յօդի – Յօդդ՝ յայլ լեզուս բազում ինչ ունի...
ժը. 74բ-7բ Յաղագս դերանունութեան – Վասն դերանունութեան կարգիդ գիտելի է...
ժթ. 77բ-8բ Յաղագս նախադրութեան – Նախադրութինդ անուն եւ տեղի...
ի. 78բ-83բ Յաղագս մակբայի – Մակբայդ թէպէտ եւ մեծ է...
իա. 83բ-7ա Յաղագս շաղկապի – Սա, զի ի վերջէ դասեցաւ...
իբ. 87ա-90բ Յաղագս առոգանութեան – Զմասունս բանի աւարտելով...
իգ. 90բ-2բ Յաղագս ոտին – Ի լրումն քերականութեան, վասն ոտից խօսի արուեստաւորս...
Յորմէ տեղեկացեալ քո ներհուն հմտութեամբդ ի սակաւ աշխատութենէս, բարձօղդ արուեստիս,
մի՛ անճաշակ եւ զմերն թողցես փափագ, այլ յիշմամբ բարւոյն ի Տէր եւ մեզ մասնաւորեսցես
յագեցումն ի Քրիստոս Յիսուս՝ ի Տէր մեր, որ է օրհնեալ ընդ Հօր եւ արարչակից Սուրբ Հոգւոյն
իւրոյ, որպէս Էրն ի սկզբանէ յայժմ եւ յանբաւ յաւիտեանս. ամէն:
Տպ. Լոս Անջելես, 1984,
K:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
10ա Եւ զնուաստ աշխատողս յիշեա՛:
92բ Եղեւ զրաւ 1234 (1785), յունիսի
մուտն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԸ. դ.) Ի վայ[ե]լումն` տիրացու
Օհանէսին ի բարին. ամէն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 120
(93-212. 93ա-188բ էջակալուած՝ 1-192). չգրուած՝ 189ա-212բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԳx8 (Ը 10, Ժ4+1x8)+1x10)։
ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,2x10,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12x5,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22-25:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար.
195-212 աւելացուած 2 մասերի միացման ժամանակ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 93ա-188բ Համառօտ հաւաքումն Դրամաբանութեան, արարեալ ի Սիմէօնէ քաչ րաբունապետէ Ջուղայեցուոյ
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-58բ. Նխբ./93աբ: ա/94ա-132ա: բ/132ա-51ա: գ/151ա-88բ (անաւարտ, վրջ. «սուրբն Մարիամ ոչ մեղաւ, ապա
եւ ոչ զղջանայ, ուստի ի հետեւողա»):
2194
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԵ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 135-1 (թռիչք՝
52) – 7 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝ 2ա-4բ, 123բ, 132բ-5ա: ՊՐԱԿ՝ ԻԳ-ԼԳx12 (ԻԳ 5, ԻԷ,
ԼԳ 13)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 12,2x9,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (8,3x6,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 21: ԿԱԶՄ՝
աղիւսագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 4 (թ. 1-4)+3 (թ.
133-135), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 5ա, 59բ: Ճակատազարդ՝ 45բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր, մարդադէմ: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան թեթեւ հետքեր, շագանակագոյն բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի կաշին
քերծուած, եզրերը թեթեւակի մաշուած: Ա-ԻԲ. պրակները հաւանաբար անջատուած են եւ առանձին
կազմուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 5ա-44ա
Մովսէսի Քերթողի Յաղագս քերականութեանցն
Տե՛ս ձեռ. 436, 280ա-300բ 1/5ա-6բ: 2/6բ-7ա: 3/7աբ: 4/7բ-8ա: 5/8ա-17բ: 6/17բ-8բ: 7/18բ-20ա: 8/20աբ: 9/20բ-4բ («Դաւթի փիլիսոփայի Յաղագս հասակակաց շաղաշարաց»): 10/24բ-6բ (շար. տե՛ս 21): 11/26բ-7բ (սկ. տե՛ս 16): 12/27բ-9ա: 13/29աբ: 14/29բ-30բ («Մովսիսի Քերդողի Յաղագս ընդունելութեան»): 15/30բ-1ա: 16/31ա-4ա (շար. տե՛ս 11): 17/34ա 8բ: 18/38բ-9ա: 19/39ա: 20/39ա-40ա («Ստեփաննոսի Ստորոգութիւն»):
21/40ա-2բ (սկ. տե՛ս 10): ա: 22/42բ-3ա: 23/43ա-4ա:
2. 44ա-5բ
Մովսեսի Քերդողի հաւր Մեկնութիւն Քերականի
Տե՛ս ձեռ. 436, 300բ-1ա. ա-զ/44ա-5բ:
Բ. 1. 45բ-54բ Նորին Գրիգորի` աշակերտի Յոհանու մեծի Համառաւտ լուծումն Առաքինութեանցն
Արիստոտէլի – Զի յետ աշխարհաց գրոց: Լուծմունք.
Աստ կարգէ վասն Դ.ից (4)...
– 54բ-5բ Այս ինչ է ի Լուծմունս Առաքինութեանց –
Նախ կարգն յետ Աշխարհաց գրոց...
Այլ ձեռքով` 55բ «Ո՜վ եղբայր, գիտացի՛ր, որ այս Առաքինութեան լուծմանց Ցանկ
էր. գրագիրն ի տեղն էր թողեր, ես գրեցի, կար չի առաջքն պիտէր սա, եւ ապա ինքն այլ այսպէս
պատահեցաւ, անմեղադիր լերո՛ւք»:
2. 56ա-73բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Համառօտ տեսութիւն
ի գիրս Պորփիւրի]
Տե՛ս ձեռ. 623, 189ա-206բ. Ցանկ. Ա/56աբ: Ցանկ. Բ/56բ-9ա: ա/59բ-61բ: բ/61բ-3ա: գ/63ա-5ա: դ/65ա-6ա: ե/66ա-7բ: զ/67բ-8բ: է/68բ-70ա: ը/70ա-3բ:
3. 73բ-118բ Նորին Գրիգորի Լուծումն համառօտ ի Տեսութիւն
Դաւթի
Տե՛ս ձեռ. 623, 206բ-47բ. ա/73բ-4բ: բ/74բ-6ա: գ/76ա-7ա: դ/77աբ: ե/77բ-9ա: զ/79բ-81ա: է/81ա-2ա: ը/82աբ: թ/82բ-3բ: ժ/83բ-5ա: ժա/85ա-6ա: ժբ/86ա-7բ: ժգ/87բ-8բ: ժդ/88բ-9բ: ժե/89բ-90բ: ժզ/90բ-2ա: ժէ/92ա-3բ: ժը/93բ-5ա: ժթ/95ա-6բ: ի/96բ-8ա: իա/98ա-9ա: իբ/99ա-100ա: իգ/100ա-1ա: իդ/101ա-3ա: իե/103ա-4բ: իզ/104բ-6ա: իէ/106ա-7ա: իը/107ա-9բ: իթ/109բ-113ա (շար. 113ա-8բ «Յաղագս հանրականաց սեռից եւ
տարբերութեանց»):
Գ. 1. 118բ-9բ
[Լուծմունք ի բանն]. Ետես կինն, զի բարի էր ծառն ի կերակուր...
(Ծննդ. Գ. 6) – Փոխանակ
այնմ կափոյց Տէրն ի մահուն զաչսն...
2. 119բ-20բ
Յաղագս Հոգոյն բղխման – Պատասխանի.
Ասէ առաքեալն Պօղոս ի Հռոմայեցոց թղթին. Որ զՀոգին Քրիստոսի ոչ ունի...
3. 120բ-3ա
Վկայութիւնք վասն մարդեղութեան Տեառն – Գիտելի է, զի Դ. (4) աւետարանիչքն...
Դ. 124ա-8բ
Համառօտ վերլուծութիւն Պորփիւրի դժուարալուծիցն, ի յերկասիրութեան
մեծ հռետորին Հայոց Յոհաննու Որոտնեցւոյն – Զի՞նչ է սահման
ընդհանրին: Պատասխանի. Ընդհանուր է մի թուով ըստ տեսակի ի բազմաց ընկալեալ...
Ե. 128բ-9բ
Ներածութիւն Պորփիւրի գրոց նախերգան – Պորփիւրիոս եւ Յամղիքոս եւ Քրիսաւորիէ ընկերք եւ աշակերտակիցք
էին յԱթէնս...
2. 129բ-30ա
Ստորոգութիւն Արիստոտելի Նախերգան – Արիստոտէլ Ստագիրացի էր ի
Քամշիթ գաւառէ...
3. 130աբ
Նախերգան Յաղագս Պերի արմենիաս, Հռոմ լեզուէ եւ հայերէն Յաղագս
մեկնութեան – Թէ ուստի՞ էր Արիստոտէլ կամ յորմէ նահանգէ...
4. 130բ-2ա
Արիստոտէլի Յաղագս առաքինութեանց գրոց նախերգան – Ի խնդրոյ
Աղեքսանդր թագաւորի
պատմութիւն արարեալ...
5. 132ա
Թէ կամիցես գիտել զդարագլուխսն, որ եղեն ի սկզբանէ արարածոց
– Յառաջին դարուն Ենովք փոխեցաւ... Եւ այս դարագլուխքս, որ գրեցան, ոչ եթէ ի մտանել
/// (լուացուած):
Զ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.
135բ [Յաղագս Նաբուգոդոնոսորայ]. (վրացերէն)
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
44ա Զմեղաւոր գծողս յիշեա՛:
79ան Զմեղաւոր եւ զանպիտան գծողս յիշեցէ՛ք ի Տէր Աստուած:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1բ (ԺԸ. դ., բոլորգիր) Այս գիրքս տէր [Աբրահա՞]մին է, որ է
խըղճալի, տրուպ
եւ ապերախտ:
1բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Ես, ||||:: |:::. ||||::. |:. ||||::.
||: |:. ||||:::: ||||::. ||: |::. ||||::. («տէր Գրիգորի էր»):
օօօօ:: օ:::. օօօօ::. օ. օ: օօօօ::. օ. օօ:::. օ. օօօ: «տէր
Աբրահամ»-ըս գրեցի: Հանդիպողք գրոցս զմեզ յիշէ Հայր մեղայիւ եւ ասէ Աստուած ողորմի
տէր: շշ ռռ բգ շշ <ե> նյ շշ ժժ (=ՌՍԵՌՉԻ) =«Աբրահամա»ին եւ իւր հոգեւոր վարդապետին:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 5ա Քրիստոսի
ծառայ մահտեսի տէր Նիկողոս. ՌՃՂԹ.
(1750):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա (նոտրգիր)
Գրչափորձ արաք զյս գրիչս: Միտ մարդկային տկար գոլով, սղալի, զի անսղալ մինն միայն գտանի...
1ա (բոլորգիր)... Ի տիգաւ խոցեալ զինաւորին աղբղղխեալ ի սորբ կողին
Ջորն ի լվացումն ավազանին
Արիւնարբումն
խորհրդին 1ա (վրացերէն):
2195
ՏՕՆԱՊԱՏՃԱՌ
|
ԺԳ. դար |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ` Յովանէս:
ԹԵՐԹ՝
412-2 (տե՛ս Պահպանակ): ՊՐԱԿ՝ Ա-Լ, վերահամարակալուած` Ա-ԼԶx12 (Ա 10, ԻԵ թռիչք,
ԼԵ-ԼԶ 8): ՆԻՒԹ՝ թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17,3x12,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,2x9)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 27-28։ ԿԱԶՄ՝
(ԺԶ. դ.) դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ կտաւ։
ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ. 1)+1 (թ. 412), թուղթ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 2ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Ղեւտական: Թ-Ժ. դդ.: 1 (Ա) +1 (Բ), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով: Մագաղաթ,
երկսիւն (14,5x10), ուղղագիծ
երկաթագիր, տող՝ 8 (Ա), 11 (Բ): Կարդալ` Բբ, Աա, Բա, Աբ «/// [ե]թե մատուցանիցէ պատարագ...
լուասցեն ջրով ///» (Ա. 2-13), տպ. Գիրք Ղեւտացւոյ, քնն. բնագիր, Անթիլիաս, 1993,
B։
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցները թուլացած, տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
ցեցակեր, թ. 337՝ կիսով չափ վերից վար պատռուած ընկած: Պատառիկ-պահպանակները`
գունաթափ, ցեցակեր. կազմի եզրերը մաշուած, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-411բ
Տօնապատճառ
գիրք (ԺԷ. դ. յաւելում).
1. 2ա-13ա
Ա. [Ի տօնի Դաւթայ եւ Յակոբայ ասացեալ. ձեռ. 644, 61ա] – Սկիզբն
տաւնից եւ ամենայն հոգեւոր ուրախութեանց է տաւն Ծննդեան...
2. 13ա-23ա Բ. Ի տաւնի Ստեփանոսի Նախավկայի եւ
յառաջին սարկաւագի – Աստուածազարդաշուք
տաւնիս լուսակազմ երեւմամբ...
3. 23ա-9բ
Գ. Ի տաւնի Պետրոսի եւ Պաւղոսի սուրբ առաքելոցն – Յաստուածարար սքանչելեացն բազումք
են, զոր իմանամք...
4. 29բ-36բ
Դ. Յորդիսն Որոտման Յակոբա եւ Յոհաննու – Աստուածահրաման պատուէր ունէր...
5. 36բ-44բ
Ե. Յաղագս Յայտնութեան Ճրագալուցին. Աւգնեա՛ Հոգի Սուրբ – Ըստ աստուածագործ նորոյ արարչութեանս...
6. 44բ-5ա
Զ. [Երկրորդ աւուրն] – Երկրորդ
աւուրն կանոնն ի մատրան կատարի...
7. 45ա-6ա
Է. [Երրորդ աւուրն] – Երրորդ
աւրն զարդարեցաւ երկիր...
8. 46ա
Ը. [Չորրորդ աւուրն] – Ի
չորրորդում աւուրն եղեն լուսաւորք...
9. 46աբ
Թ. [Հինգերորդ աւուրն] – Հինգ
դարուն մկրտէաց Մուսէս զժողովուրդն...
10. 46բ-7ա
Ժ. [Վեցերորդ աւուրն] – Ի
վեցերրորդում աւուրն ստեղծաւ Ադամ...
11. 47ա
Ը. [Եօթներորդ աւուրն] – Յեաւթներրորդ աւուր հանգեւ Աստուած ի
գործոց...
12. 47աբ
ԺԱ. [Ութերորդ աւուրն] – Իսկ
ութերրորդին
կանոն ի Յարութիւն կատարի...
13. 48ա-9բ
ԺԲ. Պատճառք Առաջաւորաց պահոց – Յոլովք են բանք վասն այսր պահոց...
14. 49բ-58ա
ԺԳ. Խորհուրդ Տեառնընդառաջին – Ի փետրուարի ամսոյ, որ աւր ԺԴ. (14) քառասներրորդք Տեառն...
15. 58ա-67ա
ԺԴ. Յաւուր Բարեկենդանին Պաւղոսի եւ Սամուէլի, եւ Գրիգոր[ի] ասացեալ Վասն
Աղուհաց[ից] – Խորհուրդ եկեղեցոյ նման է գանձի ծածկելոյ...
16. 67ա-72բ
ԺԵ. Պատճառ առաջնումն կիրակէին Բարեկենդանին Աղուհացիցն
– Է եւ այլ իմն պատճառ, զի յաւուր
սգոյ եւ կրից ճգնութեանն...
17. 72բ-7ա
ԺԶ. Պատճառ երկրորդ կիրակէին – Յաւուր բարեկենդանին սկիսբն Խ.որդաց
(40) շարադասեալ...
18. 77ա-83բ
ԺԷ. Պատճառ երրորդ կիրակէին յԱղուհացիցն – Յամենայն կարգ Խ.որդացս (40) ի պատճառ
զղջման մեղուցելոց...
19. 83բ-5ա
ԺԸ. Պատճառ չորրորդ կիրակէին – Անընդհատ
գոլով ճանապարհացն արդարութեանն...
20. 85ա-90բ
ԺԹ. Պատճառ Ե.երորդ (5) կիրակէին – Ահաւոր եւ մեծ է խորհրդոյն Աստուծոյ
զաւրութիւն...
21. 90բ-5բ
Ի. Վեցերորդ կիրակէին պատճառ – Այն որ նախքան զայս Ե.երրորդ (5) կարգք
որպէս մաքրականք...
22. 95բ-101ա
ԻԱ. Կարգ եւ խորհուրդ Ղազարու – Այս տաւն,
զոր կատարէ եկեղեցի...
23. 101ա-16ա
ԻԲ. Զխորհուրդ Գալստեան Տեառն յԵրուսաղէմ յաւուր զՈղոգոմեան
– Զսուրբ Արմաւենեացս աւր, զոր եւ աւրհնեալ
անուանեմք...
24. 116ա-8ա
ԻԳ. Կանոն Մեծի երկուշաշաթին – Այսր
շաբաթու պահք ազատար[ար] տէրունական Յարութեան...
25. 118ա-21ա
ԻԴ. Կանոն Մեծի Գ.շաբաթի – Ըստ Կարգի առաջնոյն եւ այս եւս ի Ծննդոց
պատմութիւն երկրորդի...
26. 121ա-2բ
ԻԵ. Կանոն Մեծի չորեքշաբաթի – Եւ երեւեցաւ Աստուած Աբրահամու...
27. 122բ-31ա
ԻԶ. Ի Մեծի հինգշաբաթին ասացեալ – Այսմ աւուր սահմանեալ կանոնս մեծախորհուրդ...
28. 131ա-47ա
ԻԷ. Յաւուր Մեծի ուրբաթուն – Որպէս զի մեծ են գործք քո, Տէր...
29. 147ա-52բ
ԻԸ. Յաղագս Ճրագալուցին խորհրդո – Զի որպէս զգալի արարածքս յաւելելով
հասին ի կատարելութիւն...
30. 152բ-64ա
ԻԹ. Աւետարան ըստ Յոհաննու. Յետ այսորիկ զՊիղատոս...
– Այս Յովսէփ մի էր ի
նախարարացն հրէից...
31. 164ա-71ա
Լ. Յոհանու Ոսկեբերանի ի Մեկնութեան Գործոց – Բազմաց անգիտելի է մատեանս...
32. 171ա-9բ
ԼԱ. Պատճառ բանից Գրիգորոյ Աստուածաբանի, ասէ. Ի պահու
իմ – Յետ համբառնալոյ
Տեառն մերոյ...
33. 179բ-82ա
ԼԲ. Պատճառ Յարութեանն... – Արդ, որ յուսով է հաստատեալ, նա է մարդ...
34. 182աբ-8ա
ԼԳ. Յաղագս Վերացման Տեառն... – Ամենայն տաւ[ն]ք տնաւրինականք, զոր
պաշտէ եկեղեցի...
35. 188բ-91ա
ԼԴ. Յաղագս Երկրորդ գալստեան. Եղիցին գաւտիք ձեր պնդեալ...
– Շատ ինչ ունի եկեղեցի
յաւանդութենէ անգիր աւրէնս...
36. 191ա-6բ
ԼԵ. Յաղագս իջման Հոգոյն Սուրբ – Բարի է Աստուած եւ բարո ամենայնի Արարիչ...
37. 196բ-8ա
ԼԶ. Յոհանու Ոսկեբերանի... – Հաւատամք ի մի Աստուած Հայր ամենակալ...
38. 198ա-204ա
ԼԷ. Յաղագս տապանակին խորհուրդ. Եւ արար Բեսելիէլ զտապանակն
յանփուտ փայտից – Աստուծով
լուսափայլեալ անձինք, որք մաքուր հոգով...
39. 204բ-17ա
ԼԸ. Յաղագս տաւնի Վարդէվառին – Երեւելի
արեգակն ի ծագելն իւրում...
40. 217ա-26ա
ԼԹ. Ի ննջումն Աստուածամաւր կուսին – Ի գերազանց լուսոյն պա[յ]ծառացան ամենայն
արարածք...
41. 226ա-32ա
Խ. Յաղագս Շողակաթին սակաւ ինչ պատճառ – Անդրդուելի հիմն հաստատութեանն Կաթողիկէ
եկեղեցոյ...
42. 232ա-7բ
ԽԱ. Վասն տաւնի <Վարդ> Սրբոյ Խաչին յԱռակացն Սողոմոնի
– Դարձեալ եթէ ի նաւ ոք
ելիցէ եւ ընդ ամենի ալիսն ճանապարհորդել կամիցի...
43. 237բ-44ա
ԽԲ. Յաղագս տաւնի Սրբոյ Խաչին եւ նորին նաւակատեաց, որ
ի ԴԺ. կատարի սեմբտերեր (= Սեպտեմբեր) – Ի
ժամանակս Մեծին Կոստանդիանոսի, որ կոչի նա ամ խաղաղութեան մերոյ...
44. 244ա-50բ
ԽԳ. Ի տաւնի Սրբոյ Խաչին ասացեալ վարդապետաց – Աւրհնեալ ես, աստուածազարդ եւ քրիստոսապսակեալ
փայտ...
45. 250բ-9բ
ԽԴ. Յաղագս խորհրդեան եկեղեցոյ – Բարեաբանեցէ՛ք զամենայն յեկեղեցիս...
46. 259բ-61ա
ԽԵ. Նախերգան – Աստուածային եւ արարչական զաւրութենէն, որով բովանդակին
գոյութիւն վերինք եւ ներքինք...
47. 261աբ
ԽԶ. Նախերգան – Աւրենքն եւ մարգարէքն Աւետարանն քարոզեցին զՔրիստոս ծնեալ...
48. 261բ-2ա
ԽԷ. Նախերգան Աւետարանին – Յայտնապէս վերաձայնութիւն սրբոյ լուսաւոր
հարց...
49. 262ա-3ա
ԽԸ. Գրիգորի Սքանչելագործի Յարութեանն. Նախերգան – Լուսաւոր եմ, զի հասել է լոյս քո...
50. 263ա-4ա
ԽԹ. Ներսիսի Նախերգան – Բանն Աստուած ծնեալն յԱստուծոյ Հաւրէ...
51. 264աբ
Ծ. Մարութաի ի Մկրտութիւն Տեառն Նախերգան – Քանզի պարտ եւ արժան համարիմ հաստատուն
հիմն դնել...
52. 264բ
ԾԱ. Նախերգ[ան] – Ախորժ է արեւ յետ ամբոյ...
53. 264բ-6ա
ԾԲ. Նախերգ[ան] Ծննդեան – Առաջին ծնունդ Բանին Աստուծոյ իւրականն...
54. 266ա-7բ
ԾԳ. Նախերգ[ան] – Յետ կարաւտութենէ եւ կարեաց...
55. 267բ-8բ
ԾԴ. Նախերգ[ան] Սաղմոսի – Բնութիւն է բաղձալ բարոյն եւ ական
խնդալ...
56. 268բ-9ա
ԾԵ. Նախերգան Եփրեմի, ի սուրբ տաւնի Ողոգոմեանն... – Ի տաւնս տաւնից լի ընտրութեամբ...
57. 269ա
ԾԶ. Նախերգ[ան] Սիրոյ զաւրութիւն – Որպէս տունկ մի բազմոստեան եւ յոքնապտուղ...
58. 269ա-70ա
ԾԷ. Նախերգ[ան] – Յաստուածուստ իսկութենէ...
59. 270աբ
ԾԸ. Նախերգ[ան] – Տէրն մեր եւ Արարիչն ամենեցուն Յիսուս Քրիստոս...
60. 270բ-1ա
ԾԹ. Նախերգան – Ծագումն անճառելի լուսոյն...
61. 271ա
Կ. Նախերգ[ան] – Արեգակն ոչ է կարաւտ գովողին...
62. 271ա-2ա
ԿԱ. Նախերգ[ան] – Շնորհ խնամոցն Աստուծոյ...
63. 272ա-3բ
ԿԲ. Նախերգ[ան] – Ունակութիւն եւ պակասութիւն հակակայք գոլով միմեանց...
64. 273բ-4բ
ԿԳ. Նախերգ[ան] է – ՅԱստուծոյ շնորհ իմն պարգեւեալ է...
65. 274բ-5ա
ԿԴ. Նախերգ[ան] է – Բարձրագոյն եւ հրաշալի է տաւնս...
66. 275ա-9բ
ԿԵ. Նախերգ[ան] է – Ամենայն բանք մարգարէիցն մեզ ի սատարութիւն տուեալ են...
67. 279բ-83բ
ԿԶ. Ի Սաղմոսն Ճ. եւ Խ. (140), որ ասէ Երգ աստիճանաց
– Համբարձի զաչս իմ ի
լերինս...
68. 283բ-91բ
ԿԷ. Ի ՃԱ. (101) Սաղմոսն: Վասն քահանայից. Աւուրք իմ
ստէպ անցին... – Աստուածային շնորհացն արժանացեալք...
69. 291բ-9ա
ԿԸ. [Յովհաննու Ոսկեբերանի. ձեռ. 993, 215ա] Մեկնութիւն
Առաջին թխթոյն Թեսաղոնիկեցոց – Ո՛չ
կամիմ, եղբա՛րք, եթէ տգէտք իցէք...
70. 299ա-303բ
ԿԹ. Իգնատ[ի]ոս[ի] ի Ղուկա Աւետարանին Մեկնութենէն. Եւ
յամսեանն վեցերրորդի առաքեցաւ Գափրիէլ... – Ամիս վեցերորդ զՆիսան ասէ...
71. 303բ-10բ
Հ. Պատճառ յաղագս եկեղեցոյ յԱռակացն Սողոմոնի – Աստուածային
իմաստութեամբ լցեալ առակախաւսն Սողոմով[ն]...
72. 310բ-6բ
ՀԱ. Վարդանա վարդապետի արարեալ ի Հայր մեր որ յերկինս
– Յեսս յեղանակացս զոր
արար Աստուած...
73. 316բ-21բ
ՀԲ. Վանական վարդապետի [ի] ՃԳ. (103) Սաղմոսն, որ ասէ.
Այս ծով մեծ... – Արուեստ ամենայն, որ բաժանի յարարչական եւ յարարածականն...
74. 321բ-34ա
ՀԳ. Ի ՃԺԷ. (117) Սաղմոսն. [Հ]աւատացի, վասն որոյ եւ
խաւսեցաւ... – Մեծ եւ աստուածընկալն Պաւղոս գրելով առ Հեբրաեցիսն
ըստ հաւատոցն...
75. 334ա-44ա
ՀԴ. Պատճառք Աւետարանին Յոհաննու – Որք արտաքին հանդիսիցն տեսողք են...
76. 344բ-52բ
ՀԵ. Ի սկիսբն Արարածոց Մեկնութիւն... – Ի սկիսբանէ լինելութեան գոյացութեանն արարածոց...
77. 352բ-6ա
ՀԶ. Եւ ասաց Աստուած. Արասցուք մարդ ըստ պատկերի մերում...
– Բնութիւն է այս տնկել յողոջ...
78. 356ա-9բ
ՀԷ. Պատճառ նաւակատեաց եկեղեցոյ, որ ի Տրէ <Տրէ>
ամսոյ, ի Դաւթէ ասացեալ – Ի
բազմաց զանազանից կարծեաց...
79. 359բ-67ա
ՀԸ. Ի Սաղմոսն Ը. եւ Ժ. (18). Երկինք պատմեն... – Այսուհետեւ
ի սատարութիւն առեալ զմախթանս...
80. 367ա-73ա
ՀԹ. [Տեառն Բարսղի Կապպադովկացոց ձեռ. 993, 356բ] Ի
սուրբ Քառասունսն. Անցաք մեք ընդ հուր... – Մարտիրոսաց յիշատակ, զիա՞րդ
արդարեւք յագուրդ եղից...
81. 373ա-81բ
Ձ. Նաեցարուք երկինք եւ խաւսեցայց... – Ճանապարհորդք որ գնան ընդ երկիր...
82. 381բ-7ա
ՁԱ. Հուր բորբոքեսցի ի բարկութենէ իմմէ... – Գրեալ է
ուրեք ի գիրս Աստուածաշունչս, եթէ ըստ առն...
83. 387ա-96ա
ՁԲ. [Ի Ծննդոց Մեկնութենէ] – Բան. Յուդա,
քեզ աւրհնեսցեն եղբարք քո... ատամունք նորա իբրեւ զկաթն: [Մեկն.] Ասաց Տէր մարգարէին
առաջնոյ եւ բարեկամին իւրոյ Մուսեսի. Խորհուրդ իմ...
84. 396ա-401ա (այլ ձեռքով) ՁԳ. ՅԱւետարանէն
Մաթէոսի. Յայնժամ գայ Յիսուս ի Գալելիէ ի Յորդանան... – Աստուածայինքն
ոչ ըստ մարդկայնոցս բերին ակամայ շարժումն...
85. 401ա-11բ
ՁԴ. Եւ տեսեալ զժողովուրդս, ել ի լեառն... – ՅԱստուծոյ
շնորհ իմն ձրից պարգեւեալ է բանական բնութեանս... յոյժ շարժեն զտրտմութիւն: Եւ Քրիստոսի
[փառք] յաւիտեանս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
299ա (Լուսանցազարդի
մէջ, կարմրագիր) Յովանէս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 116ա (ԺԴ. դ.) Քրիստոս Աստուա՛ծ, Բա՛ն Հօր եւ փառակից
Սուրբ Հոգոյն, քո անճառ խոնարհութեամբ ողորմեա՛յ ստացողի գրոցս Էլխաթունին եւ հա՛ն նմայ մասն եւ բաժին ընդ սուրբս
ամենայն (նման` 118ա, 121ա, 122բ, 131ա, 147ա, 152բ, 164ա):
2. 196բ
Իբրանոս
քահանային մահն, որ ի
Քրիստոս փոխեցաւ ի թվականիս ՉՂԸ. (1349), Ախցացն միջնանցն փոխեցաւ:
3. 219բ
(ԺԴ. դ.) Սուրբ հարք Կոճերեաց բերթի անապատիդ, զանապատս ի բարեաց զԱվագ վայդէպյետ (=վարդապետ) յիշեցէ՛ք ի
ժամ ընթերցման զգիրքս, Տօնապատճառ ի տօնս տէրունականս, եւ միով Տէր ողորմի ասելով օգնական
լերո՛ւք ինձ մեղուցելոյս, թերեւս ողորմեսցի մեղուցելուս, զի սովոր է ի ձեռն այլոյ այլում
ողորմել, եւ որպէս յիշէք, յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ. ամմէն:
Տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 379-80:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
198բ, 201բ, 211բ, 294բ, 324բ (բոլորշի, արաբատառ, անընթեռնելի):
2196
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԼԲ. – 1683 |
ԹԵՐԹ՝ 381. չգրուած՝ 1ա, 2ա-3բ, 5բ,
129բ, 341բ, 379ա-81բ: ՊՐԱԿ՝ 1x5+Ա-Էx12+1x2+Ա-ԺԱx12+1x2+Ա-Գx12+9x12 (Ը 10, Թ
11)+1x3։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 23x16,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(16,5x10–15,5x11)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութիւն՝
4ա-5ա, 342ա-75բ, յաւելագրողի՝ 1բ, 375բ-8բ)։ ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի`
դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը` ծաղկաթուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
թեթեւ հետքեր: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած, դռնակի աստառը` քայքայուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 4ա [Ցանկ գրոցս] – ԿԱ. նորին
Քարոզ սուրբ Լուսաւորչին... ՀԴ.
Բան սուրբ վարդապետին Վարդանայ...
2. Վասն կախարդութեան:
Հաւանաբար Ա-Կ. նիւթերը անջատուած
են եւ առանձին կազմուած, իսկ մնացած նիւթերի համար կազմուած է նոր ցանկ:
– 4բ-5ա
[Ցանկ գրոցս] – Ա. Արք
երկուք ելին ի տաճարն... ԽԱ. [ԽԲ.] Քարոզ վասն թզենո եւ այգոյ... Նորին Քարոզ երկրորդ
Ծաղկազարդին...
Ա. 6ա-72բ,
342ա-75բ [Ա. եւ Ը, ԼԷ
եւ ԽԲ. Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/342ա-5բ (Յովհաննէս Որոտնեցի): Գ-Զ/չիք: Է/60ա-72բ: Ը-Ղ/չիք: ՂԱ/345բ-51ա: ՂԲ/351ա-6բ: ՂԳ/չիք: ՂԴ/356բ-60բ: ՂԵ/6ա-11բ: ՂԶ/չիք: ՂԷ/11բ-22բ: ՂԸ-ՃԵ/չիք: ՃԶ/360բ-9բ: ՃԷ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/35բ-40բ (Յակոբ Ղրիմեցի): ՃԼ/40բ-8ա: ՃԼԱ/48ա-52ա: ՃԼԲ/52ա-60ա: ՃԼԳ-ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/23ա-35բ: ՃԽ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ/369բ-75բ: ՃԽԷ-ՃԿԱ/չիք:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 72բ-91բ Թ. Պատմութիւն համառօտ Եղիայ մարգարէին,
որ գրեալ է – Եղիայ
էր Թէզբացի, յազգէ քահանայից...
2. 92ա-129ա Ժ. Գրիգորի աշակերտի Յովաննու Որոտնեցոյ
քաջ հռետորի` աշխատասիրեալ ի Լուծումն Պարապմանց սրբոյ Կիւրղի, ի խնդրոյ ումեմն բանասիրի
Գէորգեայ նոր[ին] հարազատի
Տե՛ս ձեռ. 476, 368ա-450ա. Ցանկ/չիք: 1/92ա-129ա (համառօտուած): 2/չիք: Յիշ./չիք:
3. 130ա ԺԱ. Այս հարցմունքս ի նորանէ ոչ է:
Ի Մեծացուսցէն – Հարց. Վասն է՞ր առաջինքն զՄեծացուսցէ ի կիրակէ ասէին եւ այնմ
ամենայն աւուր: Պատասխանի. Ոմանք ասեն թէ. Կիրակին տէրունի է...
4. 135ա-41ա ԺԲ. [Թուղթ երկնառաք] – Մեծ քաղաքն
Հռոմ, որ է յարեւմուտս
ի Ֆռանկս...
5. [Կանոնք վասն
կրօնաւորաց]
ա. 141աբ ԺԳ. [Խրատք կրօնաւորաց] – Կրօնաւոր իւր
կամաւ ի հարսանիք գնայ...
բ. 141բ-2բ ԺԴ. Վասն հոսման ախտի, որ ընդ քունն
անցանէ – Են որ խոտելի են եւ մեղադրելիք են...
գ.
142բ-3բ ԺԵ. Սրբոյն Գրիգորի
Լուսաւորչի ասացեալ է – Մանուկն, որ առանց մկրտութեան մեռանի...
144ա-5բ տե՛ս Բ, 6:
դ. 145բ-6ա ԺԷ. [Վասն խոստովանադրամի] – Եւ գիտելի
է, զի չար է ամէնեւիմբ կաշառքն, որ խոստովանադրամ կոչեն...
6. 144ա-5բ ԺԶ. [Տօնացոյց] – Քաղոց
ամսոյ Հայոց ի Ա. (1) եւ Դեկտեմբեր Հռոմայեցոց ի յինն Քաղոց եւ Եբրայեցոց ԻԳ.
(23) Աւետիք է յԱննայի եւ Յովակիմայ...
7.
146ա-9բ [Քաղուածք ի
Սուրբ Գրոց]
ա.
146ա-8ա Առ Կորընթացիս Առաջի թուխտն, այլ վասն որոյ գրեցէքն առ իս – Բարուոք
է մարդոյ ի կին մարդ չմերձենալ...
բ.
148ա ԺԸ. Մարգարէութիւն
Եսայեայ – Թէ մատուցանիցէք
ինձ... //148աբ Մարգարէութիւն Եսայեայ – Այգի
եղեւ սիրելոյն...
գ. 148բ Եզեկիէլ ասաց զայս – Որդի մարդոյ դէտ
կացուցի...
դ. 148բ-9ա Պողոս առաքեալն ասէ – Ի
պէտս սրբոց հաղորդեցարուք...
ե. 149աբ Գիրք Յոբայ – Լուարո՛ւք,
լուարո՛ւք բանից իմոց...
8. 149բ-217բ
ԺԹ. Տեառն Առաքելի Սիւնեաց ի վերայ
Զ (6). աւուր արարչութեան ասացեալ [Ի ՅԱդամգրոց Առաքելի Սիւնեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 83, 2ա-138բ. Ցանկ/չիք: 1. ա/149բ-51բ: բ/151բ-3ա: գ/153ա-61բ: դ/161բ-2բ: ե/162բ-4բ: զ/164բ-6բ: է/166բ-9բ: ը/169բ-73բ: թ/173բ-5ա: ժ/175ա-7ա: ժա/177ա-8բ: ժբ/178բ-82բ: ժգ/182բ-6ա: ժդ/186ա-90ա: ժե/190ա-1բ: ժզ/191բ-3ա: ժէ/193ա-6բ: ժը/196բ-7ա (տունք 1 -6): ժթ/չիք: ի/197ա-9ա (տունք 16-53): իա/199ա-200բ: իբ/200բ-5բ: իգ/205բ-12բ: իդ/212բ-7բ (տունք 1-83): իե-իզ/չիք: Յիշ./ չիք: 2-3/չիք:
9. 217բ-9ա – Այս Յոհաննու քաղվածուն միջէն է – Զոր ասեն, թէ.
Ղազարու հայրն Հերովդէի թագաւորին ճէլատպաշի էր...
10. 219ա-25բ Ի. Քարոզ ի բան մարգարէին Դաւթի,
որ ասէ. Որպէս իժի եւ քարբի... – Թէ վասն զինչ պատճառի մարգարէն առակաւ խօսի...
11. 226ա-61բ Բանք սուրբ վարդապետին Վարդանայ
Վասն ամենայն անձին փրկութեան Վասն Ժ. (10) վաճառականացն եւ վասն Ը. (8) առակաւոր որոգայթիցն,
Վասն հպարտութեան, Վասն ոխակալութեան, Վասն Լեզուանութեան, Վասն յորովայնամոլութեան,
Վասն զրկանաց, Վասն շնութեան, Վասն կախարթութեան, Վասն անզղջութեան, Վասն ապաշխարութեան,
Վասն անքուն որդանցն եւ դժոխոց, զի ոչ են կարծիք, զոր յառաջ ժամանակաւ շնորհօքն
Աստուծոյ յարմարեցի զսայ ի Սեաւ լեառն, ի Տօսխձոր եւ զԱպաշխարութեան ճառն
ա. 226ա-36ա ԻԱ. [Վասն Ժ. (10) վաճառականացն] – Եւ արդ, բազում
անգամ խորհեցա ողորմելիս Վարդան, որ ի Մարաթոյ...
բ. 236ա-40ա ԻԲ. Վասն ոխակալութեան – Ահայ գազան դառնադէմ...
գ. 240ա-3բ ԻԳ. Վասն լեզուանութեան – Ահայ, որդեա՛կք,
եկայք հասաք եւ գտաք զգաղտամուտ օձն...
դ. 243բ-7բ ԻԴ. Վասն որովայնամոլութեան – Ո՜հ, թէ քանի
մեծ կորուստ է ախտ որովայնամոլութեան...
ե. 247բ-54ա ԻԵ. Վասն զրկանաց. – Ո՜հ ժողովուրդք
Աստուծոյ եւ խորհրդական ծնունդք...
զ. 254ա-8ա ԻԶ. Վասն շնութեան – Վա՜յ ամենայն
մարդկան, որք եկին յայս աշխարհիս...
է. 258ա-61բ ԻԷ. Վասն կախարդութեան – Ահայ խորխորատ
կորստական...
Այստեղ բացակայում են խորագրում
նշուած «Վասն անզղջութեան», «Վասն ապաշխարութեան», «Վասն անքուն որդանցն» խրատները:
12. 262ա-76բ ԻԸ. Մեծ րաբունապետին Յոհաննու Որոտնեցոյ
ասացեալ, ի բան առաքելոյն, որ ասէ. Մարդով եղեւ մահ... – Ասէ ոմն ի սրբազանիցն
դասուց, թէ. Անկարօտն...
Տպ. Ս. Էջմիածին, 2009, էջ
283-301, C:
13. 276բ-332բ [Վարք եւ պատմութիւնք]
ա. 276բ-86ա ԻԹ. Պատմութիւն վարուցն Յոհաննու
Գբնեցոյն – Յերկրէ Փիւնիկեցոց էր Յոհաննէս...
բ. 286ա-8բ Լ. Վարք երանելոյն Սիմէոնի Սիւնակեցի
ճգնաւորին – Երանելին Սիմէոն էր ի
քաղաքէն Անտիոքայ...
գ.
288բ-92ա ԼԱ. Վարք երանելոյն
Իլարիոնի կրօնաւորի – Երանելի հայրն մեր Իլարիոն էր...
դ.
292ա-4բ ԼԲ. Վարք երանելոյն
Մարկոսի Սալոնի, որ է յիմար – Այլ սովորութիւն
էր Սկիւթոյ լերինն...
ե. 294բ-303բ
ԼԳ. Վարք երանելոյն Սիմէոնի, որ վասն Քրիստոսի աղուաշանայր եւ Յոհաննու անապատականի – Սիմէոն եւ Ոհանէս էին Ասորոց յԵդեսիայ քաղաքն...
զ.
303բ-12ա ԼԴ. Պատմութիւն
որդոյ թագաւորին Հռոմայ, որում անուն էր Ներսէհ, որ թողեալ զամենայն կրօնաւորեցաւ
ի վանս սուրբ հօրն Անտոնի – Պատմել մեզ զվարս բարեպաշտիցն երկիւղ է...
է. 312բ-32բ ԼԵ. Պատմութիւն եւ վարք երանելի կամաւոր
աղքատացելոյն վասն Քրիստոսի որդոյ թագաւորին Հռոմայ – Արք, եղբարք եւ
հայրք, լուարո՛ւք զպատմութիւն առն Աստուծոյ որդոյ թագաւորին Հռոմայ...
14.
332բ-41ա ԼԶ. Սրբոյ Աթանասի
եպիսկոպոսապետի Աղէքսանդրացւոց Գիր յԱնտիոքացւոցն եկեղեցի Յաղագս զանազան աստուածաբանութեան,
եւ լուծման ճառից, զոր ասացեալ էր յանդիմամարտից Ասորին, հետեւողաց հերձուածոց ըստ
իւրեանց մտաց – Ամենեքեան ոյք յԱստուծոյ ի ձեռն Բանին Հոգովն Սրբով ի քարոզութիւն
առաքեալ... իսկ զայս ///... (շար.
թերի):
342ա-75բ տե՛ս Ա.:
Գ. Յաւելագրութիւնք, ԺԷ. դ.
1. 1բ Իմաստասիրաց սրբագրուած է: Հարցմունք
վասն օգտութեան – Ասէ իմաստասէր
բժիշկ. Առ զշաքարն ապաշխարութեան...
2. 375բ-7ա Կատարում սրբոյն Պետրոսի եւ Պողոսի
առաքելոցն – Մեծ առաքեալն Քրիստոսի եւ վէմն հաւատոյ Պետրոս...
3. 377աբ Յաղագս չար Յուդայի – Արդ, հոգէկիր վարդապետացն
այսպէս իմացաք եւ լուաք, թէ... |377բ| Պատճառ արծաթոյ Յուդայի, թէ ուստի է – Զայն արծաթն ի Բաբելոնէ մոք ընծա բերին Յիսուսի...
4. 377բ-8ա [Քարոզ վասն մեղաց] – Ո՜վ աստուածասէր
սիրելիք եւ ցանկալիք եւ քան զականս պատուականս...
5. 378աբ
Սուրբ քառասնիցն, որք Սեբաստիեայ կատարեցան ի Լիկիանոսէ կռապաշտ
արքայէն ի ժամանակն Կոստանդիանոսի բարեպաշտ արքաին – Ի ժամանակս
Լիկիանոսի կռապաշտ արքային,
որ էր Սեբաստեայ... նահատակեցան
սուրբ քառասունքն ի փառս Քրիստոսի...ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4ա Գրեցաւ գիրքս թվին ՌՃԼԲ. (1683), սեպտեմբեր ամսոյ ԺԵ. (15), յաւուրըն շաբաթու:
91բ Որ փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս եւ զամենայն հաւատացեալս անուանդ
քում եւ զիս անարժանս ըզգծող
սորին եւ զստացող սորին, որ ետ գրել յիշատակ իւր՝ անձին իւրոյ, եւ Քրիստոսի մարդասիրին
փա՜ռք յաիտեանս յաւիտենից. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 6ա, 151բ,
375բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ`1ա, 1բ (թռչնագիր):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Իրավի մարթուխօսայ
ավուրք, 2ա (տառեր):
2197
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
239: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի դռնակով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը` տախտակ,
աստառը` վարդագոյն, դռնակի աստառը՝ դրոշմազարդ կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Գ-Դ)+1 (Ե), թուղթ, 2 (Ա-Բ)+2 (Զ-Է), թուղթ (Ի. դ.):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմի կաշին` քայքայուած, Ի. դ. նորոգուած եւ այլ կաշուով կարկատուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Յարութիւն:
ԹԵՐԹ՝ 86 (1-86). չգրուած՝ 4ա: ՊՐԱԿ՝
Ա-Էx12 (Ա 14)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ եռամահիկ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
21x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (15,5x9,7)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (յաւելագրողի՝ 1բ-3բ): ՏՈՂ՝ 39:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 5ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝
հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
թեթեւ հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պհպնկ Գա. Կարապետ, մարգարէ, առաքեալ,
մարտիրոս, ճգնաոր, սերովբէ, հրեշտակ, քերովբէ, Մարիամ Մագդաղենացի:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա Ցանկ քարոզից գրոցս – Առաջին. Վասն
տարէմտին... Քսաներորդ վեցերորդ. Քարոզ վասն Յարութեան Զատկի... (1բ-3բ տե՛ս Գ.):
– 4բ (յետագայի գրչութեամբ) Քարոզգիրքս է յօրինեալ ի Տաթեւացւոյն
Նշուած 26 քարոզներից 9ը՝
Ձմեռան հատորից են, 9ը՝ Ամառան եւ 8ը՝ այլ:
Ա. [Քարոզք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/5ա-9բ: Բ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/34բ-7բ: ՁԶ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/60ա-4ա: ՃԵ/64ա-7բ: ՃԶ-ՃԸ/չիք: ՃԹ/67բ-71ա: ՃԺ-ՃԺԱ/չիք: ՃԺԲ/71ա-4բ: ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/74բ-7ա: ՃԺԵ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/77ա-80ա: ՃԻԶ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/80ա-3բ (Յակոբ Ղրիմեցի): ՃԼ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1740. Ա-Դ/չիք: Ե/27բ-31ա: Զ-ՀԹ/չիք: Ձ/40ա-2բ: ՁԱ-ՃԹ/չիք: ՃԺ/25ա-7բ: ՃԺԱ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/31ա-4բ: ՃԻԸ-ՃՀԲ/չիք: ՃՀԳ/9բ-12բ: ՃՀԴ/չիք: ՃՀԵ/12բ-6ա: ՃՀԶ/չիք: ՃՀԷ/16ա-9ա: ՃՀԸ/չիք: ՃՀԹ/19ա-22ա: ՃՁ/չիք: ՃՁԱ/22ա-5ա: ՃՁԲ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. [Քարոզք զանազանք]
1. 37բ-40ա ԺԱ. Քարոզ վասն աղօթից, ի բանն որ
ասէ. Արթուն կացէ՛ք – Ասեն
վարդապետք եկեղեցոյ, հոգին ունի զինքն առ Աստուած...
2. 42բ-5ա ԺԳ. Քարոզ նորին [Յովհաննէս վարդապետի.
ձեռ. 2153, 132ա] վասն յիշոցնատուաց, ի բանն. Որ արհամարհէ զհայր կամ մայր, մահու մեռանիցի – Գիտելի է, զի
որք յիշոցք ասեն, բազում մեղանչեն...
3. 45ա-7բ ԺԴ. Նորին տէր Առաքելի Սիւնեաց վարդապետի
Վասն պատուհասից, քարոզ ի բան մարգարէին Միքիայ, որ ասէ. Բարկութիւն Տեառն համբերեաց,
զի մեղա նմա – Բարկութիւն
Տեառն համբերից... Բանական բնութեանս է գործ քննել...
4. 47բ-8բ ԺԵ. Նորին Մա[տ]թէոս վարդապետի Քարոզ
վասն խոնարհութեան, ի բանն. Որ խոնարհեցուցանէ – Արդ, ամենայն
հիմն առաքինութեան...
5. 48բ-50ա ԺԶ. Քարոզ վասն մահու, ի բանն...
Մահ մեղաւորին – Արդ, ի բանէս յայսմանէ զընդիմակ
սորա ճանաչեմք...
6. 50ա-3ա ԺԷ. Նորին [Մատթէոսէ վարդապետէ.
ձեռ. 662, 158ա) Քարոզ ի բանն. Ահա մեղաւորք կորիցեն – Բազմազան է խորհուրդ Աստուածաշունչ գրոց...
7. 53ա-60ա ԺԸ. Նորին Քարոզ ի բանն. Որ առաւել
եղեն մեղքն առաւել – Տեսանողն անճառից եւ բարձրացեալն
ի բարձունս...
8. 83բ-6բ ԻԶ. Քարոզ վասն Յարութեանն, ի բանն
Սողոմոնին, որ ասէ. Այս օր է զոր արար Տէր – Մարգարէս
նախատես հոգովն զուրախութիւնս զայս...
Գ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.
– 1բ-3բ Այս է օգտութիւն
աւագ թրիաքին, թէ քանի ցեղ գլխացաւի – Եթէ անկանի շուտիկ տեղ մի, որ
է մահ, եւ դու անդ պատահիս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
86բ Յարութիւն ծառայ
Քրիստոսի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 5ա, 86բ Քրիստոսի
ծառայ Դանիէլ վարդապետ.
1255 (1806): 5ա Մեսրոբ վարդապետ: 86բ Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Խաչատուր վարդապետ. Թվին ՌՃԽԷ.
(1698):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
[Պրուսա] |
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Նիկողաոս երէց: ՍՏԱՑՈՂ՝ Աստուածատուր երէց:
ԹԵՐԹ՝ 29 (121-149): ՊՐԱԿ՝ Ա-Գ, խառը (Ա 14, Բ 12, Գ 3)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ «S S» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x զ15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(16x10,6)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 33:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր: 149բ նախապէս ազատ թերթը օգտագործուած է Գ. ձեռագիրը գրելիս:
ԾՆԹ. Տեղը եւ ժամանակը հմմտ. ձեռ. Գ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1.
121ա-7ա Ժ. Ի Պատմութենէ
Մեծին Ներսէսի [Հ]այոց հայրապետն, ասացեալ [ի
Մեսրոպայ Վայոցձորեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 702, 4ա-126ա. Միայն՝ թ/121ա-4ա (սկ. «Զի ահագին է անջատումն հոգոյ...»):
ժ/124ա-7ա (սկ. «Պապ թագաւորն յորժամ արբոյց զբաժակն մահու...»):
Տարբեր խմբագրութիւն:
2. 127ա-30բ
ԺԱ. Տեսիլ սուրբ վարդապետին Յոհանիսի,
որ մականուն Կոզեռն կոչի բանս – Ի ժամանակին
յորում էր թվականն
Հայոց ՆՀ. (1021), թագաւորն Հոռոմայ Վասիլ ել յԱրեւելս...
3. 130բ-48ա
ԺԲ. Երանելոյն Աթանասի արքեպիսկոպոսի
Աղեքսանդրու հարցմունք վայելուչք եւ պատասխանիք Կիւրղի հայրապետին Յաղագս մակացութեան
եւ հանճարոյ – Հետեւումն համարիմ ընդ Աստուծոյ երիս բանս... Պատասխանի. Իսկ
ի ոգի մարդոյ գոյութիւն է...
4.
148աբ Նեղոսի սուրբ
հօրն ասացեալ է – Վա՜յ ամբարշտին, յորժամ ամենեքեան լուսաւորին, նա միայն խաւարի...
Տե՛ս տպ. «Վարք սրբոց հարանց»,
Բ., էջ 690-692:
5. 148բ-9ա [Խրատ] – Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս կամեցաւ զփրկութեան իմոյ...
6. 149ա Հարցումն ի հարանց ընդ իմաստուն բժիշկ մի
եւ ասէ. Ամենայն ցաւոց դեղ գիտե՞ս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
149ա Աղաչեմ յիշել է Տէր գծողս՝ Նիկողաոս երէցս եւ զստացող
սորին՝ զԱստուածատուր երէցն.
ամէն: Հայր:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝149ա Խաչատուր վարդապետ:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
Պրուսա |
ՌՃԾԶ-ՌՃԾԹ. – 1707-1710 |
ԳՐԻՉ՝ Մինաս երէց Էտրէնէցի
(1707 թ.), Նիկողաոս երէց (1710 թ.): ՍՏԱՑՈՂ՝ Խաչատուր վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 124
(87-120, 150-239). չգրուած՝ 88բ: ՊՐԱԿ՝ 10x12 (Գ 10, Դ 3, Ե-Զ 20, Ժ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (87ա-8ա, 89ա-120բ), միասիւն
(150ա-239ա) (16x11,2–15,7x9,8)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր (Մինաս գրչի՝
87ա-8ա, 101ա-20բ, 150ա-99բ, Նիկողաոս գրչի՝ 200ա-39ա, անանուն՝ 89ա-100բ): ՏՈՂ՝
21-23:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Գրիգոր Տաթեւացին աշակերտի հետ (ձեռնադրութիւն)՝ 149բ: Կիսախորան՝ 89ա, 150ա: Լուսանցազարդ՝
բուսական, գաւազան (89ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, մոխրագոյն,
ոսկի, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան թեթեւ հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ: Օգտագործուած է նաեւ Բ. ձեռագրից
չգրուած 149բ թերթը:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 87ա-8ա
Աւրհնութիւն օմօֆօրոնի քահանայապետական
զգեստի: Օմօֆորոն ուսոյ՝ զգեստ թարգմանի. օմօն՝ ուսքն է եւ ֆրօնն՝ զգեստոյ, եւ է նշանակ
խաչին Քրիստոսի եւ առաքելական վերարկուի – Եւ եւս խաղաղութեան զՏէր: Տէր Աստուած,
Արարիչ բօլորից...
2. 89ա-117ա
Յոհաննու պիտակ աշակերտի Գրիգորի
Եռամեծի արարեալ. Շարադրութիւն կարգաց չորեքտասան աստիճանի վարդապետաց, ի լուսաւոր
բանից մարգարէին Եսայեա, մեկնօղօրէն իմն տեսութեամբ կարգաւորեալ Յաղագս գաւազան տալոյ
աշակերտին...
Տե՜ս ձեռ. 1055, 3բ-43բ. 1. ա/89ա-95ա: բ/95ա-6բ: գ/96բ-9ա: դ/99ա-101բ: ե/101բ-4ա: զ/104ա-6ա: է/106ա-8ա: ը/108ա-11ա: թ/111ա-3բ: ժ/113բ-7ա:
3. 117բ-9ա
[Օրինակ վկայականի ծայրագոյն իշխանութեան
գաւազանի... շարադրեալ Յօհան արքեպիսկոպոսէ Համթեցւոյ... տպ. 1752, էջ 223] – Ինքնագոյ
իսկութիւն, երրեակ միութիւն, անքակ անձնաւորութիւն... սորին աշակերտ՝ Սիմէոն Գուռունացի:
4. 119ա-20ա
[Մինասայ Էտրէնէցւոյ Ոտանաւոր հայերէն
եւ թուրքերէն] – Աւրհնեալ
է Հայր անող, անծին, / Գովեալ է միածյին Որդին... / Վարըն ճէննէթին իշինէ...
Տե՛ս նաեւ յիշատակարան:
121ա-49ա տե՛ս ձեռ. Բ:
ա. 150ա-6ա
Սահմանադրութիւն դաստիարակութեան
նորածնելոց մանկանց, որ հրաիւրելոց են յաստիճան քահանայութեան: Խրատք հարկաւորք եւ
պիտանիք, արարեալ մեծ վարդապետին Գրիգորի հռետորի – Արդ, ըստ կարգի
ժամանակին...
բ. 156ա-62բ
Յետ այսորիկ մատիցէ առաջնորդ սուրբ
ուխտին, կալով առաջի եպիսկոպոսին եւ ասէ բարձր ձայիւ – Հա՛յր սուրբ,
խնդրէ ի քէն մայրս մեր սուրբ եկեղեցի...
գ.
162բ-72ա Սկիզբն աստիճանաց
կղերիկոսաց, որք են սաղմոսերգուք եւ աւելածուք եւ այլն ըստ իւրաքանչիւր կարգի – Եւ յառաջն ծխեն
խունկ սեղանոյն...-164բ Առաջին՝ կարգ դռնապանին: -165բ Երկրորդ՝ կարգ ընթերցողութեան:
-167ա Չորրորդ՝ կարգ աստիճանի ջահընկալութեան: -168ա Հինգերորդ՝ կարգ կիսասարկաւագաց,
որ է դպիր):
դ.
172ա-81ա Կանոն յորժամ
սարկաւագ ձեռնադրեն – Զգենու եպիսկոպոսն եւ այլ քահանայք ըստ օրինին...
ե. 181բ-97ա
Կանոն ձեռնադրութեան քահանայի – Եւ
զնորընծայն բերեն ի տունն յեկեղեցոյն... Եւ ասեն Շարական. Այսօր Աստուածութիւնն զուրաճանայ...
զ. 197ա-200ա
Յետ այսորիկ զաղօթս զայս ի վերայ
կուսանաց կարդայ – Աստուած յաւիտենական... Աստուած զգիտուցանէ զքեզ... Աւրհնեալ
է Աստուած:
Տե՜ս եւ հմմտ. ձեռ. 887, ա-զ, 3ա-53բ:
5. 200ա-1բ
Համառօտ հաւաքումն սրբոց վարդապետաց
Յաղագս դաւանութեանն ամենասուրբ Երրորդութեանն, ընդդէմ հերծուածողաց հակաճառութիւն – Հաւատով
խոստովանիմ զհամագոյ զամենասուրբ Երրորդութիւն` անբաժանելի...
6. 201բ-4ա
Վկայութիւնք յաղագս Տեառն մերոյ
Յիսուսի Քրիստոսի եւ եռանձնեա Աստուածութեանն եւ մի բնութեանն – Դաւիթ
ասէ. Ետուն ի կերակուր ինձ լեղի...
7. 204ա-39ա
Առ քրիստոսասէր եւ ուղղադաւան ժողովուրդսդ
Հայկական Քրիստոսի եւ նուաստ ծառայից ծառայ Աղէքսանդրէ պիտակ անուամբ վարդապետէ
Յայտարարութիւն ըստ կերպի հակաճառութեանն ընդդէմ ազգին ֆռանկաց
Տե՛ս ձեռ. 673, 5ա-85բ. 1/204ա-32բ: Նխբ/204ա-7ա: ա/205ա-7ա: բ/209ա-11բ: գ/211բ-5ա: դ/215ա-6ա: ե/216ա-7բ: զ/217բ-9բ: է/219բ-21բ: ը/221բ-3բ: թ/223բ-7ա: ժ/227ա-32բ: 2/232բ-7ա: 3/237ա-8բ (խորագիր՝ «Նորին»): 4/չիք: Յիշ./ 238բ-9ա (անխորագիր):
8. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.]
– 239բ [Դեղագիրք]: Սրտի
հէրարէթն տէֆ անելու – Կէս օխա մեղր...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 120ա (Մինասայ Էտրէնէցւոյ) Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն`
Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, այժմ:
Զայս սակաւ բանս յինէն ընկալ,
Որ է քաղցրիկ եւ յոյժ գովեալ,
Ըզսա բերեալ մեզ մատուցեալ,
Եւ մեք քեզի արժան տեսեալ:
Թէ դառնացեալ ես ի վշտաց,
Որ դու կրես հերձուածողաց,
Դու ապաւէն ունիս Աստուած,
Նոքա իւրեանց չարըն փառաց:
Ի հասարակ յաւուր տօթոյ
Ննջես դու քաղցր եւ երեկոյ,
Ի յամենայն առաւօտոյ
Սակաւ զքիմսըդ քաղցրացոյ:
Գըրեցի
սա անձս եղկելի,
|120բ| Զի որ ունիմ գործք մի բարի,
Րամեալ եւ ոչ արհեստ գրչի,
Այլ լոկ անուամբ կամ կենդանի:
Մինաս էրէց Էտրէնէցի,
Դատարկ, յունայն եմ մընացի,
Չըլինել
հայցեմ մեղադրելի,
Թէեւ սղալ ինչ
աստ գըտցի:
Զիմ գրեալ գիրս աշխատելի,
Որ ոչ կա յիս իմաստ բանի,
Նա եւ գործովս յօժ եղկելի
Եւ անպիտան անարժանի:
Նաեւ սիրով ընթերցօղի
Եւ փափագմամբ հասկացողի,
Կամ թէ ի պէտ քո ընկալցի,
Յիշել եւ զիս անպիտանի:
Այլեւ եղբայրք իմ սիրելի,
Եւ ծնօղքն իմ յամենայնի,
Զորքան յիշէք մտօք սրտի
Զվերոյգրեալսն յիշատակի:
Դուք ընկալջիք մասըն բարի
Ահեղ գալուստըն Քրիստոսի,
Իսկ մեք հանցուք փառսն Յիսուսի,
Ընդ Հօր Հոգովըն ճըշմարտի:
Րամեալ յայժմուս եւ յապառնի
Եւ զապագայն յամենայնի,
Հազար հարիւր իսուն վեցի (1707)
Եւ ի յամսեան սեպտեմբերի:
Աւա՜ղ թէ քանի կացի կենդանի,
Աշխարհիս փառքըն վայելեցի,
Գործոց բարեացն յամենայնի,
Ես դատարկ, յունայն մընացի:
Ահա, ժամ եհաս օրս իմ վաղճանի,
Քանի որ կենդանի էի՝ պարգեւք կու
բաշխէի,
Նաեւ զիս անմահ կու կարծէի,
Ական թօթափելոյն՝ եղէ սակաւ մի փոշի:
2. 239ա (Նիկողայոս գրչի) Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեան` Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգւոյն
Սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Գրեցաւ գիրքս Հակաճառութեանն,
որ ընդդէմ ֆռանկաց թվականիս
Հայոց ՌՃԾԹ. (1710), յամսեանն յունիսի ԻԸ. (28), ի հայրապետութեան Սուրբ Էջմիածնի տեառն
Աղէքսանդր կաթողիկոսին
եւ ի պատրիարգութեանն
երկուց սուրբ աթոռոց մայրաքաղաքաց Սուրբ յԵրուսաղէմի եւ Կոստանդնուպօլսոյ տեառն
Սահակայ աստուածաբանութեանն
վարդապետին, յանկ ելեալ աւարտեցաւ ի Պրուսա քաղաք, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնայ եկեղեցոյն,
ի խնդրոյ` տեառն Խաչատուր աստուածաբան
վարդապետին, որ ետուր գրել զսա ի հալալ ընչիցն եւ արդար վաստակոցն՝ յիշատակ իւր
եւ ծնօղացն իւրոց: Աստուած բարով վայելէ[լ] տացէ նմա մինչեւ ի խորին ծերութիւնն. ամէն: Դարձեալ, ով
սիրելի հայրք եւ
եղբարք, աղաչեմ, աղաչեմ յորժամ ընթեռնուցուք եւ բան ինչ օգտիք, միով Հայր մեղայիւ
յիշեսջիք զստացօղ գրոյս, նաեւ եղկելի գրչիս՝ Նիկողաոս իրիցուիս, եւ
դուք յիշեալ լիջիք ի միւսանգամ գալստեանն Քրիստոսի. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
239ա (ԺԸ. դ., բոլորգիր) Անտոն է պանդուխտ կենցաղոյս այս ունայնական,
/ Տատանեալ կենօք շրջի մոլորեալ թափառական:
239ա (Նոյն ձեռքով) Յիշատակ է զայս գիրքս` Խաչատուր աստուածաբան
վարդապետին, ի վայելումն անձին իւրոյ: Աստուած բարով վայէլել տացէ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 105ա Մեսրոբ վարդապետ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 239բ յայս է
գրչափորձութիւն գրչիս երկրորդ:
2198
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 381. չգրուած՝
1ա-2բ, 52բ, 377բ-81բ: ՊՐԱԿ՝ 32 նախապես՝ Ա-Դ+Ա-ԻԸ, ապա՝ Ա-ԼԲ)x12 (ԼԲ 9)+1x2 (Դ
եւ Ե պրակների միջեւ։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(15x10,5)։
ԳԻՐ՝ բոլորգիր (յաւելագրողի նոտրգիր՝ 50բ-2ա, 311ա-4բ, 375բ-7ա): ՏՈՂ՝ 31: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը ծաղկադրոշմ շերտազարդ
կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 3ա, 53ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, տաճար: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր, մարդագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կանաչ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Ղուկասու: Թ-Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ) +1 (Գ), ստացուած 3 եզրահատուած թերթերից:
Մագաղաթ, երկսիւն (18x11,5),
բոլորգիծ մանր երկաթագիր, 32 տող: Լուսանցներում համաբարբառ: Կարդալ՝ Աաբ «/// զմաճով
եւ հայիցի յետս... ապաշխարեալ էր ///» (Թ. 62-Ժ. 13), Բաբ, Գաբ «/// Եւ իբրեւ ոչ գտանէ...
զգերեզմանս նոցա ///» (ԺԱ. 24-48):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, 36-41 թերթերը նորոգուած: Ա. եւ Բ. պատառիկ-պահպանակների
եզրերը, Գ-ի մեծ մասը` ցեցակեր: Կազմի կաշին` թեթեւակի քերծուած, եզրերը` մաշուած,
կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-377ա [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/չիք: Բ/3ա-6ա: Գ/6ա-11բ: Դ/19ա-26բ: Ե/11բ-9ա: Զ-Թ/չիք: Ժ/26բ-31բ: ԺԱ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/31բ-9բ: ԺԴ/39բ-42բ: ԺԵ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/68ա-73ա: ԻԴ-ԻԵ/չիք: ԻԶ/43ա-6բ: ԻԷ/46բ-50ա: ԻԸ/չիք: ԻԹ/353բ-59բ: Լ/321ա-7ա: ԼԱ-ԼԲ/334բ-9բ: ԼԳ/334բ-9բ: ԼԴ-ԼԵ/չիք: ԼԶ/327ա-34բ: ԼԷ-ԽԵ/չիք: ԾԶ/363ա-70ա: ԽԷ/չիք: ԽԸ/347բ-54ա: ԽԹ/370ա-5ա: Ծ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/339բ-47բ: ԾԸ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/53ա-8ա: ԿԷ/58ա-63բ: ԿԸ/73ա-6ա: ԿԹ/63բ-8ա: Հ/76բ-81բ: ՀԱ/չիք: ՀԲ/89բ-92ա: ՀԳ/չիք: ՀԴ/89բ-92ա: ՀԵ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/96ա-101բ: ՀԹ/101բ-7ա: Ձ/107ա-12բ: ՁԱ/112բ-20ա: ՁԲ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/120բ-8բ: ՁԵ/142ա-6բ: ՁԶ/չիք: ՁԷ/136բ-41բ: ՁԸ/128բ-36բ: ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/160բ-5բ: ՂԲ/չիք: ՂԳ/147ա-54բ: ՂԴ/չիք: ՂԵ/311ա-4բ (յաւելագրութիւն): ՂԶ/չիք: ՂԷ/154բ-60բ (տարբեր սկ. «Բարերար եւ մարդասէր
Փրկիչն մեր»): ՂԸ-ՂԹ/չիք: Ճ/81բ-9բ: ՃԱ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/165բ-70բ: ՃԴ/չիք: ՃԵ/171ա-6ա: ՃԶ/176ա-80բ (սկ. «Պարտ է մեզ»): ՃԷ/180բ-7ա (սկ. «Պարտ էր գիտել»): ՃԸ/չիք: ՃԹ/187ա-93ա: ՃԺ/193ա-8բ: ՃԺԱ/198բ-205ա: ՃԺԲ/205ա-11ա: ՃԺԳ/211ա-5բ: ՃԺԴ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/215բ-21ա: ՃԺԹ/221ա-6ա: ՃԻ/226ա-31ա: ՃԻԱ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/326բ-44բ: ՃԼԱ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/244բ-53ա: ՃԼԵ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/253ա-61բ: ՃԼԸ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/261բ-8ա (հատուած, սկ. «Գիտելի է թէ զինչ ունի
խորհուրդ»): ՃԽԳ-ՃԽԴ/չիք: ՃԽԵ/268ա-75ա: ՃԽԶ/275ա-80բ: ՃԽԷ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/280բ-5բ: ՃԾԶ/285բ-90ա: ՃԾԷ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/293ա-9բ: ՃԻԹ-ՃԼԱ/չիք: ՃԼԲ/299բ-306բ: ՃԼԳ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/306բ-10բ: ՃԼԸ-ՃԽԷ/չիք: ՃԽԸ/359բ-63ա:
3. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 290ա-3ա ԾԱ. Քարոզ տապանակին Տեառն. ի բանն
մարգարէին, որ ասէ. Արի՛, Տէ՛ր, ի հանգիստ քո... – Գիտել պարտ է,
զի հանգչիլ ասի նմա, որ վաստակի կամ տեղեաւ ինձ (= չ) պարունակի...
Ամառան ՃԻԵ.ից տարբեր:
բ. 315ա-21ա ԾԶ. Եւ տեսեալ զժողովուրդն, ել ի լեառն
կալ – Վասն Ժ. (10) պատճառաց ի խորհուրդ ասացին. Նախ՝ զի ցուցցէ,
թէ որոց իցէ իմաստութիւն...
Քարոզները գլխակարգուած են
ԺԸ. դ. յաւելագրողի ձեռքով՝ Ա-ԿԵ.: Դրանցից 59ը՝ Ձմեռան հատորից են, 4ը՝ Ամառան,
իսկ 2ը՝ արտաքոյ նոցունց:
Բ. Յաւելագրութիւնք,
ԺԸ. դ.
ա. 50բ-1բ [Քարոզ վասն զենման Գառինն] – ///
քա: Չորրորդ. Գիտելի է վասն զենման Գառինն: Նախ, որ զգառն զենուին...
գ. 51բ-2ա [Նախերգան] – Տէ՛ր, տո՛ւր
ինձ լեզու խրատու, զի գիտացից խօսել զբանս ի ժամու...
դ. 311ա-4բ (Տե՛ս Ա,. 1, ՂԵ.):
ե. 375բ-7ա [Օրհնութիւնք յետ քարոզից] – Արդ, որպէս աւրհնեաց զդասս հրեշտակաց եւ կայանս
անմարմնոց...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
76ա Ո՜վ ընթերցող, եղկելի գծողս յիշեա՛:
154բ Զհեղգս ի բարին եւ զարագս ի չարին, ո՜ ընթերցող, յիշեա՛
զգծողս ի բարի մասին:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 2բ (անընթեռնլի.
հաւանաբար «Գրիգոր»):
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ԺԶ. - Մ[եսրոպ] եպս.»:
2199
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԶ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 223: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԹx12
(Ա 10, ԺԹ 9): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 25,3x20: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (21,5x15,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 34: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ կտաւ.
լուսանցակողերը` կարմիր (գունաթափ):
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Պօղոսի Թուղթ առ Գաղատացիս: Թ-Ժ. դդ.: 1 (Ա) + 1 (Բ), ստացուած եզրահատուած 3 թերթերի
վերին (Ա) եւ ստորին (Բ) կէսերից: Մագաղաթ, երկսիւն (16,5x 15,5), բոլորգիծ խոշոր երկաթագիր,
տող՝ 8 (Ա), 6 (Բ): Կարդալ՝ Բա «[Գլուխք առ Գաղատացիս Թղթոյն եւ...ազա]տութեան... հոգով»,
Բաբ «[/// Եկե]ղեց[եացդ Գաղատացւոց]: Շն[որհք... ձեզ] ես... աւելի քան զոր ///» (Ա.
2-8): Աբ-Աա «մարմին: [Իսկ ե]թե մինչ [խնդրի]ցեմքն [արդար]անալ ի Քրիստոս... եւ արդ
մարմ[նով]», (Բ. 16-Գ. 3):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբից եւ վերջից պակասաւոր, լուսանցները ցեցակեր, իսկ 100-223 եւ պատառիկ-պահպանակները
ստորին արտաքին անկեան կողմից մկնկեր: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, կաշին
պատռուած, դռնակն ու մէջքը վնասուած, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1ա-6ա [Քարոզք]
1. ա. 1ա-2բ /// (սկիզբը
թափուած) խաւար ընդ խաւարս
այս պարտիմք երթար խոկմամբ, զի
օգնութեամբն Աստուծոյ արտաքսե[ս]ցուք զխաւարս զայս...
բ. 2բ-3բ Չորրորդ Կիրակէի Գալստեանն. Ես ձայն
բարբառո յանապատի... – Ի բանս յայսոսիկ նշանակին երկու իր, այսինքն՝ պատիւր...
գ. 3բ-4բ Վասն ծնընդեան Տեառն – Ծնունդն Տեառն
ըստ մարմնոյ, որ եղեւ յետ Ադամայ ՐՄԻԸ. (5228) ամ...
դ. 4բ
Վասն ծն[ն]դեան Տեառն – Այսոր ծագեցաւ մեզ
արեգակ յերկնից ի յերկիր...
ե. 4բ-6ա Քարոզ սուրբ Նիկօլաոսի – Յաւուրս իւր հաճոյացաւ
Աստուծոյ մարդ վասն Դ. (4) պատճառի...
– 6աբ [Ցանկ Քարոզգրոցս] – Ա. Քարոզ Ծննդեան
Տեառն... ԿԲ. [Քարոզ] եկեղեցոյ:
Ընդգրկում է 7բ-183ա էջերի
քարոզները:
2. [Քարոզք Բարթուղիմէոսի
Մարաղացւոյ]
– 6բ-7ա [Ցանկ Քարոզգրոցս] – Ա. [Քարոզ] Առաջաւոր
կիրակին... ՁԲ. [Քարոզ] Եօթն կնքոյն:
Ընդգրկում է 183ա-223բ Քարոզները
(միայն՝ Ա-ԻԵ):
Տե՛ս ձեռ. 2184, 3բ-286ա. Ցանկ/6ա-7ա (տարբեր): ա/չիք: բ/218ա-21բ: գ/214ա-8ա: դ-է/չիք: ը/137ա-41բ: թ/115բ-9բ: ժ/199ա-203ա: ժա/չիք: ժբ/168բ-71բ: ժգ/չիք: ժդ/44ա-7ա: ժե/չիք: ժզ/171բ-83ա: ժէ-իա/չիք: իբ/71ա-3բ: իգ/73բ-9բ: իդ/79բ-83ա: իե/83ա-4ա: իզ-լբ/չիք: լգ/134բ-7ա: լդ-խ/չիք: խա/157բ-61բ: խբ/չիք: խգ/88ա-91բ: խդ/93ա-8ա: խե-խէ/չիք: խը/124ա-5ա: խթ-ծզ/չիք: ծէ/141բ-5ա: ծը-կա/չիք: կբ/165բ: կգ-կզ/չիք: կէ/119բ-25ա: կը-հբ/չիք: հգ/186ա-9ա: հդ/189ա-92ա: հե/7բ-12ա: հզ/12ա-4բ: հէ/16բ-20բ: հը/20բ-6ա: հթ/26ա-30բ: ձ/30բ-3ա: ձա/35ա-9բ: ձբ/39բ-44ա: ձգ/101ա-4բ: ձդ/47ա-50բ: ձե-ձէ/չիք: ձը/161բ-5բ: ձթ-ղա/չիք: Ունի քարոզներ, որոնք թէեւ խորագրերով
եւ բնաբաններով համընկնում են Հմր 2183 եւ 2184 ձեռագրերի քարոզների հետ,
բայց սկզբնատողերով՝ խիստ տարբեր են:
3. [Քարոզք]
ա. 14բ-5բ Գ. Քարոզ սուրբ Ստեփանոսի. Ես առաքեմ
առ ձեզ մարգարէս... – Բայց
սովորութիւն է թագաւորաց, որ զԳ. (3) ազգ մարդ...
բ. 15բ-6բ Դ. Քարոզ Յոհանու. Քանզի երեւեցաւ
շնոր[հ]քն Աստուծոյ Փրկիչ ամենայն մարդկան... – Հինգ կերպիւ
երեւեցաւ խորհուրդ փրկութեան...
գ. 33ա-4բ Թ. Քարոզ մոխրին. Այլ ես հող եմ եւ
մոխիր... – Վարդապետք ասեն, թէ. Որպէս հպարտութիւնն մայր է ամենայն մոլութեանց...
դ. 34բ Ժ. Քարոզ Մադաթիայի առաքելոյն. Փոխանակ
աղընչին մուրտ ելցէ – Աղինջն նշանակէ
զմատնիչն Յուդա...
ե. 34բ-5ա ԺԱ. Քարոզ սուրբ Թումայի Աքինացո.
Ատամունք քո որպէս զերամակս կտրելոց, որ ելանեն ի վայելել – Որոյ բոլորն
գեղեցիկ լինի, պարտ է մասինն գեղեցիկ լինել...
զ. 50բ-1բ ԺԶ. Քարոզ Մեծի հինգշաբաթին. Առից
սակաւ մի ջուր... – Ասաց
Տէրն. Գտանիջիք այր մի, որ բարձեալ ունիցի սափոր ջրոյ...
է. 51բ-3ա Ժ. Քարոզ Մեծի Ե-շաբաթին. Փորձեսցէ
մարդ զանձն իւր... – Որպէս
յառնուլն մարդկան զդեղն ի հարկէ յառաջանայ...
ը. 53ա-7բ ԺԱ. Քարոզ վասն պատարագի խորհրդոյն.
Առ Քրիստոս հաց, օրհնեաց, էբեկ ետ աշակերտացն... – Եւ ասէ կինն ցԵղիա. Կենդանի է Տէր Աստուած քո...
թ. 57բ-61ա ԺԹ. Քարոզ Մեծի ուրբաթին. Ասէ Պօղոս...
Կտակ յետ մահու հաստատ է – Էր տիկին
ոմն, որ ունէր Գ. (3) որդիս...
ժ. 61ա-5բ
Քարոզ Մեծի շաբաթուն. Եկն Մարիամ
Մագդաղենացի եւ միւս Մարիամն... – Մեծ է պատիւ աւուր շաբաթուն...
ժա. 65բ-9բ Քարոզ նոր կիրակէին. Գայ Յիսուս դրօքն
փակելօք... եւ ասէ. Խաղաղութիւն ընդ ձեզ – Ի գիրս Աստուածաշունչ վասն գալստեանն
Քրիստոսի ի բազում տեղի ճառէ...
ժբ. 69բ-70ա ԻԳ. Քարոզ սուրբ Մարկոսի աւետարանչի.
Ողջոյն տա ձեզ Մարկոս... – Սիրաք
ասէ. Փառք որդոյն է ի պատւականութենէ
հօրն...
ժգ. 70ա-1ա
Քարոզ սուրբ Խաչին – Զի ճառ խաչին
կորուսելոյն յիմարութեան է...
ժդ. 84ա-5բ Քարոզ Սուրբ Երրորդութեանն` Հօր եւ
Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ. Երեք են, որ վկայեն յերկինս` Հայր եւ Բան եւ Հոգին սուրբ... – Վարդապետք
ասեն` ի տվէ ոչ
ոք կարէ զբոլորակութիւն արեգական տեսանել...
ժե. 85բ-6բ Գիրք Սուրբ Երրորդութեանն – Աւրհնեալ
է ամենասուրբ եւ փառաւորեալ Երրորդութիւնն...
ժզ. 86բ-8ա Քարոզ վասն մարմնոյն Քրիստոսի. Հացն
զոր ես տաց, մարմին իմ է... – Վարդապետք
ասեն, թէ. Պարտ է ունել բժիշկ ըստ հիւանդութեան...
ժէ. 91բ-3ա ԺԱ. Քարոզ սուրբ առաքելոցն Պետրոսի
եւ Պօղոսի. Արար Աստուած զերկուս լուսաւորս... – Իմաստունք
ասեն, թէ. Ոչ կայ գեղեցիկ ընկերակցութիւն...
ժը. 98ա-9ա ԼԵ. Քարոզ Մարիամու Մագդաղենացւոյ.
Եկ, հարսն ի Լիբանանէ... – Գիտելի է, զի ամենայն հաւատացեալք, որ են առանց մեղաց...
ժթ. 99ա-100ա Քարոզ Յակոբայ յառաքելոյն. Կարէ՞ք
ըմբել զբաժակն զոր
ըմբելոց եմ – Աստուածաին
///որս բաժակս յայտնեն մեզ...
ի.
100ա-1ա ԼԷ. Քարոզ երանելոյն
Դօմինիկոսի. Յիշատակն Յովսիա, որպէս հաւաքումն անուշահոտութեամբ... – Ասեն իմաստունք,
թէ. Ի մէջ այլ անդամոց, որ զարդարեն...
իա.
104բ-8ա ԼԹ. Քարոզ Բարդօլիմէ
առաքելոյ. Հրամաեաց թագաւորն հանել... – Վարդապետք ասեն, թէ. Յայնմ հետէ,
որ մարդն անկաւ ընդ անիծօք...
իբ. 108ա Խ. Քարոզ Յովանու
Մկրտչին. Ես ձայն բարբառոյ անապատի... – Ասէ Երգ. Ձայն տատրակի լսելի եղեւ
յերկրի մերում...
իգ. 108ա-12ա ԽԱ. Քարոզ սուրբ Խաչին. Այլ ինձ լիցի
պարծիլ, բայց միայն ի Խաչն... – Վասն Դ. (4) պառճառի մոռանայ զերախտիս...
իդ. 112ա-5բ ԽԲ. Քարոզ Մաթէոս առաքելոյն եւ աւետարանչին.
Ոչ է պիտոյ բժիշկ ողջաց... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուծոյ ողորմութիւնն յայտնի լինի...
իե.
125ա-9ա ԽԵ. Երանի ամենեցուն,
որ բնակեալ են ի տան Տեառն... – Հրամայէ առաքեալն Պօղոս. Գիտութիւնն հպարտացուցանէ, այլ
սէր շինէ...
իզ. 129աբ ԽԶ. Քարոզ Կատարինեա կուսին. Ե՛կ,
ընտրեալ իմ, եւ եդից ի քեզ զաթոռ իմ... – Բանաբանս մեզ Գ. (3) իրք ցուցանէ...
իէ. 129բ-30ա Քարոզ Սուրբ Նիկօլաոսի. Տեսի ի մէջ
ճրագանացն նման որդոյ մարդոյ – Այս
(=ասէ) սուրբն Բեռնարդոս. Աստուած
այլ իրք չէ սիրել ի մարդն...
իը. 130ա-1բ ԽԸ. Քարոզ Բէթլահեմու մանկանցն – Հերովդէս
բարկացեալ կոտորեաց զամենայն մանկունսն...
իթ.
131բ-3բ Քարոզ մոգուցն.
Յուր ծնանիցի արքայն – Հրամայեաց Տէրն. Շատ է աշակերտին, թէ լինիցի իբրեւ զվարդապետ
իւր...
լ.
133բ-4բ Ծ. Քարոզ սուրբ
Բառնաբա առաքելոյն. Բառնաբաս զի ունէր ագարակ... – Ծանի՛ր, զի աստուածաին
գիրք չորս ագարակս ծանուցանէ մեզ...
լա.
145ա-9ա Քարոզ քահանայից.
Քահանայք սուրբ լիցին... – Վարդապետք ասեն, թէ. Ամենակարողն Աստուած ոչ է թողեալ ինչ...
լբ. 149ա-52ա Քարոզ խոստովանութեան. Խոստովանիմ
զքեզ, Տէր, զի բարկացար ինձ... – Գրեալ է յԵրկրորդ Թագաւորութեան Ե. գլուխ, թէ կալաւ թագաւորն
Ամոնա...
լգ.
152ա-5ա Քարոզ ննջեցելոց.
Ի միտ ա՛ծ զդատաստանս իմ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուած ո՛չ անփոյթ արասցէ...
լդ. 155ա-7բ Քարոզ ննջեցելոց. Սակաւ լա՛ց ի վերայ
մեռելոցն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Պարտ է, որ կենդանիքն մխիթարին ի վերայ
մեռելոցն...
լե. 183ա-4բ Ա. Առաջին կիրակէին Գալստեան Քարոզ.
Զգեցարուք զՏէր Յիսուս Քրիստոս – Ընդ բաց
դնելն զբազմութիւն մոլութեանցն...
լզ. 184բ-6ա [Բ]արձրացուցէք զգլուխ ձեր, զի մերձեալ է փրկութիւն ձեր... – Ի բանս յայս նախ
զարթուցանի թմրութիւն մեր...
լէ. 192ա-3բ
Քարոզ Երրորդ կիրակէի Գալստեան.
Ահաւասիկ, որ զփափուկսն զգեցեալ են... – Ասէ յԵրկրորդ Կորնթացւոցս ԺԱ. Ոչ
որ զինքն գովէ, նայ է ընտրեալ...
լը.
193բ-5բ Զ. Կոյրք տեսանեն,
կաղք գնան, բորոտք սրբին... – Ամենայն
ոք զոր ինչ կամի առնել, նախ խորհի...
լթ.
195բ-7ա Ը. Քարոզ կիրակէի,
որ է ի մէջ Ը.օրէից (8). Մանուկն աճէր եւ զօրանայր... – Բանք այս ասացան
վասն Տեառն...
խ.
197ա-8ա Քարոզ կիրակէի
ի մէջ Ը.օրէից (8) Յայտնութեան. Տառապելով խնդրէաք զքեզ... –Զբանս զայս ասաց
սուրբ կոյս Մարիամ Աստուածածինն...
խա. 198ա-9ա Ծ. (=Ժ). Քարոզ Ը.օրէից
(8) մկրտութեան. Յայնժամ գա Յիսուս ի Գալիլիէ... – Բնաբանս այս Դ.
(4) յիրս յայտնէ...
խբ. 203ա-4ա Ը. Քարոզ Երրորդ կիրակէի յետ Ը.օրէից.
Տէր, փրկեա՛ զմեզ, զի կորնչիմք... – Ի բանս
յայս երկու ինչ իմացեալ լինի...
խգ. 204ա-5ա ԺԴ. Քարոզ Չորրորդ կիրակէի յետ Ը.օրէից
(8). Եւ ի քուն լինել մարդկան, եկն թշնամի նորա... – Ի յառաջ եդեալ
բանս Գ.ս (3) ինչ իմացեալ լինի...
խդ. 205ա-6ա [ԺԵ]. Քարոզ Առաջաւորի կիրակէի կոչի
ըստ Հոռոմոց Հ.րդ (70). Երթայք եւ դուք յայգի իմ... – Ի յորս վարդապետն
մեր Քրիստոս հրաւիրէ զմեզ...
խե.
206ա-7ա ԺԶ. Այլ Քարոզ
նոյն կիրակէի. Երթայք եւ դուք յայգին իմ... – Ասէ փիլիսոփայն.
Մարդս բնական, ապա ո՛չ հանդերձ ունի եւ ո՛չ կերակուր...
խզ. 207ա-8ա ԺԷ. Դարձեալ այլ կիրակէի. Շուրջ եղեն
զինեւ երկունք մահու... – Այս կիրակիս կոչի Առաջաւոր, որ Ֆռանգերէն կոչի Մէփթու աջէս...
խէ. 208ա-9ա ԺԸ. Քարոզ Երրորդ կիրակէի Առաջաւորին.
Ել սերմնահան սերմանել... – Աստուած
ինքն միայն յետ խորհելոյ զոր եղեւ ի մէջ Երրորդութեանն...
խը. 209ա ԺԹ. Այլ Քարոզ. Եւ սերմնացան սերմանել...
– Ցուցանէ զփառասէրսն...
խթ. 209ա-11բ Ի Քարոզ սերման. Տէր, ոչ սերմն բարի – Վարդապետք ասեն,
թէ. Էր ոմն զօրագլուխ մեծ, եւ ննջեաց յապարանս իւր...
ծ. 211բ-4ա [ԻԱ]. Քարոզ կիրակէի Բուն բարիկենդանի.
Կոյր ոմն նստէր առ ճանապարհաւն... – Ամենայն
մեղաւոր վասն մեղաց իւրոց ունի Գ. (3) զրկումն...
ծա. 221բ-3ա ԻԴ.
Քարոզ Երրորդ կիրակէի Աղուհացից. Ելեալ անդի Յիսուս գնաց ի կողմանս Տիրոսի եւ Սիդոնի...
– Կինս այս կամելով խնդրել զառողջութիւն դստեր իւրոյ...
ծբ.
223աբ [ԻԵ]. Այլ քարոզ
Քանանացուն. Ահա կին – Գրեալ է յԻմաստութիւն,
թէ. Այլ մեծ ճարտարութիւն չկա, քան զկնոջն, որ աղաղակի յաւելաւ եւ այլ բազումքս:
Այստեղ բացակայում են ցանկում
նշուած ԻԶ-ՁԲ. քարոզները:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Պատառիկ պահպանակ Բբ (ԺԷ. դ., բոլորգիր) Ես` տէր Մովսէսս ըաստացայ
զսայ յիշատակ հոգ[ւոյ] իմոյ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Աաբ,
(տառեր), Բա այսմաւուր (տառեր), Բբ այսաւր անճառ լույս (տառեր): 1ա յիշեցէ՛ք զգծո:
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ԺԷ. դ.,
Մ[եսրոպ] եպս.»:
2200
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Թօխատ (ԵՒԴՈԿԻԱ) |
ԺԸ. դար, ՌՄԸ. – 1759 |
ԹԵՐԹ՝ 236, կազմողի էջակալում
1-415, որ է 3ա-215ա. չգրուած՝ 1ա-2բ, 205բ-8բ, 217ա-9բ, 235բ-6բ: ՊՐԱԿ՝ I-20x12 (Գ
2, Դ 10, Ժ 14, ԺԱ-ԺԲ, ԺԷ-ԺԸ 8, ԺԳ, ԺԵ-ԺԶ 16, ԺԴ 6, ԺԹ 18, Ի 5)+1x17: ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով եւ թագանշան «A FABRE LANGDEDOC» լուսադրոշմներով (1-2, 19-23,
97-219): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,7x15,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (3ա-18բ), միասիւն (209բ-35ա)
(16x2,5–18,5x13,5–18,5x11,3): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (1759-ից առաջ`
3ա-18բ, 24ա-96բ, 1759-ին 3 տարբեր գրչութեամբ` ա. 19ա-22ա, բ. 22ա-3բ, 97ա-216ա,
գ. 220ա-35ա): ՏՈՂ՝ 35-39: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` կապիչներով, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր: Վերին լուսանցաեզրը` գմբեթի պատկերով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ՝ 3ա, 12ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր (1759ից առաջ): Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում տեղ-տեղ խոնաւութեան հետեր, փոքրիկ պատռուածքներ. թ. 69-70՝ ստորին եւ լուսանցային մասերին թանաք թափուած եւ ջնջուած, կազմի եզրերը մաշուած:
ԾՆԹ.
Ձեռագրիս Ա. մասը (3ա-18բ, 24ա-96բ), անպայմանօրէն գրուած է եղել 1759ից առաջ, քանի որ այն նորոգուած, լրացուած
եւ շարունակուած է 1759ին Թօխաթում:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Բարթուղիմէոսի Մարաղացւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 2184, 3բ-386ա. Ցանկ/209ա-16ա (տարբեր, տե՛ս): ա/3ա-11բ (11բ «... եւ թարգմանեցաւ գիրքս ի ժամանակին
յորում էր թիւն մարդեղութեան... ՌԳՃԼ (1330) եւ ի Հայոց ԷՃՀԹ ամին ի յերկիրս Նախիջեւանու եւ ի գաւառս Երնջակու»): բ/12աբ: գ/13ա-4ա: դ/14աբ: ե-թ/չիք: ժ/115բ-20ա: ժա/չիք: ժբ/172բ-3ա: ժգ/55աբ: ժդ/15աբ: ժե/15բ-6ա: ժզ/չիք: ժէ/47ա-54ա: ժը/չիք: ժթ/164աբ: ի/չիք: իա/54ա-5ա: իբ/34բ-5ա: իգ/35աբ: իդ/35բ-6բ: իե/36բ-7բ: իզ/34աբ: իէ/123բ-6ա: իը/133ա-6: իթ/126ա-9բ: լ/129բ-33ա: լա/չիք: լբ/78ա-9ա: լգ/71ա: լդ/71աբ: լե/71բ-2բ: լզ/29աբ: լէ/29բ-30բ: լը/27բ-8ա: լթ/չիք: խ/30բ-3բ: խա/չիք: խբ/28ա-9ա: խգ/16բ-20բ: խդ/20բ-6բ: խե/չիք: խզ/77ա-8ա: խէ-ծզ/չիք: ծէ/33բ-4ա: ծը-կդ/չիք: կե/73ա-7ա: կզ/174բ-8ա: կէ/67ա-71ա: կը/120ա-3բ: կթ/55բ-60բ: հ/60բ-1ա: հա/37բ-8ա: հբ/38աբ: հգ/38բ-9ա: հդ/39ա-41ա: հզ/41ա-7ա: հէ/չիք: հը/61ա-2ա: հթ/154բ-7ա (երկրորդ մասն առանձին գլխակարգուած`
ծթ/157ա-60բ): ձ/62ա-7ա: ձա/97ա-103ա: ձբ-ձդ/չիք: ձե/79ա-82բ: ձզ/180բ-5բ: ձէ/193բ-4ա: ձը/94աբ: ձթ/86բ-9բ: Առկայ քարոզները համարակալուած են Ա-ՁԱ.
եւ ունեն խառն հերթականութիւն, դրանցից 54-ը յղւում են:
Բ. [Քարոզ]
ա. 27աբ Է. Քարոզ վասն Պատարագի
խորհրդոյն, ի բանն. Էառ Յիսուս հաց... Առէ՛ք կերէ՛ք, այս է մարմինն իմ... – Եւ ասէ
կինն ցԵղիայ. Կենդանի է Տէր Աստուած քոյ...
բ. 73ա ԼԲ. Քարոզ հրեշտակաց
եւ հրեշտակապետաց. Եւ եղեւ պատերազմ յերկինս... – Յորժամ ել Յակոբ ի տանէն
հօր իւրոյ...
գ. 82բ-6բ ԼԷ. Քարոզ վասն
օգտի Հոգւոց. Մի՛ հոգայք վասն հոգւոց ձերոց, զի՞նչ ուտիցէք... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Հոգքն Գ. (3) կերպիւ է...
դ. 89բ-94ա ԼԹ. Քարոզ ամենայն
սրբոց. Երանի ամենեցուն, որք բնակեալ են ի տան Տեառն... – Կարասն յորժամ լի է
գինով...
ե. 94բ-6ա ԽԱ. Քարոզ վասն
օծելոց. ի բանն. Որպէս իւղ զի իջանէ ի գլուխ... – Օրինակ տայ զայս ի միասին եղբարց...
զ. 96աբ ԽԲ. Պատմութիւն –
Որպէս ասեն թէ. Աթենացիքն պատերազմէին
ընդ Դօրացւոցն...
է. 103ա-7բ ԽԴ. Քարոզ Աւետեաց.
Ողջո՛յն Մարիամ, լի շնորհօք, Տէր ընդ քեզ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Ոմն ունէր
ակն մի յոյժ պատուական...
ը. 108ա-11ա ԽԵ. Քարոզ ի մէջ
Ը.օրէիցն (8). Ահաւասիկ սա կայ ի գլորումն եւ ի կանկնումն... – Վարդապետք հոգեւորապէս զարեգակն օրինակ ասեն Քրիստոսի...
թ. 111ա-5բ ԽԶ. Քարոզ Յայտնութեան
Ը.օրէից (8). Ոչ Հայր քո եւ ես տառապէաք... – Վարդապետք օրինակ բերեն վասն սրբոյ
Աստուածածնին...
ժ. 136բ-9բ ԾԳ. Քարոզ Պահոց.
Եւ հանէր Յիսուս դեւ մի համր... – Վարդապետք ասեն, թէ. Ի մէջ աշխարհիս մեծ վիշապ
մի երեւեցաւ...
ժա. 139բ-42բ ԾԴ. Առ նոյն
բան եւ բնաբան. Քարոզ ի վերայ պահոց. Եւ հանէր դեւ մի... – Եւ գիտելի է, զի դեւքն ի մէջ իւրոց
կարգաւորութիւն ունին...
ժբ. 143ա-7ա ԾԵ. Քարոզ [ի]
վերայ մահուան րաբունի վարդապետաց, ի Յակոբայ ի Ղրիմեցւոյ. Ծաղր ձեր ի սուգ դարձցի...
– Աւա՜ղ կարդացէք յար ի վերայ զազրացեալ ստուերակերպիցս...
ժգ. 147բ-8ա Եւ էր անդ թագաւորացն
մի, որոյ որդին հիւանդ կայր – Զամենայն զոր ինչ արար Աստուած բնութեամբ...
ժդ. 148աբ Եկայք առ իս ամենայն
աշխատեալք – Գ. (3) են կոչօղք յայսմ աշխարհիս...
ժե. 149ա-51բ ԾԶ. Քարոզ բարոյական.
Այր մի էր տանուտէր, որ տնկեաց այգի... – Վարդապետք ասեն, թէ. Այս է առաջին այգին...
ժզ. 151բ-4բ ԾԷ. Քարոզ դարձեալ
առ նոյն բան եւ բնաբան... – Բայց գիտելի է, զի որպէս Ը. (8)
կերպիւ հոգեւորապէս այգին...
ժէ. 160բ-3ա Կ. Քարոզ Խաչի.
Եւ օրինօք օրինացն մեռայց... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ եկեղեցին նման է քաղաքի...
ժը. 163ա-4ա ԿԱ. Քարոզ մեծի
շաբաթու. Եկն Մամիամ Մագդաղենացի... –
Մեծ է պատիւ աւուր շաբաթուն...
ժթ. 165ա-9ա ԿԳ. Քարոզ վասն
պսակի. Հարսանիք էին ի Կանայ Գալիլացւոց – Գիտելի է, զի է ինչ ի խորհուրդս այս...
ի. 169բ-70ա ԿԴ. Էկլէսիաստիկեայ
ԺԲ. գլուխ. Յիշեա՛ զԱրարիչն քոյ... – Այս է մեկնութիւնն, զի մարդիկք ի մանկութեան
ժամանակին...
իա. 170աբ ԿԵ. Քարոզ որոմնին.
Տէր ոչ սերմն բարի սերմանեցեր յագարակի... – Վարդապետք օրինակ բերեն վասն սուրբ
Աստուածածնին...
իբ. 170բ-1բ ԿԶ. Քարոզ ի վերայ
արիութեան. Այնպէս ընթացարուք, զի հասանիցէք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Պարտ են
որք յայլոց պաշտօն առնուն...
իգ. 171բ-2բ ԿԷ. Քարոզ ի վերայ
սիրոյ. Այս է պատուէր, զի սիրեսջիք զմիմեանս – Ասեն վարդապետք եկեղեցւոյ, թէ.
Որպէս մարդն բաժանի...
իդ. 173աբ
ԿԹ. Քարոզ վասն սերման. Ել սերմնահան սերմանել զսերմն... – Գրեալ է ի կանօնս
կայսերաց, թէ. Սերմն որ յերկիր սերմանեն...
իե. 173բ-4ա
Հ. Քարոզ ի վերայ այգւոյ. Ընդէ՞ր կայք զօրս ցորեկ դատարկ... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Անցեալ աւուրքն մարդկային սեռս...
իզ. 178աբ
ՀԲ. Քարոզ ողորմութեան. Եղերո՛ւք գթածք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Ի յերկնից
արքայութեանն Աստուծոյ Բ. (2) դատաստան է...
իէ. 178բ-80ա
ՀԳ. Քարոզ ողորմութեան. Եղերուք գթածք... – Վարդապետք [ասեն], թէ. Բազում պատճառաւ
պարտ է մեզ ողջոյն տալ...
իը. 180աբ
ՀԴ. Քարոզ վասն բանբասանաց. Մի բանբասէք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Միջնորդութեամբ
սուրբ Աստուածածնին ամենայն բարութիւնք իջանեն...
իթ. 185բ-90ա
ՀԶ. Քարոզ վասն խոստովանութեան. Խոստովանիմք զքեզ, Տէր... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Ապաշխարութիւնն մեծ զօրութիւն ունի...
լ. 190բ-3ա
ՀԷ. Թուղթ Դիոնէսիոսի Արիսպագացւոյն վասն նահատակութեան սրբոց առաքելոցն Պետրոսի
եւ Պողոսի, առ Տիմօթէոս` աշակերտն Պօղոսի...
– Աշակերտ աստուածային եւ որդի հոգեւոր...
լա. 194բ-7ա
ՀԹ. Քարոզ երիտասարդաց. Երեք են, զորս անհ[ն]արին է ինձ իմանալ... – Զհետս արծուոյ
յօդս թռուցելոյ ոչ իմանի...
լբ. 197բ-8բ
Ձ. [Բանք առակաւորք] – Վարդապետք օրինակ բերեն, թէ. Երկու մարդ երթային ի ճանապարհ...
198բ Երկիւղի – Զի օրինակ բերեն վարդապետք, եթէ. Ոք մտանէ ի տուն մի...
198բ Ագահութեան – Զի ասեն, որ. Զկապիկն կամին որսալ... 198բ-9ա Զի ասեն վարդապետք,
թէ. Է կենդանի ինչ, որ կոչի փաթերայ... 199ա Զի ասեն իմաստունքն, թէ. Է գազան մի,
որ կոչի տիգրիս... 199աբ ՁԱ. Խաբէութեան – Զի ասեն իմաստունքն, թէ է գազան մի
մեծ, որ կոչի կոկորդիլոս... 199բ Թագաւոր ոմն մեռեալ էր... 199բ Զի ասեն, թէ. Դեւ
մի փայակութիւն առնէր Յուլիանոսի...
199բ-200ա Այլեւ թագաւոր մի, որ ունէր բազում ճոխութիւն... 200ա Զի ետես զոմն հայր
տեսիլ... 200ա Որպէս ոմն եկն առ Աղէքսանդրն, որ յոյժ առատ էր... 200աբ Զի ոմն
ի մարտիրոսաց յոյժ չարչարէին... 200բ Գրեալ է ի գիրս Թագաւորութեանցն, թէ. Աբիսողոմ
անկեալ եղեւ յերեսաց Դաւթի արքային... 200բ-1ա Պատմութիւն հաւատոյ
– Այր ոմն Յովհաննէս անուն ոչ ունելով
զզաւակ... 201ա Պատմութիւն անհաւատութեան – Հայր ոմն բնակէր յանապատի...
201ա Խեցգետինն խրատէր զձագս... 201բ Արտասուքն է կենդանութիւն մեղօք
մեռեալ հոգւոցն – Քանզի ասեն իմաստասէրք, թէ. Է ծառք ինչ, որ տնկեցեալ է յեզր ջրոյ...
լգ. 202-5ա Քարոզ վասն եկեղեցւոյ
– Աստուծոյ իմաստութեանն ոչ գոյ բաւ, զի ամենայն ստեղծուածոց...
– 209ա [Ցանկ նիւթոց Քարոզգրոցս]
– Պահոց գլուխ Ա., Բ., Գ., ԾԳ., ԾԴ... ՆՆջեցելոցն ԺԳ., ՀԸ.:
– 209բ-215բ [Ցանկ
Քարոզից] – Նախերգանք գրքոյս Բարդուղիմէոսի...
ՁԱ. Օրինակ խաբէութեան...
– 216ա Քարոզքս
այսոքիկ ոչ գոն ի գրքոջս, որք են ի Բարդուղիմէոսէ շարադրեցեալք, այլ են արտաքոյ գրքոյս
– Ողորմութիւն եւ ճշմարտութիւն պատահեսցին` համար ԽԳ., գլուխ Է... Եօթներորդ Վասն
բղջախոհութեան` համար ԲՃԻԷ., [գլուխ] Է.: Այսոքիկ, զվերոյգրեցեալ չորս քարոզից հետ, եդեալ կան ի մէջ
փոքր գրքի, զոր շարադրեալ է ի Բարդողիմէոսէ եւ ի Պետրոսէ Արագօնացւոյ
եւ տպեալ ի Վենետիկ:
Բազմաթիւ քարոզներից
բերուած են միայն սկզբնամասերը, յղուած Ամառան հատորին, նմանատիպ նշումով. 71ա
«Եւ զմնացեալ լիակատար քարոզն սորա` Ամառան հատորի մէջն ՃԼԳ. գլ. եդեալ կայ» եւլն:
Գ. 220ա-35ա [Սահմանագրութիւնք Աֆրիկայի եւ Ամերիկայի.
թրգմ. Ղուկասու Խարբերդացւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 82, 160-75բ. ա/220ա-7բ: բ/227բ-34բ: Յիշ. թրգմնչի` 235ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
164բ Ի ՌՄԸ. (1759) ի Թօխատ:
216ա Գրեցաւ ի ՌՄԸ. (1759) թուիս եւ ի սեպտեմբերի սկիզբն,
ի Թօխատ:
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ՌՄԸ – 1759, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2201
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ ԵՒ ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ, ՔԱՐՈԶՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ`
386. չգրուած՝ 1բ, 145բ-6բ, 367ա-73բ, 386աբ։ ՊՐԱԿ` 1x8+Ա-ԺԱ+12 (Ա 10)+1-22x12 (Ա
8)+1x1։ ՆԻՒԹ` թուղթ (կապտաւուն՝ 2-4, 11, 14, 18, 171-182, 195-223, 226-229,
254-341, 346-361) լուսագծերով եւ «FFA» (1), «ALNASSO» (2), «GIORMAC NANI»
(3, 4), «ВФКИ. 1828» (5), «ВФКИ. 1822. СЕГАНС» (6-7), առիւծի, կիսալուսնի, թագի,
խաչագլուխ գայիսոնի լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 29,5x20,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն, միասիւն
(2ա-4բ) (26,5x15,6–22,6x14)։ ԳԻՐ` նոտրգիր (խոշոր՝ 126բ-40ա, 360ա-5ա, մանր` 374ա-385բ,
շղագրանման՝ 2ա-8բ, 140բ-5ա, 365բ-6բ)։ ՏՈՂ՝ 40: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ սեւ կաշի, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ մելանի ցայտքեր։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ թռչնագիր:
Գոյն` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. խոնաւութիւնից եւ ջրից գրադաշտը գունափոխուած։ Կազմի կաշին`
քերծուած, եզրերը՝ մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Յակոբ Նալեան
Քարոզգիրք կիւրակէից]
Տե՛ս ձեռ.
2311, 3ա-430բ. Ընծայումն/չիք։ ա/5ա-15բ։ բ/15բ-8բ։ գ/18բ-23ա։ դ/23ա-5ա։ ե/25ա-9բ։ զ/29բ-36բ։ է/44բ-8բ։ ը/36բ-42ա։ թ/42ա-4բ։ ժ/48բ-52բ։ ժա/52բ-9բ։ ժբ/59բ-63բ։ ժգ/63բ-8ա։ ժդ/68ա-71ա։ ժե/71ա-5բ։ ժզ/75բ-7բ։ ժէ/77բ-83բ։ ժը/83բ-9ա։ ժթ/89ա-91ա (գրչից՝ 90ա. «Ծանիր, ով ընթերցօղ, սիրելի եղբայր իմ, այս մի երես թղթոյս սխալմամբ յայլմէ տեղեաց գրեցեալ եղեւ, վասն այնորիկ գիձ քաշեցաւ ի գրչէս։ Իմացեալ լեր»)։ ի/91ա-5ա։ իա/95ա-8բ։ իբ/98բ-104բ։ իգ/104բ-7ա։ իդ/107ա-12ա։ իե/112ա-6ա։ իզ/116ա-9բ։ իէ/119բ-22ա։ իը/122ա-5բ։ իթ/125բ-9բ։ լ/130ա-8բ։ լա/138բ-45ա։ լբ-կա/չիք։ կբ/147ա-9ա։ կգ/149ա-51ա։ կդ/151ա-3ա։ կե/153ա-6ա։ կզ/156ա-9ա։ կէ/159ա-63ա։ կը/163ա-5բ։ կթ/165բ-9բ։ հ/169բ-72բ։ հա/172բ-6ա։ հբ/176ա-8բ։ հգ/178բ-80բ։ հդ/180բ-2բ։ հե/182բ-6ա։ հզ/186ա-90ա։ հէ/190ա-4ա։ հը/194ա-9ա։ հթ/199ա-208ա։ ձ/208ա-9բ։ ձա/209բ-14բ։ ձբ/214բ-21բ։ ձգ/221բ-3բ։ ձդ/223բ-6ա։ ձե/226ա-7բ։ ձզ/227բ-30ա։ ձէ/230ա-4ա։ ձը/234ա-6բ։ ձթ/236բ-40ա։ ղ/240ա-6բ։ ղա/246բ-54ա։ ղբ/254ա-8բ։ ղգ/258բ-63բ։ ղդ/263բ-4բ։ ղե/264բ-9ա։ ղզ/269ա-73ա։ ղէ/273ա-8ա։ ղը/278ա-82բ։ ղթ/282բ-6ա։ ճ/286ա-95բ։ ճա/295բ-301բ։ ճբ/301բ-4ա։ ճգ/304ա-8ա։ ճդ/308ա-13բ։ ճե/313բ-8ա։ ճզ/318ա-27բ։ ճէ/327բ-31ա։ ճը/331ա-2ա։ ճթ/332ա-7ա։ ճժ/337ա-42բ։ ճժա/342բ-8բ։ ճժբ/348բ-51բ։ ճժգ/351բ-5բ։ ճժդ/355բ-60ա։ ճժե/360ա-6բ։ ճժզ-ճժէ/չիք։
Բ. 2ա-4բ [Քարոզք Սիմէօնի Երեւանցւոյ]
1. 2աբ Քարոզ
առ Սուրբ Դուռն<ն> [ի Սուրբ Էջմիածին]
եւ ի բանն Սողոմօնի, թէ. Աղբիւր պարտիզաց եւ ջրոյն կենդանւոյ, որ յարմարի ի յօրն բաշխման – Խորհ[ր]դաբար
արքայն Սողօմօն,
այսինքն՝ Քրիստոս...
2. 2բ-3բ
Քարոզ ողջունի. ի բանն, թէ. Յոր
տուն մտանիցէք, նախ ողջոյն տո՛ւք – Սովորութիւն է թագաւորաց, որ ի յառաքելն իւրեանց զծառայս...
3. 3բ-4բ Դարձեալ քարոզ ողջունի. եւ ի բանն
Քրիստոսի, թէ. Յոր տուն մտանիցէք, նախ ասասջիք. Ողջո՛յն տանս այսմիկ – Մարգարէք
ի հնումն եւ առաքեալք վարդապետք ի նորումս...
Գ. 374ա-85բ [Մանունք քարոզից]
1.
374ա Զի թէ այս զգալի
լուսոյս եւ արարածոյս Աստուծոյ արեգականս ասեմ... – Ծածկոյթ է խաւար
տգիտութեանն։
2. 374ա
– [Յ]արկք Աստուծոյ եւ շուրջ զնովաւ
զհրեշտակացն դասակարգութիւնքն ասէ... որ անհասն է ի նոցանէ, եւ ինքեանք միմեանց։
3. 374ա – [Ա]յսինքն,
թէ մինչեւ յամպդ եւ յօդտ է մեր հասումն<ն> եւ վերահայեցողութիւն... այն զի մարմնով
ոչ է տեսեալ։
4. 374ա – [Ա]մենեւին
ընդ նուրբն տանի զառակս խորհրդոյս ճշգրտութեան... եւ ի կարկտէ փորձանացս տեղացմանէ։
5. 374բ – [Ա]նդ առաջինն
յարմարէ եւ զյաջորդ բանս... ծառայէք, որում հնազանդիք։
6. 374բ – [Տ]ե՛ս, զի փայլատակամբք
զհուր խռովեցուցանէ... որ մեզ մարտակից է եւ նոցա ցրուիչ ///
7. 374բ – Փայլատակունսն
ի մեր իմացականս յաճախեցոյց... եւ հոգւոյ նորա բնակարան ///
8. 375ա – [Ա]ստ կարգի ի
վերայ ածէ զասացեալս... զհակառակ այսմիկ ալիք հեղեղացն։
9. 375ա – [Տ]ե՛ս, թէ զի՞նչ
ասէ. քանզի Աստուծոյ լինի շնորհակալ... Հոգւովն Սրբով գրէ առաքեալ։
10. 375ա – [Ե՞]րբ լուաք
զԴաւիթ անկեալ ի զգալի ջուր... ամենայն լրութեամբն Աստուծոյ։
11. 375բ – Արդ, այսպէս է
հոգւոյն Քրիստոսի... ի մեզ առատացուցանէ։
12. 375բ
– [Յ]առաջ մատչելովս պարզէ՛ զխորհրդաբար ասացեալսն... ի գիտութիւն ճշմարտութեան։
13. 375բ – [Պ]արզ է ասացեալս
եւ անկարօտ քննութեան... եւ ի հեթանոսս դարձաւ։
14. 375բ-6ա – [Տ]էս, թէ ո՞րպէս
միշտ ընթացակից առնէ... արդարանալոյն եմք կարօտ։
15. 376ա – [Ա]յսինքն` զճանապարհ
յուսոյն եւ հաւատոյն... ես ոչ անարգեմ զշնորհս նորա։
16. 376ա – [Մ]արդոյ, որ
ի մեղս է մոլորեալ... Ի նմանէ է գալստեան նորա։
17. 376ա – [Ա]յսինքն` առաջի
առաջնորդական մտացս... խոստացաւ տալ զերկնից արքայութիւնն։
18. 376ա-6բ – [Ա]նբիծ սրտիւ
եւ հաւատով եւ զգոյշ գործովք մարմնոյ...յանօրէնութենէն ուղղի։
19. 376բ – [Յ]այտ է դարձեալ,
թէ արդարութիւն հաւատոյն առ շնորհն Քրիստոսի անուանէ... յԱստուծոյ գտանել՝ կեղակարծ
լիցի։
20. 376բ-7ա – [Ք]անզի ի գլուխ
աւարտեաց զիւր յոյսն... եւ ամենայն մարդկան ատելիք եղեն։
21. 377ա – [Չ]ի՛ք այլ խոնարհ
ժողովուրդ տեսանել Աստուծոյ... խոստովանեցան ի բազմաց զպարտիլն։
22. 377ա-7բ – [Տ]ե՛ս զվայելչութիւն
ասացելոյս, թէ որպէս զամենայն շնորհ առաքինութեան Աստուծոյ վերադրէ... այժմ կամօքս
հրաժարեցի։
23. 377բ – [Ա]մենայն ուրեք
զկարգ ընթացիցն... զվարձ փոխարինին հատուսցես։
24. 377բ – [Վասն] այնորիկ
է. ո՛չ թէ միայն զայն ասէ... որ խնդրեն ի նմանէ։
25. 377բ-8ա – [Հ]ամեմատեաց
զԱստուած վերագոյն բանիւն... աներեւոյթ արարածքս։
26. 378ա – [Ք]անզի զարարչական
անունն խոստովանեցաւ... Տեառն Աստուծոյ քո։
27. 378ա – [Ա]րդարեւ ճշմարիտ
խոստովանութիւն... խնդրեաց Կարապետն մեր եւ փրկիչ։
28. 378ա-8բ – [Չ]իք այլ ոք
ի վերայ որոյ սահմանի նախաճառութիւնս... եւ միշտ զփրկութիւն կամեցօղ։
29. 378բ – [Ի՞]վ, թէ որքան զառ
մեզ միածյնին անզուգական շնորհսն երեւելապէս հրատարակէ... լուսաւորելոյ կարօտիմ։
30. 378բ-9ա
– [Ը]նթացք է մարմնական
կեանս... լքանելոյ եւ թուլանալոյ։
31. 379ա-9բ – [Դ]արձեալ եւ
զայս Աստուծոյ զօրութեամբն ասէ... վասն որոյ ասէ։
32. 379բ – [Ե]ւ ո՞ են նեղիչ
սատանայի... ի պարծանս յաւուրն նորա։
33. 379բ – [Ա]ռ Աստուած
յաւելու զասացեալս... զՀոգի հաւատոցն եւ գիտութեան։
34. 379բ-80ա – [Մ]արմնապէս ձեւացուցանէ
զմարդս... փառք յաւիտեանս. ամէն։
35. 380ա – [Ե]ւս յառաջադիմութիւն
հոգւոյն... այսպիսի նենգութեան ///
36. 380ա – [Ա]յս է ճշմարիտ,
եւ առանց նենգութեան... իմոց կամաց զընթացս իմ առնել։
37. 380ա – [Գ]իշեր որպէս
եւ սովոր է... զնոսին խորտակեաց։
38. 380բ – [Տ]ե՛ս, թէ որպէս
զարմանալի հոգւոյն ցուցանէ... զինչ պարտ է ասել։
39. 380բ-1ա – [Զ]ի խիստ եւ
նուրբ է ճանապարհ օրինացն Աստուծոյ... կնքեցեր անսուտ շրթանցդ բանիւ։
40. 381ա
– [Ա]յս է ասէ շաւիղ,
որ ի ճշմարիտ ճանապարհն հանէ... ըստ որում ասէ։
41. 381ա – [Հ]աստատեա՛ զշաւիղս
իմ... օթեւանացն պատրաստելոց արժանի մշակ։
42. 381բ – [Կ]արդալ զառաջին
պէսպէս խնդրուածքդ... խոնարհեցո զունգն քո եւ ///։
43. 381բ – [Յ]որժամ խնդրեաց
զունգնդրութիւն, ապա մեծացուցանէ զշնորհս պարգեւողին... կան յաչաղանօք հակառակ։
44. 381բ-2ա – [Ա]յսինքն՝ զի
սքանչելի է միշտ ողորմութիւն քո... զի մի՛ այլն եղեսցեն։
45. 382ա – [Դ]արձեալ զպաշարիլն
՛ի թշնամեացն նշանակէ... եւ թշնամեացն պանձալն ի նոյն կարծելի։
46. 382ա
– [Զ]ի՞նչ է ասելն,
թէ. Մերժեցին... յերկրային պատրանս փոփոխել։
47. 382ա – [Մ]ի՛շտ եւ հանապազ
զծածուկ մեքենայսն նոցա խայտառակէ... յարուցեալ յափշտակեսցէ ի մեղացն վիհ։
48. 382ա-2բ – [Ա]ռ ամենայն
խնդիրս յառնել ասելովն Աստուծոյ... ի զօրութեան Աստուծոյ նկուն եղեալք պարտին։
49. 382բ – [Զ]որ ուսանել
ոչ թէ յերկրէ ասէ... զնոսա կործանեալ։
50. 382բ-4ա – [Ս]իրեցից զքեզ
Տէր զօրութիւն իմ... առ ինքն հասուցանէ։
51. 384ա – [Թ]է ո՞րպէս Աստուած
օգնական է մեր... մերոց մարմինն առ աստուածութիւն։
52. 384ա – [Օ]րհնելովս ստուգաբանի
պատմելով... այլ նովաւ, որ սիրեացն զմեզ։
53. 384ա-4բ – [Զ]առաջին անցսն
ընդ որ էանց պատմէ... ո՞րքան էր ուղխիցն հեղեղելոյ։
54. 384բ – [Որ]պէս զմահն
իմացականին ծանեաք... էհաս առ բաղձալին։
55. 384բ
– [Տ]ե՛ս, թէ զի՞նչ
ասէ... ստեղծիչ մեր, օգնեա՛ մեզ։
56. 384բ – [Զ]փրկութիւն
եւ զզերծանելն ի թշնամեացն... դիւրընկալ լինիցի մարմնաւորացս։
57. 384բ-5ա – [Ե]թէ աղաղակ
նորա առ Աստուած յիւր նեղութենէն էր... եւ զայլ տեսակս չարեաց։
58. 385ա – [Ծ]ուխ զսաստ
երկիւղին ասէ... զնա յէութիւն բնութեան իւր փոխէ։
59. 385ա-5բ – [Ա]րք իմացականին
ներգործութեան զփորձ առին... յայտ է ի զանազան նորա ձեւակերպութեանցն։
60. 385բ – [Ա]հաւասիկ
ինքն յայտնէ զասացեալս... թեւովք գիտութեանն առ նա հպել մերձաւորապէս։
61. 385բ – [Ո]վ մեծ եւ անհաս
էութեան ճշգրիտ աստուածաբանութիւն... մտօք բերիցիս, զի թէ /// (շար. թերի)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԹ. դ. շղագիր, մատիտով, հազիւ ընթեռնելի) Գիրքս այս շնորհեցի
Պօղոս Նուշշկիրին (՞)
ես Գէորգ վարդապետս
/// անընթեռնելի բառեր) ես՝ Ալէքսի (՞) վկայ
եմ, ուղիղ է։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա (զանազան
տառեր, սլավոնատառ հայերեն գրութիւն՝ Каницсъ анкамъ хндрециi зеръ аркаудiнъ
шнпргапрелъ церо зарутуннъ христосии марди: благодарую государ мои):
ՆՇՈՒՄ` Աստառ Ա-ին փակցուած թուղթ` «ԺԹ,
Մ[եսրոպ] եպս.»:
2202
ՊԵՏՐՈՍ ՆԱԽԻՋԵՒԱՆՑԻ
ԱՂԱՄԱԼԵԱՆ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ`
179. չգրուած՝ 1աբ, 176ա-9բ։ ՊՐԱԿ` 1x1+1-17x10 (ԺԵ 11, ԺԷ 8)։ ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ «RMZR»
(1), «Giovanni Battista ghigliottg» լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
30,5x21,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (25x15,7):
ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 36: ԿԱԶՄ` ծաղկաթուղթ, միջուկը՝ իրար սոսնձած այլ ձեռագրի թերթեր, մէջքը ներսից լաթապատ, աստառը՝ թուղթ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ կենդանագիր, թռչնագիր։ Գոյներ՝ կարմիր, կանաչ, դեղին, կապոյտ, նարնջագոյ ն։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, կազմը պատռուած եւ քերծուած, եզրերը մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– Քարոզք Պետրոսի
Աղամալեան Նախիջեւանցւոյ
ա. 2ա-7բ Քարոզ Ա. Մեծի պահոց Բարեկենդանի
կիրակէին. նախ առ բանն Եսյ. ԾԸ. Գոչեա՛ զօրութեամբ... – Նախ պատուիրէ
Աստուած քարոզչաց կոչել զժողովուրդս...
բ. 7բ-11բ Քարոզ Բ. Ի նոյն կիրակէին ի վերայ
պահոց, ի բանն առաքելոյն. Եւ զայս գիտել պարտ է... – Յորմէ ուսանիմք,
թէ ժամանակ Նորոյ օրինաց...
գ. 11բ-6բ Քարոզ Գ. Մեծի Բարեկենդանին ի վերայ
Մատթէի Զ. Զգուշ լերո՛ւք ողորմութեան ձերում... – Նախ ցուցանէ Տէրն,
թէպէտ առնելի է զողորմութիւնն...
դ. 16բ-24բ Քարոզ Դ. Երկրորդ կիրակէի Մեծի պահոց,
ի բանն Մտթ. Ե. 17. Մի՛ համարիք, թէ եկի լուծանել զօրէնս... – Յորմէ
եւ ի հետեւեցելոցն ուսանիմք...
ե. 24բ-33բ
Քարոզ Ե. Երրորդ կիրակէի Մեծի պահոց,
ի վերայ Անառակին. Ղուկ. ԺԵ. Եւ էին մերձ առ նա ամենայն... – Յորոց ցուցանի
նախ որպիսութիւն բժշկելի հիւանդացն...
զ. 33բ-9ա Քարոզ Զ. Չորրորդ կիրակէ Մեծի պահոց
ի վերայ Տնտեսին. Այր ոմն էր մեծատուն... – Ո՞վ է մեծատունն եւ տունն։
Ո՞վ է տնտեսն...
է. 39ա-44բ Քարոզ Է. Երկրորդ քարոզ ի նոյն կիրակէին
ի վերայ Մեծատանն եւ Ղազարու. Այր ոմն էր մեծատուն... – Յորում ցուցանի
նախ, մեծատան յղբութիւն ժամանակաւոր...
ը. 45ա-6բ Քարոզ Ը. Շաբաթի աւուրն ի վերայ Խ.
(40) մանկանցն վկայիցն, որք ի Սեբաստիայ կատարեցան. Եւ Խ. (40) խարիսխ արծաթիս արասցես...
– Ամենավայելչագեղն Աստուած, ի ստեղծանել զերկինս եւ զերկիր...
թ. 46բ-51բ Քարոզ Թ. Ե.երորդ (5) կիրակէի Մեծի
պահոց ի վերայ դատաւորին. Դատաւոր մի էր ի քաղաքի ուրումն յԱստուծոյ... – Յայսմ
առակի բազումք են նկատելիք։ Նախ միով է դատաւորն...
ժ. 52ա-8բ Քարոզ Ժ. Առ նոյն կիրակին, ի վերայ
փարիսեցւոյն եւ մաքսաւորին. Արք երկու ելին ի տաճարն՝ կալ յաղօթս... – Յորմէ
ուսանիմք զբարի սկիզբն փարիսեցւոյն, եւ զչար վախճանն...
ժա. 58բ-64բ Քարոզ ԺԱ. Ի վերայ չարչարանաց եւ Մտից
Վիրապին սրբոյն Գր[ի]գորի մեր Լուսաւորչին, Ըղձալի Աստուծոյ եւ մարդկան Մովսէս...
– Որպէս Աստուած զիւր պատկերն եւ զնմանութիւնն...
ժբ. 64բ-70ա Քարոզ ԺԲ. Զ.երորդ (6) կիրակէի Մեծի
պահոց, ի վերայ Մտթ. ԻԲ. 34. Զպատուիրանէ սիրոյն Աստուծոյ եւ ընկերին. Իսկ փարիսեցիքն
իբրեւ լւան... – Յորոց
նախ ցուցանի խորամանկութիւնն փարիսեցւոցն...
ժգ. 70ա-4բ Քարոզ ԺԳ. Շաբաթ աւուրն, ի վերայ Յարութեան
Ղազարու. Եւ էր ոմն հիւանդ, Ղազարոս... – Յորում նախ ցուցանի արդիւնք սիրելութեանն
Ղազարու...
ժդ. 74բ-86ա Քարոզ ԺԴ. Յաւուրս սրբոյ Ծաղկազարդի,
ի բանն Մատթէոսի Ի. 29. Եւ յելանելն նոցա յԵրիքովէ... – Յորոց նախ ցուցանի,
թէ Քրիստոս ելանելով յԵրիքովէ...
ժե. 86ա-93ա Քարոզ ԺԵ. Առ նոյն կիրակէի երեկոյին
ի խորհուրդ դռնաբացէքին. Մտ[թ]. Իե.
Յայնժամ նմանեսցի արքայութիւն երկնից... – Յորմէ ունիմք
զանորոշ թիւ ընտրելոց եւ դատապարտելոց...
ժզ. 93ա-6բ Քարոզ ԺԶ. Մեծի Աւագ Բ.շաբաթի
(2) աւուրն, ի բանն Մտթ. ԻԱ. 18. Եւ այգուցն իբրեւ դարձաւ անդրէն... – Յորմէ
երեւի, նախ, թէ զգալի քաղցումն Քրիստոսի...
ժէ. 96բ-101ա Քարոզ ԺԷ. Աւագ չորեքշաբաթին, ի խորհուրդ
մատնութեան Քրիստոսի Մրկս. ԺԴ. Եւ էր զատիկ բաղարջակեր յետ երկուց աւուրց... – Յորոց
նախ ցուցանի ապերախտութիւնն հրէից...
ժը. 101ա-6բ Քարոզ ԺԸ. Աւագ Ե.շաբթի (5) աւուրն,
ի խորհուրդ սրբոյ պատարագին՝ ի Բանն Ա. Կորնթ. 23. Էառ զհաց գոհացաւ, եբեկ եւ ասէ...
– Մինչ Յօսէփ հանաւ ի բանտէն, գերծան հերքն...
ժթ. 107ա-12բ Քարոզ ԺԹ. Ի նոյն աւագ Ե.շաբաթին
(5), ի խորհուրդ Ոտնալուային՝ ի բանն Յօհ. ԺԳ. 4. Յառնէ յընթրեաց անտի... – Յորոց,
նախ ուսանիմք, թէ Քրիստոս որպէս տանուտէր աշխարհի...
ի. 112բ-24ա
Քարոզ Ի. Կտակ չարչարանացն Քրիստոսի
ըստ կարգի... – Յաղագս
նախաշարժման ի լաց եւ յողբումն...
իա. 124ա-8ա Քարոզ ԻԱ. Յաղագս Թաղմանն Քրիստոսի
եւ փառաւոր գերեզմանին. Իբրեւ երեկոյ եղեւ... – Յորոց բանից,
նախ գովի բարեպաշտութիւնն Յովսեփայ...
իբ. 128ա-9բ Քարոզ ԻԲ. Ի խորհուրդ Աւագ շաբաթին
վասն աստուածուրացութեան հրէիցն, վասն կնքելոյ գերեզմանի Տեառն եւ կարգելոյ պահապանացն.
Ժողովեցան քահանայապետքն եւ փարիսեցիքն առ Պիղատոս... – Որպէս որդիքն
Իսրայէլի յելսն Եգիպտոսէ...
իգ. 129բ-36ա Քարոզ ԻԳ. Ըստ կարգի կիրակէից սրբոյ
Յարութեանն Քրիստոսի. Պատասխանի ետ հրեշտակն եւ ասէ... – Յորոց բանից.
նախ ուսանիմք, թէ հրեշտակքն են բարեաց աւետարանիչք...
իդ. 136ա-42բ Քարոզ ԻԴ. Երկրորդ քարոզ ի վերայ
Յարութեանն Քրիստոսի եւ ի վերայ ոմանց պարագայից. Եւ իբրեւ էանց շաբաթն... – Յորմէ
ուսանիմք, նախ զխնկելի ջերմեռանդութիւն իւղաբերիցն...
իե. 142բ-9բ Քարոզ ԻԵ. Երկրորդ կիրակէի այսինքն`
ի վերայ Նոր կիրակէի. Եւ յաւուրն Ը.երրորդի (8) դարձեալ էին ի ներքս աշակերտքն... – Յորոց
նախ ցուցանի գթութիւնն Քրիստոսի առ Թովմաս...
իզ. 149բ-53ա Քարոզ ԻԶ. Երրորդ կիրակէի զկնի Զատկին,
ի վերայ Աշխարհամատրան տաճարի Սրբոյ Յարութեան. Եղիցի յաւուրս յետինս... – Յորմէ
ցուցանի նախ, թէ Սուրբ Յարութեան տաճարն յայտնեցաւ...
իէ. 153ա-7բ Քարոզ ԻԷ. Չորրորդ կիրակէի, ի բանն
Յովհաննու. Ե. 19... – Նախ ցուցանի ամենակարողութիւնն Քրիստոսի ի բժշկելն...
իը. 157բ-62բ Քարոզ ԻԸ. Ե.երրորդ (5) կիրակէի զկնի
Յարութեան Զատկին Յոհանու. Է. 14. Իբրեւ տօնն ընդմիջեցաւ... – Յորոց
նախ ուսանիմք, թէ Քրիստոս տաղաւար կազմեալ զեկեղեցի...
իթ. 163ա-7բ Քարոզ ԻԸ. (=ԻԹ.) Զ.երորդ (6) կիրակէի
զկնի Յարութեան Զատկին, ի բանն Յօհ. Թ. 36. Եւ ասէ Յիսուս, Ի դատաստան եկի յաշխարհս...
– Յորմէ նախ ուսանիմք, թէ Քրիստոս առողջ մտաց լուսատու է...
լ. 167բ-71բ
Քարոզ Լ. Արտաքոյ կիրակէից վասն
Համբարձմանն Քրիստոսի. Եւ յայտնի իսկ մեծ է խորհուրդն Աստուածպաշտութեան... – Խորհուրդն
անճառ մարդեղութեանն Քրիստոսի...
լա. 171բ-5բ Քարոզ ԼԱ. Է.երրորդ (7) կիրակէի զկնի
Սրբոյ Զատկին, Երկրորդ Ծաղկազարդին, ի բանն Յօհ. ԺԲ. 12. Ի վաղիւ անդր ժողովուրդ բազում... – Այս կիրակիս կոչի
ընդ մեզ Երկրորդ Ծաղկազարդ... զի որք առ իս անիրաւեցան սօղոսանաման, փրկութեան հասանիցին
պօղոսանման:
ՆՇՈՒՄ` 1ա «ԺԸ, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2203
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ ` 323. չգրուած` 1աբ, 305ա-23բ։ ՊՐԱԿ` 1x1+Ա-Իx12
(Գ
13, Ը, ԺԱ 10)+1-8x12
(Ա 8, Զ 10, Ը 6)+1x1։ ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ մահիկի եւ
«VI» լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 25,3x21: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (21,5x15,2):
ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 36։ ԿԱԶՄ` մուգ շագանակագոյն կաշի, ճնշագծերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կանաչ ցայտկէն։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ ջնջումներ եւ զանազան բծեր, ցեցակեր, կարմիր մելանի ճապաղում՝ 270բ, թերթերը տեղ-տեղ պոկուած, կազմի կաշին՝ ցեցակեր, եզրերը եւ մէջքը մաշուած, կապիչներն ընկած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից]
Տե՛ս ձեռ. 2311, 3ա-430բ. Ընծայումն՝ 2ա (վրջ. «... եւ Հայոց ՌՄԵ. (1756), ի մարտի երեքն»)։ ա/2ա-14ա։ բ/14ա-8բ։ գ/18բ-24բ։ դ/24բ-7բ։ ե/27բ-34ա։ զ/34ա-44ա։ է/55բ-61բ։ ը/44ա-52ա։ թ/52ա-5բ։ ժ/61բ-7բ։ ժա/67բ-79ա։ ժբ/79ա-85բ։ ժգ/85բ-92ա։ ժդ/92ա-7ա։ ժե/97ա-103բ։ ժզ/104ա-6բ։ ժէ/106բ-15բ։ ժը/115բ-23բ։ ժթ/123բ-5բ։ ի/125բ-32ա։ իա/132ա-7բ։ իբ/137բ-46ա։ իգ/146ա-50ա։ իդ/150ա-8ա։ իե/158ա-64բ։ իզ/164բ-70բ։ իէ/170բ-4ա։ իը/174ա-80ա։ իթ/180ա-4բ։ լ/184բ-92ա։ լա/192ա-8բ։ լբ/198բ-203բ։ լգ/203բ-7ա։ լդ/207բ-10ա։ լե/210ա-5ա։ լզ/215ա-20բ։ լէ/220բ-6բ։ լը/226բ-32բ։ լթ/232բ-8բ։ խ/238բ-43բ։ խա/243բ-7բ։ խբ/247բ-51բ։ խգ/251բ-6ա։ խդ/256ա-67բ։ խե/267բ-73ա։ խզ/273ա-80ա։ խէ/280ա-4բ։ խը/284բ-94ա։ խթ/294ա-300ա։ ծ/300ա-4բ։ ծա-ճծէ/չիք: Դասաւորութիւնը խառն, քարոզների թուահամարները խախտուած։
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 2բ (ջնջուած, անընթեռնելի)։
ՆՇՈՒՄ` 1ա
«ԺԸ, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2204
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
143. չգրուած` 1ա-4բ, 14բ, 124բ, 140ա, 141ա-3բ։ ՊՐԱԿ` 1x4+Ա-ԺԲx12
(Դ
14, ԺԱ 4,
ԺԲ 9)
+1x4։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ մահիկի, խաչի ու «A3»,
«PM», «FAC», «FV», «P» լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 23,5x18,6։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (19,3x14,4)։ ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 26-28։ ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա), թուղթ (սկզբից)։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թանաքից՝ գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած (127ա-30բ)։ Տեղ-տեղ զանազան բծեր, կարմիր մելանի ճապաղում (23բ), ցեցակեր, կազմի կաշին ցեցակեր, մէջքը փոքրիկ պատռուածքով, եզրերը մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Յակոբայ Նալեան
Քարոզգիրք Կիւրակէից]
Տե՛ս ձեռ.
2311, 3ա-430բ. Ընծայումն/չիք։ ա/5բ-18բ։ բ/18բ-23բ։ գ/23բ-30բ։ դ/30բ-3ա։ ե/33ա-9բ։ զ/39բ-49ա։ է/66ա-72ա։ ը/55ա-62բ։ թ/62բ-6ա։ ժ/72ա-7բ։ ժա/77բ-89բ։ ժբ/89բ-96ա։ ժգ/96ա-102բ։ ժդ/102բ-7բ (գրչից՝ 107ա «Մինչեւ ցաստ վերացուցանեն տետրի վերջն. երեսի համար 190 պիտի լինի»)։ ժե/107բ-14բ։ ժզ-իգ/չիք։ իդ/115ա-6բ (երրորդ մասը թերի վրջ. «եւ զի շափիւղայն երկնագոյն է եւ ունէր, ասի, ի հնումն զա///»)։ իե/չիք։ իզ/49ա-54բ։ իէ-իթ/չիք։ լ/117ա-124ա։ լա/125ա-30բ։ լբ/131ա-6բ։ լգ/չիք։ լդ/137ա-9բ։ լե-ճժէ/չիք։ Խառն դասաւորութեամբ, թուահամարները խախտուած։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պհպնկ Աբ (շղագրանման նոտրգիր) Ես եմ, որ ջնջեմ զարտոսր
աչաց քոց եւ զամենայն մեղս քո ոչ յիշեցից։ 5ա՝ Զայս թուիս սկիզբն արարի։ 140բ` Հանդիսակից
ձեր:
ՆՇՈՒՄ` Պհպնկ Աա. «ԺԸ, Մ[եսրոպ] եպիսկոպոս»:
2205
ՊԵՏՐՈՍ ՆԱԽԻՋԵՒԱՆՑԻ ԱՂԱՄԱԼԵԱՆ, ՔԱՐՈԶՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 372. չգրուած` 1բ։ ՊՐԱԿ` Ա-ԻԹx12
(Ա, Բ, Գ, Ե, Զ 10, ԺԶ 7, ԺԷ, ԺԸ, ԻԱ, ԻԶ, ԻԸ 18, Ի 20, ԻԱ 18, ԻԲ 15, ԻԳ 16, ԻԴ 14, ԻԵ 17, ԻԷ 9, ԻԹ 2)։ ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ «VG»,
«JMC» բուսական լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 29x20։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (22,5x14,2)։ ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 26: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կարմրերանգ կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կանաչ ցայտկէն։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ հանգուցագիր։ Գոյներ՝ կարմիր։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր, թ. 371՝ պոկուած, կազմաստառ Բ՝ ցեցակեր, կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– [Քարոզ տարեկան,
արարեալ Պետրոսի վարդապետի Նախիջեւանցւոյ Աղամալեան]
Տե՛ս ձեռ. 174, 38ա-197բ. ա/չիք։ բ/2ա-3բ։ գ/3բ-8ա։ դ/8ա-9բ։ ե/9բ-26ա։ զ/26ա-41բ։ է/41բ-64բ։ ը/64բ-70բ։ թ/70բ-6բ։ ժ/77ա-88ա։ ժա/88ա-105բ։ ժբ/105բ-14բ։ ժգ/114բ-6բ։ ժդ/117ա-9բ։ ժե/119բ-31բ։ ժզ/132ա-58բ։ ժէ/159ա-85ա։ ժը/185բ-8բ։ ժթ/189ա-214բ։ ի/214բ-21ա։ իա/221բ-41ա։ իբ/241ա-6բ։ իգ/246բ-56ա։ իդ/256ա-61ա։ իե/261ա-6բ։ իզ/266բ-71բ։ իէ/271բ-80բ։ իը/280բ-301ա։ իթ/301բ-5բ։ լ/305բ-18ա։ լա/318ա-23ա։ լբ/323ա-7բ։ լգ/327բ-30ա։ լդ/330ա-2բ։ լե/332բ-7ա։ լզ/337բ-45բ։ լէ/346ա-52բ։ լը/353ա-67բ։ լթ/367բ-70բ։ Ցանկ/371ա-2բ։
Ծնթ. Ի լուսանցս սուրբգրային տեղիների նշումներ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
372բ. Մատունքս փըտէ եւ ի հող դառնայ,
Գիրս ձեզ յիշատակ մնա,
Ոհ, կը կարդա
խնդ[ր]է մեղայ,
Ընդ արդարոցն արժանանայ /// (ջնջուած)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Աստառ Ա. (նոտրգիր, ԺԸ. դ.), Աստղիկըն եւս գնաց...
Արապաճը Սարգիս 3 ղրուշ։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Աստառ Ա. անկուշեմ։
1ա Ղուկ... (թուեր)։
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ԺԸ, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2206
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Զմիւռնիա |
ՌՄԿԹ. – 1820 |
ԳՐԻՉ՝ Յովհան քհն. Էօտէմիշու։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Ստեփաննոս աբղյ.։
ԹԵՐԹ` 431-1. (թռիչք 232). չգրուած՝ 1աբ, 3աբ, 32աբ, 146աբ, 171աբ, 197աբ, 242աբ, 253աբ,
301ա,
305ա-52բ, 376ա-431բ։ ՊՐԱԿ՝ 1-39x12 (Ե 14, Զ, ԺԷ, ԺԹ, ԺԳ 11, ԺԲ, ԺԴ, ԺԶ 13, ԺԸ, Ի, ԻԲ, ԻԶ,
ԻԷ, ԼԴ, ԼԷ, ԼԹ 8, ԻԱ 9, ԻԴ 6, ԻԸ, ԻԹ, ԼԱ, ԼԲ, ԼԵ 10)։ ՆԻՒԹ` թուղթ (ներկուած կարմիր՝ 3ա, մանուշակագոյն`
32բ,
171ա,
242ա,
252ա, կանաչ՝ 197աբ), լուսագծերով եւ թագանշան «PINE THOMAS 1812», «PROPATRIA», «C.
IHONIG» եւ այլ լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 27x19։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(21,2x14,5)։ ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 32: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ, աստառը կապոյտ թուղթ. լուսանցակողերը՝ ոսկեգոյն։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (Ա) +1 (Բ) թուղթ, մասն կազմաստառի։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ –
(գրչանկար) Եկեղեցի՝ 2ա, (գրչանկար) Մովսէս մարգարէ եւ Պետրոս առաքեալ (ստորին մասում «էնն առաքեաց զմարգարէս օրինօք / Եւ զառաքեալսն քարոզ բանին շնորհօք»)` 2բ, Թագանշան՝ 9բ (մատիտանկար), Ծնունդ՝ 33ա (մատիտանկար), Գրիգոր Լուսաւորիչ եւ հրեշտակ՝
145բ, Յարութիւն Ղազարու՝ 166բ, Սկիհով թռչուն` 170ա(գրչանկար), Մուտք յԵրուսաղէմ՝ (ստորին մասում. «Որ ի յերկինս հանգչի փառօք ի բոցեղէն քերովբէ, /
Այսօր յերկրի ի հեզ նստի ի յաւանակ քերովբէ»)՝ 170բ, Յարութիւն՝ 218բ(գրչանկար), Համբարձումն՝ 241բ(գրչանկար), Հոգեգալուստ՝
252բ (գրչանկար)։ Ճակատազարդ (գրչանկար)՝ 4ա, 254ա։ Զարդագիր՝ մարդ, կենդանագիր, վիշապագիր, թռչնագիր, հանգուցագիր (Յովնանը յերախ կիտի՝ 62ա, Հրեշտակ եւ Եսայի Մարգարէ՝ 109բ)։ Գոյներ՝ կարմիր, կանաչ, կապոյտ, դեղին, շագանակագոյն, մանուշակագոյն, նարնջի, սեւ։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր, 9-10,
205-206, 245-246, 300-301 թերթերի արանքում մեկական թերթ կտրուած։ Կազմը՝ ցեցակեր, տեղ-տեղ վնասուած, եզրերը` մաշուած, Բ. փեղկի աջ ստորին մասը՝ պատառոտուած, մէջքը՝ վնասուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-267բ Քարոզգիրք. վսեմական իմն ոճիւ շարադրեալ
երկասիրութեամբ Պետրոսի արքեպիսկոպոսի, շնորհաց հոգւոյն օթարանի եւ հրածորան աստուածաբան
վարդապետի Նախիջեւանցւոյ՝ Աղամալեան կոչեցելոյ, բնիկ միաբանի Սուրբ Էջմիածնի, ի
փառս սուրբ Աստուածածնի ամենօրհնեցելոյն
Տե՛ս ձեռ. 174, 38ա-197բ. ա/չիք։ բ/4ա-5ա։ գ/5ա-8բ։ դ/8բ-9բ։ ե/10ա-21բ։ զ/21բ-33ա։ է/33ա-47ա։ ը/47ա-50բ։ թ/50բ-4բ։ ժ/54բ-62ա։ ժա/62ա-73ա։ ժբ/73ա-9ա։ ժգ/79ա-80բ։ ժդ/80բ-2բ։ ժե/82բ-91ա։ ժզ/91ա-109ա։ ժէ/109բ-27ա։ ժը/127ա-9ա։ ժթ/129ա-45բ։ ի/145բ-52ա։ իա/152ա-66բ։ իբ/166բ-70ա։ իգ/170բ-8բ։ իդ/178բ-81բ։ իե/182ա-5բ։ իզ/186ա-9բ։ իէ/189բ-96ա։ իը/196բ-214բ։ իթ/214բ-7բ։ լ/217բ-26ա։ լա/226բ-9բ։ լբ/230ա-4ա։ լգ/234ա-6ա։ լդ/236ա-8ա։ լե/238ա-41բ։ լզ/241բ-8ա։ լէ/248բ-52ա։ լը/254ա-64բ։ լթ/265ա-7բ։ (Գրչից՝ 267բ «Կատարեցաւ առաջին հատոր գործոյս՝ ի փառս Հոգւոյն Սրբոյ, ի խնդրոյ Սրբոյ Աթոռոյս Էջմիածնի նորընծայից ոմանց բանասիրաց»)։ Ցանկ/299ա-300բ։
Բ. 268ա-70բ Այսոքիկ են մեղք գլխաւորք, որք եւ
կոչեն մահուչափք եւ են եօթն – Հպարտութիւն, նախանձ, բարկութիւն, ծուլութիւն...
Գ.
276ա-98բ [Քարոզք Պետրոսի
վարդապետի Աղամալեան]
Տե՛ս ձեռ.
174, 198ա-218բ. ա/276ա-7ա։ բ/277ա-9ա։ գ/279ա-81բ։ դ/282ա-3բ։ ե/283բ-5ա։ զ/285բ-7ա։ է/287բ-90ա։ ը/290բ-2բ։ թ/293ա-5ա։ ժ/295ա-7ա։ ժա/297ա-8բ։
Դ. [Քարոզք]
1. 270բ-1բ [Սիմէոնի Երեւանցւոյ] Քարոզ ողջունի
ի բանն, թէ. Յոր տուն մտանի[ցէք] – Սովորութիւն է երկրաւոր թագաւորաց, որ ի յառաքելն...
2. 272ա-6ա Քարոզ ի բանն Յայտնութեանն. Յիշեա՛
ուստի անկար եւ այլն – Յորժամ բարեգութ եւ մարդասէրն Աստուած կամեցաւ...
3. 302ա-3ա Քարոզ Սիմէօնի սրբազան կաթուղիկոսի
Ամենայն Հայոց Երեւանցւոյ, արարեալ ի Յղութիւն եւ ի Ծնունդն ամենօրհնեալ սրբոյ կուսին
Մարիամու, ի բանն՝ թէ. Եղիցի երկին նոր... – Այս բան թէպէտ
ի վերջնումն կատարի...
4. 303բ-4բ Քարոզ նորին Սիմէօնի ի Գիւտն նշխարաց
սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ, ի բանն՝ թէ. Նման է արքայութիւնն երկնից գանձի ծածկելոյ...
– Արքայութիւնն երկնից ի Գիրս Սուրբս եւ մանաւանդ ի յաւետարանական վարդապետութիւնս...
Ե. 353ա-75բ Գիրքս այս, որ կոչի Կշիռ արդարութեան,
արարեալ Պետրոսի վարդապետի Աղամալեան Նախիջեւանցւոյ. Երանեալ է այր, որ բնակիցի յիմաստութեան...
Արդարութիւն արանց անարատից ուղղէ զճանապարհս. վերոյ երկու տունքն լինին բնաբան յառաջակայ
բանիս. յանուն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ. ամէն։ Կշիռ արդարութեան։
Տե՛ս ձեռ.
175, 189ա-211բ. ա/353աբ։ բ/353բ-4բ։ գ/354բ-64ա։ դ/364ա-5բ։ ե/365բ-6բ։ զ/366բ-7բ։ է/367բ-9բ։ ը/369բ-70ա։ թ/370ա-1ա։ ժ/371աբ։ ժա/372ա-5բ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
301բ Փառք, պատիւ եւ երկրպագութիւն եռանձնեայ տերութեանն եւ
միասնական ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, որոյ իսկ նախախնամութեամբն
գաղափարեցաւ լուսաբան եւ հոգեկեցոյց գիրքս Քարոզութեան՝ արարեալ Նախիջեւանցի Պետրոսի գիտնական
արհիեպիսկոպոսի եւ աստուածաբան վարդապետի Աղամալեան՝ Բերդումեան կոչեցելոյ, որում
ոսկեղէն եւ գոհարափայլ բանից կարի իմն խանդաղատանօք տարփացեալ ես՝ Ստեփաննոս նուաստ աբեղայս,
Զմիւռնոյ դէտ Փիլիպպոս քաջաքարոզ
արհիապանծ եպիսկոպոսեան ետու օրինակել արդեամբ իմով ի վայելս անձին իմոյ, իբրու
ձիր երկնաձիր եւ աստուածային գանձուց գանձարան համարելով, որպէս եւ է ճշմարիտ։
Յամի Տեառն 1820 եւ ի թուին հայոց 1269, ի հայրապետութեան Ամենայն Հայոց, որ ի լուսակերտ
Մայր Աթոռն Սուրբ Էջմիածին, տեառն
տեառն Եփրեմի ս[ր]բ[ա]զ[նագոյ]ն
կաթուղիկոսի։
Վասն որոյ յերեսս անկեալ մաղթեմ զկնի իմ ի վայելող եղբարցդ՝
յիշել արժանաւոր հայցուածովք զվերոգրեալ հոգեւոր եւ բազմերախտ ծնողն իմ` զՓիլիպպոս արքեպիսկոպոսն
Զմիւռնոյ, եւ զիս ինքն՝
հոգեծին որդեակս նորին` զՍտեփաննու աբեղայս,
հանդերձ մարմնաւոր ծնողօք իմովք եւ ազգականօք, եւս եւ զսորին բազմաշխատ գրիչն՝ զտէր
Յովհան հանճարափայլ
քահանայն Էօտէմիշու երեւելի
թեմին Զմիւռնոյ Մեծի, որպէս
զի եւ յիշօղքդ յիշեալ լիջիք ի բարեխնամ մերո փրկողի երջանիկ ձայնէ կոչմանն արդարոց,
որում փառք յանզրաւ յաւիտեանս. ամէն։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 285ա Մոլորեալ
եմ, ընկա՛լ եւ զիս։
ՆՇՈՒՄ` 1ա «ՌՄԿԹ – 1820, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2207
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ` 83. չգրուած՝ 1ա-2բ, 81ա-3բ։ ՊՐԱԿ` 1x2+Ա-Ժx8 (Ժ 6)+1x2։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x17,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (16x13,3):
ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 28: ԿԱԶՄ՝ ծաղկաթուղթ, մէջքը` շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. գլխատառք՝ բաց։ Գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր, թ. 81՝ ցեցակեր, կազմի եզրերը մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս.
ձեռ. 2212, 124ա-318ա. ժա/3ա-4բ։ ժբ/4բ-7ա։ ժգ/7ա-9բ։ ժդ/9բ-12ա։ ժե/12ա-4բ։ ժզ/14բ-6բ։ ժէ/16բ-8ա։ ժը/18ա-20ա։ ժթ/20ա-2բ։ ի/23ա-5ա։ իա/25ա-7ա։ իբ/27ա-8ա։ իգ/28ա-30ա։ իդ/30ա-1բ։ իե/31բ-3բ։ իզ/33բ-6ա։ իէ/36ա-9ա։ իը/39ա-42ա։ իթ/42ա-4ա։ լ/44ա-6ա։ լա/46ա-8ա։ լբ/48ա-9բ։ լգ/49բ-51բ։ լդ/51բ-3ա։ լե/53ա-4բ։ լզ/54բ-7ա։ լէ/57ա-8բ։ լը/58բ-60բ։ լթ/60բ-1բ։ խ/61բ-4բ։ խա/64բ-7ա։ խբ/67ա։ խգ/67ա-8ա։ խդ/68ա-70ա։ խե/70ա-1բ։ խզ/71բ-3ա։ խէ/73ա-4բ։ խը/74բ-6բ։ խթ/76բ-9ա։ ծ/79ա-80բ։ ծա-ճզ/չիք:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 81բ:
2208
ՊԵՏՐՈՍ ՆԱԽԻՋԵՒԱՆՑԻ ԱՂԱՄԱԼԵԱՆ, ՔԱՐՈԶՔ
|
ՌՄՀԳ. – 1824 |
ԳՐԻՉ՝ Յօհաննէս Ղրիմեցի։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Գէորգ վրդ. Տաթեւացի։
ԹԵՐԹ՝ 250. չգրուած՝ 1ա-6ա 7ա-8բ, 26բ-33բ, 79ա-80բ, 121բ, 130ա-250բ։ ՊՐԱԿ՝ 1-21x12 (Ա, Ժ, ԺԴ, ԻԱ 11, ԺԳ 14)։ ՆԻՒԹ՝ կապոյտ թուղթ, լուսագծերով եւ «LM», թագանման լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 25x18։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(19,2x 12,6)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 39-44։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կապոյտ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, կազմը քերծուած, եզրերը մաշուած, կազմաստառները եւ մէջքը ցեցակեր։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Քարոզ տարեկան, արարեալ Պետրոսի
վարդապետի Նախիջեւանցւոյ Աղամալեան]
Տե՛ս ձեռ. 174, 38ա-197բ. ա-բ/չիք։ գ/9ա-12ա։ դ/12բ-3բ։ ե/13բ-24բ։ զ/24բ-6ա (վերջ թերի «նախկին պատճառն ներանցուցանէ յամենայն էակս եւ մշտնջենաբար ///»։ է/34ա-47ա։ ը/47ա-50բ։ թ/50բ-4ա։ ժ/54բ-61ա։ ժա/61բ-72բ։ ժբ/72բ-8բ։ ժգ-ժդ/չիք։ ժե/81ա-9ա։ ժզ/89բ-106ա։ ժէ/106բ-21ա։ ժը/122ա-3բ։ ժթ/123բ-9բ (վերջ թերի. «առաքեալք եւ աշակերտք Քրիստոսի, վասն որոյ ասէ եւ հանից ///»)։ ի-լթ/չիք: Թուահամարք չիք։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
6բ Յամի Տեառն 1824, յամսեանն յուլիսի 26։ Ընծայեցի զայս հոգելից
Գիրքս քարոզից սիրական եղբօրն իմոյ՝ արժանապատիւ Գէորգ զգօնաւոր վարդապետին Տաթեւացւոյ, ի վայելումն
իւր ինքեան՝ վասն իմոյ յիշատակի. որ եմ խոնարհ ծառայ Յօհաննէս նուաստ վարդապետ
նօտար Ղրիմեցի։
ՆՇՈՒՄ` 1ա «ԺԹ. Մ[եսրոպ] եպս.»:
2209
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ`
98. չգրուած՝ 2բ, 26բ, 76աբ, 97ա-8բ։ ՊՐԱԿ` 1x+2-1-8x12 (Ա 13, Բ 10, Ե 8, Է 6, Ը
23): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով, փետրավոր երեք գլխարկի, «VG», «VI», «AHF» լուսադրոշմներով։
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 24x18: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (17,4x13,2–22,5x17,3): ԳԻՐ` նոտրգիր (տարբեր
ձեռքեր՝ 1բ-75բ, 77ա-96բ)։ ՏՈՂ` 30: ԿԱԶՄ` ծաղկաթուղթ, մէջքը` շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝
ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Լուսանցազարդ` բուսական։
Զարդագիր`
թռչնագիր։ Գոյներ` սեւ։
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ զանազան բծեր, թ. 1՝ սոսնձուած կազմին, կազմի
եզրերը մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս
2212, 124ա-324բ. Յռջբ./չիք: ա/36բ-8ա։ բ/38բ-40բ։ գ/41ա-2ա։ դ/չիք: ե/42բ-4ա։ զ-ը/չիք: թ/44ա-8ա։ ժ/48ա-50ա։ ժա-ծե/չիք: ծզ/68բ-71ա։ ծէ/71ա-3ա։ ծը/73բ-30ա։ ծթ/27ա-9բ։ կ/30ա-2բ։ կա-հգ/չիք: հդ/50ա-2բ։ հզ/52բ-5ա։ հէ/55ա-7ա։ հը/18ա-9բ։ հթ/57ա-9ա։ ձ/20ա-1բ։ ձա/21բ-3ա։ ձբ/23ա-5բ։ ձգ/59բ-60բ։ ձդ/25բ-6ա (վրջ. «...եւ թէ ոյք են հոգեւոր բարեկամքն եւ զինչ օգտակարութիւնքն ի նոցանէ»։ Գրչից՝ «Որպէս զգեցաք զպատկեր հողեղինին, զգէցուցք (=զգեցցուք) եւ զպատկեր...»)։ ձե/32բ-4բ։ ձէ/66բ-7բ։ ձը/34բ-6ա։ ձթ/67բ-8բ։ ղ-ղա/չիք: ղբ/64ա-6բ (վրջ. «... իսկ Պ[ե]տրոսի եւ Պողոսի տե՛ս ի Տաթեւացին, եւ Յա[յ]սմաւուրն, յորս բաւականապէս ճառեն գովասանութիւնք նոյնպէս, եւ Որդոցն Որոտման։ Ուստի՝ մեք չկարելով քան զայնս առաւել գովել, լռեցաք, եւ ժամանակ եւս ոչ ունէաք»)։ ղգ/3ա-4բ։ ղդ/4բ-6ա։ ղե/6բ-7բ։ ղզ/60բ-2ա։ ղէ/7բ-9ա։ ղը/9ա-10ա։ ղթ/10ա-1բ։ ճ/11բ-2բ։ ճա/12բ-3ա։ ճբ/13ա-4ա։ ճգ/14ա-5բ։ ճդ/15բ-6բ։ ճե/62բ-3բ։ ճզ/17ա-8ա։ Ցանկ/1բ-2ա։ Խառն դասաւորութեամբ։
Բ. [Քարոզք զանազանք]
1. 77աբ,
80աբ ԽԱ. Քարոզ վասն
Ելանելոյ սրբոյն Գրիգորի մերոյ Լուսաւորչին ի Վիրապէն – Աստուծոյ մարդասիրին
եւ բարեխնամ արարչին Յիսուսի նախահոգութեամբն եղեւ...
2. 80բ-2ա
ԽԲ. Քարոզ վասն տօնախմբութեան եկեղեցւոյն
մերոյ Սրբոյ Էջմիածնի, որ կարգեցաւ Լուսաւորչէն մերմէ զկնի ելանելոյն ի Վիրապէն
– Տէր Աստուած մեր երեւեցաւ մեզ...
3. 82ա-3բ
ԽԳ. Քարոզ վասն Վերափոխման տօնի
սուրբ Աստուածածնին Մարիամու – Աստուած Սուրբ Հոգին, վասն Աստուածածին կուսին, եւ վասն
ծնողաց նորին...
4. 83բ-4բ
ԽԴ. Դարձեալ քարոզ վասն սրբուհւոյ
Աստուածածնին կուսին Մարիամու – Աստուած Սուրբ Հոգին վասն Աստուածածին կուսին խօսեցաւ յառաջագոյն...
5. 85ա-6բ
ԽԵ. Քարոզ վասն Սրբոյ խաչին Ք[ր]իստոսի
Աստուծոյ մերոյ – Աստուծոյ եւ Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի սուրբ առաքեալն Պողոս ասէ...
6. 86բ-9բ
ԽԶ. Քարոզ վասն Ծննդեան Յիսուսի
Քրիստոսի, որ ի մօրէ եւ ի ժամանակի, ըստ այնմ. Եւ Յիսուսի Քրիստոսի ծնունդ[ն] էր
այսպէս... – Այլ արդ, յայտնի է, զի աւետիքն սերմն յղութեան Աստուածածին
կուսին...
7. 90ա-2ա
ԽԷ. Քարոզ յօրինեալ ի Յակոբայ պատրիարգէ, վասն մեռելոց յարութեան ննջեցելոց
– Որք ի գերեզմանս կայցեն՝ լուիցեն ձայնի Որդւոյն Աստուծոյ...
8. 92բ-3բ
ԽԸ. Քարոզ վասն Մեծի միաշաբաթի Յարութեանն
Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ – Արարիչն մեր եւ Փրկիչն Յիսուս Քրիստոս...
9. 93բ-4բ
ԽԹ. Դարձեալ քարոզ վասն Յարութեան
Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ – Քրիստոս Աստուած
սակաւ մի ննջեաց եւ թաղեցաւ...
10. 94բ-6ա
Ծ. Քարոզ վասն Համբարձմանն Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ – Յիսուս Քրիստոս Արարիչն մեր եւ փրկիչն յետ սքանչելի յարութեանն...
11. 96բ
[Նախ]երգանք քարոզի, ասացեալ ի յումեմնէ
– Երանելի բնութիւն եւ աննախանձ բարերարութիւն...
Ի լուսանցս սուրբգրային տեղիների նշումներ:
Գ. Յաւելագրութիւն, ԺԹ. դ.
– 78ա-9բ
[Բանք ի քարոզից Գրիգորի Տաթեւացւոյ
(՞)] – Երիքովս այս օրինակ բերէ աշխարհիս... 79ա... Եւ այլ բանք Տաթեւացւոյն... եւ արաժանացուցէ
զմեզ լսել ձայնին, որ ասէ. Եկա՛յք օրհնեալք Հօր իմոյ //
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 58բ (զանազան
տառեր եւ բառեր)։
ՆՇՈՒՄ` 2ա «ԺԹ, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2210
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Կոստանդնուպօլիս |
ՌՄԽԸ. – 1799 |
ԳՐԻՉ՝ Մուրատ Վանցի։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Զաքարիայ վրդ.։
ԹԵՐԹ `
191. չգրուած՝ 1բ-8բ, 28բ, 111աբ, 182ա-9բ, 191ա։ ՊՐԱԿ` 1x8+ԺԶ-ԺԷx2+Ա-ԻԳx8 (Թ, ԺԶ, Ի 7, ԺԳ 4) +1x10։ ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ առիւծի, արեգակի
«BVC», «ECV», «AHI» լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 28,8x16,3:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (17,5x11,22):
ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 29: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ մուգ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 29ա։, Զարդագիր՝ թռչնագիր։ Գոյներ՝ կարմիր, կանաչ, կապոյտ, դեղին, վարդագոյն։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր, պրակների համարակալումը խառնուած, ԺԶ պրակի
վերջին թերթի համարը ԺԷ է, իմա՝ չիք ԺԷ պրակ։ Կազմի եզրերը` մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 9ա Գիրք քարոզից, արարեալ տեառն Սիմէօն
սրբազան կաթուղիկոսի Ամենայն Հայոց Երեւանցւոյ ի վարդապետութեան իւրում, ի յօգնութիւն
բանասէր անձանց եւ ի դիւրութիւն ժրաջան քարոզողաց զբանն կենաց։ Եւ բաժանեալ յերկուս
հատորս, որոց առաջինն է ճառակերպ ասացուածք, ի վերայ ոմանց-ոմանց հարկաւոր մտաց, որք
երբեւիցէ ասել պատշաճի, իսկ երկրորդն է տարեկան քարոզ, ի վերայ իւրաքանչիւր աւուրց
տարւոյն, ի փառս Աստուծոյ եւ ի պատիւ սրբոց նորա եւ ի պայծառազարդութիւն հրաշազարդ
տօնից Տէրունականաց
1. 13ա-23ա,
29ա-74բ, 112ա-34բ [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 18բ-91ա. ա/29ա-39ա։ բ/39բ-45բ։ գ/45բ-8ա։ դ/48ա-9ա։ ե/49բ-51բ։ զ/52ա-3բ։ է/53բ-62ա։ ը/62ա-74բ։ թ-ժ/չիք։ ժա/13ա-23ա։ ժբ/112ա-117ա։ ժգ/117ա-23ա։ ժդ/123ա-8ա։ ժե/128ա-34բ։
2. 10ա-2ա, 23ա-8ա, 77ա-181բ [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 124ա-318ա. Յառաջաբանութիւն/10ա-2ա։ ա/77ա-80ա։ բ/80ա-4բ։ գ/84բ-7ա։ դ/87ա-9բ։ ե/89բ-93ա։ զ/93ա-6ա։ է/96ա-9ա։ ը/105ա-8ա։ թ/99ա-105ա։ ժ/108բ-10բ։ ժա-կ/չիք։ կա/135ա-7ա։ կբ/137ա-8բ։ կգ/139ա-41ա։ կդ/141ա։ կե/141ա։ կզ/141բ-3բ։ կէ/143բ-5բ։ կը/145բ-9ա։ կթ/149բ-53ա։ հ/153բ-6ա։ հա/156ա-8բ։ հբ/158բ-60բ։ հգ/160բ-3բ։ հդ-հե/չիք։ հզ/164ա-7ա։ հէ/չիք։ հը/167բ-9բ։ հթ/169բ-73ա։ ձ/173ա-4բ։ ձա/չիք։ ձբ/174բ-7բ։ ձգ-ձդ/չիք։ ձե/177բ-9բ։ ձզ-ղբ/չիք։ ղգ/180ա-1բ։ ղդ-ճզ/չիք։ Ցանկ/չիք: Խառը դասաւորութեամբ։ Թուահամարք՝ չիք։
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ-ԺԹ. դդ.
1. 190ա
[Նշխարք քարոզից Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
ա. 190ա (Ձմեռան Է.) – Իմաստնայցիալն Աստուծոյ
Սօղոմոն (այսքան)։
բ. 190ա
(Ձմեռան Ը.) – Աստուածեղէն
հանճարով առլցեալն... հրամայէ ի գիրս իւրում ասելօվ /// (շար. թերի)։
2.
190բ, 191բ [Դեղագիր] ա.
190բ Մահլամ երայի
– Ա. [եւ] կէս տրամ դանայ մազդակ... բ. 191բ Վասն ջրկապի – Ա՛ռ
ղօվա սրմեզասի ճիլ քօքը...
Ի լուսանցս սուրբգրային քաղումների նշումներ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
9ա (Գրչի) Օրինակեցեալ ի հայրապետութեան տեառն Ղուկասու սրբազան կաթուղիկոսին,
ձեռամբ Վանցի Մուրատ մեղսամած
գրչիս, ի վայելումն Զաքարիայ ճգնազգեաց
վարդապետին, ի մայրաքաղաքն Կոստանդնուպօլիս, ի թուականիս
մերում ՌՄԽԸ. (1799) ամի. ի մայիս ամսոյ ԺԵ. (15) օրին։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
190ա Յամի Տեառն 1816, մայիս ամսոյ 9 գնացաք։
Կազմաստառ Բ. Միտըս Մն[ա], որ գնանք Էդրնէ մահտեսի Ըստեփան ամիրային
քովն նահապետաց կտակն կայ, գրեմք, Արսէնի սահմանաց։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Կազմաստառ Ա (հայատառ թուրքերեն) Բէշբին դօրդ իւյզ իկիրմի իքի
սայնայ /Շեյթանի լային իսան ջանլարը դայշըդի ջըհանաժմայ։ 1ա Պերճապատիւ։ 163բ Ափրոդիայ
կռոցն վարդ մատուցանէ։
ՆՇՈՒՄ` 1ա «ՌՄԽԸ–1799, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2211
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ`
98. չգրուած` 1աբ, 2բ-3ա, 90բ-8բ։ ՊՐԱԿ` 1x2+Ա-Ըx12
(Ա
13, Ը
11)։ ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ «RP», «RF» լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 22,5x17:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (14,5x
11,8): ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 27: ԿԱԶՄ` մուգ շագանակագոյն կաշի ճնշագծերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը կանաչ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքից գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր, թ.
1՝ ցեցի անցքեր, կազմի Ա. փեղկը ցեցակեր եւ եզրամաշ, մէջքը` փոքր պատռուածքով։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 124ա-324բ. Յռջբ./չիք: ա-ժ/չիք։ ժա/4ա-5բ։ ժբ/5բ-8բ։ ժգ/8բ-11ա։ ժդ/11ա-4բ։ ժե/14բ-20ա։ ժզ/չիք։ ժէ/20ա-2ա։ ժը/22ա-4ա։ ժթ/24բ-8ա։ ի/28ա-31ա։ իա/31ա-4ա։ իբ/34ա-5ա։ իգ/35ա-7բ։ իդ/37բ-40ա։ իե/40ա-2ա։ իզ/չիք։ իէ/42ա-3բ։ իը-իթ/չիք։ լ/43բ-6ա։ լա/46ա-8բ։ լբ/48բ-50բ։ լգ/50բ-2բ։ լդ/52բ-4բ։ լե/54բ-7ա։ լզ/57ա-60ա։ լէ/60ա-2ա։ լը/62ա-4ա։ լթ/64բ-6ա։ խ/66ա-9ա։ խա/69բ-72բ։ խբ/72բ-3ա։ խգ/73ա-4ա։ խդ/74ա-6ա։ խե/76ա-8ա։ խզ/78բ-80ա։ խէ/80բ-1բ: (82ա «Յայտարարութիւնք...»)։ խը/82ա-4բ։ խթ/85ա-8ա։ ծ/88ա-90ա։ ծա-ճե/չիք։ Թուահամարք՝ չիք։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 3բ Ես՝
Յովսէփ վարդապետս չորս
աստիջանս,
ժամօր[հ]նօղ Յովակիմ արքեպիսկոսեն ստացայ. ՌՄԾԲ.
(1803) թուին։
2. 3բ Հրամանաւ
ուրարս ի Տիգրանակերտ, Սուրբ Կիրակոս եկեղեցումն
ստացայ մերս նախկին աղայ վաքիլ եւ նու[ի]րակ Գրիգոր արքեպիսկոպոսէն, 1262 (1813) թու[ի]ն,
Սուրբ Յակոբայ տոնին։
3. 3բ Զի
այս փոքր Քարոզգիրքս յատկապէս սրբազան կաթուղիկոսի սպասաւոր` Յովսէփ վարդապետ Կարբեցի Տէր Մարուքեանինս է, ստացեալ իմ
ի լուսահոգի ժամօրհնող Ալեքսան արքեպիսկոպոսէն,
զի [յ]որժամ ի Սուրբ Գայեանէի հրաշալի վանգումն եդ ինձ վեց
աստիջան, որ
էինք 7 տիրացու, բայց 7 մեծն ես էի. առավել սիրելոյն յիշատակ տուավ նուաստիս 1816, որ զխորհուրդ ի կիրակին։
4. 3բ
1817 փետրվարի
18-ին ձեռամբ Կարբեցի աւագ
լուսարար սրբազան Յոհաննէս արքեպիսկոպոսին
Գ. (3) ընկերօք՝ տիրացու Գրիգոր, Յակոբ,
Յովսէփս եւ Յոհաննէս ի նոյն
հրաշալի վանքումն եղան աբեղայ։
5. 3բ
1818 մարտի 18-ին Եփրեմ սրբազանակատար
վեհապէս ի Սրբոյ Աթոռումս ետ մեզ
մասնա[ւ]որ վարդապետութիւնն բազում հանդիսա[ւ]որութեամբ, բայց` Գրիգոր, Յովսէփ եւ Յոհաննէսին. Յակոբ ընկերն մեր
ոչ էր ընդ մեզ։
3բ Աստուած սիրողն, ում ձեռքն, որ ընկնի՝ խնայելով բանացնէ,
զի յատկապէս իմ հոգոյ պաշարն է. ձեզ եւս մասն լիցի։
3բ Եփրեմ։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 2ա Գիրքս այս
է շարագրեալ ի Սիմէօնէ։
ՆՇՈՒՄ` Աստառ Ա-ին փակցուած թուղթ` «ԺԸ.
Մ[եսրոպ] եպս.»:
2212
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ,
ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
Էջմիածին Կոստանդնուպոլիս |
ՌՃՂԷ.–1748 ՌՄԴ.–1755 ՌՄԷ.–ՌՄԸ. –
1758–1759 |
ԳՐԻՉ՝ Սիմէոն վրդ. Երեւանցի (հեղինակը):
ԹԵՐԹ` 333. չգրուած` 1ա-13ա, 14բ, 18ա, 91բ-8բ, 102բ, 104բ, 108բ, 112բ, 115բ, 118ա, 120բ-3բ, 168բ-9բ, 230ա, 318բ-20բ, 325ա-33բ։ ՊՐԱԿ` 1x11+Աx4+Ա-Զ (Ա, Գ 18, Բ 15, Դ-Ե 16, Զ 24)+Ա-ԺԸx12 (ԺԸ 7)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով. «RG», «Pro patria»՝ թագակիր առիւծով եւ ռազմիկով, «AS» ելն։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21,5x17: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (17,5x 12): ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 30: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ բաց-շագանակագոյն կաշի՝ միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, թ. 11՝ պոկուած, կազմի եզրերը թեթեւակի մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 13բ [Վասն խաչի-աղիւսակին] – Ո՜վ ընթերցասէր
եղբայր, եթէ կամիցիս մտանել ի խաչաձեւ բուրաստանդ... ի ՌՃՂԷ. (1748) թուին, ի յումեմնէ
Ս. վ. Ե. մ. Ս. Է (= «Սիմէոնէ վարդապետէ Երեւանցւոյ միաբանէ Սրբոյ Էջմիածնայ»)։ Խաչ.
աղիւսակ՝ (14ա)։
Բ. 15ա-91ա,
124ա-324բ [Քարոզգիրք Սիմէոնի
Երեւանցւոյ]
– 15աբ Բան աղերսանաց
առ ընթերցօղսդ, ի հեղինակէ գրոցս, որ կոչի Քարոզգիրք – Կամ ջանակուռ
աշխատօղ սերմանացանին էր... եւ ես, ի բազմաժողով քաղաքն Կոստանդնուպօլիս, ի գործս նուիրակութեան
Սրբոյ Էջմիածնի շարադրեցի
զգիրքս զայս ի ներթուոջն մերում ի ՌՄԷ. (1758), որպէս ասացաւ հանդերձ պատճառաւն
ի յերկրորդ հատորի Յառաջաբանութեան։ Ուրեմն, խնդրեմ ի յաննախանձ յեղբարցդ իմոց,
զի ի պատահիլն ձեր, եթէ ախորժեսջիք եւ շահիցիք ի սմանէ, զաշխատօղս սորին՝ զԵրեւանցի Սիմէօն, կոչմամբ
եւեթ վարդապետս, զմիաբանս Սրբոյ Էջմիածնի, յիշեսջիք
ի Տէր, որք եւ դուք յիշիջիք ի նմանէ, որում փառք յաւիտեանս:
– 16աբ Նախերգանք Քարոզից,
որք ասիլ պատշաճին յայնս տեղիս, ուր քան զասօղն գլխաւոր գտ[ա]նիցի եւ կամ հրամայօղ
իսկ քարոզչին, շարահիւսեալ ի Սիմէօն վարդապետէ Երեւանցւոյ ի ՌՄԴ. (1755) թուոջս մերում – Յայտ
լիցի հարց եւ եղբարցդ իմոց...
– 16բ-7ա Դարձեալ Նախերգան
այլ իմնապէս մտօք, ի նոյնոյ – Յայտ իսկ է գերապատւելոցդ...
– 17աբ Դարձեալ Նախերգան
ի Յօնան – Եղեւ բան Տեառն եւ ասէ...
1. 18բ-91ա
[Քարոզք յԱռաջին հատորի]
ա. 18բ-24բ [Ա.] Քարոզ եւ ասացուած Սիմէօնի ի
Վեցօրեայ գործսն Աստուծոյ, ի բանն Դաւթի՝ Ընկալաք, Աստուա՛ծ, զողորմութիւն քո ի
մէջ ժողովրդեան քոյ – Ըստ սրբազանից վարդապետաց եւ ըստ վճռոյ փիլիսոփայից...
բ. 24բ-8բ
Բ. Քարոզ եւ ասացուած ի վեցերրորդ աւուր գործ եւ յողորմութիւն Աստուծոյ,
նկատելով ի գերազանցութիւն մարդոյս... – Տեսցուք այսուհետեւ եւ զվեցերորդ
օրն...
գ. 28բ-30ա
Գ. Քարոզ եւ ասացուած ի յերկրորդ
տեսակ յողորմութիւն Աստուծոյ, որ ի ժամանակս Նոյի... – Այսուհետեւ
տեսցուք զերկրորդ ողորմութիւն Աստուծոյ...
դ. 30բ-1ա
Դ. Քարոզ եւ ասացուած ի յերրորդ
տեսակ յողորմութիւն Աստուծոյ ի յԻսրաէլ, ի ժամանակս Մօսիսի մարգարէին... – Եկեսցուք ի յերրորդ տեսակ ողորմութիւն Աստուծոյ...
ե. 31ա-2բ
Ե. Նորին Սիմէօնի Քարոզ եւ ասացուած
ի չորրորդ տեսակ ողորմութիւն Աստուծոյ, որ ցուցաւ յամենայն յազգս մարդկան մարդեղութեամբն
Քրիստոսի... – Եկեսցուք այսուհտեւ ի չորրորդ տեսակ ողորմութիւն Քրիստոսի
Աստուծոյ...
զ. 33ա-4ա
[Զ.] Դարձեալ ի նոյն յարդարութիւն,
ի նոյնոյ, ի յեղանակս ազատութեան Քրիստոսի զմարդս – Արդ, որովհետեւ
ճառեցաք ըստ կարողութեան...
է. 34բ-40ա
[Է.] Քարոզ եւ ներբողեան ի Ե.րորդ
(5) տեսակ ողորմութիւն՝ ի սուրբն Գրիգոր Լուսաւորիչն մեր, զոր ընկալաւ յատկապէս ազգս
Հայոց... ի նոյնոյ Սիմէօնէ – Արդ, որպէս ասացաք յանցելումդ...
ը. 40բ-54ա
[Ը.] Նորին Սիմէօնի Քարոզ եւ ասացուած
եւ ներբողեան ի վեցերորդ տեսակ յողորմութիւն Աստուծոյ՝ ի Սուրբ Էջմիածին, զոր ընկալաւ
ազգս Հայոց իբր զեզական եւ յատկապէս պարգեւ յԱստուծոյ՝ ձեռամբ սրբոյն Գրիգորի...
– Արդ, ամենաբարին Աստուած...
թ. 54բ-62բ
[Ը.] (այսպէս) Նորին Սիմէօն
վարդապետի Քարոզ վասն սրբալոյս եւ աստուածագործ Մեռոնին, արտահանեալ ի սրբոյն
Դիոնէսիոսէ եւ ի սրբոյն Գրիգորէ Նարեկացւոյ – Առլցեալն աստուածեղէն
Հոգւովն...
ժ. 63ա-9բ
Թ. Նորին Սիմէօն վարդապետի Քարոզ
վասն եկեղեցականի քահանայապետութեանս մերոյ՝ արտահանեալ ի սրբոյն Դիոնէսիոսէ եւ
յայլոց յաստուածայնոց գրեանց, ի բանն սրբոյն Պողոսի, թէ՝ Մի է միջնորդն Աստուծոյ եւ
մարդկան, մարդն՝ Յիսուս Քրիստոս – Արդ, ըստ սրբազանից վարդապետաց եւ ըստ բնազննին փիլիսոփայից...
ժա. 70ա-6ա
Ժ. Նորին Սիէօն վարդապետի Քարոզ
վասն ողջունի, ի բանն Քրիստոսի, որ ասէ, թէ. Յոր տուն մտնիցէք, նախ ասասջիք ողջոյն
տանս այսմիկ... – Ամենաբարի բնութիւն...
ժբ. 76բ-9բ
ԺԱ. Նորին Սիմէօն վարդապետի Քարոզ
ի բանն, որ գրի ի Յելից... – Ըստ աստուածաբանից եկեղեցւոյ...
ժգ. 79բ-83բ
ԺԲ. Նորին Քարոզ այլ իմն ոճ՝ դասեալ
ի սոյն ի բանն, թէ. Ես եմ Աստուած. որ Էն... – Դարձուսցուք
ուրեմն ըստ խոստման մերում...
ժդ. 83բ-6բ
ԺԳ. Դարձեալ այլ իմն ոճ, յարեալ
ի սոյն, ի նոյնոյ շարադրողէ – Ես եմ, որ Էն...
ժե. 86բ-91ա
ԺԴ. Դարձեալ յարեալ ի սոյն բնաբան,
այլ իմնապէս մեկնաբանեալ ի նոյնոյ շարադրողէ – Ասէ ուրեմն, թէ.
Ես եմ, որ Էն...
2. 124ա-324բ
[Քարոզք յԵրկրորդ հատորի]
– 124ա-5ա Յառաջաբանութիւն եւ առազդեցութիւն
ինչ, յաղագս առաջիկայ Քարոզգրոցս, ի հեղինակէն արարեցեալ – Առատապարգեւն
Աստուած, որ ի յըստեղծանելն...
ի Սիմէօնէ յապարդիւն վարդապետէ
Երեւանցւոյ եւ ի պաշտօնեայէ
Սրբոյ Էջմիածնի, ի Մեծ
քաղաքն Կոստանդնուպօլիս, ի գործս
նուիրակութեան, ի ՌՄԷ. (1758) թուոջն մերում...
– 125բ Օգնեա՛ Սուրբ Հոգի Աստուած:
Գիրք քարոզից
ժողովեցեալ ի գրոց աստուածայնոյ եւ ի լուսաւոր բանից սրբոց վարդապետաց, յումեմնէ
Սիմէօնի յանարդիւն վարդապետի՝ ի պաշտօնեայէ Սրբոյ Էջմիածնի, ի փառս Աստուծոյ եւ ի
յօգուտ մանկանց եկեղեցւոյ:
ա. 125բ-7ա
Ա. Քարոզ ի յԱւետիքն հրեշտակապետին
առ կոյսն Մարիամ, ի բան... Եւ յամսեանն վեցերորդի առաքեցաւ... – Այս փրկագործ
եւ հրաշալի խորհուրդ...
բ.
127բ-9բ Բ. [Ն]որին Սիմէօն
վարդապետի քարոզ ի Ծնունդն Քրիստոսի... ի բանն... Յարդարութիւն եւ յիրաւունս հաստատեալ
է... – [Ա]ստուածաբան մարգարէս Դաւիթ յայլուր...
գ. 130ա-1ա Գ. Նորին Սիմէօն
վարդապետի Քարոզ ի Մկրտութիւն եւ ի թլփատութիւն Քրիստոսի, ի բանն... Գետ ելանէր յԵդեմայ...
– Ըստ սրբազան առաքելոյն Պողոսի,
Ամենայն արարածք Աստուծոյ բարիք են...
դ. 131բ-2բ
Դ. Նորին Սիմէօն
վարդապետի քարոզ ի Քառասնօրեայ գալուստն Քրիստոսի ի տաճարն, ի բանն... Հուր եկի արկանել...
– Ըստ սրբոյն Դիոնէսիոսի, որ յաւիտեան հպի...
ե.
133ա-4բ Ե. Նորին Քարոզ
ի Քառասնօրեայ Քրիստոսի գալուստն ի տաճարն յԵրուսաղէմ, ի բանն. Իբրեւ լցան աւուրք
սրբութեան նորա... – Աստուածային հրամանաւն Մօսէս զօրէնս եդ...
զ. 135ա-6բ
Զ. Դարձեալ ի նոյնոյ Սիմէօն վարդապետէ,
ի բանն... Եղեւ բան Տեառն առ Յօնան... – Ըստ իմաստասիրաց.
Գործ է արարչին խնամ տանիլ իւրոյ արարածոցն...
է. 137ա-8ա
Է. Նորին Քարոզ եւ Առաջաւորի պահոցն,
ի բանն... Եղեւ բան Տեառն առ Յօնան... – Եղեւ բան Տեառն առ Յօնան... Ըստ սրբազանից
վարդապետաց. Մեղքն է յետս <յետս> դարձումն յԱստուծոյ...
ը.
138բ-40ա Ը. Քարոզ նորին
Սիմէօն վարդապետի ի նոյն բանն, թէ՝ Եղեւ բան Տեառն առ Յօնան... – Ասացաք,
թէ Մեղքն է յետս դարձումն յԱստուծոյ...
թ. 140բ-3բ
Թ. Քարոզ նորին Սիմէօն վարդապետի
ի Նինուէացիսն, ի բանն, թէ. Եղեւ բան Տեառն առ Յօնան... – Որպէս ամենայն
առաքինութիւնք են արդարացուցիչք...
ժ.
144ա-5բ Ժ. Քարոզ ի սրբոյն
Սարգսի կիւրակէին, ի նոյնոյ Սիմէօն վարդապետէ, ի բան... Արք նինուէացիք յարիցեն... – Նինուէ էր քաղաք
կռապաշտից...
ժա.
146ա-7ա ԺԱ. Քարոզ եւ
շնորհաւորումն Մեծի պահոցն Աղուհացի, ի նոյնոյ Սիմէօն վարդապետէ, ի սկզբան Մեծի պահոցն
ասելի – Շնորհաւոր պահք, եւ շնորհաւոր աւուրք սրբութեան...
ժբ. 147բ-9ա
ԺԲ. Քարոզ նորին Սիմէօն վարդապետի
յԱղուհացի յառաջին շաբաթն, ի բանն... Տէր զՄօսէս, արասցես զամենայն ըստ օրինակին,
որ ցուցաւ քեզ – Ի յազատելն Աստուծոյ զԻսրայէլ յԵգիպտոսէ...
ժգ.
149բ-1ա ԺԳ. Նորին Սիմէօն
վարդապետի Քարոզ ի յառաջի շաբաթն Մեծի պահոցն, ի բանն... Գոչեա զօրութեամբ... – Եկեսցուք
ի բնաբանս մեր, զոր ասաց...
ժդ.
151բ-3բ ԺԴ. Նորին Սիմէօն
վարդապետի Քարոզ ի Մեծի պահոց առաջի շաբաթին ի Լուացարուքն, ի նոյն բնաբանն... Արասցես
ըստ օրինակին... – Ասաց Աստուած իսրայելացւոցն, թէ. Զվեց օր գործեսցես...
ժե. 154ա-5բ
ԺԵ. Նորին քարոզ Ի խորհուրդ առաջնոյ
շաբաթի պահոցս, որ պատասխան է եւ առաջնոյ աւուր ստեղծագործութեան Աստուծոյ, ի բանն...
Արասցես ըստ օրինակին... – Աստուած յառաջնումն ստեղծագործութեան ի վեց աւուրս արար...
ժզ.
156ա-7բ ԺԶ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ Յառաջին շաբաթն Մեծի պահոցս, որ պատասխան է առաջնոյ դարուն կենցաղոյս, յորում
ստեղծաւ Ադամ, ի բանն... Արասցես ըստ օրինակի... – Նախապէս
զայս պարտիմք գիտել...
ժէ. 158ա-9ա ԺԷ. Նորին քարոզ ի նոյն Առաջին շաբաթս
Մեծի պահոց... ի նոյն բնաբանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Եւ որպէս
ասացաւ...
ժը. 159բ-60բ ԺԸ. Ն(=Ք)արոզ նորին Սիմէօնի ի յերկրորդ
կիւրակէն Մեծի պահոց... ի բնաբանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Ասացաք
ի յանցելումն, թէ. Եօթնեկին շաբաթի...
ժթ. 161ա-3ա ԺԹ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Մեծի պահոց
երկրորդ կիւրակէն... ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Ըստ
խոստման մերում տեսցուք այժմ...
ի.
163բ-5ա Ի. Նորին քարոզ
ի յերկրորդ շաբաթն Մեծի պահոց... ի նոյն բնաբանն... Արասցես ըստ օրինակին...
– Զի որպէս զինուորքն զզինուց եւ զպատերազմէ...
իա.
165բ-7ա ԻԱ. Քարոզ նորին
Սիմէօնի ի նոյն երկրորդ շաբաթն Մեծի պահոց... ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին...
– Ասեն իմաստունք, թէ. Պատմութիւնքն
հնոց...
իբ. 167բ-8ա ԻԲ. Քարոզ նորին Սիմէօնի
ի նոյն երկրորդ շաբաթն Մեծի պահոցն, ի նոյն բնաբանն... Արասցես ըստ օրինակին...
– Ըստ վարդապետաց ժամանակն ի յերիս բաժանի...
իգ. 170ա-1բ ԻԳ. Նորին քարոզ ի յերրորդ
կիւրակէն Մեծի պահոց... ի բանն. Առն միոջ էին Բ. (2) որդիք – Արդ,
որովհետեւ ի մէջ բոլոր արարածոց զերկուս ցեղս...
իդ. 172ա-3բ
ԻԴ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի յերրորդ
կիւրակէն Մեծի պահոց... ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին...
– Արդ, որպէս ասացաք, թէ. Պահոցս Է. (7) կիւրակէքն...
իե. 174ա-5ա
ԻԵ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի յերրորդ
կիւրակէն Մեծի պահոցն... ի նոյն բանն. Արասցես ըստ օրինակին... – Ըստ խոստման
մերում, տեսցուք այժմ...
իզ. 175բ-7բ
ԻԶ. Նորին Սիմէօնի Առազդեցութիւն ինչ
ի գովութիւն եւ ի պարծանս երկրիս եւ ազգիս Հայոց, զորս ունի ի վերայ այլոց ի ձեռն երկուց
ծնողաց ըստ հոգւոյ եւ ըստ մարմնոյ, այսինքն՝ Նոյիւ եւ Գրիգորիւ – Սրբազանն Պողոս, որ հազարապետն
էր խորհրդոցն Աստուծոյ...
իէ. 178ա-9բ ԻԷ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի նոյն երրորդ
շաբաթն Մեծի պահոցն... ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Ասացաք,
թէ. Երրորդ շաբաթս այս զերրորդ դարուն...
իը.
180ա-2ա ԻԸ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի չորրորդ կիւրակէն Մեծի պահոց... ի նոյն բանն. Արասցես ըստ օրինակին...
– Այր մի էր մեծատուն, որոյ էր տնտես...
իթ. 182բ-4ա
ԻԹ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի նոյն
չորրորդ կիւրակէն ի մեծատունն եւ ի Ղազար, ի նոյն բանն. Արասցես ըստ օրինակին...
– Սովորութիւն է թագաւորաց, որք ի պատուիրելն...
լ. 184բ-5բ
Լ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի չորրորդ կիւրակէն
Մեծի պահոց... ի բանն. Արասցես ըստ օրինակին... – Ասաց Աստուած.
Եղիցին լուսաւորք...
լա. 186ա-7բ
ԼԱ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի չորրորդ կիւրակէն
Մեծի պահոց... ի նոյն բանն. Արասցես ըստ օրինակին... – Որովհետեւ չորրորդ
կիւրակէս այս ունի...
լբ. 188ա-9ա
ԼԲ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի չորրորդ կիւրակէն
Մեծի պահոց... ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Ասացաք,
թէ. Ի չորրորդում շաբաթոջս յիշէ զԱբրահամ...
լգ. 189բ-90բ ԼԳ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի յԱբրահամ
դարձեալ, ի նոյն բնաբանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Ասացաք,
թէ. Աստուած զԱբրահամ կացոյց զտնտես...
լդ. 191ա-2ա
ԼԴ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի հինգերորդ
կիւրակէն Մեծի պահոց... ի նոյն բանն. Արասցես ըստ օրինակին... – Կանօն է իմաստասիրաց
եւ բնութեանց...
լե. 192բ-3բ
ԼԵ. Նորին Սիմէօնի ի հինգերորդ կիւրակէն
Մեծի պահոց... ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Ասեն վարդապետք,
թէ. Որպէս գրաւորական օրէնքն...
լզ. 194ա-5բ
ԼԶ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի հինգերորդ
կ[իւ]րակէն Մեծի պահոց... Արասցես ըստ օրինակին... – Արք երկու
ելին ի տաճարն՝ կալ յաղօթս...
լէ. 196ա-7ա
ԼԷ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի Ե.
(5) կիւրակէն... ի բանն. Արասցես ըստ օրինակին... – Տեսցուք
ըստ խոստմանն մերում այժմ, թէ կիւրակէս այս...
լը. 197բ-8բ
ԼԸ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի հինգերորդ
կ[իւ]րակէն Մեծի պահոց... ի բանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Կիւրակէս
այս որպէս ունէր զխորհուրդ հինգերորդի աւուրն...
լթ.
199ա-200ա ԼԹ. Քարոզ նորին
Սիմէօնի ի հինգերորդի կ[իւ]րակէն Մեծի պահոց... Արասցես ըստ օրինակին... – Ասէ Աստուած.
Տեսանելով տեսի...
խ. 200բ-2բ
Խ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի սուրբ
Լուսաւորիչն մեր Գրիգորիոս, ի բանն. Տեսանելով տեսի զչարչարանս ժողովրդին իմոյ – Արդ,
կարգաւ ընթանան խորհուրդք Քառասնորդաց պահոցս...
խա.
203ա-5բ ԽԱ. Նորին Քարոզ
Սիմէօնի ի սուրբ Լուսաւորիչն Գրիգորիոս, ի բանն. Տեսանելով տեսի...
– Արդ, որպէս ասացաք յանցելումն...
խբ.
205բ ԽԲ. Քարոզ նորին
Սիմէօնի ի վեցերորդ կիւրակէն Մեծի պահոց... ի նոյն... Տեսանելով տեսի... –
Ասէ գիրն ի վեցերորդ օրն...
խգ.
205բ-6ա ԽԳ. Քարոզ նորին
Սիմէօնի ի նոյն կիւրակէն... ի նոյն... Տեսանելով տեսի... – Անցեալ
կիւրակէքն ամենայն, որք ունէին զխորհուրդս...
խդ.
206բ-7բ ԽԴ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի վեցերորդ շաբաթն Մեծի պահոց, ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին...
– Ասաց Աստուած Մօսիսի, թէ. Տեսանելով տեսի...
խե. 208ա-9ա
ԽԵ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի վեցերորդ
շաբաթն Մեծի պահոց... ի բանն... Տեսանելով տեսի... – Աստուած
յամենայն ժամ տեսանէ...
խզ. 209բ-10բ
ԽԶ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի վեցերորդ
շաբաթն Մեծի պահոց, ի նոյն... Արասցես ըստ օրինակին... – Գործք եօթնօրեայ
արարչութեանն Աստուծոյ...
խէ. 211ա-2ա
ԽԷ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի Յարութիւն
Ղազարու, ի նոյն բանն... Արասցես ըստ օրինակին... – Ասացաք,
թէ. Է. (7) շաբաթք պահոցս...
խը. 212ա
ԽԸ. [Յայտարարութիւնք վասն բնաբանիցն
քարոզիցն Մեծի պահոցս (ցանկից)] – Աստանօր եւ զայս գիտեա՛, սիրելի՜դ իմ ընթերցօղ...
խթ. 212բ-4ա
ԽԹ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի Է.երորդ
(7) կ[իւ]րակէն Մեծի պահոց ի Ծաղկազարդն, ի բանն... Առաքեաց Յիսուս զերկուս աշակերտացն
– Խորհուրդ աւուրս ի յերկուս. գլխաւոր յիրողութիւնս...
ծ. 214բ-6բ
Ծ. Քարոզ նորին Սիմէօնի ի յերկրորդ
գալուստն Քրիստոսի ի դատաստան, ի բանն... Յայնժամ նմանեսցի արքայութիւն Ժ. (10) կուսանաց
– Աւետարանիչն ասէ, թէ. Այնպիսի առակօք խօսէր ընդ նոսա...
ծա.
217ա-8ա ԾԱ. Քարոզ նորին
Սիմէօնի ի Մեծի պահոց Աւագ Ե.շաբաթին (5), ի բանն... Պօղոսի. Փորձեսցէ մարդ զանձն
իւր... – Ասացաք ի Մեծի պահոցս, թէ. Աստուած վասն ամենահարուստ...
ծբ. 218բ-27բ
ԾԲ. Նորին Սիմէօնի Կտակ եւ քարոզ
ի Մեծի յուրբաթին ի Խաչելութիւն Քրիստոսի Աստուծոյն մերոյ – Սարսափիմ եւ
զարհուրիմ, ո՜վ սիրելիք...
ծգ. 228ա-9բ
ԾԳ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Զատիկն
եւ ի Յարութիւն Քրիստոսի, ի բան Աւետարանին... Մի՛ երկնչիք, երթայք ասացէ՛ք – Ամենայն
երգք, ընթերցմունք եւ արարողութիւնք աւուրս...
ծդ. 230բ-2ա
ԾԴ. [Ք]արոզ [ն]որին [Ս]իմէօնի ի
Նոր կիւրակէն, ի բանն... [Ա]յդ, զի տեսէր զիս...
– [Ը]ստ վարդապետաց սրբոց. Հաւատն ո՛չ ունի զվարձ...
ծե.
232բ-4ա ԾԵ. [Ք]արոզ ի
յԱշխարհամատրան կիւրակէն ի նոյնոյ [Ս]իմէօն [վ]արդապետէ ասացեալ ի խորհուրդ եկեղեցւոյ
– [Ա]նուն աւուրս կոչի Աշխարհամատրան կիւրակէ...
ծզ. 234բ-6բ ԾԶ. [Ք]արոզ [ն]որին [Ս]իմէօնի ի
խորհուրդ չորրորդ կիւրակէին Յինանց, ի բանն Պետրոսի... Իւրաքանչիւր ոք որպէս եւ ընկալաւ
զշնորհս... – [Կ]արգաւ ընթանան եւ խորհուրդ Յինանց կիւրակէիցս...
ծէ. 237ա-8բ
ԾԷ. [Ն]որին [Ս]իմէօնի [ք]արոզ ի
հինգերորդ կիւրակէն Յինանց ի յԵրեւումն Սրբոյ [խ]աչին – [Ի] տարւոջն չորիցս
անգամ տօնէ Սուրբ եկեղեցիս Հայոց...
ծը. 239ա-40բ
ԾԸ. [Ն]որին [Ս]իմէօնի [ք]արոզ ի
վեցերորդ կիւրակէն Յինանց, ի բանն Յօհաննու՝ [Ա]մէն ասեմ, որ ոչ մտնէ ընդ դուռն...
– [Ա]րդ, մարդս, որքան էր ի պատուի...
ծթ.
241ա-3ա ԾԹ. [Ք]արոզ
[ն]որին [Ս]իմէօնի ի Համբարձումն [Ք]րիստոսի [Ա]ստուծոյ մերոյ յերկինս, ի բանն...
[Ե]ւ ինքն Տէր Յիսուս յետ խօսելոյն... – [Ա]սի ի վարդապետաց, թէ. Թէպէտ ամենայն խորհուրդք...
կ.
243բ-5ա Կ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի Մեծահրաշի կիւրակէն, ի բանն Պողոսի... Խորհուրդն, որ ծածկեալ էր ի յաւիտենից...
– Յառաջ, քան զմարմնանալ Բանին Աստուծոյ...
կա. 245բ-7ա
ԿԱ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Գալուստ
Հոգւոյն Սրբոյ, ի բանն... Ելի ի Հօրէ եւ եկի յաշխարհ... – Անուն աւուրս
կոչի Պէնտէկոստ...
կբ.
247բ-8բ ԿԲ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի յառաջի կիւրակէն զկնի Հոգւոյ Գալստեանն, ի բանն Յօհաննու... Ի վերջնումն
յաւուր մեծի տօնին կայր Յիսուս... – Քանի գլխաւոր տօնք գոյր հրէից...
կգ. 249ա-50բ
ԿԳ. Նորին քարոզ ի յԵլն սրբոյ Լուսաւորչին
մերոյ ի Վիրապէն, ի յերկրորդ կիւրակէն, ի բանն Եսայեայ... եւ կատարեսցին աւուրք սգոյ
քոյ... – Ասէ գիրն աստուածային, թէ. Ետես Տէր...
կդ. 251ա ԿԴ. Նորին քարոզ Սիմէօնի ի Սուրբ
Էջմիածին ի յերկրորդ կիւրակէն, ի բանն Զաքարիայ... Ահա տեսանեմ աշտանակ ոսկի եւ այլն – Զայս բնաբանս
տե՛ս ի միւս հատորս, ուր յաճախ գտցես ի Սուրբ Էջմիածին...
կե. 251ա ԿԵ. Նորին դարձեալ քարոզ ի Շողակաթին,
ի Տեսիլ սրբոյն Գրիգորի, որ տօնի ի Նաւակատիս Սրբոյ Աստուածածնին, ի բանն... Աստուած
զհիմունս էարկ... – Զայս եւս տե՛ս ի միւս հատորն, ուր յաճախ գտցես ի վերայ
դոյն բնաբանիդ...
կզ. 251ա-2բ ԿԶ. Նորին Սիմէօնի դարձեալ քարոզ ի
Սուրբ Էջմիածին, ի բանն... Ո՛չ կարէ քաղաք թագչիլ... – Ըստ նկարագրին
յայտնի է, որ քաղաքք ի յայտնի...
կէ. 253ա-4բ ԿԷ. Նորին դարձեալ ի Սուրբ Էջմիածին,
ի բանն Յօհաննու ի տեսիլն... Զնորն Երուսաղէմ զքաղաքն Սուրբ տեսի...
– Փրկագործ տնօրէնութիւնն Քրիստոսի երկրորդ եւ կրկին արարչագործութիւն կոչեն...
կը. 255ա-7ա ԿԸ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի յերրորդ
կիւրակէն, ի բանն Եսայեայ... Լու՛ր երկին եւ ունկն
դի՛ր երկիր... – Կարգաւ ընթանան խորհուրդք կիւրակէիցս...
կթ. 257բ-60ա ԿԹ.
Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Գիւտն նշխարաց
սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ, ի բանն... Նման է արքայութիւն երկնից գանձի ծածկելոյ... – Արքայութիւն
երկնից ի Գիրս սուրբս...
հ. 260բ-2ա Հ. Նորին դարձեալ ի սուրբն Գրիգոր Լուսաւորիչն
մեր, ի բանն... Սիրելին ի սենեակս մեր... – Ըստ Դիոնէսիոսի եւ ըստ Պրոկղի...
հա. 262բ-4ա ՀԱ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի հինգերորդ
կիւրակէն, ի բանն Մատթէոսի... Այլ առակ էարկ, թէ. Նման է արքայութիւն երկնի...
– Ասացեալ եղեւ երբեմն, թէ. Մարդս որքան էր յանմեղութեան...
հբ. 264բ-5բ ՀԲ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի վեցերորդ
կիւրակէն ի Բարեկենդանն Վարդավառին, ի բանն Պողոսի... Արդ, տե՛ս զքաղցրութիւն եւ
զսաստկութիւն Աստուծոյ – Բնական է իւրաքանչիւր իրողութեան, ի վախճանն իւր ձգտիլ...
հգ. 266ա-8ա ՀԳ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի յԱյլակերպութիւն
Քրիստոսի..., ի բանն... Եւ յետ վեց աւուր առնու Յիսուս... – Տէրն մեր
Յիսուս Քրիստոս զիւր անճառելի եւ զանպարագրելի զօրութիւնն...
հդ. 268բ-70բ ՀԴ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Վարդավառն,
դարձեալ ի բան Աւետարանին... Եւ յետ վեց աւուր...
– Այլակերպութիւն Քրիստոսի, զոր այսօր...
հե. 271ա-2ա ՀԵ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի կիւրակէսն
զկնի Վարդավառին, ի բան Յօհաննու... Այս է վկայութիւն Աստուծոյ...
– Վկայութիւն Հօր Աստուծոյ այն է, զոր ցուցաք...
հզ. 272բ-4բ ՀԶ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Վերափոխումն
Սրբուհւոյ Աստուածածնին, ի բանն Սողոմոնի... Մի է աղաւնի իմ... – Գրեալ է
ի պատմութիւնս, թէ. Երբեմն յԱթէնս ի մէջ
իմաստասիրաց...
հէ.
275ա-6բ ՀԷ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի յերկրորդ կիւրակէն Սրբոյ Աստուածածնին, ի բանն Սաղմոսի... Կալար զաջոյ ձեռնէ
իմմէ... – Ասացաք յանցելումն, թէ. Սուրբ կոյսն Մարիամ...
հը. 277ա-8ա
ՀԸ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Յղութիւն
եւ ի Ծնունդն ամէնօրհնեալ սրբոյ կուսին Մարիամու, ի բանն... Եղիցի երկին նոր...
– Այս բան, թէպէտ ի վերնումն կատարի...
հթ.
278բ-80բ ՀԹ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի Սուրբ Խաչն..., ի բանն Պօղոսի... Զի ճառ խաչին կորուսելոցն... – Սովորութիւն
է աշխարհի, յորժամ թագաւոր ոք յաղթէ...
ձ.
281ա-2ա Ձ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի Սուրբ Խաչն Վարագայ, ի բանն Սողոմոնի... Փայտ կենաց է ամենեցուն...
– Արեգակն միշտ անխնայօրէն ծագէ...
ձա. 282բ-3բ
ՁԱ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի չորրորդ
կիւրակէն, ի բանն Պօղոսի... Փորձեցէ՛ք զանձինս... – Եւ յայլյուր ասէ սոյն
առաքեալս, թէ. Հազարապետ եմք...
ձբ. 284ա-5բ
ՁԲ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի հինգերորդ
կիւրակէն, ի բան Աւետարանին... Կայր Յիսուս ընդդէմ գանձանակին...
– Ըստ վարդապետաց. Մարդս մանաւանդապէս այնու կոչի պատկեր Աստուծոյ...
ձգ. 286աբ
ՁԳ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի վեցերորդ
կիւրակէն ի սուրբ Մեռոնն, ի բանն... Հոգի Տեառն ի վերայ իմ... – Տիրանենգ
ազգն հրէից յամենայն ուրէք ջանային...
ձդ. 287աբ
ՁԴ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Ը.երորդ
(8) կիւրակէն, ի բանն... Եկին առ նա մայրն եւ եղբարքն... – Եւ թէ զի՞նչ
է պատճառն, զի ի բոլոր Աստուածաշունչ գիրս...
ձե. 288ա-9ա
ՁԵ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի յԵրից
ամաց ընծայումն ի տաճարն, ի բանն... Քանզի զստուեր հանդերձելոց բարեացն ու[նէին] – Քանզի
որքան տօնք, կարգք եւ արարողութիւնք...
ձզ. 289բ-92ա
ՁԶ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի ///
(բաց) կիւրակէն, ի սուրբ առաքեալսն մեր ի Բարդուղիմէոս եւ ի Թադէոս, եւ ի
Լուսաւորիչն մեր, ի բանն Եսայեայ... Կացուցից ձեզ իշխան զԴաւիթ...
– Ի ժամանակին, յորժամ լուաւ Եզեկիա զսպառնալիսն...
ձէ. 292բ-3ա
ՁԷ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի սուրբն
Յակոբ հայրապետն – Սովորութիւն է աստուածային գրոց եւ վարդապետաց սրբոց...
ձը.
293բ-5ա ՁԸ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի չորս գլխաւոր Աւագ տօնսն, ի բանն... Այր ոմն գործեաց ընթրիս...
– Ոչ այնքան հրճուի եւ ուրախանայ արեգակն ի ժողովելն...
ձթ. 295ա-6ա
ՁԹ. Դարձեալ ի նոյն յարադրութիւն
– Եւ սոքա են ծառայքն Քրիստոսի...
ղ.
296բ-7բ Ղ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի նոյն բանն. Այր ոմն գործեաց զընթրիս... – Ասացաք,
թէ. Ընթրիսս այս...
ղա. 298աբ
ՂԱ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի սուրբն
Դաւիթ, ի բանն... Գտի զԴաւիթ այր ըստ սրտի իմում... – Տօնք սրբոց
վասն իսկ կարգեցան ի յեկեղեցիս...
ղբ. 299ա-301բ
ՂԲ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի սուրբն
Ստեփաննոս, ի բանն... Եթէ ոք զիս պաշտեսցէ... – Հարազատ
որդւոյ է յատկութիւն...
ղգ. 302ա-3ա ՂԳ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Տարեմուտն,
ի բանն... Եղիցի ձեզ ամիսս այս սկիզբն ամսոց... – Ամիսս այս
Նիսան սկսանի ի Մարտի ԻԲ...
ղդ.
303բ-4բ ՂԴ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ վասն աղօթից, ի բանն... Արթուն լերո՛ւք յամենայն ժամ... Աստի ի վայր ի կարգէ
աւուրց արտաքոյ են, երբ պատշաճիցի քեզ, յայնժամ ասասցես- – Ըստ վարդապետաց
եւ ըստ իմաստասիրաց. Գործ է Արարչին խնամ տանիլ արարածոց իւրոց...
ղե. 305աբ
ՂԵ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի զրկողութիւն,
ի բանն Յակոբայ... Ահաւասիկ վարձք մշակաց առ ձեզ են... – [Զ]ի յամենայն
յուրեք գիրք զԱստուծոյ արդար գոլ...
ղզ. 306ա-7բ
ՂԶ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի հանդիսին,
որ եղեւ ի Պօլիս վասն որդեծնութեան թագաւորին, ի բանն... Ամենայն անձն, որ ընդ իշխանութեամբ
է... – Զի որպէս ամենայն բարիք եւ պարգեւք, թէ՛ հոգեւորք եւ թէ՛
մարմնաւորք...
ղէ. 308ա-9ա
ՂԷ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի բանն
Պողոսի... Եւ որպէս
զգեցաք զպատկեր հողեղինին... – Աստուածաշունչ գիրն ի ճառելն զարարչագործութենէն Աստուծոյ...
ղը.
309բ-10ա ՂԸ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի յորպիսութիւն Սրբոյն Էջմիածնի, ի բանն... Սեաւ եմ ես եւ գեղեցիկ...
– Դաւիթ մարգարէն յառաջագոյն տեսեալ մարգարէական հոգւով...
ղթ. 310բ-1ա ՂԹ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Սուրբ Էջմիածին
եւ ի սուրբ Մեռոնն, ի բանն Սողոմոնի... Աղբիւր պարտիզաց՝ ջրհոր ջրոյն կենդանւոյ... – Խորհրդաբար
արքայն Սողոմօն, այսինքն՝
Քրիստոս...
ճ. 311բ-2ա
Ճ. Նորին Սիմէօնի քարոզ դարձեալ
ի Սուրբ Էջմիածին եւ ի սուրբ Մեռոնն, ի բանն... Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելիք՝
գարշելիքն... – Ըստ վարդապետաց. Արդարութիւն է ընդաբոյս դաշն...
ճա.
312բ ՃԱ. Նորին Սիմէօնի
ի սուրբ Մեռոնն, յորում աւուր պարտի բաշխել, ի բանն Պողոսի. Գործակիցք եմ ձեզ.. –
Սրբազան առաքեալն Պօղոս, որովհետեւ հազարապետ եւ խորհրդակից էր...
ճբ.
313աբ ՃԲ. Նորին Սիմէօնի
քարոզ ի յողջոյնն, ի բանն Քրիստոսի... Յոր տուն մտանիցէք... – Մարգարէք
ի հնումն, եւ առաքեալք եւ վարդապետք ի նորումս...
ճգ.
314աբ ՃԳ. Նորին Սիմէօնի
դարձեալ վասն ողջունի, ի բանն... Յոր տուն մտանիցէք... – Սովորութիւն
է ծնողաց, զի ի դաստիարակելն զփոքրագոյն ստնդեայ մանկունս...
ճդ. 315աբ
ՃԴ. Նորին դարձեալ Վասն ողջունի,
ի բանն... Յոր տուն մտանիցէք... – Սովորութիւն է թագաւորաց, որ ի առաքեալն իւրեանց զծառայս
ի գործ ինչ...
ճե. 316ա-7ա
ՃԵ. Նորին Սիմէօնի քարոզ ի Պօլիս
ասացեալ վասն անկմանն Իսահակայ վարդապետին ի հայրապետութենէն եւ յաջորդեցմանն Յակոբայ
վարդապետին Շամախեցւոյ, ի 1208 (1759) թուին Հայոց – Ասէ սուրբն
Պօղոս, թէ. Յոչ յուստեքէ է իշխանութիւն, եթէ ոչ յԱստուծոյ...
ճզ.
317բ-8ա ՃԶ. Նորին Սիմէօնի.
Ի կացէք բարով ասելն ի յելն ի յեկեղեցւոյն, ի յաւարտ գործոյն –Քրիստոս՝
Տէրն մեր ի յառաքելն զառաքեալսն իւր առ ժողովուրդսն...
– 321ա-4բ Ցանկ Քարոզգրքոյս
ի հեղինակէն – Ա. Առաջաբանութիւն Քարոզգրքոյս... ՃԶ. Քարոզ ի բարեւկացէքն...
Գ. 99ա-120ա Բանք պիտանիք
եւ վկայութիւնք հարկաւորք, առձեռն պատրաստ կերակուրք քարոզչաց ի յԱստուածաշունչ
գրոց եւ յայլոց եկեղեցական եւ յարտաքնոց, ժողովեցեալք ի մի վայր աշխատասիրութեամբ
ուրումն Սիմէօն վարդապետի Երեւանցւոյ ի Սուրբ Էջմիածին
ա. 99ա-100ա
Վասն հարկաւորութեան եւ օգտակարութեան
հաւատոյ – Աբրահամ եւ Սառայ ծերացեալք եւ ամուլ իսկ...
բ. 100բ
Վասն յուսոյ եւ նորին օգտութեան
– Ենօս նախապէս բուռ (այսպէս) բուռն էհար զյուսոյ...
գ. 101ա-2ա
Վասն սիրոյն Աստուծոյ, նաեւ ընկերի
եւ օգտութեան – Ես, որք զիսն սիրեն, սիրեմ...
դ. 103ա-4ա
Վասն պահպանութեան պատուիրանացն
Աստուծոյ եւ նորին օգտութեան – Եւ ասէ Տէր ցԻսահակ...
ե. 105ա-8ա
Վասն մեղաց եւ անհնազանդութեան
պատուիրանացն Աստուծոյ եւ նորին վնասուցն – Ադամ յոչ պահելն
զպատուիրանս Աստուծոյ, մեղաւ...
զ. 109ա-12ա
Վասն ապաշխարութեան եւ նորին օգտակարութեան
– Ադամ ի մեղանչելն, յորժամ լուաւ զԱստուծոյ, թէ. Ո՞ւր ես...
է.
113ա-5ա Վասն բարերարութեան
Աստուծոյ եւ ողորմութեան, որոց սակս երկայնամտեալ ներէ յանցաւորաց...
– Ոչ մերժեսցէ Տէր զժողովուրդ իւր...
ը. 116ա-7բ
Վասն վերջնոյ դատաստանին Աստուծոյ
եւ ահարկութիւն նորին առ յանզեղջսն – Դատաստան Տեառն ճիշտ է եւ արդար
է...
թ. 118բ-20ա
[Վասն մեղանչելոյն] – Ի մեղանչելն
նախկին ծնողացն մերոց...
Ի լուսանցս սուրբգրային տեղիների նշումներ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
Տե՛ս Բովանդակութիւն, Ա., Բ.։
ՆՇՈՒՄ` 1ա «ՌՃՂԷ – 1748 Մ[եսրոպ] եպս.»:
2213
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 65։ ԿԱԶՄ` ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ, մասն տպագիր թերթի (հակառակ երեսից). լուսանցակողերը՝ կարմիր։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. մէջքը՝ մասամբ քայքայված։
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԸ–ԺԹ. դարեր |
ԹԵՐԹ՝ 57 (1-57) չգրուած՝ 1ա։ ՊՐԱԿ՝ 1x1+1-7x12 (Ա 4, Բ 6, Գ, Ե 9, Դ 4)։ ՆԻՒԹ՝ կապոյտ թուղթ, 1-ը` սպիտակ, լուսագծերով եւ «1809», «M
9», «R» լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,5x 17,3։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(19x14,5-15,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 28։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 2աբ
[Քարոզ] Բնաբան. Եկայք անցցուք յայնկոյս...
– Զայս գիտելով փրկիչն, թէ. Մեղաւորն ոչ ինքեամբ կարէ անցանել...
2. 3աբ [Քարոզ] Բնաբան Ժողօվեցան առաքեալքն
առ Յիսուս եւ պատմեցին նմա... – Որպէս ասէ Դաւիթ փիլիսոփայ
ի մեկնութեան Պորփիւրի...
3. 4ա-5բ
Քարօզ ի տօնի Դաւթի եւ Յակոբայ Տեառնեղբօրն։
Բնաբան. Այսպէս ասասցես ցծառայ իմ Դաւթի... – Զի
թեպէտ Դաւիթ ի մեջ եղբարցն փոքրագոյն էր...
4. 6ա-7ա
Քարօզ ի վերայ սրբոյն Ստեփանոսի. բնաբան.
Ստեփանոս այր լի շնորհօք... –
Երկոտասան առաքեալքն ի նմանութիւն երկոտասան կենդանակերպից...։
5. 7բ-8բ Քարօզ ի վերայ գլխաւոր առաքելոցն Պետրոսի
եւ Պօղոսի. բնաբան. Եւ արար Աստուած զերկուս լուսաւորսն մեծամեծս – Անստուէր
լոյսն իմանալի Աստուած յոդազեղուն բարութեամբ...
6. 8բ-10ա Քարօզ ի վերայ Որդւոցն Որոտման Յօհաննու
Աւետարանչին եւ Յակոբայ Մեծի առաքելոյն. բնաբան. Եւ յաթօռւոյ անտի ելանէին փայլատակմունք...
– Նախ աթօռովն Աստուծոյ իմանամք աստուածային փառքն...
7. 10բ-1բ Քարօզ ի վերայ սրբոյն Բարսեղի եպիսկոպոսին
մեծին Կեսարու եօթնալոյս հայրապետին – Գրեալ է, թէ. Զկնի Ելիցն Իսրայելի
ի յԵգիպտոսէ...
8. 12աբ
[Յակոբայ Նալեանի երրորդ կիւրակէին
զկնի Պէնտէկոստէին, ձեռ. 2311]. բնաբան. Արդարեւ ասեմ ձեզ, զի բազումք էին այրիք...
– Որպէս ասէ սուրբ հայրն Եփրեմ...
Միաւորք 4-8՝ ի Քարոզգրոց Կիւրակէից Յակոբայ Նալեան (Գ., ԾԵ., ԾԶ., ԾԷ., ԾԹ.) ձեռ. 2311, 14բ, 203բ, 208ա, 212բ, 219բ։
9. 13ա-5ա
[Քարոզ] բնաբան. Թէ քաղցեալքն աստուածային
սուրբ գրոց... – Նախ խորհրդականն է որոյ ներքոյ բոլոր խորհուրդն հաւատոյ
պարունակի...
10. 15ա-6ա
[Քարոզ] Խորհրդականապէս ուսանիմք։
Բնաբան. Երանի, որ կերից է ճաշ արքայութեան Աստուծոյ... – Լսելով կոչնատէրն
զանուն յարքայութեան արդարոց...
11. 16բ-7ա
[Քարոզ] բնաբան. Թզենի մի էր տնկե[ա]լ
յայգւոջ ուրումն... – Սուրբն Կիւրեղ ի մեկնութեան
Եսայեայ ասէ...
12. 17բ-8բ
[Քարոզ] բնաբան. ի վերայ համօրէն
առաքելոցն Ղուկ. Զ, ԺԳ. (Զ. 15) Եւ իբրեւ այգ եղեւ, կոչեաց զաշակերտսն... – Արեգակն
արդարութեան Քրիստոս, որ այգ եւ առաւօտ եղեւ մեզ...
13. 19ա-20ա
Քարօզ ի վերայ ամենայն սրբոց. բնաբան.
Աստղ առաւել է քան զաստղ... – Ի մեջ [երկուց] ամենից ներկուռ բարերարութեանցն...
Միաւորք 12-13՝ ի Քարոզգրոց Կիւրակէից Յակոբայ Նալեանի (ԽԱ., ԽԲ.). ձեռ. 2311, 151ա, 153ա (սկ. տարբեր):
14. 20աբ
[Քարոզ] բնաբան. Յորոց միջի երեւեսջիք
իբրեւ լուսաւորք աշխարհի... – Այսպէս զի որպէս լոյսն է տեսիլ ամենայն իրաց մարմնական...
15. 21աբ
[Քարոզ] բնաբան. Արթուն կացէ՛ք,
զի մի՛ անկանիցիք ի փորձութիւն... – Զի որպէս զինուորքն զինուց եւ պատերազմի...
– Ի Քարոզգրոց Սիմէոնի Երեւանցւոյ. (Ի.) ձեռ. 2212, 163բ։
16. 21բ-2բ
[Քարոզ] Յղացումն սրբուհ[ւ]ոյ Կուսին
ի յԱննայէ. Գեղեցիկ ես մերձաւոր իմ... – Գեղեցկութիւնն ըստ մարմնոյ յառաջ
գայ ի բարէձեւութեան անդամօց...
17. 23աբ
[Քարոզ] Նոյեմբերի ԻԱ. (21) ի տօնի
Երից ամաց ընծայեցման ի տաճարն Սօղ[ո]մոնի։ Բնաբան.
Տարաւ զիս արքայ ի սենեակ իւր... – Արդ, ամենաթագաւորն Քրիստոս Աստուած...
Միաւորք 16-17՝ ի Քարոզգրոց Կիւրակէից Յակոբայ Նալեան (ԽԳ., ԽԷ.), ձեռ. 2311, 172ա, 155բ։
18. 24ա-7ա
Վանական վարդապետին է [Համեմատութիւն
Հին եւ Նոր կտակարանաց] – Երկինք՝ եկեղեցի... Եօթանասուն թարգմանքն՝ Աստուածաբան վարդապետք։
19. 27ա-8ա
Սիմէօնի քարօզ ի վերայ Խաչին Վարագայ. բնաբան.
Փայտ կենաց է ամենեցուն... – Արեգակն միշտ ներկայօրէն ծագէ զլոյս իւր...
Ի Քարոզգրոց Սիմէոնի Երեւանցւոյ (Ձ.) ձեռ. 2212, 281ա։
20. 28ա-32ա
Մարգարէութիւն Յոբայ. Պետրոս վարդապետին
է. բնաբան. Զօրութեամբ հանդարտեցոյց զծով... – Վասն Քրիստոսի ասէ. Յորժամ
ննջէր ի նաւին...
21. 32բ-3բ
[Քարոզ] բնաբան. Սիմէօնի. Այր ոմն
գործեաց ընթրիս... – Ասացաք, թէ ընթրիսս այս...
– Ի Քարոզգրոց Սիմէոնի Երեւանցւոյ (Ղ.) ձեռ. 2212, 296բ։
22. 34ա-5ա
[Քարոզ] բնաբան. Նմանեցաւ արքայութիւն երկնից
առն, որ սերմանիցէ զսերմն... Յակօբ պատրիարգին է – Արքայութիւն երկնից,
որ է եկեղեցի...
23. 35ա-6բ
Յաղագս Գիւտի նշխարաց սրբոյն Գրիգորի
մերոյ Լուսաւորչին. Նման է արքայութիւն երկնից առն... – Որպէս ասէ
սուրբ Դիոն[իսիոս]...
Միաւորք 22-23՝ ի Քարոզգրոց Կիւրակէից Յակոբայ Նալեանի (Է., Թ.), ձեռ. 2311, 31բ, 40բ (սկ. տարբեր)։
24. 36բ-7բ
[Քարոզ] բնաբան. Ազգ չար նշան խնդրէ...
– Եւ կամ շնացողք եւ չար կոչին...
25. 37բ-8բ [Քարոզ] բնաբան Աւետեաց. Այր ոմն ազնուական գնաց
աշխարհ հեռի... – Արդ, նախ Աստուած կոչի գեղեցիկ...
26. 38բ-9բ
[Քարոզ] բնաբան. Եւ դու մանուկ մարգարէ...
– Որպէս ասէ սուրբն Եփրեմ...
27. 39բ-41ա
[Քարոզ] բնաբան. Եւ յետ վեց աւուր
առնու Յիսուս զՊետրոս... – Զկնի դաւանութեան Պետրոսի զՔրիստոս գոլ որդի Աստուծոյ...
28. 41բ-2բ
[Քարոզ] բնաբան. Ըստ վկայութեան
առաքելոյն. Կային ի տապանակին չորք իրք... Խորհրդապէս նշանակեն զսրբուհի Աստուածածինն...
Վերափոխման... – Որ եթէ տապանակաւ իմանամք զսուրբ Աստուածածինն...
29. 42բ-4ա
[Քարոզ] բնաբան. Յաղագս Ծննդեանն
Քրիստոսի... – Ծնունդն Յիսուսի Քրիստոսի է գիրք իմն անճառից պատմօղ...
30. 44ա-5ա
Յաղագս խաչի. բնաբան. Զի ամենայն,
որ հաւատայ ի նա... – Նախ զխաչին Քրիստոսի արդար...
31. 45աբ
[Յակոբայ Նալեան] քարօզ Սրբոյ Երրորդութեան.
[բնաբան] Երեք են, որք վկայեն յերկինս.. – Ընդ սրբոյն Դիոնիսիոս աստուածային
անուանց ոչ է համարձակելի...
– Քարոզգիրք Կիւրակէից Յակոբայ Նալեան (Բ.). ձեռ. 2311, 11ա (սկ. տարբեր)։
32. 46ա-8ա
Նորի[ն] քարօզ ի Սիմէօնի. Կացէ՛ք բարով ասելն
ի յելն ի յեկ[ե]ղ[ե]ցւոյն ի յաւարտ գործոյն – Քրիստոս Տերն
մեր ի յառաքելն զառաքեալսն...
33. 48ա-50ա
Քարօզ նորին ի սրբոյն Ստեփանոս
Նախավկային. բնաբան. Եթէ ոք զիս պաշտեսցէ... – Հարազատ որդւոյ
է յատկութիւն զնմանութիւն հօրն...
34. 50բ-1ա
Նորին քարօզ Սիմէօնի ի սրբոյն Յակօբ
ի հայրապետին Մծբնայ – Սովորութիւն է Սուրբ գրոց եւ վարդապետաց սրբոց...
Միաւորք 32-34՝ ի Քարոզգրոց Սիմէոնի Երեւանցւոյ. (ՁԷ., ՂԲ., ՃԶ.) ձեռ. 2212, 292բ, 299ա, 317բ.
35. 51բ-3ա
[Քարոզ] բնաբան. Այսօր է, զօր արար
Տէր... – Որպէս ասէն իմաստունք, թէ. Օրն երեք յատկութիւն ունի...
36. 53բ-5ա
Նորին քարօզ ի վերայ Թօմայի առաքելոյ. բնաբան. Եղիցին երկինք
նոր եւ երկիր նոր... – Ամենայն իր ունի սկիզբն...
37. 55բ-7բ
Նորին քարօզ վասն Համբարձմանն Քրիստոսի. բնաբան.
Որ էջն ի յերկնից ի ստորին կողմն երկրի... – Ի վերայ այսմ բանի չորս ինչ
տեսանելի է...
Կան հատուածներ Գրիգոր Տաթեւացու Ձմեռան հատոր ՃԽԸ.-ՃԽԹ. քարոզներից։
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 1բ (վեցաթեւ
աստղ՝ շրջանակի մէջ. երեւում է մի մասը)։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1բ Աղաչեմ...:
50բ Ի լուր ականջաց լսիցէ զքէն յառաջագոյն, բայց արդ եւ աչն իմ ես էլ ետես զքեզ վասն
որոյ խորհեցի զանձն եւ հալեցայ եւ հաճիմ զանձն իմ հող եւ մոխիր:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ՌՄՀԶ. – 1827 |
ԳՐԻՉ՝ Յակոբ Կոնդեցի։
ԹԵՐԹ՝ 8 (58-65) չգրուած՝ 65բ։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «GFA» լուսադրոշմով։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (19x13)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 27։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր (ուրուագծային):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 58ա-60բ
[Քարոզ] – Ե[ւ]
զայս գիտասջիք վասն ժամանակին... եւ ոչ ընկալնու զի մի՛ արածել զխոզս /// (շար. թափուած)։
2. 61ա-2ա
[Քարոզ ի բանն] Այլ զտկարացեալն ի հաւատս ընկալարուք...
– Սուրբ առաքեալն հետեւելով անոխակալութեանն Աստուծոյ...
3. 62բ-4բ
[Քարոզ] Այսուհետեւ մի՛ զմիմեանս դատեսցուք...
– Սատանա երիւք փորձեաց զմարդն ի դրախտին...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
65ա Ձեռացագիր` ժամօրհնօղ Յակոբ եպիսկոպոս Կոնդեցւոյ, զոր աշխատասիրեալ
ի վայելս այնոցիկ, որք հետամուտ լինին աստուածայնոցն բանից, վասնորոյ 1827 յամի Տեառն,
միով Հայր մերիւ յիշեսջիք եւ ասել ողորմի ասացողացդ ողորմեսցի. ամէն։
Յիշատակագրութիւն
24ա Անուն Հօր եւ Որդոյ եւ Սրբոյ Հոգոյն այ[ժ]մ եւ միշտ եւ յավիտե[ա]նս յավիտենից:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 64բ (ստ. լս.)
Քարոզ։
ՆՇՈՒՄ` 1բ «1827, Մ[եսրոպ] եպիսկոպոս»:
2214
ՊԵՏՐՈՍ ՆԱԽԻՋԵՒԱՆՑԻ
ԱՂԱՄԱԼԵԱՆ, ՔԱՐՈԶՔ
|
ԺԹ. դար |
ԹԵՐԹ` 302+1 (կրկ՝ 242), չգրուած՝ 1ա-9ա, 85բ-6բ, 294ա-302բ։ ՊՐԱԿ` 1x7+1x2+Ա-Ք (ԼԶ)x8 (Ա 7)+1x7։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ կապոյտ լուսագծերով եւ «NOI»,
«ТМЕП» «18», «17», «820», «19» եւ թագաձեւ լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x17,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (15-16x11,5):
ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 23։ ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, աստառը թուղթ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Պետրոս Աղամալեան (մատիտանկար)՝ 9բ։ Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր։ Գոյներ՝ կարմիր եւ շագանակագոյն։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. ցեցակեր։ Տեղ-տեղ զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր։ Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը` մաշուած։ Ա. կազմաստառը` ցեցակեր։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– [Քարոզ տարեկան,
արարեալ Պետրոսի վարդապետի Նախիջեւանցւոյ Աղամալեան]
Տե՛ս ձեռ.
174, 38ա-197բ. ա/չիք։ բ/10ա-3բ։ գ/14ա-9ա։ դ/19բ-21ա։ ե/21ա-37բ։ զ/37բ-52ա։ է/52ա-70ա։ ը/70ա-6ա։ թ/չիք։ ժ/76բ-85ա: ժա/87ա-101ա։ ժբ/101բ-9ա։ ժգ/109բ-11բ։ ժդ/111բ-4ա։ ժե/114ա-25ա։ ժզ/125ա-46բ։ ժէ/147ա-68ա։ ժը/168ա-71ա։ ժթ/171ա-87բ։ ի/187բ-93ա։ իա/193ա-208ա։ իբ/208ա-12ա։ իգ/212ա-8բ։ իդ/219ա-22բ։ իե/222բ-6բ։ իզ/227ա-30բ։ իէ/231ա-7բ։ իը/237բ-52ա։ իթ/252բ-5բ։ լ/256ա-64բ։ լա/265ա-8բ։ լբ/268բ-71բ։ լգ/271բ-3բ։ լդ/273բ-5բ։ լե/276ա-9ա։ լզ/279բ-84ա։ լէ/284ա-7բ։ լը/288ա-91բ։ լթ/291բ-3բ։ Ցանկ/չիք։ Թուահամարք չիք։ Ծնթ. Ի լուսանցս սուրբգրային տեղիների նշումներ:
ՆՇՈՒՄ` Ա. կազմաստառին փակցուած թղթի վրայ`
«ԺԹ. Մ[եսրոպ] եպիսկոպոս»:
2215
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ` 114. չգրուած՝ 1ա-2բ, 59ա-78բ, 89աբ, 109ա-14բ։ ՊՐԱԿ` 1x2+Ա-Դx8+1-9x8 (Դ-Զ
10, Է ց11, Ը 12, Թ 3)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով, «GR»,
«GAVIAC», «MIVDOM», «LVG» եւ թագաձեւ լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x16,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն, երկսիւն՝ 79ա-108բ (19x12)։ ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 26-32։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ շագանակագոյն կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), թուղթ (Ի. դ.)։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյն` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր։ Նորոգուած Ի. դ. (տե՛ս Գբ)։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք
Սիմէոնի Երեւանցւոյ]
– 3աբ Նախերգանք եւ յառաջաբանութիւնք քարոզից,
որք ասել պատշաճին յայնպիսի տեղիս, որ քան զասօղն մեծագոյն եւ գլխաւոր գտանիցի եւ հրամայօղ
իսկ քարոզչին, յարմարեալ տեառն Սիմէօնի յօգնիմաստ եւ գերերջանիկ հայրապետին – Յայտնի
իսկ է հարցդ եւ եղբարցդ իմոյ...
– 3բ-4բ Դարձեալ նախերգանք
այլիմնապէս (այսպէս) մտօք – [Յայտ]իսկ է
գերապատուելեացդ...
– 4բ-5ա Դարձեալ Նախերգան
քարոզի – Յայտ լիցի հարցդ եւ եղբարցդ... Եղեւ բան Տեառն...
[Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 18բ-91ա. ա-զ/չիք։ է/5ա-13բ։ ը/14ա-34բ։ թ/չիք։ ժ/35ա-44բ։ ժա/81բ-8բ։ ժբ/45ա-9բ։ ժգ/49բ-55ա։ ժդ/55բ-8բ (վրջ. «ուրեմն, ով Մօսէս ի հետաքրքրութենէդ եթող զայնպիսիսն նմա գիտել, որ գի///» շար. թափուած)։ ժե/չիք։ Հերթականութիւնը խախտուած։
Բ. 79ա-81ա
[Բան վասն ողջունի] – Եւ
իբրեւ մտանիցէք ի տունս...- Եւ արդ, գիտելի է, զի ողջունատրութիւնս այս...
Գ. 90ա-108բ
[Համառօտ իմն Մեկնութիւն յաղագս
Տրամաբանութեան՝ արարեալ ի Պաղտասար Դպրէ Կոստանդնուպօլսեցւոյ] (հմմտ. ձեռ. 3351)
– Տրամաբանութիւնն յունարէն ասի դիալիքդիկէ, որ է ասել... առ ի զանազանիլ ի նախկին
անհատէն:
Ի լուսանցս սուրբգրային տեղիների նշումներ:
ՆՇՈՒՄ` 1ա-ին փակցուած թուղթ` «ԺԸ. Մ[եսրոպ]եպս.»:
2216
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՄԺԵ. – 1766 |
ԳՐԻՉ՝ Փիլիպպոս Առընջեցի։
ԹԵՐԹ ` 221. չգրուած՝ 3բ, 140բ, 151բ։ ՊՐԱԿ` Ա-ԺԳ +Ա-Զx12 (Զ 10, Թ 7, ԺԳ 14, Ա, Զ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x16,3։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն, (միասիւն 1ա-3ա, 4աբ, 21ա-4բ) (18,5x12–20x14,8)։ ԳԻՐ` նոտրգիր (գրչափոխութեամբ)։ ՏՈՂ` 31-32։ ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի ճնշագծերով, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ (Ի. դ.). լուսանցակողերը՝ կարմիր։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ` թուղթ, 1 (Ա) +1 (Բ). (մասն
կազմաստառի)։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. գրադաշտը խոնաւութիւնից գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր։ Նորոգուած Ի դ.։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1բ Ցանգ գրքոյս այսորիկ, զորս գտցես ի թղթահամարսն. – Նախ
քարոզ ի վերայ Սրբոյ Էջմիածնայ
ի թղթահամարն... Չորեքտասներորդ քարոզ եւ Ներբողեան ի վերայ Սուրբ Էջմիածնայ ի
200, 96։
1բ Գրչից՝ «Եւ վերջապէս քանի մի տետր Անալօճիայ գրքէն գրեցեալ, զոր մնաց անկատար, ուստի, թէ լիցի դէպ ձերում աստուածասիրութեանդ, գրեսջիք զմնացեալն։ Ո՛ղջ լերո՛ւք»։
Ա. [Քարոզգիրք
Սիմէոնի Երեւանցւոյ]
– 2աբ Նախերգանք Քարոզից,
որք ասել պատշաճին յայնս տեղիս, ուր քան զասօղն գլխաւոր գտանիցի, եւ հրամայօղ իսկ
քարոզչին – Յայտ լիցի հարցդ եւ եղբարցդ իմոց...
– 3ա Դարձեալ Նախերգան ի Յօնան – Եղեւ բան Տեառն
առ Յօնան եւ
ասէ. Արի՛ եւ գնա՛...
1- [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 18բ-91ա. ա/4ա-13ա։ բ/13ա-18ա: գ/18ա-20ա: դ/20ա-21ա։ ե/21ա-2բ։ զ/23ա-4ա (23-24 թերթերի ետեւառաջութիւն։ Այս մասին տե՛ս գրչի ծանուցումը. 24բ Ո՜վ ընթերցօղ սիրելի, զկնի այս երես թղթոյս այդ առաջիկայ երես թղթոյդ յետին տողն է, որ ասէ. Արդ, զի՞նչ ասացից եւ վասն երջանկի առնս, յետ այս երեսիս։ Ողջ լեր)։ է/24ա-54ա։ ը/չիք։ թ/64ա-77ա։ ժ/77ա-88ա։ ժա/54ա-64ա։ ժբ/102ա-6ա։ ժգ/106ա-11ա։ ժդ/111ա-4բ։ ժե/114բ-20ա։ Հերթականութիւնը խախտուած։
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 124ա-324բ.
Յռջբ./չիք:
ա-ծա/չիք։ ծբ/88ա-96բ։ ծգ-ձթ/չիք։ ղ/219-21ա։ ղա/101աբ։ ղբ/122բ-5բ։ ղգ-ղզ/չիք։ ղէ/121ա-2բ։ ղը-ճե/չիք։ ճզ/120ա-1ա։ Ցանկ/չիք: Ետեւառաջութիւն:
Բ. 97ա-100բ
[Բանք զանազանք]
1. 97ա-8ա
Բան ոտնաչափ վասն սրբալոյս Մեռոնին,
ասացեալ ի Թովմաս այրի քահանայէ – Թըրեալ
իւղ սուրբ անուն կենաց...
2. 98ա-9բ
Այսուհետեւ օրհնութեամբ եւ խընդրուածովք գոհասցուք – Այն յառաջ
նախ շրջիլ Հոգւոյդ...
3.
100աբ Բան վասն ողջունի.
Ողջոյն տանս այսմիկ – Գիտելի է, զի ողջոյնքն, ոմանք են ըղձականք առողջութեան...
Գ. 126ա-40ա
Համառօտ իմն Մեկնութիւն յաղագս
տրամաբանութեան, արարեալ ի Պաղտասար Դպրէ Կոստանդնուպօլսեցւոյ – [Տ]րամաբանութիւնն
յունարէն ասի Դիալիքդիկէ... երկրորդ՝ առ ի զանազանիլ ի նախկին անհատէն։
Դ.
141ա-51ա Անանիայի Սանահ[ն]եցւոյ
ասացեալ Ներբողեան ի վերայ Սրբոյ Էջմիածնայ – Գերերկնապանծն
գահի եւ էաճարտարն խորանի...
Օրինակս տպ. Յ. Քէօսէեան, Աստուածաբանական բնագրեր, Ուսումնասիրութիւններ, Ա. Անանիա Սանահնեցի, Ս. Էջմիածին, 2000, էջ 338-57:
Ե. 152ա-218բ
[Մարտինոս Պէքանեան Անալօճիա]
Տե՛ս ձեռ. 87,
1ա-299բ. Յռջբ/152աբ։ Ցանկ/152բ-5բ։ Առ ազդեցութիւն ի թարգմանչէ/155բ։ 1-8/156ա-218բ։
Լուսանցներում սուրբգրային
տեղիների նշումներ եւ ցուցումներ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1ա Փառք եւ երկրպագութիւն միասնականի եւ անբաժանելւոյ Սրբոյ
Երրորդութեանն՝ Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ. ամէն։ Որոյ կարողութեամբ եւ օժանդակութեամբն
եղէ սիրօղ եւ ցանկացօղ այսմ գեղեցկաշար եւ ցանկալի Քարոզգրքիս, ուստի եւ գրեցի իմովս
ապաշնորհ ձեռօք, յորում գոյ պարունակեալ համեղաբան եւ գեղեցկայարմար քարոզք եւ գովասանութիւնք,
եթէ՛ ի վերայ Սրբոյ եւ Մեծի Աթոռոյս Էջմիածնի, եւ
թէ՛ այլ բանք եւ քարոզք ի վերայ այլ իրաց, ուստի եւ առազդեմ ուսումնասէր եւ նազելի
հանդիպողացդ, զյարմարօղ եւ զարտահանօղ բանիցս ասացելոց, զի զայն քարոզ, որոյ
բնաբանն է. Աստուած հիմունս էարկ, այլ եւ Ներբողեան ի վերայ սրբոյն Գրիգորի հօրն եւ Լուսաւորչին մերոյ,
այլ եւս Քարոզ ողջունատուութեան եւ այլ Քարոզ ի վերայ աստուածագործ եւ սրբալոյս
իւղոյն Մեռոնի, այլ եւս Քարոզ վասն եկեղեցականի քահանայապետութեան, այլ եւս Կտակ
եւ Քարոզ ի Մեծի Ուրբաթու գիշերոյն, եւ այլ եւս Քարոզ ի յառաքումն Մովսիսի ի յԵգիպտոս
ի բանն այն, թէ. Ե՛կ առաքեցից զքեզ եւ..., այլ եւս այլ քարոզ ի յայն բանն, թէ. Ես եմ
Աստուած որ Էն, այլ եւս քարոզ ի Բարով կացէքն զկնի գործոյն նուիրակականի։ Այսոքիկ
համայնք են արարեալ եւ յարմարեալ տեառն Սիմէօնի յոգնիմաստ եւ շնորհապերճ հայրապետին Ամենայն Հայոց, յորոյ
ժամանակս իսկ գրեցաւ զայս, որ թուականն Հայոց էր ՌՄԺԵ. (1766)։
Եւ այլ եւս գոն ինչ գրեցեալ, որք ունին ի գլուխս իւրեանց զխորագիրս՝
զնոսա անտանօր ծանիջիք։ Վասն որոյ յիշել մաղթեմ զգծօղ մատենիս աստուածայնոյ՝ զԱռընջէցի Փիլիպպոս անարդիւն
սարկաւագս, եւ զհամայն ննջեցեալսն իմ, զի եւ դուք լիջիք յիշեցեալք յաւուր գալստեանն
Քրիստոսի Աստուծոյն մերոյ. ամէն։ Եւ վերջապէս առաջի արկանեմ զաղերսարկութիւն սիրելեացդ,
զի զոր ինչ որ օգտիք ի սմանէ՝ առ Աստուած վերաբերեսջիք փառս, իսկ զոր ինչ տաղտկացումն
ընկալնուցուք եւ կամ գտանիցի թիւրութիւն եւ սխալումն ինչ ի բանս, ի բառս, ի վանկս,
ի տառս, ւ՚ ի կէտս՝ զայն վարկջիք ի յիմս տկարութեան. եւ դուք լերուք ողջ Յիսուսիւ Քրիստոսիւ.
ամէն։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ. 1ա Մեղր կաթեցուցանեն
շրթունք քոյ, քոյր իմ հարսն (Երգ Դ. 11)։ 221բ Ը. (8) լիտր, Է. (7) լիտր, Բ. (2) լիտր,
Ը. (8) լիտր, Թ. (9) լիտր։
2217
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ`
158. չգրուած՝ 1ա-3բ, 69աբ, 158աբ։ ՊՐԱԿ` 1x3+Ա-ԺԱx12
(Ա 4,
Բ 8,
Դ 4,
Ե
18, Զ
18+2, ԺԱ
14) +1-4x8 (Գ 6, Դ 5)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ կապոյտ (սպիտակ՝ 1-3, 8-27,
32-69), լուսագծերով եւ թագանման լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,3x16,7։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (18,5-19x13,5)։ ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 25-27։ ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի ճնշագծերով, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ Ա. սպիտակ թուղթ, Բ՝ կապոյտ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. զանազան հետքեր, թ. 1-2՝ լուսանցակողերը խոնաւութիւնից քրքրուած։ Կազմի եզրերը` մաշուած, մէջքի վերին կողմը` փոքրիկ պատռուածքով։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-68բ
[Պետրոս Աղամալեան Բերդումեան Աղբիւր
բացեալ]
Տես ձեռ. 2,
12ա-90բ. Բան առ բարեմիտ ընթերցօղս/4ա-7ա։ Յորդորակ/7աբ։ ա/9բ-12ա։ բ/8ա-9բ։ գ/12ա-3ա։ դ/13բ-5բ։ ե/16ա-8բ։ զ/18բ-9բ։ է/19բ-20բ։ ը/21ա-2ա։ թ/22բ-3բ։ ժ/23բ-4բ։ ժա/24բ-7բ։ ժբ/27բ-30բ։ ժգ/30բ-1ա։ ժդ/31ա-2բ։ ժե/32բ-4բ։ ժզ/34բ-5ա։ ժէ/35ա-8բ։ ժը/38բ-41բ։ ժթ/42ա-4ա։ ի/44ա-5բ։ իա/45բ-6ա։ իբ/46ա-7ա։ իգ/47ա-8ա։ իդ/չիք։ իե/48ա-53բ։ իզ/53բ-6ա։ իէ/56ա-9բ։ իը/59բ-61ա։ իթ/չիք։ լ/61ա-2ա։ լա/62ա-3բ։ լբ/63բ-7բ։ Անկիւնաւոր առ առակսն/67բ։ Ետեւառաջութիւն։ Ունի.
– 68աբ Ցանկ եւ ցուցակ
առակաւոր բանիցն Քրիստոսի յատկութեամբ ըզկսբանցն, բնաբանիցն եւ թուոցն – Փրկիչն
աշխարհի Յիսուս, մեղրածորան բերանովն 1։ 9 երեսն... Այր ոմն ազնուական գնաց յաշխարհ
հեռի։
Բ. 70ա-157բ [Քարոզգիրք Սիմէոնի Երեւանցւոյ]
1.131ա-57ա
[Քարոզ յԱռաջին հատորէ]
– Նորին Սիմէոնի
Քարոզ եւ ասացուած եւ ներբողեան ի վեցերորդ տեսակ յողորմութիւնն Աստուծոյ ի Սուրբ
Էջմիածին, զոր ընկալաւ ազգս Հայոց իբր զեզական եւ յատկապէս պարգեւ յԱստուծոյ ձեռամբ
սրբոյն Գրիգորի ի նոյն բանն, թէ Աստուած զհիմունս էարկ... (քարոզ Ը.)
– Արդ, ամենաբարին Աստուած...
2. 74բ-131ա
[Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 124ա-324բ Յռջբ./չիք:
ա-ե/չիք։ զ/86բ-9ա։ է/89բ-91բ։ ը/91բ- 4ա։ թ/94ա-9ա։ ժ/չիք։ ժա/99ա-101ա։ ժբ-խը/չիք։ խթ/101ա-4ա։ ծ/104ա-7բ։ ծա-կե/չիք։ կզ/109բ-12ա։ կէ/112ա-5ա։ կը/115ա-9ա։ կթ-հբ/չիք։ հգ/119ա-22բ։ հդ-հզ/չիք։ հէ/122բ-5ա։ հը/չիք։ հթ/125ա-8բ։ ձ/107բ-9բ։ ձա-ձէ/չիք։ ձը/128բ-31ա։ ձթ-ղզ/չիք։ ղէ/84բ-6բ։ ղը/78բ-9բ։ ղթ/79բ-81ա։ ճ/81բ-3ա։ ճա/81աբ։ ճբ/74բ-5բ։ ճգ/75բ-7ա։ ճդ/77ա-8բ։ ճե/չիք։ ճզ/83ա-4բ։ Ցանկ/157բ։ Ունի.
– 70ա-4բ
Յայլմէ քարոզ վասն ողջունի ի բանն,
թէ. Յոր տուն մտանիցէք... – Կերպադրութիւն ողջունիս բազմաւ եղանակաւ առեալ լինի...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Բ. կազմաստառ (ԺԹ. դ.) Այս գիրքս տիրացու Խաչատուրին ա, որ երկար
ամօք վայելեսցէ։
ՆՇՈՒՄ` 1ա «ԺԸ. Մ[եսրոպ] եպիսկոպոս»:
2218
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Կեսարիա |
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Օհաննէս սրկ.։
ԹԵՐԹ` 243+2 (կրկն.՝
18, 191 ներդիր). չգրուած՝ 1բ-3բ, 243ա։ ՊՐԱԿ` 1x2+1-20x12 (ԺԲ, ԺԴ, ԺԹ, Ի 13)։ ՆԻՒԹ` թուղթ լուսագծերով, «AM» (18գ), «VG»,
«CMR» (Ա. պահպանակ) եւ այլ լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,5x14,7։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16,5x11,5)։ ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 31: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կապոյտ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա)+1 (Բ).
(մասն կազմաստառի)։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր։ Ա. կազմաստառը` ցեցակեր։ Կազմի եզրերը` մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-225բ [Քարոզգիրք Սիմէոնի Երեւանցւոյ]:
[Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 124ա-324ա Յռջբ./4ա-5բ (5բ Գրչից «Գիրք քարոզից ժողովեցեալ ի գրոց աստուածայնոց եւ ի լուսաւոր բանից սրբոց վարդապետաց։ Յումեմնէ Սիմէօնէ Երեւանցոյ յանվարդապետէ ի պաշտօնէէ Սրբոյ Էջմիածնի, ի փառս Աստուծոյ եւ ի յօգուտ մանկանց եկեղեցւոյ»)։
ա/6ա-8ա։ բ/8ա-10բ։ գ/11ա-2բ։ դ/12բ-4ա։ ե/14ա-6ա։ զ/16ա-8ա։ է/18ա-20ա։ ը/20ա-2ա։ թ/22ա-6ա։ ժ/26ա-8ա։ ժա/28ա-9բ։ ժբ/29բ-32ա։ ժգ/32ա-4ա։ ժդ/34ա-36բ:
ժե/37ա-39ա: ժզ/39ա-41ա։ ժէ/41ա-2բ։ ժը/42բ-4բ։ ժթ/44բ-7ա։ ի/47ա-9ա։ իա/49ա-51ա։ իբ/51ա-2ա։ իգ/52ա-3բ։ իդ/53բ-5ա։ իե/55ա-7ա։ իզ/57ա-9բ։ իէ/59բ-62ա։ իը/62ա-5ա։ իթ/65ա-7ա։ լ/67ա-9ա։ լա/69ա-71բ։ լբ/71բ-3ա։ լգ/73ա-5ա։ լդ/75ա-6բ։ լե/77ա-8բ։ լզ/78բ-81ա։ լէ/81ա-3ա։ լը/83ա-4բ։ լթ/84բ-6ա։ խ/86ա-9ա։ խա/89ա-92ա։ խբ/չիք։ խգ/92ա-3ա։ խդ/93ա-5ա։ խե/95ա-6բ։ խզ/96բ-8բ։ խէ/98բ-9բ։ խը/99բ-100ա։ խթ/100ա-2ա։ ծ/102ա-5ա։ ծա/105ա-7ա։ ծբ/107ա-18բ։ ծգ/118բ-21ա։ ծդ/121ա-3ա։ ծե/123ա-5ա։ ծզ/125ա-8ա։ ծէ/128ա-30ա։ ծը/130ա-2ա։ ծթ/132ա-4բ։ կ/134բ-7ա։ կա/137ա-9ա։ կբ/139ա-40բ։ կգ/141ա-3ա։ կդ/չիք։ կե/219բ-21բ:
կզ/219բ-21բ։ կէ/143ա-5ա։ կը/145ա-8բ։ կթ/148բ-52ա։ հ/152ա-4բ։ հա/154բ-7ա։ հբ/157ա-8բ։ հգ/158բ-61ա։ հդ/161ա-4բ։ հե/164բ-6բ։ հզ/166բ-9բ։ հէ/169բ-72ա։ հը/172ա-4ա։ հթ/174ա-7ա։ ձ/177ա-9ա։ ձա/179ա-80բ։ ձբ/180բ-3ա։ ձգ/183ա-4բ։ ձդ/184բ-5ա։ ձե/185ա-7ա. ձզ/187ա-91ա։ ձէ/191ա-2ա։ ձը/192ա-4ա։ ձթ/194ա-5բ։ ղ/195բ-7ա։ ղա/197ա-8ա։ ղբ/198ա-201բ։ ղգ/201բ-3ա։ ղդ/203ա-4բ։ ղե/204բ-6ա։ ղզ/206ա-8ա։ ղէ/208ա-9բ։ ղը/209բ-10բ։ ղթ/210բ-1բ։ ճ/211բ-2բ։ ճա/212բ-3ա։ ճբ/213ա-4ա։ ճգ/214ա-5բ։ ճդ/215բ-6բ։ ճե/216բ-8բ։ ճզ/218բ-9բ։ Ցանկ/222ա-5բ։
Բ. 226ա-42բ
[Պետրոս Աղամալեան-Բերդումեան Աղբիւր
բացեալ]
Տե՛ս ձեռ. 2,
12ա-90բ. Բան առ բարեմիտ ընթերցողս/չիք։ Որդորակ/չիք։ ա/226ա-8ա։ բ/228ա-30ա։ գ/230ա-1ա։ դ/231ա-3ա։ ե/233բ-5բ։ զ/235բ-6բ։ է/236բ-7բ։ ը/237բ-8բ։ թ/238բ-40ա։ ժ/240աբ։ ժա/240բ-2բ։ ժբ-լբ/չիք։ Անկիւնաւոր առ առակսն/չիք:
Գ. Ներդիր-յաւելագրութիւնք, ԺԸ-ԺԹ. դդ.
1. 18գ
[Մասն քարոզի] – Գեղեցիկն
որդիս մարդկան՝ Յիսուս... վասն որոյ ասէ Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս, Դատաւոր մի էր
ի քաղաքի։
2. ա. 191գ
[Ցանկ հրաշից Յակոբայ Մծբնացւոյ]
(1-15) – Երեւեալ Քրիստոս սրբոյն Յակոբայ Մծբնացւոյ մխիթարէր...
հող տապանին եւ ճկոյթն բժշկեցին սքանչելիք զերկիրն։
բ.
191դ [Բան գովասանական
ի վերայ Յակոբայ] – Ի գիշերի կենցաղոյս հրեշտակական գօտեմարտութեամբ յաղթեաց...
եւ ի մսապատ գեղ պատկերաւոր / Ըստ արփիաբնակ խմբին լուսաւոր։
գ. 191դ
[Մասն պատմութեան Յակոբայ Մծբնացւոյ]
– Էր սա հօրաքեռորդի սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին... վասն
հաւատոյ եւ վարուց մաքրութեան, ըստ խնդրոյ սուրբ Լուսաւորչին։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
221բ Կատարեցաւ գիրս այս ի փառս Յիսուսի եւ ի պատիւ ամենօրհնեալ
Սրբոյ Կուսին եւ ի
պարծանս Օհաննու Մկրտչին, որոյ
ի վանս, որ ի Կեսարիայ, գրեցի
ես՝ մեղաւոր Օհաննես սարկաւագ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա Ի
Սպարթա էի, շարժ եղեւ
ի ՌՄԽԷ.ին (1798) եւ մայիս ԻԳ.ին (23) եւ ոչ վնասեաց, այլ անվնաս էանց հրամանաւն Տեառն։
2. 243բ
Գրքուք դու
ու՞մն ես. Վաճառեաց զիս սիրահարեալն իմ. ինձ, որ եւ անուամբ սեւագիր` Յօհաննէս կոչի։ Է բնիկ
կաթնասուն զաւակ մօրն իմոյ Սուրբ Էջմիածնի։
3. 243բ
Ի ՌՄԾ. (1801) թուոջն եւ նուեմբերի
ԻԴ. (24) ես՝ Յօհաննէս ոչ աբեղայս
առաքելական կարք Դաւիթ
սրբազան վեհապէտ, որ եւ Տէր տացէ զկեանս ընդ երկայն աւուր, Սուրբ Էջմիածին գրի։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 243բ «Է»։
ՆՇՈՒՄ` Պհպնկ Ա. «ԺԸ. Մ[եսրոպ] եպս.»:
2219
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար (1793 թ. առաջ) |
ԹԵՐԹ` 169։ ՊՐԱԿ` 1-14x12 + 1x1։ ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով «AO» (10),
«F. MANIOLE» (162), «VG» (169) լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21,3x16:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն եւ միասիւն՝ 1ա-12բ (17x12-12,5)։ ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 24-27: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ աստառը՝ թուղթ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա), թուղթ, լուսագծերով եւ թագանման
լուսադրոշմով (սկզբից)։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային։ Զարդագիր՝ թռչնագիր։ Գոյներ` կարմիր, սեւ։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թանաքից գրադաշտը
տեղ-տեղ գունափոխուած, խոնաւութեան հետքեր եւ տեղ-տեղ զանազան բծեր, ցեցակեր, կազմը,
կազմաստառը եւ պահպանակը եւս ցեցակեր, եզրերը մաշուած, մէջքը քերծուած ։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Երկրորդ
հատորի]
Տե՛ս ձեռ. 2212, 124ա-324բ. Յռջբ./չիք: ա-թ/չիք։ ժ/1ա-2ա (սկ. թափուած. «/// զգարշելի մաղձդ մեղաց խոստովանու-թեամբ...»)։ ժա/2բ-5ա։ ժբ/5ա-9ա։ ժգ/9ա-12բ։ ժդ/12բ-6բ։ ժե/16բ-9բ։ ժզ/19բ-22բ։ ժէ/22բ-4բ։ ժը/24բ-6բ։ ժթ/26բ-30բ։ ի/30բ-3ա։ իա/33բ-6ա։ իբ/36ա-7ա։ իգ/37ա-9բ։ իդ/39բ-41բ։ իե/41բ-4ա։ իզ/44ա-7ա։ իէ/47ա-50ա։ իը/50ա-4ա։ իթ/54ա-6բ։ լ/56բ-9ա։ լա/59ա-61բ։ լբ/61բ-4ա։ լգ/64ա-6ա։ լդ/66ա-8բ։ լե/68բ-70բ։ լզ/70բ-3բ։ լէ/73բ-6ա։ լը/76ա-8ա։ լթ/78ա-80ա։ խ/80ա-3ա։ խա/83բ-7ա։ խբ/87ա։ խգ/87բ-8բ։ խդ/88բ-91ա։ խե/91ա-3ա։ խզ/93ա-5ա։ խէ/95ա-6բ։ խը/96բ-7ա: խթ/97ա-100ա։ ծ/100ա-3բ։ ծա/103բ-5բ։ ծբ/105բ-19ա։ ծգ/119ա-22ա։ ծդ/122ա-4բ։ ծե/124բ-7ա։ ծզ/127ա-30ա։ ծէ/130ա-2բ։ ծը/132բ-4բ։ ծթ/134բ-8ա։ կ/138ա-40բ։ կա/140բ-3ա։ կբ/143ա-5ա։ կգ/145ա-7բ։ կդ/147բ-8ա։ կե/148ա։ կզ/148ա-50բ։ կե/150բ-3ա։ կը/153ա-7ա։ կթ/157ա-60բ։ հ/160բ-2բ։ հա/162բ-5ա։ հբ/165ա-6բ։ հգ/166բ-168բ (վրջ. «...եթէ թողուս զմեղս սոցա, թող. եւ թէ ո՛չ եւ ///» շար. թափուած)։ Թուահամարք՝ չիք։
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ-ԺԹ. դդ.
– 169ա
Հապի որպիսութիւն է – 1
դրամ սինեմաքի... ըմբեայ Գ. (3) օր եւ չոր պայ Աստուծոյ լաւանաս։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
169բ Ի 1242 (1793) թուոջն եւ այս ի յըսկըսբէն եղեւ ձիւն սաստիկ մինչ մեք էաք
ի Թամզարայ ընդ սիրելեաց
ոմանց։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Կազմաստառ Ա՝
զանազան տառեր եւ բառեր, զանազան հաշուումներ։ 169ա Զանազան բառեր, ջնջումներ։
169բ Ի բերանս ձկան, յորժամ թաս ինչ գինի լցնես, թնմրեալ ողջ մնայ ժամանակ ինչ։ Անդիոք եւ այժմ ասի
Անթակիայ։ Զինապատուան
մնացեալ։ (հայերէնի այբուբեն, զանազան բառեր եւ տառեր)։ Կազմաստառ Բ. Ի Մաստարայ գրեալ աշխարհի
պատուականագոյն... Իմաստասէրն Մարիամ պատուական
(զանազան տառեր եւ թուեր)։
ՆՇՈՒՄ` Պհպնկ Ա. «ԺԸ. Մ[եսրոպ] եպս.»:
2220
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՄԼԸ-ՌՄԼԹ. – 1789-1790 |
ԳՐԻՉ՝ Զաքարիա սրկ.:
ԹԵՐԹ ` 329. չգրուած՝ 1ա-2բ, 328աբ։ ՊՐԱԿ` 1x2+Ա-Խx8 (Ա, ԺԲ, ԼԹ 10, Խ 9)։ ՆԻՒԹ `թուղթ, լուսագծերով, «TOSCOLANO» եւ աստղի, մահիկի լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16x10,3): ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 28: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դեղին մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 4ա։ Ճակատազարդ՝ 3ա, 85ա։ Լուսանցազարդ՝ բուսական։ Զարդագիր՝ թռչնագիր։ Գոյներ՝ կարմիր, կանաչ, կապոյտ, դեղին, ոսկի, նարնջի։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, կազմի եզրերը մաշուած, կապիչներն ընկած:։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Գիրք ժողովածու,
յորում գումարեցեալք գոն պէսպէս իմացուածք բանից պիտանեաց աստուածայնոց եւ արտաքնոց՝ ի լցումն տենչից կարօտելոց, ի շահ անձանց բանասիրաց եւ ի փառս ամենասուրբ Հոգւոյն, որում
վայել է միշտ գոհութիւն եւ երկրպագութիւն, յանվախճան յաւիտեանս։ Գրեցեալ ի վեհափառ
հայրապետութեան տեառն Ղուկասու գերընտիր կաթողիկոսին Ամենայն Հայոց։ Ի թուականիս
մերում ՌՄԼԸ. (1789) եւ ի սեպտեմբեր ամսոյ ԺԵ. (15) ի լուսակերտ եւ ի շնորհատու Աթոռս
Սուրբ Էջմիածին
– 3բ Առ ընթերցողսդ բարեմիտ – Ի
բազում ժամանակս ըղձայի ժուղովել ըստ տկար կարեաց իմոց զբանս զոմանս պիտանիս եւ օգտաւորս
ի գրեանց ոմանց յաստուածայնոց եւ յարտաքնոց, առ ի պատրաստ գոլոյ ի պէտս իմ ի ժամ
հարկաւորութեան, եւ ո՛չ ձեռնհաս լինէի ըստ ըղձիցն իմոց։ Իսկ այժմ շնորհիւ Տեառն եւ
ընդունակ աղօթիւք ձերովք, ահա մատեայ ի ժողովումն այնց յիշեցելոց բանիցն ոմանց պիտանեացն
եւ օգտաւորացն ի լրումն ըղձիցն իմոց բարեաց, որպէս զի յետ վայելման իմոյ վայելեսցեն
բանասէրք եւ զիս յիշեսցեն։ Ուստի, եթէ զօգուտ ինչ գտանիցէք ի սմանէ ըստ պիտոյից ձերոց,
յիշեսջիք ի մաքուր յաղօթս ձեր զհաւաքօղ բանիցս այսց հոգեշահից՝ զսրբազան վեհապետիս
մերոյ յետին սպասաւոր Զաքարիա անիմաստ
սարկաւագս, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի գթութիւնս Տեառն Աստուծոյ, որում գոհութիւն եւ
պաշտօն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։
Ա. 4ա-13բ Ի Սիմէօն սրբազան հայրապետէն մերմէ
մեկնեալ Գիրքս այս, որ կոչի Հինգ առածք
Տե՛ս ձեռ.
1818, 127բ-32բ. ա/4ա-7բ։ բ/7բ-8ա։ գ/8ա-9ա։ դ/9ա-12ա։ ե/12ա-3բ։
Բ. 14ա-6բ
Համառօտ լուծմունք գրոցն Դաւթի,
որ կոչի Գոյից բաժանումն, սոյնոյ Տեառն Սիմէօնի սրբազան հայրապետին Ամենայն Հայոց.
Վասն բաժանման – Ամենայն, որ միանգամ բաժանեալ գոյ յայլոց գոյից։
Գ. 17ա-54բ
[Մեկնութիւն Վերլուծութեանցն Արիստոտէլի,
արարեալ ի Սրբոյ Էջմիածնի միաբան Պետրոս գիտական վարդապետի Նախիջեւանցոյ]
Տե՛ս ձեռ.
1826, 298ա-320ա. Առազդեցութիւն/17աբ։ [Ոտանաւոր] 17բ։ 1/18ա-54բ։ (54բ Գրչից՝ «Այս Լուծմունքս Վերլուծականաց, զորս օրինակեցի աստէն է՛ արարեալ ի Պետրոս պերճիմաստ վարդապետէն Բերդումեան Նախիջեւանցւոյ, որոյ զհոգին լուսաւորեսցէ Փրկիչն մեր Յիսուս. ամէն»): 2-3/չիք։
Դ. 55ա-63ա
Սահմանք ասացեալ ի Դաւթէ փիլիսոփայէ
Տե՛ս ձեռ. 55,
396ա-405ա. ա/55ա։ բ/55ա-6ա։ գ/56ա-63ա։
Ե. 63աբ
[Մեկնութիւն «Ամենայն չար տանջելի»] Ոմանք՝ զչարն անեղ ասացին եւ բնութիւն
ունողացն գրեցին... Վասն այսորիկ հարկ եղեւ իմաստասիրիս Դաւթի, որ ցուցանէ, թէ ոչ է
անեղ... – Ամենայն չար տանջելի, այսինքն՝ չար սատանայ է եւ չարին գործօղքն...
Զ. 64ա-76ա
Սահակայ սուրբ միայնակեցի եւ երանելի
ճգնաւորի Դաւանութիւն ի Սուրբ Երրորդութիւնն եւ ընդդէմ չարափառացն, հարցումն եւ պատասխանի
– Հաւատով խոստովանիմք եւ դաւանեմք, պաշտեմք...
– 76ա-7բ Զսոյն բանիս յօրինողի
յիշատակն է-Զաշխատօղ սորին
զԻսահակ կրօնաւոր, քրտնաջան
երկօք ի ջանս... ԶՍահակ միայնակեացս,
որ զայս աստուածային գանձս պարգեւեաց, որպէս հայր, որ թողուցու ժառանգութիւն որդւոց
իւրոց, յիշեցէ՛ք աստուածասէր ընթերցօղք լի բերանով ի բարին ի Քրիստոս եւ աղօթք
սուրբ նորա ի վերայ ձեզ եւ մեզ հանգիցէ. ամէն։ Այո՛ եղիցի, եղիցի։
– 77բ [Աղօթք դաւանութեան] – Հայր
Սուրբ, Աստուած ճշմարիտ, սրբեա՛ զմիտս իմ...
Է. ա. 78ա-82ա
Ի Բերդումեան հանգուցեալ Պետրոս
վարդապետէն (ի լուսանցս). Ի Նկատմանէն Արիստոտէլի արտահանմունք ինչ բաժանեալ յերկուս
գլուխս, ապացուցական ձեռնարկութեամբ հաւաքաբանական ոճիւ շարակարգեալ առ ի դիւրութիւն
համբակագունից։ Գլուխ առաջին. Յաղագս եօթանց ձայնից, որք ամենայն էից պատկանին – Արիստոտէլ ի բնալսողութիւնս,
այսինքն՝ ի բնաբանութեան զեօթն ձայնս...
բ. 82ա-3բ
Գլուխ երկրորդ. Յաղագս, թէ է Աստուած,
է՛ մի, է՛ ամենակարօղ, է՛ անմարմին,
է՛ անեղ, է՛ անապական եւ Արարիչ – Զայսոսիկ Ստորոգութիւնս Արիստոտէլ այսպէս ցուցանէ
ի Գիրս նկատման...
Ը. 84աբ
Վասն Եզեկիէլի տեսլեանն ի Վարդանայ – Եզեկիէլի
տեսիլն, որ տեսանէր յաշխարհին Քաղդէացւոց...
Թ. 85ա-150բ Համառօտ ժողովածու վասն առ ի պատրաստ
գոլոյ ի պէտս մըտառութեան եւ սերտողութեան բանասիրաց, ո՛չ իմաստնոց
եւ գիտնականաց, այլ նմանեաց իմոց իմաստակաց եւ տգիտաց, տինա, թէ մոռացկոտաց, հաւաքեալ
ի նուաստ Մովսիսէ մեղսամած Ջուղայեցւոյ, ի փառս Աստուծոյ, ի թուին ՌՃԽԴ. (1695)
Տե՛ս ձեռ.
513, 6ա-74ա. ա/85ա-8բ։ բ-է/չիք։ ը/89ա-91բ։ թ/չիք։ ժ/92ա։ ժա/92բ-3բ։ ժբ/93բ-4ա։ ժգ/94ա-5ա։ ժդ/95բ։ ժե/95բ-9ա։ ժզ/99աբ։ ժէ/99բ-101բ։ ժը/101բ-2բ։ ժթ/103աբ։ ի/103բ-7բ։ իա/107բ-8բ։ իբ/108բ-12ա։ իգ/112ա-5բ։ իդ/115բ-7բ։ իե/118ա-24ա։ իզ/124ա-6բ։ իէ/127ա-9բ։ իը/129բ-31բ։ իթ/132աբ։ լ/132բ-5բ։ լա/136աբ։ լբ/137ա։ լգ/137բ-9բ։ լդ/140ա-3ա։ լե/143ա-4բ։ լզ/144բ-6ա։ լէ/146բ-50բ։ Ունի.
ա. 151ա-2ա
Քարոզ վասն ննջեցելոց. Ով մահ, որպէս
դառն է յիշատակ քո – Ասէ իմաստունն Արիստոտէլ, թէ. Վախճան ամենայն...
բ. 152աբ
Բան վասն մխիթարութեան. Սակաւ լա՛ց
ի վերայ մեռելոց եւ ապա մխիթարեա՛ց – Ոչ կամիմք եղբարք, եթէ տգէտք իցէք
վասն ննջեցելոցն...
գ. 153աբ
Բան վասն դժոխոցն – Դժոխքն
է հրեղէն գոյացութիւն...
դ.
154ա-7ա Յաղագս Պատուական
խաչին Քրիստոսի – Բարձրացուցէ՛ք զՏէր Աստուած մեր, գոչէ մարգարէն...
ե. 157ա-61ա
Բան վասն քահանայութեան – Քահանայապետութիւն
է ըստ իմում բանի կարգ սրբազան...
Ժ. 161ա-6բ
Բանք հաւաքեալք յոյժ պիտանիք ի բանիցն
Սողոմօնի – Ոչ ոք կարէ գոլ ագահ ընչից... Արիստոտէլ ասէ, յիրէ վախճանաւորի
առ իրն անվախճան, ոչինչ գոյ համեմատութիւն։
ԺԱ. 167ա-73բ
Խրատ սուրբ հօրն Եւագրեայ անմարմնոյն
ի մարմնի, որ միտ եւ զարդ անապատի կոչի։ Բանք ոգեշահք եւ պիտանիք – Յիշման
Տեառն մերոյ մնալ ի մեզ յարակայ... Բազմութեան հաճոյ լինիլ մի՛ յօժարիր։
Ունի. [Ի բանից իմաստասիրաց]
174ա Արիստոտէլէ
ասացեալ – Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի են... 174աբ Ի Պղատոնէ ասացեալ – Որպէս
յումեմն պահարանում եմք... 174բ-5ա Ի հասարակ փիլիսոփայից ասացեալ – Յիմարագոյն է,
որ ընդ վեհագունին... 175բ յԱմբրոսիոսէ ասացեալ – Որ
անարժանութեամբ առնու զՔրիստոս... 175բ-7բ յՕգոստինոսէ ասացեալ – Աշխարհս
այս է պանդխտութիւն... 177բ-8ա Ի Ջերօնիմոսէ
ասացեալ – Միշտ գործեա՛ ինչ բարի... 178ա-9բ Ի Գրիգորէ ասացեալ – Ով ոք իցէ
ի հաւատացելոց... 179բ-80ա Ի Բեռնարտոսէ
ասացեալ – Առաքինութիւնն աշխատութեամբ խնդրի... 180աբ Ի Սենեքայ ասացեալ (ի լուսանցս) –
Սկիզբն փրկութեան է ճանաչումն...։ 180բ-1ա Ի Թուլիոսէ ասացեալ –Հեշտութիւնն շիջուցանէ
զամենայն լոյս...։ 181ա յԻզիդորոսէ ասացեալ – Որ
գահերիցութեան ցանկայ...
ԺԲ. 181բ-97ա
Վկայութիւնք ի գրոց սրբոյն Դիոնէսիոսի,
իսկ ըն[դ] լուսանց թղթոցս այսոցիկ գոն Բ. (2) տառքս այսք՝ Բեն եւ Մեն, որոց Բենն ցուցանէ,
թէ Բանս այս, որ հանդէպ իմ եդեալ է, է՛ ի բնաբանէն, ե[ւ] Մենն՝ թէ Բանս այս է ի մեկնչէն – Հայրենաւանդ
լուսափայլութիւն, որպէս հասանելի է մեզ...
ԺԳ. 197բ-201ա
ՅԱռորս գրոց ժողովեալ ի բանից սրբոյն
Գրիգորի Աստուածաբանին – Զինչ է իմաստասիրելի եւ յորքա՞ն...
ԺԴ. 201ա-2ա
Սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչի ասացեալ – Եւ
արդ, Տէր բարերար, որ եկիր եւ խոնարհեցար...
ԺԵ.
202բ-6ա Բանք ժողովածու
յԱւետարանի մեկնութենէն Մատթէոսի ի սրբոյն Ներսէսի Կլայեցւոյ Երկիրն ինքնին բերէ
զպտուղն՝ նախ զխոտն եւ ապա- – Երկիրն նախ բուսուցանէ զխոտն...
ԺԶ.
206բ-10բ Յօհաննու վարդապետի
Ծործորեցւոյ յարարեալ Մեկնութենէն Մատթէոսի աւետարանչին եղեւ ժողովեալ – Որ կամիցի
առնուլ զշապիկս, թող ի նա եւ զբաճկոն քո, [մեկնութ.] Այսինքն՝ եթէ ոք զներքին խորհուրդս...
ԺԷ. 211ա-4բ Մեկնութիւն այլաբանութեամբ տեսլեանն
Եսայեայ Զ. (6) գլուխ Բ. (2) համար – Եւ կային, ասէ, շուրջ սերովբէք սաւառնացեալ...
ԺԸ. 215ա-8ա
[Եսայեայ վարդապետի... ձեռ.
2187, 234բ] Յաղագս ձեռնադրութեան
քահանայից եւ սարկաւագաց ժողովածու – Սկիզբն ամենայն բարեաց է անժամանակն Աստուած...
ԺԹ. 218ա-27բ
Համեղաբան եւ քաղցրաճաշակ Մեկնութիւն
Տերունական աղօթիցն, զորս ուսոյց սրբազան առաքելոցն, ասել. Հայր մեր, որ յերկինսդ
ես, այլովքն հանդերձ ի Յովհաննու Ծործորեցւոյ եւ ի Ներսէս Լամբրոնացւոյ մեկնեալ գեղեցկապէս
– Զիա՞րդ վաղվաղակի զարթուցանէ զլսօղսն...
Ի. 227բ-8ա
Ի Ներսէս հայրապետէն Կլայեցւոյ արարեալ
զայս ոտանաւոր Հայր մերս – Արդ, ըզբնութեամբ
քո Հայրն յերկին, / Զոր մեզ ետուր շնորհիւ քոյին...
ԻԱ. 228բ-42ա
[Նախերգանք քարոզից]
ա.
228բ-34բ Նախերգանք քարոզի
յոյժ գեղեցիկ եւ պիտանի, նաեւ վայելուչ – Երանելի բնութիւնն եւ աննախանձ
բարերարութիւնն...
բ. 234բ-6բ
Նախերգան Փոխմանն Աստուածածնին
– Զնախատեսութիւն աստուածաբան աւետարանչիս եւ սիրելի աշակերտի...
գ. 236բ-7բ
Երանելոյն Եփրեմի Խուրին Ասորոյ
ասացեալ – Ի շաւիղս փառաց քոց, Տէ՛ր, ընթանան միտք իմ...
դ. 237բ
Յակոբայ ասացեալ Վասն քանքարաց ի
Մեծի երեքշաբաթին – Ի սկիզբն ճառի իմոյ առ քեզ կարդամ Հայր ողորմած...
ե. 237բ-8ա Մեծի Յարութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ, յԱռաքել վարդապետէ – Իմաստութիւն Հօր՝ Որդի, տու՛ր զզօրութիւն մտաց իմոց...
զ. 238բ-41ա
Առաջաբանութիւն վարդապետական քարոզի,
որ պատշաճի ասել ի վերայ բազում բնաբանի – Զաստուածային
անեղ բնութիւնն միայն բարի ասաց գոլ...
է.
241ա-2ա Նախերգան քարոզի
յոյժ գեղեցիկ եւ պիտանի – Որք միշտ զբաղձանս ունին առ ունակութիւնս բանի...
ԻԲ.
242ա-7ա Համեմատութիւն
Հնոյն առ Նորս, արարեալ ի սրբոյն Վանականայ վարդապետի – Արեգակն՝
Աւետարան։ Երկինք՝ եկեղեցի։
ԻԳ. 247բ-58ա
Գիր[ք] վասն հաւատոյ խոստովանութեան
Հայաստանեայց եկեղեցւոյ, գրեալ ի Ներսէս Հայոց կաթուղիկոսէ, յեղբօրէ Գրիգորի Վկայասիրի,
ի խնդրոյ գերապատիւ փեսային ինքնակալ թագաւորին Հոռոմոց՝ Ալէքսիոսի։ Յորժամ ել
յարեւելս եւ էր ի Մամեստեա մայրաքաղաք Կիւլիկեցւոց՝ անտանօր հետեւելով եւ նորին
կոչմամբ, ի թուին Հայոց ՈԺԴ. (1165)
– Բանիւք դուզնաքեայ իմն խօսելով ի լսելիս խոհեմագունիդ...
ԻԴ. 258բ-69բ
Նշանակ յԵզեկիէլի է – Նշանակ
յԵզեկիէլի ասէ, այսինքն` թէ. Ոչ ըստ կարգի...
ԻԵ. 270ա-2ա Յաղագս պատուոյ կիւրակէի եւ առ նա
զգուշութեանն խրատ – Սիրելիք իմ, պարտ է զգուշանալ խորհրդական միաշաբաթոջն...
ԻԶ. 272ա-3ա
Սուրբ եւ հոգելից վարդապետին Գէորգեայ
Սկեւռացւոյ ի Խրատ վանականաց, ի խնդրոյ Ստեփան[նոսի] – Ի հասարակաց աղօթքն
արթուն եւ անզբաղ մտօք...
ԻԷ. [Մնացորդք գրոցն Եւագրեայ եւ թուղթք]
Տե՛ս ձեռ.
1735, 299ա-322բ. 1/273բ։ 2/274աբ։ 3/274բ-5ա։ 4/275ա-7բ։ 5/277բ-88բ: ա-է/չիք։ ը/277բ-8ա։ թ/278ա։ ժ-ժա/չիք։ ժբ/279բ։ ժգ/279բ-80ա։ ժդ/280ա։ ժե/280ա։ ժզ/չիք։ ժէ/278աբ։ ժը/278բ-9ա։ ժթ/280բ։ ի/279ա։ իա/279բ։ իբ/280բ-1բ։ իգ/282աբ։ իդ/282բ-3բ։ իե/283բ-4ա։ իզ/284ա-5ա։ իէ/285ա-6ա։ իը/286ա-7ա։ իթ/287աբ։ լ/288աբ։
ԻԸ.
288բ-91բ Յաղագս, թէ ո՞յք
են, որք արարին զմեկնութիւնս եւ զքաղուածոյս Աստուածաշունչ եւ արտաքին գրոց – Հարց.
Ո՞վ ոք են արարեալ զլուծմունս եւ զքաղուածոյս...
ԻԹ. 291բ-3ա
Պատմագիրք Հայոց –Պատմութիւնք
սրբոց առաքելոցն, որք ի Հայս կատարեցան...
Լ.
293ա-4բ Այլ եւս գոն Պատմագիրք
թարգմանեալք, որք են այսոքիկ – Յովսեփոս ի յունաց լեզուէ թարգմանեալ եղեւ...
ԼԱ. 294բ-5ա
Թուականք համառօտ – Ադամայ
ելանելոյն ի Դրախտէն մինչեւ ի փոխումն...
ԼԲ.
295բ-6բ Թիւք եւ ամք ժամանակաց
սրբոց վարդապետաց, սկսեալ յամի Տեառն ԽԱ. (41) – Սուրբն Մատթէոս
գրեաց զԱւետարանն յամի Տեառն ԽԱ. (41)...
ԼԳ. 296բ-7ա
Վասն անուանցն, որք պատկանին Աստուծոյ
մերոյ – Եւ գիտելի է, զի ասէ Դիոնէսիոս...
ԼԴ.
297ա-8ա Ընդդէմ այնոցիկ,
որք լուծանեն զպահս ձկամբ եւ ձիթով եւ գինեաւ եւ այլ հրաժարեցուցեալ կերակրօք – Որք զայնպիսիսն
գործեն, բարուրս դնեն ասելով...
ԼԵ. 298աբ
Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն եւ
կանգնեաց ի նմա սիւնս եօթն եւ այլն – Արդ զի՞նչ է իմաստասէրն եւ զի՞նչ
իմաստակն...
ԼԶ. 298բ-9ա
Վասն զղջման – Հաւալասանն
ի յանապատ տեղիս բնակէ...
ԼԷ. 299ա-300ա
Վասն երից տիեզերագումար սուրբ ժողովոցն
– Առաջին ժողովն ի Նիկիայ...
ԼԸ. 300ա-1բ
Յաղագս այլ ժողովոցն, որք զկնի երից
սուրբ ժողովոցն եղեն – Չորրորդ ժողովն զկնի ԺԸ. (18) ամի եղեւ յԵփեսոս...
ԼԹ.
301բ-3ա Յաղագս ժողովոցն,
որք եղեն ի Հայս յԱթոռ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին – Առաջին ժողովն
եղեւ ի Շահապիւան։
Խ. 303ա-8ա
Քրիստոս, զեկեղեցական աստիճանս
որպես եցոյց եւ յորու՞մ տեղւոջ, իմասցու՛ք – Ի ժամ մկրտութեանն
եցոյց զքրիստոնէութեանս խորհուրդ...
ԽԱ.
308ա-10բ [Համադրութիւն
թուականաց] – Թիւն Փրկչին ՌԷՃՁԹ. (1789)...
ԽԲ. [Յաղագս ազգականութեան]
1. 311ա-4բ
[Կանոնք վասն ամուսնութեան, արարեալ
տեառն Ներսէսի Հայոց կաթողիկոսի] – Աստիճանք հաւատոցս եւ օրինացս այս է...
2. 314բ-5բ
Սրբոյն Գրիգորի Տաթեւացւոյ արարեալ
վասն ազգականութեան հարցումն – Ո՞րն է Է. (7) ազգն, զոր եօթն պորտ կոչեմք...
3. 316ա-22բ
Ի խնդրոյ Թօմայի վարդապետի հրեշտակաբնակ
սուրբ ուխտիս Մեծոփայ վանից եւ ծառայաբար կատարեալ Յակոբ վարդապետի Ղրիմեցւոյ, աշակերտի
Գէորգեայ վարդապետի Եզնկացւոյ. Յաղագս ազգաբանութեան բաժանմանց – Գիտելի
է, զի ազգականութիւն տարորոշեալ անձանցն է...
4. 323ա-4բ
Յաղագս պսակի ամուսնացելոց, Յակոբ
վարդապետի Ղրիմեցւոյ արարեալ – Գիտելի է, զի կանոն է այնոցիկ, որք սրբութեամբ սնանին... Եւ
Քրիստոսի՝ յուսոյն մերոյ փառ[ս] յաւիտեանս. [ամէն]։
– 325ա-7ա Ցանկ գլխաւոր
բանիցն ի Ժողովածու գիրքս այս գրեցելոց – Լուծմունք Հինգ
առածիցն Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի...
Վախճան Ցանկի սրբոյ մատենիս։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
327բ Յիշատակարան Ժողովածու
գրքոյս – Փառք, պատիւ, գոհութիւն եւ երկրպագութիւն վերընծայեսցի ամենասրբոց
Երրորդութեանն եւ միոյ տէրութեանն Աստուծոյ Հօրն ամենակալի, Որդւոյն միածնի եւ Սուրբ
Հոգւոյն ճշմարտի, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս: Որ յաջողեաց յաւարտ հասանիլ գրուածոց
ի սոյն մատենիս ի զանազան գրեանց ժողովեցելոց ի պէտս բանասիրաց եղբարց։ Եւ եղեւ
աւարտ սորին ի թուականութեանս Հայոց 1239 (1790) ի լուսակերտ եւ ի շնորհատու Աթոռս Սուրբ Էջմիածին, ի տասներրորդում ամի հայրապետութեան
տեառն Ղուկասու աստուածարեալ
եւ երջանիկ կաթողիկոսին Ամենայն Հայոց ի ձեռն նոյնոյ սրբազան վեհապետին ի յետին սպասաւոր
Զաքարիա ապիմաստ սարկաւագիս։
Արդ, որք հանդիպիցիք այսմ հոգեշահ մատենիս եւ ընթերցեալ օգտիցիք
ինչ ի սմանէ՝ խնդրի ի պատուականութենէ ձերմէ յիշել ի Տէր զնուաստ` Զաքարիա սարկաւագս գծօղ
սորին եւ զհոգեւոր եւ մարմնաւոր ծնօղսն իմ եւ զհզօրեղբայրն իմ` զգրագիր հանգուցեալ
Երեմիա եպիսկոպոսն եւ
զեղբայրն իմ` զնօտար Յարութիւնն եւ զայլ
ամենայն իմայինս՝ զկենդանիս եւ զննջեցեալս: Եւ որք յիշէքդ, եղիջիք յիշեալք ի Քրիստոսէ
ի միւսանգամ գալստեանն նորա, յանճառ ողորմութիւնս եւ ի գթութիւնս նորին. ամէն։
202ա Յընթերցողացդ եւ զօգուտ ինչ գտանողացդ ի սմանէ խնդրեմ յիշել
ի մաքուր եւ յընդունական յաղօթս ձեր, զոր առ Աստուած մատուցանէք` զԶաքարիա ապիմաստ սարկաւագս,
զեղբօրորդի` Երեմիա պետին,
զժողովօղ բանիցս այսց ոգեշահից, որ եւ յիշօղքդ յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ ի միւսանգամ
գալստեանն նորա. ամէն (նման՝ 77բ, 83բ, 197ա, 228ա, 269բ)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
329ա Ես` Զաքարիայս սարկաւագ
եղէ ի ՌՄԼԴ. (1785) թուոջն եւ ի մարտի Ը. (8)։ Աբեղայ եղէ ի ՌՄԽ. (1791) թուոջն եւ ի մարտի
Բ. (2)։ Վարդապետ եղէ ի ՌՄԽԱ. (1792) թուոջն եւ ի յունվարի ԺԳ. (13)։ Նուէիրակի հետ
գնացի ի Մեծն Պօլիս ի ՌՄԽԳ.
(1794) եւ ի նոյեմբերի Է. (7)։ Եպիսկոպոս եղէ ի Դանիէլ սրբազանէն ի ՌՄԾԶ. (1807) եւ ի
սեպտեմբերի Ա. (1)։ Նուիրակ գնացի ի Խօյ ի նոյն սրբազանէն ի նոյն թուոյ ի նոյեմբեր Ե. (5)։
329բ Հռիփսիմէյին դուստր առաջին
ծնունդ, զոր Մնացական որդի
արասցէ Տէր ի ՌՄԿԱ. (1812) թուին եւ ի նոյեմբերի Է. (7), օրն Ե.շաբաթ (5), լուսնոյ
15 աւուրն։ Նունի աղջկանն
ծնունդ արու զաւակ ի ՌՄԿԱ. (1812) եւ ի դեկտեմբերի Ժ. (10), օրն Գ.շաբաթ (3)։
329ա Վերստին գնացի ի նոյն վիճակն ի Եփրեմ սրբազանէն ի ՌՄԿԲ. (1813), ի նոյեմբերի
ԻԵ (25)։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 329բ Մովսէս։
ՆՇՈՒՄ` 1ա «ՌՄԼԹ –
1790, Մ[եսրոպ] եպսիսկոպոս»:
2221
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
72. չգրուած՝ 36բ, 62ա-3ա, 64ա-71ա։ ՊՐԱԿ՝ 1-6x12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «A» լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,8x15,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (17x11,5):
ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 23: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր, կազմի եզրերը` մաշուած, մէջքը պատռուած, Բ. կազմաստառը ցեցակեր։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս ձեռ. 2212, 124ա-324բ. Յռջբ./չիք։ ա/1ա-4բ։ բ-գ/չիք։ դ/4բ-7ա։ ե/չիք։ զ/7ա-10բ։ է-ժ/չիք։ ժա/10բ-3ա։ ժբ/չիք։ ժգ/13բ-7ա։ ժդ-լթ/չիք։ խ/17ա-22ա։ խա/22ա-7ա։ խբ-խթ/չիք։ ծ/27ա-31բ։ ծա/31բ-4ա։ ծբ-հբ/չիք։ հգ/57բ-61բ։ հդ-հզ/չիք։ հէ/54ա-7բ։ հը-ղգ/չիք։ ղդ/51ա-4ա։ ղե-ղզ/չիք։ ղէ/48ա-51ա։ ղը/չիք։ ղթ/34ա-36ա։ ճ/40ա-2ա: ճա/42ա-3ա։ ճբ/43ա-4ա։ ճգ/չիք։ ճդ/44բ-6ա։ ճե/չիք։ ճզ/46ա-8ա։ Ցանկ/չիք։ Խառը դասաւորութեամբ: Ունի.
– 37ա-40ա Նորին Սիմէօնի
քարոզ ասացեալ վասն Սրբոյ Էջմիածնի – Դարձեալ զինչ ելիք տեսանել կամ իմանալ
զմայրս մեր Սուրբ Էջմիածին...
Բ. Յաւելագրութիւնք, ԺԸ-ԺԹ. դդ.
1. 71բ
[Դեղագիր] – Աչքն
ջուր իջանելն վարթարաֆ անէ, դարձեալ շաղկամն եփես ուտես. խիստ շահ է աչաց, որ լուս կուտ[ա]յ (այսքանը)։
2. 71բ-2ա
[Ընթերցուածք ի Սուրբ Գրոց] – Փարիսեցին
կայր մեկուսի յաղօթս...
Ղուկ. ԺԸ. 11, Հռոմ. Ը. 31, Եսայ. Խ. 6, Սաղ. Է. 18, 16, եւ այլն։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Ա. կազմաստառ`
Արդ անկեալ զքել..., արարի։ 36ա Եթէ կամիս զիս տիրել, / Նախ զի պարտիս հետեւել։
10ա, 63բ աբ Այսօր ցընձայ եկեղեցի
դրախտն Աստուած դուք, որմէ տվաւ մեզ դուկն անմահ դարձ...։ Սահակ վարդապետ Կողբացի (ջնջուած),
72բ Գծեալն ի սայ լեալ է գրչաւ, / Գրեալն ի գիծսն լեալ է բրչաւ։
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` Բ. կազմաստառ`
Այծ:
ՆՇՈՒՄ` Ա. կազմաստառին փակցուած թղթին` «ԺԸ. Մ[եսրոպ] եպս.»:
2222
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՄԺԵ. (Ա)., ՌՄԾԶ. (Բ). – 1766, 1807 |
ԳՐԻՉ՝ Յովսէփ աբղյ. (4ա-21բ, 75ա-93բ,
110աբ, 113ա-117ա), Գրիգոր Սիւնեցի (30ա-48ա), Անանուն ա.
(22ա-26ա), Անանուն բ. (49ա-74ա), Անանուն
գ. (117բ-121ա, 122ա, 148ա-149բ): ՍՏԱՑՈՂ՝ Յովսէփ եպս.։
ԹԵՐԹ` 151, չգրուած` 1բ-3բ, 4բ, 24բ, 26բ-9բ, 48բ, 74բ, 89բ, 94ա-109բ, 111ա-2բ, 121բ, 122բ-47բ, 148բ, 150ա-1բ։ ՊՐԱԿ` 1-11x12 (Ա, ԺԱ 16, Գ 20, Ե, Ժ 14, Ը 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «GAVIAG», «A FAVGERE VANAN», «VAN LANGV GDOC, M 48» եւ թագանման
լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (երկսիւն 49ա-74ա) ((Ա) 16,2x12,2, (Բ)
14x12, (Գ) 17,7x12,2,
(Դ) 15x11,5): ԳԻՐ` տարբեր (նոտրգիր 1ա-74ա, 110աբ, 113ա-7բ, 122ա, 148ա-9բ, բոլորգիր՝ 75ա-93բ, շղագիր՝ 117բ-21ա)։ ՏՈՂ՝ 28։ ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն դրոշմազարդ կաշի, աստառը՝ թուղթ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա), թուղթ (վերջից)։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Խորան՝ 4ա։ Ճակատազարդ՝ 49ա։ Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` կապոյտ, կարմիր, շագանակագոյն:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած (49ա-74), խոնաւութեան հետքեր, թանաքի ճապաղում՝ 75ա, 123ա, տեղ-տեղ զանազան բծեր, կազմի կաշին ցեցակեր, եզրերը կտրտուած, միջուկը չիք:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. Գիրք քարոզից,
ժողովեցեալ ի Գրոց աստուածայնոց եւ ի լուսաւոր բանից սուրբ վարդապետաց, աշխատասիրութեամբ
տեառն Սիմէօնի գիտնական կաթուղիկոսին եւ ծայրագոյն պատրիարգին Ամենայն Հայոց եւ Սրբոյ քրիստոսահիմն
եւ լուսահեղոյս Աթոռոյս Էջմիածնի, ի վարդապետութեան եւ ի նուիրակութեան իւրում,
ի փառս Աստուծոյ եւ ի յօգուտ մանկանց եկեղեցւոյ
[Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս ձեռ.
2212, 124ա-324բ.
Յռջբն./5աբ։ ա-թ/չիք։ ժ/6ա-8բ։ ժա/8բ-10բ, 113ա-7ա (կրկն.)։ ժբ/10բ-3ա։ ժգ-ժը/չիք։ ժթ/17ա-20ա։ ի-հը/չիք։ հթ/122ա։ Միայն սկ. «Սովորութիւն է աշխարհի... ի յիմարութիւն եւ ի նախատինս»։ ձ-ղը/չիք։ ղթ/13բ-4բ։ ճ/չիք։ ճա/14բ-5բ։ ճբ/15բ-6բ։ ճգ-ճե/չիք։ ճզ/20բ-1բ։ Ցանկ/չիք:
Բ. 22ա-4ա
Քարոզ վասն երկնային զօրացն անմարմնոց
– [Ի]սկական էութիւն եւ գերաբուն աստուածութիւնն...
Գ. 25ա-6ա
[Աղերս առ հրեշտակսն] – Ով անարատ
պարզ հայելիք եւ վըճիտք
/ Յամէն դիմաց սուրբ լուսափայլ մարգարիտք...
Դ. ա. 30ա-6բ
[Առաքելի Սիւնեցւոյ. ձեռ. 662, 294ա] Քարոզ Ծննդեան ի բանն Յօհաննու. Բանն
մարմին եղեւ... – Արդ, ի չորից աւետարանչացն պատուականագոյն...
բ. 36բ-43բ
Տեառն Առաքելի Սիւնեաց եպիսկոպոսի
եւ հոգենորոգ վարժապետի Քարոզ Ծննդեան, ի բանն Սողոմոնի ի յԵրգոց թխթոյն ի դէմս Աստուածածին Կուսին
այսպէս. Սրտացուցեր զմեզ քոյր իմ – Խանդաղատմունք սիրոյ երկնայնոցն, զոր ետ Աստուած...
գ. 43բ-8ա
Քարոզ [Առաքելի Սիւնեցւոյ ձեռ. 3527, 20ա]
ի բան սրբոյ աւետարանչին Մա[տ]թէոսի, որ ասէ. Եւ ահա շարժումն մեծ եղեւ... – Հիացեալ
ընդ անհասութեան դատաստանացն Աստուծոյ...
Ե. ա. 49ա-59բ
Ներբողեան Զաքարիայի Հայոց կաթուղիկոսի
ասացեալ ի Յարութեանն Քրիստոսի – [Ն]որ երկին եւ նոր երկիր. Այսօր յերկրի հաստատեցաւ...
բ. 59բ-68ա
Ի Մեծի աւուր շաբաթուն Թաղմանն Տեառն
մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, երանելւոյն Զաքարիայի Հայոց կաթուղիկոսի ասացեալ – Յերեկեան
ի գնացելումն աւուրն...
Զ. 68ա-74ա
Սրբոյն Եպիփանու Կիպրացւոյ եպիսկոպոսի
[Ստեփաննոսի Սիւնեցւոյ, ձեռ. 2042, 304բ] Գովեստ ի սուրբ Աստուածածինն եւ ի միշտ կոյսն
Մարիամ – Ջահաւորեալ աստուածային ճառագայթս...
Է. 75ա-89ա
Բանք ի նախատօնս Ճրագալուցի Աստուածայայտնութեան
եւ պատճառ տօնին զկանխաճառութենէ մարգարէիցն եւ խորհուրդ զտօնէ Աւետեաց սրբոյ Կուսին,
եւ յսկիզբն առնելոյ զտօնս ի գիշերի եւ պ[ա]տճառ իննօրեայ տօնախմբութեանցն եւ մեկնութիւն
խորհրդաբար ժամակարգութեանց, համառօտեալ ի սրբոց վարդապետացն... Տէր Աստուած մեր երեւեցաւ
մեզ... – Սկիզբն, հիմն եւ արմատ ամենայն տօնից...
Ը. 90ա-3բ
Հուրն ասէ ըն[տ]րեսցէ – Քանզի
հրով յայտնելոց է Դատաւորն...
Թ. 110աբ
[Գրիգորի Տաթեւացւոյ. Ձմեռան ԿԹ.]
Վասն խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան – Զսրբութիւն աղտեղութեան ոչ միայն
ի կենդանի մարդս... եւ ապա այլ բարեգործութիւնքն։
Ժ. 117բ-9ա
Քրիստոսի արեամբ գնեցեալ աստուածահրաւէր
ժողովրդականացդ... – Հոգէընկալ աստուածախօս եւ արարածապատում մարգարէն Մօվսէս...
ԺԱ. 119ա-21ա
Նախերգանք քարոզի. Աստուածագումար
եւ երջանիկ հարցդ սրբոց եւ մաքրափայլ քահանայիցդ դասուց եւ համօրէն ժողովրդականացդ
խմբից յայտարարութիւն եղիցի։ Քարոզ վասն մահուան ի բան մարգարէին Դաւթի, որ ասէ.
Վասն զի ո՞վ է մարդ... – Ի յարարչական
հրամանէն Աստուծոյ սահման եդաւ...
ԺԲ. 148ա
[Օրհնութիւն] – Օրհնութիւն
Հօր, պահպանութիւն Որդւոյ եւ նախախնամութիւն ամենազօր Սուրբ Հոգւոյն...
ԺԳ. 149աբ
[Քարոզ ի բան] – Ը. երորդ
(8)՝ ողջոյն է Աւետեաց եւ շնորհաց... եւ ընդ ձեզ եղիցի մինչեւ յաւիտեանս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 4ա Մեծատենչ
ըղձիւ արտագրեցեալ եւ օրինակեցեալ ի բուն հեղինակէն, կարի զգուշութեամբ ի Յովսեփայ անպիտան աբեղայէ
եւ յետնորդ ծառայէ գերերջանիկ սոյն վեհիս, յամի կենարարին 1766 եւ ի [Հ]այոցս
1215 նոյեմբերի մետասանին, ի գերազարդ եւ ի լուսանկար Աթոռս Սուրբ Էջմիածին։
16բ Զներգեւեալ
ոգի` Յովսէփ անուն
իբրու աբեղայս ի շահիլդ եւ ի յօգտիլդ ի սմանէ յիշեա՛ կրկնակի ծնողօքս եւ յիշօղդ եւ
յիշեցեալքս ի Մեծի աւուրն ի յողորմութիւնս եւ ի գթութիւնս Քրիստոսի յիշեալ լիցուք.
ամէն։
2. 48ա
Որպէս ուրախութիւն է նաւելոցն ի նաւահանգիս[տ]ն, այնպէս եւ գրչին վե[ր]ջին կէտն,
զոր տացէ Տէր, բարի վայելումն` Յովսէփ գերզգօն
եպիսկոպոսին ի ՌՄԾԶ. (1807) թվոջ Հայազնէիցս
եւ փետրվարի
ելն, ի Սուրբ գահն Աստուածաիջի Սրբոյ Էջմիածնի, ձեռամբ
Սիւնեցի սուտ գրչի Գրիգոր աբեղայի շեշտ
գրչի։
3. 89ա
Ի շնորհս լուսափայլ տնօրէնութեանց քո պարգեւեա՛ Քրիստոս Աստուած մեր, զխաղաղութիւն
ամենայն աշխարհի եւ զհաստատութիւն սուրբ եկեղեցւոյ: Եւ շնորհեա՛ սիրով ստացողի
սուրբ գրոցս եւ յուսով ընթերցողի շնորհազարդ տառիցս եւ հաւատով ունկնդնողի երկնափայլ
խորհրդոցս մեղաց թողութիւն եւ յոյս կենացն յաւիտենից. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա Պարծանք
սրբութեան կաթուղիկէ եկեղեցւոյ են ամենայն գործք Քրիստոսի, առաւել պարծանք պարծանաց
Խաչն, որոյ խորհուրդն հրաշապատում ի սրբոյ շաբաթովն, կարգաւ խորհրդածէ եկեղեցի սուրբ.
Առ, որ ի յերեկոյեան ի գնացելոմն աւուր
զհրաշափառ. Պարծանք սուրբ իկ. (այսպէս)։ Իսկ մետասան աշարկերտ[ք] գնացին ի Գալիլեայ ի (Մտթ.
ԻԸ 16)։ Այսօր անճառ լոյն լոյսոյն ծագումն ի փրվ (այսպէս) փրկութեան մեր կատարումն
(Ի Ժամագրոց. տպ., Վաղարշապատ, 1902, էջ 49)։ Պարծանք սրբութեան կաթուղիկէ, Յովսէփս գրեցի, ասկ Աստուած,
թէ որ, վասն գրչաց փորձութեան, սովորութիւն է աշխարհի, յորժամ թագաւոր ոք յաղթէ:
135բ Պհպնկ Աբ զանազան տառեր:
ՆՇՈՒՄ ` 1ա «ՌՄԺԵ – 1766, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2223
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ` 183+1 (կրկն.՝ 58). չգրուած` 1բ-3բ, 154բ-7բ, 175ա-83բ։ ՊՐԱԿ` 1x3+Ա-ԺԶx12
(Ա, Բ, Գ, Ե 8, Զ 10) +1x7։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «GAVING»,
«AF AVHERE» եւ թագաձեւ լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,2x16,2:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16,2x11,1)։ ԳԻՐ` նոտրգիր։ ՏՈՂ` 30: ԿԱԶՄ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` ստուարաթուղթ, աստառը թուղթ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 4ա։ Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. կազմի եզրերը մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-154ա [Ճառընտիր]
Տե՛ս ձեռ.
2081, 1ա-189բ. 1/4ա-7բ։ 2/7բ-11բ։ 3/12ա-16ա։ 4/16ա-8բ։ 5/19ա-22բ։ 6/23ա-6բ։ 7/27ա-9ա։ 8/29բ-2բ։ 9/32բ-7ա։ 10/37ա-41ա։ 11/41ա-44բ։ 12/44բ-8ա։ 13/48ա-51ա։ 14/51ա-3բ։ 15/53բ-6բ։ 16/56բ-8ա։ 17/58բ-60բ։ 18/60բ-3բ։ 19/63բ-6բ։ 20/66բ-70բ։ 21/70բ-4ա։ 22/74բ-8ա։ 23/78աբ։ 24/78բ-80ա։ 25/80ա-2ա։ 26/82ա-90ա։ 27/90բ-7ա։ 28/97բ-103ա։ 29/103ա-4բ։ 30/105ա-6բ։ 31/106բ-8բ։ 32/108բ-10ա։ 33/110ա-1ա։ 34/111բ-2ա։ 35/112ա-3ա։ 36/113բ-5ա։ 37/115բ-7բ։ 38/117բ-9բ։ 39/120ա-2բ։ 40/123բ-7ա։ 41/127ա-9բ։ 42/129բ-32բ։ 43/132բ-5բ։ 44/136ա-7բ։ 45/138ա-9բ։ 46/140ա-1ա։ 47/141բ-6ա։ 48/146ա-9ա։ 49/149ա-54ա։ Ցանկ/չիք:
Բ. [Քարոզք]
1. 158ա-63ա
Քարոզ բարւոյ խոկացողութեան, ի բանն
իմ[ա]ստնոյն ուր ասի ի գիրս Էկլէսիաստիկէիցն 14. Գլուխ եւ 12 համ[ա]ր. Յիշեա՛, զի
մահն ոչ յամեսցի եւ 17 համարն, թէ. Յառաջ
քան զելն քոյ... – Եկեսցուք այժմ քննեսցուք զվերոյասացեալս, բան իմաստնոյն...
2. 163բ-7բ
Քարոզ Խաչի ի բանն Մօսէսի, որ ասէ ի Գիրս Ծննդոց ի բերանոյ
նահապետին Յակոբայ. եւ ետես տեսիլ. Եւ ահա սանդուխտ հասեալ յերկրի...
– Տեսցուք այժմ, թէ զինչ էր տեսիլն այն եւ կամ զինչ էր..
3. 168ա-74բ
Քարոզ եւ կտակ յաղագս Մեծի ուրբաթուն
ի բանն մարգարէին Դաւթի, որ ասէ ի միում Սաղմոսոջ, թէ. Պակասեցան ի ցաւոց կեանք իմ...
– Եկեսցուք յայժմ մեք թմրեալքս ի յուշս մեր եւ նկատեսցուք... եւ կամ զորն սփոփեցից,
ի խաչէն կախեալն եւ թէ պատուանդանին անկեալն։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
18բ Տէ՛ր Յիսուս, տո՛ւր իմաստութիւն եւ հանճար ընթերցողաց եւ
գծողաց սորին. ամէն։
26բ Քրիստո՛ս Որդի Աստուծոյ, տո՛ւր մեզ զքո ողորմութիւնդ եւ
շնորհեա՛ մեզ թողութիւն, զի յուսամք ի քո մարդասիրութեանդ. յոյժ աշխատեցայ։
37ա Ով սուրբ դասք քահանայից. աղաչեմ զձեզ, յորժամ կարդայք
զհոգէշահ խրատս զայս, որ է ըղձալի իմաստնոց եւ ընդունելի հաւատացելոց, տերութեամբ եւ
կարողութեամբն Աստուծոյ առ ի կատարել եւ խրատել եւ զիս` զմեղսամած գրիչս, յիշման ձերոյ
արժանի վարկանիջիք միով Հայր մեր:
167բ Եւս առաւել գծողի գրոյս ողորմեսցի ի միւսանգամ գալստեանն.
ամէն։
ՆՇՈՒՄ` Ա կազմաստառին փակցուած թղթի վրայ`
«ԺԷ. Մ[եսրոպ] եպիսկոպոս»:
2224
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՄԻ. – 1771 |
ԳՐԻՉ՝ Պետրոս կրօնաւոր։
ԹԵՐԹ` 331. չգրուած` 1ա-2բ, 194բ-5բ, 204ա-59բ, 266բ-8բ, 285ա-9բ, 291բ, 298բ-331ա։ ՊՐԱԿ` 1x3+Ա-ԻԷx12 (ԺԶ 13, ԻԵ 14) +1x1։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «A FAVGERE VANAN», «GAVIAG», «VAN LANGV GDOC, M 48» եւ թագաձեւ
լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,8x16,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (203բ միասիւն) (16,8x12,1–16,2x12,3)։ ԳԻՐ` նոտրգիր (յաւելագրողի՝ 196ա-203բ)։ ՏՈՂ` 29-30: ԿԱԶՄ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Աւետումն՝ 3բ։ Ճակատազարդ՝ 4ա։ Զարդագիր՝ թռչնագիր։ Գոյներ՝ կարմիր, մանուշակագոյն, սեւ։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, կազմի եզրերը մաշուած, մէջքը ցեցակեր։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա Գիրք, որ կոչի
Քարոզ, այսինքն՝ Լուսնացոյց հոգւոց, հաւաքեցեալ ի յումեմնէ բանասիրէ, անվարձ վաստակողէ,
լոկ անուամբ Պետրոս կերպարանեալ կրօնաւորէ. ի հնոց եւ ի նորոց գրոց սրբազնից
վարդապետաց։ Ի հայրապետութեան Սրբոյ գերագահ Աթոռոյն Էջմիածնի տեառն Սիմէօնի յօգնիմաստ
եւ աշխատասէր կաթուղիկոսի Ամենայն Հայոց Երեւանեցւոյ։ Եւ ի պատրիարգութեանն Սրբոյ Երուսաղէմի եւ Կոստանդինուպօլսի
տեառն Պօղոսի եւ Գրիգորի երջանիկ վարդապետացն, ի թուականութեանս Հայոց ՌՄԻ.ին
(1771), մարտի ամսոյ ԺԴ. (14) ընդ հովանեաւ շնորհաբաշխ Աթոռոյն Սրբոյ Էջմիածնի
1. 4ա-5ա
Ա. Նախ [Սիմէոնի Երեւանցւոյ] քարոզ
ողջունի ի բան Աւետարանին, որ ասէ Տէրն, յոր քաղաք, յոր գիւղ...
– Եւ արդ գիտելի է, զի ողջունատուութիւնս այս բազմաւ կերպիւ...
2. 5ա-7ա
Բ. Դարձեալ Քարոզ ողջունի [Սիմէոնի
Երեւանցւոյ]. ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Յոր քաղաք... – Ամենաբարի
բնութիւնն, ամենաբաւական ողորմութիւնն...
3. 7ա-10ա
Գ. քարոզ Աւետեաց Աստուածածնի ի
բանն, որ ասէ. Առաքեցաւ Գաբրիէլ հրեշտակ... – Օրհնեալ է ամենաբարին Աստուած,
որ զծածկեալ խորհուրդն...
4. 10ա-6բ
Դ. Քարոզ եւ ճառ ասացեալ Եփրեմի
Խուրին Ասորոյ յաղ[ա]գս Աւետեաց եւ Ծննդեանն սրբոյ կուսին Մարիամու ի բան Աւետարանին,
որ ասէ. Եւ յամսեանն Զ.երորդի (6) առաքեցաւ Գաբրիէլ եւ այլն, Ղուկ. I. 26 – Սքանչելի
է Ծնունդ քո, Որդի՛ Աստուծոյ, եւ դժուարին է...
5. 17ա-9ա
Ե. Քարոզ եւ ճառ գովեստի Յակոբայ
Սրճոյ եպիսկոպոսի ասացեալ ի սուրբ Աստուածածինն. ի բանն, որ ասէ. Զի հայեցաւ ի խոնարհութիւն...
– Բազմութիւնք քրիստոսասէր ժողովոյս արարէ՛ք զօրս զայս...
6. 19ա-21բ
Զ. Քարոզ եւ ճառ սրբոյն Եպիփանու
ասացեալ ի գովեստ սուրբ Աստուածածնի, ի բանն Եսայեայ, որ ասէ. Յարիցէ գաւազան... –
[Զ]ջահաւորեալ Աստուածածին, զճառագայթս ահաւոր...
7. 21բ-6ա
Է. Քարոզ Աստուածածնի ի բանն Սողոմոնի,
որ ասէ. Եւ եղեւ նա իբր զնավ շահաբեր.
31.14 Առակաց – Ամենապայծառ գեղեցկութիւն՝ սուրբ եւ մաքուր Աստուածածնի կուսին...
8. 26ա-8բ
Ը. Երանելոյն Եփրեմի ասացեալ քարոզ
եւ ճառ գովեստի վասն Մկրտութեանն Քրիստոսի, ի բանն, որ ասէ. Յայնժամ գայ Յիսուս...
– Որք պայծառացաք առաջին տօնիւն...
9. 28բ-32բ
Թ. Քարոզ եւ ճառ գովեստի երանելոյն
Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի, ասացեալ ի սուրբն Յուհաննէս Մկրտիչն, ի բանն, որ ասէ թէ.
Չէ յարուցեալ մեծ ի ծնունդս... – [Ք]րիստոս լոյս փառաց, որ զամենայն տիեզերս պայծառացուցեր...
10. 32բ-8ա
Ժ. Քարոզ աղօթից եւ պահոց ի բանն
Յովելեայ, որ ասէ. Փող հարէ՛ք ի Սիօն... – [Փ]ոփոխական է մրրդոյս բնութիւնն,
երբեմն ի չարն, եւ երբեմն ի բարին...
11. 38ա-41ա
ԺԱ. Քարոզ Յովհաննու ի վերայ նոյն
բանին Յովելեայ, որ ասէ. Փող հարէ՛ք... – [Մ]եծ թագաւորն Ասորեստանեայց Նինոս շինեաց քաղաք
մի...
12. 41ա-4բ
ԺԲ. Քարոզ եւ ճառ երանեալւոյն Եփրեմի
Խուրու, ասացեալ ի Գալուստ
Աստուածորդոյն քառասնօրեայ ի տաճարն- ի բանն Ղուկասու, որ ասէ. Եւ ահա այր մի էր յԵրուսաղէմ...
– [Ո]ր անսկիզբն ես յէութեան անբաժանելի Բանդ Հօր...
13. 44բ-6բ
ԺԳ. Քարոզ եւ ճառ երանելւոյն Յոհաննու
Ոսկէբերանի ասացեալ,
վասն սկսբան Մեծի պահոց
եւ վարուց առաքինութեան, օրինակաւ սրբոց
պահողացն ի բանն Յովելեայ, թէ. Սրբեցէ՛ք պահս եւ այլն, I. 14 – Պահք
ի սուրբ սրտէ եւ յանկեղծ հաւատոց...
14. 46բ-8բ
ԺԴ. Քարոզ եւ ճառ երանելոյն Եփրեմի
Խուրոյն ասացեալ վասն զղջման եւ խո[ս]տ[ո]վ[ա]նութեան, ի բանն, որ ասէ. Դարձարո՛ւք
առ Տէր Աստուած ձեր... – Եւ արդ, ով զմեզ լացցէ եւ ողբասցէ...
15. 48բ-50բ
ԺԵ. Քարոզ եւ ճառ երանելոյն Յոհաննու
Ոսկէբերանի ասացեալ, յաղագս աքսորմանն Ադամայ ի դրախտէն, ի բանն որ ասէ. Զի է, զի
ասաց Աստուած... – Եւ արդ, մի ոք Աստուծոյ ստեղծուածոյն մեղադիր լինիցի...
16. 50բ-3բ
ԺԶ. Երանելոյն Յոհաննու Ոսկէբերանի
ասացեալ Երկրորդ կիրակին, ի կոչումն Պետրոսի յառաքելութիւն Բանին Աստուծոյ, ի Բանն
Ղուկասու, որ ասէ. Եւ եղեւ ի խռնիլ ժողովրդոցն... – Յորժամ
վարդապետն բարեփառ, յայնժամ աշակերտն դիւրահաւան...
17. 53բ-5բ
ԺԷ. Քարոզ եւ խրատ երանելոյն Յոհաննու
Ոսկէբերանի ասացեալ, յաղագս Ողորմութեան, պահոց եւ խոստովանութեան, ի բանն Յովելեայ,
որ ասէ. Եւ արդ, ասէ Տէր Աստուած... – Ամենաբարի Փրկիչն տիեզերաց...
18. 55բ-8բ
ԺԸ. Քարոզ եւ խրատ երանելոյն Յոհաննու
Ոսկէբերանի ասացեալ, ի յԱնառակ որդին, ի բանն Ղուկասու, որ ասէ. Առն միոջ էին... –
Դէմք առակիս առ ամենակալ բնութիւնն Աստուծոյ հայի...
19. 58բ-61բ
ԺԹ. Քարոզ եւ խրատ երանելոյն Յոհաննու
Մանդակունեցւոյ, ասացեալ վասն ոչ բամբասելոյ զքահանայս եւ զվարդապետս եւ ոչ զայլ
ոք, ի բան առաքելոյն, որ ասէ. Մի՛ բամբասէ զմիմեանս... – Մթերք սգոյ եւ աղջամուղջ
տրտմութեան...
Տպ. Մատենագիրք Հայոց, Ա., էջ 1202-7:
20. 61բ-5ա
Ի. Քարոզ եւ խրատ վասն ողորմութեան
եւ աղքատսիրութեան, երանելոյն Յոհաննու Մանդակունեցւոյ ասացեալ, ի բանն Ղուկասու, որ
ասէ. Արարէ՛ք ձեզ բարեկամս... – [Մ]ի՛ ոք տղայական բարուք եւ անընտրողական մտօք ժպրհեսցի...
Տպ. Մատենագիրք Հայոց, Ա., էջ 1177-83:
21. 65ա-8ա
ԻԱ. քարոզ Տնտեսին, ի բանն Ղուկասու,
որ ասէ. Այր մի էր մեծատուն... – Նախ պարտ է գիտել, զի բազում իրօք զանազանի...
22. 68բ-72բ
ԻԲ. Քարոզ եւ ճառ երանելոյ Յոհաննու
Մանդակունեցւոյ ասացեալ, յաղագս տեսչութեան քահանայից ի վերայ ժողովրդեանն Աստուծոյ,
որպէս հովիւ զհօտս ոչխարաց, ի բանն որ ասէ. Դարցո՛ զեղբայրս քո...
– [Ա]րդ, ես՝ լի ամենայն յանցանօք...
Տպ. Մատենագիրք Հայոց, Ա., էջ 1196-1202:
23. 72բ-4բ
ԻԳ. Քարոզ եւ խրատ երանելւոյն, Թէոփիլոսի
ասացեալ ի Սուրբ Խ. (40) մանկունսն, որք ի Սեփաստիայ եւ ի խորհուրդ Խ.նորդաց
(40) պահոց. ի բանն Դաւթի, որ ասէ. Արդարքն, որպէս զարմաւենիս...
– [Բ]ուրաստան ծաղկազարդ Խ.նաթիւ (40) ծառիւք զարդարեալ...
Տպ. Մատենագիրք Հայոց, Թ., էջ 985-88:
24. 74բ-5բ
ԻԴ. Քարոզ եւ խրատ երանելոյն Յոհաննու
Ոսկէբերանի ասացեալ ի փարիսեցին եւ ի մաքսաւորն, ի բանն Ղուկասու, որ ասէ, թէ. Արք
Բ. (2) ելին ի տաճարն... – [Ե]ւ արդ, բազում է ճանապարհ ապաշխարութեան...
25. 76ա-7բ
ԻԵ. Քարոզ երանելոյն Եղիշէի Հայոց վարդապետի
ասացեալ ի բանն Եսայեայ, որ ասէ.
Երանի տեղւոյն յայնմիկ... Այս քարոզս Անողորմ մեծատանն եւս է – Արդ,
եթէ տեղւոյն երանութիւն է, որպէս եւ առաքեալն վկայէ...
26. 77բ-81բ
ԻԶ. Քարոզ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին
մերոյ եւ վասն չարչարանաց նորին, ի բան առաքելոյն որ ասէ. Նմանօղք ինձ եղերո՛ւք...
– [Ա]ռաքեալն հեթանոսաց եւ քարոզողն ամենայն աշխարհի...
27. 81բ-85ա ԻԷ. Երանելոյն Յոհաննու Ոսկէբերանի
ասացեալ Գովեստ ի Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչն մեր, ի բանն Ղուկասու, որ ասէ. Այր ոմն
գործեաց ընթրիս... – Հրաշափառ է տօնախմբութիւնս մեզ այսօր...
28. 85բ-8ա
ԻԸ. Երանելւոյն Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի
ասացեալ Ի Յարութիւնն Ղազարու. Յոհաննու 11. 1 – [Ա]յսօր կենագործօղն ամենայնի Տէրն
մեր Յիսուս Քրիստոս...
Տպ. Գիրք եւ ճառ հոգեշահ, Կ. Պոլիս, 1722, էջ
126-143:
29. 88ա-90ա
ԻԹ. Քարոզ եւ ճառ մեկնօղօրէն ասացեալ Մեծի աւուր Ծաղկազարդի,
վասն Գալստեանն Քրիստոսի յաւանակաւ ի Սուրբ քաղաքն Երուսաղէմ, Ի բանն Մարկոսի որ
ասէ. Եւ գան Երիքով... – [Ե]րիքովս այս օրինակ բերէ զաշխարհս...
30. 90ա-2բ
Լ. Երանելւոյն Յոհաննու Ոսկէբերանի
ասացեալ ի Մեծի Գ.շաբաթի (3) աւուրն ի Ժ. (10) կուսանսն, ի բան Աւետարանին որ ասէ.
Յայնժամ նմանեացի արքայութիւնն
յերկնից... – [Յ]որժամ զմտաւ ածեմ զդիւրածախ կենցաղոյս...
31. 92բ-5բ
ԼԱ. Ի մեծի Ե.շաբաթի (5) աւուրն
երանելւոյն Յոհաննու Մ[ա]նդակունեցւոյ ասացեալ վասն զգուշութեամբ եւ երկիւղիւ մերձենալ
ի մարմին եւ արիւն Որդոյն Աստուծոյ, ի բանն Յոհաննու, որ ասէ. Ամէն, ամէն ասեմ ձեզ,
եթէ ոչ կերիջիք... – Սոսկան ոսկերք իմ դողութեամբ...
Տպ. Մատենագիրք Հայոց, Ա., էջ 1247-52:
32. 95բ-103բ
ԼԲ. Կտակ Մեծի ուրբաթի գիշերուն՝
վասն չարչարանաց եւ խաչելութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Ո՜հ ցաւոյս, ո՜հ լալի
եւ մորմոքման գիշերիս 12.11 Զաքարիայ – Արբեալն ի Հոգւոյն Սրբոյ եւ արտայա[յ]տօղ
զխորհուրդ...
33.
104ա-7ա ԼԳ. Երանելւոյն
Եպիփանու Կիպրացւոյ ասացեալ Ի Յարութիւն Տեառն մերոյ, ի բան մարգարէին, որ ասէ.
Այս օր է, զոր արար Տէր... – [Զ]ինչ է այսօր ցնծութիւն բազում երկնի...
34. 107ա-9բ
ԼԴ. Երանելոյն Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի
ասացե[ա]լ Ներբողեան ի սուրբ Յարութիւնն Քրիստոսի, ի վերայ նոյնոյ Բանին մարգարէին,
որ ասէ. Այս օր է զոր արար Տէր... – [Ա]յսօր յուրախութիւնն մեծ, լի ընտրուղութեամբ...
35. 110ա-2բ
ԼԵ. Քարոզ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Ձմեռան
ՂԸ.] վասն արիութեան եւ բարի գործոյ, ի բանն Տեառն առակի, որ ասէ. Ընդէ՞ր կայք աստ...
– [Ա]սեն իմաստունքն, թէ. Ամենայն ինչ որքան առաւել պատուական է...
36. 112բ-6բ
ԼԶ. Քարոզ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Ձմեռան ՂԹ.]
վասն բարեգործութեան եւ խլելոյ զորոմն մեղաց ի մէնջ. ի բանն, որ ասէ. Տէր ոչ սերմն
բարի... – Հարցանեն իմաստունքն, թէ. Չարն եւ բարին ուստի՞ իցէ...
37.
116բ-20ա ԼԷ. Քարոզ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Ձմեռան
ՂԲ.] վասն թզենոյ եւ այգւոյ ժողովրդեանն ի բանն, թէ. Թզենի մի էր... – Ամենայն
Գիրք Աստուածաշունչք օգտակարք են...
38.
120ա-2բ ԼԸ. Քարոզ սրբոյն
Գրիգորի մերոյ Լուսաւորչին Ելման ի Վիրապէն, ի բան Տեառն, որ ասէ. Դուք, որք եկիքդ զկնի իմ... – [Ե]րբ որ
Գեղեցիկն Յովսեփ քաջագոյն...
39. 123ա-5բ
ԼԹ. Դարձեալ Քարոզ Լուսաւորչին մերոյ
սրբոյն Գրիգորի եւ Մտանելն նորա ի Վիրապն, ի բանն Դաւթի, որ ասէ. Եդին զիս ի գբի ներքնում...
– Նախագիտութիւնն Աստուծոյ ընտրեաց զլաւն...
40. 125բ-31ա Խ. Քարոզ եւ գովեստ սրբոյն Գրիգորի
Լուսաւորչին, ի բանն Դաւթի, որ ասէ. Ընկալաք Աստուած զողորմութիւն քո...
– Եւ արդ, ամենաբարի Հայրն երկնաւոր...
41.
131ա-8բ ԽԱ. Քարոզ [Սիմէոնի
Երեւանցւոյ] դարձեալ ի վերայ նոյնոյ բնաբանին, որ նկատէ ի գերազանցութիւն յանհամեմատ
գեղեցկութիւն եւ քրիստոսակերտի Աթոռոյն Էջմիածնի եւ ողորմութեանն Աստուծոյ, որ
յատկապէս առ ազգս Հայոց. Աստուած հիմունս էարկ... – [Ա]րդ,
ամենաբարին Աստուած, որ զայսպիսի յատկապէս զողորմութիւնս...
42. 138բ-42ա
ԽԲ. Քարոզ վասն սրբալոյս եւ աստուածագործ
իւղոյն Մեռոնի, արտահանեալ ի սրբոյն Դիոնէսիոսէ եւ ի սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոյն,
ի նոյն բնաբանն – Առլցեալն աստուածեղէն Հոգւովն եւ հարստացեալն աստուածայնով
իմաստութեամբն...
43. 142ա-4ա
ԽԳ. Քարոզ երանելւոյն Եփրեմի Խուրին
Ասորոյ, ասացեալ Յաղագս պահոց. չորեքշաբթի եւ ուրբաթի, ի բանն Տեառն, որ ասէ. Զգուշ
լերուք... – [Ա]րդ, որք լուծանեն զչորեքշաբաթն եւ կամ զուրբաթն...
44.
144ա-7բ ԽԴ. Քարոզ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ. Ամառան
ՂԸ.] վասն ողորմութեան, ի բան առակին, որ ասէ. Ողորմութեամբ եւ հաւատով սրբին մեղք
15.27 – [Զ]ամենայն արարածս, զոր ստեղծ Աստուած...
45. 148ա-51ա
ԽԵ. Քարոզ եւ ճառ երանելւոյն Յոհաննու
Ոսկէբերանի, ասացեալ Մեկնութիւն առակաւոր բանին Տէրունի, որ ասէ, Այր մի իջանէր Երուսաղէմէ...
– Բարի է Աստուած եւ ամենայն բարեաց պարգեւօղ...
46.
151բ-3բ ԽԶ. Քարոզ երանելոյն
Յոհաննու Ոսկէբերանի, ասացեալ ի բան Տեառն, որ ասէ. Արդ արթուն կացէ՛ք...
– Նախախնամութիւնն Աստուծոյ բարերարութիւն նորա...
47.
153բ-8ա ԽԷ. Քարոզ եւ
խրատ ամենայն մարդկան, ի բանն Մովսիսի որ ասէ. Հայեա՛ց ի քեզ...
– [Զ]որ օրէնսդիրն Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս...
48. 158բ-61բ
ԽԸ. Քարոզ Սրբոյ Խաչին ասացեալ
ի Յակոբայ Ղռիմեցւոյ, ի բանն
Սողոմօնի որ ասէ. Փայտ
կենաց է... – [Աստուած]ային եւ նախնի մեծն ի մարգարէս...
49. 161բ-5բ
ԽԹ. Ճառ Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի
ասացեալ Ներբողեան ի Սուրբ Խաչն Աստուածընկալ... – [Բ]արձրացուցէ՛ք
զՏէր Աստուած մեր, մարգարէն ձայնէ...
50. 165բ-9բ
Ծ. Երանելոյն Ներսեսի Շնորհալոյ ասացեալ Գովեստ տաղաչափ
ի Սուրբ Խաչն Աստուածընկալ. Սաղմոս 98.5 – Բարձրացուցէ՛ք
զՏէր Աստուած մեր միաբան...
51. 169բ-70բ
ԾԱ. Քարոզ սրբոց առաքելոցն Քրիստոսի,
ի բանն որ ասէ Տէրն. Դուք չէք յաշխարհէ... – [Ե]ւ արդ չիք ոք երանելի քան
զառաքեալսն...
52. 171ա-3ա
ԾԲ. Քարոզ երանելոյն Բարսղի Կեսարու
հայրապետի՝ ասացեալ ի նախավկայն Քրիստոսի սուրբն Ստեփաննոս. ի բան Աւետարանին, որ
ասէ. Ամէն, ամէն ասեմ ձեզ, եթէ ոչ հատն ցորենոյ... – [Ա]մենեքեան,
որք սիրելեացն ճաշ յօրինեսցեն...
53.
173ա-5բ ԾԳ. Քարոզ երանելոյն
Յոհաննու Մանդակունեցոյ՝ ասացեալ վասն ապաշխարութեան ի Ծննդեանն պահոց, ի բան Տեառն,
որ ասէ. Ապաշխարհեցէ՛ք...
– [Ա]րմատք դեղոց բժշկաց՝ զցաւս մարմնոց...
54. 176ա-9բ
ԾԴ. Դարձեալ քարոզ եւ խրատ հոգէշահ՝
Ծննդեանն պահոց, ի վերայ ամենայն մեղաց, ի վերայ նոյնոյ բնաբանին, որ ասէ Ապաշխարեցէ՛ք...
– [Ա]ռաքեալն հեթանոսաց եւ քարոզողն ամենայն աշխարհի...
55. 179բ-81ա
ԾԵ. քարոզ զղջման, խոստովանութեան
եւ հաղորդութեան, ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Լե՛ր իրաւախոհ... – Հանապազ
խրատէ զմեզ Որդին Աստուծոյ...
56. 181ա-2բ
ԾԶ. Բանք [Վարդանայ] վասն հաւատոյ, ի
բանն Դաւթի, որ ասէ. Հաւատացի զոր եւ խօսեցայ... – [Ն]ախ պարտ
է իմանալ, եթէ զի՞նչ է քրիստոնէութիւնն...
57. 182բ-3բ
ԾԷ. Քարոզ եւ խրատ յաղագս սիրոյ՝
ի բան Տեառն, որ ասէ. Պատւիրան նոր տամ...
– [Զ]ի առաջին պատվիրանն, զոր ետ Աստուած Մովսիսի...
58.
184աբ ԾԸ. Քարոզ եւ
խրատ երանելոյն Յոհաննու Պլուզ վարդապետի ասացեալ՝ Վասն սիրոյ, ի բանն Յոհաննու առաքելոյն,
որ ասէ. Աստուած սէր է... – Եւ արդ, եղբարք լուարո՛ւք եւ ի միտ առէ՛ք զճառ սիրոյ...
59. 184բ-5բ
ԾԹ. Բանք ողբերգականք՝ ասացեալ ի վերայ
հանգուցեալ հոգեւոր երախտաւորաց, ի բանն, թէ. Եւ յետ վախճանելոյն Մովսիսի... – Եւ
արդ, սովորութիւն էր հնումն՝ ի ժամանակս Մովսիսի...
60. 185բ-6բ
Կ. [Սիմէոնի Երեւանցւոյ] Քարոզ հրաժարական
ողջունի եւ Բարեաւ մնալ ասել ժողովրդեանն, եւ մեկնիլ ի նոցանէ քարոզչին՝ յետ աւարտմ[ա]ն
գործոյն. Յոհաննու 14. 27 – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս ի յառաքելն զաշակերտեալսն իւր...
61.
186բ Նախերգանք քարոզի
– Փառք անեղ Էին, անսկիզբ գոյին եւ միշտ կենդան[ւ]ոյն...
62. 187ա-9ա
ԿԱ. Քարոզ սրբոյ Լուսաւորչի
Ելման ի Վիրապէն. Եսայի. Եւ կատարեսցին աւուրք... – Գըրէ ի գիրս Ծննդոց,
թէ իբրեւ ետես Աստուած...
Բնաբանը տե՛ս նաեւ 189ա։
63. 189ա-90ա
ԿԲ. [Սիմէոնի Երեւանցւոյ] Քարոզ
Ողջունի ի բանն, թէ. Յոր տուն մտանիցէք – Սովորութիւն է երկրաւոր թագաւորաց,
որ ի յառաքելն...
64. 190բ-1բ
ԿԳ. Քարոզ վասն ողորմութեան, ի բանն,
թէ Ողորմութեամբ եւ հաւատով սրբին մեղք. Առակաց – Հանջարեղն ի գումարս
ամենայն թագաւորաց...
65. 192ա-3բ
Առաջին չարչարանք սրբոյ Լուսաւորչին
– Հրամայեաց կապել զձեռսն յետս...
66. 194ա
Քարոզ դարձեալ հրաժարական (միայն
խորագիրը)
67.
196ա-8ա Քարոզ ի վերայ
Գիւտի նշխարաց սրբոյն Գրիգորի, ի բանն. Ո տայր ինձ զթեւս... – Սէրն Աստուծոյ,
յորժամ վառի ի սիրտ մարդոյ..
68. 198բ
Հառաչանք առ անապատն հանդարտութեան
– Վարք սուրբ արանց տեսականաց., որք զաշխարհէ ամբաստան / Յըզբաղանաց փախեալ դիմեն
առ քեզ յանքոյթ մենաստան...
69.
199ա-203ա Քարոզ Վարդավառին
ի բանն Մատթ. 16. 28. Ամէն, ամէն ասեմ ձեզ, զի են ոմանք... – Իսկագոյն
պատճառ ցուցանելոյն Քրիստոսի զփառս իւր...
70.
203բ [Քարոզ] – Ասեն
վարդապետք, թէ. Յաշխարհս երեւեցաւ վիշապ մի մեծ... եւ ոչ կարէր վնաս լինել նմա եւ
ինք /// (շար. թերի)։
– 290աբ Ցանկ սուրբ գրքոյս-1. Քարոզ
ողջունի, ի սկզբան քարոզութեան... 62. Քարոզ ողջունի (ունի 2 մասն)։
71. 260ա-6ա
Առեալ զկենդանիս օրինակ յանդիմանութեան
մարդկայնոյ բնութեանս
ա. 260ա
Վասն անզղջութեան գլուխ Ա. – [Ա]ռատութիւնն
ի յաջողութեան արգելու զգալ...
բ. 260ա
Բ. Յաղագս ծուլութեան եւ որկրամոլութեան
– Ծոյլքն եւ որկրամոլքն խստապէս պատժելիք են...
գ.
260աբ Գ. Յաղագս ապաշխարհութեան եւ զղջման – Ջերմութիւնն
ապաշխարութեան նաեւ խոնարհութիւնն յարուցանեն...
դ. 260բ
Դ. Դարձեալ յաղագս ապաշխարութեան
– Հողամաղ թռչունն յորժամ հալածեալ լինի...
ե. 260բ
Ե. Դարձեալ ապաշխարութեան – Ապաշխարհօղքն, որք գաղջապէս...
զ. 260բ
Զ. Յաղագս սիրոյ – Պանդխտաց
եւ ճանապարհորդաց գթածագոյն սիրով...
է. 260բ-1ա
Է. Դարձեալ վասն սիրոյ – Զի արագիլն
սիրէ զմարդկային ընկերակցութիւնն...
ը. 261ա
Ը. Յաղագս սիրոյ առաջնորդաց – Առաջնորդն
պարտի վասն ստորադրեցելոց իւրեանց...
թ. 261աբ
Թ. Յաղագս զղջման եւ աղօթից – Այնպէս
մարտնչելի է ընդդէմ սատանայի...
ժ.
261բ Ժ. Յաղագս ապաշխարութեան – Հոգեւորապէս
վերանորոգի հոգին, որպէս արծուի...
ժա. 261բ-2ա
ԺԱ. Յաղագս վաշխ եւ տոկոս եւ կաշառոց
– Վաշխն եւ տոկոսն նմանի թեպրոց...
ժբ. 262ա
ԺԲ. Յաղագս պահոց – Ժուժկալութիւնն
ի բազում անձինս...
ժգ.
262աբ ԺԳ. Աղօթից, զղջման
եւ խոստովանութեան – Հոգեւոր զէնքն մարդկանց նմանին բնական զինուց...
ժդ.
262բ-3ա ԺԴ. Յաղագս ագահութեան
– Ագահութիւնն նմանի տզրկի...
ժե. 263ա
ԺԵ. Վասն շնորհակալութեան մարդոյ յԱստուծոյ – Համահաճելի
բարերարութեամբ մեղմացուցանի...
ժզ. 263բ
ԺԶ. Յաղագս պահոց – Մարմին
մեր նմանի եզին...
ժէ. 263բ
ԺԷ. Զղջման եւ խոստովանութեան –
Ուսուցանեն մեզ մողէսքն...
ժը. 263բ
ԺԸ. Այլ եւս զղջման եւ խոստովանութեան
– Շունք ուսուցանեն մեզ օրինակօքն իւրեանց...
ժթ. 264ա
ԺԹ. Զղջման եւ խոստովանութեան – Զցաւակցութիւն
եւ զօգնութիւն ունիլ պարտին մարդիք...
ի. 264ա
Ի. Դարձեալ վասն զղջման – Խոնարհութիւնն
զղջման ի բաց մերժէ...
իա. 264բ
ԻԱ. Դարձեալ վասն զղջման – Զղջումն
խոնարհաց արտաքարշէ...
իբ.
264բ ԻԲ. Յաղագս անգթութեան
– Անգութ մարդիք նմանին շանց...
իգ. 264բ
ԻԳ. Յաղագս որկրամոլութեան – Որկրամոլն
նմանի կոկորդիլոսի...
իդ. 264բ-5ա
ԻԴ. Յաղագս ամուսնութեան – Զպարկեշտութիւն
եւ զհամեստութիւն պահել...
իե. 265ա
ԻԵ. Խոնարհութեան եւ պարկեշտութեան – Խորագոյն
խոնարհութիւնն հոգւոյն եւ մտադիր լսումն...
իզ. 265աբ
ԻԶ. Յաղագս յազգապղծութեան – Յազգապղծութենէ
զարհուրիլ ձին ուսուցանէ մեզ...
իէ.
265բ ԻԷ. Յաղագս ապաշխարհութեան – Մարմնական տկարութիւնն
երբեմն է սպեղանի սրտի...
իը. 265բ
ԻԸ. Հնար ազատութեան ի սատանայէ
– Հնարագիտութիւն երբեմն առաւել օգտակար է...
իթ.
265բ-6ա ԻԹ. Յաղագս զղջման
արտասուօք – Մեղքն լուանիլ արտասուօք ապաշխարհութեան...
լ.
266ա Լ. Պաղատանք առ
սուրբ Աստուածածինն – Պարտին նաեւ մեղաւորք սիրել...
լա. 266ա
ԼԱ. Սակս կաշառառու առաջնորդաց – Ընծայքն
եւ պարգեւքն զիջուցանեն եւ ցածուցանեն զհոգի դատաւորին...
Բ.
269ա-84բ Ի Հարանցն վարուց
ա. 269ա
Ա. Բանք վասն զղջութեան – Եղբայր
ոմն էհարց
ցհայրն Ամոնայ...
բ. 269ա
Բ. Դարձեալ բան վասն զղջութեան
– Եղբայր ոմն եհարց ցհայրն Պիմէն...
գ. 269ա
Գ. Դարձեալ բան վասն զղջման – Պատմէր
մեզ հայրն Յոհաննէս Կիւլիկեցի...
դ. 269բ
Դ. Յաղագս գողութեան – Ասաց
հայրն Պափնոտի, որ
էր աշակերտ...
ե. 269բ
Ե. Վասն աղօթից – Ասաց
հայրն Մակարիոս. Եթէ
երթայի երբեմն յանապատի...
զ.
269բ Զ. Վասն զղջման
– Երանելի սուրբ հայրն Պանբոյ մինչ
իջանէր ի լեռնէն...
է. 269բ-70ա
Է. Վասն պահոց եւ զղջման – Էր ոմն
զինուոր ի Թիպօլիս...
ը. 270ա
Ը. Վասն լալոյ եւ զղջութեան – Կրօնաւոր
ոմն լուաւ զԲան Տեառն...
թ. 270աբ
Թ. Վասն ապաշխարհութեան եւ արտասուաց – Եղբայր
ոմն կրօնաւոր եղեւ...
ժ. 270բ-1ա Ժ. Զըղջումն եւ ապաշխարհութիւնն Տայասայ պոռնկին – Արդ,
երանելիս այս մայր ունէր...
ժա.
271աբ ԺԱ. Զղջումն եւ
դարձ Մովկիմոսի խափշիկ աւազակին – Զաւուրս բարեպաշտ արքային Մօրկայ...
ժբ.
271բ-2ա ԺԲ. Զղջութիւն
քըւեր մոլորելոյ
– Գրի ի Վարս հարանց, թէ ի Թեսաղունիկէ էր վանք...
ժգ. 272ա-3բ
ԺԳ. Զղջումն Պարասգեւեայ՝ քեռն Կիրակոսի
– Ի քաղաքն Աղեքսանդրիայ էր այր
ոմն...
ժդ. 273բ-4ա
ԺԴ. Յաղագս ջերմեռանդ զղջման եւ
աղօթից – Կրօնաւոր ոմն պատերազմեալ եղեւ ի դիւէն պոռնկութեան...
ժե.
274աբ ԺԵ. Այլ իմն կերպ
պատմութիւն – Կրօնաւոր ոմն գրէ ի Վարս հարանց, թէ. Ես որդի էի...
ժզ.
274բ-5ա ԺԶ. Յաղագս պոռնկական զղջման եւ լալոյ
– Կոյս ոմն աստուածապաշտ եւ սուրբ...
ժէ. 275ա
ԺԷ. Յաղագս պահոց պնտութեան – Եղբայր ոմն գնաց
առ մի ի ծերցն եւ ասաց...
ժը. 275աբ
ԺԸ. Վասն ողորմութեան եւ աղքատսիրութեան
– ՅԱփրիկացւոց յաշխարհն էր ոմն մեծատուն յոյժ ստամբակ եւ անողորմ...
ժթ.
275բ-6ա ԺԹ. Միուս եւս պատմութիւն վասն սոյն մաքսաւորիս
– Դէպ եղեւ, զի մաքսաւորն Պետրոս...
ի. 276ա
Ի. Վասն բարձրամիտ անապատականի
եւ այլոցն – Էր ոմն միայնակեաց, որոյ եղբօր որդի...
իա.
276բ ԻԱ. Զղջումն Թէոդորեայ
աղախնոյն Աստուծոյ – Յաւուրս Զենոնի արքային,
ի քաղաքն Աղէքսանդրիա...
իբ.
276բ-7ա ԻԲ. Զղջումն եւ
վարք Մարիամու Եգիպտացւոյն – Կինս այս էր ի քաղաքէն Աղէքսանդրու...
իգ.
277բ ԻԳ. Պատմութիւն
յաղագս ագահութեան – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս հրամայէ ի փրկագործ Աւետարանին...
իդ. 277բ
ԻԴ. Յաղագս պէսպէս մեղաց – Ոմն
կրօնաւոր գնաց ի քաղաք ինչ...
իե.
277բ-8ա ԻԵ. Յաղագս անյիշաչարութեան
–Շինական ոմն եսպան մեծազգի եւ փախեաւ...
իզ. 278ա
ԻԶ. Յաղագս վըրէժառութեան – Այր ոմն այնչափ
էր բարկասիրտ մինչ զի...
իէ.
278ա ԻԷ. Յաղագս անբարշտութեան
– Երկու դրացիք մերձակայք միշտ ի բանակռութեան...
իը. 278աբ
ԻԸ. Յաղագս խոստովանութեան – Կին ոմն
այնչափ էր բարկասիրտ...
իթ. 278բ
ԻԹ. Յաղագս զղջման – Ազնուական
ոմն փախչէր ի թշնամեաց իւրոց...
լ. 278բ-9ա
Լ. Յաղագս զղջման – Երկու
կրօնաւորք ճանապարհորդք կամեցեալ սակաւիկ մի հանգչիլ...
լա. 279ա
ԼԱ. Յաղագս բամբասանաց – Էր ոմն
կրօնաւոր զգեստիւք եւ ոչ վարուք...
լբ. 279աբ
ԼԲ. Յաղագս պէսպէս մեղաց – Ի Փարէզ քաղաքի էր ոմն
իմաստութեամբ...
լգ. 279բ-80ա
ԼԳ. Յաղագս ապաշխարհութեան – Էր ոմն աւազակապէտ
այնչափ չարագործ...
լդ.
280ա ԼԴ. Յաղագս զղջման – Այր
ոմն մեղաւոր բռնադատեալ զիւր դուստրն...
լե. 280աբ
ԼԵ. Յաղագս զղջման – Երիտասարդ
ոմն յազդմանէ չարին...
լզ.
280բ-1ա ԼԶ. Յաղագս աղօթից – Աբեղայ
ոմն մեռաւ, եւ յառաջին հաւախօսէ...
լէ. 281ա
ԼԷ. Յաղագս խոստովանութեան – Քանզի
կին ոմն խոստովանեալ զմեղս իւր...
լը. 281աբ.
ԼԸ. Դարձեալ վասն խոստովանութեան
– Զի այր ոմն բարեպաշտօն ունէր
կին ամուլ...
լթ.
281բ-2ա ԼԹ. Յաղագս աղօթից
առ սուրբ Աստուածածինն – Ոմն հրէայ բնակէր մերձ առ փոքրիկ մատուռ ինչ...
խ. 282աբ
Խ. Յաղագս չար մեծատան եւ բարի աղքատի
– Էր ոմն քահանայ ընչավէտ...
խա. 283ա
ԽԱ. Յաղագս յաջողութեան – Զի գրեալ
է ի վարս սրբոյն Ամբրոսիոսի...
խբ. 283ա
ԽԲ. Յաղագս խռօվութեան եւ նախանձու – Այր ոմն
յոյժ մեղսասէր...
խգ.
283աբ ԽԳ. Յաղագս աղօթից
եւ Սրբոյ պատարագի – Քանզի Բ. (2) երիտասարդք յաւուր միում գնացին յորս...
խդ. 283բ
ԽԴ. Յաղագս պատարագի զօրութեան
– Արք ոմանք փորէին զարծաթ ի լերինս...
խե. 283բ-4ա
ԽԵ. Յաղագս անարժան պատարագողաց
– Քահանայ ոմն աշխարհասէր, յորժամ յաւուր միում պատարագ մատուցանէր...
խզ. 28
284ա ԽԶ. Դարձեալ յաղագս
անարժան պատարագողաց – Եթէ ոք ի ժամ աստուածային խորհրդոյն...
խէ.
284ա ԽԷ. Յաղագս ծուլից
– Էր ոմն քարասիրտ եւ անզեղջ...
խը. 284բ
ԽԸ. Յաղագս անարժան պատուոյ – Ուրումն
գաւառի թագաւորն վախճանեալ էր...
խթ.
284բ ԽԹ. Յաղագս պոռնկութեան եւ խոստովանութեան
– Զօրական ոմն ունէր կին բարեպաշտ...
– 290բ-1ա Ցանկ պատմութեանց
Քարոզգրքիս – 1. Պատմութիւն յաղագս զղջման... 49. Պատմութիւն պոռնկութեան
եւ խոստովանութեան...
Գ. 292ա-8ա
[Մեկնութիւն Երգոց երգոյն] – Մինչ
հարսն ի յօրիորդաց վերաձայնեցաւ ուղութիւն... աղբիւրն ջրոյ կենդան[ւ]ոյ (Յայտն. Է.
14)։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 306ա Պատահման
ըստ: 331բ Գրչափորձ (այբուբեն)։
ՆՇՈՒՄ` 1ա. «ՌՄԻԸ – 1779, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2225
ՊԵՏՐՈՍ ՀՌՈՄԿԼԱՅԵՑԻ,
ՀԱՄԱՌՕՏ ՀԱՒԱՔՈՒՄՆ ԱՍՏՈՒԱԾԱԲԱՆՈՒԹԵԱՆ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Աստուածատուր։
ԹԵՐԹ` 207 +1 (կրկն.՝ 1), չգրուած՝ 87ա, 179բ-81բ, 192ա.5բ, 197բ-8բ, 206աբ, 207բ։ ՊՐԱԿ` Ա-ԺԶx12
(Ա
10, Ը, ԺԶ 16)+1x10։ ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով, «A
GALLIARDON» եւ մահիկի լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21,7x16,4:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (17,5x18,13)։ ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 22-23: ԿԱԶՄ՝ ոսկեզօծ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. 1ա-ն սոսնձուած Ա. փեղկին։ Մասամբ գրադաշտը թանաքից գունափոխուած (մասն երկրորդ)։ Տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր։ Կազմի Ա. փեղկը ցեցակեր, իսկ մէջքի ստորին մասն այրուած, եզրերը՝ մաշուած, քերծուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. Արարեալ է Քարոզս ի Քիւթիւր Պետրոս
վարդապետէ Կարնեցւոյ
Տե՛ս ձեռ.
129, 3բ-92բ. Յռջբ., ցանկ/չիք. ա/1բ-3ա։ բ/3բ-15բ։ գ/15բ-20բ։ դ/20բ-9ա։ ե/51ա-61բ։ զ/61բ-5ա։ է/65ա-121բ։ ը/122ա-9ա։ թ/129ա-35բ։ ժ/135բ-40բ։ ժա/140բ-79ա։ Ունի.
1. 29բ-50բ
Յաղագս խաւարաւ ծածկութեան Աստուծոյ։
Գլուխ հինգերորդ. Որպէս ասէ մարգարէն Դաւիթ. Եդ զխաւար ի ծածկոյթ իւր... – [Ք]անզի
գիտելի է, զի ի ներքոյ բանին է զգալեացս տեսութիւն...
2.
182ա-91բ Յաղագս Մկրտութեան
Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ Որպէս ասէ սրբազան Աւետարանիչն Մատթէոս. Յայնժամ գայ
Յիսուս ի Գալիլէէ.. – Ո՛չ մոլորեցուցիչ եւ ո՛չ անզարդ...
Բ. 196ա-205ա
Վկայութիւնք Յաղագս ամենասուրբ
Երրորդութեան. Հաւաքեալ Աստուածաշունչ գրոց – Նախ Մովսէս ասէ.
Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկինս...
Գ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.
1. 207ա
Մաթոն եւ Փիլիկսոն փիլիսոփայք վկայեն
երկրաչափական արուեստից, թէ... որ կանէ ՁԹ. ՌՃ. (99100) բիւր, քայլ, որ է մեծատըմ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
129ա (կարմրագիր) Աւգնեա՛յ, Սուրբ Հոգի՛ Աստուած ճշմարիտ, մեղուցեալ
գրչիս` Աստուածատրոյ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
205բ (ԺԸ. դ.) Քարոզգիրքս այս է արարեալ ի Քիւթիւր Պետրոս վարդապետէ Կարնեցւոյ, որ հակառակ
Ղազարու կաթողիկոսին
Ճահկեցւոյ, թէ յիւրոց կամաց
եւ ի հարկելոյ ոմանց, նստաւ կաթողիկոս ի Սուրբ Էջմիածին ամիսս վեց։ Եւ յետոյ կալանաւորեալ՝ ի կապանս եւ ի բանտի ընկալաւ
զվախճան կենաց իւրոց ի Նախիջեւան եւ ի
Ջահուկ գեղջն։
ՆՇՈՒՄ` 1բ-ին փակցուած թուղթ` «ԺԸ. Մ[եսրոպ]
եպս.»:
2226
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է
2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 250։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ սպիտակ կտաւ, դռնակինը՝ դրոշմազարդ կտաւ։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ), մագաղաթ։
ՎԻՃԱԿ՝ կազմի կաշին քերծուած, ցեցակեր, եզրերը մաշուած, մէջքը պատռուած, կապիչներն ընկած։
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԵ–ԺԶ. դարեր |
ԹԵՐԹ՝ 2 (1ա-2բ)։ ՊՐԱԿ՝ 1x1։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ մահիկի լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,4x13,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(16,5x10,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր։ ՏՈՂ՝ 22։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. եզրահատուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-2բ [Աղերսք եւ օրհնութիւնք]
1. 1ա Յիշեսցէ
բարեգութն եւ ողորմածն Աստուած զհոգի...
2. 1ա Լուսաւորիչն
ամենայնի Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս, լուսաւորէ...
3. 1բ Պայծառացեալն
ի Թափաւր լերին Տէր մեր...
4. 1բ-2ա
Յոյսըն կենաց,
քաւիչն մեղաց...
5. 2ա Տէր
մեր Յիսուս Քրիստոս, որ հրամաեցեր հրեշտակապետին...
6. 2աբ
Որ ողորմեցաւ մաքսաւորին...
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԸՃՂԹ. – 1450 |
ԳՐԻՉ՝ Մակար Էլլիկեցի։ ՄԵԿԵՆԱՍ՝ Սարգիս Մեծոփեցի։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Արիստակէս։
ԹԵՐԹ՝ 248
(3-250)+1 (կրկն.՝
68). չգրուած՝ 51բ-2ա։ ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԱx12
(Գ.
11, ԻԱ
10)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,5x15,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(14,5x 10,8)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր։ ՏՈՂ՝ 21։ Լուսանցակողերը՝ կարմիր (գունաթափ)։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զ ա ր դ ա գ ի
ր՝ հանգուցագիր։ Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ Խոնաւութեան հետքեր, թանաքի
ճապաղում (3ա, 6բ), զանազան բծեր, տեղ-տեղ պատռուած, ցեցակեր։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3բ-27բ
[Առակք]
1. ա. 3բ-109բ
ՃԿԱ. [Առակք ստեղծականք առնուլ ի զրուցատրութիւնս
եւ յասացուածս արարեալ Յոհաննու Ծործորեցոյ. ձեռ. 2189, 424ա] (Մխիթարայ Գօշի) – Թագաւորին
Հնդկաց էր թռչուն ինչ... բ. 3բ-4ա
ՃԿԲ. Որդի թագաւորին
Յունաց խնդրէր կին... գ. 4ա ՃԿԳ. Իշխան ոմն էր
չար եւ նեղեալ ի նմանէ... դ. 4աբ
ՃԿԴ. Այր ոմն կտաւագործ
բնակէր ի տան... ե. 4բ ՃԿԵ. Ի թագաւորէն
Աղէքսանդրէ մեծարեալ
լինէր երկրագործ... զ.. 4բ-5ա
ՃԿԶ. Արքային Սողոմոնի
հանդերձ ոմն կարէր... է. 5ա ՃԿԷ. Պղընձագործ եւ երկաթայգործ ի խնամենալն...
ը. 5ա ՃԿԸ. Ի թագաւորելն
ոսկի, խնդրէր երկրպագութիւն... թ. 5աբ
ՃԿԹ. Խաղախ որթ ոմն էանց
Ը. (8) դուռն... ժ. 5բ ՃՀ. Ի մէջ ծերոց
բանք հինք պատմէին...
ժա. 5բ ՃՀԱ. Այր ոմն զանկեալ
գէշ եկեր ի փողոցի... ժբ. 5բ-6ա
ՃՀԲ. Յաւուր Զատկի
տաւնին եկին հաւատացեալք... ժգ. 6ա ՃՀԳ. Այր ոմն յաւուրս
Գալիանոսի... ժդ. 6աբ
ՃՀԴ. Պատահեաց երբեմն
Գալիանոսի բնախաւսել...
ժե. 6բ ՃՀԵ. Իմաստասէր
ոմն ետես ըզտընկագործ... ժզ. 6բ-7ա ՃՀԶ. Զաւրական ոմն
քաջամարտիկ ի թագաւորէ... ժէ. 7ա
ՃՀԷ. Գող եմուտ ի
տուն խոճայի՝ առնուլ ինչ... ժը. 7աբ
ՃՀԸ. Զքահանա ոմն
ըմբռնեալ աւազակ... ժթ. 7բ ՃՀԹ. Յաղագս վայրապար
շրջելոյ մանկանն... ի. 7բ ՃՁ. Թագաւոր ոմն
զբազումս կոչէր ի զինուորութիւն... իա. 7բ-8ա
ՃՁԱ. Այր ոմն տնկասէր
տնկեաց ի պարտէզ իւր... իբ. 8աբ
ՃՁԲ. Արք ճանապարհորդէին
ի քաղաք ուրէք... իգ. 8բ
ՃՁԳ. Վաճառական ոմն
ունէր մարգարիտ մի մեծ... իդ. 8բ-9ա
ՃՁԴ. Քաղաք էր հեռի
թագաւորի ումեմն յոյժ հռչակեալ... իե. 9ա ՃՁԵ. Լեառն
մի էր յերկրէ յոյժ ամբարձեալ... իզ. 9աբ
ՃՁԶ. Երկու ի միասին
տնկեալ ծառք լի պտղովք... իէ. 9բ
ՃՁԷ. Ծառ մի է յաշխարհի
միում, բարձր հասակաւ... իը. 9բ-10ա
ՃՁԸ. Իբրեւ լուան
ազգք ամենայն, կամեցան վայելել... իթ. 10ա
ՃՁԹ. Սերմանող ոմն
սերմանեաց յագարակ իւրում... լ. 10աբ
ՃՂ. Այր մի իջանէր
ի բարձրագոյն լեռնէ... Առակս այս յայտնի է։ Յայս առակք աւարտեցան Ստեղծականք ի
փառս Քրիստոսի։ Եւ արդ մի՛ ոք ծաղր առնիցէ զմեզ, զի առնուլ ի սոցունց ի զրուցատրութիւնս
եւ ասացուածս ի դէպ համարեցաք քան աշխարհականաց վարիլ սովորութեամբ: Եթէ հաճոյ
ոմանց թուեսցի ի Տեառն շնորհ, ապա թէ ոչ, թողութիւն մեզ արասցէ սիրով նորին:
2. 10բ-27բ
Ողիմպիանու [եւ Վարդանայ] առակք
ա. 10բ
ա. Ստընտուն ցմանկան
վասն զի լայր... բ. 10բ
բ. Կրայ զձի ի հանդէս
ընթացից կոչէր... գ. 10բ-1ա
գ. Առիւծու – Ընդ կուսի գեղեցկութեան
առիւծ զարմացեալ... դ. 11ա
դ. Աքսոյ – Տռփացաւ աքիս
ի պատանւոջ... ե. 11աբ
ե. Առիւծու – Զառիւծէ ծերութիւն
հատանէր զզաւրութիւն... զ. 11բ
զ. Եղջերուի – Մայր
զեղջերու ասէ, եթէ. Դու եւ մեծութեամբ յաղթես... է. 11բ-2ա է. Ճայի – Քարոզ ի հաւս
հասանէր ՅՈրմզդէ արքայէ...
ը. 12ա ը. Նապաստակ – Նապաստակք
ի մի վայր եկեալք... թ. 12աբ
թ. Ագռաւ – Ագռաւ
զիւր բնութիւն պարսաւէր... ժ. 12բ
ժ. Էշ – Էշ էր, եւ առիւծ
թուէր... ժա. 12բ-3ա
ժա. Գորտն – Գորտ մեծաձայնէր
միանգամայն... ժբ. 13ա
ժբ. Գայլոյն – Գայլք առ ոչխարս
հրեշտակագնաց եղեալ, ասեն... ժգ. 13աբ
ժգ. Զուարակ – Զուարակք
ի միասին արածէին... ժդ. 13բ
ժդ. Ագռաւ – Ագռաւ
պանիր ունէր ի բերանն... ժե. 13բ-4ա
ժե. Կապիկ – Կապիկք
մեծ իմն խորհեցան... ժզ. 14ա
ժզ. Արծիւ հալածէր
զկաքաւ... ժէ. 14ա
ժէ. Մրջիմն եւ աղաւնի – Աղաւնին
տերեւ ետ մրջմանն... ժը. 14ա ժը. Որսորդն կալաւ
կաքաւ մի... ժթ. 14աբ
ժթ. Աղուես մի քաղցեաւ
եւ եգիտ սառն... ի. 14բ
ի. Հարցին ընդ
աղուէսն, թէ. Քանի կել եւ արուեստ գիտես... իա. 14բ-5ա իա. Այրի կին մի ունէր տղայ մի... իբ. 15ա իբ. Աղուեսն եւ խեցգետինն
եղեն եղբայրք... իգ. 15աբ իգ. Առիւծն կալաւ
իւր սպասաւոր զաղուեսն... իդ. 15բ-6բ
ա. Վաճառական
ոմն մի ունէր Գ. (3) բեռն գանձ... իե. 16բ-7ա
բ. Ասեն իմաստունքն,
թէ. Էր տանուտէր մի... իզ. 17աբ
գ. Ասեն թէ. Այր
մի ունէր Բ. (2) որդիս... իէ. 17բ-8բ
դ. Թագաւոր մի
ունէր Գ. (3) որդիս եւ եկեալ... իը. 18բ
է (=ե) Սովորութիւն
է որսորդաց, որ յորժամ կամին... իթ. 18բ-9ա
զ. Ասացեալ են
ոմանք ի սրբոցն, թէ. Պարտ է... ի. 19ա-20ա
է. Ասեն թէ. Եպիսկոպոս
մի ուտէ հաց... իա. 20ա. ը. Գիտելի է, զի
որք կամին կապիկ որսալ... իբ. 20աբ
թ. Յորժամ կամեսցի
ձկնորսն ձունկ (այսպէս) որսալ... իգ. 20բ
ժ. Ասեն թէ. Զշուն
ուսուցանեն կուրաքալութիւն... իդ. 20բ-1ա
ժա. Դարձեալ գիտելի
է, զի աչք, որ քնով թանձրացեալ լինի... իե. 21ա ժբ. Սովորութիւն
է իմաստուն վաճառականաց... իզ. 21աբ
ժգ. Հայր ոմն ետես
զոմն նստեալ ի վերայ աշտարակի... իէ. 21բ-2բ
ժդ. Զոր աւրինակ
թագաւոր ոք զաղքատ ոմն կոչէ... իը. 22բ-3բ
ժե. Գիտելի է,
զի Բ. (2) ծառ կայր... իթ. 23բ-4ա
ժզ. Թագաւոր ոմն կամեցաւ
աշտարակ շինել... լ. 24աբ
ժէ. Յոբ ասէր. Կեանք
մարդոյս պատերազմ է... լա. 24բ-5բ
ժը. Գիտելի է, զի
գող ոմն առնէր բազում գողութիւն... լբ. 25բ-6ա ժթ. Ասեն
իմաստունք, թէ. Ակն տպազիոն... լգ. 26աբ
ի. Ասեն իմաստունքն
թէ. Ի մէջ բազայի... լդ. 26բ-7ա
իա. Վարդապետք
օրինակ բերեն, թէ. Բազէն յորժամ փախչի... լե. 27ա իբ. Թագաւոր
մի ունէր գեղեցիկ այգի... լզ. 27ա
իգ. Շաքարեղեգն
թէ. Ռ. (1000) գէշ ջուր աղբով լինի... լէ. 27աբ իդ. Կամէին
իշխանքն սպան<ն>ել զթագաւորն
իւրեանց...
Բ. 27բ-40ա [Քարոզք]
1. 27բ-8ա
[Քարոզ ի բանն.] Ողորմեա՛ ինձ Տէր, զի հիւանդ եմ ես – Գիտելի
է, զի Ժ. ազգ հիւանդութիւն կայ...
2. 28ա-9ա
Վասն յարութեան – Գիտելի
է, զի ժ. (10) են վկայք...
3. 29ա-30ա
[Յաղագս Է. (7) մահացու մեղաց] – Եւթնեկին
մոլութիւնքն մեղաց համեմատին Է. (7) գազանացն...
4. 30աբ
[Քարոզ ի բանն.] Ապաքէն դուք տաճար
Աստուծոյ կենդանոյ էք – Վարդապետք ասեն թէ. Աստուած ի Ժ. (10) տեղիս...
5. 30բ-4ա
[Քարոզ ի բանն.] Արբեցողք զարքայութիւն
Աստուծոյ ոչ ժառանգեն – Փողն Տարսոնացի եւ տեսողն վեհերեակ տեսութեամբ...
6. 34ա-5բ
Աւետաւոր ձայն մեղաւորաց յԱստուածաշունչ
գրոց, զի մի՛ յուսահատեսցին – Առաջին այս է, զոր ասաց Եսայի...
7. 35բ-7բ
[Քարոզ ի բանն.] Զամենայն, զոր ինչ
խնդրիցէք հաւատով, առնիցէք – Գիտելի է, զի որ հաւատով խնդրէ, առնու...
8. 37բ-8բ
[Քարոզ ի բանն.] Յեկեղեցիս աւրհնեցէ՛ք
զԱստուած – Գիտելի է, զի կրկին է եկեղեցի...
9. 38բ-40ա
[Քարոզ] – Գիտելի
է, զի մարդն, որ ի հեռաւոր եւ յերկար...
Գ. 40ա-1ա
Խրատ կրոնաւորաց վանականաց, թէ որպէս պարտ
է կալ աբեղայից, եթէ ոք կամիցի – Ո՜վ աստուածասեր եղբա՛յր, թէ կամիս Աստուծոյ ծառայել...
Դ. 41ա-2ա
[Քարոզ ի բանն.] Աղաչեմ զձեզ ես,
որ կապեալս եմ ի Տէր արժանի գնալ կոչմանն յոր կոչեցարուք – Պարտ
է քահանային սուրբ եւ անարատ լինել...
Ե. 42աբ
[Խրատ] – Եհարց ոմն
ի յեղբարցն ընդ իմաստուն ծեր մի եւ ասաց...
Զ. 42բ-8ա
[Մանունք քարոզից եւ բանք զանազանք]
1. 42բ-3ա
[Քարոզ] – Գիտելի է,
զի տունն յամենայն կողմանց պարսպեալ է...
2. 43ա
[Քարոզ] – Դարձեալ եւ
այս գիտելի է, զի սկզբնական մեղքն Ադամայ...
3. 43բ
[Քարոզ ի բանն.] Ասացից եւ պատմեցից
ինձ – Գիտելի է, զի Զ. (6) կերպիւ կարէ մեղաւորն արդարանալ...
4. 43բ
[Քարոզ] – Հարցում.
Զի՞նչ է փականք արքայութեան. նախ մկրտութիւն է...
5. 43բ
Վասն այսորիկ աղօթս կալ ի ժամ ընդունելոյ
– Նախ՝ երբ անմեղ լինին...
6. 43բ-4բ
[Քարոզ ի բանն.] Տէ՛ր, ի նեղութեան
յիշեցաք զքեզ – Գիտելի է, զի բազում եւ անփաչ (այսպէս) օգուտ[ք] է...
7. 44բ-8ա [Քարոզ ի բանն.] Զի՞ բարի կամ զի՞
վայելուչ, զի բնակեալն եղբայրք ի միասին – Է բարի, զի չէ վայելուչ...
Է. 48ա-9բ
Վասն գօտոյն, թէ որքան է գօտին եւ
զինչ խորհուրդ ունի – Գիտելի է, զի առաջի գօտին քրիստոնէական է...
Ը. 49բ-54ա
[Քարոզք]
1. 49բ-50ա [Քարոզ ի բանն.] Սողոմոնի. Երկիւղ
Տեառն խորշի ամենայն ոք ի չարէ – Երկիւղն Աստուծոյ մերժէ զամենայն չարութիւնս...
2. 50ա-4ա
Այգալացին [քարոզ] ի բանն. Ընդ երեկոյս
հանգիցեն [լալիք] – Բանս այս ունի բազում տեսութիւն. Նախ յելանելն...
Թ. 54ա-6բ
[Բանք իմաստնոց] Յաղագս կանանց – Պիթագորաս ասէ. Ի հուր
եւ ի կին անկանիլն մի է...
Ժ. 56բ-7բ
[Դարագլուխ] – ՅԱդամայ
մինչեւ ի ջրհեղեղն ամք ՍՄԽԲ. (2242)...
ԺԱ. 57բ-8ա
[Այբուբենք]
ա. 57բ
Հոռոմ այբուբենն – Ալֆա,
վիտա, ղամա...
բ. 57բ
Եբրաեցոց – Ալիֆ ուսումն
նշանագրաց...
գ. 57բ-8ա Տաճիկ այբուբենն – Ալիֆ,
բէ, թէ, սէ...
ԺԲ. 58ա
ԺԲ.անք (12) աւրինացն – Լուր
Իսրայէլ. Տէր Աստուած քո մի է...
ԺԳ. 58ա-9բ
[Պատմութիւնք առակաւորք]
1. 58աբ
ա. Թագաւոր ոմն մի
ի սիրեցեալ իւրոց առաքեաց...
2. 58բ-9ա
բ. Յերկիրն իշխանաց
Ներսես հայրապետին
մին խաչ...
3. 59ա գ. Բաբիլացւոց թագաւորն
բազմութեամբ զօրացն գայր...
4. 59աբ դ. Վարդապետ[ք] մին
գովեցին մօտ պարոն Բուրթելն...
5. 59բ ե. Ասեն յԱռակաց.
Սողոմոն հիվանդացաւ...
6. 59բ զ. ԶՏիրատուր վարդապետն ի պաշտօն
տարան...
7. 59բ է. Երեկ դեւք կերպարանեցան
ի կերպարանս Գ. (3):
ԺԴ. 59բ-68բ
[Հարց եւ պատասխանի]
1. 59բ-67ա
Հարցումն երիտասարդին ընդ ծերոյն.
Վասն հաւատոյ եւ վասն մեղաց եւ վասն դատաստանին եւ խոստովանութեան – Ասէ երիտասարդն
ընդ ծերն...
2. 67ա-8դ
Խրատականք սուրբ հարցն եւ հարցումն
եւ պատասխանիք Արձանայ եւ Եզնակայ – Արձան ասէ. Զի՞նչ է կրօնօորութիւն կարգն...
ԺԵ. 68դ-250ա
[Քարոզք]
1. 68դ-74բ
[Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Վեցերորդ կիւրակէին
Քարոզ վասն մահու եւ կատարածի աշխարհի, ի բանն. Արթուն կացէ՛ք (Ձմեռան ՂԱ.) – Նախախնամութիւնն
Աստուծոյ եւ բարերարութիւնն ամենայն ժամ...
2. 74բ-81բ
Քարոզ ի բանն Աւետարանին, որ ասէ,
թէ. Եղերո՛ւք խորագէտ իբրեւ զաւձ եւ միամիտ իբրեւ զաղօնի – [Ն]ախ գիտելի
է, զի որպէս մարդս հոգի է...
3. 81բ-9ա
Քարոզ ի բանն մարգարէին, որ ասէ,
Որպէս իժի եւ քարբի, զի խցեալ է զականջս իւր... – [Թ]է վասն ինչ
պատճառի մարգարէն առակաւ խաւսի...
4. 89ա-97բ
Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ, որ
զանձն ի գործս իւր ոչ բժշկէ... – [Ա]նձն` զբանական հոգին ասէ...
5. 98ա-105բ
Քարոզ ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ.
Մահ եւ կեանք ի ձեռն լեզուի է... – [Ա]ռաջին խրատ վասն մարմնաւոր կենացս է...
6. 105բ-19բ
Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ.
Մի՛ տայք զսրբութիւն շանց... – Առաջին սրբութիւն անուանի Հաղորդութիւնն...
7.
119բ-30բ Քարոզ ի բան Աւետարանին
Յովհանու, որ ասէ. Ամենայն, որ ատէ զեղբայր իւր մարդայսպան է... – [Զ]այն
հրամայէ, թէ. Ամենայն, որ ատէ...
8.
131ա-45բ Քար[ոզ] ի բան
Յոբայ նահատակին, որ ասէ. Աղաւթք իմ սուրբ էին... – Եւ նախ, զայս
պարտ է գիտել, թէ քան զամենայն առաքինութիւն...
9. 145բ-59բ
Քարոզ ի բան ի Սողոմոնի, որ ասէ. Որ ողորմի աղքատին,
փոխ տայ Աստուծոյ... – Այսպէս հրամ[այ]են վարդապետք եկեղեցւոյ...
10. 159բ-67բ
Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Յիշեա՛
զԱրարիչն քո օուր մանկութեան
քո... – Եւ ասեն իմաստունք, թէ. Դ. (4) բան առանց մեր կամաց լինի...
11.
167բ-74ա Քարոզ ի բան Սողոմոնի
(= Եղիշէի), որ ասէ. Լաւ է կուր աչաւք, քան թէ կոյր մտաւք... – [Ա]սէ
իմաստունն եւ՛ Անաղթ փիլիսոփան Դաւիթ, թէ.
Իմաստութիւնն բաժանի...
12. 174ա-85ա Վասն մահու Քարոզ ի բան Սողոմոն[ի],
որ ասէ. Լաւ է աւր մահու, քան զաւր ծննդեան... – Եւ պարտ է գիտել, զի հեթանոսք
զաւր ծնընդեանն
պատուեն...
13. 185ա-6ա
[Քարոզ] – Եւ պարտ
է գիտել, զի Գ. (3) տեղ է լաց...
14. 186ա-93ա
[Քարոզ] – Եւ գիտելի
է, զի այս բանս աստուածայդիր պատգամաց է...
15. 193ա-4բ
[Քարոզ] – Եւ պարտ
է գիտել, թէ Բ. (2) ազգ ոչ ունի կշտումն...
16. 194բ-210ա Քարոզ վասն հպարտութեան ի բանն Սողոմոնի,
որ ասէ. Տէր ամբարտօանից հակառակ կայ... – Եւ գիտելի է, զի Աստուած բնութեամբ
բարի է...
17. 210ա-6բ
[Գրիգորի Տաթեւացւոյ ասացեալ] Քարոզ
ի բանն իմաստասիրին Արիստոտելի, որ ասէ. Գովելի են գեղեցիկն եւ պարսաւելի են գարշելիքն...
(Ամառան ԺԸ.) – Եւ զի Պղատոնի հոգին
եռեայմասնեայ
է...
18. 216բ-20ա Քարոզ ի բան Աւրինացն, որ ասէ. Պատուեա՛յ
զհայր քո եւ զմայր... – Եւ պարտ է գիտել, զի Դ. (4) բան զաւակն ծնաւղին է պարտական...
19. 220ա-3ա
[Քարոզ] վասն թաս եւ սեղան աւրհնելոյ
ի բանն մարգարէ[ի]ն, որ ասէ. Երկիր ետ զպտուղ իւր... – Առաջին՝ երկիր
կոչի հողն եւ ջուրն...
20. 223բ-4ա
Դարձեալ [քարոզ] վասն սեղան եւ գինի
աւրհնելոյ, ի բանն Մովսէսի աստուածախաւս մարգարէին, որ ասէ. Աւրհնութիւն Տեառն ի վերայ
լերանց մըշտընջենաւորաց – Նախ մըշտընջենաւոր լերինք
անուանին դասք հրեշտակացն...
21. 224բ-7բ
Քարոզ վասն կատարած աւուր, ի բանն
առաքելոյն, որ ասէ. Քանզի փող հարկանէ – Նախ պարտ է գիտել, զի զմահու օրն...
22. 227բ-8բ
Քարոզ վասն Սոդոմայեցոյցն, ի բանն,
որ ասէ, Աղաղակ Սոդոմաեցոցն եւ Գոմորացոցն ել առաջի իմ – [Յ]որժամ ել
Նոյ ի տապանէն եւ բաժանեաց...
23. 229ա-41բ
Քարոզ վասն ջրհեղեղին, ի բանն աստուածայխաւս
մարգարէին Մովսէսի, որ ասէ. Նոյ էր ամաց ԶՃ.ից (600)... – Յորժամ սպան Կայեն
զԱբէլ եղբայրն իւր...
24. 241բ-7բ
Դարձեալ [քարոզ] վասն սեղան եւ գինի
աւրհնելոյ, ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Աւրհնեսցի զպսակ քաղցրութեան քո – Նախ,
պարտէ գիտել զսկիզբն տարոյն...
25. 247բ-50ա
Քարոզ վասն ապաշխարութեան – Տէր մեր
Յիսուս ասէ. Այնպէս ուրախութիւն եղիցի... Եւ Քրիստոսի մարդասիրին փառք յաւիտեանս. ամէն։
ԺԶ. Յաւելագրութիւնք, ԺԶ-ԺԷ.
դդ.
1. Պհպնկ Աա, Բբ [Աղերսք]
ա. Աա.
Յարիացո՛յ եւ քաչացո՛յ եւ տո՛ւր հոգւոյս փրկութիւն...
բ. Բբ Աղաչեմ,
Տէ՛ր, ի յամենայնի թագաւորն ծիածան...
2. 250բ
[Ոտանաւորք]
ա. 250բ (բոլորգիր) Յով յանձն իմ եղկելի,
Չկայ ի քեզ գործ բարի,
Կապ բերան դու լինիս,
Ի յատէն յահեղի (այսքան)։
բ. 250բ (նոտրգիր) Ի յանցանս յաշխարհի,
Մի՛ խափիր յամենայնի,
Մաքրեսցես մարմի[ն]դ,
Ի հնոյ յաղտեղի,
Եւ յ[ա]ղաչ[ե]այ [զ]Տիրոհի
Բարէխաւս յամենայնի (այսքան)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
159բ (Գրչի) Որոց փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս Աստուածն մեր զմեղաւք
մեռեալ գծողս. ամէն (նման՝ 159բ, 186ա)։
250բ Այս քարոզներս ասացեալ է ի Ղուկաս Կեղեցի սուրբ վարդապետէ,
դիւրալուր, հեշտիմաց ըստ աշխարհականաց ճանապարհաւ, եւ յառաջն եդաւ գեղեցիկ պատմութիւնք
անծանօթք՝ վասն օրինակի, ի հնոց սրբոց վարդապետաց ասացեալ եւ գաղափարաւ առ մեզ հասեալ։
Գրեցաք ի վայելումն մեծի րաբունապետին տեառն Սարգսի վարդապետին Մեծոփեցւոյ, աշակերտին
Գրիգորի Տաթեւացւոյն։ Գրեցաւ
ձեռամբ Րակամ (= Մակար) գրչիս
Էլլիկեցւոյ, թվին
ԸՃՂԹ. (1450)։
89ա (Ստացողի) Որոց փրկեսցէ Քրիստոս զամենայն հաւատացեալս անուան
իւրոյ, եւս առաւել զստացող գրոցս` զտէր յԱրիսթաքէսին, եւ
Քրիստոս[ի] փառք յաւիտեանս. ամէն (նման՝ 97բ, 119բ, 130բ, 167բ եւ այլուր)։
190ա (ի ստորին լուսանցս)
<Ա> Այս
է տէր Յակոբ, տէր
Արիստակէս։
224ա Նոյն աստուածային աւրհնութիւն յիջանէ տէր Արիսթագէսին (անունը եղծուած)
եւ իւր նորաբոյս որդոյն. ամէն։
247բ Որոց եւ արժանի արասցէ Տէր Աստուած ողորմութեան եւ մեղաց
թողութիւն` զտէր Արիսթագէսին եւ նորայբուս`
Յաւվազին. ամէն։
250բ տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 649-50:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Պհպնկ Աա (ԺԶ-ԺԷ. դդ.) Ղազիկին՝ Յէրկեն գեղին
յառաջ խանտին, եւ Ամիրզատին փայատերն՝
գաւռեր Մարխտւափ, Բատնոսո վերի
գլուխ, Զորայջուրն ներքի
յոս[ան]ք յասոնի տակ, վերն յար[ա]ջադին Մամաշկօհան քօբին յառաջ եւ աղբերին մօ[տ], Ջէրնակջուրն, ներքի դի[հ]ն
Մուր[ա՞]տին՝ հետ
յարտին, մեծայաւին (՞) վերն Ջերնակջուրոյ մեծ
յարտին վեր դինհն, Կունուպու նե[ր]քին
դիհն։
250բ (ԺԸ դ.) Տիրացու Մանուկ վարճապետ։
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 4ա, 247աբ Գիրքս
Սուրբ Էջմիածնա է։
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 3ա` ձեռք, գիրք:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 3ա Զգործս ձեռաց
մերոց ուղիղ արա՛յ ի մեզ... (Սաղ. ՁԹ. 17), սակայն ըզքեզ ո՛չ թողից ի ձեռաց, Տէ՛ր իմ
եւ Աստուած իմ Յիսո՛ւս Քրիստոս. ամէն (արաբական թուանշաններ, զանազան տառեր, նշաններ)։
204բ (սիւնակների մեջտեղում) «1816 (ի ստորին լուսանցս, շղագիր) Խորան վիրացս ողջացո
Տէր Յիսո՛ւս, / Շնորհիւ գրկին
գալստեանդ, Տէր Յիսո՛ւս։ 207բ (ի ստորին լուսանցս արաբատառ կամ ասորատառ նշում)։ Պհպնկ 1ա` տախտակ:
ՆՇՈՒՄ` Աստառ Ա-ին փակցուած թուղթ` «ՊՂԹ. – 1450 [Մեսրոպ եպիսկոպոս]»:
2227
ՄԻՆԱՍ ՎԱՂԱՐՇԱԿԵՐՏՑԻ, ՔԱՐՈԶՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 130. չգրուած՝ 1աբ, 128ա-30բ։ ՊՐԱԿ՝ 1x1+Ա-ԺԷx8 (Ա չիք)+1x1։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, «GCS» եւ աքաղաղի, թագաձեւ լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,2x15,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(14x9,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 22։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թերթերի եզրերը
մաշուած, զանազան հետքեր եւ բծեր, խոնաւութեան ու բորբոսի հետքեր: Կազմը եւ մէջքը՝ ցեցակեր, եզրերը մաշուած, պատռուածքներով։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Մինասայ Վաղարշակերտցւոյ
վարդապետի քարոզք]
Տե՛ս ձեռ.
2808, 5ա-456բ. Ծանուցումն եւ Բան առ բարեմիտ ընթերցօղսդ/չիք։ 1/2ա-16ա։ 2/16բ-7ա։ 3/17բ-27բ։ 4/28ա-35ա։ 5/35բ-49ա։ 6/49բ-58բ։ 7/59ա-69բ։ 8/70ա-8բ։ 9/79ա-89բ։ 10/90ա-9բ։ 11/100ա-6բ։ 12/107ա-16բ։ 13/116բ-27ա։ 13-58/չիք։
Ծնթ. Լս.-ում Սուրբգրային տեղիների նշումներ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 127բ Նորին
Մինասայ վարդապետի Քարոզ
դարձեալ ի նոյն բան առաքելոյն, զի ասէ. Քանզի ակն ուներ հիմամբք...
ՆՇՈՒՄ`1ա` «ԺԸ, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2228
ՄԻՆԱՍ ՎԱՂԱՐՇԱԿԵՐՏՑԻ, ԳԻՐՔ ՔԱՐՈԶՈՒԹԵԱՆ.
ՀԱՏՈՐ ԵՐԿՐՈՐԴ
Էջմիածին |
ՌՄԽԸ. – 1799 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Գէորգ եպս.։
ԹԵՐԹ՝ 300. չգրուած՝ 1բ-5ա, 207ա, 276բ, 296ա-300բ։ ՊՐԱԿ՝ 1x5+ԼԴ (=Ա)-ԿԷ (=ԼԳ)x8 (ԾԳ (=Խ) 9, ԾԶ (=ԻԳ) 6, ԾԹ (=ԻԵ) 9)
+1-3x8 (Բ 6)։ ՆԻՒԹ՝ կապտաւուն թուղթ, լուսագծերով
եւ «CR», «HLW PROPATRIA», «D. CBLAUW», «PROPATRIA ELUSQUE LIBERTATE» լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 23x19։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(18x13,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 27։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ կարմրերանգ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ նրբահիւս, բազմագունի մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1, թուղթ` լուսագծերով եւ Սբ. Գէորգ Զաւրավարի լուսադրոշմով (սկզբից):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, 211-12, 164-168, 188-89 թերթերի միջեւ սկզբնապէս չգրուած մի քանի թերթ կտրուած։ Կազմի կաշին` քերծուած եւ եզրերը` մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
5բ-294ա [Մինասայ Վաղարշակերտցւոյ
Գիրք քարոզութեան, հատոր երկրորդ]
– 5բ [Ծանուցումն] Գիտութիւն լիցի բարեմիտ ընթերցողացդ, զի
հատորիս ի սկզբէն մինչեւ ցայս վայր եղեալ բանքն ի յայլ տուփ մտին եւ կազմեցան՝ յաղագս
փոքրադիր լինելոյ տետրիցս, զի եթէ ի միասին կազմեալ լինէին, դրութիւն գրքոյս ըստ
թանձրութեան անյարմար լինելոց էր։ Ուստի, եթէ ոք կամիցի օրինակել զգիրքս՝ պարտի
ի վերայ մեծադիր տետրից գրել, զի չափաւոր լիցի դրութիւն գրքոյս ըստ երկայնութեան
եւ լայնութեանն եւ թանձրութիւնն, եւ ի մի տուփ մտցեն յերկոսին տուփսն եղեալ տետրից
բանքն։ Զի յերկոսին տուփսն եղեալ բանքն անբաժ ի միմեանց, ի միասին մի գիրք են եւ մի
հատոր՝ որպէս բանքն ինքնին յայտ առնեն մեզ ըստ բաժանման գլխոցն եւ ըստ տետրաթուոց
եւ թղթահամարից եւ ըստ ցանկին։
ա. 6ա [Ճառ հնգետասաներորդ. Եթէ մարդն սեղան
լինի Աստուծոյ եւ մարդկան եւ հրեշտակաց սրբոց... Ի բանն, որ ասէ. Եւ պատրաստեաց զսեղան...
(ցանկից)] – /// (սկ. թափուած) Խոստման իւրում բարի կամօք հաճեալ...
բ. 6բ-21ա
Նորին տեառնս մեծի Քարոզ վասն տածողական
տանն, որ է Եկեղեցի սուրբ. Ի նոյն բան իմաստնոյն, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն...
Գլուխ երրորդ, ճառ առաջին – Ղամպար մտաց եւ լոյս երեսաց հոգւոց մերոց...
գ. 21բ-31բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ երկրորդ.
առ երկրորդ եւ երրորդ հատուածս գլխոցն, դարձեալ ի նոյն բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց
իւր տուն... – Մանրայոյզ քննութեամբ զհետ եղեալ մեր բանիցն...
դ. 32ա-42ա
Նորին տեառնս մեծի Ճառ երրորդ, առ
չորրորդ հատուած գլխոցն, որ ասէ. Եւ կանգնեաց սիւնս եօթն... – Որք
զառողջ միտս ունին՝ նոքա կարեն գիտել...
ե. 42բ-51բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ չորրորդ դարձեալ
առ նոյն չորրորդ հատուած գլխոցն եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Եւ կանգնեաց սիւնս Է... – Պայծառ
ջահն սրբոյ եկեղեցւոյ եւ քարոզն ապաշխարութեան...
զ. 51բ-8ա
Նորին տեառնս մեծի Ճառ հինգերորդ.
Յաղագս առաջին պատմուճանին եւ այլոցն, ի բանն Հօր, զի ասէ. Հանէ՛ք զպատմուճանն առաջին... – Զբանն
Հօր առնուլ աստէն ասել չէր ի դէպ...
է. 58ա-67բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ վեցերորդ,
դարձեալ առ նոյն չորրորդ հատուած գլխոցն եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Եւ կանգնեաց սիւնս
եօթն... – 0րէնք են բարուց աշակերտասէր վարդապետաց...
ը. 67բ-77ա
Նորին տեառնս մեծի Ճառ եօթներորդ,
դարձեալ ի նոյն հատուած գլխոցն եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Եւ կանգնեաց սիւնս եօթն...
– Սեպուհ է բարեմիտ ասողաց եւ ամենեցուն...
թ. 77բ-89ա
Նորին տեառնս մեծի Ճառ ութներորդ,
դարձեալ ի նոյն հատուած գլխոցն եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Եւ կանգնեաց սիւնս եօթն...
– Զարթի՛ք փառք իմ զարթի՛ք... ասաց մարգարէն առ մարգարէութեանն...
ժ. 89բ-101բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ իններրորդ, դարձեալ ի նոյն հատուած գլխոցն
յաղագս գործնական առաքինութեանց, որք են սիւնք սրբոյ եկեղեցւոյ ի նոյն բանն, որ ասէ.
Եւ կանգնեաց սիւնս եօթն... – Գործնական սեանցն սրբոյ եկեղեցւոյ տեսակք...
ժա. 102ա-15ա
Նորին Մինասայ քաղցրուսոյց վարդապետիս
մեծի Ճառ տասներորդ, առ հինգերորդ հատուած գլխոցն, որ է Քարոզ գինւոյ, զենման, խառնարանի
եւ սեղանոյ, ի բանն, որ ասէ. Էզեն զզենլիս իւր... – Ճարտար գրիչն
անճառ իմաստիցն Աստուծոյ...
ժբ. 115բ-22ա
Նորին Մինասայ գորովալից վարդապետիս
մեծի Ճառ մետասաներրորդ, առ նոյն
հինգերրորդ հատուած գլխոցն,
որ է Համառօտութիւն բանից յաղագս խնդրոց ոմանց մնացելոց ի ճառէդ, որ վերաբերին առ
խորհրդակատարութիւնն – Խորհրդակատարութիւնն սրբազան խորհրդոյ Սրբոյ պատարագին...
ժգ. 122բ-41բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ երկոտասաներորդ.
առ նոյն հինգերորդ հատուած գլխոցն, որ է Քարոզ եւ աւարտաբանութիւն ի տեսութիւնս մնացելոց
բանից իմաստնոյն, որ ասէ. Եւ առաքեաց զծառայս իւր... – Համածագօղ
արեգակն աշխարհի...
ժդ. 142ա-50ա
Նորին տեառնս մեծի Ճառ երեքտասաներորդ
առ վեցերորդ հատուած գլխոցն, որ է Քարոզ Սրբոյ եւ Մեծի աստուածեան Աթոռոյն Էջմիածնի,
ի բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն... – Զգերազանցութեան
լուսեղէն յարկին եւ երկնային տաճարին...
ժե. 150ա-8բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ չորեքտասաներորդ,
դարձեալ ի նոյն վեցերորդ հատուած գլխոցն, եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց
իւր տուն... – Քարոզն եկեղեցւոյ սրբոյ եւ դաստիարակն կաթնասուն մանկանցն...
ժզ. 159ա-65ա
Նորին տեառնս մեծի Ճառ հնգետասաներորդ,
դարձեալ ի նոյն վեցերորդ հատուած գլխոցն, եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն գլխոցն,
եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն... – Հատուածք ճառիցս
զմեզ առ ուղիղ տեսութիւնն տանին...
ժէ. 165ա-75բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ վեշտասաներորդ, առ տեսիլն Եզեկիէլի եւ
ի նոյն բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց... – Տեսիլն, զոր
ետես մեծախորհուրդ սուրբ մարգարէն...
ժը.
176ա-88բ Նորին տեառնս
մեծի Ճառ եօթնեւտասաներրորդ, ի նոյն բանն,
որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց... – Գրէ ուրեմն աստուածարեալն Դաւիթ, եթէ...
ժթ. 189ա-213բ
Նորին տեառնս մեծի Ճառ ութնեւտասաներորդ,
առ եօթներորդ հատուած գլխոցն, որ է Յաղագս արարողութեան հիմնարկութեան Սրբոյ եկեղեցւոյ,
ի նոյն բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց... – Ժամանեցին պահուց
աչք իմ... Առ որ սաղմոս զբազումս ունի ասել սուրբն Գրիգոր Տաթեւացին...
– 207բ Կարմիր մելանով եկեղեցու յատակագիծ. գլխաւոր խորանում գրուած չորս աւետարանիչների, եզրային հիմնաքարերի վրայ՝ 12 առաքեալների անունները։ Տե՛ս տպ. Մաշտոց, Կ. Պոլիս, 1807, էջ 154
(=160)։
ի.
214ա-76ա Նորին տեառնս
մեծի Ճառ իննեւտասաներորդ, Յաղագս արարողութեան նաւակատեաց Սրբոյ եկեղեցւոյ,
դարձեալ ի նոյն եօթներորդ հատուած գլխոցն, եւ ի նոյն բանն, որ ասէ. Իմաստութիւն
շինեաց... – Շինօղն Սրբոյ եկեղեցւոյ եւ Արարիչն երկնից...
ժը,
ժթ հմմտ. Մաշտոց, Կ. Պոլիս, 1807,
էջ 155-189 (= 161-195)։ Սուրբգրական ընթերցումները բաց են թողնուած։ Նկատելի են նաեւ այլ տարբերութիւններ:
– 277ա-8բ Ցանկ գլխոց սրբոյ
մատենիս – Ա. Քարոզ եկեղեցւոյ, ի բան իմաստնոյն... ԽԸ. Ճառ ինն եւ
տասներորդ յաղագս արարողութեան նաւակատեաց սրբոյ եկեղեցւոյ... ի նոյն բանն, որ ասէ.
Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն։
– 279ա-94ա Ցանկ սրբոյ մատենիս
նշանաւոր իրաց ի վերայ այբուբենից – Ահիւ եւ խնդութեամբ բազմաւ պարտ է... Վախճան ցանկիս։
Ծնթ. 1ա «Ի սմին գտանի բացատրութիւն հիմնարկութեան, օրհնութեան
եւ օծման նորակառոյց եկեղեցւոյ, արարեալ նոյնպէս Մինաս արհիեպիսկոպոսի. երես 885։
Այս մատեան բացատրութիւն գոյ եւ առանձին գրքոյկաւ, (տե՛ս N. 1087 ձեռագիր), զորմէ
ցուցակագրող գրիչք գրին «Թիւն եւ անուն գրչին անյայտ»։ Ի մատենէ աստի մասն առ
մասն տպագրեալ է ի «Մեծ Մաշտոցի» յամի 1807 ի հայրապետութիւն տեառնն Դանիելի ի Կ.
Պօլիս ի ձեռն դպիր
Գալուստի» (տե՛ս Հիմնարկէք
եկեղեցւոյ)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
294ա-5բ Յիշատակարան սրբոյ
մատենիս –Փա՜ռք, պատիւ, պաշտօն, գոհութիւն եւ երկրպագութիւն անեղին եւ
միշտ գոյին, անսկզիբան եւ անվախճան թագաւորութեանն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ,
որ մշտածաւալ իւրով բարերարութեամբն խնամէ ընդ հնազանդութեամբ իւրոյ ինքեան անզուսպ
իշխանութեան զամենայն գոյս։ Որով եւ ամենիցն տայ ըստ իւրն կամաց, ըստ իւրաքանչիւր
չափու շարժիլ ի գործնականն՝ տեսականին առաջնորդութեամբ. եւս առաւել զայնս, որք անկիրթքն
են նորին ներհունապէս շնչմանն տեսութեան։ Որոյ առատաձիր շնորհօքն եւ անհուն ողորմութեամբն
եւ օգնականութեամբ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ
ի լրումն եկեալ կատարեցաւ գրեցումն նորափայլ գրքոյս, որ կոչի Գիրք քարոզութեան,
եւ հատոր երկրորդ։ Քանզի հեղինակի Գրքոյս, տեառնս իմոյ` տեառն Մինասայ աստուածաբան
արքեպիսկոպոսին հոգեւոր որդիս եւ սխալստ ծառայս մինչ էրն նա ի գործ ծայրագոյն նուիրակութեան Սրբոյ աստուածեան Աթոռոյս Էջմիածնի ի մայրաքաղաքն
Կոստանդնուպօլիս, գոլով
ի սպաս նորին, վասն անկիրթ գոլոյս ի քարոզութիւն ժողովրդեանն. յիւրաքանչիւր ժամանակս
թախանձէի զնա, առնել ըստ աստուածատուր շնորհացն իւրոց զՔարոզս ի կրթութիւն եւ ի լուսաւորութիւն
մտացս, եւ ի շահ եւ յօգուտ աստուածասէր ժողովրդոց։ Որ եւ ըստ հայրական գթոյն եւ բարեսէր
կամացն իւրոց, բացասելով բազմադիմի զբաղանաց մեծի գործոյն եւ անկարութեան ծերութեանն
իւրոյ, կատարէր զհայցուածս եւ գրէր անխափան զցայգ եւ զցերեկ զքարոզս իւրաքանչիւր
ժամանակի զպատշաճեալս ի փառս միոյն Աստուծոյ։ Եւ մինչ ըստ գրելոցն կարգի սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ
ի Վիրապէն Ելման տօնին առաջիկայ կիւրակէին զՔարոզն սկսաւ գրել, որ էր կաթուղիկէ եկեղեցւոյ
Սրբոյ Աթոռոյս Էջմիածնի օծման
եւ նաւակատեաց աւուր քարոզն ի բանն իմաստնոյն, թէ. Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն...,
այլովքն հանդերձ, լայնացաւ, մեծացաւ եւ բազմացաւ յոյժ գրուածն այն ըստ յաջողելոյն
Աստուծոյ։ Եւ բաժանեցաւ յերիս գլուխս եւ յոմանս հատուածս, եւ ի բազում քարոզս եւ ի
ճառս եւ եղեւ Գիրքս այս աստուածաբանութեան։ Որոյ ընդ այլ քարոզիցն դնիլն անկարելի
լինելով սակս ընդարձակութեան բանիցն եւ մեծութեան դրիցն, եւ առանձին մնալով կոչեցաւ
Հատոր երկրորդ։ Իսկ այլ ամենայն քարոզքն եւ որք յառաջմէ եղեալ ասութիւնքն ի մի տուփ
ժողովեցեալ եղեն յատուկ մի Գիրք քարոզութեան, որ կոչեցաւ Հատոր առաջին։ Եւ այս ամենայն
կամեցողութեամբ եւ հրամանաւ տեառնս իմոյ եւ հօր ըստ հոգւոյ՝ հեղինակի գրուածոցս։
Որք, թէ այս Երկրորդ հատորս, եւ թէ այն Առաջին հատորն ի ներկայութեան տեառնս գրեցան
ի նախկին գրուածոցն եւ առաջի նորին վեհանձնութեանն ընթերցեալ եղեն եւ սրբագրեցան եւ
եղեն սոյնքս հեղինակ գրուածոցն։ Որոց երկոցունց հատորիցս գրեցումն եւս ի միասին ի
լրումն եկեալ կատարեցաւ ի հայրապետութեան Սրբոյ եւ Մեծի տերունեան Աթոռոյս Էջմիածնի տեառն
Ղուկասու սրբազան կաթողիկոսին
Ամենայն Հայոց, ի թուոջ Փրկչին մերոյ 1799 եւ ի թուոջն մերում ՌՄԽԸ., ընդ հովանեաւ
շնորհածաւալ Սրբոյ Աթոռոյս
Էջմիածնի, ի մարտի մէկն։ Արդ, ուրեմն, որք հանդիպիք, թէ՛ սոյն Երկրորդ
հատորիս եւ թէ՛ այն Առաջին հատորին՝ կարդալով կամ օրինակելով եւ կամ միայն տեսանելով,
նախապէս տո՛ւք փառս Աստուծոյ յաջողողին եւ տնօրինողին ամենայնի։ Եւ ապա յիշեսջիք
ջերմեռանդ ըղձիւ ի մաքուր եւ սուրբ յաղօթս ձեր զհոգեւոր հայրն իմ եւ զտէր, եւ մանաւանդ
զգլխովին դաստիարակն իմ եւ զուսուցիչ` զտէր Մինաս արժանապատիւ
արքեպիսկոպոսն եւ զաստուածաբան գերապանծ վարդապետն՝ զհեղինակն հատորիցս, որոյ
յիշատակն եղիցի ընդ տէրունիսն ի բարին, հանդերձ ծնողօքն իւրովք եւ համայն զարմիւք
հոգեւորօք եւ մարմնաւորօք. ամէն։ Նաեւ յիշեսջիք ի Քրիստոս զհոգեւոր որդեակն նոյնոյ
իմոյ` վարդապետիս Մինասայ, զհարազատ
եղբայրն իմ` շնորհափայլ զտիրացու Իգնատիոսն, ընդ
այլ աշակերտաց եւ հոգեւոր որդւոց նոյնոյ տեառնս իմոյ` տեառն Մինասայ մեծի բազմաշխատ
աստուածաբան եւ գերիմաստ արհիեպիսկոպոսին։ Ընդ որս յիշեսջիք ի սուրբ աղօթս ձեր զնորին,
այսինքն՝ զվարդապետիս մեծին Մինասայ զաշակերտս
եւ մանաւանդ զհոգեւոր որդիս, զսխալոտ եւ զյետին միաբանս Սրբոյ եւ Մեծի լուսանկար եւ աստուածակերտ Աթոռոյս Էջմիածնի, եւ
բթամիտ պաշտօնեայս ի գործ բանի սպասաւորութեան` զԳէորգ եպիսկոպոսս, որ լեալ ցանկացօղ
աստուածային բանիցս, գրեցի ըստ իմում կարի զերկոսին իսկ զհատորսն ի վայելս իմումս
նուաստութեան, եւ ի յիշատակ տեառնս իմոյ գորովագութ ծնօղ հոգեւոր եւ վարժիչ անձանձիր`
տեր Մինաս բազմարդիւն
եւ աստուածաբան արքեպիսկոպոսին, որում Տէր տացէ զկեանս երկարս եւ խաղաղս՝ ի զուարճութիւն
եւ ի փառս նուաստ ծառայիցս։ Եւ գթալով յիշեսցէ եւ զամենեսին զվերոյգրեալսդ, եւ զձեզ
զյիշօղսդ միով Հայր մերիւ, եւ զմեզ, եւ զծնօղսն մեր, եւ զամենայն վաստակաւորս՝ զհոգեւորս
եւ զմարմնաւորս, ի միւսանգամ գալստեան իւրում լսել տալով զերանաւէտ զձայնն, որ ասէ.
Եկա՛յք օրհնեալք Հօր իմոյ... եւ այլն։ Վերջապէս եւ այս է տեառնս իմոյ հեղինակի հատորիցս
պատուէր եւ իմ աղաչանք առ ձեզ, զի. Եթէ կամիցիք օրինակել զհատորսս զայսոսիկ, զգուշութեամբ
եւ հարազատութեամբ օրինակեսջիք, թարց աւելացուցման բանից եւ բառից եւ առանց պակասեցուցման։
Ընդ որս գրեսջիք եւ զայս Յիշատակարանս առանց զանցառման ի յիշատակ մեղսաներկ անձին
իմոյ ըստ ներքնոյն եւ արտաքնովն սեւազգեցի, զի վարձատրեսջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ
փրկչէն մերմէ, որում ընդ Հօր եւ Հոգւոյն Սրբոյ փառք եւ երկրպագութիւն, հանդերձ շնորհակալութեամբ,
այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։
2229
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԼԸ. – 1689 |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ՝ Մինաս Էտրէնէցի։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Եփրեմ վրդ.։
ԹԵՐԹ՝ 355+1 (կրկն.՝ 161). չգրուած՝ 1աբ, 351բ-5բ։ ՊՐԱԿ՝ Ա-Լx12
(Ա 10, Բ, Թ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,3x15,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (7բ-12ա,
94ա, 345ա-51ա միասիւն)
(15,7x10,1)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 30։ ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով եւ ճնշադրոշմով շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ մոխրագոյն կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 12ա, 94ա։ Ճակատազարդ՝ 2ա, 262ա, 344ա։ Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, կենդանական։ Զարդագիր՝ թռչնագիր, մարդագիր։ Գոյներ՝ կարմիր (մուգ, բաց),
վարդագոյն, նարնջագոյն, կապոյտ, կանաչ, սեւ ։
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Յովհաննու։ Թ-Ժ. դդ.։ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 1 թերթի ընդերկայնակի հատուած մասերի ընդլայնակի երկատումով, մագաղաթ, երկսիւն (18x
14,5), բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 10 (Ա, Գ-Դ),
12 (Բ)։ Կարդալ՝ Բբ, Աա, Աբ, Բա, Դա, Գբ, Դբ, Գա. «/// Ետ նոցա. այժմ ասացի... քարկոծ առնէք զ[իս] ///» (Թ. 27-Ժ. 32)։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքի ճապաղում՝ 274բ, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, պատառիկ-պահպանակը՝ ցեցակեր, պատռուածքներով։ Կազմի եզրերը մաշուած, մէջքը եւ դռնակը պատռուած, կապիչներն ընկած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-260բ [Քարոզգիրք]
– 2ա-7ա Այս ինչ է ի գիրքս
Քարոզի գրոցս – Ա. Առաջինն՝
Վասն տարեմտին... ԽԹ համարն. Տէր Աստուած մեր... աջ ակն քո գայթակղեցուցանէ զքեզ։
1. 7բ-11ա
Եւ զի յայսմ աւուր մեռոն աւրհնի
եւ ոտից լուացումն, վասն այսպէս Եսայիս խորհրդածի: Նորին քարոզ վասն աւրհնութեան մեռոնին
ի բանն. Իւղ թափեալ է անուն քո (Ձմեռան ՃԻԴ.) – Գիտելի է, զի
առաքինութիւն եւ սրբութիւն է աստուածատեսակ նմանութիւն...
բ. 11աբ
[Քարոզ իմն] – Եւ
պարտ է գիտել վասն փայտի Խաչին...
2. 12ա-260բ
[Քարոզք զանազանք]
ա. 12ա-5ա
Ա. Տէր Առաքելի Սիւնեաց եպիսկոպոսի
եւ հոգենորոգ վարժապետի Քարոզ Տարէմտին. ի բանն որ ասէ. Աւրհնեցէ՛ք զՏէր... – Սքանչելի
է Աստուած եւ սքանչելի են ամենայն գործ[ք] նորա...
բ. 15ա-9բ
Բ. Նորին տէր Առաքելի Քարոզ Ծննդեան.
ի բանն որ ասէ. Սիրելին ի սենեակ մեր... – Ասէ ուրեմն հոգէբուղխն եւ մեծն իմաստունս...
գ. 19բ-28բ
Գ. Նորին առ նոյն Քարոզ Ծննդեան.
ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Յերգսն ի դէմս Աստուածածին կուսին այսպէս. Սրտացուցէր
զմեզ – Խանդաղատմունք սիրոյ երկնային բաղձանացն...
դ. 28բ-38ա
Դ. Նորին առ նոյն Քարոզ Ծննդեանն
Տեառն ի Կուսէն. ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Ես ծաղիկ դաշտաց... – Ասէ ուրեմն
յԵրգս երգոցն...
ե. 38ա-50բ
Ե. Նորին Տէր Առաքելոյ ի նոյն բանն
Սողոմոնի, որ ասէ. Գեղեցիկ ես, մերձաւո՛ր իմ – Անեղական
բնութիւնն եւ անճառից թագաւորն...
զ. 50բ-7բ
Զ. Նորին Քարոզ Ծննդեանն
Տեառն ի Կուսէն. ի բանն Եսայեա մարգարէի, որ ասէ. Եւ յաւել Տէր խօսել... – Ահա մեծ
եւ անճառելի քաղցրութիւն անճառելոյն Աստուծոյ...
է. 57բ-65բ
Է. Նորին Քարոզ Ծննդեանն Տեառն ի
Կուսէն. ի բանն, որ ասէ. Գտեալ զքեզ... – Զբաղձումն անճառաբար սիրոյն, զոր
առ ի նախատպէն...
ը. 65բ-75բ
Ը. Քարոզ ի բանն. Ուրախ եղիցին...
– Արդ, որպէս ի գալ մեծի եւ տիեզերակալ թագաւորի...
թ. 75բ-85ա
Թ. Քարոզ Ծննդեանն Տեառն ի Կուսէն.
ի բանն, որ ասէ. Բանն մարմին եղեւ... – Արդ, ի չորից աւետարանչացն պատվականագոյն...
ժ. 85ա-90ա
Ժ. Տիրատուր վարդապետի արարեալ
Քարոզ յաղագս Ծննդեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի – Բայց անտանօր
պարտ վարկանիմ սակաւ ինչ...
ժա. 90ա-3բ
ԺԱ. Դարձեալ Քարոզ ի բանն. Ի սկզբանէ
էր Բանն... – Արդ, ասասցուք, թէ. Զի՞նչ է սկիզբն...
ժբ. 94ա-9բ
ԺԲ. Մատթէոս վարդապետի Վասն հարցմանց
անօրինաց զանազան պատասխանիք, զոր խնդրեալ բարեպաշտն Աբիսողոմ մեծ տանտէրն Շիրիանայ.
0գնեա՛ Յիսուս – Յաստուածային գիրսն գրեալ է, թէ. Պատրաստ իցէք տալ...
ժգ. 99բ-105ա
ԺԳ. Այս է պատճառ պահոցն բովանդակ
– Հարց. Զի՞նչ ունի խորհուրդ Բուն բարեկենդանին...
ժդ. 105ա-11ա
ԺԴ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ.
Մարդ ի պատուի էր... – Աստուածային զօրութիւնն, որ արարն զմեզ...
ժե. 111ա-3բ
ԺԵ. Մատթէոս վարդապետի Քարոզ վասն
Աղուհացիցն առաջին աւուրն. ի բանն՝ Լուացարո՛ւք, սրբեցարո՛ւք... – Ասէ ոմն
ի սրբոց, թէ. Աստուած բարեացն բարէգոյն է...
ժզ.
113բ-6ա ԺԶ. Նորին Մատթէոս
վարդապետի Քարոզ պահոց Վասն առաջին Գ.շաբաթին (3) ի բանն. Արդարութիւնն արդարոյն...
– Նիւթական բնութիւնս մեր կրկին փոփոխումն ունի...
ժէ. 116ա-8բ
ԺԷ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
պահոց յառաջին Դ.շաբաթին. (4) ի բան ընթերցուած յԵլից – Աստուածային
գիրք, ոմանք մեզ ի խրատ գրեցան...
ժը. 118բ-23բ
ԺԸ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
ի բանն. Մի՛ սպանաներ... – Ուղեւորք ի ճանապարհս ընթանան...
ժթ. 123բ-31ա
ԺԹ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
ի բանն. Մի՛ սուտ վկայեր – Գիտելի է, զի կրկին է դէմք ամենայն օրինացն...
ի.
131ա-2ա Ի. Նորին Մատթէոս
վարդապետի Քարոզ ի բանն. Մի՛ շնար... – Գիտելի է, զի երեւելի արարածքս...
իա.
132ա-6ա ԻԱ. Նորին Մատթէոս
վարդապետի Քարոզ ի բանն. Մի՛ գողանար – Գողութիւնն յերկուս բաժանի...
իբ.
136ա-8բ ԻԲ. Նորին Մատթէոս
վարդապետի ի բան. Եթէ կոյրք էիք... – Խնդրելի է, թէ կուրութիւն մտացն պատճառ
է...
իգ. 138բ-9բ
ԻԳ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
եւ խրատք վասն խոնարհութեանն. ի բանն՝ Որ խոնարհեցուցանէ – Արդ, հիմն ամենայն
առաքինութեանն է խոնարհութիւնն...
իդ. 139բ-42ա
ԻԴ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
ի բան. Արթուն կացէ՛ք... – Գիտելի է, զի ի Գիր սուրբս չորս ազգ...
իե.
142ա-52բ ԻԵ. Նորին
Մատթէոս վարդապետի Քարոզ ի բանն. Տէ՛ր, սիրեցի... – Ով որդիանազելի
վերնոյն Սիոնի...
իզ. 152բ-8բ
ԻԶ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
սուրբ առաքելոցն. Դո՛ւք էք լոյս – Ի վերայ բանիս այսորիկ բազում ինչ...
իէ. 158բ-61բ
ԻԷ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
մահու. Իմաստութիւն յելս – Նախ զիմաստութիւնն գիտասցուք եւ ապա թէ զի՞նչ է...
իը. 161բ-8ա
ԻԸ. Քարոզ վասն մահու. ի բանն Յոբայ,
որ ասէ. Մահ մարդոյ հանգիստ – Արդ, կամիմ այժմ, որպէս եւ...
իթ. 168ա-72բ
ԻԹ. Քարոզ վասն մահու
ի բանն. Մահ մեղաւորի չար է – Արդ, ի բանէս յայսմանէ զընդդիմակ սորա ճանաչեմք...
լ. 172բ-5ա
Լ. Նորին Քարոզ Յովհաննէս վարդապետի
Վասն աղօթից. ի բանն. Հոգի է Աստուած... – Եւ համամատութիւնն համագոյ եւ նմանութիւն...
լա. 175ա-8ա ԼԱ. Նորին Յովհաննէս վարդապետի Քարոզ
վասն յիշոցնատուաց. ի բանն՝ Որ արհամարէ... – Գիտելի է, զի որք յիշոցք տան...
լբ.
178ա-83բ ԼԲ. Նորին Մատթէոս
վարդապետի Վասն աղ աւրհնութեանն քարոզ. ի բանն՝ Պատուեա՛ զՏէր... – Նախ գիտելի
է, թէ վասն էր այսպիսի օրէնք...
լգ. 183բ-5բ
ԼԳ. Քարոզ Վարդավառին նախերգաբար
– Երեւի արեգակն ի ծագելն իւրում...
լդ. 185բ-90բ
ԼԴ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
ի բանն. Յարիցեն սուտ մարգարէք... – Գիտելի է, զի ստութիւնն հոմանուն
ինքեան բազումս ունի...
լե. 190բ-8ա
ԼԵ. Քարոզ վասն Յարութեան, զի ինքնին
Տէր հրամանաւ ի ձայն հրեշտակի – Աստ գիտելի է, զի Գ. (3) իրս ցուցանէ...
լզ.
198ա-201բ ԼԶ. Նորին Մատթէոս
վարդապետի Քարոզ Երկրորդ Գալստեանն. ի բանն՝ Եղիցին գօտիք պնդեալ... –
Աւրս այս կոչի Երկրորդ Գալուստ...
լէ. 201բ-5ա
ԼԷ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
Խաչի. ի բան՝ Բարձր արարէ՛ք զՏէր...– Ի վերայ այսմ բանի տեսանելի է մեզ
գլուխս Ժ. (10)ն...
լը. 205ա-11ա
ԼԸ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
ի բան. Ես եմ հովիւն քաջ – Գերազանց բարւոյն Գ. (3) են յատկութիւնք...
լթ.
211ա-8ա ԼԹ. Նորին Մատթէոս
վարդապետի Քարոզ վասն հաւատոյ յատկութեանց. ի բան՝ Նման է առն... – Գիտելի
է, զի Տէր մեր զհաւատքն ի ԺԵ. (15) իրս նմանեցուցանէ...
խ. 218ա-21բ
Խ. Նորին Մատթէոս վարդապետի Քարոզ
ի բանն. Ես առ Աստուած կարդացի – Գիտելի է, զի երեկոյի նմանի մահն մեր...
խա. 221բ-3բ
ԽԱ. Նորին Մատթէոս վարդապետի ի
բան. Ծագեցից երկիւղածաց իմոց... – Եւ զի Տեառն մերոյ նմանի արեգակն...
խբ. 223բ-9ա
ԽԲ. Քարոզ վասն Հաղորդութեան. ի
բան՝ Փորձեսցէ մարդ զանձն... – Եւ արդ, վասն հաղորդելոյն...
խգ.
229ա-31ա ԽԳ. Քարոզ վասն
աղօթից. ի բան՝ Եօթն անգամ... – Յեղանակ աղօթից ուսուցանէ մարգարէս...
խդ. 231ա-3ա
ԽԴ. Քարոզ ի բան մարգարէին, որ ասէ.
Ես առ Աստուած կարդացի... – Եւ այս վասն բազում պատճառի...
խե. 233ա-40ա
ԽԵ. Վասն աղօթից եւ վասն առաքելոցն՝
Տիրատուր վարդապետի, Քարոզ ի բան. Դարձեալ ասեմ ձեզ... – Արդ, ճշմարտիւ
գիտեմք, զի նախ առաքելոցն...
խզ.
240ա-4ա ԽԶ. Քարոզ ի բան
առաքելոյն յԱռաջին Տիմոթեա թխտոյն. Աղաչեմ նախ
քան – Ասի ի սրբոցն, թէ. Հոգին ունի զինքն առ Աստուած...
խէ. 244ա-7ա
ԽԷ. Քարոզ ապաշխարութեան. ի բանն
Աւետարանին, որ ասէ. Ապաշխարեցէ՛ք... – Նախ տեսցուք, թէ զի՞նչ է ապաշխարութիւն...
խը.
247ա-50ա ԽԸ. Քարոզ ցասման
ի բան. Այս ամենայն եկն... – Ասէ ուրեմն մարգարէն սաղմոսերգուն Դաւիթ...
խթ. 250ա-2բ
ԽԹ. Քարոզ վասն ցասման ի բանն. Տէր
Աստուած մեր... – Ասէ ուրեմն ի
մարգարէս Գիրն Աստուածաշունչ...
ծ. 252բ-5բ
Ծ. Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ.
Եւ թէ աջ ակն քո... – Արդ, զոր օրինակ, որ կամիցի ի նաւարկութիւն...
ծա.
255բ-8ա ԾԱ. Վասն որպիսութեան
գործոյ խոստովանահօրն առ խոստովանորդին – Նախ եւ առաջին, զի խոստովանահայրն,
որ է հոգեւոր բժիշկ...
ծբ. 258ա-60բ
ԾԲ. Քարոզ վասն զղջման եւ ապաշխարութեան.
ի բան Աւետարանին, որ ասէ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. Ոչ է պիտոյ բժիշկ (ձեռ. 2114, 305բ-8ա)... – Արդ, պարտ է մեզ առ այս ամէնաւրհնեալ
բժիշկս...
Բ. 261ա-336ա
[Մատթէոսի Ջուղայեցւոյ Մեկնութիւն
Վեցօրէից]
Տե՛ս ձեռ.
774, 282ա-377բ. Ցանկ/261ա-2ա։ Նախերգանք/262ա-3ա։ ա/263ա-80բ։ բ/280բ-6բ։ գ/286բ-300ա։ դ/300ա-13ա։ ե/313ա-20ա։ զ/320բ-4ա։ է/324ա-36ա։ Ունի.
– 343բ-4ա [Յիշատակարան
աշխատողին] – Արդ ես խոցոտեալ յոգի...
Տե՛ս ձեռ.
1660, 137բ-8ա:
344ա Գրչից՝. «Եւ զիս, զանարժան գրիչս յիշեսջիք ի մաքրափայլ աղօթս ձեր, ո՛վ սուրբ ընթերցողք եւ օրինակողք, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ յԱստուծոյ մերոյ»։
Գ. [Բանք զանազանք]
ա.
336ա-43բ Յարարածոցն համառօտ
– Արար Աստուած զմարդն ի պատկեր իւր ըստ պատկերի Աստուծոյ...
բ.
345ա-50ա Նախերգանք վասն
ամենայն գրոց, սահմանեալ եւ արարեալ տեառն Սիմէոնի աստուածաբանութեան վարդապետի,
ի ՌՃ. եւ Ե. (1656) թուականին – Փառք, պատիւ եւ գոհութիւն եզակի տէրութեանն...
գ. 350ա-1ա
[Վարդանայ Արեւելցւոյ] Սահմանք մասանց,
պէսպէս շարժմանց եւ կրից – Բնութիւն է սկիզբն շարժման եւ դադարման... Նորոգումն է, արծարծումն
հնացելոյն։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
– 344ա Փառք Ամենասուրբ Երրորդութեանն եւ մի աստուածութեանն՝
Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։ Եւ արդ,
ի թուականութեանս մերում Հայկազեան սեռի ՌՃԼԸ. (1689) ամի, ես՝ նուաստ ամենից Եփրեմ վարդապետս,
որ եմ յաշակերտ Սուրբ Էջմիածնայ սրբազան
հայրապետին տեառն Յակովբայ Ամենայն
Հայոց կաթողիկոսին՝ վերափոխեցելոյն առ Քրիստոս ի յոյսն ամենեցուն, իսկ արդ, նարդենիս,
որ եմ շնորհօքն Քրիստոսի կարգեալ վերատեսուչ եւ առաջնորդ մայրաքաղաքիս Անդրիանուպօլսոյ, զոր
եւ կարի ըղձմամբ եւ փափագանօք գրեալ ետու զայս Ժողովածու Քարոզգիրքս զայս Էտրէնէցի տէր Մինաս քաջ քարտուղարին,
նոյնպէս եւ ոսկեաւ ծաղկեաց երփն-երփն եւ գոյնս զանազան-զանազան, զոր Տէր տացէ իւրն
այլ առաւել իմաստութիւն եւ հմտութիւն, որք են կարգեալ եւ սահմանեալ ի մեծի սրբազան
րաբունապետացն` ի տէր Առաքեալ Սիւնեաց եպիսկոպոսէն
եւ ի Մատթէոս համշիրակէ
նորին։ Որ եւ ես` վերոյգրեալ
թարմատար Եփրեմ փաղերայս
ըստացայ զայս
Քարոզգիրքս ի հալալ արդեանց իմոց, առ ի վայելումն անձինս եւ յիշատակ հոգւոյ իմոյ։
Յաղագս որոյ |344բ| խնդրեմ հարցդ սրբազանից եւ յեղբարցդ մաքրագունից, զի յորում
աւուր եւ ժամու որք պատահիք զայս Ժողովածու Քարոզգրքիս՝ առ ի տեսութեամբ եւ կամ
ընթեռնլով եւ կամ գաղափարելով, յիշեսջիք զիս՝ վերոյգրեալ Եփրեմ բեմբասացս միով Հայր մեղայիւ։ Նոյնպէս
եւ յիշեսջիք զմարմնաւոր ծնօղսն իմ եւ առհասարակ յազգայինս իմ եւ հոգեւոր երկամբք ծնուցեալ
զուսուցիչսն իմ, զկենդանիքն եւ զննջեցեալսն։ Եւ՝ որ առատն է ի տուրս բարեաց Քրիստոս
Աստուածն մեր, ձեզ յիշողացդ եւ մեղաց թողութիւն հայցողացդ եւ մեզ՝ յիշեցելոցս ողորմեսցի
ի միւսանգամ գալստեանն իւրոյ եւ արժանիս արասցէ զիւր երանաւէտ քաղցր բարբառոյն,
որ ասէ առ յաջակողմեան դասն վասն արդարոցն. Եկա՛յք աւրհնեալք Հօր իմոյ, ժառանգեցէ՛ք
զանսպառ յարքայութիւնն երկնից, որ է աւրհնեալ անզրաւ. յաւիտեանս. յաւիտենից.
ամէն։ Հայր մեր, որ յերկինս (վերջին բառերը խազագրուած)։
ՃՆՇԱԴՐՈՇՄ՝ (կազմի Ա. եւ
Բ. փեղկերին) «TON HBIPON
EFPAIZ MENHZ KIIIBAZIAIKHZ MWNHZ».
ՆՇՈՒՄ` Ա. կազմաստառին փակցուած թղթի վրայ`
«ՌՃԼԸ. – 1689 [Մեսրոպ եպիսկոպոս]»:
2230
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ՄԵԿԵՆԱՍ՝ Աբրահամ վրդ. Աստապատցի։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Յովսէփ վրդ.։
ԹԵՐԹ՝ 181. չգրուած՝ 1ա-6ա, 112բ, 121բ, 124բ, 173բ-81բ։ ՊՐԱԿ՝ 1x6+Ա-ԺԴx12
(Դ
11)+1x8։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «MG AVPEN»
լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 29,5x20,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (24,5x15,5)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 39։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ ցեցակեր, զանազան բծեր, վր. լս-ներին
խոնաւութեան հետքեր, կազմի կաշին ցեցակեր, քերծուած, մէջքը ցեցակեր եւ պատռուած, եզրերը` մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
ա. 7ա-8ա
Բան առաջին յաւուր Մոխրոց, յորում
յորդորի մեղաւորին ի յապաշխարութիւն, մտածելով զմահուանէ եւ զղջմանէ մեղաց. Դո՛ւստր
ժողովրդեան իմոյ... – Թէպէտ Քառասնորդական հանդէսն սկսանի...
բ. 8ա-9ա Ի նոյն աւուր Մոխրոց բան երկրորդ.
զեղկելութեան մարդոյ, որպէս, այսինքն` եղկելի է ի կողմանէ սկզբան, ի կողմանէ միջնոյ
եւ ի կողմանէ վերջնոյ, Նմանեմ կաւոյ եւ նմանեմ փըշւոյ... – Զեղկութիւն
մարդկային որպիսութեան գրէ ելանելին
Յօբ...
գ. 9բ-10բ
Յաւուր հինգշաբաթի զկնի աւուր Մոխրոց.
բան առաջին, յորում զերից լինի յիշումն զտանջեալ ծառայէ, որ նշանակէ զմեղաւորն. զաղաչօղ հարիւրապետէ, որ գովի եւ Քրիստոսէ,
որ ասպնջական է. Իբրեւ եմուտ Յիսուս ի Կափառնայում... – Յայնմ ժամանակի
Հրէաստան էր հարկատու...
դ. 11աբ
Ի նոյն հինգշաբաթի, զկնի Մոխրոց
բան երկրորդ. Յաղագս նոյն նիւթոյ, որպէս ի նախը[ն]թաց բանք ասացաւ. մատեաւ առ նա... – Արդ,
բոլոր դիտաւորութիւն եկեղեցւոյ է...
ե. 12ա-3ա
Ի յուրբաթու զկնի Մոխրոց բան յառաջին.
Յաղագս սիրոյ, յորում ցուցանի, թէ պարտ է արտահանիլ ի ս<ս>ակաւ, նուազ եւ անկարգ
սիրոյ եւ զմեծ կատարեալ եւ զվայելուչ սէրն ընդգրկել. Լուարո՛ւք, զի ասացաւ...
– Այսպէս է սէր սրտի, որպէս է ի բնական ջերմութիւն...
զ. 13ա-4ա
Ի նոյն ուրբաթու զկնի Մոխրոց. բան
երկրորդ. Յաղագս քրիստոնէական արդարութեան, յորում եռապատիկ գոլ երեւի արդարութիւն,
այսինքն՝ կատարողական, գործողական եւ հայեցողական եւ յորում իւրաքանչիւրն կայանա.
Զգուշ լերո՛ւք առնել
զարդարութիւն... – Ի մէջ հաւատացելոց, որք կեան...
է. 14ա-5բ
Յաւուր շաբաթու զկնի Մոխրոց. բան
առաջին. Յաղագս ապաշխարողաց, յորում ծանուցանէ, թէ նաւու իմանիցի յապաշխարութիւնն քոյ, որոյ վտանգն
սովոր են հանդիպիլ ապաշխարողաց. մինն օգնականութեամբք առ ամենեսեանն. Իբրեւ երեկոյ
եղեւ... – Որպէս ասի Յովհաննու 6. Յետոյ Քրիստոս...
ը. 15բ-6բ Ի նոյն աւուր շաբաթու զկնի Մոխրոց.
բան երկրորդ. Յաղագս երանուհոյ Կուսին, յորում արժանապատուութիւն եւ բարեպաշտութիւն
նորա ցուցանի. Էր նաւն ի մէջ ծօվու... – Որպէս կիրակի օրն նուիրեալ է Յարութեան...
թ. 17ա-8բ
Առաջին կիրակի Քառասնորդաց. բան
առաջին, որում ցուցանի կերպն, որով սատանայ փորձեց զՔրիստոս եւ որով կերպիւ յաղթեցաւ
– Արդ, գրեալ է, թէ. Յիսուս վերացաւ ի Հոգւոյն յանապատ...
ժ. 18բ-20բ
Ի նոյն առաջին կիւրակէի Քառասնորդականաց.
բան երկրորդ. Յաղագս նոյն նիւթոյ, որպէս ի վերոյ. Եւ մինչ պահեաց զքառասուն տիւ... – Կերպն
եւ կարգն փորձութեան Քրիստոսի եղեւ այսպէս...
ժա. 20բ-1բ
Յերկուշաբաթիւ նախկին շաբաթու. բան
առաջին. Յաղագս դատաստանի, յորում բանի ցուցանի, թէ որում յընդհանուր դատաստանի գտանիլ,
որք իւրաքանչիւր դատաստանի պահանջեն. Եւ յորժամ եկեսցէ Որդի մարդոյ... – Որպէս
ասէ երանելին Իղիտարոս ի Գիրն
ծայրագոյն...
ժբ. 21բ-3ա
Յաւուր երկուշաբաթի առաջին շաբաթու.
բան երկրորդ. Զնոյն նիւթոց որպիսի կերպիւ գայ Տէրն ի դատաստան. Քաղցեայ եւ ոչ ետուք
ինձ ուտել... – Որպէս ասէ երանելին 0գոստինոս. Եթէ ոք իցէր...
ժգ. 23ա-4ա
Յաւուր 3 շաբաթի առաջին շաբաթու.
բան առաջին. Յաղագս հոգեւոր մարմնաւորմանն Քրիստոսի ի հոգիս մեր, եւ որպէս արժան
է ընկալնուլն. Եւ ի մտանելն նորա յԵրուսաղէմ... – Որպէս յայտ
է ի մեծաւորս...
ժդ. 24ա-5բ
Յաւուր երեքշաբաթի առաջին շաբաթու.
բան երկրորդ, յորում ցուցանի, թէ եկեղեցին շինի Աստուծոյ առ ի բնակիլ եւ աղօթարան մարդոյ.
Տուն իմ Տուն աղօթից կոչեսցի... – Յորժամ երթայր Տէրն Երուսաղէմ փութով...
ժե. 25բ-7ա
Ի չորեքշաբաթի առաջի շաբ[ա]թու բան
առաջին. Յաղագս չարատոհմ մարդկանց, որպէս ոմանք հետաքրքիրք եւ ոմանք խստասիրտք, այլք
են դիւրասահք. Մատեան առ Յիսուս... – Եւս, միշտ ի սկզբանէ աշխարհի...
ժզ. 27ա-8ա
Ի չորեքշաբաթի առաջին շաբաթու. բան
երկրորդ. Յաղագս բարետոհմ արանց, որով առ սրբութիւնն եւ որով առ արժանապատուութիւնն.
Եւ որ արասցէ զկամս... – Վերնային Տէրն արար զբանս ի տոհմէ չարաց...
ժէ. 28ա-9բ
Ի հինգշաբաթի առաջին շաբաթու. բան
առաջին, յորում Տէրն ցուցանէ հրէից զկամակորութիւն նոցա եւ ծանուցանէ, թէ ոչ կերպիւ
իւիք ազատիլ կարեն. Եւ ասէր Յիսուս առ հրէայսն... – Մինչ քարոզէր
Տէրն ի միանգամին...
ժը. 29բ-30բ
Ի նոյն հինգշաբաթի առաջին շաբաթու.
բան երկրորդ. Յաղագս Բանին Աստուծոյ պահպանութեան եւ նորին պաշտօնէից. Եւ թէ կացցջիք
ի բանի իմում ճշմարիտ... – Մինչ ոմանք ի հրէից հաւատացեալ էին ի Քրիստոս...
ժթ. 31ա-2բ
Յուրբաթի առաջին շաբաթու, յորում
զանազանութիւն եդ ծանրութիւն հիւանդի եւ բժշկութիւն ծանուցանի. Էր տօն հրէից... – Յորժամ
էր Պենտէկոստէի Տէրն գնաց ի տաճարն...
ի. 32բ-3բ
Ի նոյն ուրբաթի առաջին շաբաթու.
բան երկրորդ. Յաղագս չոր սպեղանեաց հոգեւորաց, որք յԱստուծոյ ցուցանին մեղաւորաց. Արի՛,
ա՛ռ զմահիճս քո... – Արդ, գիտուն բժիշկն ի գործ ածէ զսպեղանիս...
իա. 33բ-4բ
Յաւուր շաբաթի առաջին շաբաթու. բան
առաջին. Յաղագս փառաց սրբոց զապահովութեան տեղւոյ, զհանդիսավեհութենէն Աստուծոյ զզուարճութեան
վիճակակցութեան եւ զփառաւորութեան յատուկ ենթակայի գրի. Էառ Յիսուս զՊետրոս... – Այլակերպութիւնս
այս նշանակէ զփառս երանելեաց...
իբ. 34բ-5բ Ի նոյն շաբաթի առաջին շաբաթու քառասնորդականի.
բան 2. Յաղագս երանուհի Կուսին, որպէս ծնաւ Քրիստոս սիրեաց եւ յամենայնիւ հաճելի
եղեւ նմա. Դա է Որդի իմ սիրելի... – Քրիստոս ունի զՀայր յերկինս առանց
մօր...
իգ. 35բ-7ա
Յերկրորդ կիրակէի ի Քառասնորդականի.
բան զքանանացի կնոջէ 1, որպէս քրիստոնէականն է զյօժարութիւն եւ ցուցանէ զեկէղութիւն
եւ խնդրէ զողորմութիւն 3. զխստութեանց, զորս ցուցանէ նմա Քրիստոս եւ Գ. (3) զընկերաց,
զորս էած ընդ իւր, զի արժանի լինիցէր լսիլ. Եւ ելեալ անտի Յիսուսի գնաց... – Կինս
այս կամէր բժշկեց իւր
դուստր իւր...
իդ. 37բ-9ա
Յաղագս նոյն երկրորդ կիւրակէի Քառասնորդականաց.
բան 2, յորում նախ ցուցանի մեծ ողորմութիւն Քրիստոսի, երկրորդ՝ ստէպ խնդրումն, երրորդ`
տառապանքն եւ տանժանքն դստեր նորա
եւ չորրորդ մեծ ցաւակցութիւն աշակերտաց. Ահա կին մի քանանացի... – Եթէ ոմանց
առաջադրեցին յօրինակ...
իե. 39ա-40բ
Յերկուշաբաթի երկրորդ շաբաթու. բան
1, յորում 1. պարզաբանի իր ինչ. պատկանի առ Քրիստոս, ըստ որում Որդի Աստուծոյ է՛.
2. իր ինչ ըստ այնմ Որդի մարդոյ է. եւ 3. իր ինչ, որ պատկանի առ հրէայս, որք նշանակեն
զմեղաւորս. Ես երթամ եւ խնդրիցէք... – Յայսմ Աւետարանի Տէրն դնէ...
իզ. 40բ-1բ Ի նոյն երկուշաբաթի երկրորդ շաբաթու.
բան 2. յորում յայտ է, թէ Քրիստոս կամեցաւ բարձրանալ ի խաչին, զի զմեզ ուսուցանիցէր,
2. զի պահեցէր ի թշնամեաց, 3. ուստի զմեզ յետս կոչիցէր եւ 4. ուստի վերաստանայցէր.
Որժամ բարձրացուցանիցէք զՈրդի մարդոյ... – Զի մարդն անկեալ կայր յերկրի...
իէ. 41բ-3բ
Յերեքշաբաթի երկրորդ շաբաթու. բան,
յորում նախ դնին 3 կանոնք առաջնորդաց եւ 2. երեք կանոնք ստորադրելոց ի Քրիստոսէ տուեալք.
Յաթոռն Մովսէսի նստան դպիրքն... – Ի ներկայ կեանս կամեցաւ Տէրն, զի լինիցին ոմանք...
իը. 43բ-5ա
Ի նոյն երեքշաբաթի երկրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2, Յաղագս լայնարձակ եւ վայելուչ ճանապարհի հպարտութեան, 2. զանձուկ
եւ զնեղ ճանապարհէ խոնարհութեան. Որ բարձրացուցանէ զանձն՝ խոնարհեսցի... – Յետոյ
Տէրն յանդիմանէ զդպիրս...
իթ. 45ա-6ա
Ի չորեքշաբաթի երկրորդ շաբաթու.
բան 1, յորում Քրիստոս նախագուշակեաց զիւր չարչարանս, անխոհեմաբար խնդրողս արհամարհեալ
յանդիմանեաց եւ զայրացեալ աշակերտս ի խաղաղութիւն կոչէ. Իբրեւ իջանէր Յիսուս... –
Տէրն բազմիցս զչարչարանս եւ զյարութիւն իւր քարոզէր...
լ. 46ա-7բ
Ի նոյն չորեքշաբաթի երկրորդ շաբաթու
Քառասնորդականաց. բան 2, յորում ցուցանի, 1. թէ յայսմ կենի են 3. բաժակ, նոյնպէս
եւ ի միւսումն եւ 2. որք ըմպիցեն ի նոցանէ. Կարէք ըմպել զբաժակն... – Սոքա
երկու առաքեալքս յայսմ խնդրուածոջ...
լա. 47բ-9ա
Ի հինգշաբաթի երկրորդ շաբաթու Քառասնորդական.
բան 1. Յաղագս երեք կացութեան մարդոյ ի կեանս, այսինքն` ի մահուան եւ յետ մահուան.
Այր ոմն էր մեծատուն... – Ըստ սրբոյն 0գոստինոսի կացութիւն
մարդոյ...
լբ. 49ա-50ա
Ի նոյն հինգշաբաթի երկրորդ շաբաթու.
բան 2, յորում ցուցանի սակս հինգ պատճառաց ի բազմապատիկ պատժէն մեծատան. Արդ մեռաւ
մեծատունն... – Յետոյ եցոյց Տէրն զկեանս մեծատան...
լգ. 50ա-1ա
Յուրբաթու երկրորդ շաբաթու Քառասնորհդաց.
բան 1, յորում բարոյականապէս նաեւ խորհրդապէս մեկնի Աւետարանն. Այր մի էր տանուտէր...
– Արդ, մեկնելով զԱւետարանս զայս...
լդ. 51ա-2ա
Ի նոյն ուրբաթի երկրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2, յորում եօթն տարակուսանք ի վերայ Աւետարանին պարզաբանին. Այր
մի էր տանուտէր... – Այսինքն` զհաւատացեալ հոգի իմն...
լե. 52ա-3բ
Յաւուր շաբաթի երկրորդ շաբաթու
|52բ| Քառասնորդաց. բան առաջին 1. զհրաժարմանէ մեղաւորին եւ զդարձմանէ նորին 3. եւ
զընկալեալ բարերարութենէն Աստուծոյ. Առն միոջ էին երկու որդիք... – Յայսմ
Աւետարանի յիշատակի հրաժարեալ անառակ որդին...
լզ. 53բ-5ա
Ի նոյն շաբաթի երկրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 2. Յաղագս երանուհի Կուսին, յորում 1. ցուցանի մայրական սէր նորա առ Որդին,
2. անանջատելի բնակութիւնն Քրիստոսի ընդ մօրն 3. եւ յերկաքանչիւր կողմանէ հաղորդակցութիւն
ամենայն բարեաց. Որդեակ, դու հանապազ ընդ իս ես... – Քանզի ասաց զայս
բանս Հայրն ցՈրդին...
լէ. 55ա-6ա
Յերրորդ կիւրակէի Քառասնորդաց. բան
1, որպէս յայտն լինի կարողութիւնն, իմաստութիւնն եւ բարութիւնն Քրիստոսի ի բժշկութեան
հիւանդաց. Եւ հաներ դեւ մի համր – Վասն զի սատանայ ի Քառասնորդական
ժամանակի...
լը. 56ա-7բ
Ի նոյն երրորդ կիւրակէի Քառասնորդաց.
բան 2, յորում ցուցանի, թէ ոյք են իշխանք դիւաց եւ 2. որպէս ելանեն. Բէհէղզէբիւղաւ
իշխանացն դիւաց... – Հրէայք զրկէին զՔրիստոս ի հրաշից...
լթ. 57բ-9ա
Յաւուր երկուշաբաթի, երրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 1. Յաղագս պատմութեան Եղիայի եւ Եղիսէի եւ երկրորդ յերկաքանչիւրոցն,
որովք ուսուցանէ զմեզ. Որքան լուաք, զոր արարեր... – Առ ի յիմանալ
զպատմութիւն այսր Աւետարանի...
խ. 59ա-60ա
Ի նոյն երկուշաբաթի երրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2, զի՞նչ նշանակէ ցաւն բորոտութեան. Բազում բորոտք էին յԻսրայէլի...
– Արդ, ի մէջ ամենայն հիւանդաց է...
խա. 60ա-1բ
Յաւուր երեքշաբաթի երրորդ շաբաթու.
բան 1. Յաղագս 5 խրատոց, որք ածեն զմեզ ի փրկութիւն. Եթէ մեղիցէ քեզ... – Երբեմն
Տէրն մեր ցուցանէր զհրաշս...
խբ. 61բ-3ա
Ի նոյն աւուր երեքշաբաթի երրորդ
շաբաթու. բան 2. Յաղագս եղբայրական յանդիմանութեան, որպէս ամենից պարտի վարժել
եւ որպէս մեծ լինիլ արժան է յանդիմանութիւն առաջնորդաց. Եթէ մեղիցէ քեզ եղբայրն
քո... – Զի բազմիցս լինի գործումն մեղաց...
խգ. 63ա-4բ
Ի չորեքշաբաթի երրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1. Յաղագս աւելորդ պաշտութեան փարիսեցւոց. հերքման Քրիստոսի եւ յաղագս աւանդութեան
ճշմարիտ վարդապետութեան նորա. Յայնժամ մատեան յԵրուսաղէմէ... – Առ
ի յիմանալ զԱւետարանս...
խդ. 64բ-6ա
Ի նոյն չորեքշաբաթի երրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. զեռապատիկ տնկոյ եւ ուր իւրաքանչիւրն իցէ տնկեալ ըստ երրակի տարբերութեան.
Ամենայն տունկ, զոր ոչ տնկեաց Հայրն իմ՝ խլեսցի – Մարդն ասի տունկ...
խե. 66ա-7բ
Ի հինգշաբաթի երրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1. Յաղագս երից մեծամեծ գործոցն Քրիստոսի ի ջերմացեալն, այսինքն` զգործոյ մեծ
կարողութեան, մեծ ողորմութեան եւ մեծ իմաստութեան. Յարուցեալ Յիսուս ի ժողովրդենէ
եմուտ ի տուն... – Այսօրեայ Աւետարանի ցուցանի...
խզ. 67բ-8բ
Ի նոյն հինգշաբաթի երրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. Յաղագս զանազան տեսակաց մարմնաւոր նաեւ հոգեւոր ջերմութեանց.
Եւ զոքանչ Սիմոնի... – Ջերմութեամբ նշանակի մահացու մեղքն...
խէ. 68բ-9բ
Ի յուրբաթի երրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան առաջին. նախ զկնոջէ, որ խօսեցաւ ընդ Քրիստոսի. բ. որպէս զայն կինն եւ զմեզ ի սիրոյ
աշխարհի յետս չոգեցուցանել նկրտի, զի ածիցէ ի սէր եւ ի ճանաչումն իւր. Եւ Յիսուս վաստակեալ
ի ճանապարհին նստէր... – Մինչ Տէրն մեր առ ի քարոզել...
խը. 69բ-71ա
Ի նոյն ուրբաթի երրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. Յաղագս երրեակ զանազանութեան ջրոց, որոց մինն ծարաւեցուցանէ,
միւսն շիջուցանէ զծարաւն, երրորդ, որ հոս[է]. Ամենայն, որ ըմպէ... – Աստ դնէ
Տէրն զերեք տարբերութիւնս ջրոց...
խթ. 71ա-2բ
Ի շաբաթի երրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան առաջին, յորում 1. չարութիւն փարիսեցւոց, 2. ողորմութիւնն Քրիստոսի, նաեւ արդարութիւնն
եւ 3. մեղքն շնացող կնոջ իմացեալ լինի. Ածին քահանայապետք եւ փարիսեցիք... – Այսոքիկ
քահանայապետք եւ փարիսեցիք բազմաց կամեցան...
ծ. 72բ-4ա
Ի նոյն աւուր շաբաթի երրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. 1. զխոնարհութենէն Քրիստոսի, 2. զգերազանցութիւն Կուսին եւ
զհաստատութեան. Իսկ Յիսուս ի խոնարհ նայելով... – Ի խոնարհ
նայեցումն Քրիստոսի...
ծա. 74ա-5բ
Ի չորրորդ կիւրակէի Քառասնորդաց.
բան 1, յորում մեծ գթութիւնն եւ նախախնամութիւնն Քրիստոսի, 2. 3 տարբերութիւնք աշակերտաց,
3. ամբոխից խոնարհ նստումն լի յագումն եւ ջերմեռանդ գովութիւն նշանակի. Յետ այսորիկ
գնաց Յիսուս յայնկոյս... – Յայսօրեայ Աւետարանի յիշատակի զԳ. (3) սեռից անձանց...
ծբ. 75բ-7ա
Ի նոյն չորրորդ կիւրակէի Քառասնորդաց.
բան 2. 1. Յաղագս անուան այսր կիւրակէի եւ 2. զի՞նչ նշանակի իւրաքանչիւրովն. Եւ էառ
զհացն Յիսուս եւ գոհացաւ... – Աւետարանս այս ի տարւոջ երկիցս ընթեռնանի...
ծգ. 77ա-8բ
Յերկուշաբաթի չորրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1, յորում 1. մեծ նախանձաւորութիւն Քրիստոսի պատժելն 2. մեծ կարողութիւնն
յարուցման իւրոյ 3. մեծ իմաստութիւնն ի ճանաչման խորհրդոց ցուցանի. Եւ եգիտ Յիսուս
ի տաճարին... – Յորժամ Յիսուս գայր յԵրուսաղէմ փութով մտանէր...
ծդ. 78բ-9բ
Ի նոյն աւուր երկուշաբաթի չորրորդ
շաբաթու Քառասնորդաց. բան 2, յորում ագահութիւն քահանայից, 2. արդարութիւն Քրիստոսի
եւ Գ (3) յարգումն տաճարի ցուցանի. Եւ եգիտ Յիսուս... – Քանզի Քրիստոս
հանապազ արհամարհէր զագահութիւնն...
ծե. 79բ-80բ
Յերեքշաբաթի չորրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1. որպէս հրէայք այլապէս իմացան զՔրիստոսէ. Իբրեւ տօնն ընդմիջացաւ...
– Եւ ի մէջ հրէից էին զանազան...
ծզ. 80բ-2ա
Ի նոյն երեքշաբաթի չորրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. յորում 1. բազում պատճառք հիւանդութեան, 2. սպեղանիք բժշկութեան,
3. նշան առողջութեան ցուցանի. Զի զողջոյն իսկ մարդ բժշկեցի... – Մեծ է
բժշկելն զմարդ...
ծէ. 82ա-3ա
Ի չորեքշաբաթի չորրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1. յորում 1. սեռն հիւանդութեան այսր կատարի, 2. կապն եւ գործն ցուցանի. Եւ մինչդեռ
անցանէր Յիսուս... – Տէրն մեր բժշկելով ի մարդս...
ծը. 83ա-4բ
Ի նոյն չորեքշաբաթի չորրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. Յաղագս երից նշանաց հոգեւորապէս իւրաքանչիւրոյ լուսաւորելոյ.
Արդ, չոգաւ լուացաւ... – Յորժամ կոյր ոք, այսինքն` մեղաւոր...
ծթ. 84բ-5բ
Ի հինգշաբաթի չորրորդ շաբաթու. բան
1. Յաղագս կացութեան. 1. մեղաւորի, թէ որպէս մեռեալ է. 2. հանեալ արտաքոյ տան ի գերեզման
տարեալ լինի եւ 3. բազումք աշխարեն. Եւ եղեւ ի վաղիւն երթայր... – Արդ,
պատմութիւն այսր Աւետարանի...
կ. 85բ-7բ
Ի նոյն հինգշաբաթի չորրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2, վասն արիութեան. Եւ նա էր այրի... – Այրի կինս այս
յոյժ լայր...
կա. 87բ-9ա
Յուրբաթի չորրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1. վասն յարուցման Ղազարու. 1. որպէս ոմանք իրք յետս չոքեցուցանէին, 2. ոմանք
յորդորէին, 3. ոմանք առ ի կատարեալ զհրաշս համաընթանային. Եւ էր ոմն հիւանդ...
– Յորժամ քարոզէր Քրիստոս յաւուր միում յԵրուսաղէմի...
կբ. 89ա-90ա
Ի նոյն ուրբաթի չորրորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. յորում 1. թէ արդարք ուրախանան, 2. եւ մեղաւորք երկնչին եւ
յուսան, 3. իսկ նեղեալք մխիթարին. Սիրէր Յիսուս զՄարթայ... – ՅԱւետարանի
աստ գրին, թէ. Ոմանք...
կգ. 90ա-1բ
Ի շաբաթի չորրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1, 1. որպէս լոյս է Քրիստոս, 2. Յաղագս ոմանց ներհակ գործոց լուսոյ. Ես եմ լոյս
աշխարհի... – Ի վերայ այսր տեղւոյ ասէ 0գօստինոս...
կդ. 91բ-3բ
Ի նոյն շաբաթի չորրորդ շաբաթու
40. բան 2. Յաղագս երանուհի Կուսին, որպէս զանազան սեռ անձանց է մշ[տ]ալոյս՝ լուսին,
արեգակն եւ որպէս հիացումն կարգեալ. Ես եմ լոյս աշխարհի – Ըստ սրբոյն
0գօստինոսի այնքան
է միութիւն գլխոյն...
կե. 93բ-5ա
Յաւուր կիւրակէի չարչարանաց. բան
1. Յաղագս չորից ճշմարտութեանց, որոց երկուքն առ մեզ Բ. (2) առ Քրիստոս պատկանին.
Ո՞վ ի ձէնջ յանդիմանեսցէ զիս... – Ահա մի մեծ պատճառն այս...
կզ. 95ա-6բ
Ի նոյն կիւրակէի չարչարանաց. բան
2, յորում էին. 1. մեծ չարութիւն հրէից, 2. մեծ համբերութիւն Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ երեւի, Վէմս առին հրէայք... – Զամենայն, զոր Քրիստոս առնէր...
կէ. 96բ-8ա
Յերկուշաբաթի չորրորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1, յորում չարութիւն հրէից, խոհեմ պատասխանատուութիւնն Քրիստոսի նոցին յիմարական
հարցումն եւ Քրիստոսի քաղցրաբար յորդորումն յայտ լինի, առաքեցին իշխանք եւ փարիսեցիք...
– Որպէս ասէ Յօհաննէս, ի վերայ անմիջապէս բազումք...
կը. 98ա-9բ
Ի նոյն երկուշաբաթի հինգերորդ շաբաթու.
բան 2. Յաղագս շնորհաց. 1. որպէս իւրաքանչիւր ոք կարէ ընդունիլ զայն եւ որպէս Աստուած
խոստանայ ոչ միայն ճաշակ շնորհաց, այլեւ զլիութիւն եւ զյարատեւութիւն խոստանայ տալ.
Եթէ ոք ծարաւի իցէ... – Այս կենդանի ջուրս, զոր Քրիստոս կամի տալ...
կթ. 100ա-1բ
Յերեքշաբաթի հինգերորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 1, որպէս ոմանք ի հրէից էին չարաբարոյ, ոմանք սնափառք եւ ոմանք վեհերոտք
եւ այլ. Յետ այսորիկ շրջիւր Յիսուս... – Որպէս յայտ է յայսօրեայ Աւետարանի.
արդ, ի մէջ հրէից...
հ. 101բ-2բ
Ի նոյն երեքշաբաթի հինգերորդ շաբաթու.
բան 2. Յաղագս երրեակ տօնախմբութեան. մինն ոչ երբեք հռչակելի, միւսն ծածկաբար, իսկ
երրորդն` յայտնապէս. Դուք երթայք ի տօնն այն... – Աւետարանիչն Յօհաննէս
ցուցանէ մեզ զերիս տօնս...
հա. 102բ-4ա
Ի չորեքշաբաթի հինգերորդ շաբաթու.
բան 1. յորում ցուցանի, թէ որպէս ընդդէմ իւրաքանչիւր դարանակալութեան հրէից եկաց Քրիստոս.
Եղեն յայնժամ նաւակատիս... – Նաւակատիքն էր տօն տեառնագրութեան տաճարի...
հբ. 104ա-5ա
Ի նոյն չորեքշաբաթի հինգերորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 2. Յաղագս կրկին զանազանութեան ոչխարաց եւ որպէս ճանաչին. Զգործս
զոր ես գործեմ... – Արդ, Տէրն մեր, որ է ճշմարիտ հովիւ...
հգ. 105ա-6բ
Ի հինգերորդ շաբաթի աւուրն հինգ
շաբաթու. բան 1. Յաղագս պատմութեան Մագդաղինացւոյն, որքան յերիս սեռս եւ տեսակս
հիւանդաց. Աղաչէր զնա ոմն ի փարիսեցւոցն... – Եկեղեցին ասէ
հասարակապէս, թէ. Կինս այս մեղաւոր էր...
հդ. 106բ-8բ
Ի նոյն աւուր հինգշաբաթի հինգերորդ
շաբաթու Քառասնորդաց. բան 2. Յաղագս նոյն նիւթոյ, որքան առ Գ. (3) կացութիւն աշխարհի.
Եւ ահա կին մի էր ի քաղաքին... – Արդ, կացութիւնն այսր աշխարհի ցուցանի...
հե. 108բ-10ա
Յաւուր ուրբաթու հինգերորդ կիւրակէի
Քառասնորդական. Յաղագս ժողովոյն հրէից ընդդէմ Քրիստոսի. Ժողովեցան քահանայապետք...
– Արդ, յորժամ վերակացու քաղաքի լսէ...
հզ. 110ա-1բ
Ի նոյն ուրբաթի հինգերորդ շաբաթու.
բան 2 որպէս արժան էր Քրիստոսի մեռանիլն. Բարւոք է ձեզ, զի մի ոք մեռանիցի... – Հոգին
Սուրբ ի զանազան մարգարէս...
հէ.
111բ-3բ Ի շաբաթի հինգերորդ
շաբաթու Քառասնորդաց. բան առաջին. Յաղագս փառաւորութեան, որպէս փառաւորեն Հայր
զՈրդի եւ Որդին զՀայր, Որդին զհաւատացեալս եւ հաւատացեալքն զՔրիստոս. Ամբարձ Յիսուս
զաչս իւր... – Քանզի յայսօրեայ Աւետարանի բազմիցս յիշատակի...
հը.
113բ-5ա Ի նոյն շաբաթի
հինգերորդ շաբաթու. բան 2. Յաղագս երանուհի Կուսին, որպէս որք են Քրիստոսի են եւ մօրն
եւ հակադարձապէս. Ամենայն, որ իմ է, քոյ է. եւ ամենայն որ քոյ է... – Թէպէտ
ասաց Քրիստոս առ Հայր իւր զայս բանս...
հթ. 115ա-7ա
Ի Ծաղկազարդ կիւրակէի. բան 1. Յաղագս
չորից պատուոց, որով պատուեցաւ Քրիստոս եւ որպէս ի Քրիստոսէ մերմէ ցուցանելի են
այնպիսիք. Իբրեւ մօտ եղեն յԵրուսաղէմ... – Արդ, բոլոր եւ համայն նիւթն...
ձ.
117ա-9ա Ի նոյն աւուր
Ծաղկազարդի. բան 2. Յաղագս երկու հանդիսաց. մինն` ի լեռնէ Ձիթենեաց մինչեւ յԵրուսաղէմ
ոստովք, միւսն` յԵրուսաղէմէ մինչեւ ի լիեառն Գողգոթայ. Եւ բազումք տարածեցին...
– Այսօր մայրն մեր սուրբ եկեղեցի...
ձա. 119ա-20բ
Յերկուշաբաթի վեցերորդ շաբաթու
Քառասնորդաց. բան 1. Յաղագս կերպի չարչարանաց Քրիստոսի եւ պտղոյ նորա. Յորժամ բարձրացայց
յերկրէ... – Աստ զբարձրացումն իւր կոչէ...
ձբ. 120բ-2ա
Ի նոյն երկուշաբաթի վեցերորդ շաբաթու
Քառասնորդական. բան 2. որպէս Քրիստոս կալով ի խաչին, ձգեաց առ ինքն զմեղաւորս Զ.
(6) կերպիւ. Յորժամ բարձրացւյց... – Քրիստոս չարչարանօք իւրովք ձգեաց...
ձգ. 122ա-3բ
Յերեքշաբաթի վեցերորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան 1 որպէս Քրիստոս կոչի գառն եւ անմեղ եւ գառն զենեալ. Եւ իբրեւ զգառն անմեղ... – Բազում
անգամ ի Սուրբ Գիրքս Քրիստոս կոչի Գառն...
ձդ. 123բ-5բ
Ի նոյն երեքշաբաթի վեցերորդ շաբաթու.
բան 2. Յաղագս ութն կտակաց, զորս եթող Քրիստոս ի մահուան. Այս է արիւն իմ... – Արդ,
ամենայն կտակ հաստատի մահուամբ...
ձե. 125բ-6բ Ի չորեքշաբաթի վեցերորդ շաբաթու Քառասնորդաց.
բան առաջին. Վասն չարչարանաց Քրիստոսի, 1. որպէս եղեւ յոյժ վնասակար, կամ պատժողական,
2. կարի իսկ պտղաւէտ. Բայց նա վիրավորեցաւ... – Որպէս ասէ
Հերոնիմոս. Եսայի ոչ միայն
մարգարէ...
ձզ. 126բ-8ա
Ի նոյն չորեքշաբաթի վեցերորդ շաբաթու.
բան 2, յորում եռապատիկ պատճառաւ ցուցանի, թէ արիւնն Քրիստոսի հեղաւ վասն ամենեցուն.
Այս բաժակ է Նոր ուխտ իմով... – Արդ, արիւն Քրիստոսի, որ հաստատեաց զՆոր ուխտ...
ձէ.
128ա-9բ Յաւուր ընթրիսի
Տեառն, բան առաջին. Յաղագս պատրաստութեան սրբազնասուրբ հաղորդութեան, զոր ընկալնողն
որքան պարտի զգուշանալ. Նախ փորձեսցէ մարդ զանձն իւր... – Եթէ ոք
կամի ուտել զկերակուր...
ձը. 129բ-31ա
Ի նոյն ընթրիսի Տեառն. բան 2, յորում
ցուցանի, որպէս ընկալաւ Քրիստոս յընթրիսի զանձն բարեկամի ծառայի եւ եպիսկոպոսի. Եւ
ի լինիլ ընթրեաց – Յառնէ յընթրեաց անտի եւ դնէ զհանդերձսն...
ձթ. 131ա-3ա
Յաւուր ուրբաթու բան 1. յորում յայտնի
լինի սէրն, ճշմարտութիւնն եւ գթութիւնն, 2. խստասրտութիւնն հրէից – Յետ այսորիկ
գիտաց Յիսուս, եթէ ամենայն ինչ կատարեալ է...
ղ. 133ա-4բ
Ի նոյն աւուր ուրբաթու բան 2. Յաղագս
տասն խորհրդոց, որք լինին յուրբաթու, 2. զի՛նչ նշանակէ իւրաքանչիւրն. Արասցես ինձ
ըստ ամենայնի... – Արդ, Քրիստոս է որպէս ազատ օրինակ...
ղա. 134բ-6բ Յաւուր շաբաթու
Զատկի. բան առաջին. Յաղագս գերեզմանին Քրիստոսի, եւ երկու՝ որպէս արժան է թաղել
զմեզ ընդ նմա. Եկն Մարիամ Մագդաղենացի... – Արժանապատուութիւն է աւուրն եօթներորդի...
ղբ. 136բ-7բ
Ի նոյն աւուր շաբաթու Զատկի. բան
2. զգերազանց ցաւոյ Կուսին. Յաղագս չարչարանաց Որդւոյ իւրոյ. զանչափ խնդութեան Յարութեան
նորա – Ծրար ստաշխին եղբօրորդին իմ... Երանուհի Կոյսն վասն չարչարանացն
Քրիստոսի...
ղգ.
137բ-9բ Յաւուր Սուրբ
Զատկի. բան առաջին. 1. Յաղագս ուրախալի Յարութեան, 2. յիշատակի ջերմեռանդութիւնն
սուրբ կանանց, 3. Յաղագս հրեշտակային երեւմանն. Մարիամ Մագդաղենացի եւ Մարիամ Յակոբայ...
– Արդ, թէպէտ բազում կանայք գնացին զհետ նոցա...
ղդ. 139բ-41ա
Ի նոյն աւուր շաբաթու Զատկի. բան
2. Յաղագս նիւթոյ որպէս ի վերոյ. Յիսուս խնդրէք զՆազօրեցի... – Արդ, Տէրն
մինչ էր յաշխարհի...
ղե.
141ա-2ա Յերկրորդում աւուր
զկնի Զատկին բան առաջին, որպէս Քրիստոս եղեւ պանդուխտ. Դու միայն կաս յԵրուսաղէմ...
– Որ է պանդուխտ ես, թէպէտ Քրիստոս...
ղզ. 142ա-3բ
Ի նոյն աւուր երկրորդի զկնի Զատկին.
բան 2. Որպէս Քրիստոս կարողապէս յարեաւ ճշմարտապէս եւ գթութեամբ երեւեցաւ աշակերտացն.
Յարեաւ Տէր ճշմարտապէս... – Ուր կամ յորժամ Տէրն երեւեցաւ Սիմոնի...
ղէ. 143բ-5ա
Յերրորդ աւուր Զատկի. բան 1. վասն
երից, զորս միշտ կիր էառ Քրիստոս կալով ի միջի, տալով զխաղաղութիւն, մխիթարելով զտրտմեալսն.
Եկաց Յիսուս ի մէջ աշակերտաց... – Արդ, Տէրն մեր յատկապէս ի կիր էառ...
ղը. 145բ-6բ
Ի նոյն երեքշաբաթի յետ Զատկին. բան
2, որպէս Քրիստոս ամենայն հինգ զգայարանօք եցոյց
զՅարութիւնն իւր. Եկաց Յիսուս ի մէջ աշակերտաց իւրոց... – Այս նոյն
երեւումս լիապէս գրի ուր ասի...
ղթ. 146բ-63ա
Արդ, ըսկսանի բան. Յաղագս չարչարանաց Տեառն
մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Ո՞ւր գնաց եղբօրորդին քոյ... – Յամենայն ժամանակի
եւ մանաւանդ սուրբ քարոզութեան...
ճ. 163ա-71ա
Ըսկիզբն բանի. Յաղագս ողբման երանուհի
Մարիամու կուսին. Կայր առ խաչին... – Արդ, այնքան է գթութիւն այսր կուսի... Վերջ եւ աւարտն է սորա։
– 171ա-3ա Զցանկն գրոյս. այսպէս
վարեա՛, ո՛վ եղբայր, եւ յորժամ որոնես զիր ինչ գտանել, ըստ համարաթուոյն զբոլոր
երեսն թղթի ընթերցի՛ր, երկու եչն ի
միասին, որ գտանի խնդիրն քո, վասն զի ոչ ունի զյատուկ գլխաւորութիւն` Աբրահամ զերիս գլխաւոր
իրս արար, տե՛ս եւ զայլն... Քրիստոսի ազգականքն ըստիպէին գնալ յԵրուսաղէմ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
6բ Ես` Աստապացի Աբրահամ վարդապետս,
միաբան Սրբոյ Աթոռոյս
Էջմիածնի, զգիրքս այս, զոր ես արդեամբ իմով գրեցուցեալ էի, ետու հոգեւոր
որդւոյ իմոյ եւ աշակերտի՝ Յովսէփ վարդապետին,
զի ընթերցմամբ վայելեալ զսա, յիշեսցէ զիս առաջի անմահ Գառին Քրիստոսի։ Ի ՌՄԻԲ.
(1773) հասարակաց ամենայն։
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 6բ Քրիստոսի
ծառայ Աբրահամ վարդապետ։
2231
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Մարտիրոս աբղյ։
ԹԵՐԹ՝ 398. չգրուած՝ 1ա-4բ, 5բ-6ա, 9բ, 394ա-8բ։ ՊՐԱԿ՝ 1-41x10 (Ա, Ե 9,
Բ 4,
Գ 5,
Դ 6,
Ժ, ԺԱ, ԺԲ, ԺԴ, ԻԽ 12, ԻԹ 8)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ` լուսագծերով եւ «GBT» եւ թագանման
լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 27,6x19,5։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն.
98աբ՝ երկսիւն. (թ. 10-33՝
20,5x14,5–23x16, թ. 5-9, 34-393՝ 24,5x15,5-16)։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 25-29։ ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թանաքի ճապաղում՝ 192բ, 238ա, 329բ, 366ա, 377բ, 382բ. կարմիր մելանի ճապաղում՝ 144ա։ Վերեւից եզրահատուած, կազմի կաշին ցեցակեր, եզրերը մաշուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 5ա-7բ
(կրկն.՝ 10ա-2ա) Ղուկասու Ա. գլուխ,
ԻԶ. համար. Եւ յամսեան վեցեր[ո]րդի առաքեցաւ... – Վասն որոյ առիթ
պատճառութեան ըստ ժամանակի...
2. 7բ-16բ
Յաղագս Ծննդեան Քրիստոսի [Մատթէոս]
Բ. գլուխ. Եւ ի ծնանիլն Յիսուսի – Վասն ինչ պատճառի Քրիստոս ծնաւ ի Բեթղէմ... |9ա| անբանից
մսուր բազմեալ է... (մինչեւ այստեղ կրկն.՝ 12ա-3բ) |14ա| Իբրեւ տեսին զաստղն...
3. 17ա-20բ
[Մատթէոս] Ա. Գլուխ, ԺԸ. համար.
Ե[ւ] Յիսուսի Քրիստոսի... – Այսինքն` յորժամ ոչ տեսեալ էին զմիմիանս...
4. 20բ-1բ
Ծննդեան յերկրորդ յաւուր Քարոզ.
Յօհ., ԺԲ. գլուխ, ԻԴ. համար. Ամէն ամէն ասեմ ձեզ... – Արդարեւ,
յորժամ սերմանհան ի սերմանելն...
5. 21բ-4բ
Ծն[ն]դեան եր[ր]որդ յաւուր Քարոզ
Մտթ. Բ. գլուխ, 13 համար. Եւ իբրեւ գնացին... – Ահա, յորժամ մոգ[ք]ն
գնացին զաշխարհն իւրեանց...
6. 24բ
Ծննդեան չոր[ր]որդ աւուր առաւօտու
քարոզ. Աւետարան Ղուկ. Գ. Եւ յամսեանն Ա. գլուխ, ԻԶ. համար – Սորին
քարոզն զսկ[ի]սբն ի վերոյ բանին ասացաք (այսքան)։
7. 24բ-6բ
Ծննդեան հինգերորդ աւուր Քարոզն
Աւետարանն Ղուկաս Ա. գլուխ, ԼԹ. համար. Յարուցեալ Մարիամ... – Նախ
զի յորժամ ընկալաւ ի հերեշտակէն...
8. 27ա-30ա
Վեցերորդ յաւուր առաւօտուն Ծննդեան
Քարոզն. աւետարանիչն Յօհան ԺԱ. գլուխ, 1 համար. Եւ էր ոմն հիւանդ Ղազարոս – Նախ,
զի Ղազարու հիւանդութիւն նշանակէ...
9. 30ա-1ա
Եօթներորդ աւուր առաւօտուն Ծնեդեան քարոզ. Եւ եղեւ ընդ աւուրսն... – Ի
ժամանակի Ծենդեան
Տեառն մերոյ...
10. 31բ-2ա
Ութերորդ աւուր առաւօտու Ծենդեան Քարոզ. Եւ իբրեւ լցան աւուրք...
– Որպէս ասէ մարգարէն Մովսէս...
11. 32ա-3ա
Ութօրէին յառաջի կիրակէին Քարոզն.
Յօհ. Բ. գլուխ, 1 համար. Եւ յաւուրն երրորդի հարսանիք էին... – Ոչ
պատահմամբ Յիսուս կոչեցեալ գնաց ի հարսանիս...
12. 33ա-4ա
Յերկրորդ կիրակէին, Աւետարան Յօհ.
Գ. գլուխ, 13 համար. Եւ ոչ ոք ել յերկինս... – Նախ, զի իմանալի է բոլորովին
հաւատալի է...
13. 34ա-6ա
Ըզկինի Ը.օրէին (8) յերրորդ կիրակին աւորւր պատճշաճի Քարողզն Աւետարան Յօհ. Դ. գլուխ, ԽԳ. համար.
Եւ յետ երկուց աւու[ր]ց ել անտի... – Զի ինքն իսկ Յիսուս վկըայեաց, եթէ...
14. 36ա-7բ
Զկինի ութօրէից չոր[ր]որդ կիրակէին աւուր
առաւօտու Քարոզն աւետարանիչն Յօհ. Զ գլուխ, 39 համար. Այս են կամք Հօր իմոյ... – Զի
ամենայն, որ տեսանէ զՈրդին...
15. 38ա-9բ
Իսկ յԱռաջա[ւ]որի Բարեկենդանի կիրակէին
աւուր առաւօտու Քարոզն. Աւետարան Յօհ., Զ գլուխ, ԺԵ. համար – Յիսուս իբրեւ
գիտաց, եթէ գալոց...
16. 39բ-43ա
Աւետարան Ղուկ. Բ. գլուխ, ԻԱ. համար
Քառասնօրեայ գալստետն աւուր պատճշաճի Քարոզն. Եւ երթային ծնօղքն... –
Որպէս ասէ Մօսէս մարգարէն ելից ամենայն...
17. 43ա-6ա
Ի շաբաթու Սրբոյն Սարգիսի զօրավարին աւուր, Քարոզ աւետարանիչ
Ղուկ. ԻԱ. գլուխ, Ժ. համար. Յայնժամ ասէ ցնոսա... – Յայնժամ
հրէայնքն աբստամբեալք ի ձեռն
հպարտութեան իւրեանց...
18. 46ա-8բ
Զկինի Սուրբ Սարգիսի կիրակէի յաւուր Քարոզն
Աւետարան Յօհ. Զ. գլուխ, ԾԲ. համար. Ի վաղիւ անդր... – Նախ, զի իմանալի
է, յորժամ տեսին զՏէրն...
19. 49աբ
Երկուշաբաթի սրբոց Ատովմանց Քարոզն
Աւետարանի Յօհան[նու] ԺԶ. գլուխ. Զայս խօսեցայ ընդ ձեզ... – Որպէս
ասէ երգ շարականին. Աղաչեմք զքեզ Տէր...
20. 50ա-2բ
Աւետարան Ղուկ. ԺԲ. [գլուխ], Դ.
համար. յերեքշաբաթի Սուքիասանց քօշիցն աւուր Քարոզն. Բայց ձե՛զ ասեմ, սիրելեաց
իմոց... – Նախ, զի աստէն առ այսր առարկել...
21. 52բ-6բ
ԻԵ. (25) շաբաթի Սրբոց Ոսկեանցն
աւուր Քարոզն Աւետարան Մատթ. Ե. գլուխ, ԺԲ. համար վերջ, որք յառաջ քան զձէզ էին.
Եւ տեսեալ զժողովուրդսն... – Այսինքն` յորժամ ետես ժողովեալ առ ինքն...
22. 56բ-7բ
Աւուր ուրբաթու Քարոզ Աւետարանն
Յօհ. Գ. գլուխ, ԺԴ. համար. Իբրեւ տօնն ընդմինջեցաւ... – Այսինքն`
յորժամ տօնն կէս եղաւ...
23. 57բ-9ա
Շաբաթու սրբոյն Իսահակայ Պարթեւի
Հայոց հայրապետին աւուր պատշաճի Քարոզն Աւետարան Յօհ. Ժ. գլուխ, ԺԱ. համար. Ես [եմ]
հովիւն քաջ... – Նախ, զի ինքն Տէրն մեր հովիւ...
24. 59ա-61ա
Կիւրակէի յաւուր Քարոզն Աւետարանն
Յօհան. Է. գլուխ, ԼԷ. համար. Ի վերջնում աւուր... – Նախ, զի ահա
զառաջարկութիւն իմասջիք...
25. 61ա-2բ
Երկուշաբաթի աւուր Քարոզն Աւետարան
Յօհ. Ե գլուխ, ԺԷ. [համար]. Զայս պատուիրեմ... – Աստէն կամի
ասել, թէ. Դուք միմիանց հետ...
26. 62բ-4ա
Երեքշաբաթի աւուր Քարոզն Աւետարան
Ղուկ. ԺԲ. գլուխ Դ. [համար]. Բայց ձեզ ասեմ... – Նախ, զի գիտելի
է, ահա ասելոց եմ...
27. 64ա-6ա
Քարոզ չորեքշաբաթի աւուրն Աւետարան
Յօհ. Ը. գլուխ, ԺԲ. համար. Դարձեալ խօսեցաւ ընդ նոսայ Յիսուս... – Եւ լոյսն
ի խաւարի անդ լուսաւորէ...
28. 66ա-7բ
Քարոզ հինգշաբաթի Վարդանաց զօրավարանց Աւետարան Ղուկաս Զ. գլուխ, Ի. համար.
Եւ նա ամբարձ զաչս... – Նախ, զի նոքա են յակամայ աղքատ եղեալ...
29. 67բ-9ա
Քարոզ ուրբաթու աւուրն Աւետարան
Յօհ. Ը գլուխ, 21 հա[մար]. Ասէ դառձեալ ցնոսա Յիսուս...
– Նախ, զի որ արդարացուցանէ Աստուած...
30. 69բ-71բ
Քարոզ շաբաթու Սրբոց ՃԾ. (150) հայրապետացն
Կոստանդնոյպօլս[ո]յ սուրբ ժողովոյն Աւետարան Մատթ. ԺԲ. գլուխ, ԻԲ. համար. Յայնժամ
մատուցաւ առ նա... – Նախ, զի ահա ասաց բանիւ...
31. 72ա-8ա
Քարոզ ի բուն Բարեկենդանի կիրակէին.
Աւետարան Մտթ. Զ. գլուխ, Զգոյշ լերուք ողորմութեան ձերում... – Աստէն
ասել առ այսր բանի իւրում...
32. 78ա-81բ
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց
Քարոզ. Զի ուր գանձ ձեր... – Նախ, զի անողորմութեան կամք...
33. 82ա-5բ
Քարոզ երկուշաբթի զսկ[ի]սբն պահոց, վասն խոստովանութեանն ի
բանն. Լուացարո՛ւք, սրբեցարո՛ւք... – Զսրբութիւնն. աղտեղութիւն ոչ մեայն...
34. 86ա-7ա
Երեկշաբաթուայ Քարոզ Եզէկ[ի]էլ ԺԸ.
գլուխ, 20 համար. Արդարութիւն արդարոյն... – Եւ զորդիսն նոցա ոչ սպան...
35. 87բ-91ա
Քարոզ չորեքշաբաթի աւուրն Յովելեայ
2. Փող հարէ՛ք ի Սիօն... – Սրբէցէ՛ք, պահս, քարոզեց՛էք...
36. 91ա-4ա
Քարոզ հինգշաբաթի աւուրն Առաքեալ
Հռօմ. Զ. գլուխ Գ. համար. Եթէ ոչ գիտէք... – Պետք է գիտել,
որ մկրտութիւնն երեք կերպիւ...
37. 94աբ
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց
Քարոզ Ա. – Նախ, զի բաժանումն մկրտութեան...
38. 94բ-6ա
Քարոզ ուրբաթի աւուրն Երկրորդ օրինաց
Զ. գլուխ, Դ. համար. Լո՛ւր Իսրա[յ]էլ... – Նախ ի կարճոյ ասէ միտքն...
39. 96ա-9ա
Նորին դառձեալ Քարոզ վասն սիրոյն, որ առ Աստուած
եւ առ ընկերն ասացեալ աստ. Սիրեսցես զՏէր Աստուած քո... – Առաջին պատուիրան
գիտել պարտ է...
40. 99աբ
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց
Քարոզ – Նախ, զի Մովսէս վասն սիրոյն...
41.
100ա-3բ Քարոզ շաբաթու,
տօն է Թէոդոսի զօրավարին Մատթ. Ժ. գլուխ, 16 համար, Ահաւասիկ ես առաքեմ զձեզ... – Նախ,
զի ահաւասիկ ես առաքեմ զձեզ յաշխարհ...
42. 103բ-6ա
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց
Քարոզ Ա. Եղերո՛ւք խորագէտ իբրեւ զօձ... – Իսկ արդ, այժմ ասել երկրորդ
օրինակի...
43.
106ա-8բ Քարոզ երկրորդ
կիրակէի աւուրն Մտթ. Է. գլուխ, 17 համ[ար]. Մի՛ համարիք եթէ եկի լուծանել... – Նախ,
զի զօրէնս բարոյականս...
44.
108բ-11բ Որ օրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց Քարոզ. բնաբան. Երկինք եւ երկիր անցանեն եւ բանք իմ... – Այս բանն Քրիստոսի
որքան սաստկագոյն...
45.
111բ-2բ Քարոզ երկրորդ
կիրակէի Երկուշաբթի աւուրն, որպէս ասէ Սաղմոս [Առակ. Ա. 7]. Սկ[ի]սբն իմաստութիւն... – Նախ,
զի սկ[ի]զսբն երկիւղ
Տեառն...
46.
113ա-5բ Քարոզ երկրորդի
կիրակէի երեքշաբթի աւուրն վեց. գլուխ 33 [Տե՛ս Առակ. Ա.7]. Նախ խնդրիցէ զարքայութիւն... – Եւ
գիտելի է, զի հոմանուն է...
47.
115բ-7բ Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց Քարոզ Ա, Զ. գլուխ, 33 [համար]. բնաբան. Նախ խնդրիցէ զարքայութիւն...
– Իսկ զիա՞րդ տ[ա]կաւին օրինակ տալով...
48. 118ա-9բ
Քարոզ երկրորդ կիրակէի չորեքշաբթի
աւուրն Մարկ. ԺԳ. գլուխ, 24 համար. Այլ յաւուրսն յայնոսիկ... – Նախ,
զի որպէս էին յաւուրսն, որք...
49. 119բ-21բ
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ [գրոց]
Քարոզ Ա. Մարկ. ԺԳ, 24, բնաբան ասացաք, թէ. Այլ աւուրսն... – Վասն որոյ
եկայք արկցուք վիճակս...
50.
121բ-2բ Քարոզ երկրորդ
կիրակէի հինգշաբաթի աւուրն Մտթ. ԻԵ. 36. 0տարի էի եւ ժողովեցիք զիս – Նախ,
զի Բանն Աստուած մարդ եղեւ...
51. 122բ-5ա
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց.
Քարոզ, բնաբան ԻԵ. 36 Մտթ. 0տար էի եւ ոչ ժողովեցիք... – Նախ, զի գիտելի
է առ այս բանս...
52.
125ա-8ա Քարոզ երկրորդ
կ[ի]րակէի ուրբաթի աւուրն, որպէս ասէ Մտթ. Ե. 7. Երանի ողորմածաց... – Նախ,
զի երանութիւնս այս ի վերայ ժամանակի...
53.
128ա-9ա Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. Քարոզ Ա. բնաբան – Նախ, զի եղերուք գթած...
54.
129ա-32բ Քարոզ երկրորդ
կիրակէի շաբաթի աւուրն Յօհ. Ժ. 11. Ես եմ հովիւն քաջ... – Եւ աստ գիտելի
է առաջի աչաց մերոց...
55. 132բ-5ա
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց.
Քարոզ, բնաբան Ժ. 12. Իսկ վարձկանն, որ ոչ է հովիւ... – Նախ, զի սատանան
չար հովիւ...
56.
135բ-8բ Երրորդ կիրակի
Քարոզ աւուր պատշաճի. բնաբան ԺԵ. 11 Ղուկ. Առն միոջ էին երկու որդիք... – Նախ,
զի Ադամ կրտսեր էր քան ըզհրեշտակս...
57. 138բ-40ա
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց.
Քարոզ, բնաբան ԺԵ. 17. Եւ եկեալ ի միտս իւր... – Եւ աստ Գ. (3) իրք ցուցանէ...
58. 140ա-1ա
Երրորդ կիրակի երկուշաբաթի աւուր
պատշաճի. Քարոզն բնաբանս մեր ի Մատթեոսեան Աւետարանին ասելով ԻԴ. 4. Պատասխանի ետ
Յիսուս եւ ասէ ցնոսա... – Նախ, խօսի զգուշութեան...
59. 141բ-2ա Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց. Քարոզ Մտթ. ԻԴ. 5. Զգոյշ լերուք...
– Որպէս ասէ առաքեալն Պողոս...
60.
142բ-3ա Երրորդ կիրակէի
երեքշաբթի յաւո[ւ]ր պատշաճի Քարոզ. Մտթ. ԻԱ. 21. Ամէն ասեմ ձեզ... – Իրաւի
արդարապէս հաստատուն հաւատով...
61. 143բ-4ա
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց.
Քարոզ. բնաբան Մտթ. ԻԱ. գլուխ 21 համ[ար]. Զոր ինչ խնդրեցէք... – Նախ,
զի զինչ են հաւատք...
62.
144ա-5ա Երրորդ կիրակէի
չորեքշաբթի յաւուր պատշաճի. Քարոզ ԺԲ. 32 բնաբան Ղուկաս. Մի՛ երկնչիր, հօ՛տ փոքրիկ... – Գիտել
պարտ է, զի Զ. (6) իմն երկիւղ կայ...
63. 145բ-6բ
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց.
Քարոզ բնաբան, Ղուկաս ԺԲ. 32. Մի՛ երկնչիր... – Որպէս ասէ. Մոովսէս մարգարէն...
64.
147ա-8ա Երրորդ կիրակէի
հինգշաբթի աւուր պատշ[ա]ճի Քարոզ. բնաբան Մտթ. Ե. 22. Ամենայն, որ բարկանայ... – Նախ,
զի է բարկութիւն գաղտնի...
65.
148աբ Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ Քարոզ. բնաբան Մտթ. Ե. 22. Ամենայն, որ բարկանայ...
– Առաջինն, զի ասէ առաքեալն. Բարկութիւն մարդոյ...
66.
149ա-50ա Երրորդ կիրակէի
ուրբաթի յաւուր պատշաճի, Քարոզ Երկրորդ օրինաց Ը. 11. բնաբան. Մարգարէն Մոսվսէս ասել. Հայեա՛ց յանձն քոյ... –
Այլ ըզյոյսդ
ի Քրիստոս հաստատեա...
67.
150ա-1բ Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. Քարոզ. բնաբան Ը. 11, մարգարէն Մօսվսէս ասելով թէ. Հայեա՛ց յանձն քոյ...
– Թուոց ԻԶ. 64. Եւ ընդ նոսա մի այր ոչ գոյր...
68.
152ա-3ա Երրորդ կիրակէի
շաբաթի աւուր պատշաճի Քարոզ. բնաբան Յօհ. Թ. 39. Եւ ասէ Յիսուս... – Նախ,
զի մինչդեդ անցանէր...
69. 153ա-4ա
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց.
Քարոզ. բնաբան Յօհ. Թ. 39. Եւ ասէ Յիսուս... – Նախ, զի Կայէն
անհաւատարմութեամբ իւրով...
70. 156բ-7բ Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. Քարոզ. բնաբան. Զինչ գործեցից... – Նախ, զի
աստէն եւս ասել վասն պատճառութեան...
71.
158-9ա Հինգերրորդ կիրակէի աւուր պատշաճի Քարոզ
երկուշաբթի. բնաբան. Երեմ[ի]այ ԼԲ. 36. Եւ արդ, այսպէս ասէ Տէր Աստուած... – Նախ,
զի ոմն մարդոյ միամօր որդի գեղեցիկ...
72. 159ա-60ա
Երեքշաբթի յաւուր պատշաճի Քարոզ.
բնաբան. վասն հպարտութեան. Ղուկ. ԺԶ. 15. Որ առաջի մարդկան... – Եւ որպէս
արտաքս ընկենու ոք...
73.
160ա-1ա Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. Քարոզ. բնաբան. վասն հպարտութեան. Ղուկ. ԺԶ. 15. Որ առաջի մարդկան...
– Նախ, ցուցանէ ի փարաւօնէ...
74.
161ա-2ա Չորեքշաբթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ վասն արիութեան. բնաբան. Ղուկաս ԺԶ. 16. 0րէնք եւ մարգարէք... – Եւ
ամենայն ոք զնա բռնաբարէ...
75.
162ա-3բ Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. Քարոզ վասն արիութեան. բնաբան. Ղուկասու ԺԶ. 16. 0րէնք եւ մարգարէք...
– Որպէս ասէ Մօովսէս
մարգարէն Ելից Գ. 1...
76.
163բ-4բ Քարոզ հինգշաբաթի
պատշաճի յաւուրն. բնաբան. Կորնթ. Առաջին Ը. 8. Այլ կերակուր զմեզ առաջի... – Վասն
առաջնոյն գիտելի է, զի նախ խաբեալ...
77.
164բ-6ա Քարոզ ուրբաթի
պատշաճի աւուրն. բնաբան. մարգարէն Մօովսէս Երկրորդ օրինաց Թ. գլուխ 11 համ[ար]. Եւ
ասէ ցիս Տէր... – Նախ, զի Ահարօնի բարկացաւ Տէր յոյժ...
78.
166աբ Քարոզ շաբաթի
Քառասուն մանկանց պատշաճի յաւուրն. բնաբան. Մտթ. ԺԳ. 43. Յայնժամ արդարքն ծագեսցին...
– Լուսապսակ եւ արի զարդ մեծապայծառ...
79. 167ա-8բ
Նորին Քարոզ շաբաթու վասն Քառասնից
յաւուր պատշաճի. բնաբան. Մտթ. ԺԳ. 43. Յայնժամ արդարքն ծագեսցին... – Նախ,
զի արդարք էին որպէս արեգակն...
80.
168բ-71բ Հինգերրորդ կիրակէի Քարոզ հոգւոյ եւ մարմնոյ
ի բանն. բնաբան. Ղուկ. ԺԸ. 2. Դատաւոր մի էր ի քաղաքի... Նախ զի դատաւոր
միտքն է...
81.
171բ-3ա Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց Քարոզ Ա. բնաբան. Ղուկ ԺԸ. 5. Գոնէ վասն աշախատ առնելոյ... – Նախ,
զի խղճմտանք տանջելով...
82.
173բ-4բ Քարոզ երկուշաբաթի
պատշաճի յաւուրն. բնաբան. Եբրայեցիսն Ա. գլուխ. Բազում մասամբք... – Նախ,
զի մարգարէքն խօսեցան...
83.
174բ-5բ Քարոզ երեքշաբթի
պատշաճի յաւուրն. բնաբան. Եսայ[ի] Ը. 7 – Վեցերրորդ վասն այնորիկ. Ահաւադիկ ածցէ...
84.
176ա-7բ Չորեքշաբթի Քարոզ
պատշաճի յաւուրն. բնաբան. Ելից Դ. 12. Եւ արդ, երթ... – Եւս ասէ Մովսէս
ցՏէր. Ես ո՞վ եմ...
85.
178ա-9բ Քարոզ հինգշաբթի
պատշաճի յաւուրն. բնաբան. Եսայի ԾԳ. 4. Նա զմե[ղ]ս մեր բառնայ... –
Նախ, զի Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս վիրաւորեցաւ...
86. 179բ-84ա
Քարոզ ուրբաթի պատշաճի յաւուրն.
բնաբան. Յօբայ կե[ն]դանի նահատակին. ԺԹ. 21. Ողորմեցարո՛ւք ինձ... – Միանգամայն
հասին ի վերայ իմ հէնք նորա...
87.
184ա-6ա Շաբաթի Քարոզ
սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ. բնաբան աւետարանին. ԺԶ. 24. Յայնժամ Յիսուս ասէ...
– Նախ այսու, զի այնու արդիւնաւորելոց էր...
88. 186ա-90բ
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց
Քարոզ Ա. բնաբան. ԺԶ. 24, Մտթ. Յայնժամ Յիսուս ասէ ցաշակերտսն իւր... – Նախ,
զի առաքեալն ասէ. Նմանօղք ինձ եղերուք...
89. 190բ-3ա
Վեցերրորդ կիրակ<ակ>էի յաւուր պատշաճի Քարոզ Մտթ. ԻԲ.
31. Սիրեսցես զՏԷր Աստուած քո... – Իսկ ասելն եւ սիրեսցես զՏէր
Աստուած...
90. 193ա-4բ
Նորին դարձեալ Քարոզ վասն սիրոյն,
որ առ Աստուած եւ առ ընկերն. Սիրեսցես զՏէր Աստուած քո.. – Ամենայնս՝ աստ
զբոլորն նշանակէ...
91.
194բ-6ա Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. Քարոզ Ա. բնաբան. Մտթ. Աւետարանին ԻԲ. 37. Ս[ի]րեսցես զՏէր Աստուած
քո... – Առաջին Տիմօթ. Ա. 5. Գլուխ պատուիրանին սէր է...
92. 196բ-8բ
Երկուշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ
բնաբան առաքելոյն Պողոսի, որ ասէ
ԺԲ. գլուխ, 1 համար. Այլ վասն հոգեւորացն... – Մարկ. 9, 38.
Որ ոչ հակառակ ընդ իս է...
93.
198բ-200ա Երեքշաբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ Ա. բնաբան. Կորնթ. ԺԲ. 13. Քանզի միով Հոգւով... – Նախ ջրով
աւանդեաց Քրիստոս...
94. 200ա-2ա
Չորեքշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ
Ա. բնաբան. Եսայի 62 11. Ուրախ լե՛ր յոյժ... – Նախ, զի աստանոր ինքն կամեցաւ...
95. 202ա-4ա
Հինգշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ
Ա. բնաբան. Պօղոսի առ Տիմօթ[էոս]
Առաջին Գ. 16. Եւ յայտնի իսկ... – Ելից ԼԴ. 6. Եւ էանց Տէր առաջի նորա...
96. 204բ-6բ
Ուրբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ Ա.
բնաբան. Եսայի ԽԶ. Գ. Մինչեւ ցծերութիւն թէ ես եմ.. – Նախ եւ առաջին
յայտ առնել զնոսա Եսայեայ մարգարէն...
97.
213բ-6բ Մեծի երկուշաբաթի
յաւ[ո]ւր պատշաճի Քարոզ. բնաբան. Մտթ. ԻԱ. 12, 22. Եւ զամենայն ինչ... – Վասն
ի՞նչ պատճառի խնդրեաց զպտուղ...
98.
216բ-9ա Վեց գլուխ ի Ծննդոց
9, երեգշաբթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ Մովսէս մարգարէն, ի բանս իւր, ասելով, թէ, Նոյ՝ այր արդար...
– Այս վասն մեղուցելոցն...
99.
228ա-40բ Ի մեծի Աւագ շաբաթիու ուրբաթի գիշերին հսկումն է, այս
է՝ Կտակ չարչարանաց Տեառն մերոյ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի, ասացեալ պատուիրարք տեառն Յակոբայ աստուածաբան կոչեցելոց
գերիմաստ վարդապետի Կոստանդի[ն]ուպօլսոյ – Ո՛վ օր դառնութեան
եւ սգոյ, ո՛վ գիշեր...
100.
240բ-2բ Մեծի շաբաթի
յաւուորն պատշաճի
Քարոզ. բնաբան Եսայեայ մարգարէին եդաք ըստ յարմարութեան իւրում. Եկայք ելցուք ի լեառն...
– Այլ գիտելի է, զի բաւական գովութիւն...
101.
243ա-5բ Քարոզ ի Սուրբ
Զատկի պատշաճի աւուրն, ահա բնաբան Մաթիոսեան ԻԸ. 2 համ[ար]. Եւ ահա շար[ժ]ումն մեծ եղեւ...
– Եւ արդ, գիտելի է վասն Յարութեան...
102. 245բ-7ա
Երկուշաբաթի աւուր պատշաճի Քարոզ.
բնաբան. Ղուկ. 24, 6. Չէ աստ, այլ յարեաւ... – Եւ գիտելի է,
զի [Յ]արութիւն Քրիստոսի հաստատի...
103.
247ա-9ա Երեքշաբաթի պատշաճի
աւուր Քարոզ. Ղուկ. Աւետարանին 24, 13. Եւ ահա երկուք ի նոցանէ... – Նախ
գիտելի է, յորժամ երկու աշակերտսն երթային...
104. 249ա-50բ
Չորեքշաբաթի պատշաճի յաւուր Քարոզ.
բնաբան. Ղուկ. 24. 36. Մինչդեռ զայն խօսէին... – Վասն առաջնոյն
ասելի է, թէ. Խաղաղութիւնն է...
105. 250բ-3ա
Հինգշաբաթի պատշաճի յաւուր Քարոզ.
Մտթ. Ե 1. Եւ տեսեսլ զժողովուրդսն...
– Նախ, զի ելումն՝ նշանակէ բացարձակումն...
106. 253ա-5ա
Ուրբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ ըստ
Յօհան[ն]ու. բնաբան. ԻԱ. 1. Յետ այսորիկ դարձեալ յայտնեաց... – Նախ, զի առաջնումն
գնացին աշակերտքն...
107.
255բ-7բ Քարոզ շաբաթու
պատշաճի յաւուրն եդաք. բնաբան. Յօհ. ԻԱ. 15. Եւ իբրեւ ճաշեցին... – Նախ,
զի հարցանելն Տեառն մերոյ առ Պետրոս...
108. 262բ-6ա
Երկուշաբաթի պատշաճի յաւուր Քարոզ.
բնաբան. Յօհ. Ա. 19. Եւ այս է վկայութիւնն Յօհան[ն]ու... – Իսկ եւ իսկ
ասելով զբան ճշմարտութեան Յօհան[ն]ու...
109. 266ա-9ա
Երեքշաբաթի պատշաճի յաւուր Քարոզ.
բնաբան. Յօհ. Ա. 29. Ահաւասիկ գառն Աստուծոյ... – Արդարեւ վկայեաց
զտեսութիւն Աստուծոյ...
110.
269ա-71ա Չորեքշաբաթի յաւո[ւ]ր
պատշաճի Քարոզ. բնաբան. Յօհ. Ա. 38. Ասէ զնոսա Յիսուս... – Յայնժամ ասէ
զնոսա. Զինչ կամիք...
111. 271ա-4բ
Հինգշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ.
բնաբան. Յօհ. Ա. 47. Ահա արդարեւ իսրայէլացի... – Ապաւինեալ ի Հոգին Սուրբ Աստուած
բարի...
112.
274բ-6ա Ուրբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ Ա. բնաբան. Յօհ. Բ. 11. Զայս արար սկիզբն... – Ոչ պատահմամ[բ]
Յիսուս կոչեցեալ գնաց ի հարսանիս...
113.
276ա-7բ Շաբաթի յաւո[ւ]ր
պատշաճի Քարոզ եդաք այսմիկ. բնաբան. Յօհ. Բ. 19. Ասէ ցնոսա Յիսուս... – Նախ,
զի Տէրն մեր ոչ ասաց...
114. 277բ-9ա
Երրորդ կիրակէի Աշխարհամատրեան է պատշաճի Քարոզ. բնաբան. Յօհ.
4. 3. Եթէ ոք ոչ ծնցի վերըստին... – Արքայութիւնն
Աստուծոյ դնի աստ...
115.
279աբ Երր[որ]դ կարգ
Քարոզից, որ ի պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Եթէ ոչ ոք ծընցի... – Նախ, ի հաւատալ,
երկր[որ]դ ի օրէնս պահել...
116. 283ա-4ա
Երկուշաբաթի պատշաճի յաւո[ւ]ր Քարոզ
առաջին կարգ քարոզից, որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան... Գ. գլուխ
15 համ[ար] սկսուած. Ահա արդարեւ բանն Աստուծոյ գ[ո]րծեալ է... – Իսկ ըստ
կե[ն]ցաղականաց մերոց...
117. 284աբ
Երկրորդ կարգ քարոզից, որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց Քարոզ. բնաբան. Զի ամենայն, որ հաւատայ... – Ի
սկզբանէ <հ>հաստատեալ է Աստուած զԲանն իւր...
118. 284բ-5բ
Երրորդ կարգ քարոզից, որ ի պէսպէս
նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշանաց Քարոզ. բնաբան. Զի ամենայն, որ հաւատայ ի նա...
– Ինքնաբան բարի ամենեցուն տիրօղ...
119.
286աբ Երեքշաբաթի աւուրն
պատշաճի Քարոզ Ա., որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց խօսելոյ։ Յաղագս առանց Աստուծոյ ոչ ինչ
կարէ մարդ առնել զԲանն. բնաբան. Ոչ կարէ մարդ առնուլ... – Փառաւորեալ օրհնաբանելի
գոյութիւն Աստուծոյ...
120. 286բ-7ա
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց.
բնաբան. Ոչ կարէ մարդ առնուլ... – Նախ տուաւ մեծութիւն Նոյի, որ զկե[ն]ցաղական...
121.
287աբ Երրորդ, որ ի
պէսպէս նմանութեանց եւ խորհրդաւոր նշանաց Քարոզ Է. բնաբան. Ոչ կարէ մարդ... – Ահա արդարեւ
պէսպէս զշնորհս...
122. 287բ-8բ
Չորեքշաբաթի յաւուր պատճաճի Քարոզ Ա., որ յաւետարանական բանիցն
եւ յառակաց քարոզից. բնաբան. Եթէ գիտէիր զպարգեւսն Աստուծոյ... – Եթէ գիտէիր
զպարգեւսն, այսինքն՝ ով կին դու...
123. 288բ-9ա
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց Քարոզ. բնաբան. Եթէ գիտէիր... – Աղբիւրն անմահութեան Հոգին Սուրբ բղխեցոյց...
124.
289ա-90բ Որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց Քարոզ Ա. բնաբան. Եթէ գիտէիր... – ՅԱւետարանի բնաբանիս
Բանն Աստուծոյ համեմատի...
125. 290բ-1ա
Հինգշաբաթի աւո[ւ]րն պատշաճի Քարոզ,
որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց ասելեց եմ. բնաբան. Ահաւասիկ ես ասէմ...
– Եւ ասէ. Հունձք բազումք են...
126.
191բ-2ա Որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց Քարոզ. բնաբան. Ահաւասիկ ասեմ ձեզ ամբարձէ՛ք զաչս ձեր եւ տեսէ՛ք
զարտորայսն... – Քանզի արտորայքս այսոքիկ աղքատութեամբ...
127. 292ա-3ա
Որ ի պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր
նշանաց Քարոզ Ա. Յօհ. Դ. 35. բնաբան. Ահաւասիկ ես ասեմ ձեզ... – Բայց
մշակքս այսոքիկ պարտին գոլ...
128.
293աբ Ուրբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ Ա., որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց քարոզից. բնաբան. Ասէ ցնա թագաւորազն...
– Արդարեւ, եթէ բանիւ քարոզիցէ ոք...
129. 293բ-4ա
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց Քարոզ. բնաբան. Ասէ ցնա Յիսուս... – Նախ, զի ի ժամանակս...
130. 294ա-5ա
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց Քարոզ Ա. բնաբան. Անդ էր թագաւորազն մի...
– Իսկ իցէն եւ ի հոյակապ ապարանս...
131.
295ա-6ա Շաբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ. բնաբան, որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց Յօհ. Ե. 2. Էր յԵրուսաղէմ
ի Պրոբատիկէ... – Այն աւազանն անուանիւր Պրոբատիկայ էր...
132 296աբ
Երկրորդ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց Քարոզ Ա. բնաբան. Էր յԵրուսաղէմ ի Պրոբատիկէ... – Փառաւորեալ եւ
հեռչակեալն, գթացեալ
եւ մարդացեալն...
133. 296բ-7բ
Երրորդ, ահա, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց Քարոզ Ա. բնաբան. Էր յԵրուսաղէմ... – Այն հիւանդն
երեսուն եւ ութն ամ էր...
134.
303ա-4ա Երկուշաբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ, որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց Քարոզ Ա. բնաբան. Եթէ ես վկայեմ
վասն անձին իմոյ... – Նախ, զի ինքնաբուն բարի...
135. 304աբ
Որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց
Քարոզ. բնաբան. Եթէ ես վկայեմ... – Վասն որոյ առարկեսցուք զբանս Աստուածաշունչ գրոց...
136.
304բ-5ա Երրորդ, որ ի
պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշան[ա]ց բնաբան. Եթէ ես վկայեմ... – Նախ,
զի մարդեղութիւն Բանին Աստուծոյ...
137. 305բ-7ա Երեքշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ
Ա, որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Բաշխեաց բազմականացն...
– Որ զարմանայք սիրելիք ընդ սքանչելիսն...
138. 307ա-8ա
Երկր[ո]րդ որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Զի տեսանէին զնշանսն... – Ստէպ ընթեռնումք յԱւետարանի, թէ.
Քրիստոսի...
139. 308ա-9ա Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց բնաբան. Բաշխեաց բազմականացն... – Քրիստոս Տէրն
մեր բազմացոյց զնոսա...
140.
309ա-10ա Չորեքշաբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ, որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Իբրեւ գիտաց Յիսուս...
– Ուստի առաքէ զնոսա նաւու...
141. 310աբ
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Իբրեւ գիտաց, եթէ... – Աստանօր գիտելի է ամենից Տէրն մեր...
142. 310բ-2ա
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց բնաբան. Իբրեւ գիտաց Յիսուս... – Եւ արդ, գիտելի
է իմացման առնել...
143. 312աբ
Հինգշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ,
որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց Ա. բնաբան. Երթա՛յք գործեցէ՛ք... – Եւ արդ,
գիտելի է օգտակարութիւն մերոյ...
144. 312բ-3բ
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Երթա՛յք գործեցէ՛ք – Ահա, արդարեւ ըսկսբն խնդրեսցուք...
145.
313բ-4բ Երրորդ, որ ի
պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Երթա՛յք գործեցէ՛ք... – Ասացաք,
թէ. Բազումք ոչ ժամանեն...
146.
314բ-6ա Ուրբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ, որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Որ ուտէ զմարմին իմ...
– Ասելովն մինչդեռ ուտէին ոչ իմացեալ լինի...
147.
316աբ Երկրորդ՝ որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. բնաբան. Որ ուտէ զմարմին իմ... – Այսինքն` օրինակաւ
հաստատեսցուք...
148. 316բ-7բ
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Որ ուտէ... – Արդ, աստանօր
խօսիլ Բանին խորհրդոյ...
149. 317բ-9ա
Շաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ Ա.
որ եդայ, որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. Բնաբան. Դուք երթայք ի տօնն... – Եւ յորժամ
մերձ եղեալ Տաղաւարահարաց...
150.
319աբ Երկրորդ, որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց բնաբան. Դուք երթայք... – Այլ գիտելի է, զի ներելի
մեղքն...
151. 319բ-20ա
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խոր[հ]րդաւոր նշանաց. բնաբան. Դուք երթայք... – Եւ գիտելի
է աստէն պուրակիս...
152.
320ա-1բ Հինգերրորդ կիրակէի յաւուր պատշաճի Քարոզ,
որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Ո՞չ Մովսէս ետ ձեզ... – Եւ Քրիստոս
Տէրն մեր զոչ ինչ
ելոյծ...
153. 321բ-3բ
Երկրորդ որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. Քարոզ. բնաբան. Իմ վարդապետութիւնս չէ իմ... – Ուստի իմանի զարարողութիւն
բանս մեր...
154.
323բ-4բ Երրորդ, որ ի
պէսպէս նմանութեան եւ ի խորհրդաւոր նշնանաց. բնաբան. Իմ վարդապետութիւնս... – Տեսէ՛ք,
զի իրավամբք ասէ Քրիստոս...
155. 324բ-5բ
Երկուշաբաթի յաւո[ւ]ր պատշաճի Քարոզ
Ա., որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Մի՛ ըստ աչս դատէք...
– Սկսուած. Եւ սկսբն ինքն
արդար է...
156. 325բ-6ա
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Մի՛ ըստ աչս... – Այսինքն՝ աստանօր ասել առանց երկիւղի...
157.
326աբ Երրորդ, որ ի
պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Մի՛ ըստ...
– Ուստի իրաւամբք ասել զԲանն Աստուծոյ...
158. 326բ-7բ
Երեքշաբաթի յաւո[ւ]ր պատշաճի Քարոզ
Ա. որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Ածին դպիրքն... – Քահանայապետքն
ձգելով ի բաց զքննութիւն...
159. 327բ-8ա
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Ածին քահանայապետն... – Վասն զի զմիմեանս ատելոյ...
160.
328աբ Երրորդ, որ ի
պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Ածին քահանայապետքն... – Այսինքն՝
աստանօր ասել զորպիսութիւն...
161. 328բ-9բ
Չորեքշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ,
որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Ես եմ լոյս... – Եւ աստ
գիտելի է, զի Աստուած թէպէտ...
162. 329բ
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. Բնաբան. Ես եմ, որ վկայեմ... – Ահա, արդարեւ վկայեցին մարգարէքն...
163. 330աբ
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Ես եմ լոյս աշխարհի... – Այսինքն՝
աստէն վասն լուսոյ...
164.
330բ-1ա Հինգշաբաթի յաւո[ւ]ր
պատշաճի Քարոզ, որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Բազ[ո]ւմ ինչ ունիմ...
– Այսինքն` անստեղծ եւ ստեղծեալ...
165.
331աբ Երկրորդ, որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. բնաբան <բնաբան>. Բազում ինչ ունիմ... – Նախ,
զի ամենայն ինչ, զոր արար Աստուած...
166. 332ա
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց.
խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Բազում ինչ... – Եւ արդ, ըսկսբնաւորութիւն
ըմբռման մտաց...
167. 312բ-3ա
Ուրբաթի յաւո[ւ]ր պատշաճի Քարոզ
Ա., որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Ամէն, ամէն ասեմ ձեզ... – Բազում
չարիս առնէ մեղքն մարդոյն...
168. 333աբ
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Ամէն, ամէն... – Այսինքն` առնէ մարդս անզգայ..
169. 333բ-4բ
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Ամէն, ամէն... – Սկսուած.
Աստէն եւս գիտելի է որպէսութեան...
170.
334բ-5բ Շաբաթի յաւո[ւ]ր
պատշաճի Քարոզ. բնաբան, որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. Եւ մինչդեռ անցանէր,
ետես... – Բայց Տէրն մեր զամենայն ախտաժէտս...
171. 335բ-7ա
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Եւ էր շաբաթ... – Նախ, զի իմանալի է զզօրութիւն...
172.
337աբ Երր[որ]դ, որ
ի պէսպէս նմանութեանց եւ խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Զայս իբրեւ ասաց... – Աստանոր
իմանալի է կուրութիւն...
173. 342ա-3ա
Երկուշաբաթի յաւո[ւ]ր պատշաճի
Քարոզ Ա., որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Ես եմ քաչ հովիւ... – Սկսուած այսօր
բազում ինչ զարմանալի...
174. 343ա-4ա
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Ես եմ Հովիւն քաջ... – Զսոյն եւ Աստուած ի լինելութեան...
175. 344ա-5ա
Երր[որ]դ, որ ի պէսպէս նմանու-<նու>թեանց
եւ խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Ես եմ... – Նախ, զի հեզութեամբ կոչեաց...
176.
345բ-6բ Երեգշաբաթի յաւո[ւ]ր պատշաճի Քարոզ Ա.,
որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Եղեն յայնժ[ա]մ նաւակատիքն...
– Նաւակատիք կոչին ամենայն տօնախմբութիւնք...
177. 346բ-7բ
Երկր[որ]դ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Ես եւ Հայր իմ... – Այս մին լինիլն Յիսուսի ընդ Հօր...
178.
347բ-8ա Երր[որ]դ, որ
ի պէսպէս նմանութեանց եւ խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Թէեւ ինձ ոչ հաւատայք... – Այսինքն`
աստէն ասել Արարչին գործոյն Աստուծոյ...
179. 348ա-9ա
Չորեքշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ.
Մարթայ եւ Մարիամ ընդ առաջ գանացին...
– Ղազարոս չորեքօրեայ եդեալ ի գերեզմանի...
180. 349ա-50բ
Երկր[որ]դ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Մարթայ եւ Մարիամ... – Այս օրս նշանակէ արութեան մերոյ...
181. 350բ-1ա
Երր[որ]դ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ խորհրդաւոր նշ[ա]նաց. բնաբան. Մարթայ եւ Մարիամ... – Նախ, զի Մարթայ
գնաց ընդ առաջ Յիսուսի...
182. 356բ-7ա
Ո<ո>ւրբաթի յաւուր պատշաճի
Քարոզ Ա., որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Թէ լաւ է մեզ... – Այսինքն`
իսկ յետ որոյ զՅիսուս...
183.
357ա-8ա Երկրորդ, որ յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. բնաբան. լաւ է մեզ... – Ասստանոր ասելի է Տեառն մերոյ Յիսուսի...
184. 358ա-9ա
Երր[որ]դ, որ յօրինի ի պէսպէս նմանութեանց
եւ խոր[հ]րդաւ[ո]ր նշանաց. բնաբան. թէ. Լաւ է մեզ զի... – Նախ եւ առաջին
ասել վասն սիրոյ...
185. 359աբ
Շաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ Ա.,
որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Ընդէ՞ր ոչ իւղդ... – Այսինքն`
առաւել պատշաճ եւ պարտ էր, զի...
186. 359բ-60բ
Երկրորդ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Ընդէ՞ր ոչ իւղդ... – Նախ, զի որպէս ասէ առաք[եա]լն. Զագահութիւն...
187.
360բ-61բ Երրորդ, որ ի
պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Ընդէ՞ր ոչ իւղդ այդ... – Աստանօր,
արդարեւ ասելով հաւաստի...
188. 366ա-7բ
Երկուշաբաթի յաւուր պատշաճի Քարոզ,
որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Եթէ ոք զիս պաշտեսցէ... – Այսինքն`
նա, որ մատնեցեալ լինի ի վիշտս...
189.
367բ-8բ Երկրորդ քարոզից,
որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց. բնաբան. Եթէ ոք զիս... – Աստանօր ասելի
է սրբոց հանդիպեցեալ նեղութիւնն...
190.
368բ-9բ Երրորդ քարոզից,
որ ի պէսպէս նմանութեանց եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Եթէ ոք զիս... – Այսինքն՝
կամի ասել. Ով ոք զկինի իմ...
191.
369բ-70բ Երեքշաբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ, որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Մինչդեռ զլոյսն ընդ ձեզ
ունիք... – Այսինքն՝ աստէն ասելոց է վասն լուսոյ...
192.
370բ-1ա Երկրորդ վկայութիւն,
որ յօրինակաց Աստուածաշունչ գրոց. բնաբան. Մինչդեռ զլոյսն ընդ ձեզ ունիք... – Քանզի
սկ[ի]սբն խօսիլ
վասն լուսոյ...
193. 371աբ
Երր[որ]դ, որ ի պէսպէս նմանութեան
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Մինչդեռ զլ<լ>ոյսն... – Աստէն առնել
զեզրակացութիւնս լուսոյ...
194.
371բ-2բ Չորեքշաբաթի յաւուր
պատշաճի Քարոզ, որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Եւ Յիսուս աղաղակէր...
– Սկսուած. այսինքն` Ով ոք հաւատայ զիս...
195. 372բ-3ա
Երկր[որ]դ, որ ի պէսպէս յօրինակաց
Աստուածաշունչ գրոց. բնաբան. Եւ Յիսուս... – Յետ օրինակաց
լուարուք...
196. 373բ-4ա
Երր[որ]դ, որ ի պէսպէս նմանութեան
եւ ի խորհերդաւոր նշանաց.
բնաբան. Եւ Յիսուս... – Եւ արդ, սկ[ի]սբն խօսել Տեառն...
197. 374ա-5ա
Հինգշաբաթի յաւո[ւ]ր պատշաճի Քարոզ
Ա. որ յաւետարանական բանից եւ առակաց բանի իւրոյ. բնաբան. Զի օրինակ մի ետու...–
Ըստ որոյ, որպէս երեւի ի բանից...
198. 375բ-6բ
Երկր[որ]դ, որ յօրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Զի օրինակ... – Բազում ագահութիւն, եւ մարդասէրն Աստուած...
199.
376բ-7ա Երր[որ]դ, որ
ի պէսպէս նմանութեանց եւ խորհրդաւոր նշան[ա]ց. բնաբան. Զի օրինակ... – Այսինքն`
առաջին օրինակն այս էր...
200. 377ա-8ա
Ուրբաթի յաւո[ւ]ր պատշաճի Քարոզ
Ա., որ յաւետարանական բանից եւ առակաց. բնաբան. Ամէն, ամէն ասեմ... – Ի ձեռն
այսոցիկ բանից քաջալերէ...
201. 378ա-9ա
Երկր[որ]դ, որ օրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց՝ բնաբան. Ամէն, ամէն ասեմ... – Աստանոր ասելի է առաջարկութեան բանին մեր...
202. 379ա-80բ
Երր[որ]դ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Ամէն, ամէն, ասեմ ձեզ... – Նախ, եզրակացութիւն
բանիս առնել...
203. 380բ-1բ
Շաբաթի յաւո[ւ]րն պատշաճի Քարոզ
Ա., որ յաւետարանական բանից եւ յառակաց. բնաբան. Զոր ինչ խնդրիցէք... – Ասելն.
Եթէ ունիցիք հաւատս...
204. 381բ-2բ
Երկրորդ, որ օրինակաց Աստուածաշունչ
գրոց. բնաբան. Զոր ինչ խնդրիցէք... – Եւ այս վասն բազում պատճառաց...
205. 382բ-3բ
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ ի խորհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Զոր ինչ խնդրիցէք... – Այսինքն` աստանօր
ասելի է վասն ճշմարտութեան...
206. 388բ-90բ
Հոգոյգալստեան կիրակէի յաւուր պատշաճի
Քարոզ. բնաբան. Իսկ մխիթարիչն Հոգին Սուրբ... – Այսինքն` աստանոր
ասելի է վասն Հոգոյ գալստեան...
207. 390բ-2ա
Երկրորդ, որ յօրինակաց եւ Աստուածաշունչ
գրոց Քարոզ. բնաբան. Իսկ մխիթարիչն... – Աստէն ասելի է յաղագս շնորհաց...
208. 392ա-3բ
Երրորդ, որ ի պէսպէս նմանութեանց
եւ խ[ո]րհրդաւոր նշանաց. բնաբան. Իսկ մխիթարիչն Հոգին Սուրբ... – Աստանօր
ասելի է, թէ. Վասն էր էջ Հոգին...
Բ. [Քարոզք ի Ձմեռան հատորէ Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Տպ.
Ձմեռան հտ.,
1740. Ա-ԿԱ/չիք: ԿԲ/337բ-42ա։ ԿԳ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/154ա-6բ։ ՁԸ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/206բ-8բ։ ՃԴ-ՃԶ/չիք: ՃԷ/208բ-13բ։ ՃԸ-ՃԺԳ/չիք: ՃԺԴ/219ա-22ա։ ՃԺԵ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/222ա-6բ։ ՃԻԳ-ՃԻԴ/չիք: ՃԻԵ/226բ-8ա։ ՃԻԶ-ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/298ա-303ա։ ՃԽ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/258ա-62բ։ ՃԽԳ/280ա-1բ։ ՃԽԴ/281բ-3ա: ՃԽԵ/351ա-6բ։ ՃԽԶ/361բ-6ա։ ՃԽԷ/384ա-8բ։ ՃԽԸ-ՃԿԱ/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
262բ Ի մաքրափայլ աղօթս ձեր ժտեմ [յ]իշել` զանարժան Մարտիրոս սգաւոր աբեղաս՝
գծօղ սորա, եւ աղաչեմ
ներել սղալանաց
մերոց, քանզի կար մեր այս էր, եւ դուք յիշեալ լիջիք Աստուծոյ։
2232
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
73. չգրուած՝ 2ա-10ա, 73բ։ ՊՐԱԿ՝ 1-10x6 (Բ, Դ, Ը 10, Զ 9, Ժ 4)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով, «SIRHLIY»
լուսադրոշմով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 29,2x21։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(24,5x17։ ԳԻՐ՝ նոտրգիր։ ՏՈՂ՝ 45։ ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, միջուկը եւ աստառը՝ թուղթ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը տեղ-տեղ գունափոխուած, մասամբ ցեցակեր, թանաքի ճապաղում՝ 27բ, 40բ-41ա, 52բ, թ. 1՝ սոսնձուած կազմին, քայքայուած. կազմի Ա. փեղկը եւ մէջքը պատռուածքներով, աստառը պատառոտուած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ.
1740. Ա-Ը/չիք: Թ/34ա-5բ։ Ժ-ԼԴ/չիք: ԼԵ/61բ-2բ։ ԼԶ-ԼԷ/չիք: ԼԸ/50ա-1ա։ ԼԹ-Խ/չիք: ԽԱ/53բ-4ա։ ԽԲ-ԾԹ/չիք: Կ/54աբ։ ԿԱ/52աբ։ ԿԲ-ՃԳ/չիք: ՃԴ/44աբ։ ՃԵ/23ա-5բ։ ՃԶ-ՃԺ/չիք: ՃԺԱ/48ա-9ա։ ՃԺԲ-ՃԺԴ/չիք: ՃԺԵ/46բ-7բ։ ՃԺԶ-ՃԺԷ/չիք: ՃԺԸ/55բ-6բ։ ՃԺԹ-ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/25բ-9ա։ ՃԼԱ-ՃԼԴ/չիք: ՃԼԵ/32ա (սկ. «Որ եւ այժմ հասեալ մեր ի տօն Զատկիս...»)։ ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/29ա-30բ։ ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/30բ-2ա (վրջ. «...ի վերնատանն, որք ընկալան զհոգին///)։ ՃԽ/31բ (սկ. «Տէրն մեր յորժամ էր... ձուլուած նախորդին»)։ ՃԽԱ-ՃԽԵ/չիք: ՃԽԶ/32ա-3բ (կրկն.՝ 1աբ, սոսնձուած աստառին. (շար. թերի) «...վաղվաղակի բացին նոցա ///»)։ ՃԽԷ-ՃԿԱ/չիք։ Ծայրաքաղ, տեղ-տեղ տարբեր։
2. [Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ.
1741. Ա-Ը/չիք: Թ/49ա-50ա։ Ժ-ԺԸ/չիք: ԺԹ/51բ։ Ի-ԻԴ/չիք: ԻԵ/56բ-7ա։ ԻԶ/չիք: ԻԷ/54բ-5ա։ ԻԸ-ՀԶ/չիք: ՀԷ/45ա-6բ։ ՀԸ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/57ա։ ՁԸ-ՂԹ/չիք: Ճ/55աբ։ ՃԱ-ՃԾ/չիք: ՃԾԱ/58ա։ ՃԾԲ/58աբ։ ՃԾԳ-ՃԶԸ/չիք: Ծայրաքաղ, տեղ-տեղ տարբեր։
2. [Քարոզք արտաքոյ
Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 10բ-1բ
[Քարոզ] – Վարդապետք
եկեղեցւոյ ասեն, թէ. Ողջոյնս այս ..
բ. 12աբ
[Քարոզ] – Գիտելի է վասն
սրբութեան Կուսին...
գ. 13ա-5ա
[Քարոզ ի բանն.] Առաքեաց զԲան իւր...
Սաղմոս... – Զի Բան կոչի Որդին...
դ. 15ա-16բ
Իբրեւ լցան աւուրք Ը. (8)... – Նախ,
զի բանն մարդ եղեւ...
ե. 17ա-8ա
[Քարոզ ի բանն.] Եւ եցոյց ինձ զմաքուր
գետ, որ ելանէր... Յայտ. 22. 1 – Նախ ծառ կենաց՝ է՛ սուրբ Կոյսն...
զ. 18բ-22բ
[Քարոզ ի բանն.] Արասցուք մարդն
ըստ պատկերի մերում. Ծնունդք – Անօրինակ եւ առանց բաղդատութեան է...
է. 33բ-4ա
[Քարոզ] – Վասն
էր խորհուրդք եկեղեցւոյ բանիւ...
ը. 36բ-7ա
[Քարոզ ի բանն.] Եւ մինչ նոքա ուտէին...
Մատթէոս 26. 26 – Տէրն մեր զՄարմին եւ զԱրիւն իւր՝ հացիւ...
թ. 37ա
Քարոզ վասն Դ.ից (4) առաքինութեանց
– Ասեն վարդապետք, թէ. Սէրն պատճառ է միաւորութեան...
Հմմտ. Ամառան ԼԱ.:
ժ. 37ա-39ա
[Քարոզ] – Զի՞նչ է էութիւն
եւ արարողութիւն խորհրդոյս...
Հմմտ. Ամառան ԼԵ.։
ժա. 39ա-40ա Ամիս այս եղիցի ձեզ սկիզբ եւ ամսոց.
Ելից. 12. 1 – Ի խորհուրդ անմահ գառին անարատի...
ժբ. 40ա-2ա
Ոչ է բարւոք մարդոյդ միայն լինիլ,
այլ... Ծննդոց. 2. 18 – Աստուածային ձեռամբն կազմեալ զմարդն... (ի լուսանցս փակցուած
թղթի վրայ, 41բ. «Յակոբ պատրիարգ [Ռ]ՃՂԵ.
(1746»):
Հմմտ. Ամառան ՃԼԴ.:
ժգ. 42ա-3բ
Տեսի նշան յերկինս. կին մի արկեալ...
Յայտ. 12. 1 – Այս նշան փրկութեան եւ կենաց է...
ժդ. 43բ-44ա
[Քարոզ ի բանն.] Սեաւ եմ ես... Երգ
Երգոց 1. 4 – Հրէից ասէր, այլ սուրբք բանս ի...
ժե. 44բ-5ա
Դարձեալ զնոյնոյ [Քարոզ ի բանն.]
Իբրեւ եկն Յիսուս ի տուն Սիմոնի բորոտի... Ղուկ. 7.36 – Ասեն վարդապետք
Գ. (3) կերպիւ երթայ...
ժզ. 52աբ
Կթեա՛ կաթն, զի լիցի իւղ, իսկ եթէ
կարի... – Քաղցր է եւ ի քիմս իմ բան քո...
ժէ. 52բ-3ա
[Քարոզ ի բանն.] Մի՛ երկնչիր հօտ
փոքրիկ, զի հաճեցաւ... Ղուկ – Նախ, թէ զի՞նչ է Հօտ փոքրիկ...
ժը. 53աբ
[Քարոզ ի բանն.] Որոց ոչ գոյ առաջնորդութիւն,
թօթափին իբրեւ զտերեւ. Առակք 11. 14 – Ասէ, որ հանճարեղն է՝ զառաջնորդ...
Հմմտ. Ամառան ՃԻ.։
ժթ. 57ա-8ա Քարոզ վասն մահու եւ ննջեցելոց: Պատուական
է առաջի Տեառն մահ սրբոց իւրոց – Ի յամենայն արարածս Աստուծոյ...
ի. 63ա-5ա
[Քարոզ ի բանն.] Հայր մեր, որ յերկինս
ես... – Զսկիզբն այսորիկ գտցես յաւետարանի...
իա. 65ա-9ա
Յաղագս, թե ոյք են պատճառք կուրութեան
աչաց, այսինքն` մարմնոյ եւ մտաց, որ է աչք հաւատոց – Զի զօր օրինակ
եօթն են պատճառ կուրութեան...
իբ. 69ա
Յաղագս Ե. (5) զգայութեանց. [Քարոզ
ի բանն.] Զգայութիւնք եւ խորհուրդ մարդկային սրտէ դիւրասահք են ի չարն... Ծնունդք
8. 21 – Ցանկութիւնք մարմնոյ զետեղանան...
Հմմտ. Գիրք հարցմանց, Հատոր Ե., պր. Զ.։
իգ. 69բ
Յաղագս, թէ զի՞նչ իցէ մեղքն եւ ուստի՞
ծնանի։ [Քարոզ ի բանն.] Պատմեա՛ ժողովրդեան իմում զմեղս նոցա... Ես. 58.1 – Աստուածային
արդարութիւնն ոչ առժամայն...
իդ. 70ա
Յաղագս, թէ Է. (7) մահացու մեղքն
որպէ՞ս ծնանին ի միմեանց. [Քարոզ ի բանն.] Սկիզբն ամենայն մեղաց հպարտութիւն. Սիրաք
10. 15 – Զի ընդ փիլիսոփային ենթադատիմք...
իե. 70բ
[Քարոզ ի բանն.] Բաբիլօն մայր պոռնկութեանց
եւ պղծութեանց երկրի... Յայտ. 18. 2 – Բաբիլօն էր մայրաքաղաք
Քաղդէացւոց...
իզ. 70բ
[Քարոզ ի բանն.] Նախանձու բանսարկուին...
Իմաստ. 2. 24 – Հպարտութեանն հետեւի նախանձ...
իէ. 70բ-1ա
[Քարոզ ի բանն.] Մի՛ բարկանայցէք
ի ճանապարհիդ... Ծնունդք 45. 24 – Զայս ասաց Յօսէփ, զի մի վասն անցելոց իրաց է...
իը. 71ա
[Քարոզ ի բանն.] Մի՛ ծուլասցիս կապանօք
իմաստութեան... Սիրաք 6. 26 – Ծուլութիւնն ծնանի ի բարկութենէ...
իթ. 71բ
[Քարոզ ի բանն.] Արմատ ամենայն չարեաց
ագահութիւն է (= արծաթասիրութիւն է) Ա. Տիմ. 6. 10 – Զոչինչ ծանրագոյն
կարէ ոք...
լ. 71բ-2բ
[Քարոզ ի բանն.] Ամենայն վաստակ
(=ջան) մարդոյ ի բերան նորա... Ժող. 6. 7 – Յետ ասելոյ զագահութենէ...
լա. 72բ-3ա
[Քարոզ, ի բանն.] Խորտկաճաշ եղէք
ի վերայ երկրի... Յակ. 5. 5 – Խորտկաց եւ յագեցման՝ միշտ հետեւի բղջախոհութիւն...
4. [Քարոզք ի Հարցմանց գրոց]
ա. 35բ-6բ
[Քարոզ ի բանն.] Սրբեա՛ դու ինձ
զամենայն անդրանիկ նախածին... Ել. 13. 2 (Հատոր Զ., պր. ԼԸ-ԾԲ.) – Յաղագս
Ե. (5) պատճառի խնդրեաց Աստուած...
բ. 58բ-61ա
[Քարոզ] Յաղ[ա]գս կարգի թաղման
(Հատոր Ժ., պր. Դ-ԺԴ.) – Զինչ է, զի ասեմք. Կարգ թաղման...
գ. 61աբ
[Քարոզ ի բանն.] Կթեա՛ զխաղող եւ
ա՛րկ ի հնձան... Յայտ. 14. 18 (Հատոր Ժ., պր. ԼԸ.) -Նախ, հնձան կոչի
Աւազանն սուրբ...
Ծայրաքաղ, տեղ-տեղ տարբեր։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 19ա, 20բ. Տէ՛ր,
զտառապանս իմ..., 21ա. Անդ ժողովեցից, 21բ. Անդ ժողովեցից զցորեան։
2233
ԲԱՐԹՈՂԻՄԷՈՍ ՄԱՐԱՂԱՑԻ, ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
Մսր |
ՊԱ-ՊԳ. – 1352-1354 |
ԳՐԻՉ՝ Մանուէլ քհյ.։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Մխիթար կուսակրօն քհյ.։
ԹԵՐԹ՝ 337։ ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԹx12
(Ա 7,
Գ, Ը, ԺԲ, ԺԳ 11, ԻԳ, ԻԷ 10, ԻԹ 14)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ արեւելեան։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 23,5x16։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (18x12,5)։ ԳԻՐ՝ բոլորգիր։ ՏՈՂ՝ 29։ ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր. գունաթափ։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խունացած, թերթերը` թափուած,
տեղ-տեղ զանազան բծեր։ 147-8 թերթերի
միջեւ մէկ թերթ կտրուած: Կազմը` քերծուած, եզրերը՝ մաշուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1ա-333բ
[Քարոզգիրք Բարթողիմէոսի Մարաղացւոյ]
264բ Գրչից՝ «Ո՜հ ցաւոցս. զի բազումք այսպէս առնեն. զի Զատկին մեծաւ պատուով ընդունին, իսկ յետոյ անարգանօք արբեցութեամբ արտաքսի»։
ա. 1ա [Ա. Քարոզ] – (սկ.
թափուած) /// խնդութիւն
է։ Վեցակն՝ յասպիս նման է զմրխտի...
բ. 1ա-3ա
Բ. Տզրկի Գ. (3) դստերք էին՝ սիրով
սիրեցեալք ի նմանէ, եւ երեքեան սոքա ոչ յայգեցուցանէին զնա – Գրեալ
է ի Ղեւտացոց գլուխն, թէ. Ի յԱհարոնի պատմուճանն...
գ. 3ա-5բ
Գ. Ես եմ հովիւն քաջ... –
Ասեն վարդապետքն, թէ. Աստուածածինն նման է ոչխարի...
դ. 5բ-11ա
Դ. Քարոզ. Բարդողիմէոսի առաքելոյն
եւ զինաւորաց եւ հայրապետաց եւ այլ ում եւ կամիս՝ քարոզէ – Հրամաեաց
թագաւորն հանել զսգեստն
Յովնաթանու...
ե. 11ա-6ա
Ե. Քարոզ. Այր ոմն գործեաց ընթրիս
եւ հրաւիրեաց զբազումս – Ասեն իմաստունք, թէ. Կա ակն մի, որ կոչի ագաթէս...
զ. 16ա-20ա
Զ. Երեք են զորս անհնարին է իմանալ
եւ զչորրորդն... – Թագաւոր ոմն կամեցաւ շինել աշտարակ... վերակացուք եկեղեցւոյ
որք հաստատե /// (շար. թափ.)
է. 20ա-5ա
Է. Այս ծով մեծ է եւ անդորր, ի սմանէ
սողուն, որ ոչ – Վարդապետք եկեղեցւոյ ասեն. Բարք են ատամն, զի զկերակուրն...
ը. 25ա-8ա
Ը. Քարոզ հասարակաց. Հայր մեր, որ
յերկինսդ ես... – Գրեալ է ի գիրս Թագաւորութեանցն, թէ յորժամ Յովնաթան...
թ. 28ա-38ա
Թ. Քարոզ եկեղեցւոյ. Սրբեցի զտունն,
զոր շինեցեր... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն է յարկ հոգեւոր...
ժ. 38ա-2բ
Ժ. Քարոզ Փոխման Աստուածածնին.
Եւ նշան երեւեցաւ յերկինս... – Դաւիթ կու՚ թարքմանի` ամենաբաւականաձեռն...
ժա. 42ա-52բ
ԺԱ. Քարոզ. Ել սերմանահան սերմանել
սերմն... – Ասէ մարգարէն Դաւիթ. Տէր տացէ զքաղցրութիւն... Գրեալ է
ի կանոնական գիրս...
ժբ. 52բ-6ա
ԺԲ. Այլ քարոզ. Ամենայն ծառ, որ ոչ առնէ
պտուղ բարի... Սիրելի իմ եկն ի պարտէզ իւր... – Որդին Աստուծոյ
յոյժ սիրէ զպտուղս հոգեւորս...
ժգ. 56ա-60բ
ԺԳ. Այլ քարոզ հասարակաց ի Մատթէոսի
Աւետարանէն. Զգուշ լերո՛ւք ի սուտ մարգարէից... – Գրել է սուրբ
Գրիգոր պապն Հռոմա...
ժդ. 60բ-4բ
[ԺԴ]. Այլ քարոզ. Ծառ բարի պտուղ
բարի...– Է ծառ ինչ ի Ֆռանգս...
ժե. 64բ-9բ
ԺԴ. (=ԺԵ.) Այլ քարոզ. Ոչ կարէ ծառ
բարի պտուղ չար առնել... – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է պալասան ծառոյ...
ժզ. 69բ-7ա
ԺԶ. Քարոզ Սրբուհոյ
կուսին Աստուածածնին ծնընդեան. Եւ եղեւ
նա իբրեւ զնաւ... – Ասեն վարդապետք, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է աղեղանն երկնից...
ժէ. 77բ-87ա
ԺԷ. Քարոզ Աւետեաց Աստուածածնին
– Վարդապետք ասեն, թէ. Թագաւոր ոմն ունէր ակն մի...
ժը. 87ա-92բ
ԺԸ. Այլ քարոզ. Տեառնընդառաջին
– Կամեցաւ սրբիլ զմեղաւորացն աւրինակ...
ժթ. 92բ-6բ
ԺԹ. Քարոզ Տեառնընդառաջին։ Եւ իբրեւ
ածին ծնաւղքն զմանուկն Յիսուս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է հաւի
մի...
ի. 96բ-9բ ԺԶ. (=Ի.) Այլ քարոզ սուրբ Աստուածածնին. Ծագեսցէ աստղ ի Յակոբ։ Ի տեսիլն ԺԴ. գլուխ է գրեալ։ Տեսի, զի
աստղ մի անկանէր յերկնից... – Վարդապետք ասեն, թէ. Այս աստղս...
իա. 99բ-5բ
Ի. (=ԻԱ.) Քարոզ պահոց, եւ փորձանքն
Քրիստոսի ի հետ սատանայի. Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս յանապատ... – Ասէ Յոբ,
թէ. Կեանք մարդոյ պատերազմ է...
105բ Գրչից՝ «Ընդ երկար գրածն է ի քարոզն Բարթողիմէոսի առաքելոյն ի հաւն գիտ»։
իբ. 105բ-13ա ԻԱ. (=ԻԲ.) Այլ քարոզ պահոց. Յայնժամ
վարեցաւ Յիսուս... – Գրեալ է ի Յուդիդ, թէ. Յողէփեռն չար իշխանն...
իգ. 113ա-21ա
ԻԲ. (=ԻԳ.) Այլ քարոզ – Իմաստունք
ասեն, թէ. Գող ոմն առնէր բազում գողութիւն...
իդ. 121ա-8բ
ԻԳ. (=ԻԴ.) Քարոզ ի մկրտութիւն Քրիստոսի.
Ի քէն է, Տէ՛ր, աղբիւր կենաց... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է աղբեր...
իե. 128ա-35բ ԻԴ. (=ԻԵ.) Քարոզ վասն պսակի. Եւ յաւուրն
երրորդի հարսանիք... – Գրեալ է ի Հռութ. Կին ոմն անուն Նոյեմի...
իզ.
135բ-46բ ԻԵ. (=ԻԶ.) Քարոզ
վասն ոչ խնաելո զուսումն – Վարդապետք ասեն, թէ. Անպատշաճ է զգիտութիւնս...
իէ. 146բ-52բ
ԻԶ. (=ԻԷ.) Քարոզ վասն կարգի քահանայութեան.
Քահանայք սուրբ լինիցին... – Վարդապետք ասեն, թէ. Յայնմ աւրէ, որ մարդն անկաւ... 147բ
Եւ ի խորհուրդս այս /// (շար. թափ.)
իը. 152բ-60բ
ԻԷ. (=ԻԸ.) Այլ քարոզ վասն կարգի
քահանայութեան. Քահանայք քո զգեցցին... – Գրեալ է ի Սաղմոսին. Բաժակ փրկութեան...
իթ. 160բ-8ա
ԻԸ. (=ԻԹ.) Քարոզ վասն պատարագի
խորհր[դ]ոյն. Առ Յիսուս հաց, աւրհնեաց... – Եւ ասէ կինն ցԵղիա.
Կենդանի է Տէր...
լ. 168ա-75բ
ԻԹ. (=Լ.) Այլ քարոզ պատարագին.
Փորձեսցէ մարդ զանձն իւր... – Կայր երկիր մի, որ լցեալ էր հիւանդութեամբ...
լա. 175բ-82բ
Լ. (=ԼԱ.) Քարոզ յԱւետարանէն Մաթէոսի.
Եթէ ակն քո գայթագղեցուցանէ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է այգաստղին...
լբ. 182բ-8բ
ԼԱ. (=ԼԲ) Քարոզ. Ճրագ մարմնոյ.
Ճրագ մարմնո[յ] ակն է... – Գրեալ է ի Չորրորդ գիրս Թագաւորաց ի Դ. գլուխ, թէ. Կին մի
աղաղակէր...
լգ. 188բ-95ա
ԼԲ. (=ԼԳ.) Քարոզ. Հայր մեր, որ
յերկինս. Յորժամ յաղաւթս կացէք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ կոյսն
նման է ծաղկի...
լդ. 195բ-200ա ԼԳ. (=ԼԴ.) Այլ քարոզ. Հայր մեր, որ
յերկինս – Եւ եղեւ աւր մի եւ անց Եղիսէ ի Սոմնա...
լե. 200ա-3բ
ԼԴ. (=ԼԵ.) Քարոզ Տեառնընդառաջին.
յԱւետարանէն Ղուկա. Եւ իբրեւ լցան աւուրք... – Էր թագաւոր
ոմն շինեաց գեղեցիկ ապարանս...
լզ. 203բ-8բ
ԼԵ. (=ԼԶ.) Քարոզ ննջեցելոցն. Ողորմեցարուք
ողորմեցարուք ինձ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Յորժամ ոք երթեալ իցէ ի հեռագոյն
ճանապարհ...
լէ. 208բ-13ա
ԼԶ. (=ԼԷ.) Երկրորդ քարոզ Վասն ննջեցելոց. Ի
միտ ա՛ռ զդատաստանս իմ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուած ո՛չ անփոյթ առնէ...
լը. 213ա-19բ
ԼԷ. (=ԼԸ.) Քարոզ միւսանգամ գալստեանն
Քրիստոսի. Զի որպէս փայլակն, որ ելանէ... – Սովորութիւն է թագաւորաց եւ իշխանաց...
լթ. 219բ-26ա
ԼԸ. (=ԼԹ.) Քարոզ հրեշտակապետացն.
Եղեւ պատերազմ յերկինս... – Յորժամ Յակոբ ել ի տանէ հաւր իւրոյ...
խ. 226ա-40բ
ԼԹ. (=Խ.) Քարոզ խոստովանութեան.
Ապայ թէ խոստովան լինիմք զմեղս մեր... – Ոմն կամեցաւ որսալ աղաւնի...
խա.
240b-6ա Խ. (=ԽԱ.) Այլ
քարոզ խոստովա[նութեան]. Երթիցուք երից աւուրց ճանապարհ... – Վարդապետք
ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է լերին վասն երկու պատճառի...
խբ. 246բ-53բ
ԽԱ. (=ԽԲ.) Այլ քարոզ խոստովանութեան... – Վարդապետք
ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է լերին վասն Բ. պատճառի, առաջին պատճառն...
խգ.
253բ-62ա ԽԲ. (=ԽԳ.) Այլ
քարոզ խոստովա[նութեան] – Եւ աստ գիտելի է, զի ասէ ի գիրս Երկրորդ Թագաւորութեանցն,
ԺԳ. գլուխն...
խդ.
262ա-7ա ԽԳ. (=ԽԴ.) Քարոզ
գալստեան Ծաղկազարդին. Իբրեւ մաւտ եղեն յԵրուսաղէմ եւ եկին ի Բեթբագէ... – Պաւղոս
առաքեալն խրատէ զմեզ...
խե. 267ա-75ա
ԽԴ. (=ԽԵ.) Քարոզ Զատկին մեծի Յարութեան.
Արդարեւ յարեաւ Տէր եւ երեւեցաւ Սիմոնի – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս յորժամ
էր յաշխարհս...
խզ. 275ա-82ա
ԽԵ. (=ԽԶ.) Այլ քարոզ Յարութեան.
Երանի սրբոցն, որք ունին բաժին... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աւրն Գ. (3) յատկութիւն ունի...
խէ. 282ա-99բ
ԽԶ. (=ԽԷ.) Այլ քարոզ Ծաղկազարդին.
Եւ ածին զէշն եւ զաւանակն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Աստուած յոյժ մեծ է...
խը. 299բ-305ա ԽԷ. (=ԽԸ.) Քարոզ Յովաննու Մկրտչին.
Ես ձայն բարբառոյ յանապատի... – Գրեալ է յԱռաջին Թագաւորութեանց
ԺԳ. գլուխն...
խթ. 305ա-13բ
ԽԸ. (=ԽԹ.) Քարոզ Համբարձմանն.
Եւ եղեւ յաւրհնելն նորա զնոսա մեկնեցաւ... – Զկնի ջրհեղեղին,
որ ամենայն մարդիք ի մին լեզու էին...
ծ. 313բ-20ա
ԽԹ. (=Ծ.) Քարոզ Գալըստեան Սուրբ
Հոգոյն. Եւ երեւեցաւ նոցա լեզուք... – Վարդապետք ասեն, թէ, Բ. (2) ազգ հուր կա...
ծա. 320ա-30ա
Ծ. (=ԾԱ.) Քարոզ պատասխանի առաքելոյն
Պետրոսի. [Դ]ու ես վէմ... – Վարդապետք աւրինակ բերեն վասն սուրբ Աստուածածնին...
ծբ. 330ա-3բ
ԾԱ. (=ԾԲ.) Քարոզ Խաչի. Այլ ինձ
քաւ լիցի պարծել... – Վասն Դ. (4) պատճառի մոռանա ոք զերախտիս...
ծգ. 333բ
ԾԲ. (=ԾԳ) Քարոզ եկեղեցւոյ սրբոյ.
Սրբեցի զտունն, զոր շինեցեր... – Ամենակարողն Աստուած, որոյ իմաստութեան նորա ոչ գո բաւ...
Առաջին ծածկոյթն էր ի /// (շար. թափուած. տե՛ս ձեռ. 2184, 75ա)։
2. 334աբ
Վասն կատարածի աշխարհիս – Ընթեռնումք
ի ժամանակագիրս եբրայեցոցն...
3. 334բ
Գիրք Չորրորդ գրոցն Վասն մարմնանալոյն
Տեառն
– 334բ
[Ցանկ Չորրորդ գրոցն Վասն մարմնանալոյն
Տեառն] – ա. Վասն ողջունի հրեշտակին... ԻԳ. Վասն նստելոյն ընդ յաջմէ Հօր։
ա. 334բ
Սկիսբն Չորրորդ գրոցն Վասն մարմնանալոյն
Քրիստոսի... – Որպէս Աստուած սկիզբն է ամենայն եղելոց իրաց...
բ.
334բ-5բ [Վասն ողջունի
կուսին հրեշտակին] առ երանելի կոյսն – Առաքեցաւ Գաբրիէլ ի դասուց հրեշտակաց...
գ.
335բ Վասն պատասխանեաց
կուսին եւ Եւայի եւ ծորելոյն – Ի գրոց Բ. հարցումն եւ պատասխանիս գիտեմք...
դ. 335բ-6ա
Վասն սրբութեան մօր Տեառն – Սրբութիւն
է Գ. (3) օրինակաւ... իսկ առ ի հաստութիւն կատարեալ երիս իրս պատուիրէ /// (շար. թերի)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
313բ Ո՛վ սուրբ ընթերցողք, բազմամեղ ծառայի Մանու[էլ] թողութիւն շնորհեցէ՛ք
սխալանաց եւ անարհեստութեանս, զի չեմ հմուտ։ Թվին ՊԳ. (1354) փետրուար ԻԶ.
(26) գրի։
334բ ԶՄխիթար յիշեցէ՛ք,
եւ Աստուած զձեզ յիշէ (նման՝ 335բ)։
336ա Աստուածային իրագործութիւն, որ յամենայնի խնամարկեալ
առատապէս լնու զամենայն պէտս պիտոյից մարդկային բնութեանս, ըստ կազմուածոյս մերոյ
բազմադիմի յեղանակաւ, որք յայգի Տեառն գործեն ըստ իւրաքանչիւր սարասի ոմանց զերկս
աշխատանաց ընկալեալ իբր զնախակրթելոցն. ոմանց իբր զանագան կոչեցելոցն, ոմանց՝ զողորմածութիւն
շնորհելով առ աղքատս՝ զմերկսն զգեցուցանելով, զքաղցեալսն կերակրելով եւ ոմանց որբոց
եւ այրեաց խնամածու լինելով, իսկ ոմանց զեկեղեցի Աստուծոյ զարդարելով զգեստուք
եւ աստուածային Կտակարանօք։ Նաեւ ողջախոհ եւ ամենագովեալ կորով եւ քաջ բանի սպասաւոր`
Մխիթար կուսակրօն քահանայս,
փափագօղ եղեալ այնմ երանութեան, զոր աստուածային իմաստունն յառածն իւր բարձրաձայն
գոչէ. Երանի որ եգիտ զիմաստութիւն. զի լաւագոյն է իմաստութիւն քան |336բ| զոսկի եւ
քան զականս պատուականս, եւ ամենեւին ոչ ինչ համեմատի նմա։ Վասն զի իմաստութիւն մասն
է աստուածային, եւ որք հետեւին նմա՝ բազում բարութեանց լինին արժանաւոր։ Զի որ րաբունիս
մեր ոչ միայն յայս ինչ մատեան քարոզութեան սուրբ վարժապետաց միայն գտանի փափագօղ եւ
սիրող, ոչ եզական վայելման կարօտ գտանիլ ինքեան աւուրց եւ ժամանակաց, այլ՝ ի պատիւ
եւ ի փառս Սուրբ Երրորդութեան։ Նա եւ մանկանց վարժասիրաց, որք ներհմտական մակացութեամբ
շնորհօք Սուրբ Հոգոյն հետազօտելով ի խորոցն Աստուծոյ զօգտակարն անձանց բանասիրաց
երկակի կազմուածոյ հոգոց եւ մարմնոց, այլեւ ի պայծառութիւն սուրբ եկեղեցոյ, որով պաշտի
եւ փառաբանի գլուխ մեր ամենեցուն Քրիստոս, վասնզի նա ինքն է իմաստութիւն եւ բազուկ
Աստուծոյ ըստ առաքելոյ, որով հետեւողաց իմաստութեան ինքնին լինի պարգեւատու։
Արդ, ի մանկութենէ, նա եւ ի տիս տղայութեանն հետեւող գոլով
քննութեանց Գրոց եւ բանասիրաց իմաստնոց, եւ զայն սակս օգտի հոգւոց եւ տենչանաց
երկնից արքայութեան, ջանս եւ աշխատութիւնս ոչ սակաւ տարեալ եղեւ եւ ի հաւաքել զբազում
գրեանս եւ որ ինչ մարմնաւոր պիտոյից անկանէր ի փառս Աստուծոյ ի մատեանս աստուածայինս
ծախեալ լինէր։ Նոյնպէս եւ զՔարոզգիրքս ետ գրել ի վայելս անձին իւրոյ եւ ի մխիթարութիւն
հոգոյ, եւ յետ աստեացս յիշատակ իւր եւ ծնողաց իւրոց հօր իւրոյ` Անդրիասի եւ մօր իւրոյ`
Լիբանանայ եւ ամենայն արեան
մերձաւորաց իւրոց։ Արդ, որք օգտիք ի սմանէ կարդալով կամ օրինակելով, յիշման արժանի
արարէ՛ք։
Արդ, գրեցաւ գիրքս այս ի հայրապետութեան տեառն Մխիթարա եւ ի թագաւորութեան
Հայոց Կոստանդեա։ Եւ
որ եմք բնակեալքս ի Սուրբ քաղաքս
Երուսաղէմ սուրբ
եւ արհիեպիսկոպոսիս մերոյ վեհագոյն Աթոռոյ Սուրբ առաքելոյս Յակոբա։ Նախ
եւ առաջին սուրբ եպիսկոպոսի |337ա| այժմս յաջորդի եւ մեր վերադիտապետի հեզի եւ անարատի,
շնորհօք ողորմութեան Աստուծոյ եւ առաքելական աջոյն արքեպիսկոպոսի Սուրբ քաղաքիս Երուսաղէմա տէր Բասիլիոսի, որով ծանիցի
լսողաց զկնի սուղ ժամանակիս անցելոյ, զի յաւուրս սորա ոչ երբէք երեւիւր ի բնակիչքս
սորա ամբարտաւան, զի ամբարտաւանք ի սորա կարի եւ անչափ խոնարհութիւն հայելով ամաչեցեալք
լինէին եւ ստանաին զհեզութիւն եւ զխոնարհութիւն եւ յամենայն տեսակս առաքինութեան զարդարեալ
էին։ Քանզի որպէս եւ վայել էր աստուածակոխ եւ աստուածաբնակ քաղաքիս այնպիսի տեսուչ
ի առաջնորդ, զնոյնն աստուածային տեսջութեամբն շնորհեալ ի վայելս սուրբ, անարատ եւ անապական Սուրբ Գերեզմանիս եւ Սուրբ Գողգոթայիս եւ Սուրբ Համբարձմանն եւ Սուրբ Ժամադրութեան տեղի, նաեւ՝
Սուրբ Գերեզմանի Սրբուհոյ Աստուածածնին, զոր
թէպէտ եւ ժամանակս խիստ էր դառն, սակայն սորին քաղցրութիւն զամենայն քաղցրութեամբ
անցուցանէր։ Եւ ողորմած կամք սորին ոչ միայն յաղքատս, այլ եւ յայնոսիկ զորս յարկածից չարին յորս
այս հաղբից
վնասակարին սահեալ եւ անկեալք նոցա տիրապէս գութ շարժեալ գիրկս արձակեալ ի ծոց իւր
ժողովէր եւ սիրով հանդարտութեան զամենեսեան խրատէր քաղցելոց՝ հաց ծարաւեացն՝ ջուր,
մերկիցն՝ զգեստ, օտարաց՝ ժողովօղ, հիւանդաց՝
այցելու, բանտարգելոցն՝
խնամածու։ Եւ առհասարակ ամենեցուն տածօղ եւ վերակացու եւ ծաղիկ մխիթարութեան երեւեալ
ի հիւծեալ եւ ի մաշեալ ժամանակիս, զոր Տէր Յիսուս ըստ վերոյգրելոցս շնորհեսցէ` զտէր Բասիլոս ընդ երկայն աւուրս
ուղիղ վերակացութեամբ պարագաց ամօք, երկարեալ ժամանակաւ մեզ ամենենցուն եւ զցօղն օրհնութեան
սրսկեսցէ ի հոգիս ննջեցելոց իւրոց։ Եւ զտրիտուր փոխարինին հատուսցէ նմա աստ եւ ի
հանդերձելումն եւ օրհնեսցէ զնա հոգով եւ մարմնով կրկին կենօք եւ Բ. (2) աշխարհօք.
ամէն։
|337բ| Այլ եւ զպատուելի եղբարքս մեր զերկոքին` Թորոս զփակակալ եւ զխոստովանահայր,
որ վասն յոյժ խոնարհութեան եւ համեստութեան թէպէտ հասակաւ տղայ գոլով, սակայն
[խելօ]քն կարի ուշիմն եւ հանճարեղ, զոր ամենեցուն հլու եւ հպատակ հրամանաց սիրեցեալ
յամենեցունց կացուցեալ եղեւ ի վերայ երկուց մեծամեծ գործոց, զոր Տէր Յիսուս պահեսցէ
անամաչելի ի գործս իւր. ամէն։ Եւ զմիւս` Թորոս հայրապետ մեծահանդէս մենաստանիս Սուրբ Յակոբայ, եւ զոր ի սորին
համբերութիւն եւ յանբերելի խօսակարգութիւն նաեցեալ որ ոչ երբէք բարկացող եւ ոչ
զոք անարգող եւ դառնացուցանող, այլ ամենայն չարի եւ բարոյ քաղցրութեամբ տանէր եւ
ամենեցուն լինէր խնամօղ եւ գթած առ ամենեսեան։ Վասն որոյ Հայրն երկնաւոր յպահեսցէ զնա
անվեհեր ի գործս իւր եւ անարատ պահեսցէ հոգով եւ մարմնով ի կամս ողորմութեան իւր։
Այլ եւ զհամաշիրակ եւ զհրեշտակերամ աստուածարեալ եղբարքս համահաւաքեալ յամենայն
Հայաստան ազանց ի սահմանաց
հեռաւորաց եւ մերձաւորաց անսասան պահեսցէ ի միաբանութիւն եւ յարաշարժ յամենայն
առաքինութիւն՝ հանդերձ հովուապետաւս մերով` տէր Բասիլիոսիւ, եւ զայն ի պարծանս
ազգիս. բարէհամբաւեալ եւ ի փառս եւ ի պատիւ Սրբոյ Երրորդութեան. ամէն։
Զերախտաւոր մայր մեր եւ` զՄանուէլ քահանայ եւ զծնողսն
իմ, որ զգիրքս գրեցի [ո՜վ ընթերց]օղ աղաչեմ յիշել ի Տէր, եւ` զՄոմէր միայնակեաց երախտաւոր
եղբայր մեր յիշել աղաչեմ, եւ Աստուած առհասարակ յիշողացդ եւ յիշեցելոցս ողորմեսցի
եւ նմա փառք յաւիտեան։ Թվին Պ.
եւ ի մին (1352) գրեցաւ ի քաղաքիս Մսր կոչեցելոյ։
336ա-337բ՝ համառօտութիւնը տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 395-7:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
148ա (ստ. լս.) Թվին ՌՈԿԳ. (1663) եղեւ վանս Ապրակունաց յոյժ
գին անկեալ, ի պարտս վասն անհով[վ]ութեան
առաջնորդաց, զի ոչ կարացին հով[վ]ել եկեղեցիս
այս։
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 1բ, 69բ,
175բ, 299բ, 337բ Քրիստոսի ծառայ տէր Սիմէոն. ՌՃԿԸ (1719)։ 20բ, 219ա, 337ա Քրիստոսի ծառայ տէր Յակոբ վարդապետ։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 3ա Ասաց անգամն,
թէ ոչ գոյ Աստուած ո ասացի, որ տկարեւ եւ ոչ: 32ա Կամիս մկրտել։ 116ա Գանձ Հոգւոյն
Սրբոյ։ 256ա Անուն Աստուծոյ։ 265բ 0րէնք Տեառն անբիծքն դարձուցանէ զհոգիս։ Պատուիրանք
Տեառն հաւատ իմ են եւ իմաստուն առնեն զտղայս, Ճրագ են բանք ի փոյթ ոտից իմոց եւ
լոյս տան աչաց իմոց (Սաղ. ԺԸ. 8-9)։ 291ա Բայց այլազգ եւ ոչ կրել։
2234
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԽԳ. – 1694 |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ՝ Գրիգոր երէց:
ԹԵՐԹ՝ 249. չգրուած. 1բ, 2բ-3բ,
20աբ, 245ա-9ա: ՊՐԱԿ՝ 1x6 +Ա-Իx12 (Ա, ԺԱ 14, Ժ 13, Ի 6)+1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ եռամահիկ եւ թագաձեւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 22,3x16,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (2ա,
249բ միասիւն) (16,5x10,6:
ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ կանաչ մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 7ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, շագանակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թ. 249՝ ցեցակեր.
տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր: Կազմի եզրերը մաշուած, մէջքը եզրերից պատռուած, դռնակը
քրքրուած, փականներն ընկած: 1ա-ին փակցուած թերթիկ-կարկատանի տակ՝ գրութիւն:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 4ա-5բ [Ցանկ] /// (սկ. թափուած) – ա. Նորին քարոզ վասն գործելոյ ի բան... ղգ. Կանունք կրօնաւորաց, որ ի
հարսանիսն եւ ի խրախութիւն չերթան:
1. 7աբ Հարցումն աստիճանացն եւ խրատք եկեղեցոյ
– [Հարց.] Քանի դասք ծառայութիւն կայ ի մէջ
եկեղեցոյ...
2. [Քարոզք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ., 1740. ՁԱ/35բ-9ա: ՂԴ/39ա-41բ: ՂԵ/42ա-5ա: Այսքան:
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ., 1741. ԻԲ/8ա-9ա: ԻԳ/9բ-13ա: ԻԹ/13ա-4բ: ԽԷ/15ա-8բ: ԾԹ/18բ-9բ: Ձ/53բ-6բ: Այսքան:
3. 21ա-5ա Զ. Քարոզ վասն ապաշխարութեան, ի բանն
սուրբ Աւետարա<րա>նին Մատթէոսի, որ ասէ. Եղերուք խորագէտք... – Նախ գիտելի է, զի որպէս մարդս հոգի է...
4. 25ա-9ա Է. Քարոզ ի բան մարգարէին Դաւթի, որ
ասէ. Որպէս իժի եւ քարբի... – Թէ վասն զինչ
պատճառի մարգարէն առակաւ խօսի...
5. 29ա-35ա Ը. Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ.
Օն, արիք գնասցու[ք] աստի... – Հրամայէ մարգարէն
Միքիայ. Արի եւ գնայ աստի...
6. 45ա-9բ ԺԲ. Ի Ղուկասու Աւետարանին մեկնութիւնէ,
որպէս ասէ. Այր մի իջանէր յԵրուսաղէմայ... (Յոհաննու Ոսկեբերանի) – Այր մի իջանէր... հատուցից քեզ զամենայն. [Մեկնութ.]
Բարի է Աստուած եւ բարեաց տւող...
7. 50ա-2ա ԶԳ. Բանս այս աւետարանչին Յոհաննու
է... – Այսպէս հրամայէ Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս...
8. 52ա-3բ [Բանք զանազանք]
ա. 52ա-3ա, 142աբ ԺԴ. Թվականք Հայոց ըստոյգ օրինակէ...
– ՌՃԽԲ. եօթներրեակն է, գիր տարոյն Պէն է...
բ. 53աբ Ամիսք հռոմայեցոց – Յունվար
ԼԱ. (31) կրկնակ չկայ կիսակն...
9. 56բ-60բ ԺԶ. Հոգէնորոգ վարդապետին Գէորգայ
Քարոզ ի բան, որ ասէ. Խոնարհեցայ Տէր... – Ամենայն
բարէգործութեան սկիս<իս>պն պիտոյ են հաւատք...
10. 61ա-6ա ԺԷ. [Քարոզ ի բան] Ահաւասիկ ես առաքեմ...
– Ամենայն գիրք, աստուածային խրատ եւ ուսումն
մեզ գրեցին...
11. 66ա-9բ ԺԸ. Պատմութիւն սուրբ Աստուածածնի
յղանալոյն եւ Գաբրեէլ աւետումըն տալըն. Զայս պատմութիւնս լաւ ի միտ ա՛ռ... – Եւ յետ Զ (6) ամսոյ աւետեացն Զաքարիայ...
12. 69բ-74բ ԺԹ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ,
թէ. Որ ողորմի աղքատի... – Այսպէս հրամայեն
վարդապետք<ետք> եկ[ե]ղեցոյ...
13. 74բ-6բ Ի. Յատկութիւն խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան...
– Նախ, որ պարզ եւ առանց խարդախութեան...
14. 76բ-80ա ԻԱ. Ողբ վասն մեռելի չորեք[շաբաթին]
[Ի Գրիգոր վարդապետէ]... – Արդ, առան ի մէնջ
սուրբքն եւ առ Աստուած գնացին...
15. 80ա-1բ ԻԲ. Եփրեմի ասացեալ է Վասն խոստովանութեան...
– Յորժամ երիտասարդն էր, պարտ էր քեզ խոնարհել...
16. 81բ-4ա ԻԳ. Երանելոյն Եղիշէի ասացեալ է Վասն
աւազակին... – Ով հաւատացեալք հայրք իմ եւ եղբայրք իմ...
17. 84բ-8ա ԻԴ. Երանելոյն Ալիքսանոսի՝ կամաւոր
աղքատի... – Այր մի էր ի Կոստանդինուպօլիս, որում անուն էր Եփրեմիանոս...
18. 88ա-90բ ԻԵ. Ի վերուստ իջեալ պատմուճան Տեառն
եւ պատմութիւն թագաւորին Հայոց... – Ի ժամանակս
Աբկարու թագաւորին եղեւ աւետիսն սուրբ Կուսին...
19. 90բ-2ա ԻԶ. [Անանիա Նարեկացւոյ Խրատք ոգէշահք]
Օգնեա՛յ Աստուած առ ընթերցողսն... – Ով աստուածասէր
սիրելիք եւ ցանկալիք...
20. 92ա-4բ ԻԷ. Այլ եւ վարդապետք ասեն, թէ. Տեսաք
ի գիրս հրէիցն, որ լինելոց է ԺԵ. (15) նշան ի հնկէտասան աւուրս, յառաջ քան զդատաստան...
– Առաջին աւուրն բարձրասցի ծովն Խ. (40) կանգուն...
21. 94բ-5բ ԻԸ. Վասն գալստեան նեռին Զ. (6) փարս հարցանելի է... – Առաջին զբանս առաք[ելոյն], որ ասէ. Եկեսցէ ապստամբն...
22. 95բ-7ա ԻԹ. Քարոզ վասն պահոց ի բան Յովնանու,
որ ասէ. Աւրհնեա՛յ երեք աւուրբք... – Նախ գիտելի
է, զի մարդն հոգի է...
23. 97ա-100ա Լ. Երանելոյն Եփրեմի Խորին Ասորոյ
ասացեալ է Վասն ողորմութեան... – Ոսկի, որչափ
ի տան իցէ...
24. 100ա-3բ ԼԱ. Սրբոյն Յոհաննու Մանդակունեցոյ
ասացեալ է Վասն զգուշութեամբ մերձենալ ի մարմին եւ յարիւն Որդոյն Աստուծոյ... – Սոսկան ոսկերք իմ դողութեամբ...
25. 103բ-6բ ԼԲ. Չորրորդ ուրբաթուն կարդա՛յ զՄեկնութիւն
Աւետարանին, որ ասէ. Արթուն կացէ՛ք... – Արթուն
կացէ՛ք... ամենեցուն ասեմ արթուն կացէ՛ք [Մեկնութ.] Եթէ գիտէր տանուտէրն, զի յորում
պահու գող գայ...
26. 106բ-9ա ԼԳ. Երանելոյն Եփրեմի Խորին Ասորւոյ
ասացեալ է Վասն ոչ լուծանելոյ զպահս չորեքշաբաթի եւ [ուրբաթի]... – Արդ, որք լուծանեն զչորեքշաբաթս...
27. 109ա-11բ ԼԴ. Սուրբ հօրն Թէոփիլոսի ասացեալ
է Վասն արտասուաց եւ վասն խոստովանութեան մեղաց. ուրբաթի կարդա՛յ... – Յորժամ միտքտ զբաղեալ լինի հետ մեղաց...
– 111բ Գրչից՝ «Մանաւանդ
զստացող գրոցս»:
28. 111բ-4ա ԼԵ. Գէորգայ վարդապետի ասացեալ է
Վասն հաղորդութեան Սուրբ պատարագին... – Արեամբն
Քրիստոսի եւ ազատեալ եղբայրք իմ ի Քրիստոս...
29. 114բ-5բ ԼԶ. [Յոհաննու Երզնկացւոյ] Յաղագս
շնութեան եւ պոռնկութեան ասացեալ է... – Քրիստոնեայք
մի՛ անկցին յախտ շնութեան...
30. 115բ-6ա ԼԷ. [Յովհաննու Երզնկացւոյ] Յաղագս
գողութեան ասացեալ է... – Զի գողն Աստուծոյ
հակառակ է եւ սրբոցն անհնազանդ...
31. 116ա-8բ ԼԸ. Երանելոյն Յոհաննու Ոսկիբերանին
ասացեալ է Վասն աղքատսիրութեան – Փառաւորեսցուք
զբազումողորմ Աստուած...
32. 118բ-21բ ԼԹ. Երանելոյն Յոհաննու Մանդակունեցւոյ
Հայոց կաթուղիկոսի ասացեալ է Վասն երդմանց ի չար սովորութեանց... – Յոյժ չար են ամենայն սովորութիւնք չարին...
33. 122ա-4ա Խ. Երանելոյն Եղիշէի Հայոց վարդապետի
ասացեալ է բան Եսայեայ մարգարէին, որ ասէ. Երանի տեղւոյն... – Արդ, եթէ տեղւոյն երանութիւն է...
34. 124ա-7ա ԽԱ. Երանելոյն Յոհաննու Մանդակունեցւոյ
Վասն աղքատաց մխիթարութեան... – Զի՞նչ ասացից
եւ կամ զի՞նչ խօսեցայց...
35. 127ա-8ա ԽԲ. [Յովհաննու Երզնկացւոյ]. Վասն
բարւոք սնուցանել զտղայսն ասացեալ է... – Սրբութեամբ
եւ անարատութեամբ պարտ է սնուցանել...
36. 128ա-9բ
ԽԳ. [Յովհաննու Երզնկացւոյ]. Վասն ատելութեանն, որ ատեն զմիմեանս.
տասներորդ կանոն – Արդ, ոչ է պարտ քրիստոնէիցըն, որ ատեն զիրար...
129բ Գրչից ի ստորին լուսանցս.
«Այս տետրս ԺԴ. (14) թուխտ է»:
37. 129բ-2ա ԽԵ. [Յովհաննու Երզնկացւոյ]. Յաղագս
պսակի եւ խրատ վասն ամուսնութեան – Չորրորդ
գրեմք կանոն այնոցիկ, որք սրբութեամբ սնանին...
38. 132ա-3բ ԽԶ. [Յովհաննու Երզնկացւոյ]. Կանոն
եւ խրատ վասն սիրոյ ասացեալ է այս – Եւ է առաջին
պատուիրանն սէրն...
39. 133բ-5ա ԽԷ. [Յովհաննու Երզնկացւոյ]. Կանոն
վասն խոստովանութեան – Գրեմք կանոն վասն խոստովանութեան...
40. 135ա-8բ ԽԸ. Պատմութին վասն անքուն որդանցն
եւ վասն խստութեան նոցա, ասացեալ Վարդան վարդապետէ – Արդ, եկա՛յք, ժողովո՛ւրդք Աստուծոյ եւ մաքրափայլ աղօթիւք ձերոյ...
138բ Գրչից՝ «Եւ ըստացող եւ կարդացող գրոցս. ամէն»:
41. 138աբ-42ա ԽԹ. Սրբոյն Յովհաննու Մանդակունեցւոյ
աս<աս>ացեալ է Վասն չբամպասելոյ զքահանայ
եւ զվարդապետ... – Մթերք սգոյ եւ աղջամուղջ
տրտմութեան...
42. 143աբ [Յովհաննու Երզնկացւոյ Յաղագս հաղորդ
տալոյ] – Պարտ է քրիստոնէին, որ ամէն Խ.
(40) օրն անգամ մի հաղորդին...
43. 144ա-6բ Ծ. Պատճառ Առաջաւորաց պահոցն ասացեալ
է սուրբ եւ ուղղափառ վարդապետացն – Վասն այսորիկ
ասէ Առաջաւորաց քանզի արարիչն Աստուած...
44. 146բ-9ա ԾԱ. Տեառն Յոհաննու Մանդակունեցւոյ
Հայոց կաթուղիկոսի ասացեալ Վասն պահոց պնտութեան
– Ազդոյ եւ օգտակար եւ որ են պնտութիւն...
149ա Գրչից՝ «Մանաւանդ զստացող
գրոցս. ամէն»:
45. 149ա-53բ ԾԲ. Մոգք յարեւելից եկին յերկրպագութիւն
Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ – Ահայ մոգք յարեւելից եկին հասին յԵրուսաղէմ...
46. 153բ-5ա ԾԳ. Վկայաբանութիւն Փիլիպոսի առաքելոյն
եւ Բարդուղիմէոսի եւ Մարիամու. նոյեմբերի – Ի
ժամանակս ամբարիշտ արքային Տրայիանոսի...
47. 155ա-7բ ԾԴ. Պատմութիւն Մատթէոսի աւետարանչին
ասացեալ է – Եւ մինչ էր սուրբ առաքեալն եւ աւետարանիչն...
48. 157բ-9ա ԾԵ. Տեսիլ սրբոյն Աղէքսանդրու հայրապետին
– Ամենեցունց Աստուած սքանչելի տեսիլ երեւեցոյց...
49. 159բ-66բ ԾԶ. Բանք Եսայեայ մարգարէին, որ ասէ.
Եւ չորեքտասան ամի – Սենեքարիմ կռապաշտ թագաւոր
էր...
50. 167ա ԾԷ. Աստուածածնայ Աւագ ուրբաթի գիշերն,
որ ի դէմ խաչելութեանն ասացան – Մօրս միայն
որդեակ իմ, վա՜յ, / Իմ միայծին որդեակ իմ, վա՜յ...
51. 167աբ ԾԸ. Վասն բաժանման հոգոցն ասացեալ է
– Հարց. Յետ մարմնոյ կատարմանց հարցանեմ...
52. 168ա-73բ ԾԹ. Քարոզ վասն Երից մանկանցն, որ
ասէ. Եւ նոքա երեքեանն... – Եւ զի յառաջ քան
ըզգերութիւնն Բաբելացոց...
53. 174ա-8բ Կ. Քարոզ ի բան Դանիէլի մարգարէին,
որ փոխեցաւ... – Եւ զի թագաւորն Նաբուգոթոնոսոր, յորժամ ետես զհրաշս...
54. 178բ-85ա ԿԱ. Քարոզ պատմութիւն
Գոգայ եւ Մագոգայ... – Յետ դարձի գերութեանըն Բաբելացւոց...
55. 185ա-92ա ԿԲ. Քարոզ եւ պատմութիւն
վասըն գերութեանըն Բաբելացոց ասացեալ է, զայս կարդա՛ եւ ի միտ ա՛ռ... – Եւ զի յառաջ, քան ըզԳալուստն Քրիստոսի...
56. 192ա-7ա ԿԳ. Ի բան Յովելիայի, որ
ասէ. Սրբեցէ՛ք պահս... – Խորհուրդս պահոց,
որպէս ասէ սուրբն Բարսեղ...
57. 197ա-202բ ԿԴ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի,
որ ասէ. Որ զանձն իւր... – Անձն զբանական հոգին
ասէ մարգարէն...
58. 202բ-8ա ԿԵ. Քարոզ ի բան Սողոմոնի,
որ ասէ, թէ. Մահ եւ կեանք ի ձեռն լեզուի է... – Առաջին խրատն վասն մարմնաւոր կենացն է...
59. 208ա-21ա ԿԶ. Պատմութիւն Յովսէփա
Գեղեցկին եւ ողջախոհին... – Այս Յակոբոս ԲԺ.ան (12) որդիս ունէր...
60. 221ա-8ա ԿԷ. Պատմութիւն Գէորգայ
զաւրավարին ասացեալ է... – Յամս թագաւորութեանն
Դիոկղէտիանոսի...
61. 228ա-33ա ԿԸ. Պատմութիւն Միխայելի գրեացն գրեսցուք... – Ի Գամիրացւոց աշխարհն Հնդկաց...
62. 233ա-5բ ԿԹ. Կատարածի աշխարհի ասացեալ
է... – Այլ վարդապետք ասեն, թէ. Տեսաք ի գիրս
հրէիցն...
63. 235բ-9ա Հ. Վասն Պետրոսի մաքսապետին,
որ կամաւ աղքատացաւ... – ՅԱբրիկեցոց յաշխարհէն ոմն մեծատուն...
64. 239ա-43ա ՀԱ. Յաղագս սուրբ հօրն
Դանիէլի եւ Լոժի քարահատի... – Գնացեալ երբեմն
<երբեմն> սուրբ հայրն Դանիէլ քահանայն...
65. 243ա-4բ Խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան – Եւ արդ, քան զամենայն երախտիս, զոր արար Աստուած
է մեծ... վասն որոյ պարտ է խոստովանիլ եւ Մեղա ասել:
ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԸ դ.
1. 2ա Օրհնութիւն – Դարձեալ երկրորդ լեառն է նախնին մեր Ադամ...
2. 249բ [Քարոզ իմն] Տաղտակըն քարեղեն եւ գաւազանն Ահարոնի... աւանդեաց մինչեւ
ի ժամանակս նեռինն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
143բ
Թվին ՌՃԽԳ.ն (1694), սեպտեմբեր
ամսոյ Ժ. եւ Ը.ին (18): Ով ոք, որ կարդայ կամ օրինակ դնէ, եւ մեղաւոր եւ անարժան Գրիգոր իրիցու մէկ Հայր մեղայի որ արժանի առնէ, եւ ինքն
աւրհ[ն]եալ եղիցի. ամէն. Հայր մեր, որ յերկինս է:
127ա
Ողորմած եւ մարդասէր Աստուած ող[ո]րմեա՛յ ստացողի գրոցս այս անուն (նմանիք՝ 106բ,
109ա, 111բ, 118բ, 135ա, 138բ եւ այլուր):
228ա Տէր Աստուած,
վասն քո մարդասիրութեանդ եւ այլ սուրբ սքանչելեացն ողորմեա՛յ գիրքս գրողին` Գրիգոր իրիցուն եւ ջնջեա՛յ զձեռագիր անցանաց եւ գրեա՛յ
ի դպրութիւն կենաց, որ է աւրհնեալ. ամէն:
2235
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
[ՇԱպին Ղարահիսա՞ր] |
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Պետրոս վրդ.:
ԹԵՐԹ՝
208. չգրուած. 1ա-4բ, 196ա-208բ: ՊՐԱԿ՝ 1x4+Ա-ԺԷx 12 (ԺԷ 4, ԺԸ 6)+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ
լուսագծերով եւ «ЛМСЛ», թագաձեւ լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,8x15,6: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (15,5x10,5-11): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21-25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ մուգ շագանակագոյն
կաշի, Ա. փեղկի անկիւններում աւետարանիչների խորհրդապատկերները՝ ճնշադրոշմուած,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր ցայտկէն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. թ. 5՝ ստորին կողմից եզրահատուած,
տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր: ցեցակեր. կազմի
կաշին տեղ-տեղ քերծուած եւ ցեցակեր,
կազմաստառը եւս ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք ինչ]
– 5աբ Նախերգան Սուրբ գրոց – Արդ, ով սիրելի, պիտոյ են մեզ հաւատք ճշմարիտ...
1. ա. 6ա-8ա [Քարոզ ինչ ի վերայ հաւատոյն] – Աստուածային եւ մեծ առաքեալն Պողոս ասէ...
բ. 8ա-9բ Հարց Յաղագս սահմանի հաւատոյն ասելի
է – Ի՞նչ են հաւատք: Պատասխան. Հաւատն բազում
կերպիւ...
գ. 9բ-10բ Յաղագըս միութեան հաւատոյ – [Ա]սէ առաքեալն
Պողոս. Մի է Արարիչ, մի է հաւատ...
դ. 10բ-2ա Յաղագս հաւատոյն հաստատութեան եւ վասն
սքանչելեաց՝ վկայութեամբ եւ յայտնութեամբ Սուրբ գրոց հաստատեցաւ վկայեալ յԱստուծոյ
նշանօք եւ արուեստիւք եւ պէսպէս զօրութեամբ եւ մասամբք Հոգւոյն Սրբոյ, ասէ յԵբրայեցոց
– [Գ]իտելի է, զի հաւատս որպէս սկսաւ ի սկզբանէ...
ե. 12ա-5ա Յաղագս վկայութեան հաւատոյ – [Մա]րգարէն Դաւիթ ասէ. Վկայութիւն Տեառն հաւատարիմ
են յոյժ...
զ. 15ա-6բ Յաղագս գովութեան հաւատոյ. Հաճոյ է
Աստուծոյ հաւատն... – Գիտելի է, զի բնական է,
որ սիրէ մարդն զինքն...
է. 16բ-9բ Յաղագս օգտութեան հաւատոյ – Պողոս
առաքեալն Յիսուսի Քրիստոսի Աստուծոյն մերոյ ասէ...
ը. 19բ-21ա Դարձեալ վասն հաւատոյ բան ի վարդապետաց
սրբոց – Գիտելի է, զի ոմն ի պետաց մերային...
թ. 21աբ Յաղագս անձին բան ինչ խօսիմք – Արդ, գիտելի է, զի անձին գոյանալ անհատին էանա...
ժ. 21բ-2ա Յաղագս յուսոյ. ի բան Պետրոսի. [Ա]ւրհնեալ
է Աստուած... – Գիտելի է, զի որ կարգին առ գործ
իմն ցանկալի...
ժա. 22ա-3ա [Յ]աղագս սահմանի յուսոյ – [Հ]արցումն.
Զի՛նչ է յոյս: Պատասխանին վարդապետք...
ժբ. 23ա-5ա Յաղագս հարկաւորութեան յուսոյն. Յուսա՛
ի Տէր, որպէս լեառն Սիօն... – Իմաստունք ասեն,
թէ. Ամենայն որ են...
ժգ. 25ա-7բ Յաղագս գործոյ յուսոյն ի բան Պողոսի, որ ասէ. Յուսով ապրեցաք – [Ա]սէ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. Ամենայն ծառ ի
պտղոյ իւրմէ ճանաչի...
ժդ. 27բ-9ա Յաղագս յայնցանէ, որ օգնեն յոյսոյ ի
բանն, որ ասէ. Օգնական իմ եւ ես յուսամ...
– Ասեն բժիշկ, թէ. Դեղն ոչ ինչ է օգուտ...
2. ա. 29ա-30ա Յաղագս Երկրորդ գլխըյն, թէ զի՞նչ բարի գործեցաք ի փառս Աստուծոյ
եւ յորոց նեղութեանց համբերեցաք. [Մ]ատուցէ՛ք պատարագ արդարութեան... – Ասէ առաքեալն Պողոս, Այլ գործակից եմք ի փրկութիւն...
բ. 30ա-1ա Յաղագս բարերարութեանն Աստուծոյ, զոր
վասն մեր ի բանն, որ ասէ. Յիշեա՛ զբան ծառայի – [Ա]սէ առաքեալն Պողոս, թէ. Ինչ
գործեցաւ ի մեր...
գ. 31ա-3բ Քարոզ վասն յուսոյ ի բան. Համբարձի
զաչս իմ ի լերինս... – [Գ]իտելի է, զի որպէս
Աստուած երկնային...
դ. 33բ-7ա Քարոզ եւ գովասանութիւն վասն սուրբ
Աստուածածնի. ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Որ արար զքեզ... – [Վա]րդապետք ասեն, թէ. Որպէս համեմատելով...
ե. 37ա-9ա Քարոզ վասն հրեշտակաց. ի բան Դաւթի,
որ ասէ. Հրեշտակաց իւրոց... – [Ա]սեն իմաստասէրքն,
թէ. Կարգ աշխարհի խնդրէ...
զ. 39ա-40բ Քարոզ վասն առաքելոցն. ի բան Յօբայ.
Կարդա՛ զոք ի սրբոցն... – [Գ]իտելի է, զի որպէս
անծանօթքն...
է. 40բ-1բ Քարոզ վասն մարտիրոսաց. ի բանն Յոբա.
Յոբ ծառայ իմ արասցէ... – [Գ]իտելի է, զի բարկացեալ
թագաւորն կամ իշխանն...
ը. 41բ-2բ Քարոզ վասն խոստովանող վկայիցն Քրիստոսի.
ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ յԵրգ երգոցն. Զամենայն խնծորս զնորս... – [Ա]սէ Տէր մեր
Յիսուս Քրիստոս. Ոչ ոք կարէ գալ առ իս...
թ. 42բ-4ա Քարոզ վասն կուսութեան. ի բան Դաւթի,
որ ասէ. Տարցին թագաւորի կուսանք... – Գիտելի
է, զի նախքան զայս դարձեալ ասէ Դաւիթ...
ժ. 44ա-5բ Քարոզ եւ խրատ վասն յուսահատեալ ոգւոյ.
ի բանն Երեմիայի, որ ասէ. Անիծեալ մարդ, որ արասցէ զյոյս իւր ի մարդ... – [Գ]իտելի է, զի որպէս ծանր հիւանդն որչափ կենդանի
է...
ժա. 45բ-8բ Քարոզ վասն խոստացեալ պարգեւացն Քրիստոսի.
ի բանն Եսայեա մարգարէին. Աչք ոչ ետես Աստուած... – Ասեն իմաստունքն, թէ. Որպէս մարմնականքն եւ անմարմինքն...
ժբ. 48բ-9բ Դարձեալ յառաջին բանն մեր երթիցուք,
որ էր ծառն կենաց ի մէջ դրախտին, եւ թէ զինչ է ծառն կենաց եւ զպտուղն ԲԺ.ն (12), որ
ի վերոյ ասացաւ, որպէս ասէ Յովհաննէս ի տեսլեան... – [Ն]ախ, ծառ կենաց են հաւատացելոց անձինք տնկեալ ի գնացս...
ժգ. 50ա-2բ Քարոզ վասն ուրախութեան սրբոցն. ի բանն
Աւետարանին Մատթէոսի. Մո՛ւտ յուրախութիւն տան քո... – [Ա]սէ անօթն ընտրութեան Հոգոյն, որ կրէ յինքեան զկրօղն Էից...
ժդ. 52բ-3բ Քարոզ վասն յուսոյ. ի բանն Յակոբայ
առաքելոյն, որ ասէ. Մշակ երկայնամտեալ սպասէ... – Առաքեալն Պողոս համեմատէ զկեանս
մեր սերմանողի...
ժե. 53բ-5բ Քարոզ վասն սիրոյ. ի բանն Պողոսի. Գլուխ պատուիրանին սէրն է – [Գ]իտելի է, զի դիտաւորութիւն աստուածային օրինացն...
ժզ. 55բ-8ա Քարոզ վասն գովութեան սիրոյն. ի բանն
Պողոսի. Մեծ քան զսոսա՝ սէրն է – [Վա]րդապետք ասեն, Թէպէտ բազում պարգեւօք պատուեաց
զեկեղեցի...
ժէ. 58ա-60ա Դարձեալ վասն սիրոյ. ի բանն Պողոսի. Ի վերայ ամենայնի ունիցի՛ք զսէրն
– [Ա]սեն իմաստասէրքն, թէ. Վաղճան մարդկային կենացս է երանութիւն...
ժը. 60ա-2բ Դարձեալ Քարոզ վասն սիրոյ. ի բանն Պողոսի. Այլ ես առաւել եւս ճանապարհ ցուցանեմ
ձեզ – [Գ]իտելի է ըստ Արիստոտէլի, զի իր ինչ
որ կարգի...
ժթ. 62բ-4բ Դարձեալ վասն սիրոյ. ի բանն Պողոսի, որ ասէ. Նախ քան զամենայն... – [Ա]սէ Ոսկէբերանն Յովհան, թէ. Որպէս հիւանդութիւնն պատրաստէ...
ի. 65ա-7բ Քարոզ վասն սիրւոյն, որ առ Աստուած. ի բանն, որ ասէ. Սիրեսցես
զՏէր Աստուած քո... – [Վ]արդապետք ասեն, թէ.
Ո՛չ այլ ինչ է սէրն...
իա. 67բ-70ա Քարոզ վասն սիրելոյ զԱստուած. ի բանն
Յովհաննու, որ ասէ. Ս[ի]րեսցուք զԱստուած... – [Գի]տելի է ըստ Արիստոտելի, զի.
Իւրաքանչիւր ումեք...
իբ. 70ա-2բ Քարոզ դարձեալ սիրոյ. ի բանն Յովհաննու.
Վասն այսորիկ սիրէ զիս Հայր... – [Գ]իտելի է,
զի թէպէտ սիրէ Աստուած զամենայն որ են...
իգ. 72բ-6բ Քարոզ դարձեալ վասն սիրելւոյն զԱստուած ի բանն, որ ասէ Սիրաք. Յամենայն
կենաց քոց... – [Վա]րդապետք ասեն, թէպէտ մի
է պատճառ հասարակաց...
իդ. 76բ-8ա Քարոզ դարձեալ վասն նշանաց սիրոյն
Աստուծոյ. ի բանն, որ ասէ. Արա՛ առ իս նշան բարութեան... – Ասէ իմաստնացեալն յԱստուծոյ Սողոմոն, թէ. Են արդարք...
իե. 78ա-80բ Քարոզ վասն սիրոյ, որ առ ընկերն ի
բանն Ղուկասու. Սիրեսցես զընկերն քո... – [Վա]րդապետք
ասեն, թէ. Յորժամ պատուիրեաց Աստուած սիրել...
իզ. 80բ-3բ Քարոզ դարձեալ վասն սիրոյ ընկերին.
ի նոյն բանն Քրիստոսի. Սիրեսցես զընկեր քո... – [Հ]արցանելի է, թէ. Ոք պարտի սիրել զընկերն առաւել...
իէ. 84ա-5բ Դարձեալ խրատ վասն սիրոյ ընկերաց.
ի բանն. Զոր մի անգամ կամիք... – [Ի]մաստունք
ասեն, թէ. Ոչ ինչ են հարկաւոր...
իը. 85բ-7ա Խրատ վասն սիրոյ զծնօղքն. ի բանն Պողոսի. Որ իւրոց յընտանեացն խնամս ոչ ունի...
– [Վա]րդապետք ասեն, թէ. Սէրն է կատարումն
բնութեան...
իթ. 87ա-8բ Խրատ եւ քարոզ վասն սիրոյ առն եւ կնոջ.
ի բանն Պողոսի, որ ասէ. Ա՛րք, սիրեցէ՛ք
զկանայս... – [Ա]սէ Արիստոտել, թէ. Ամենայն կենդանի ցանկա մնալ մշտնջենաւոր...
լ. 89ա-93ա Յաղագս անարժան պատարագողաց. Փորձեսցէ
մարդ զանձն իւր... – Քանզի սիմոնականութիւնն եւ այլ մեղք...
լա. 93ա-7ա [Քարոզ իմն]. Ո՞վ իցէ ի ձէնջ... – [Ա]յս առակ եւ դատաւորին միապէս խրատէն...
լբ. 97ա-100բ Քարոզ վասն գովութեան խոհեմութեանն.
ի բանն, որ ասէ Սողոմոն. Ստ[ա]ցիր զիմաստութիւն, զի լաւագոյն է քան զոսկի... – [Ա]սէ մեծ իմաստասէրն Արիստոտել, թէ. Խոհեմութիւնն ի մէջ...
լգ. 100բ Վասն յատկութեան ոչխարին. ի բանն. Ահաւասիկ
ես առաքեմ... – Հարցումն, թէ. Վասն է՞ր նմանեցուցանէ
ոչխարի...
Գ. 1. [Քարոզք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. ԿԶ/101ա-6ա: ՀԲ/106ա-8բ: ՀԳ/108բ-12բ (վրջ. «...ազգականք են մեր ըստ մարմնոյ
եւ թէ ///» (շար. թափուած)): ՂԲ/138ա-43ա: ՂԴ/134ա-7բ: ՃԾԴ/118բ-26բ: ՃԾԵ/126բ-32ա (այսչափ)։
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. ՃԺԲ/113ա-8բ (այսչափ)։
2. 132ա-4ա Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Տէ՛ր, հա՛ն
ի բանտէ... – Գիտելի է, զի բազում իրս նշանակէ
բանտն...
Դ. 143ա-95բ [Հայելի վարուց]
Տե՛ս ձեռ.
789 Բ, 6բ-411բ. Ցանկ այբուբենից/չիք:
ա/143աբ: բ/143բ-5ա: գ/չիք: դ/145բա: ե/չիք: զ/145բ-6ա: է/146աբ: ը/146բ-7բ: թ-ժ/չիք: ժա/147բ-8ա: ժբ/148աբ: ժգ/չիք: ժդ/148բ-50ա: ժե/150ա: ժզ/150բ-1բ: ժէ-ժթ/չիք: ի/152աբ: իա/չիք: իբ/153աբ: իգ/153բ-4ա: իդ/154աբ: իե/154բ-5բ: իզ-իը/չիք: իթ/155բ-6ա: լ/156ա: լա/156աբ: լբ/չիք: լգ/157ա-8ա: լդ-լէ/չիք: լը/158ա-60բ: լթ/160բ-1բ: խ/161բ-4ա: խա/164աբ (Յաղագս
տեսութեան հիւանդաց. գլուխ քսաներորդ<երորդ> – Երկու կրօնաւորք երբեմն ի ճանապարհի...): խբ/164բ-5բ: խգ/165բ-6բ: խդ/166բ-7ա («Զդիւրահար ոմն ածին ի վանս»): խե/167աբ (Սուրբըն Յօհան
Ոսկէբերանն ընդ բանիւ արարեալ
էր...): խզ/չիք: խէ/167բ («Ոմն քրիստոնեա ճանապարհորդակից լեալ»): խը/167բ-78ա: խթ/178ա-9բ: ծ/179բ-80ա: ծա/չիք: ծբ/180ա-3բ («Ի վանս ուրեք երեք աբեղայք»): ծգ/184ա-6ա: ծդ/186ա-8ա: ծե/188աբ (Իսկ եթէ
ճշմարտապէս սիրով Քրիստոսի վառեալ է...): ծզ-ծէ/չիք: ծը/188բ-91բ (Յաւուրս տօնից տէրունականաց, նաեւ սրբոց նահատակաց...): ծթ/191բ-5բ (Յաղագս սուրբ Աստուածածնին փոյթ
երախտահատոյց լինելոյն գլուխ ԼԷ.) – Էր ոմն աղչիկ եօթն ամաց... քարոզէր զբանն կենաց ի փրկութիւն հոգոց մարդկան /// (շար. թափուած):
Տարբեր գլուխներից կան առանձին զրոյցներ: Գլուխների համարակալումը նոր: Օրինակս
նկատի է առնուած, բայց օգտագործուած չէ վերջին հրատ. մէջ՝ տպ. Եր., 1994:
ՅԻՇԱԿԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
52բ Որում արժանի արասցէ զմեզ Քրիստոս Աստուած յաւիտենական
կենացն եւ անտրտում ուրախութեանցն զամենայն հաւատացեալս անուան իւրոյ, մանաւանդ զստացող
եւ զգծող սուրբ գրոցս` զՊետրոս սուտ վարդապետս
Շէպին Ղարահիսարցի, հանդերձ ամենայն ազգայնօք,
եւ զձեզ՝ ընթերցօղքդ սուրբ գրոյս. ամէն:
58ա Զեղեռնաթշուառ Պետրոսս յիշեսջիք ի Քրիստոս:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 5բ Աստուածածին
կոյս Մարիամ դու ես: 18ա Օվ օր նմանիցիմ քեզ կուսըն Մարիմար Աստուածածին աղաչեմք
զքեզ քղորմեայ մի կորուցանէլ:
2236
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Աբրահամ աբղյ: ԿԱԶՄՈՂ՝ Պետրոս
Հալապցի:
ԹԵՐԹ՝ 461+2 (կրկն.՝ 76, 427). չգրուած.
1ա-2բ, 84բ, 460բ-1բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԼԸx12+1x4 (Ը, ԺԴ, ԺԹ, ԼԶ 14, Դ թռիչք (Թ պրակի
վերջում նշուած է Ժ պրակ), ԼԸ 16, ԺԵ-ԺԶ 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ եռամահիկ
լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,5x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (15,5x11): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝
24-25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը
բազմագունի դաջազարդ կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր, գուանթափ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա)
թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ գրադաշտը գունափոխուած, խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր (174-5 թերթերի միջեւ կտրուած սկզբնապէս չգրուած մէկ թերթ): Կազմի եզրերը, աստառը եւ մէջքը մաշուած, ցեցակեր, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-13բ [Մեկնութիւն Սաղմոսաց]. Ալէլուիայ
Երանեալ են ամբիծք ի ճանապարհի... – Առաջի
կա՛ մեզ առ ի քննութիւն...
Բ. 1. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. ՀԹ/19բ-21ա (տարբեր, այսքան):
Տե՛ս Ամառան
հտ., տպ. 1741. ԺԶ/14ա-6բ: ԺԸ/51բ-3ա: ԺԹ/53ա-5բ: ԻԱ/55բ-7բ: ԽԴ/58ա-63բ: ԾԴ/72ա-3բ: ՀԸ/66բ-72ա: Ձ/76բ-83բ: ՁԲ/16բ-9բ: ՁԴ/21ա-4ա: ՁԶ/24ա-7ա: ՁԸ/27ա-9բ: ՁԹ/29բ-32ա: Ղ/32ա-4բ: ՂԱ/34բ-7ա: ՂԶ/37ա-43ա: ՂԷ/43ա-51ա (այսքան). որոշ քարոզների սկսուածքները
տարբեր:
2. ա. 63բ-6բ [Արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց] Նորին Քարոզ վասն հալալ ամուսնութեան. ի
բանն. Պատուական է ամուսնութիւն, եւ սուրբ է անկողինք նոցա... – Իսկ ամուսնութիւնն թէպէտ եւ հալալ է...
բ. 73բ-6բ Քարոզ վասն լեզուի. Լռեցոյց զլեզու
քո... – Ասէ իմաստունն յԱստուծոյ Սողոմոն, թէ.
Մահ եւ կեանք ի ձեռն լեզուի...
Գ. ա. 83բ [Խրատք] Վասն լսելեաց – Գիտելի է, զի բազում իրաց պարտ է խնուլ զականջս...
բ. 83բ-4ա Բանք վասն կնոջ – Ի կնոջ բարէբարոյ Սիրաք ասէ. Կին բարէբարոյ երանելի
է...
Դ. [Վարք հարանց]
Տե՛ս ձեռ. 789. 2ա-533բ. 1/85աբ: 2/86ա-98բ: 3/99ա-102բ: 4/103ա-10բ: 5/111ա-6ա: 6/116բ-22բ: 7/123ա-7ա: 8/127ա-33բ: 9/134ա-8ա: 10/138բ-43ա: 11/143ա-59ա: 12/չիք: 13/159բ-60բ («Գլուխ երեքտասան. Վասն անդադար
աղօթելոյ – Ասէին վասն հօրն Արսէնիոսի, եթէ յերեկոյի շաբաթուն...»): 14/161ա-5բ: 15/165բ-8ա: 16/168ա-70ա («Գլուխ
վեշտասան. վասն խոնարհութեան
– Ասաց հայրն Եսայիաս. Սէր երկրաւոր...»): 17/չիք: 18/176բ-7ա («Էր ոմն կրօնաւոր, որոյ էր ընկեր ծեր...»):
19/177բ-81բ («Ի վանուց
սրբոյն Սաբայի հեռագոյն իբրեւ մղոնս...»): 20-21/չիք: 22/170բ-3բ: 23/174ա-6բ: 24/չիք: 25/181բ-6ա: 26/186աբ: Որոշ ենթագլուխներ չիք:
Ե. 187ա-224բ [Բանք զանազանք]
1. ա. 187ա-90ա Յովհաննու Մանդակունեցւոյ Խրատք ճգնաւոր
կրօնաւորաց եւ յանդիմանութիւն ծուլից եւ արհամարհողաց. զպատուիրանս Տեառն – Առն մոնոզոնի ուսանելոյ եւ իմաստնոյ...
2. 190բ-1բ Ամոնի հաւր խրատք ոգէշահք – Սիրելիք իմ ի Տէր, գիտէք եւ դուք, թէ յորմէ...
3. 191բ-4բ Խաւսք միանձանց ի սրբոյն Եւագրեա
գրոցն – Արդ, պարտ եւ պատշաճ է միանձանց...
4. 194բ-6ա Սրբոյն Եփրեմի ասացեալ վասն ծուլից
– Զինչ պատասխանի ունիցիմք արդեօք, եթէ ծուլանայցեմք...
5. 196ա-8ա Սրբոյ հաւրն Բենեդիքտոսի Սահման առաջին
ընթացից կրօնաւորացն – Ունկն դի՛ք, որդեա՛կք,
խրատու հաւր ձերոյ...
6. 198բ-201ա Սուրբ Հաւրն Դանիելի. Յաղագս խորհրդոց
զգուշութեան – Արդ, յառաջ քան զամենայն ինչ
զխորհրդոց...
7. 201ա-5բ Նեղոսի ճգնաւորի սուրբ հաւրն ասացեալ – Որ շինել սկսանի, պարտ է կատարել...
8. 205բ-6բ Նորին սուրբ հօրն Նեղոսի. Պատուէր
առ մանկունսն... – Պարտ է մանկանց ճգնել եւ
կրթել զմարմինս իւրեանց...
9. 206բ-10ա Ճառ վասն բարւոք խոնարհութեան – Առաջին աստիճանն այս է, որպէս զի կրօնաւորն...
10. 210աբ Եւ դարձեալ բանք վասն խոնարհութեան
– Տեարք եւ եղբարք, Գիրք Սուրբք ձայնեն եւ ասեն...
11. 211ա-2ա Մեկնութիւն վասն խաչին Քրիստոսի
եւ վասն Է. (7) բանիցն, զոր խօսեցաւ Քրիստոս ի վերայ խաչին – Եւ գիտելի է, զի Դ. (4) ազգ փայտ էր խաչն Քրիստոսի...
12. 212ա-5բ Պատմութիւն անկար պատմուճանին Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ, եւ եթէ ուստի՞ է, կամ ո՞վ առաքեաց զնա Քրիստոսի, Յոհաննու Ոսկեբերանի ասացեալ վասն պատմուճանին Տեառն
մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի – Աւգոստոս թագաւորեաց
Հռոմայեցոց, ի սորա ժամանակն...
13. 215բ-7բ Սրբոյն Անանիա[յ]ի վարդապետի ասացեալ
Վասն անցաւոր աշխարհիս, որ սուտ է եւ խաբէ զմարդ եւ որպէս զերազ ի նանիր անցանէ – Արդ, թէ կամիս, որ յաղթես աշխարհի...
14. 217բ-8բ Յաղագս երդմանն [Յովհաննու Երզնկացւոյ] – Արդ, ոչ է պարտ քրիստոնէին երդնուլ սուտ...
15. 219ա [Յովհաննու Երզնկացւոյ] Յաղագս սուտ վկայից – Գրեմք վասն այնոցիկ, որք անաստուածաբար սուտ վկայութիւն տան...
16. 219բ-21ա [Յովհաննու Երզնկացւոյ] Յաղագս յիշոցնատուաց, որ է հայհոյութիւն
– Վասն ահեղ եւ մեծ եւ դառն եւ զարհուրելի մեղացն...
17. 221ա-3ա Յաղագս ապաշխարանութեան – Եւ արդ, ո՞վ զիս լացցէ...
18. 223ա-4բ Աղաւթք Քերթողին Մովսէսի Հայոց սուրբ
վարդապետի – Աղաչեմ զքեզ, Տէ՛ր, մի՛ թողուր
զիս ի սիրոյ...
Զ. 1.
225ա-320բ [Քարոզգիրք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503. 187ա-295բ. 1-2/չիք: 3/247ա-58բ: 4/269բ-78ա: 5/չիք: 6/305բ-11ա: 7/311ա-7բ: 8-14/չիք: 15/278ա-83բ:
2. [Արտաքոյ քարոզգրոց
Ղուկասու Լօռեցւոյ]
ա. 225ա-35բ Քարոզ վասն ջրհեղեղին. ի բան աստուածախօս
մարգարէին Մովսէսի, որ ասէ. Նոյ էր ամաց... Արարեալ սուրբ վարդապետի Ղուկաս Գեղեցիկ
կոչիւր – Յորժամ եսպան Կայէն զԱբել` զեղբայրն
իւր...
բ. 235բ-47ա Քարոզ վասն Սոդոմա[յ]եցոցն. ի բանն,
որ ասէ. Աղաղակ սոդոմա[յ]եցոցն եւ գոմորայեցոցն ել առաջի իմ – Եւ յորժամ ել Նոյ ի տապանէն եւ բաժանեաց...
գ. 258բ-61բ Քարոզ ի բան, որ ասէ. Եւ հրայմայեաց Դաւիթ... – Եւ զի նահապետքն վասն այն յերկար ապրէին...
դ. 262ա-9բ Քարոզ ի բան Յունանու մարգարէին,
որ ասէ. Ահա Գ. (3) աւուրք... – Նինուէ էր քաղաք
մեծ Ասորեստան, զոր շինեաց Նինոս...
ե. 283բ-90բ Քարոզ վասն գալըստեանն Քրիստոսի եւ յաւուրն դատաստանի...
– Եւ վասն միուս անգամ գալըստեանն Քրիստոսի...
զ. 290բ-2բ Քարոզ վասն հիւրընկալութեան ի բան
Աւետարանին, որ ասէ. Օտար էի եւ ժողովեցիք... – Եւ գիտելի է օրինակաց, զի ի մէջ ամենայն կենդանեաց...
է. 292բ-8բ Քարոզ ի բան Սողոմոնի (= Եղիշէի),
որ ասէ. Լաւ է կոյր աչօք... – Ասէ իմաստուն
եւ յանյաղթ փիլիսոփայն Դաւիդ...
ը. 299ա-305ա Քարոզ վասն Երից մանկանցն, որ ասէ.
Եւ նոքա երեքեանն... – Զի յառաջ քան զգերութիւնն
Բաբելացոց ազգն...
թ. 317բ-20բ Քարոզ ի բան օրինացն, որ ասէ. Պատուեայ
զհայր քո... – Եւ պարտ է գիտել զի Դ. (4) բան
զաւակն ծնօղին է պարտական...
Է. 321ա-80բ [Հայելի վարուց]
Տե՛ս ձեռ. 789. Բ, 6բ-411բ. Ցանկ այբուբենից/չիք: ա/321ա-2բ: բ/322բ-4ա: գ/324ա-5ա: դ/325աբ: ե/չիք: զ/325բ-6բ: է/326բ-8ա: ը/չիք: թ/328ա-32ա: ժ-ժդ/չիք: ժե/332ա-3բ: ժզ-ժթ/չիք: ի/333բ-5բ: իա/335բ-6ա: իբ/336ա-8բ: իգ/338բ-9բ: իդ/339բ-40բ: իե/340բ-2բ: իզ/342բ-3բ: իէ/343բ-4ա: իը/չիք: իթ/344բ: լ-լբ/չիք: լգ/345ա-6բ («Երկու կուսակրօն քահանայք մոլորեալ...»):
լդ/346բ-8ա: լե/348ա-9ա: լզ/չիք: լէ/349ա: լը/349բ-50ա: լթ/350ա-2ա: խ/352ա-3ա («Կին ոմն ունէր բազում մեղուս...»):
խա/353բ-4բ: խբ/355բ-6բ: խգ-խդ/չիք: խե/354բ-5բ (Կուսակրօն քահանայ ոմն յաւուր միում
զփրկական խորհուրդն): խզ-խէ/չիք: խը/356բ-64բ: խթ-ծ/չիք: ծա/365ա-7ա: ծբ/չիք: ծգ/367բ-8ա («Թագաւոր ոմն խրատու եպիսկոպոսի...»): ծդ/չիք: ծե/368բ-9բ: ծզ/չիք: ծէ/369բ-71բ: ծը/371բ-3բ («Աշխարհական ոմն աղօթասէր...»):
ծթ/373բ-4ա: կ-կա/չիք: կբ/374ա-6բ («Էր ոմն երիտասարդ աշխարհական...»):
կգ/377ա-8բ: կդ/378բ-9ա: կե/379ա-80բ («Կրօնաւոր ոմն առաքինի հիւանդացաւ...»):
կզ-հա/չիք: Բնագիրը քաղուածոյ:
Նկատի է առնուած, սակայն օգտագործուած չէ վերջին հրատ. մէջ՝ տպ. Եր., 1994:
Ը. 381ա-460ա [Բանք զանազանք]
1. 381ա-3ա Յառակաց Սողոմոնի ժողովեալ բան խրատու
– Իսկ որ հանճարեղն իցէ զառաջնորդութիւն ստասցի...
2. 383ա-5բ Ելլէսիաստէս. Ժողովողն է ընտրեալ
– Ունայնութիւն ունայնութեանց...
3. 385բ-9ա Ժողովեալ ի մի վարդապետաց սրբոց –
Առանց բարկութեան ո՛չ վարդապետութիւն յառաջանայ...
4. 389ա-416բ Երանելոյն Աթանասի Աղեկսանդրոյ
հայրապետի Հարցմունք եւ պատասխանի Կիւրղի Երուսաղեմայ հայրապետին – Հարցողաց. Զի՞նչ
իցէ գոյութիւն հերեշտակացն...
5. 417ա-9բ Տեառն Ներսէսի Կլայեցոյ ասացեալ է
Յաղագս կատարածի աշխարհիս եւ յաւուր դատաստանին – Յորժամ գըրեալքըն կատարին / Որ
զայնմ աւուր մեզ պատմեցին...
417ա (ստ. լս.) գրչից. «Յիսուս
Որդոյ գոյն է»:
6. 420ա-1բ Վասն անկելոյն Ադամայ ի դրախտէն եւ
սգալոյն եւ արտասուելոյն եւ վասն հոգէվարին եւ ճանապարհի հոգոցն եւ պատերազմի դիւացն
եւ կայանի հոգոցն. ասացեալ է Առաքել վարդապետ[է] – Վա՜յ այն աւուրն, որ ես ստեղծայ / Վա՜յ այն ժամուն, որ խաբեցայ...
420ա (ստ. լս.) գրչից. «Ողբք
հոգեւոր»:
7. 422ա-3ա Վասն բաժանման արդարոցն ի մեղաւորացն
եւ տանջանացն դըժոխոց՝ Առաքել վարդապետէ
– Յետ քըննութեանց դատաստանին / Երբ ամենայն բանք վըճարին...
8. 423ա-4բ Խրատական բանս՝ Առաքել վարդապետէ
ասացեալ – Ամենայն փառք մարդոյ դատարկ եւ ունայն
/ Սողոմոն զայս ասէ շնորհօք Տիրական...
423ա (ստ. լս.) գրչից. «Դաւիթ
արքայի որդի»: 424ա «Ոտանաւոր գեղեցիկ», տպ. Ա. Ղազինեան, Առաքել Բաղիշեցի, Եր.,
1971, էջ 188-94, ձեռ. F:
9. 424բ-5ա Ողբք գեղեցիկ Առաքել վարդապետէ Վասն
անձանձ – Յիշելով զաւր մահուն սիրտ իմ սասանի
/ Յայագին ատենին անձն իմ զարհուրի...
425ա Գրչից՝ (ի ստորին լուսանցս)
«Ոտանաւոր»: Տպ. Ա. Ղազինեան, Առաքել Բաղիշեցի, Եր., 1971, էջ 181-83, ձեռ. K:
10. 425բ Ողբ դատաստանին եւ դժոխոցն Առաքել վարդապետէ
– Յորժամ Գաբրիէլ գոչէ, եւ յառնեն մեռեալքն
ի հողոյն / Կէսքըն լուսափայլ յառնեն աստեղաց
նըման գոյնըզգոյն...
11. 425բ-7ա Գովասանութիւն վասն խոստովանութեան
եւ խրատ ապաշխարութեան՝ ասացեալ Առաքել վարդապետէ – Եղբա՛յր, ինձ միտք դի՛ր եւ լըսէ
և / Եւ զհոգոյ աչքդ ի բաց պահէ՛... |427ա| Ով որ լըսող լինի բանիս եւ ԶԱռաքել երգողս
յիշէ...
12. 427ա-8ա Խըրատական բաներս ի Գրիգոր վարդապետէ – Աւրհնեալ է Հայրըն լուսոյ / Որ ստեղծ ըզմեզ ի հողոյ...
427ա (ստ. լս.) գրչից՝ «Քրիստոս
փառաց թագաւորն»: 427բ «Հըրճուիմք այսաւր»: 427գ «Յիսուս Որդու ձայնէն»:
13. 428ա-9ա Խոստովանութիւն գաղտնեաց եւ խայտառակութիւն
մեղաւոր անձին. ասացեալ է վարդապետաց – Մեղայ,
Տէ՛ր, ինձ ողորմեա՛յ, / Տէ՛ր, մեղայ. Աստուած զիս քաւեա՛յ...
428ա (ստ. լս.) գրչից. «Վասն
գաղտնեաց մտաց»:
14. 429ա-30բ Խըրատք պիտանիք Յովհաննէս [Նաղաշ] վարդապետէ – Յամենայն մեղաց ի զատ, ասէ. Դու կացի՛ր / Եւ յաւրէնս Աստուածայինըս միշտ մօտեցի՛ր...
15. 430բ-1բ Խրատ խռով չի կենալոյ եւ ոխ չի պահելու.
ասացեալ ի Նախաշ վարդապետէ – Անձն իմ, քեզ վա՜յ հազար բերան / Թէ խռով կենաս
կամ ոխ պահես... |431բ| Նախաշ հազար վայ քո հոգուտ, որ անամօթ ես ւ’ աներես...
16. 431բ-2ա Խրատք վասն հպարտութեան եւ նախատ[ի]նս – Քան զամենայն գործըս չարի / Հըպարտութիւնն է զազրալի... |432ա|
Ով Առաքել անմիտ հիմար...
Տպ. Ա. Ղազինեան, Առաքել
Բաղիշեցի, Եր 1971, էջ 170-1, ձեռ. I:
17. 432ա-4ա Խրատական բաներս ագահութեան եւ անընչութեան
ի Նախաշ վարդապետէ ասացեալ – Սողոմոն մայրն իմաստութեան / Առ մեզ խօսի բան
խրատական... |434ա| Գերի Նախաշ ողորմելի ի քեզ նայեա՛ց դու յարաժամ...
18. 434ա-5բ Խրատ եւ կըշտամբանք անձին ի Նախաշ վարդապետէ – Անձն իմ արի աղօթէ՛ դէմ արարողին / Ով անձն իմ արտասուօք պաղատէ ի մէջ
գիշերին...
19. 435բ-6բ Խրատական բաներս ի Նախաշ վարդապետէ ասացեալ – Անցանէ մեծութիւնն ու փառք աշխարհիս / Աւերի
եւ քակտի շինուած տաճարի... |436բ| Այ Նախաշ, դու լըսէ զինչ որ քարոզես...
20. 436բ-8ա Նորին Նախաշ վարդապետի ասացեալ Տաղ – Երազ
է եւ սուտ, եղբա՛յրք, աշխարհիս բաներն
ի լըման / Ուր են թագաւորք, ւ’ իշխանք,
պարոնայք ու սուլթան ու խան... |438ա| Ի քեզ թէ նայիս Նախաշ,
քան զամէնն ես դու խելագար...
21. 438ա-9ա Ողբ եւ մաղթանք ի Խաչատուր վարդապետէ
– Ես եմ կորուսեալ ոչխար / Մոլորեալ ի սուրբ
քո հօտէն...
22. 439ա-40ա Տաղ հոգեւոր Նորին Խաչատուր Կեչառացի վարդապետին ասացեալ – Այս կեանքս է յերազ նըման / Եւ խաբող անզերծ յանդիման...
23. 440ա-1ա Խրատ վասն խաղաղութեան մարդկան – Խըրատ
մի տամ սիրով քեզ / Թէ միտ դընես եւ լըսես...
24. 441բ-2բ Ողբ եւ նախատինք անձին եւ ի վերայ
մեղաց – Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս կենդանի
եւ կենդանարար / Զիս կենդանացո՛յ, հոգով մեռեալ եմ մեղօք չարաչար...
25. 442բ-3ա Ողբս աղիողորմ – Եղբա՛յրք, ինձ եհաս Երեմիային / Ես զամայութիւնս իմ լամ, որպէս նա զհինն Իսրայէլին...
26. 443բ-4ա Ողբ ապաշխարութեան գեղեցիկ ոտանաւոր – Անձն իմ ընդէ՞ր ես ծուլացեր / ւ՛ ի մահուանէ
անգիտացեր...
27. 444աբ Տաղ եւ ողբ ապաշխարութեան. գեղեցիկ
է – Կամ առաջի քո ամօթով / Գործեալ եմ շատ չար
եւ յոլով...
28. 444բ-6բ Ողբ եւ նախատինք եւ պարսաւանք անձին
եւ ահ դըժոխոցն – Անհուն գետոց առեալ եմ / Այն չափաւ աւազ կուտեալ եմ...
29. 446բ-7բ Խրատական բաներս Առաքել վարդապետէ
– Արեկ ասեմ բան հրաշական / Զպատճառ մեղացըն զանազան...
30. 447բ-8բ Ողբ ննջեցելոց ասացեալ է – Յառաջն, որ յաշխարհս եկի / Հանց յիստակ էի
զինչ զհայ[ե]լի...
31. 448բ-9ա Տաղ խոստովանութեան. լաւն է – Հաւատամք ի Քրիստոս Որդին միածյին / Եցոյց
մեզ ճանապարհ եւ ճըշմարտութիւն...
32. 449ա-50բ Ոտանաւոր ասացեալ է Առաքել վարդապետէ
Վասն հոգէվարի եւ երկնային դիւացն եւ յաւուր
դատաստանին եւ [յ]ան[դիպմացըն] – Աչք իմ ծովացեալ / Գետք յինէն հոսեալ...
|450բ| Թիւ Հայոց Մեծի / Ութհարիւր տարի / Եւ յիսուն ւ’ երէք էր մըտեալ (1404) / Որ զբանս ասացի:
33. 450բ-2ա Տաղ եւ ողբ Վասն մեռելի. խիստ գեղեցիկ – Ի միտ առէ՛ք զողբըս բանիս / Զոր ծանուցանեմ ես՝ եղկիլիս... |452ա| Ով Առաքել մեղաւք խաւար...
34. 452աբ Այլ տաղ Վասն ննջեցելոց. լաւն է – Է մահ քան ըզքեզ յիշեմ / Կու դողամ եւ կու սարսափեմ... |452բ| Յովաննէս Թուլգուրանցի
/ Զուր կասես զայլ ոք խըրատես...
Տպ. Եր. 1960, էջ 173-77, ձեռ. V1:
35. 452բ-3բ Տաղ անուշ եւ գեղեցիկ. Վասն մեռելոյ – Ես գիտէի զաշխարհս, թէ ինձ մուլք է տըւած / Ուտէի, խըմէի հետ իմ սիրելեաց...
453ա Գրչից՝ (կարմրով) «Փոխէ
զքաղցրիկ ձայնդ, ո՛վ սիրելի»:
36. 453բ-4ա Այլ տաղ որիշ եւ է ողբ ի մեռելի բերանոյն – Լըւարո՛ւք ըզբարբառ բերանոյս / Ո՛վ եղբարք սիրելիք իմ հոգւոյս...
37. 454բ-5բ Այլ ողբ որիշ ձայնիւ. խիստ է գեղեցիկ
– Յերեկ հողվերաւքն անցայ, / Հոտ առի, զքիմըս կափուցի...
38. 455բ-7ա Տաղ ի վերայ ղարիպի՝ ասացեալ ի Նաղաշ
եպիսկոպոսէ – Աստուծոյ մարդասիրին փառք յաւիտեան
/ Որ ստեղծեր է զարարածս զարմանազան... |456բ| Նաղաշն ասաց, թէ. Ղարիպին կեանքն է հարամ...
39. 457աբ Մեղեդի խիստ ազնիւ – Մեղա քեզ Քրիստոս Աստուած, ապաւէն յոյս ըզքեզ ունիմ / Լալագին պաղատանօք հառաջմամբ առ քեզ անկանիմ...
40. 458ա-60ա Առաքել վարդապետէ ասացեալ Գովեստ
ոտանաւոր ի Սուրբ Աստուածածնին – Աստուածածին
կոյս պատուական / Հաւր Աստուծոյ խորհրդարան...
460ա Գրչից՝ «Այս մէկ տաղն
յետ կազմելոյն գրվեցաւ: Յիշօղքն զմեզ յիշեալ լիցի առաջի Քրիստոսի, որ է աւրհնեալ»:
(Տաղերը խազագրուած են):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
84ա Որոց փրկեսցես, Քրիստոս Աստուա՛ծ, զայսպիսեացս զանարժանս
եւ անարհեստ գծողի` զտէր Աբրահամ աբեղայս եւ
փրկեսցես ի կանանց զազիր ախտից եւ բեւեռեսցես ի սէր սրբութեան քո Քրիստոս Աստուած
մեր, եւ քեզ փառք յաւիտեանս:
110բ Ո՛վ սուրբ ընթերցօղք, յիշեսջիք յարժանաւոր աղօթս ձեր զստացողս
եւ զգծօղս այս ժողովեալ հոգէլի Հարանց վարքս, զտէր Աբրահամն եւ իւր ծնօղք եւս: Յիշօղքն զմեզ յիշեալ լիցի
առաջի Քրիստոսի. ամէն:
160բ Ո՜վ սուրբ ընթերցօղք, յիշեսջիք ի մաքրափայլ աղօթս ձեր
զստացօղ սուրբ Հարանց վարս: Յայսչափս որ բազում աշխատութեամբ ժողովեցի ի Մեծ Հարանց
վարքէն եւ ծրեցի անվարժ ձեռամբ ես` անարժան տէր Աբրահամս, յիշատակ ինձ եւ իմ ծնօղացն:
165բ Բազում Հարանց գիրս ընթերցեալ եմ եւ այդպիսի ինչ չեմ
գտեալ եւ աւ (ր)հնեալ զնոսա արձակեաց յիւրաքանչիւր տեղիս:
170ա Ո՛վ սուրբք հանդիպօղք, մէկ բերան Ողորմի ասացէ՛ք, եւ Տէր
ձեզ եւ մեզ ողորմեսցի:
173բ Ո՛վ սուրբ ընթերցաւղք, թողութիւն մեղաց հայցեցէ՛ք ըստացօղ սրբոց Ժողովարան գրոյս` մահտեսի տէր Աբրահամին եւ իւր ծնօղաց` տէր Յով[հ]աննէսին եւ ամենայն արեան մերձ[ա]ւ[ո]րաց, յիշօղք զմեզ
յիշեալ լիցի առաջի Քրիստոսի. ամէն:
186բ Ո՛վ սուրբ ընթերցօղք, յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ աղօթս ձեր զստացող
եւ կծօղի սուրբ Հարց Ժողովածս`
զտէր Աբրա[հ]ամ կրօնաւորս եւ զծնօղքն իմ`
զտէր Յով[հ]աննէսն եւ մայրն իմ` Վարդխաթունն
եւ զայլսն. յիշօղքն զմեզ յիշեալք լիցին առաջի
Քրիստոսի. ամէն:
198ա Ո՛վ սուրբ ընթերցողք, աղաչեմ զձեզ, յիշեցէ՛ք սրտի մտաւք
զստացող գրոցս ըզտէր Աբրահամս եւ իմ ծնօղքն՝ զտէր Յով[հ]աննէսն եւ Վարդխաթունն, եւ եղբարքս եւ յամենայն ազգա[յ]ինքս իմ, յիշողք ըզմեզ յիշեալ լիցի առաջի աթոռոյն Քրիստոսի, որ
է օրհնեալ: Դարձեալ թողութիւն շնորհեցէ՛ք ինձ, սիրելի՛ք, որ ոչ եմ ուսեալ վարդապետէ,
այլ ի Հոգոյն Սրբոյ այսչափս շարադրեցաք:
215բ Որոյ սուրբ թագաւորիս բարեխօսութեամբն ողորմեա՛ Քրիստոս
Աստուած ստացողի սուրբ գրոյս տէր Աբրահամին եւ ծնօղացն տէր Յով[հ]աննէսին եւ Վարդերին, կարդացողաց եւ լսողաց, եւ որք զՈղորմին ասեն. ամէն:
224բ Եւ ծրողի ան[ա]րժան տէր Աբրահամիս Աստուած ողորմի ասացէ՛ք:
305ա Որ իջեր ի հնոցն, միածյին Որդի՛, եւ փրկեցեր զերիս մանկունսն
ի բորբոքեալ բոցոյն, փրկեա՛յ եւ հա՛ս օգնութիւն Աբրահամ աբեղայիս, պահեա՛յ ի բոց ցանկութեանց եւ ի գէճ
ջերմ յաղթէ եւ բեւեռեա՛յ ի սէր սրբութեան քո՝ առնել զկամս քո յամենայն ժամ ի տուէ եւ
ի գիշերի, որպէս զի արժանաւորք եղիցուք՝ գոհութեամբ փառաւորեսցուք զՀայր եւ զՈրդի
եւ զՍուրբ Հոգին, յաւիտեանս. ամէն: Ո՛վ հանդիպողք սուրբք եւ բարի, յիշէ՛ք աղօթս ձեր
նազելի, յիշաւղքն առ Տէր յիշեալ լիցի, յորժամ յայցէ կրկին յերկրի, որ է:
457բ Ո՛վ սուրբ ընթերցօղք, յիշեսջիք ի մաքրափայլ աղօթս ձեր
զստացողս, որ բազում աշխատութեամբ ժողովեցի զայս հոգէլի աղօթից եւ ողորմութեան խոստովանութեան
եւ ապաշխարութեան եւ մեռելո[յ] եւ յարութեան տաղերն ի մէջ Սուրբ
Յարութեան գանձարանէն, ես` անարժան տէր
Աբրահամնս անարհեստ իմով ձեռամբս գրեցի, խընդրեմ
ի ձեզնէ թողութիւն շնորհել մեզ:
334ա (Կազմողի) Յիշեա՛ եւ զկազմող սորա` զՀալապըցի տէր
Պետրոսս, աղաչեմ, աղաչեմ զձեզ, յիշեցէ՛ք
զիս, եւ դուք յիշեալ լիցիք ի Քրիստոսէ. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 3ա,
198բ, 460բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնայ է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պհպնկ Աա Հաստատեցաւ սիրտ իմ եւ բարձրացաւ զեղջիւր յԱստուած
փըրկիչ իմ. հաստատ ՎԺ (այբուբեն):
2237
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
165. չգրուած. 1ա-2բ, 162աբ, 163բ, 165բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Խx4 (Ա 5, Զ եւ Է-ի միջեւ 2 թերթ
չպրակակալուած) +1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ (164 կապոյտ) լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
21x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (16x11,2): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 25: ԿԱԶՄ՝ սեւ կաշի, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ (նորոգուած Ի. դ): ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. գրադաշտը խիստ գունափոխուած: Նորոգուած Ի. դ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 3ա-4ա Բանք ի կարճոյ խորհրդապէս առ Մեծ բարեկենդան
կիրակին – Աստուածային եկեղեցւոյս մերոյ սրբոյ
հարկաւոր է...
2. 4ա-7բ Քարոզ եւ խրատ Մեծի պահոց առաջնոյ
շաբաթու՝ աւուրն երկուշաբաթի – Աստուածային
ընթերձուածն, որ ընթեռնանի այսօր...
3. 7բ-9բ Առաջնոյ շաբաթու երեքշաբաթի ընթերձուածն Եզեկիէլի, որ ասէ. Արդարութիւն արդարոյն
– Անհաւատ ազգն հրէից ընդդէմ եկեալ...
4. 9բ-11ա Հետեւեալ չորեքշաբաթի գիրքն առաջնոյ
շաբաթուն... – Աստուածային ընթերձուածն ըստ նկարագրի...
5. 11ա-3ա Հետեւեալ հինգշաբաթի գիրքն առաջնոյ
շաբաթուն – Աստուածային ընթերձուածն առաքելական ծանուցանէ մեզ...
6. 13ա-5բ Վասն խորհրդոյ ընթերձուածոյն առաջնոյ ուրբաթուն – Աստուած Սուրբ Հոգին յառաջագոյն խօսեցաւ ի ձեռն
Մովսէսի...
7. 15բ-6ա Բանք առ Օրինաց կիրակին առաջնոյ...
– Եւ Օրինաց կիրակիս այս զնմանութիւն առաջին
աւուր...
8. 16ա-7ա Երկրորդ երկուշաբաթի աւուր գիրքն –
Աստուածային ընթերձուածն Թագաւորութեանց պատմութիւնն մարմնաւորապէս
է...
9. 17բ-8բ Երկրորդումն շաբաթու երեքշաբաթի նոյն
գիրքն, որ ասէ. Նստաւ կինն... – Աստուածային
սուրբ եկեղեցւոյս մերոյ տիպ գոլով Աննա...
10. 18բ-20ա Հետեւեալ չորեքշաբաթի Գիրքն Ելից...
– Աստուածային ընթերձուածն խօսի վասն գործոյ օրինակին Մովսէսի...
11. 20ա-1բ Հետեւեալ հինգշաբաթի Գիրքն. 1. (=Առաջին)
թագաւորութեանց – Աստուածային ընթերձուածն ըստ ճառին յայտնի է...
12. 21բ-3ա Հետեւեալ 2. (=Երկրորդ) օրինաց գիրքն
ուրբաթու – Աստուծոյ եւ Տեառն մերոյ Յիսուսի
Քրիստոսի...
13. 23ա-4ա Բանք առ երկրորդ կիրակին, որ կոչի Անառակի...
– Եւ երկրորդ կիրակիս, որ կոչի Անառակի...
14. 24աբ Երրորդ շաբաթու յերկուշաբաթի ընթերձուածն առաքելական... – Յիսուսի Քրիստոսի սուրբ առաքեալն Պօղոս ասէ...
15. 25աբ Հետեւեալ երեքշաբաթի գիրքն – Աստուածային ընթերձուածն յայսմ աւուր խօսի...
16. 25բ-7ա Հետեւեալ չորեքշաբաթի Գիրքն Ելից...
– Աստուածային ընթերձուածն ոչ միայն ըստ ճառին...
17. 27աբ Հետեւեալ հինգշաբաթի Գիրքն Եսայեայ –
Աստուած կամի, զի ամենայն մարդ կեցցէ...
18. 27բ-9ա Հետեւեալ ուրբաթու Երկրորդ օրինաց
գիրքն – Աստուածային ընթերձուածն ըստ մտաց եւ ըստ խորհրդոյն...
19. 29ա-31բ Քարոզ առ Տնտեսի (՞) կիրակին... –
Աստուածային եկեղեցւոյս (՞) մերոյ սրբոյ յառաջագոյն...
20. 31բ-2բ Չորրորդ շաբաթու յերկուշաբաթի գիրքն,
Երեմիայ, որ ասէ. Աստուած ամենակալ... – Այլ
քանզի մարգարէն զչափ մեծութիւնն Աստուծոյ...
21. 32բ-4ա Հետեւեալ երեքշաբաթի գիրքն Յոբայ,
որ ասէ. Ով է դա – Աստուած խօսի ըստ Յոբայ կշտամբելով...
22. 34ա-5ա Հետեւեալ երեքշաբաթի գիրքն Ելից. ասէ
– Աստուածային ընթերձուածն ըստ խորհրդոյն հ[ո]գեւորական ի փրկութիւնն...
23. 35ա-6ա Հետեւեալ հինգշաբաթի (՞) Գիրքն առաքելական
– Աստուածային է ընթերձուածն, որ ասէ. Այլ մեզ մի է՛ Աստուած Հայր...
24. 36ա-7բ Հետեւեալ ուրբաթու Երկրորդ օրինաց
գիրքն, որ ասէ – Աստուածային ընթերձուածն ըստ խորհրդոյն հոգեւորականի կրկին...
25. 37բ-8բ Ի կարճոյ բանք առ չոր[ր]որդ [կի]րակին
պահոցս Մեծի, որ կոչի կիրակի Պատւիրանի – Աստուածն
ամենազօր յաւուրն չորրորդի ասաց. Եղիցին լուսաւորք...
26. 38բ-9ա Հինգերորդումն շաբաթու երկուշաբաթի
գիրքն առաքելական ասէ. Աստուած Սուրբ, Հոգին Սուրբ... – Ի վախճան աւուրցս այսոսիկ...
27. 39ա-40ա Հետեւեալ երե[քշաբաթի] գիրքն ///
(մի բառ անընթեռնելի) փառացս – Աստուած ի ձեռս
մարգարէին Եսայեայ խօսեցաւ...
28. 40ա-1ա Հետեւեալ չորեքշաբաթի խօսի գիրքն յԵլից
– Աստուածային ընթերձուածն կրկին կերպիւ ունի զտեսութիւնս...
29. 41ա-2ա Հետեւեալ հինգշաբաթի գիրքն /// (մէկ
բառ եղծուած) – Աստուածային ընթերձուածն խօսի վասն անհաւատ հրէից...
30. 42բ-3ա Հետեւեալ ուրբաթու Երկրորդ օրինաց
գիրքն – Աստուածային ընթերձուածն ունի զխորհուրդս
յոյժ խորագոյնս...
31. 43բ-9ա Քարոզ վասն չարչարանաց սրբոյ հօրն մերոյ
Գրիգորի Լուսաւորչին – Աստուածն ամենազօր
բնութեանց (՞)...
32. 49աբ Ի կարճոյ բան առ հինգերրորդ
կիրակին – Աստուածն ամենազօր [յաւուրն]
հինգերորդի ասաց...
33. 49բ-51ա Վեցերրորդ շաբաթու երկուշաբաթի գիրքն
Դանիէլի – Աստուածային ընթերձուածն ի ձեռս մարմնաւորի եւ անցաւորի...
34. 51ա-2ա Հետեւեալ երեքշաբաթի գիրքն առաքելական
– Աստուածային ընթերձուածն խօսի վասն շնորհաց Հոգւոյն սրբոյ...
35. 52ա-3ա Հետեւեալ չորեքշաբաթի գիրքն Ելից –
Տէր Աստուած ասէ ցՄովսէս. Ես խստացուցից...
36. 53աբ Հետեւեալ հինգշաբաթի գիրքն – Աստուած Սուրբ Հոգին ի ձեռս սրբոյ մարգարէին
Եզեկիէլի...
37. 53բ-5բ Հետեւեալ վերջի ուրբաթու գիրքն Երկրորդ օրինաց – Աստուածային ընթերձուածն լի է յուսով աւետեաց...
38. 55բ-7ա Ի կարճոյ բանք առ վեցերրորդ
կիրակին – Աստուած յաւուրն վեցերրորդի արար զմարդն...
39. 57ա-64ա Քարոզ վասն Մեծի ուրբաթուն կտակ եւ
ողբ – Աստուած Հայր իւրով անչափ մարդասիրութեամբն...
40. 64բ-6բ Քարոզ առ աւազակսն ասացեալ ի սրբոց
վարդապետաց – Աստուծոյ եւ Տեառն մերոյ Յիսուսի
Քրիստոսի աւետարանիչն Մարկոս ասէ...
41. 66բ-9ա Քարոզ ի թաղումն Տեառն՝ ի Յովսէփ եւ ի Նիկոտիմոս – Աստուածն ամենազօր յետ վեց աւուր արարչագործութեանն...
42. 69ա-70բ Քարոզ վասն Մեծի միաշաբաթի Յարութեանն
Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ – Արարիչն մեր եւ Փրկիչն
Յիսուս Քրիստոս...
43. 70բ-2բ Դարձեալ Քարոզ վասն Յարութեանն Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ – Քրիստոս Աստուած սակաւ մի
ննջեաց...
44. 72բ-4ա Դարձեալ Քարոզ վասն Յարութեանն Քրիստոսի
Աստուծոյ, թէ յետ Յարութեանն որոց երեւեցաւ – Աստուած Սուրբ Հոգին վասն Յարութեան էակցին...
45. 74ա-6բ Դարձեալ Քարոզ վասն Յարութեանն Քրիստոսի
– Աստուածային գիրք յաճախապէս խօսի...
46. 76բ-8բ Քարոզ վասն Նոր կիրակէին, որ կոչի Կրկնազատիկ
– Յիսուս Քրիստոս արարիչն մեր եւ փրկիչն...
47. 78բ-81բ Քարոզ վասն Համբարձման Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ – Յիսուս Քրիստոս արարիչն մեր եւ փրկիչն
յետ սքանչելի Յարութեանն...
48. 81բ-5բ Քարոզ յաղագս Գալստեան Հոգւոյն Սրբոյ
ի դասս առաքելոց – Յիսուս Քրիստոս, արարիչն
մեր եւ փրկիչն աւուր Համբարձմանն իւրոյ...
49. 85բ-9ա Քարոզ վասն Ելանելոյ սրբոյն Գրիգորի
մերոյ Լուսաւորչին ի Վիրապէն – Աստուծոյ մարդասիրին
եւ բարեխնամ Արարչին...
50. 89ա-92ա Քարոզ վասն տօնախմբութեան
եկեղեցւոյս մերոյ, որ կարգեցաւ ի սուրբ Լուսաւորչէն մերմէ զկնի Ելանելոյն ի Վիրապէն.
Տէր Աստուած երեւեցաւ մեզ... – Այլ արդ, մարգարէն հրաւիրէ զմեզ...
51. 92ա-4բ Դարձեալ Քարոզ առ նոյն ի
վերայ բանի առաքելոյն, որ ասէ. Աղաչեմ զձեզ եղբարք... – Այլ արդ, գիտելի է, զի իբր առնչաբար...
52. 94բ-9բ Քարոզ վասն Գիւտի նշխարաց
Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ... – Աստուծոյ եւ
Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի սուրբ առաքեալն Պողոս ասէ...
53. 99բ-102ա Քարոզ վասն Պայծա[ռա]կերպութեանն
Քրիստոսի... – Յիսուս Քրիստոս, արարիչն մեր
եւ փրկիչն յետ վեց աւուր ի տիպ սրբոց...
54. 102ա-5բ Քարոզ վասն Մկրտչին Յովհանու
– Աստուծոյ եւ Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի
սուրբ աւետարա[ն]իչն Ղուկաս գրէ...
55. 105բ-8ա Քարոզ վասն Վերափոխման
տօնի Աստուածածնին Մարիամու – Աստուած Սուրբ
Հոգին վասն Աստուածածին կուսին...
56. 108ա-10ա Դարձեալ Քարոզ վասն սրբոյ
Աստուածածնին կուսին Մարիամու – Աստուած Սուրբ
Հոգին վասն Աստուածածին կուսին խօսեցաւ...
57. 110ա-4բ Դարձեալ Քարոզ վասն Աստուածածին
կուսին Մարիամու |110բ| – Աստուած Սուրբ Հոգին,
որ ընդ Հօր եւ Որդւոյ ի պատիւ փառաց...
58. 114բ-7ա Քարոզ վասն Սրբոյ Խաչին
Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ – Աստուծոյ եւ Տեառն
Յիսուսի Քրիստոսի առաքեալն Պօղոս ասէ...
59. 117ա-9ա Դարձեալ Քարոզ վասն Խաչին Քրիստոսի – Եւ նոյն առաքեալն ասէ. Այլ խօսիմք զԱստուծոյ...
60. 119ա-22բ Դարձեալ Քարոզ վասն Սրբոյ Խաչին – Աստուած Սուրբ Հոգին վասն Խաչին Քրիստոսի...
61. 122բ-5բ Քարոզ յաղագս սրբոյ Աւետարանին
եւ աւետարանչացն սրբոց – Յիսուս Քրիստոս Արարիչն
մեր եւ Փրկիչն վասն...
62. 126ա-32ա Քարոզ վասն քահանայապետութեանց
հրեշտակաց եւ նոցին շարժմանց – Աստուածն հոգւոց
եւ Արարիչն մարմնոց...
63. 132ա-4բ Քարոզ վասն չորից գլխաւորաց
տօնից – Աստուածային եկեղեցիս մեր յառաջ քան
զտօն Ծննդեանն...
64. 134ա-9բ Քարոզ յաղագս անճառելւոյ
Ծննդեան Բանին Աստուծոյ, որ ի Հօրէ – Աստուած
Սուրբ Հոգին ի ձեռն
սրբոյ աւետարանչին Մատթէոսի...
65. 139բ-42բ Քարոզ վասն մարդեղութեան
Բանին Աստուծոյ, ըստ այնմ. Բանն մարմին եղեւ... – Այլ արդ, յայտնի է, զի ասի. Բան...
66. 142բ-6ա Քարոզ վասն Ծննդեանն Յիսուսի
Քրիստոսի, որ ի մօրէ եւ ի ժամանակի, ըստ այնմ. Եւ Յիսուսի Քրիստոսի ծնունդն էր...
– Այլ արդ, յայտնի է, զի աւետիք |143ա| անսերմ
յղղութեան...
67. 142բ-6բ [Քարոզ] վասն աստեղին, որ երեւեցաւ
մոգուցն – Յիսուս Քրիստոս իսկապէս Աստուած
եւ մարդ օրհնաբանի...
68. 148ա-50ա Քարոզ յաղագս համեմատութեան առաջնոյ
եւ երկրորդի արարչութեանն Աստուծոյ – Աստուած
արարչագո[ր]ծօղն համայնից էակաց...
69. 150ա-1բ Քարոզ վասն Մկրտութեանն Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ – Յիսուս Քրիստոս Փրկիչն մեր
եւ իբրեւ մկրտեցաւ ասէ...
70. 151բ-7ա Քարոզ յաղագս քաղաքին Նինուէի, որ
է Մուսուլ – ՅԱստուածպետականէն հրաման եղեւ
առ Յօնան մարգարէն...
71. 157ա-61բ Քարոզ վասն Քառասնօրեայ գալստեանն
Քրիստոսի ի տաճարն – Յիսուս Քրիստոս արարչագո[ր]ծ
միածյին Բանն Աստուած... օրհնեալ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
Բ. Յաւելագրութիւն,
ԺԸ. դ.
164աբ (շղագիր) [Նամակ] – /// (կտրած) արքեպիսկոպոս Յակոբ սրբազնասուրբ ողորմած տէր եւ եղբայր... խնդրեմք յիշէսցէս
զմեզ եւ 1829 ամին հոգտեմբերի 22 ի Ջալալ,
ծառայ եւ աղախին եւ նվաստք Երինազ իբր տէր Խաչատուր /// (կտրած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 165ա 1823ն, որ ետուն բանտ Կարապետին /// (երկու բառ եղծուած) Մահմատին 2 ռուբիայ, ապրելի 10ին 1823 Բաբանի որդի Գալուստ ետու 2 թուման ապրել 19 մէկ Մահմատի 5 ռուբիայ:
2. 161բ Ձեռացագիր Յակոբ եպիսկոպոս Կոնդեցւոյ՝ Ժամօրհնողի Մեծի Մայր Աթոռոյս Սրբոյ Էջմիածնի
ի յիշատակ հոգւոյ իւրոյ թողեալ զսա, որ եւ զկնի իւր վայելողացդ հայցէ միով Հայր մերիւ
ողորմի ասել: 1800 յամի Տեառն ի ներս գրեալ. 1824:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 151բ
Գրչափորձ (ստ. լս.) 162բ գրչափորձ, 163ա Միտ բե՛ր զաւուրս Քառասնօրեայ: / Լեզու
ծերոյն Սիմէօնի, / Իբրեւ սուսեր սեաւ երկաթեայ / Հար եւ ի սիրտ քո մայրենի:
2238
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 267. չգրուած՝ 1բ-2բ, 101բ,
140աբ, 222բ-30բ, 233աբ, 237ա-44բ, 248աբ, 255ա-62բ, 265բ-7ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԳx12 (Է 8,
ԺԵ, ԺԷ, Ի, ԻԲ 10, ԻԱ 14, ԻԳ 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «FE» եւ թագաձեւ լուսադրոշմներով
(թ. 263-5՝ կապոյտ): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 22,5x16,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (17,5-18x10,8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 32-33:
ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝
կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա), սկզբից:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – (ստ. լս-ներում.
ուրուագծային) Երկրպագութիւն մոգուց` 130ա, Գերեզմանն Աստուածածնի` 135բ, Փողհարք`
142ա, Տանջանք մեղաւորաց` 196ա, Վերջին դատաստան` 203ա: Խորան՝ 1ա: Կիսախորան՝
3ա: Վերջնազարդ` 120բ, 139բ, 222ա: Լուսանցազարդ` բուսական, կենդանական, թռչնային,
տաճար, հրեշտակ: Զարդագիր՝ թռչնագիր:
Գոյներ՝ ոսկի, կանաչ, կարմիր, դեղին, կապոյտ,
նարնջագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ ցեցակեր,
զանազան բծեր եւ հետքեր. կազմի մէջքի եւ եզրերի կաշին մաշուած եւ ցեցակեր, աստառը
եւս ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 3ա-4բ Քարոզ շարադրեցեալ յումեմնէ բանասիրէ
ի վերայ Յայտնութեան Յովհաննու գլուխ 12. Եւ երեւեցաւ այլ նշան.. – Անմարմինք բնութիւնքն հեռի են...
2. 4բ-6ա Երկրորդ մասն. դարանակալութիւն եւ խորամանկութիւն սատանայի – Սուրբն Կիպրանոս ասէ, թէ. Սատանայի ասացաւ օձ...
3. 6ա-7բ Երրորդ մասն. դարանակալութիւն նորա է բազմապատիկ, որով նշանակէ
որոգայթաւոր փորձութիւն նորա – Արդ, փորձութիւնն
առաջինն է մտաց...
4. 7բ-9բ Մասն չոր[ր]որդ. եօթն են սեռք փորձութեանց ասի – Արդ, չարն սատանայ փորձէ զմարդիկ բազմապատկաբար...
5. 9բ-10բ Հինգերորդ մասն. դարձեալ յատկութիւնն վիշապին եւ խայթումն – Արդ, զի վիշապն ունի զչարագոյն ֆշումն...
6. 10բ-2բ Եւ երեւեցաւ նշան մեծ... – Արդ, վիշապս այս մեծ եւ հրեղէն...
7. 12բ-4բ Մասն եօթներորդն. Եւ երեւեցաւ այլ նշան... – Արդ, վիշապս այս մեծ եւ հրեղէն օձն առաջին...
Ունի՝ 14բ-7բ Առաջին գլուխն հրեղէն վիշապին է՛ հպարտութիւնն: 18ա-9բ Երկրորդ գլուխ այս հրեղէն վիշապին
է՛ նախանձ: 20ա-3բ Երրորդ գլուխ այս հրեղէն եւ մեծ վիշապին է՛ բարկութիւնն, որ է բաղձանք եւ
փափաք վրէժխնդրութեան:
24ա-7բ Չոր[ր]որդ գլուխ
այս հրեղէն մեծ վիշապին է՛ ծուլութիւնն: 27բ-31ա Հինգերորդ գլուխն այս հրեղէն վիշապին է՛ ագահութիւնն
եւ նորին բազմատեսակ չարաչար ներգործութիւնն: 31ա-6բ Վեցերորդ գլուխն սոյն հրեղէն
մեծ եւ տիեզերական վիշապիս, այսինքն՝ Բէլիարայի է որկրամոլութիւնն: 37ա-42բ Եօթներորդ գլուխ այս հրեղէն
եւ մեծ վիշապին է՛ բղջախոհութիւնն, որ է ապ[ա]կ[ա]նիչ բոլոր բնութեանս:
8.
43ա-9բ Քարոզ ողջունի, շարադրեցեալ յումեմնէ
բանասիրէ ի վերայ բանին, որ ասէ. Որ տուն մտանիցէք... – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս, յորժամ զաշակերտսն իւր առաքեաց...
9. 49բ-52բ Վասն գովասանութեան Սրբոյ քաղաքին յԵրուսաղեմայ՝ ըստ վկայութեան
Սուրբ Գրոց... – Հաստատուն աստուածաբան վարդապետքն
ասեն, թէ. Բարերարն Աստուած...
10. 52բ-4բ Դարձեալ Քարոզ այլ իմն վասն գերազանցութիւն Սրբոյ քաղաքիս Երուսաղէմի...
– Զի թէպէտ Աստուած է յամենայն ուրեք էութեամբ...
11. 55ա-6ա Դարձեալ Քարոզ այլ իմն ի վերայ Սրբոյ քաղաքիս Երուսաղէմի... – Զի թէպէտ Սուրբ քաղաքս Երուսաղէմ է՛ որպէս դրախտ...
12. 56ա-7բ Դարձեալ Քարոզ այլ իմն եւս ի վերայ Սրբոյ քաղաքիս Երուսաղէիմի...
– Աստուածպետական բարերարութեան նախկին արարչութեան...
13. 57բ-9ա Դարձեալ Քարոզ այլ եւս ի վերայ Սրբոյ քաղաքիս Երուսաղէմի... – Զի թէպէտ Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս թագաւոր է թագաւորաց...
14. 59ա-60բ Դարձեալ Քարոզ այլ եւս վասն Սրբոյ Երուսաղէմի գերազանցութեան
եւ նուիրակութեան... – Բարերարն Աստուած ըստ
ամենայնի ամենակարօղ գոլով...
15. 61ա-5ա Քարոզ ողջունի շարադրեցեալ յումեմնէ բանասիրէ ի բանն, որ ասաց Տերն մեր Յիսուս Քրիստոս, թէ. Որ տուն
մտանիցէք... – Աստուած բարկացեալ Սօմնաս հանդերձապետին...
16. 65ա-7ա Դարձեալ յայլմէ Քարոզ եւս ի վերայ ողջունի, որ ասէ. Յոր տուն...
– Վարդապետք եկեղեցւոյ ասեն, թէ ողջոյնս այս,
զոր տամք...
17. 67ա-9ա [Քարոզ ի բանն]. Եթէ սիրէք զիս... – Նախկին պատուիրանն Քրիստոսի է հրաժարումն...
18. 69ա-70բ Ի վերայ Մարկոսի Գ. գլուխ եւ 35. Իբրեւ ընդ երեկո... – Որպէս ներհակքն եդեալք առ իրեարս...
19. 70բ-2ա Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս տեսանելով զտգեղութիւն մեղաց՝ ասաց. Եկայք
անցցուք յայնկոյս... – Արդ, նախ մեղքն է՛ ոչ
ինչ եւ վերջին...
20. 72ա-3բ Յորում նաւակաւ իմանամք զապաշխարութիւնն, եւ ծովու՝ զաշխարհս.
Եկայք անցցուք յայնկոյս... – Սուրբն Գրիգոր
Նարեկացի 54 ճառին ցուցանէ...
21. 73բ-4բ Ոչ ինչ խորհուրդ եւ բան եւ գործ կարէ
ծածկիլ եւ ոչ յայտնել. Չէ ինչ ծածուկ, որ ոչ յայտ լիցի... – Նախ զի ամենայն ինչ յայտնի յԱստուծոյ...
22. 74բ-6բ [Քարոզ ի բանն]. Եւ մինչդեռ նա խօսէր...
– Որպէս իւրաքանչիւր ոք առաւել սիրէ...
23. 76բ-7բ Չար բօթատուն է՛ սատանայ յուսահատեցուցիչ.
Մեռաւ դուստրն քո... – Որպէս առ Յօբ զանազան
բօթատուք եկին...
24. 78աբ Ամենակարօղ յարուցիչ է Յիսուս Քրիստոս.
Մի՛ երկնչիր, բայց միայն հաւատայ... – Հայր
աղջկանն ի սաստիկ կսկծանաց միամօր...
25. 79աբ Ի վերայ Մարկոսի 7, 32. Եւ բերին առաջի
նորա... – Սատանայ ասի կապիկ Աստուծոյ...
26. 79բ-81ա Իսկ եթէ այլս խլութիւնս եւ համրութիւնս
ոչ էր ի բնական պատճառաց, այլ ի դիւէն, ասէ Մատթէոս [հմմտ. Թ. 33]. Ընդ ելանել դիւրին
խօսեցաւ... – Արդ, սատանայ ըստ օրինի բնութեան...
27. 81ա-2բ Դիպուածքն մեղաւօրին յօգւոց հանելովն՝
Աստուծոյ բժշկին. Հայեցաւ յերկինս... – Մինչ
արդ, նկատելով բարեգութ Որդին...
28. 83ա-4ա Ի վերայ Ղուկասու 17. Եւ ասաց առ աշակերտսն...
– Արդ, գայթակղութիւնն նախ յառաջ գայ ի չար
ընկերակցութենէ...
29. 84ա-6բ Գայթակղեցուցիչքն փոքրկանց զվայն յաւիտենական
ժառագեն. Բայց վա՜յ մարդոյն... – Թէպէտ աստուածային
գերազանցութիւնն...
30. 86բ-8բ Մասն երրորդ, թէ միշտ եւ որքանի՞ցս
ներել պարտիմք մերոց յանցաւորաց. Եթէ մեղիցէ... – Որպէս ասէ սուրբն Բարսեղ հարցողաց...
Ունի՝ 88բ-9բ Ի վերայ Ղուկասու. Առն ուրումն մեծատուն...:
89բ-90բ Ձեռնարկօղն ի
յաւելորդսն քան զԱստուծոյ տուեալսն յանդիմանի առակաւն այնորիկ, որ ասէր. Քակեցից
զշտեմարանս եւ...: 90բ-1բ Ցուցանի անկայութիւն եւ անհաստատութիւնն ապրելոյ եւ կենաց մարդոյն:
91բ-3ա Անմիտ յայսմիկ
գիշերիս...: 93ա-4ա Յաղագս անզգուշութեան մարդկան, որք զմահն հեռի կարծեն եւ անհոգ լինին:
94ա-7բ Քարոզ յաղագս յիշատակի
մահուանն եւ իւրոյ զօրութեան:
31. 98ա-101ա Քարոզ շարադրեցեալ ումեմնէ բանասիրէ
ի վերայ Յարութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի – Ազգն իսրայէլացւոց ի գերութեանն...
32. 102աբ Դարձեալ այլ իմն Քարոզ եւս շարադրեցեալ
ումեմնէ ի վերայ Սրբոյ Յարութեան տաճարին Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի – Թէպէտ Աստուած իբր ի պարծանս իւր առեալ...
Ունի՝ 102բ-3բ Իսկ Յարութիւնն Քրիստոսի, թէ որպէս պատճառ է յարութեան
մերոյ բազմօք ցուցանի: 104ա Հրեշտակն զանսխալելի ճշմարտութիւնն Քրիտոսի վկայէ մինչ ասէ, որպէս ասացն.
Եկայք եւ տեսէք... 104ա-5ա Արդ, Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս զՅարութիւն իւր ճշմարտեաց բազում
կերպիւ: 105աբ Քարոզ
այլ եւս ի վերայ Յարութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի: 105բ-6բ Արդ, հրեշտակն զբազում ինչ արար
յաւետման Իւղաբերիցն:
33. 106բ-9ա Քարոզ ի վերայ սրբոց մարտիրոսաց, շարադրեցեալ ումեմնէ բանասիրէ
– Բարերարն Աստուած վասն փրկութեան մարդկան...
34. 109ա-10ա Քարոզ ի վերայ Աշխարհամատրան տաճարի Սրբոյ Յարութեան Տեառն մերոյ
Յիսուսի Քրիստոսի – Սուրբ Յարութեան տաճարն
յայտնեցաւ փոխանակ տաճարին Սողոմօնի...
Ունի՝ 110աբ Արդ, կոչի այս եկեղեցիս լեառն Տեառն: 110բ-1բ Արդ, Սուրբ Յարութեան եկեղեցին
ունի զբազում գերազանցութիւնս ի վերայ չորից պատրիարգական եկեղեցեաց: 111բ-2բ
Սուրբ Յարութեան տաճարն
ամենայն ազգաց ի հեթանոսաց դարձելոց հասարակէ եւ ամենայնից ժողովատեղիս:
35. 112բ-4ա Քարոզ շարադրեցեալ ումեմնէ բանասիրէ ի վերայ սրբոյ Գողգոթայի
– Յորժամ մարգարէն Մովսէս արգելաւ մտանելոյ
յերկիրն...
36. 114ա-5ա Քարոզ ի վերայ Յայտնութեան պահոց եւ Ծննդեան Տեառն մերոյ – Որպէս ասէ սուրբն Եփրեմ, թէ. Մեղքն է, որպէս աղտ մարմնոյ...
Ունի՝ 115բ-6բ Եւ դու մանուկ մարգարէ...: 116բ-8ա Պարտիմք առաջի երեսաց աստուածութեան նորա բարոյապէս
ուղղել զմեզ: 118ա-9բ Պարտիմք ապաշխարութեամբ պատրաստել զմեզ առ ի ընդունիլ զԾնեալն ի Մարիամայ
Աստուածածնէն: 119բ-20բ Պատրաստել զճանապարհս նորա:
37. 121ա-2բ Ի վերայ գերամաքուր եւ գերասքանչ Ծննդեան Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ. Գիրք Ծննդեան... – Յորոց իմանամք,
թէ Ծնունդն Յիսուսի Քրիստոսի է գիրք իմն...
Ունի՝ 122բ-3բ Մարդեղութեանն Քրիստոսի երեւեցաւ անհուն իմաստութիւնն բանին Աստուծոյ, զոր ցուցանէ այս Գիրքս Ծննդեանն...: 123բ-4բ Ծնունդն Քրիստոսի է գիրք իմն ճառից պատմօղ եւ գիրք իմն լի ամենայն բարութեամբ: 124բ-5բ Եւ Յիսուսի Քրիստոսի Ծնունդն էր այսպէս...: 126ա-8ա Եւ ի ծնանիլն Յիսուսի...:
38. 128բ-30ա Զգալստենէ մոգուցն յերկրպագութիւն Յիսուսի Քրիստոսի. Ահա մոգք
յԱրեւելից... – Այսոքիկ երջանիկ մոգքս, երջանիկ
եւ գաւառաւ...
Ունի՝ 130ա-1ա Եւ բացեալ զգանձս իւրեանց մատուցին...
39. 131ա-2բ Յայնժամ գայ Յիսուս ի Գալիլէէ ի Յորդանան առ Յովհաննէս՝ մկրտիլ
ի նմանէ... – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս յորժամ
եկն ի Յորդանան...
40. 132բ-5բ Քարոզ ի վերայ Քառասնօրեայ գալստեան Տեառն ի տաճարն... – Բարերարն Աստուած երեք տեղի եւ բնակարան շինեաց...
41. 135բ-6բ Քարոզ ի վերայ սուրբ Աստուածածնայ գերեզմանին... – Ասեն վարդապետքն եկեղեցւոյ, թէ. Հոգին Սուրբ,
որպէս նշոյլ արեգական...
42. 137ա-8բ Պատմութիւն եւ օրինակք, բայց յոյժ գեղեցիկ – Վարդապետք ասեն եւ օրինակաւ հաստատեն, թէ. Երկու
մարդ...
43. 138բ-9բ Նախերգանք եկեղեցւոյ... – Ամենակարօղ Աստուած, որոյ իմաստութեամբն
ոչ գոյ բաւ...
44. 141ա-2ա Գոչեա՛ զօրութեամբ եւ մի խնայեր... – Բարերարն Աստուած հրամայեաց Մովսէս մարգարէի...
Ունի՝ 142ա-3ա Արդ, տեսցուք, թէ վասն է՞ր ի սկզբան պահոց զխոստովանութիւն փոխելի է .բազումք
են պատճառք: 143ա-4ա Խոտելի է ծոմապահութիւնն կեղծաւորաց: 144ա-5բ Տայ զուղիղ կանոն պահոց. առ
այն պահանջելի եւ զվախճանի պահոց: 145բ-7ա Յորոց զգուշանալի է յաւուրս պահոց:
45. 147ա-8ա Երկրորդ շաբաթ պահոց, որպիսութիւն բժշկելի ըստ հոգւոյ հիւանդ
մեղաւորաց. Եւ էին մերձ առ նա... – Ի հնգեսին
սրահս Պրօպատիկէ աւազանին անկեալ դնէին...
Ունի՝ 148ա-9բ Եւ էին մերձ...: 149բ-51ա Հոգ[ն]աջան խնամակալութիւն երկնաւոր բժշկին եւ հովուին:
151ա-4բ Ի դարձման անառակ
մեղաւորաց յապաշխարութիւն խնդութիւն լինի Աստուծոյ եւ հրեշտակաց:
46. 154բ-5բ Քարոզ երրորդ շաբաթ տնտեսին. Այր ոմն էր մեծատուն... – Նախ զի մեծատուն եւ ի բնութենէ միայն...
Ունի՝ 155բ-7ա Երկրորդ քարոզ եւս ի վերայ Տնտեսին: 157ա-8բ Գիտեմ զինչ արարից...:
158բ-60ա Եւ գովեաց Տէրն...:
160ա-1բ Այր ոմն
էր մեծատուն...: 161բ-3ա Ներհակաբար հատուցումն եւ վախճան երկաքանչիւրոցն...:
47. 163ա-4բ Դատաւոր մի էր ի քաղաքի... – Երբ որ կամեցաւ մեծն Աղէքսանդրոս զԱղէքսանդրիայ...
Ունի՝ 164բ-5ա Յայսմ առակի բազումք են նկատելիք: 165ա-6ա Եւ այրի մի էր ի նմին... 166ա-7ա Եւ ոչ կամէր ի բազում ժամանակս...:
48. 167ա-8բ Արդ, տեսցուք, թէ որպէս պարտ է զրկեցելոյն կալ յաղօթս – Նախ, մեծաւ մտադիւրութեամբ, զի եւ Տէրն մեր...
49. 168բ-70ա Եւ եղեւ ի տեղւոջ ուրեք կալ յաղօթս եւ ի դադարիլն աղօթից...
– Սուրբն Իրենիոս աստուածային անուանց վեց գլուխ...
Ունի՝ 170ա-1ա Եւ իբրեւ դադարեաց...: 171ա-2բ Որպիսաբար ուսոյց փրկիչն զաշակերտսն իւր աղօթել:
172բ-3բ Եղիցին կամք քո...:
173բ-4բ Առ չորրորդն,
որ ասէ. Զհաց մեր...: 174բ-5բ Առ հինգերորդ, որ ասէ. Եւ թող մեզ...: 175բ-6բ Վեցերորդ մասն աղօթից է. Մի
տար զմեզ...: 176բ-7բ Առ եօթներորդ մասն, որ ասէ. Փրկեա՛ զմեզ ի չարէ...
50. 177բ-9ա Արք, երկու ելին ի տաճարն... – Փարիսեցի անունս, որ թարգմանի` բաժանեալ...
Ունի՝ 179աբ Դարձեալ փարիսեցիս այլ պարտի լինիլ խթան եւ երկիւղ ամենից կեղծաւորաց:
179բ-80ա Չար սկիզբն մաքսաւորին
եւ բարի վախճանն ցուցանի օրինակ խոնարհաց: 180ա-1ա Արդ, մաքսաւորն այսոցիկ ասացեալցս Ոսկեբերանին...: 181աբ Արդ, բոլոր շարժմունք մաքսաւորին
էին մեզ օրինակ խոնարհութեան: 181բ-2ա Չորրորդ՝ այս մաքսաւորս ունէր զօրինակ խոնարհ զղջման...:
182ա-3ա Արդ, ամենայն
բարձրացուցանէ զանձն՝ խոնարհեսցի...:
51. 183բ-5բ Քարոզ Ծաղկազարդի երեկոյին ի խորհուրդ Դռնաբացեքին. Յայնժամ նմանեսցի
արքայութիւնն երկնից... – Եկեղեցին է երկին
ի վերայ երկրի կառուցեալ...
Ունի՝ 185բ-6ա Պատրաստքն մտին ընդ նմա ի հարսանիսն: 186ա-90բ Զդատապարտութիւն է արտաքսելոցն
ի հարսնարանէ երկնից արքայութեան: 190բ-202բ Յաղագս զարհուրելի վճռոյն յաւուրն դատաստանին:
52. 203ա-4բ Յաղագս սոսկալի զարհուրման, զոր ունելոց են մեղաւորքն յաւուրն
վերջնոյ դատաստանին ի տեսանել զբարկացեալ դէմս Աստուծոյ բարկացելոյ դատաւորին...
– Պողոս առաքեալն կամելով միանգամայն խօսիլ...
Ունի՝ 204բ-6ա Պարտ է յառաջ քան զմտանել ի դատաստանն...:
53. 206ա-7բ Քարոզ, մասն երրորդ, վերջին դատաստանն լինի սոսկալի – Սուրբն Յովհաննէս աւետարանիչն բարեպէս...
Ունի՝ 207բ-9բ Յաղագս սոսկալի զարհուրման յաւուրն վերջնոյ դատաստանին: 209բ-11ա Յաղագս սաստկագունի քննութեան,
զոր Աստուած առնէ զգործոց մերոց...:
54. 211ա-2բ Յաղագս գարշելի մեղացն բամբասանացն եւ ծանրագոյն վնասուցն, զոր
պատճառել սովոր է – Պիանտոս Լաչէտէմօն մինն
ի յեօթանց իմաստասիրաց ի Յունաստան...
Ունի՝ 212բ-4ա Յաղագս քսութեան մեղացն եւ բամբասանաց եւ վնասուց նորին: 214ա-5բ
Դարձեալ այլ եւս Քարոզ
ի վերայ բամբասանաց: 216ա-7բ Դարձեալ յայլ եւս Քարոզ ի վերայ բամբասանացն:
55. 217բ-8բ Աստ քանի օրինակ մի եդաք վասն հարկաւորութեան քարոզչաց – Յաղագս, թէ որպէ՞ս պարտիմք մերձենալ...
Ունի՝ 218բ-9ա Այլ օրինակ եւս ի վերայ խորհրդականի խոստովանութեան եւ իւրոյ զօրութեանն: 219ա-20բ Դարձեալ այլ օրինակ եւս ի վերայ խոստովանութեան եւ զօրութեան:
56. 220բ-2ա Յաղագս հարկաւորութեան, զոր ունիմք յապաշխարութենէ, ուստի ոչ է
պարտ յապաղել – Հարկաւորագունեղ խրատ միշտ
եղեւ այն...
57. 245ա-6բ Յաղագս, թէ առաքինութիւնն է յատուկ բարին մարդոյ – Արքայութիւնն Աստուծոյ ի ներքս ի ձեզ է ..
Ունի՝ 246բ-7բ Յաղագս գործոց առաքինութեան եւ այլ:
58. 251բ-4բ Յառաջաբանութիւն Քարոզին – Բարերարն Աստուած մինչ անսխալաբար գործէ...
Բ. ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆՔ
ԶԱՆԱԶԱՆՔ.
1. 231ա-2ա Պատմութիւն զազիր եւ մահաշունչ վիշապին – Ասեն վարդապետք, թէ. Յաշխարհս երեւեցաւ վիշապ...
2. 232աբ Երկրորդ այլ իմն պատմութիւն գեղեցիկ – Վարդապետք օրինակ բերեն զսուրբ Աստուածածինն եւ ասեն...
3. 232բ Պատմութիւն եւս օրինակ բերեն վասն սուրբ Աստուածածնին – Վ (այսքան):
4.
234ա-6բ Պատմութիւն – Ասի, թէ. Ի վանս ինչ կամեցան ծերունի պառաւ մի
առնուլ...
5. 249ա-51ա Ոմն փիլիսոփայ հարցեալ եղեւ ումեմն փիլիսոփայի...
Գ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ,
ԺԹ. դ.
–
263ա-5ա Ցանկ Քարոզգրքոյս
ի վերայ Յայտնութեանն Յօհաննու – Վասն երեւելոյ
նշանի յերկինս... Յաղագս հարկաւորութեան, զոր ունիմք յապաշխարութենէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
139բ
Քարոզգիրք ի վայելս Կարբեցի
Նիկողոս վարդապետիս Տէր Մարուքեան.
1816:
222ա
Սոյն Քարոզգիրքս իմ հալալ արդեամբ ըստացա ես՝ նորընծա Նիկողոս վարդապետս Կարբեցի Տէր Մարուքեան ի քաղ[ա]քս Կարին, որ այժմ կոչի Էրզրում, 1816:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
46բ (լս.) Նախ, Այլ արդ որովհետեւ: 267բ Դաւիթ տեառնդ գրեայ
եւ տես, թէ կարես ուղիղ գրել զբանն:
2239
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Մարգար աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝ 211. չգրուած՝ 79բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+1-19x12 (Ե, Զ 14, Թ 16, Ժ, ԺԲ,
ԺԵ 10, ԺԳ 9, ԺԷ 6, ԺԸ 8, ԺԹ 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
21,5x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն, միասիւն (80ա-172բ, 199ա, 208ա-11բ) (16,5-17,5x12-12,5: ԳԻՐ՝ նոտրգիր՝ գրչափոխութեամբ
(յաւելագրողի՝ 185ա-211բ), բոլորգիր` 150բ: ՏՈՂ՝ 22-38: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, Յարութեան
խորհրդապատկերով: Զարդագիր՝ թռչնագիր,
հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր
եւ հետքեր, գրադաշտը գունափոխուած, թերթեր պոկուած՝ 150 եւ 151 միջեւ 1 թերթ,
172 եւ 173 միջեւ 2 թերթ եւ վերջից մի քանի թերթ կտրուած: Կազմի կաշին` քերծուած, եզրերը`
մաշուած, տեղ-տեղ ցեցակեր, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-5ա [Մեկնութիւն Արարածոց]. – Ի
սկզբանէ արար Աստուած... Բ[ա]զմայ[դիմի] լսի անուն. Ի սկզբանդ ար[ա]րչական...
Բ. 1. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ].
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա/16ա-20ա: Բ-Դ/չիք: Ե/20ա-3բ: Զ/չիք: Է/50բ-1բ (զոր եդ ճշմարտութիւն պատասխանի ետ /// (շար. չիք)): Ը/չիք: Թ/23բ-7բ: Ժ/չիք: ԺԱ/28ա-31ա: ԺԲ/31ա-5ա: ԺԳ/35բ-9բ: ԺԴ-ԻԲ/չիք: ԻԳ/40ա-3ա: ԻԴ/չիք: ԻԵ/43բ-6բ: ԻԶ-ԾԹ/չիք: Կ/47ա-50ա: ԿԱ-ԼԹ/չիք: Ձ/163ա-7բ: ՁԱ/52ա-54ա: ՁԲ-ՃԵ/չիք: ՃԶ/168ա-72բ: ՃԷ-ՃԼԳ/չիք: ՃԼԴ/70ա-3բ: ՃԼԵ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/76ա-9ա: ՃԽԳ-ՃԾ/չիք: ՃԾԱ/87բ-91բ: ՃԾԲ-ՃԾԴ/չիք: ՃԾԵ/92ա-5ա: ՃԾԶ/95ա-8ա: ՃԾԷ-ՃԿԱ/չիք:
[Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա-Բ/չիք: Գ/110բ-8ա: Դ/չիք: Ե/118ա-9բ: Զ-Ը/չիք: Թ/185ա-92բ: Ժ-ԻԶ/չիք: ԻԷ/83բ-7բ: ԻԸ-ԽԶ/չիք: ԽԷ/67ա-9բ: ԽԸ/8բ-11ա: ԽԹ/չիք: Ծ/11ա-2բ: ԾԱ/12աբ: ԾԲ/12բ-13բ: ԾԳ/14ա-5բ: ԾԴ/80ա-3բ: ԾԵ-ԾԶ/չիք: ԾԷ/151ա-3բ: ԾԸ/153բ-6բ: ԾԹ-Կ/չիք: ԿԱ/156բ-9բ: ԿԲ/չիք: ԿԳ/159բ-62բ: ԿԴ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/62ա-3բ: ՀԷ-ՀԹ/չիք: Ձ/60ա-1բ: ՁԱ-ՁԶ/չիք: ՁԷ/5բ-8բ: ՁԸ-ՂԶ/չիք: ՂԷ/98բ-101բ: ՂԸ-ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/122բ-5բ: ՃԻԷ/126ա-30ա: ՃԻԸ/130աբ (Երրորդ, ըստ պատուոյ /// (շար. թափ.)): ՃԻԹ/չիք: ՃԼ/104ա-10ա: ՃԼԱ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/101բ-3բ, 119բ-2ա (ի ստորին լուսանցս) 103բ Գրչից՝ «Բ. (2) քարոզ անցի՛ր մնացեալ տեղ, գտի՛ր՝ կէս է»): 119բ «Քարոզ Խաչին կէս աստ գրեալ եւ կէսն է ի վեր քան զՓոխումն Աստուածածնին. ԺԶ. (16) թուխթ ի վեր գնա՛»): ՃԿԷ/192բ-8ա: ՃԿԸ-ՃՁԸ/չիք:
2.
[Քարոզք արտաքոյ հատորոց].
ա. 54բ-57ա Քարոզ վասն ողորմութան, որ ասէ. Երանի.. – Բարի գործք երեք են տեսակք...
բ. 57ա-9բ [Քարոզ ինչ] – Ասեն վարդապետք
եկեղեցոյ, թէ. Հոգին ունի զինքն առ Աստուած...
գ. 64ա-6ա Քարոզ, որ ասէ. Որով մեղանչէ, նովիմբ եւ տանջեսցի – Զի, թէպէտ համառօտիւ կարծ[է]օք է բանս այս...
դ. 66ա-7ա Քարոզ վասն. Մարդ ի պատուի էր – Նախ գիտելի է, թէ զի՞նչ է պատիւ մարդոյս...
ե. 73բ-6ա Քարոզ վասն Յարութեան. [Ա]յս աօր է, զոր արար... – [Մ]արգարէս
նախատես հոգովն զուրախութիւնս զայս...
զ. 200ա-3բ [Քարոզ ի բանն, որ ասէ] Խոստովան եղերո՛ւք միմիանց... – Գիտելի է, զի ընդ վարդապետաց սրբոց...
– 202բ-3ա Գլխիվայր ընդօրինակութեամբ:
է. 204բ-7ա Նորին քարոզ ի բանն, որ ասէ. Ուր առաւել եղեն մեղք... – Տեսանօղն անճառից եւ բարձրացեալն ի...
3. 173ա-84բ [Գիրք հարցմանց Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Վասն ԲԺ. պարգեւաց մարդոյն – Երկոտասան պարգեւք էին ի դրախտին... Երկրորդ
նշանակ իմն գոյ առանձնակի /// (շար. թերի):
Քաղուած է Հարցմանց գրքի Ե-Զ., Ը., Ժ. հատորներից:
Գ. 1. 131ա-44բ [Ներսէսի Շնորհալւոյ Մեկնութիւն Աւետարանին, որ ըստ Մատթէոսի,
ի բանն] Երանի աղքատաց հոգով... – Նախ խնդրելի
է մեզ զի՞նչ է...
2. 145աբ – Յանապատն հանէր, զի առանց բազմում կարծեաց լիցին... բերցէ մի սակառաց անդի:
3. 146ա-50ա [Մեկնութիւն սակս տասն խորանացն] – [Ի]սկ տաս խորանաց պատճառ նախ այն է, որ գրեալ է...
Տե՛ս տպ. «Մեկնութիւն սուրբ Աւետարանին, որ ըստ Մատթէոսի արարեալ ի սրբոյն Ներսիսէ Շնորհալւոյ», ի Հասանփաշայ խանն, 1825, էջ 87-104, 6 -11, 325-326:
Դ. 144բ [Յովհաննու Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Մատթէի Աւետարանին]. Եւ
իբրեւ լուաւ... – Տես, զի անդ ամենայն ուրէք թողու զբազմութիւնս... բժշկէր զբազումս
եւ հաւատս ինչ ոչ պահանջէր, խնդրէր (այսքան):
Տե՛ս տպ. «Յովհաննու Ոսկեբերանի Կոստանդիանուպօլսի եպիսկոպոսապետի յաւետարանագիրն Մատթէոս», Վենետիկ, 1826, էջ 698-9:
Ե. [Բանք զանազանք]
1. 150բ Քանիք են շառաւիղք մաղմոսաց
– Մարգարէութիւն, երանութիւն, աղաչանք...
2. 150բ Աւուրք լուսնի այսպէս արա՛ – Կա՛լ զաւուրս ամսոյն, զվերագիրն
եւ զկիսակ...
3. 197բ [Մէկնողքն Կաթուղիկէիցն] – Նախ
եւ առաջին Դիւոդիոս (=Կիդիմոս) մի, Յովհան Ոսկիբերան...
4. 198աբ [Վասն վերջին ԺԵ.օրեայ պատուհասից] – Նախ առաջինն նեղութիւն է, զի երկինք եւ երկիր...
5. 198բ Քարոզ ի բանն, որ ասէ Մովսէս. Առնէ ողորմութիւնն – Աստուած ազգս Ռ.ըս (1000) (այսքան):
6. 199ա [Յաղագս ԺԲ. կենդանակերպից] – Խոյն, Առիւծն, Աղեղնաւորն զհուրն ունին...
Կից՝ բնագիր իմն՝ ջնջուած:
7. 199բ [Ախտարք] – Զի յորժամ ձեռքն
իրք պահէ...
Ունի բոլորակներ եւ գծեր:
8. 204ա [Քարոզ իմն] – Արարիչն արարածոցն
ամենայնի է նախախնամօղ եւ պահապան...
9. 204ա Վասն օրինացն է – Զի՞նչ է
սահմանք օրինացն...
10. 207ա-10ա Հարցումն ուսումնայսիրացն
եւ պատասխանի սրբոց վարդապետաց – Նախ ի քանի
գործք են առաջինք. Պատասխանի. Արարած զհրեղէն...
11. 210աբ Վասն սուրբ իւղոյն, որ օծաւ Քրիստոս ի տուն Սիմոնի բորոտի – Այսպէս իմացաք ի հոգէլից վարդապետէ ումեմն...
12. 210աբ [Հանելուկք] – Կաթուղիոս
էր անղալաթ... Ադամա[յ]: Վեր արեւելք կայր քաղաք մի... Դրախ[տ]: Զաւակ ծնաւ նա մեծագին...
Դրախտ: Եկեղեցին բարձր էր եւ լայն... Երկինք: Մինչ հուրն գար մեծարէին... Աշխարհսն:
13. 211ա [Վերջնամասն Հայր մերի մեկնութեան] /// համարեալ լինի չարութիւն... նոյնպէս
եւ փառքն անչափ:
14. 211բ [Ներսիսի Շնորհալւոյ Մեկնութիւն Մատթէի] Եւ տ[ես]եալ Յիսուսի զժողովուրդ[ս]
բազումն, ել ի լիեառն – Տե՛ս զանմեծարգութիւն նորա, զի ոչ ի քաղաքս...
վասն որոյ ասէ, Երանի (այսքան):
Տե՛ս տպ. «Մեկնութիւն սուրբ Աւետարանին, որ ըստ Մատթէոսի՝ արարեալ ի սրբոյն Ներսիսէ Շնորհալւոյ», Կ. Պոլիս, 1825, էջ 86-87:
ՅԻՇԱԿԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
23բ
Անարժան գծողս յիշեա՛յ:
40ա
(ստ. լս.) Վա՜յ ինձ, որ ամէն սխալ գրեցի:
61բ
Զմեղապարտ գրիչս յիշեա՛յ:
83բ
Եւ զմեղաւոր Մարգար գծողս յիշեա՛յ:
118ա
Ողորմեսցի ստացողի գրոցս. ամէն:
119բ
Մանաւանդ սըտացօղ գրոյս Մարգար աբեղաս:
125բ
Զմեղաւոր գծող գրիս Մարգար աբեղաս յիշեց[է՛ք] յաղօթս ձեր, մի՛ մեղադրէք
վասն գծիս, քանզի կարն իմ այս էր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Ա.
կազմաստառ (ԺԸ. դ.) Ես` տէր Սարգիս, ես խէտ վարդապետին եկին յԱւանց:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
Ա. Կազմաստառ (նշաններ եւ գծեր):
2240
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 132. չգրուած՝ 8բ-9ա, 53ա-60բ,
77բ-84բ, 96բ, 100բ-30ա, 131ա-2ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԷx8 (Գ 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով
եւ թագաձեւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21,8x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (18,2-19x10,9-11,3): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝
26: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ սեւ կաշի, միջուկը՝ տախտակ. Աստառը՝ թուղթ, մասն պահպանակի.
Լուսանցակողերը՝ դեղին: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա), թուղթ (վերջից):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. Տեղ-տեղ կան խոնաւութեան հետքեր, գրադաշտը՝ նարնջագոյնով ներկուած, 69բ՝ նարնջագոյն ներկի ճապաղում, կազմի կաշին տեղ-տեղ ցեցակեր եւ քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Բարթուղիմէոսի Մարաղացւոյ].
Ա. 1ա-5բ, 77ա (կրկն.) [Քարոզ աւետեացն ի բանն. Առաքեցաւ Գաբրիէլ...] – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածին նման է ձկան...
բ. 5բ-8ա Քարոզ ողջոյնին հրեշտակապետին. Ողջոյն քեզ Մարիա՛մ... – Վարդապետք ասեն թէ. Կայր թագաւոր մի եւ... առ կոյսն Մարիամ, յայնժամ Գաբրիէլ ասաց /// (շար. Թերի):
գ. 10ա-5ա Քարոզ վասն խոստովանութեան. – Գրեալ է ի գիրս Երկրորդ թագաւորութեանց...
դ. 15ա-9բ Քարոզ խոստովանութեան. Երթիցուք երից աւուրց ճանապարհ... – Վարդապետք ասեն. Սուրբ Աստուածածինն նման է լերինն...
ե. 19բ-23ա Այլ քարոզ խոստովանութեան – Գրեալ է գիրս Ելից, թէ. Ասացին ժողովուրդն Աստուծոյ ցփարաւոն...
զ. 23ա-6բ Քարոզ պահոց – Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս յանապատ... Գրեալ է. Թագաւոր ոմն կամեցաւ աշտարակ շինել...
է. 26բ-31բ Այլ քարոզ պահոց – Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս... Գրեալ է ի գիրս Յութիթայ, թէ. Չար իշ[խ]անն...
ը. 31բ-5ա Այլ քարոզ խոստովանութեան. – Ոմն կամեցաւ աղաւնի որսալ...
թ. 35ա-9ա Այլ քարոզ Ծաղակազարդին. Իբրեւ մօտ եղեն յԵրուսաղէմ...
– Պօղոս առաքեալ խրատ[է] զմեզ, ասելով մատիցուք այսուհետ...
ժ. 39ա-44բ [Քարոզ ի բանն]. Արդարեւ յարեաւ Տէր... – Վարդապետք ասեն. Սուրբ Աստուածածինն նման է արծուի...
ժա. 44բ-50բ Քարոզ Յարութեան. Երանի սրբոցն որք ունիցին... – Տեսիլն ասէ. Բ. (2). ասէ Դաւիթ, Այս օր է, զոր արար Տէր...
ժբ. 50բ-2բ Քարոզ Յովհաննու Մկրտչին – Որպէս ասէ յԵսայեայ. Ձայն բառբառոյ անապատի... հողով կամ ջրով կամ այլ/// (շար. թերի):
ժգ. 73ա-5բ Քարոզ սուրբ առաքելոյն Պետրոսի. Դու ես վէմ...
– Վարդապետք ասեն. Թէ կայր ծով մի...
ժդ. 76ա-7ա Քարոզ Աւետեացն սուրբ Աստուածածնայ. Եւ յամսիայն վեցերրորդի... – Սովորութիւն է աղքատաց. դիւրին է նոցա ողորմութիւն խնդրել...
ժե. 85ա-8բ Քարոզ Աւետարանին. Այր ոմն... – Վարդապետք եկեղեցւոյ ասեն. Ակ մի կայ, որ կոչի ագաթօն...
ժզ. 89ա-94բ Քարոզ Աւետարանին, որ ասէ, թէ. Ակն գայթակղ[եցուցանէ]...
– Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է այգաստեղն...
ժէ. 94բ-9բ Այլ քարոզ, որ ասէ. Ճրագ մարմնոյ ակն է... – Գրեալ է գիսս Չոր[ր]որդ թագաւորութեանց, թէ. Կին մի աղաղակէր...
Բ. 61ա-72բ Սրբոյն Իգնատիոսի Հայոց վարդապետի ի Մէկնութենէ Աւետարանին, որ ըստ Խուկասու – Բազմադիմի առակօք զամենախնամս տեսչութեան սիրոյն...
Գ. ա. 100ա Ներբող ասացեալ Փոքր Յօհաննէս վարդապետէ ի վերայ լուսանկար Մայր Աթոռոյն Էջմիածնա, եւ նորին փեսայեցեալ Յօհաննու սրբազանագոյն կաթողիկոսին եւ նորին թագուհեաց եւ յօրիորդաց – Մովսէս աստուածախօս մարգարէն խօսի / Ի մէջ Աստուածաշունչ գրքին, ասելով... անմոլար աստեղացն արշաւեաց /// (շար. թերի):
բ. 130բ Եւ նորին Քարոզ ի վերայ Յօհաննու սրբազնագոյն կաթողիկոսին, թագուհեաց եւ յօրիորդաց. յօրինեալ Փոքր Յօհաննէս վարդապետէ Մանծկերցոյ, միաբան ԲԺ. (12) Առաքելոցն, որ է ի Մուշ – Ի մէջ Աստուածաշունչ սուրբ գրոց գրեալ է...
Դ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹՒԻՆ, ԺԸ. դ.
Պհպնկ Ա. [Ոտանաւոր իմն] – Թագուհի թագ պանծալի / Սէրդ իմ սրտիս սէր սխրալի / Էրի, որ հայիմ ի նազելիդ / Եւ խղճալի սիրտ իմ այրի (այսչափ):
ՅԻՇԱԿԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
15ա Եւ մանաւանդ զմեղապարտ գրչիս. ամէն (նմանք՝ 19բ, 23ա, 31բ, 39ա, 88բ եւ այլուր):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 132բ Թիւ արարաք Մեծ պասեքին
Աւուր տօնին մեծի Կիւրղին
Արեգական չորեք կետին
Եօթ դար եւ երկհարիւրին
Հինգեակտասան է-իւ զուգուին
Բաժանեցաք զորթեակ կետէն
Եւ մնացեալ յաւելորդէն
Եօթանասուն եւ չորս ամէն
Կեամք ի մէջ սուղականէն
Մերս սեռիս թվականին
Հազար եւ երկու հարիւրին
Ութ եւ տասան այիբ ի նմին
(1769)
Եւ ի մարտի ամսոյ հնգին
Եղեւ ձեռամբ Յօհաննէսին
Եւ թարմատար յաբեղային
Եւ Փոքր անուն զնա կոչէին, որ է ծառայ Մեծ Յօհաննէսին
Որ այժմ է տեսուչ Սրբոյ գահին
Երկուտասան սրբոց գնդին
Որ կազմեալ կայ Տօրոս լերին
Է վարժարան սուրբ հռետորին
Մես[ր]օպ, Մամբրէ վերծանօղին
Դաւիթ Անյաղթ փիլիսոփային
Եղիշէ, Մօվսէս քերթօղին,
Ասօղնէիկ, Ղազար Պարփէին,
Եզնակ, Խաչիկ, Գրիգոր Ճոնին-
Վարդան, Սարգիս եւ Եսային-
Իշխանք սրբոց Մամիկոնին՝
Չօրտաւան Տաճատայ որդին,
Սահակայ եւ Յամազասպին:
2. (վերին լուսանցակողին) Քարոզ, որ կոչի Բարթողիմոս 1835:
(ստորին լուսանցակողին) Յոհաննէս վարդապետ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պհպնկ Աա (թուաբանական հաշուումներ): Աբ (այբուբեն):
2241
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 111. չգրուած՝ 1բ, 7բ, 81բ-3բ,
106ա-11բ: ՊՐԱԿ՝ 1x7+ Ե-ԺԳx2 (Ե 13, Ը 5, Թ 16, ԺԱ, ԺԲ 20): ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (18,5x11,5-13): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝
34-35: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. աստառը՝ կարմիր
մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա), թուղթ (սկզբից):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ գրադաշտը
գունափոխուած: Նորոգուած այլ ձեռագրի պատառիկներով (ԺԸ. դ.), ԺԳ. պրակահամարը`
չիք: Պրակները հետագայում նորից գրուած (Ե-ԺԳ=Ա-Է): Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած,
ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 8ա-10բ [Մխիթարայ Սեբաստացւոյ Ճարտասանութիւն].
Տե՛ս ձեռ. 2545, 3ա-117ա. 1-3/չիք: 4/ (միայն Ժ վրջ. 8ա «/// Ի ձեռն ձեւոյ տրամալուծութեան...»): 5. ա/8աբ: բ/8բ-9բ: 6. ա/9բ: բ/9բ-10բ:
Բ. [Մանունք քարոզից].
1. 11աբ Որպէս Զաքէոս, որ էջ ի ժանդաթզենոյն...
2. 11բ [Քարոզ ի բան]. Հուր եկի արկանել... – Եւ վասն բազում պատճառի Հոգին Սուրբ արկաւ...
3. 11բ Վասն կուսին. Եւ մեկնեաց Աստուած... – Կոյսն է լոյսն, որ մեկնեցաւ ի խաւարէն...
Գ. 12ա-5ա [Պատմութիւնք]
1. 12ա-4ա Պատմութիւն եւ սքանչելագործութիւն սրբուհ[ւ]ոյն Մարիամու Մագդաղենացւոյն
– Եւ յետ համբառնալոյ Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի
եւ գալստեանն...
2. 14ա-5ա Պատմութիւն Չարչարանաց Տեառն եւ վկայութեանն, զոր վկայեաց առաջի
Պիղատոսի, որ է ստոյգ յօրինակէ մասն ինչ գրեալ – Ի ժամանակս ութ եւ Ժ.երորդի (18) ի թագաւորութեանն Տիբերեայ կայսեր...
Դ. [Քարոզք]
1. 15բ-7ա [Գրիգորի Տաթեւացոյ (՞)] Քարոզ ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Եւ այգուցն...
– Բազում ունի տեսութիւն բանս, թէ վասն էր Քրիստոս...
2. 17ա-101ա [Քարոզգիրք Սիմէոնի Երեւանցւոյ յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս ձեռ. 2212, 15ա-91ա. Բան աղերսանաց/չիք: Նախերգանք/17ա-8ա: Դարձեալ նախերգան/18աբ: Դարձեալ նախերգանք/18բ-19ա: ա/19ա-26ա: բ/26ա-9բ: գ/29բ-31ա: դ/31ա-2ա: ե/32ա-3բ: զ/չիք: է/33բ-41բ: ը/42ա-57ա: թ/64բ-73բ: ժ/73բ-81ա: ժա/57բ-64ա: ժբ/84ա-8ա: ժգ/88ա-92բ: ժդ/92բ-6ա: ժե/96ա-101ա: Որոշ միաւորք անխորագիր:
3. 101ա-5բ Քարոզ Ծնընդեան Տեառն
ի Կուսէն. ի բանն իմաստնոյն Սողոմոնի, որ ասէ. Ես ծաղիկ դաշտաց... Առաքել վարդապետէ
Սիւնեաց եպիսկոպոսէ արարեալ – Ասէ ուրեմն
յԵրգս երգոյն անեղական բնութիւնն... եւ Քրիստոսի յուսոյն մերոյ, նմա փառք յաւիտեանս.
ամէն: Եղիցի, եղիցի:
ՅԻՇԱԿԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
10բ
Զոր տեսեալ այսքան օրինակս, եւ մեք օրինակեցաք ըստ կարեաց մերոց, զոր ինչ կայր գրեալ,
որ է Աբբաեան ճարտասանութիւն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա Այսպէս կամեցաւ եւ
արար:
2242
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Ներսէս: ՍՏԱՑՈՂ` Մահտեսի Պետրոս:
ԹԵՐԹ` 388+2 (կրկն.՝ 144, 323), չգրուած`
1ա, 32ա-6բ, 361բ-5բ, 388ա: ՊՐԱԿ` Ա-ԼԳx12 (Ա 14, Գ, Ը 10, Դ 9, ԻԳ 13, ԻԶ, ԼԳ
11): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,7x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
երկսիւն (14,5x8,8):
ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 23: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով եւ մետաղէ գամերով,
միջուկը տախտակ, աստառը կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (Ա),
թուղթ (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 4ա, 37ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր`
մարդագիր, թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ`
կարմիր, կապոյտ, սեւ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան
բծեր եւ հետքեր. թ.
388՝ ցեցակեր,
13-14, 45-46, 258-259, 295-296 թերթերի միջեւ սկզբնապէս չգրուած, մէկական թերթ կտրուած:
Կազմի կաշին
ցեցակեր, եզրերը մաշուած, աստառը ցեցակեր, վերին կապիչն ընկած, ստորին կապիչի
ծայրը պոկուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
2ա-3բ Ցանկ գրոցս, որ կայ ի սմայ – Ա. Քարոզ վասն ջրհեղեղին... Կբ. Քարոզ ի բան
Օրինացն, որ ասէ. Պատուեցէ՛ք զհայր ձեր եւ զմայր, զի բարի լինիցի:
Ա. 1. [Քարոզգիրք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-295բ. 1/113ա-28բ: 2/128բ-41բ: 3/37ա-53ա: 4/74բ-87ա: 5/53ա-74բ: 6/97բ-107բ: 7/319բ-25բ: 8/152ա-66բ: 9/166բ-77ա: 10/177ա-82բ: 11/183ա-91բ: 12/191բ-201բ: 13/202ա-11բ: 14/211բ -20ա: 15/220ա-7ա:
2. [Արտաքոյ]
ա. 4ա-18ա Քարոզ վասն Ջրհեղեղին ի բանն աստուածախօս
մարգարէին, որ ասէ. Նոյ էր ամաց... – Յորժամ
եսպան Կայեն զԱբել...
բ. 18ա-31բ Քարոզ վասն սոդոմայեցոցն, որ ասէ. Աղաղակ սոդոմայեցոցն... – Յորժամ ել Նոյ ի տապանէն...
գ. 87ա-97բ Քարոզ վասն Երից մանկանցն, որ ասէ. Նոքա երեքեանն գնային... – Եւ զի յառաջ, քան զգերութիւնն բաբելացւոց...
դ. 107բ-12բ Քարոզ բան, որ ասէ. Եւ հրամայեաց Դաւիթ...
– Եւ զի նահապետքն երկար
ապրէին...
ե. 141բ-52ա Քարոզ բան Յօնան<ն>ու, որ ասէ. Ահա երեք աւուրց... – Զի
Նինուէ
էր քաղաք մեծ յԱսորեստան...
զ. 243ա-53բ Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Ի սկզբանէ արար
Աստուած... – Անդրանիկ
օր միաշաբաթուս եւ սուրբ յեկեղեցիս...
է. 326ա-9բ Քարոզ վասն աւուր եւ կատարածի ի բան
առաքելոյն, որ ասէ. Քանզի փող հարկանէ... – Նախ,
պարտ է գիտել զի զմահու օրն...
ը. 366ա-81բ Քարոզ ի բանն Յոբայ նահատակին,
որ ասէ. Աղօթք իմ սուրբ էին... – Եւ
նախ, զայս պարտ է գիտել, թէ քան զամենայն առաքինութիւնսն...
Տե՛ս «Բանբեր Մատենադարանի», հմր. 10, էջ 213-235:
Բ. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. 227բ-34բ Քարոզ մեծի Ե.շաբաթի, ի խորհուրդ պատարագին...
– Խրատ ետուն նախնի ծնօղքն...
(Ձմեռան, ՃԺԸ.):
2. 254ա-63ա Քարոզ վասն գալստեանն Քրիստոսի եւ
յաւուրն դատաստանին –
Եւ վասն միւսանգամ գալըստեանն Քրիստոսի... (Ամառան, ՃԿԶ.):
3. 263ա-5բ Նորին քարոզ վասն հիւրընկալութեան.
ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Օտար էի, եւ ժողովեցէք... – Եւ գիտելի է յաւրինակաց... (Ձմեռան,
ՀԴ.):
Գ. 296բ-316ա [Յովհաննիսի Երզնկացւոյ Խրատ հասարակաց]
Տե՛ս ձեռ. 228, 71ա-108բ. ա-դ/չիք: ե/298բ-300ա: զ/300ա-1ա: է/301ա-2ա: ը/302աբ: թ/302բ-4ա: ժ/304ա-5բ: ժա/305բ-7ա: ժբ/307ա-8ա: ժգ/308ա-9ա: ժդ/309աբ: ժե/309բ-10ա: ժզ/310աբ: ժէ/310բ-1ա: ժը/չիք: ժթ/311ա-2ա:
Ունի հետեւեալ կանոնները.
–
296բ-8բ Կանոնք սուրբ հայրապետաց – Եթէ ազգականք ամուսնասցին զինչ արասցուք
քակել...
–
312ա Սրբոյն Սահակայ վասն նուիրանաց քահանայից ի ժողովրդենէն
– Խորհրդականք են նուէրքն
ամենայն եւ ընծայքն...
–
312աբ Սրբոյն Բարսեղի կանոնք – Եթէ ոք արգելցէ զպտուղս քահանայից...
–
312բ-6ա Այլ կանոնք – Զսուրբ Մեռոնն մի՛ իշխեսցէ ոք...
Դ. [Բանք զանազանք]
1. 234բ-43ա Այս բանքս Ներսէսի Կլայեցոյն է մինչեւ
ցԱրարչութեան Ե. (5) Քարոզն: Քարոզ զգուշութեան քահանայից ի բանն, որ ասէ. Եթէ սիրեցէք
զիս... – Դարձուսցուք
այսուհետեւ զկարգ բանիս...
Տե՛ս ձեռ. 500, 33ա-43բ:
2. 265բ-8ա Եւ այս կարգս Ողբ հոգեկանց է. Վա՛յ
ինձ Ռ. (1000)բերան – Եւ
մեղաւոր հոգիքն զարհուրեալ դողան...
3. 268բ-96բ Հարցումն է վասն հրեշտակաց – Զի՞նչ պատճառ է, որ հրեշտակ մեղանչեցին...
4. 316բ Յատկութիւն խոստովանութեան... – Նախ, որ պարզ առանց խարդախութեան...
5. 316բ-9բ Վասն խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան...
– Եւ արդ, քան զամենայն
երախտիս...
6. 330ա-49բ Երրորդ պատմութիւն. Յովսէփ Գեղեցկին
է եւ ողջախոհին – Այս
Յակոբ ԲԺ.ան (12) որդիս ունէր...
31բ Կրկն.` միայն խորագիրը եւ սկիզբը:
7. 349բ-50բ Քարոզ աստի կենացս երազոյն. ի բան մարգարէին
Դաւթի. Յանկարծակի սատակեցան... – Երազ
է կեանքս այս բաղդատեալ...
8. 350բ-4բ Դարձալ Քարոզ ի
բանն Յովբայ. Պատեցին զիս տիգօք... – Ով
աստուածային եւ սրբազան կատարողութիւն...
9. 355ա-6ա Յաղագս Սուրբ Աստուածածնին – Վարդապետք ասեն, թէ. Ակն մի, որոյ կոչի
ագաթէս...
10. 356ա-7բ Վասն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի գնալոյն յԵգիպտոս. այս ինչ եղեն սքանչելիք...
– Քանզի յորժամ Հերովդէս
կամեցաւ սպանանել...
11. 358աբ Քարոզ ի բանն մարգարէին յԵսայեա. Եւ զի փառք մարդոյն... – Եւ այս ըստ բազում յեղանակի...
12. 358բ-9ա Շարժումն ըստ իմաստասիրացն բաժանի ի չորս... – Նախ, շարժումն բնական, որպէս հրոյ...
13. 359բ-61ա Հարցմունք... – Ո՞րն
է Դ. (4) սգայարանքն.
Պատասխանի. Նախ, ականջն...
14. 359բ-60ա Խրատք վասն Մեռոնի ծաղկունեացն անուանքն – Պալասանի փայտ ու հունդ...
15. 260աբ Հարցումն աստիճանացն – Քանի՞ դաս ծառայութիւն կայ...
16. 260բ Յաղագս հրեշտակաց թվոյն եւ դասուցն
բաժանմանցն – Բայց մեք
վերջացեալքս ի թվոց նոցա...
17. 260բ Եւ պարտ է գիտել, զի փայտ խաչին Դ.
(4) փայտ է – Բուն կիպարի,
խոտորնակ բազուկն...
18. 260բ-1ա Հարցումն է – Զմարդոյ հոգին որպէս իմանալ մարթի:
Պատասխանի. Հոգին պատկեր է Աստուծոյ...
19. 387աբ Պատմութիւն վասն ծննդեան Յուդայի եւ կորստեան նորա – Յորժամ ծնաւ զտղայս զայս... Ժ.
(10) ամի եւ ապայ պատմեաց /// (շար. թերի):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
97բ
Նոյն ողորմութեամբն փրկեա՛ զըստացող գրոյս զմահտեսի` Պետրոսն եւ զյանգուցեալք
ծնողքն /// (մի քանի բառ անընթեռնելի) եւ որդիքն իմ` հաճի Արութիւն, զՈհաննէսն, զՄանին եւ
/// (մի բառ անընթեռնելի) Խաթունն:
Ստացողի այս եւ մնացեալ յիշատակարանք ջնջուած. տե՛ս 74բ, 87ա, 107բ, 112բ, 128բ, 152ա, 177ա, 182բ, 191բ, 201բ, 211բ, 220ա, 268ա:
107բ
Եւ մեղօք լի գրչիս` Գասպար ե[րի]ցու որդի Ներսէսիս (նման`
253բ):
128բ
Եւս առաւել զըստացող գրոյս (մի քանի բառ ջնջուած) Ապա յետնեալ ծառա[յ] Աստուծոյ մեղօք
լի գրչիս` Ներսէսիս եւ որք զՈղորմիսն ասէք, ամէն (նման` 227ա):
263ա
Յորոց ողորմի Քրիստոս Աստուած ըստացողի գրոյս յահագին դժոխոցն եւ դառնագին տանջանացն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1բ Գրեցաւ ի ՌՃՂԵ (1746), Յունվարի Զ. (6) Յիշատակ
է գիրքս վերակացու` Յոհան վարդապետին:
2. 3բ [Զաք]արիա սարկաւագի ստացեալ զայս Գիրք քարոզի,
ի վայելումն անձին իւրոյ բազմամեղի ի ՌՄԼԸ. (1789) թուականի, Սեպտեմբեր ամսոյ տասըներորդի:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 154բ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 72ա Ապատօշ: 159ա Քակար, որ է գղկուր: 215ա (զանազան
բառեր): 254ա Վասն աւուրն այնորիկ: 388բ (թուաբանական հաշուումներ):
2243
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Զմիւռնիա |
ՌՃԽԷ. – 1698 |
ԳՐԻՉ` Գրիգոր երէց Կոստանդնուպօլսեցի:
ԹԵՐԹ` 215. չգրուած` 1աբ, 214ա-5ա:
ՊՐԱԿ` Ա-Իx12+1x9 (Ա, Ժ չիք, Բ 6, ԺԱ 8): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21,3x15,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (16x10,6): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 26: ԿԱԶՄ`
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` կարմիր զարդահիւս մետաքս:
ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (Ա), թուղթ (սկզբից):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ ցեցակեր,
թ. 212` եզրից այրուած, գրադաշտը տեղ-տեղ գունափոխուած, կան զանազան բծեր եւ հետքեր,
թ. 206-7ի միջեւ սկզբնապէս չգրուած 3 թերթ կտրուած, թ. 76-77ի միջեւ 4 թերթ կտրուած:
Կազմի կաշին տեղ-տեղ խազուած, եզրերը մաշուած, Բ. փեղկը եւ աստառը ցեցակեր, գամերից
երկուսն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
4ա-5բ Ցանկ է – Ա. Ի Վարս հարանց
աս[ա]ցեալ է... ԾԸ. Սողոմոնի ասացեալ է առ:
5բ Գրչից` «Գիրգք սրբագրուեր է»:
Ա. [Հայելի վարուց]
ա. 6ա Գ. – /// (սկ.
թափուած) զորս ունէին հռոմայեցիք կալեալս ի պատճառս պատերազմի...
բ. 6աբ Դ. – Ընթեռնումք ընդ գիրս Աստուածաշունչ,
թէ. Ծերք երկուս տռփացեալք...
գ. 6բ, 2ա Ե. – Ընթեռնումք ըն[դ] Վարս հարցն սրբոց,
թէ. Այր ոմն մեծազգի...
դ. 2ա Զ. – Ընթեռնումք ըն[դ] պատմութիւնս հռոմայեցւոց,
թէ. Փառազնեայ դուստր Անաստասի...
Տե՛ս տպ. Հայելի վարուց, 1994, էջ 318-9:
ե. 2աբ Է. – Ընթեռնումք ըն[դ] պատմութիւնս հռոմայեցոց,
թէ. Արքայն Դիոնէսիոս գոլով...
զ. 2բ-3ա Ը. – Ընթեռնումք ըն[դ] Վարս հարցն սրբոց
թէ. Աւազակ ոմն...
է. 3աբ Թ. – Ընթեռնումք ըն[դ] Պատմութիւնս հռոմայեցւոց,
թէ. Կայսրն ոմն...
– 3բ Գրչից` «Աւարտեցաւ գրքուկս շահաւէտ եւ օգտակար տպագրեցեալ ի պետս եւ ի հրճուանս Հայկազունեաց»:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 7ա-8բ [Քարոզ իմն] – /// (սկ. թափուած) սուրբ բերանոյ կապեն
սոքայ...:
2. 8բ-10բ Ը. Եփրեմ[ի] ասացեալ է վասն խոստովանութեան
եւ ապաշխարութեան – Յորժամ
երիտասարդ էիր, պարտ էր քեզ խորհել...
3. 10բ-3ա Թ. [Գրիգորի Խլաթեցւոյ ասացեալ] Գալոց է
դատել [զ]մեռեալս[ն]]... – Իսկ
ի ժամանակի իւրում եկեսցէ այն, որ գալոցն է...
4. [Քարոզք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-295բ. 1/83ա-90բ: 2-10/չիք: 11/144բ-9ա: 12/13ա-8ա: 13-14/չիք: 15/139բ-44ա:
[Արտաքոյ]
ա. 159ա-68բ Քարոզ ի բանն Սողոմոնի վասն մահու,
որ ասէ. Լաւ է օր ծննդեան...
– Եւ պարտ է գիտել, զի հեթանոսք զօր ծնընդեանն պատուեն...
բ. 183ա-205ա Գիրքս այս Յոբ ան[ո]ւանիս – Այր ոմն էր յՈւստէր աշխարհի...
Գ. [Քարոզք եւ Ճառք]
1. 18ա-20ա Իմաստնացեալ ոմն ասացեալ է – Ով աստուածասէր սիրելիք եւ ցանկալիք...
2. 20ա-1բ Եւ դարձեալ այլ իմն բան. Լուարո՛ւք
յաղագս կերակուր ուտել, որ է հոգոյ եւ մարմնոյ – Վասն բազում պատճառի յաղագս...
3. 21բ-4բ Ի գիրս Տաթեւացոյն գրեալ կայ ասելով,
թէ. Երբ մարդոյ հոգին... – Այսպէս
հրամայէ մարգարէն ասելով, թէ...
4. 24բ-8ա Բան յաղագս Ծընընդեանն Քրիստոսի.
Դարձեալ բան եւ ճառ յաղագս Քրիստոսի Ծնընդեանն. Եւ լցան աւուրք... – Զարմանալի
եւ զհրաշալի Ծնընդենէ Տեառն...
28ա Գրչից` «Այս ըստոյգ օրինակ է Խաչատուր վարդապետէ»:
5. 28ա-34ա Դարձեալ բան եւ ճառ Յաղագս Ծնընդեանն Քրիստոսի. Զի ծնաւ ձեզ այսօր... – Զստոյգ եւ զճշմարիտ Ծնունդն Տեառն մերոյ...
6. 34ա-8ա Դարձեալ բան եւ ճառ Յաղագս Ծնընդեանն
Քրիստոսի. Բանն մարմին եւ եղեւ... – Խորհուրդ
Ծնընդեանն
Տեառն մերոյ...
7. 38ա-44ա Դարձեալ բան եւ ճառ Յաղագս Ծնընդեան
Քրիստոսի. Զի ահաւասիկ աւետարանեմ ձեզ... – Այսօր
յայրն Բեթղէհեմի եդեալ է աթոռ...
8. 44ա-9բ Դարձեալ բան եւ ճառ Յաղագս Ծնընդեան.
Ահաւասիկ աւետարանեմ ձեզ... – Այսօր
նախայաւիտենական Բանն կամելով...
Դ. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Ձմեռան հտ. ԽԹ/155ա-8բ: Կ/207ա-13բ (210բ Ի լուսանցս, Գրչից` «Այս տեղս Բ. (2) թուխտ. [մեր]ձաւորապ[էս]» գտանես [ու]ղիղն»): ԿԵ/213 (միայն խորագիրը եւ սկիզբը): Հ/111ա-6ա: ՀԳ/66ա-71ա: ՀԶ/79ա-82բ: ՂԲ/49բ-54բ: ՂԴ/149ա-52բ: ՂԹ/123ա-8ա:
Ամառան Է/77բ-8բ: ԻԹ/116ա-8բ: ԼԱ/152բ-4բ: ՁԱ/71ա-7ա:
Ե. [Բանք զանազանք]
1. 55ա-65ա Քարոզ Ելից ժողովրդեանն յԵգիպտոսէ
ի բանն, որ ասէ. Տէր ցՄովսէս. Ե՛կ առաքեցից զքեզ... – Յայնժամ, յորժամ ծնաւ Մովսէս...
2. 65ա-6ա Յաղագս հարցանելոյ զԷ. (7) մահու մեղքն
եւ նախ բղջախոհու[թիւն]
– Վասն բղջախոհութեան հարջիր...
3. 83ա Գրիգորի ասացեալ է Վասն դատաստանի – Իսկ ի ժամանակի իւրում եկեսցէ այն,
որ գալոց է Տէրն Տէրանց... Գաբրիէլ սաստիւ գոչէ /// (շար. թերի):
4. 91ա-2բ Խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան – Եւ արդ, քան զամենայն երախտիս...
5. 92բ-6բ Յոհաննու Ոսկիբերանի ասացեալ է. Այր
մի իջանէր... – Այր զԱդամ
ասէ՝ վասն կատարեալ հասակին...
6. 96բ-7ա Երանելոյն Ալիքսանոսի կամաւոր աղքատին
ասացեալ – Այր մի էր ի
Կոստանդնուպօլիս... Լայր ընդդէմ Աստուծոյ, իսկ այրն նորայ /// (4 թերթ
կտրած) |97ա| զմանուկն մինչեւ լուաւ թագաւորն եկն առ նայ...
Տե՛ս ձեռ. 1633, 163բ-90ա:
7. 97ա-100ա Երանելոյն Եղիշէի ասացեալ է Վասն աւազակին
եւ խոստովանութեան – Ով
հաւատացեալ հա՛յրք իմ եւ եղբա՛յրք...
8. 100ա-4ա [Թէոփիլոսի ասացեալ (ձեռ. 1521,
335ա-7ա)] Վասն թաղման եւ Յարութեան Քրիստոսի – Ով ոք ոչ հիանայ ընդ արարչութիւն հրաշափառին...
9. 104ա-7ա [Նիկոդիմոսի ասացեալ (ձեռ. 1521,
355ա-7ա)] Վասն թաղման եւ Յարութեան Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ, Յովսէփի քաղաքապետի
արդարոյ – Եւ իբրեւ երեկոյ
եղեւ, երկն այր մի, որում անունն էր Յովսէփ...
10. 107բ-11ա Երանելոյն Յոհաննու Ոսկիբերանին. Առն միոջ էին Բ. (2) որդիք – Դէմք առակի առ ամէնակալ բնութիւնն
հայի...
11. 118բ-21ա Սուրբ հօրն Թէոփիլոսի ասացեալ է Վասն արտասուաց եւ վասն խոստովանութեան – Յորժամ միտքդ զբաղեալ լինի հետ մեղաց...
12. 121ա-2բ Ողորմութիւն առնել աղքատաց եւ կարաւտելոյ – Ողորմութիւն արարէ՛ք աղքատաց եւ կարօտելոց...
13. 128ա-9բ [Յովհաննու Երզնկացւոյ (ձեռ. 228, 104ա-5բ)] Վասն պահոց ասացեալ է. Որք սրբութեամբ
եւ ծոմով... – Զպահս սուրբ
եւ անարատ արժան է պահել...
14. 129բ-32ա Չորրորդ կիրակի կարդայ. զՄեկնութիւն Աւետարանին, որ ասէ. Արթուն – Արթուն կացէ՛ք, զի ոչ գիտէք, թէ երբ
Տէր տանն գայցէ...
15. 132բ-4բ Եռամեծի Յոհաննու Որոտնեցուն ի բան աւետարանչացն, որ ասէ. Եւ յամսեանն վեցերորդի...
– Նախ տեսցուք զվեց Դ.
(4) ամիսն, թէ զինչ պատճառի յիշէ...
16. 135աբ Քարոզ վասն բարի հովուաց ի բանն, որ ասէ. Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. Ես եմ հովիւն...
– Եւ գիտելի է, զի վասն
Ժ. (10) պատճառի...
17. 136ա-7ա Քարոզ Մատթէոս վարդապետի. ի բան մարգարէին Դաւթայ, որ ասէ. Ես առ Աստուած կարդացի...
– Եւ գիտելի է, զի մահն
մեր...
18. 137ա-9բ Յաղագս խոստովանութեան չորրորդ գլուխն, թէ որպէս պարտ է խոստովանիլ... – Նախ, պարտ է զտեղիքն խոստովանիլ...
19. 168բ-70բ Մարգարէութիւն Դանիէլի [Թովմա վարդապետի] ասացեալ է – Եւ էր այր մի բնակեալ ի Բաբելոն...
20. 171ա-6ա [Բարդուղիմէոսի Մարաղացւոյ (ձեռ. 2233, 62բ)] Այլ քարոզ, որ ասէ. Ոչ կարէ ծառ
բարի... – Ասեն վարդապետք,
թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է պալասան ծառի...
21. 176ա-80ա Այլ Քարոզ [Բարդուղիմէոսի Մարաղացւոյ. ձեռ. 2233, 66բ], որ ասէ. Ծառ բարի...
– Է ծառ ինչ ի Ֆռանկս...
22. 180ա-2ա Մեկնութիւն Հայր մերին արարեալ է. Հայր մեր. որ յերկինս է. – Աստուած մեզ Հայր կոչէ, վասն երից պատճառաց...
23. 182աբ Վասն Ադամայ որդւոյն Սէթայ ասացեալ է – Սէթ` որդին Ադամայ յ[ո]րժամ ծանեաւ զկուրութիւն...
24. 205ա-6բ Գիրք առակաց ասաց – Լաւ
է պատառ մի հեշտութեամբ եւ խաղաղութեամբ...
25. 207ա [Քարոզ ինչ] /// (սկ.
թերի) կուսութեամբ եւ առանց սերման կատարեալ մարդ ի բնութենէն... (երեք թերթ կտրուած):
26. 207ա Ի Ղեւտական գրոցն է ասացեալ Վասն իրաւանց քահանայիցն – Հարց. Հաս եւ իրաւունք քահանային
մե՞ղք է թէ ոչ... ի վերայ մեղաց նոցա, այսքան առ այս:
Ստ. լս., գրչից` «Այս քարոզ է»:
ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԸ. դ.
Գ. 1. 78բ-9ա [Քարոզ իմն] Կու մեռանի Ենօվք, Եղիայ. – Ասեն վարդապետք, թէ. Վասն Ժ. (10) պատճառի...
2. 159ա (լս.) [Քարոզ իմն– Քար
եբեր նմայ: Եւ աստ գիտելի է, զի... եւ ոչ կամեցաւ ընպել:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
121ա
Որոյ եւ զմեզ արժանի արասցէ Յիսուս Քրիստոս խաչեալ թագաւորն մեր, մանաւանդ ըստացող
գրոցս. ամէն:
168բ
Որում եւ զմեզ արժանի արասցէ՝ զգծող գրիս, այսպիսի փառաց եւ ուրախութեանց եւ զստացող
գրքիս, կարդացողացն. ամէն:
206բ
Գրեցաւ Ժողովածու գիրքս /// (մի բառ ջնջուած) ձեռամբ անարժան եւ ապիկար գրչիս` մահտեսի
Գրիգոր
իրիցուես, որ է ինքն Կոստանդինուպօլսոյ ի Սուրբ Հրեշտակապէտ եկեղեցոյ, եւ սայ կատարեցաւ ի Իզմիւռին քաղ[ա]քի,
ի դուռն Սուրբ ըՍտեփ[ա]նոսի, թվին ՌՃԽԷ. (1698) եւ ի յամսեանն յունվարի ԺԸ.
(18), յաւուր իրեքշաբաթի: Ով որ օրի[ն]ակ առնէ եւ մեզ միո[յ] Հայր մեղայի
արժանի առնէ, ինքն ողորմութիւն գտցէ Տեառնէ մերմէ. ամէն:
213բ
Ողորմի մեղաւոր գծողիս` Գրիգոր իրիցուն եւ ծնողացն եւ Հայր մեր ասողացն.
ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 215բ (արաբատառ բառեր, գունաթափ դժուարընթեռնելի):
2244
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ` 196+1 (կրկն.՝ 104): ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը`
ստուարաթուղթ, աստառը` ձեռագրի պատառիկ (տե՛ս Պատառիկ-պահպանակ). լուսանցակողերը`
կարմիր. գունաթափ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Յովհաննու Ոսկեբերանի
Մեկնութիւն Հռոմայեցւոց թղթոյն Պօղոսի: ԺԱ-ԺԲ. դդ.: 1 (Ա) + 1 (Բ), ստացուած մէկ
ամբողջական թերթի ընդերկայնակի եզրահատումով եւ ընդլայնակի հատումով (սոսնձուած
կազմաստառին): Թուղթ, երկսիւն, խոշոր բոլորգիր, տող՝ 12 (Ա), 13 (Բ): Կարդալ` ԱԲ.
«/// [արգե]լան եւ եց[ոյց] եթէ որպէս... անգամ ներեաց ի նա: «Եւ արդ համարիմք///»
(բ. սիւնեակ. տե՛ս տպ. Յովհաննու Ոսկեբերանի Մեկնութիւն թղթոցն Պաւղոսի, հտ.
2, Վենետիկ, 1862, էջ 31-32):»
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. կազմի կաշին ցեցակեր,
եզրերը մաշուած, Բ. փեղկի կաշին պատառոտուած, մէջքը քերծուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԲ. դար |
ԹԵՐԹ` 38 (1-2, 161-96): ՊՐԱԿ` Ա-Դx12 (Ա 11, Գ 6, Դ 7): ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
21,7x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (19x 11,6): ԳԻՐ` բոլորգիր: ՏՈՂ` 23-25:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թերթերը` քիչ խունացած
եւ օգտագործումից մաշուած, 1-2-ը ներքեւից եզրահատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 161ա-75բ Յոհաննու Մայրագոմեցւոյ Վերալուծութիւն
կաթողիկէ եկեղեցւոյ եւ որ ի նմա կարգաց – Քանզի
հարկաւորեալ ի գերագոյն իմաստից հանճարոյ...
2. 175բ-96բ, 1ա-2բ [Յոհաննու
Մայրագոմեցւոյ] Յաղագս Ճրագալուցին – Զերկու
գլխաւոր տաւնսն եդին հիմունս եւ կատարումն... յանձիս ունելոյ [մա]նաւան[դ] |1ա|
զարհուրեալ զվա/// (մի քանի բառ անընթեռնելի)... թէ յերկիւղէ չեաք երկուց եա///
(շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
2բ
Յիշատակ է այս գիրքս` Սարգիս վարդայպէտին: Ով ոք
կարդայ. Ողորմի ասէ. Աստուած իւրան ողորմի. թվին ՌՃԿԲ. (1713): Ես` Սիմոնս գրեցի
ի դրանն Հոռոմայրու Սուրբ Նշանին. ամէն (Նոյն ձեռք 1բ Եվ Երէվան):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1բ Յիշատակ է այս Գ. (զանազան տառեր):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ
Մարաշ (Գերմանիկ) |
ՌՃԾԷ-ՌՃԾԸ. – 1708-1709 |
ԳՐԻՉ` Սարգիս աբղյ.: ԾԱՂԿՈՂ` Սողոմոն
դպիր:
ԹԵՐԹ` 148+1 (կրկն.` 104, 3
-150): ՊՐԱԿ` 1-16x8 (Ա 14, Դ 16, Թ, ԺԶ 13, Ժ 4, ԺԴ 15, ԺԵ 2): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ
լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21,5x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16,19,2x12,2-13,5): ԳԻՐ` նոտրգիր (82ա-4ա բոլորգիր):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Խորան` Գրիգոր Տաթեւացի` 81բ: Լուսանցազարդ` բուսական` 82ա: Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, դեղին, կանաչ, կապոյտ, սեւ եւ մանուշակագոյն:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թ. 32` սոսնձուած
գլխիվայր, թանաքի ճապաղում` 134ա, տեղ-տեղ գրադաշտը գունափոխուած, զանազան բծեր,
23-24 թերթերի միջեւ 2 թերթ,
24-25 եւ
97-98 թերթերի միջեւ սկզբնապէս չգրուած մէկական թերթ կտրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Հարցմունք եւ պատասխանիք ի Հարցմանց
գրոց Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Քաղուած են Դ. (3աբ), Ժ. (4ա-6բ, 8բ-17բ), Ը. (49ա) հատորներից:
Բ. [Հարցմունք եւ պատասխանիք]
1. 7աբ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ. ձեռ. 402,
273բ-4բ] Մետասաներորդ մոլօրութիւն այլազգեացն, որ գինին հարամ ասեն – Արդ, նախ զայս ասեմք. ամենայն մարգարէքն...
2. 7բ-8բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ. ձեռ. 402, 278ա-9ա] Հնգետասան[երորդ] մոլորութիւն տաճկաց,
ոչ զհայոյ զենս ոչ ուտեն
– Նախ, գիտելի է, զի Գ. (3) իր ոչ պղծի...
3. 29ա-31բ Հարցմունք Թաթեւացոյն
Գրիգորի, որ ասաց. Ի վերայ խաչափայտին, որ Քրիստոս խաչուեցաւ – Հարց. Որպէ՞ս բերաւ փայտ Կենաց ի դրախտէն...
4. 32աբ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ. ձեռ. 402,
272բ-3բ] Տասներորդ մոլորութիւնն այլազգեացն, որ մոլորեալ են Վասն Մահմետի, որ զպիղծ կենդանիս ոչ ընտրեն... – Զանազան սուրբ եւ անսուրբ կենդանեաց
եդ Աստուած...
5. 31բ Գրիգորի յաշակերտի Եռեայմեծի ասացեալ
Յոհանոյ Որոյդ[ն]եցոյ – Առաջ
հարցանելի է՝ վասն է՞ր Քրիստոս զմարմին իւր ետ ծածկել...
6. 34բ Հարցանեմք վասն Ողջունին – Հարց. Վասն է՞ր ասէ. Նախ ողջոյն
տո՛ւք...
7. 35ա-6ա Հարց վասն ապաշխարութեան, որ ասաց
սրբազան մարգարէն Յովանէս Մկրտիչն. Ապաշխարեցէ՛ք... – Յայժմ ասէ. Արարէ՛ք պտուղ ապաշխարութեան...
8. 36աբ Հարցմունք վասն ճրագին... – Իմանալին ճրագ մարմնոյ յակն է...
9. 36բ-7ա Հարց վասն յաղքատութիւնն, որ ասէ.
Երանի աղքատաց... – Զի՞նչ
է աղքատութիւնն: Պատասխանի. Չորս կերաիւ է...
10. 47ա Վասն փոշի թաւթափելոյ – Հարց. Վասն է՞ր ասէ. Թօթափեսջիք...
11. 47ա-8ա Վասն սոդօմայեցուցն – Հարց. Վասն է՞ր ասէ. Դուրին լիցի...
12. 48բ – Հարց. Ի՞նչ է միամտութիւնն յաղաւնոյն. Պատասխանի. Ասեմք...
13. 48բ – Հարց. Վասն է՞ր ասէ. Ոչ եկի արկանել զխաղաղութիւն...
14. 49աբ Վասն Իւղաբեր կանանցն – Հարց. Զի՞նչ է Մա[տ]թէոս, [որ] ասէ.
Կային...
15. 49բ-51ա – Հարց. Վասն է՞ր սերմն մի, եւ արդիւնքն չորս...
16. 56բ – Հարց. Վասն է՞ր ասէ. Թագաւորեաց մահ...
17. 75ա-6ա – Հարց. Զի՞նչ է միայմտութիւն յաղաւնոյն. Պատասխանի. Ասեն...
Հմմտ. 48բ:
18. 78ա-9ա Վասն Քրիստոսի գերեզմանին – Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ. Կռածոյ փորեալ...
19. 79ա-80բ Վասն Իւղաբերիցն – Հարց. Աւետարանն ընդ արշալուսն ասէ...
Գ. [Բանք զանազանք]
1. 18ա-21ա Քարոզ ի բանն սուրբ առաքելոյն Պողոսի, որ
ասէ. Զի ոչ եթէ որք լսօղք... – Այս
է Յոհանոյ առաքելոյն, որ ասէ...
2. 21բ-3ա Սրբոյ Յոհաննոյ աւետանարչի Մեկնութիւն.
Ասէ Մագտաղ[ին]ացոյն. Մի՛ մերձենար [յ]իս... – Յայս հայեցուցանէ եւ առ սայ ասացեալս...
3. 23բ-4ա [Տաղ Սարգսի Գեղամեցւոյ] – Ի թիվ հազար հարուր վաթսուն
/ Երկոյ (1713) աւել ի հետ ի նոյն... Ես տէր Սարգիս Գեղամեցի
/ Յոտա[նա]ւորքս գրեցի...
4. 24աբ [Կանոն Ծայրագոյն իշխանութիւն տալոյ
վարդապետացն] – Ընդերձուաց Ելից. Մովսէսի
ասաց. Պատասխանի յետ Մօսէս... Եւ ապայ Աւետարան Ղուկաս[ու]. Եւ կոչեալ երկոտասան:
Հմմտ. տպ. Գիրք Մեծ Մաշտոց կոչեցեալ. Կ. Պոլիս, 1807, էջ 294-334:
5. 25աբ [Քարոզ] աւրհնեալն, գավեալն եւ
փառաւորեալն Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս իւր յաւրհնեալ բերանովն կհրամայէ ասելով. Եկա՛[յ]ք
յամենայն... – Տեսէ՛ք
եղբարք, թէ Քրիստոս իւր յաւրհնեալ բերանովն...
6. 26աբ Քարոզ ի բանն ի սուրբ Աւետարանին,
որ ասէ` իւր յաւրհնեալ բերանովն. թէ. Պարտ է յամենայն ժամ... – Տեսէ՛ք, եղբա՛րք, թէ ինչ կասի Տէրն
մեր...
7. 27ա-8բ Քարոզ ի բանն սուրբ յԱւետարանին, որ
իւր յաւրհնեալ բերանովն կհրամ[այ]է ասելով, թէ. Պարտ է [յ]որժամ գայցես յաղօթս...
– Տեսէ՛ք, եղբա՛րք, թէ
ինչ կասի Տէրն մեր...
8. 33ա-4ա [Քարոզ] ի բանն սուրբ Աւետարանին,
որ ասէ խրատական քրիստոնէից. Եկա՛յք առ [յ]իս... – ԻՆչպէ՞ս իման[ամ]ք, որ ասաց. Եկայք...
9. 37բ Քարոզ ի բանն սուրբ Աւետարանին, որ
ասէ. [Յ]որժամ գայցես յաղօթս... – Ցուցանէ
ի ժամ յաղօթիցն...
10. 38ա-40ա Քարոզ ի բանն սուրբ յԱւետարանին, որ ասէ. Եկայք առ իս... – Վեց է բեռինք վաստակաւորք...
11. 40ա-2ա Քարոզ ի բանն սուրբ յԱւետարանին, որ ասէ. Ճարագ մարմնոյ
յակն է... (Ձմեռան ԿԶ.) – Երկրորդ
գլուխն` Ճրագ կոչի ողորմութիւնն, ըստ այնմ...
12. 42ա-6ա Նորին Քարոզ ի բանն սուրբ մարգարէին, որ ասէ. Լուացարուք, սրբացարուք... (Ձմեռան
ԿԹ.) – Զսրբութիւնն աղտեղութեանն
ոչ միայն ի կենդանի...
13. 46բ Քարոզ ի
բանն սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Ոչ է պէտք բիժի[շ]կ... – Սաղ
մարդին ինչ պետքայ հեքիմ...
14. 47ա [Քարոզ
Ողջունի] – /// (սկ. թերի)
ի յարգանդ կուսին, նոյնպէս այսմհետէ միաւորեալ է...
15. 51բ-5ա Քարոզ –
Հինգերրորդի միտքն բանիս
այն է, որ ասէ սուրբն Գիրիգոր Թաթեւացին...
16. 55բ-6ա Այս է Մեկնութիւնն
սրբոյն Գիրիգորի Թաթեւացոյ, որ ասէ. Աւգնեա՛յ ինձ Հոգիդ Սուրբ, Աստուած ճշմարիտ – Սրբազան առաքեալն Պողոս ասէ Կորնթացոց
Թո[ւ]ղթն...
17. 57ա [Վարք հարանց] – Ի
սմին աւուր յաղօթէր սուրբ հայրն Անտոն...
18. 57ա Այս է սրբոյն [Յ]ակովբայ առաքելոյն, որ ասաց ի գլխատմանն – Խնդրեաց ի Քրիստոսէ, թէ. Ով ոք...
19. 58բ Այս է պատմութիւն Պուդախին, որ
ասաց Շէխէրին, թէ
իւրայ Մուհամադն...
20. 59ա-60բ [Պատմութիւն ինչ] – Վկայաբանութեամբ
սրբոյն Պիլիպպոսի յառաքելոյն, որ վկայեաց...
21. 60բ-1ա Այս է պատմութիւն Այսրէն ճ[գ]նա[յւ]որին,
որ եղեւ ի Ըստամբօլ...
22. 61բ Այս է պատմութիւն մեծ իշխանին, որ ունէր
Դ. (4) սիրելի...
23. 62ա Այս է պատմութիւն մեղայ[ւ]որ կնոչն
[ի] Կեսարիայ...
24. 62բ-3ա Քարոզ ի սուրբ յառաքելոյն Յակովբայ, թէ. Սիրեսցո՛ւք զմիմիանս... – Տեսէ՛ք, եղբա՛րք, կասի. Սիրեսցուք...
25. 63աբ Քարոզ ի բանն սուրբ յԱւետարանին, որ իւր յաւրհնեալ բերանովն քհրամ[այ]է ասելով, թէ. Ճրագ մարմնոյ յակն
է... – Աստուած փրկէ, Տէրն ազատէ
26. 64ա Քարոզ ի բանն սուրբ մարգարէին, որ [ասէ], թէ. Լուացարո՛ւք... – Այսինքն` ինչո՞վ պիտի լուանանք զմեզ...
27. 64բ Քարոզ ի բանն սրբոյն Յոհանոյ, որ ասէ. Որ ի ծով այս յաշխարհի... –
Տեսէ՛ք, եղբա՛րք, յաշխարհս, որ կայ՝ մեղաց
ծով է...
28. 65ա-7ա [Ղուկասու Լօռեցւոյ, ձեռ. 503, 290բ-5բ] Քարոզ վասն յապաշխարութիւնն, որ ասէ ի սուրբ յԱւետարանն. Եղերո՛ւք
խորագետ... – [Նախ], գիտելի է, զի որպէս մարդս...
29. 67ա-8բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ (Ամառան ԺԸ.)] Քարոզ ի բանն իմաստնայսիրացն յԱրիստոտելի, որ ասէ. Գովելի են գեղեցիկն...
– Եւ զի ընդ Պղատոնի. Հոգին եռամասնեայ է...:
30. 69ա-72ա [Ղուկասու Լօռեցւոյ] Քարոզ ի բանն Յունանոյ, որ ասէ. Ահայ երեք
աւուրք... – Նինիւէ էր քաղաք մեծ յԱսորեստան...
31. 72բ (կարմրով) Այս է Յամուլ տղայի պատմութիւնն, որ եղեւ Հռ[ո]մանց երկիրն...
32. 73ա Այս է պատումութիւնն ըստուքիւ
Քրիստոս[ի] [գ]երեզմանինց...
33. 73բ-4բ Քարոզ վասն պահոց ի բանն, որ ասէ Յովելիայ <որ ասէ>. Սրբեցէք
զպահս... – Այս խորհու[ր]դս պահոց մեծ է...
34. 76ա-7բ Բանն սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Մի՛ երկի[ն]չիք... – Բազում է սորայ տեսութիւնն,
զոր ասեն վարդապետք...
Դ. 82ա-144ա [Մաշտոց ձեռնադրութեան]
1. 82ա-96բ Սահմանադրութիւն դաստիարակութեան նորածնելոց մանկանց, որք հրաւիրեալ
իցեն յաստիճան քահանայութեան. Խրատ հարկաւորք եւ պիտանիք արարեալ մեծ վարդապետին
Գրիգորի հռետորի – Արդ, ըստ կարգի ժամանակին
վարժել զմանկունս...
2. 96բ-8ա Խրատ ձեռնադրութեան – Ասի.
նախ նստի եպիսկոպոսն յաթոռ առաջի Սուրբ սեղանոյն...
3. 98ա-103բ Կանուն առաջին յաստիճանաց
մանկաց – Ետ այսորիկ մատիցէ յառաջ...
4. 104ա-10բ Սկիզբն աստիճանաց կղերիկոսաց... – Միայբան աղաջեսցուք յամենեքեան
զմարդասէրն...
5. 110բ-7բ Կանոն յորժամ սարկաւագ ձեռնադրեն – Զգենու եպիսկոպոսն եւ այլ քահանայք ըստ օրինին...
6. 117բ-34ա Կանօն ձեռնադրութ<ութ>եան քահանայի... – Զգենոյ եպիսկոպոսն ըստ օրինի ի սրբայտունն եկեղեցոյն...
7. 134բ-44ա Կանուն թագաւորք ձեռ[ն]ադրէլ
– Ետ զգենոյն զգագաւորական հանդրե[ր]ձն...
8. 144բ-50բ Այս է Աստուածած[ն]ին<ն> գովասա[ն]քն, գրեցինք – Աստուածածին կուս պատուական / Հօր Աստուծոյ խորհըրդարան... յայժմ եւ յաւիտեանս. ամէն:
Ե. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ,
ԺԹ. դ.
ա. 17բ Բանն, որ եղեւ առ Երեմիայ ի Տեառնէ... այդպէս եք ի ձեռս իմ, տունդ յԻսրայէլի:
բ. 57բ [Տաղ Սարգսի Գեղամեցւոյ] Հազար
հարուր վաթսուն թվին / Եօթ աւելի ի հետ
[ի նոյն] (այսքան. տե՛ս 23բ-4ա):
գ. 58ա Եւ թագաւորեաց Դաւիթ յամս Խ... որ է նման դժոխոց, որ խոր է տեղիքն:
դ. 58ա Պատմութիւնս է Յոյդիդայ, որ է կին Մանասէ[ի]...
ե. 81ա [Բանք յԱստուածաշունչ գրոց] – Զերգս եւ զքնարս: Եւ Սելլայ ծնաւ... Յօբալ նայ շինեաց:
զ. 97բ Պատմութիւն սրբոյն Տօբիթայ,
որ արար... զլուսն յաչաց նորայ եւ տեսանիցէ զնայ:
է. 97բ Այս է պատմութիւն Եզեկիայ թագաւորին... եւ գտին ընդ ա[ռա]ւօտն մեռեալ:
ը. 97բ Այս է Ես[ա]իայ մարգարէութիւնն, որ ասաց... եւ տաց զքեզ յիշխանս քո խաղաղութիւնն
արդարութեան:
թ. 99բ Բանս այս, որ եղեւ առ Սեդեկիայ... եւ ապայ աւերեցին զքաղաքն:
ժ. 99բ Աւետարանս Ղուկաս Դ. շապաթի...
կեցանել եւ էանց գնաց:
ժա. 99բ Աւետարանս Մա[տ]թէոս Զ. (6) շապաթի... օվ չար եւ վատ. ոչ որղորմեցայ տուրո:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
134ա
Գրեցաւ Ձեռնադրութեան գիրքս ի Գերմանիկ
քաղաքն, որ է Մարաշ անունն, ՌՃԾԷ. (1708) թվին, նոյեմբեր ամսոյ Զ. (6): Ես` մեղաւոր Սարգիս
յապեղայ գրեցի այս Ձեռնադրութիւնս ինձ համար, ցախագիր արի վասն շուտութեան
խաթերն համար, որ օրինակն իւրիշ մարդի
էր՝ չթողին մօտս կենալոյ: Այդ, պատճառիդ այդպէս գրեցի թվին ՌՃԾԷ.ին (1708), յշինեցի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին
խիստ շատ պարտկընա, վասն այն պատճառին
գնացի Հոռմանց տունն, թէ ժողովք անեմ,
բերէմ պարտքս տամ: Թվին ՌՃԾԳ.ին (1704)
Դալոյ Ղարդալայ կարմունճն յշինեցի Աստուծոյ զօրութեամբն:
150բ
Գրեցաւ գիրս ի մայրաքաղաքն Գերմանիկ, որ է Մարաշ ՌՃԾէ.ին (1708):
81բ
(Ծաղկողի) Նկարեցաւ պատկերս ձեռամբ Սողոմոն դպրի թվին ՌՃԾէ.ին (1708), ի դուռն
Սուրբ Կարապետին, ի Հրեշտակապետացն շաբթուն,
ի յուրբաթ աւուրն ի յետինքն:
46ա
Գրեցաւ սայ ի մայրաքաղաքն Ղարահասար, թվին
ՌՃԾԸ.ին (1709):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Կազմաստառ
Բ. (ԺԸ. դ.) Սարքիս, Մարքար, Ղազար:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 46բ (անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 24ա Համարն ՀԹ: 56բ Արարիչն,
վարդապետ: 58ա, <աա>արաչ: 104բգ (զանազան տառեր): 134ա արար: 150բ Արարիչն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 10 (151-160): ՊՐԱԿ՝ 1x10: ՆԻՒԹ՝
թուղթ լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,6x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (15,2x10,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21-28:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թերթերն ամրացուած
նոյն շրջանի մի այլ ձեռագրի մասունքների սոսնձումով, թերթերը խառնուած, կարդալ`
156բ-155ա, 152բ-159ա:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ].
Քաղուած
են Ժ. (151աբ /// հանգիստ սրբոյն Յովհաննու ասէ... որով երանութիւնքն տեսանի: Երրորդ
///), Թ. (152աբ /// կաթողիկոսն ոչ կարէ կաթողիկոս ձեռնադրել... մի՛ նստցի ի հայս
///, 159աբ /// Եւ թագաւոր մի ինքնակալ... թէ ոչ է պարտ միոյն ///), Ը. (160աբ
/// կարասցեն ընդունել զհոգով... յանդիմանութիւն խաչողացն, զի լուսաւորքն տես[եա]լ
///) հատորներից:
2. 153ա-8բ [Ընդդէմ կորուսեալ ազգին տաճկաց, որք կարապետ են Նոր հեթանոսք
հերձուածով Արիոսի եւ Կերինթոսի]
Տե՛ս ձեռ. 402, 258բ-80ա. ա. 154աբ (« //// եւ գոյացութիւն ծնօղին եւ ծնելոյն...») (սկ. թերի): բ. 154բ (միայն խորագիրը): գ. 157աբ («Չորրորդ ուրացումն է... գործէին, որպէս Մովսէս առաջի փա[րաւոնի» /// (շար. թափուած): դ-ժ/ չիք: ժա/156ա («/// (սկ. թերի) Եւ թէ ասեն զփոքունս...»: ժբ/156աբ, 155աբ: ժգ/155բ (միայն սկիզբը):
3. 154բ, 153աբ, 158աբ, 157ա [Արտաքոյ գրոց] Երրորդ գլուխն, որ ուրանան
զմարդեղութիւն Բանին – Առարկեն նախ սոսա, եթէ
Աստուած ոչ է մարմին եւ ոչ զօրութիւն... որ ասաց Աստուծոյ Որդի եմ, օրհնեալ է Աստուած:
Տե՛ս տպ. Բաբգէն եպս. Կիւլէսէրեան, Իսլամը հայ մատենագրութեան մէջ, Վիեննա, 1930, էջ 88-99:
2245
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Անդրիանուպօլիս (՞) |
ՌՃԼԸ. – 1689 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Եփրեմ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 284. չգրուած՝ 1բ-2բ, 244բ,
283բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԵx12 (Ա, Ժ 11, ԻԱ 6, ԻԵ 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x15,6: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (16,2x10,8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 35: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. Բ. աստառը՝ մասն պատառիկ պահպանակի.
լուսանցակողերը՝ նախշած կարմիր եւ սեւ թանաքով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 5ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, խաչ: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր, մարդագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Յովհաննու:
Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած երկու ամբողջական թերթերի ընդերկայնակի եզրահատումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (20,5x13), բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 12 (Ա), 9 (Բ), 21 (Գ-Դ): Կարդալ՝
Աբ, Բա, Աա, Բբ «[յաւուրն] յայն[միկ]... յարութիւն դատաստանաց /// (Ե. 9-29), Գբ,
Դա, Գա (Դդ-ն՝ փակցուած կազմին) «[/// Երթ լուա յաւազանին]... [եբաց զաչս քո պատասխանի
///»] (Թ. 7-26):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. պատառիկ պահպանակը
եւ ձեռագրի սկզբի ու վերջի թերթերը ցեցակեր, խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ՝ զանազան
բծեր եւ հետքեր: Կազմի կաշին փոքրիկ քերծուածքներով, եզրերը` մաշուած, մէջքը՝ ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-4բ Ցանկ եւ ցուցակ համառօտ եւ Ժողովածու Քարոզգրգիս այսորիկ – Ա. Նախ
եւ առաջին քարոզ ի բանն Սողովմոնի, որ ասէ... ԿԹ. Պատմութիւն նախահարցն Ադամայ
եւ որդւոց եւ թոռանց նորա:
Ա. [Քարոզգիրք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-96ա. 1/5ա-11բ: 2/11բ-7ա: 3/17բ-24բ: 4/42ա-7բ: 5/24բ-34բ: 6/52բ-6բ: 7/56բ-61ա: 8/61ա-6բ: 9/67ա-71ա: 10/71ա-3բ: 11/73բ-7ա: 12/77ա-81ա: 13/81ա-5ա: 14/85ա-9ա: 15/89ա-92բ:
Բ. [Արտաքոյ Քարոզգրքի Ղուկասու Լօռեցւոյ].
1. 34բ-6բ Քարոզ [ի] բան, որ ասէ. Դաւթայ թվել զժողովուրդն – Եւ զի նահապետքն
յերկար ապրէին...
2. 37ա-42ա Քարոզ ի բան Յունանու, որ ասէ. Ահայ երեք աւուրք... – Զի Նինուէ էր քաղաք մեծ յԱսորեստան...
3. 47բ-52բ Քարոզ վասն Երից մանկանցն, որ ասէ. Եւ նոքա երեքեանն... – Եւ զի յառաջ քան զգերութիւնն Բաբելացոց...
4. 101ա-7ա Քարոզ ի բան որ ասէ. Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկինս եւ զերկիր...
Եւ այս է խորհուրդ վեցօրեա արարչութեան – Ադրանիկ
օր միաշաբաթուս...
5. 163բ-71ա Քարոզ ի բանն Յոբայ նահատակին, որ ասէ. Աղօթք իմ սուրբ էին...
– Եւ նախ զայս պարտ է գիտել, թէ քան զամենայն
առաքինութիւնսն...
6. 171ա-3բ Քարոզ ի բան օրինացն, որ ասէ. Պատուեցէ՛ք զհայր ձեր... – Եւ պարտ է գիտել, զի Դ. (4) բան զաւակըն...
7. 179ա-86ա Քարոզ վասն ջրհեղեղին ի բանն աստուածախօս մարգարէին Մովսէսի,
որ ասէ. Նոյ էր ամաց... – Յորժամ սպան Կայէն
զԱբէլ...
8. 186բ-93բ Քարոզ վասն սողոմայեցոցն, որ ասէ. Աղաղակ սոդոմայեցոցն... – Յորժամ ել Նոյ ի տապանէն...
9. 193բ-5բ Քարոզ վասն աւուր կատարածի ի բան առաքելոյն Պողոսի, որ ասէ. Քանզի փող հարկանի... – Նախ, պարտ է գիտել զմահու օրն...
10. 196բ-200բ Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Յիշեա՛ զԱրարիչն... – Ասեն իմաստունքն, թէ. Դ. (4) բան առանց մեր կամացն...
11. 201ա-5ա Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Լաւ է կոյր աչօք... – Ասէ իմաստուն եւ Անյաղթ փիլիսոփայն Դաւիթ...
12. 205ա-11ա Քարոզ ի բան սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Մի՛ տայք զսրբութիւն...
– Առաջին սրբութիւնն անուանի Հաղորդութիւնն...
13. 216բ-24ա Քարոզ վասն մահու. ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Լաւ է զօր մահու...
– Պարտ է գիտել, զի հեթանոսք...
14. 224ա-8բ Քարոզ ի բան օրինացն Մովսէսի... – Եւ գիտելի է, զի այս բանս Աստուածադիր պատգամացն է...
15. 245ա-58բ Քարոզ վասն հպարտութեանն. ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Տէր ամբարտաւանից
հակառակ... – Եւ գիտելի է, զի Աստուած բնութեամբ
բարի է...
16. 258բ-64ա Քարոզ ի բանն իմաստասիրին Արիստօտելի, որ ասէ. Գովելի են գեղեցիկ[ք]ն...
– Եւ զի ըստ Պղատոնի հոգին եռամասնեայ է...
17. 264ա-5բ Վասն սեղան եւ գինի աւրհնելոյ. ի բանն Սաղմոսին, որ ասէ. Աստուած
մեր... – Հրամա[յ]են վարդապետք եկեղեցոյ, թէ.
Աստուածային...
18. 265բ-71ա Դարձեալ վասն սեղան աւրհնելոյ եւ գինի. ի բանն Մովսէսի աստուածախօս
մարգարէին, որ ասէ. Աւրհնութիւնն Տեառն... – Նախ, մշտնջենաւոր լերինք անուանին...
Գ. 129բ-37ա [Յովհաննիսի Երզնկացւոյ Խրատ հասարակաց քրիստոնէից]
Տե՛ս ձեռ. 228, 71ա-108բ. Նախադրութիւն/չիք: ա-գ/չիք: դ/128բ-9բ (միայն` Կանոնք սուրբ հայրապետացն – Եթէ ոք առնու կին ի մերձաւորէ իւրմէ...): ե/129բ-30բ: զ/130բ-1ա: է/131աբ: ը/131բ: թ/131բ-2բ: ժ/132բ-3ա: ժա/133ա-4ա: ժբ/134աբ: ժգ/134բ-5ա: ժդ/135ա: ժե/135ա: ժզ/135աբ: ժէ/135բ-6ա: ժը/չիք: ժթ/136ա:
Ունի հետեւեալ 3 կանոնները.
136աբ Սրբոյն Սահակայ վասն նուիրաց քահանայից
ի ժողովրդենէն – Խորհրդականք են նըւերքըն
ամենայն...: 136բ Սրբոյն Բարսեղի կանոնք – Եթէ ոք արգելցէ զպտուղըս քահանայից...:
136բ-7ա Այլ կանոնք – Զսուրբ մեռոնն մի՛
իշխեսցէ ոք ի պէտս...:
Դ.
[Բանք զանազանք]
1. 92բ-6բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ, Ձմեռան ՃԺԸ.] Քարոզ Մեծի Ե.շաբաթի (5), խորհուրդ
պատարագի ի բանն, որ ասէ. Հայեցաւ ի Աբել... – Խրատ ետուն նախնի ծնօղքն Ադամ
եւ Եւայ...
2. 96բ-101ա [Թուղթ ընդհանրական Ներսէսի կաթողիկոսի. ձեռ. 500, 4ա] Այս բանքս
Ներսէսի Կլայեցոյն է մինչեւ Արարչութեան Ե. (5) քարոզն, դարձեալ Քարոզ զգուշութիւն
քահանայից ի բանն, որ ասէ. Եթէ սիրիցէք զիս... – Դարձուսցուք այսուհետեւ զկարգ բանիս...
3. 107բ-12ա Քարոզ վասն Գալստեանն Քրիստոսի ի յաւրն Դատաստանի – Եւ վասն միւսանգամ գալըստեանն Քրիստոսի...
4. 112ա-3ա Նորին Քարոզ վասն հ[յ]ուրընկալութեան.
ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Օտար էի, եւ ժողովեցէք... – Եւ գիտելի է յօրինակաց, զի ի մէջ ամենայն կենդանեաց...
5. 113ա-4բ Վա՜յ ինձ Ռ. (1000) բերան. Ողբ – Եւ մեղաւոր հոգինքն զարհուրեալ
դողան...
6. 114բ-28ա Հայցումն վասն հրեշտակաց
– Զի՞նչ պատճառ է, որ հրեշտակ մեղանչեցին...
7. 128աբ Բայց եւ զայս գիտել արժան է, զի Դ. (4) իրք Տէրն յանձն էառ, վասն
հաստատելոյ զՅարութիւնն, զոր մեզ յետ մեր յարութեանն չէ խոստացեալ – Նախ որ հանդերձիւ երեւէր առաքելոցն...
8. 137ա-9ա Վասն, թէ քանի են հերձուածօղք յաշխարհս – Առաջին հերձուածողքն հեթանոսք...
9. 139բ Յատկութիւն խոստովանութեան – Նախ որ պարզ, առանց խարդախութեան...
10. 139բ-41ա Վասն խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան – Եւ արդ, քան զամենայն երախտիս...
11. 141ա-8բ [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ Յաղագս ամուսնացելոց. ձեռ. 654, 275բ] –
Գիտելի է, զի կանոն է այնոցիկ, որք սրբութեամբ...
Ունի
– 146բ Հարցումն է
– Զմարդոյ հոգին որպէս իմանալ...
–
146բ-8ա Կանոնք –
Արուագիտաց եւ անասնագիտաց...
–
148ա Խրատք վասն Մեռոնի
ծաղկանցն – Պալասանի փայտ ու հունտ...
–
148 Հարցումն աստիճանացն – Քանի՞ դաս ծառայութիւն կայ...
–
148աբ Յաղագս հրեշտակաց
թվոյն եւ դասուց բաժանմանցն – Բայց մեք վերջացեալքս ի թուոց...
–
148բ Եւ պարտ է գիտել
զփայտ Խաչին չորս փայտ է – Բունն՝ կիպարի, խոտորնակ
բազուկն՝ արմաւենի...
12. 148բ-58ա Երրորդ պատմութիւն Յովսէփ Գեղեցկին է եւ ողջախոհին – Այս Յակոբ երկոտասան որդիս ունէր...
13. 158ա-63բ Նախերգանք վարդապետաց – Երանելի
բնութիւն եւ աննախանձ բարերարութիւն...
14. 173բ-7ա Քարոզ վասն Յարութեան ի. բան մարգարէին Դաւթի. Այս օր է, զոր
արար Տէր... – Մարգարէն Դաւիթ նախատես հոգովն...
15. 177ա-8բ Վկայութիւնք Աստուածաշունչ գրոց, որ ցուցանէ, թէ Քրիստոս Աստուած
է ճշմարիտ եւ Որդի Աստուծոյ, որ էջ յաշխարհս – Մարգարէն Դաւիթ ասէ. Յառաջ քան զարեւ է...
16. 178բ-9ա Յաղագս Սուրբ Աստուածածնին, աւրինակաւոր բանիւք – Վարդապետք եկեղեցւոյ ասեն, թէ. է ակն մի, որոյ
կոչի Ագաթէոս...
Ունի՝ 179ա – Շարժումն ըստ իմաստասիրացն բաժանի ի չորս...
17. 195բ-6բ Քարոզ ի բան մարգարէին Դաւթա, որ ասէ. Եդից զարտասուս իմ... –
Զոր օրինակ զերկիր սերմանեալ...
18. 196բ Վասն Յարութեանն Քրիստոսի խորհրդոյ, զոր ասէ մարգարէն Դաւիթ.
Այս օր է, զոր արար... – Այսօր կատարեսցուք
զամենայն ասացեալսն...
19. 211ա-6բ Քարոզ ի բան աւետարանչին Յոհանու, որ ասէ. Ամենայն մարդ... –
Եւ զայն հրամայէ, թէ. Ամենայն մարդ...
20. 229ա-31ա Քարոզ վասն խոստովանութեան. ի բանն,
որ ասէ. Ապայ թէ խոստովանիմք...
– Վարդապետք եկեղոցոյ ասեն, թէ. Խոստովանութիւնն...
21. 231ա-3ա Դարձեալ Քարոզ ի բանն Յոբայ. Պատեցին
զիս տիգօք... – Ով աստվածային
եւ սրբազան կատարողութիւն...
22. 233ա-4ա Վասն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի
գնալն յԵգիպտոս, որ ինչ սքանչելիք եղեւ
– Քանզի յորժամ Հերովդէս կամեցաւ սպանանել...
23. 234ա-5ա Ներսէսի Կլայեցոյ ասացեալ Յաղագս
մարդեղութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ Համառօտաբար... – Հաւատամք եւ ներգործութեանն նմանպէս...
24. 235ա-8բ Հարցմունք սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին
եւ պատմութիւն հրեշտակապետին Միքայէլի վասն հոգոց մարդկան – Սուրբն Գրիգոր Լուսա[ւ]որիչն Հայոց Խ.
(40)...
25. 238բ-41ա Վարդապետութիւնէն սրբոյն Գրիգորի
եւ Բարսղի ասացեալ – Բարսեղ
ասէ. Յորժամ ոչ էր երկինք...
26. 241ա-4ա Մարերի Դ. (4) եւ մայիսի ԺԱ. (11)
Յիշատակ է սրբոյն Թէոդորոսի – Յայսմ
աւուր սրբոյն Թէոդորոսի...
Հմմտ. տպ. Յայսմաւուրք, Կ. Պոլիս, 1834, էջ 211-2:
27. 244ա [Ի պատմութենէ Կիրակոսի Գանձակեցւոյ.
գլ. ԽԹ.] Վասն դիւին, որ ի կերպարանս կնոջ լեալ խառնակէր ընդ այր մի՛ – Պատմեաց ինձ Կիրակոսի վարդապետիս...
28. 271ա-2ա Ազգահամար սկսեալ յԱդամայ մինչեւ
ի Քրիստոս – Ադամ ՋԼ.
(930) ամ...
29. 272աբ Յաղագս կշռոց – Տաղանդն, կշռոյ անուն կոչի...
30. 272բ-5ա Քարոզ վասն գովութեան սիրոյն. ի բանն
Պօղոսի. Մեծ քան զսոսա... – Վարդապետք
ասեն. Թէպէտ բազում պարգեւօք...
31. 275բ-8ա Անանիայի [Սանահնեցւոյ ձեռ. 567,
55ա-6բ] Հայոց վարդապետի. սակս անխտիր հաղորդելոյն յունաց – Արդ, եթէ զմահն մարդոյ համարիք...
32. 278ա-9ա Նախադրութիւնք խրատականք. յաղագս Հաւատով
խոստովանիմք աղօթիցն, զոր արարեալ է Տեառն Ներսէսի եղբօր Գրիգորիսի Հայոց վերադիտողի
– Աղօթք հասարակաց քրիստոնէից...
33. 279ա-81բ Պատմութիւն նախահարցն Ադամայ եւ որդւոց
եւ թոռանց նորա – Եւ յետ
ելանելոյն Ադամայ ի դրախտէն... ի փառս Քրիստոսի յուսոյն մերոյ:
Ե. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԸ. դ.
1. 282բ [Հանելուկք]
ա. [Ներսիսի Շնորհալւոյ] Է կենդանի չորս ոտենի / Որ Դ. (4)
գրօվ կու անուանի / Ոչ հայրն, ոչ մայրն կու նմանի / Ոչ յԱստուծոյ կու ստեղծանի: բ. – Փոքր աման
լի է ջրով / Կու անուանի Դ. (4) գրօվ / Խորագոյն է քան զծով / Ճոթն այր` իբրեւ զբօվ...
2. 284ա [Ժամանակագրութիւն] Թվին ՌՃՀԳ. (1724) օսմանլուն Էրեւան առաւ...
Թվին
ՌՄԸ. (1759) նոյեմբերի ԺԳ. (13) մեծ շարժ եկաւ Նախաչվան երկիր[ն]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
11բ
Եւս առաւել զանարժան գծօղ գրիս:
34բ
Որոյ փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս եւ զամենայն հաւատացեալս անուան իւրոյ, եւս առաւել զստացօղ
գրոյս` Եփրեմ
վարդապետն եւ զգծող սորին, եւ Հայր մեղա մի ասողին. ամէն (նման` 36բ, 56բ, 112ա):
47բ
Յորոյ փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած զամենայն հաւատացեալս յայսպիսի մեղաց, եւս առաւել զստացողս
(նման` 52բ, 71ա, 77ա եւ այլուր):
96բ
Քրիստոս Աստուա՛ծ փրկիչ մեր, ազատեա՛ ի յայնմ աւուր ահեղ ատենին զգծօղ եւ զստացօղ սորայ:
158ա
Որ ողորմի Քրիստոս Աստուած ըստացողի գրոյս` զԵփրեմ վարդապետն եւ իւր ծնօղսն. ամէն:
241ա
Որ եւ զրաւ եղեւ բանիս / Քարտուղ կոչի այսըմ գրիս / Զյիշատակ եդեալ վարդապետիս / Քաչ րաբունի
տեառն Եփրեմիս / Եմ առաջնորդ Անդրիպօլիս / Ով հանդիպի այսմ տառիս / Զմեզ յիշեսջի
եւ զգծօղ սորիս / Էր ի թվական Հայոց մեծիս / Սայ աւարտեցաւ ԸՄԻՅՈԺ
(8+200+20+300+600+10=1138+ 551=1689) տարիս:
281բ
Զայս ճառս, որ գրեցաք վասն օրինակի, է մարտի ամսոյ ի ԺԴ. (14):
282ա
Փա՜ռք Ամենասուրբ Երրորդութեան եւ մի աստուածութեան, Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ,
այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Եւ արդ, ի թուականութեանս մերում հայկազեան
սեռի ՌՃԼԸ. (1689) ամի ես` նուաստս ամենից Եփրեմ վարդապետս, որ եմ յաշակերտ Սուրբ Էջմիածնայ
սրբազան հայրապետին տեառն Յակովբայ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին, վերափոխեցելոյն
առ Քրիստոս, իսկ այժմուս, որ եմ շնորհօքն Քրիստոսի վերատեսուչ մայրաքաղաքիս Անդրիանուպօլսոյ,
զոր եւ կարի աշխատանօք ըստացա՛ զայս Ժողովածու քարոզգիրքս, առ ի վայելումն անձինս
եւ յիշատակ հոգւոյս իմոյ: Յաղագս որոյ խնդրեմ ի հարցդ սրբազանից եւ յեղբարդ մաքրագունից, զի յորում
աւուր եւ ժամու որք պատահիք զայս Ժողովածու քարոզգրքիս ի տեսութեամբ կամ ընթեռնելով եւ կամ գաղափարելով,
յիշեսջիք զիս` Եփրեմ վարդապետս, միով Հայր մեղայիւ: Նաեւ
ծնօղսն
իմ եւ առհասարակ յազգատոհմն իմ, եւ հոգեւոր երկամբք ծնեալ զուսուցիչսն իմ` զկենդանիսն
եւ զննջեցեալսն. եւ որ առատն է ի տուրս բարեաց՝ Քրիստոս Աստուած մեր, ձեզ` յիշողացդ
եւ մեզ` յիշելոցս ողորմեսցի ի միւսանգամ գալստեանն իւրոյ, եւ արժանիս արասցէ զիւր
երանաւէտ բարբառոյն, որ ասէ արդարոցն. Եկա՛յք աւրհնեալք Հօր իմոյ, ժառանգեցէ՛ք զանսպառ
յարքայութիւնն երկնից, որ է աւրհնեալ անզրաւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Հայր մեր,
որ յերկինս: Ձեռքըս երթայ ի հող դառնայ / Գիրըս գըրեալ անջինջ
մընայ / Ով որ ասէ Տէր ողորմեայ / Տէրն ողորմի ինձ եւ նորայ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 282բ Թվին ՌՄԸ.ին (1759) Դաւիթ աստիճան առաւ Աստուծով ի տէր Մարկոս աստուածայբան վարդապետն
եւ առաջնորդ Սուրբ աթոռուն Խոտայտուն Սուրբ Նշանին
դուռն. ամէն:
2. 283ա (Գլխիվայր) Թուին ՌՄԿԳ.ին (1814) յո[ւ]նիս մուտին
Աստուած փրկեցէ Ենովք, մահ անկաւ չինք լսաց, լուսնի ԻԶ.ին
(26) գնացինք Յունիսի Դ.ին (4) Խաչերըն բերինք, ծա[ռա]յ եմ Սուրբ Քեղարդին, Ը.
(8) օր պահ[ե]ցինք Աստուծով, փրկեց. ամէն: Որ ես` տիրացու մեղայ[ւ]որ ան[ար]ժան
Ս[ա]հակն
երկու աճուկումըս
հանցի լու/// (մի քանի տառ ցեցակեր), զի տե[ս]էլ ԻԵ. (25) օր մնացի:
3.
4բ (ԺԹ. դ.) Ի վայելս` տիրացու Գէորգին յԱշտարակեցւոյ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 4բ Քրիստոսի ծառայ տիրացու Գէորգ 1247
(1798): 167ա Քրիստոսի ծառայ Աբրահամ (՞) վարդապետ Ռ///5 (մնացեալը` անընթեռնելի):
167բ Քրիստոսի ծառայ Փանոս:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Կազմաստառ Ա. (Պատառիկ պահպանակ
Աա) գկ: Բա
լիտր քաշն 3 լիտր ցորեն/// (մի տառ ցեցակեր) լիտր ոսպ, շատ: Բբ (զանազան տառեր):
1ա Այս է, ես Տէր ի հոգէ[ւ]որ (զանազան տառեր): 46ա (ջնջուած երեք բառ): 144ա Մարմնաւոր
ծնօղացն տուին ես եմ եւ վասն հուգեւորին չորս: Էս գիրս: 148բ Հաց եւ տար եղբարց քոց ի դաշտին
եւ ունէր: 281բ Թվին ես` ընդ Աստուած Պա: 282ա Թվին ՌՃ. (1100): Ջիվան: 283ա
Ձեռքըս
երթայ ի հող դառնա / Գիրս գրեալ անջինջ մսնայ / Ով որ ասէ Տէր ողորմեայ, / Տէրն ողորմի ինձ եւ նորա.
ամէն: Մեծի եւ հոգէ[ւ]որի հօրդ իմոյ տեառնդ, որ աստուածաբան վարդապետիդ եւ
ծայրագոյն եպիսկոպոսիտ, որոյ զգարշապար մեծի տերութեանդ որդիական խոնարհութեամբ
համբուրեմ (նոյնը` 284բ): 284բ Առատաշնորհ երանեալ երիցս: Աղերսանօք մօր քո ծնողին
եւ Յոհանու Կարապետին, Ստեփանոսին մեծ վկային եւ Գրիգորի
Լուսաւորչին: Պաղատանօք
Աստուածածնին / Եւ Յոհանու Կարապետին, / Տէր Յիսուս Քրիստոս բաց զկապեալ
բերան իմ. Որ սուրբ բանիտ տեղեակ լինիմ / Եւ կողկողիմ առ Սուրբ Հոգին / Եւ զիս լցոյ
շնորհիւ քոյին (կրկն.): Պատառիկ պահպանակ Գա այս է: Գբ Թեւ ԿԳ. յու[ն]իս մուտին
ելաւ մահ նոր /// (մի տառ ցեցակեր) լուսնի ԻԶ. (26) Խաչերըն բերեք, յունիս Դ.ին
(4):
2246
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Երուսաղէմ |
ՌՃԽԱ-ՌՃԽԲ. – 1692-1693 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ` Պօղոս Մնաշէնցի:
ԹԵՐԹ` 273. չգրուած` 1ա-2բ, 273ա:
ՊՐԱԿ` 1x3+Ա-ԻԲx12+ 1x1 (ԻԲ 6): ՆԻՒԹ` թուղթ,
լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,5x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(16-16,5x11,5-2): ԳԻՐ` նոտրգիր (255ա-71ա՝ բոլորգիր): ԿԱԶՄ` սեւ կաշի, դռնակով, միջուկը
տախտակ, աստառը կապոյտ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (սկզբից) (փակցուած կազմաստառին):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` 1 թռչնագիր (ուրուագիծ) 5ա:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թերթերը խունացած,
գրադաշտը գունափոխուած. ցեցակեր, կան խոնաւութեան, բորբոսի հետքեր, լուսանցային
մասերին թանաք թափուած, Ա. պրակը կրկնւում է (Ա 11+Ա 12): 146բ` (որոշ հատուած գլխիվայր
գրուած): 208-ը` կտրող գործիքով հատած: Կազմի կաշին, մէջքը եւ աստառը` ցեցակեր, եզրերը
մաշուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
5աբ Ցանկ Քարոզգրքիս – Ա. Յաղագս Աւագ ուրբաթին ի բանն, որ ասէ... ԼԷ. Յաղագս
վերջի Քարոզն, որ ասէ Տէրն. Օ՜ն արիք:
Ա. [Մաղթանք]
1. 3ա-4բ
3ա
Քրիստոսի տնօրինականացն
ի խորհուրդ Նազարեթի – Զքո վայր իջմանդ վայր
վեր առեալ...: 3ա Վասն Ծննդեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի – Զքո Ծննդեան վայր վեր առեալ...: 3ա Վասն
մսրին – Ի մսուրն յանբանից բազմեցար...: 3ա
Վասն Յորդանանու – Զքո տնօրէնութեան վայր
վեր առեալ...: 3աբ Վասն փորձութեանն – Զքո
վայր ան[ա]պատին վեր առեալ առ քեզ...: 3բ Ի Թաբօրական լեառն – Զքո երեւմանդ
վայր վեր առեալ...: 3բ Վասն այլակերպութեանն – Զպայծառակերպութեան նախ ընդառաջեսցուք...: 3բ Վասն քարընկէցն –
Զքո տագնապելոյդ վայր վեր առեալ...: 3բ Վասն
Գողգոթային – Զքոյ չարչարանացդ զվայր վեր
առեալ առ քեզ...: 4ա Վասն Սուրբ գերեզմանին Տեառն – Զքո Գերեզմանդ աստուածընկալ...: 4ա Վասն վիմին – Զվէմն կնքեալ հրէիցն...: 4ա Վասն Յարութեան
– ԶՅարութիւն Քրիստոսի տեսանելով...: 4աբ
Համբարձ[մ]ան Զքո Համբարձմանդ զվայր
վեր առեալ...: 4բ Վասն իջման Հոգւոյն Սրբոյ Զքո վայր իջմանդ վայր վեր առեալ: 4բ Վասն Թլպատութեանն Քրիստոսի Որ բնութեամբ աներեւոյթ գոլով...
2. 272աբ – Ի սուրբ եւ փառաւորեալ աստուածազարդ եւ մեծապայծառ...
ժողովեց զցրուեալ /// (շար. թափուած):
Բ. 6ա-7ա [Պատմութիւն իմն՝ յաղագս Մարիամայ
Մագդաղենացւոյ] – Ի ժամանակին
Պետրոսի առաքելոյն Մարիամ Մագդաղենացին...
Գ. 15ա-61բ [Ի Հարանց վարուց]
1. 15ա-7ա Խրատք գեղեցկայարմարք սուրբ եւ երանելի
հարցն մերոց կրօնաւորաց: Յաղագս կատարեալ առաքինութեանց. գլուխ երկրորդ – Եհարց ցհայրն Անտոնիոս եւ ասէ.
Զի՞նչ պահեցից...
ա. 17ա-8բ Յայլուստ խրատք ոգէշահք – Պահեա՛ զսիրտ քո եւ զաչս, որ ոչ տեսցեն...
2. 18բ-20բ Յաղագս հանդարտութեան – Նստէր երբ[եմ]ն հայրն Անտոնիոս յանապատին...
3. 20բ-4բ Յաղագս զղջութեան – Ասաց հայրն Անտոնիէ. Առաջի
աչաց կալցես...
4. 24բ-6ա Վասն պահոց – Հիվանդացաւ երբեմն մի ոմն ի ծերոցն...
5. 26ա-30ա Վասն պոռնկութեան – Ասաց հայրն Անտոնիոս. Եթէ
ունին մարմինք...
6. 30ա-2բ Վասն անընչութեան – Հրաժարեալ ոմն յաշխարհէ եղբայր...
7. 32բ-9բ Վասն համբերութեան – Գնացին երբեմն եղբարք առ հայրն Անտոնիոս...
8. 39բ-41ա Գլուխ Թ.երորդ (9), Վասն ոչ է պարտ
առնել ի ցոյցս մարդկան – Լուաւ
հայրն Անտոնիոս, վասն մանուկ կրօնաւորի...
9. 41ա-2բ Գլուխ Ժ. Վասն ոչ դատելոյ զեղբայրն
– Պատահեաց երբեմն փորձութիւն
եղբօր ումեմն...
10. 42բ-3բ Գլուխ ԺԱ. Վասն աստուածային [դատաստանաց]
– Էր ոմն յանապատական
այր որսորդ...
11. 43բ-4ա Գլուխ երկոտասաներորդ. Վասն սգաստ լինելոյ
– Ասաց հայրն Անտոնիոս, եթէ.
Տեսի ես կրօնաւորք...
12. 44աբ Գլուխ երեքտասաներորդ. Վասն յամենայն
ժամ աղօթելոյ – Եղբայր
ոմն եհարց ցհայրն Անտոն եւ ասէ. Զինչ է բանն Ղեւտացոցն...
13. 44բ-8ա Գլուխ չորեքտասաներորդ. Վասն օտարասիրութեան
– Ասաց հայրն Ապոլոն Վասն ընդունելութեան
զեղբարսն...
14. 48ա-51բ Գլուխ Ժ. եւ Ե. (15) վասն հնազանդութեան
– Ասաց հայրն Անտոն, եթէ. Հնազանդութիւն եւ պահք...
15. 51բ-2բ Գլուխ ԺԶ. Վասն խոնարհութեան – Հայեցաւ երբեմն հայրն Անտոնիոս ի դատաստանս...
16. 52բ Գլուխ ԺԷ. Վասն անյիշաչարութեան – Ասաց հայրն Անտոնիոս. Յորժամ
ոք ծածկեսցէ զյանցանս...
17. 52բ-3ա Գլուխ ԺԸ. Վասն սիրելւոյ զԱստուած
եւ զընկերն – Ասաց հայրն
Անտոնիոս. Ես
ոչ երկնչիմ յԱստուծոյ...
18. 53բ-8բ Գլուխ ԺԹ. Վասն հոգետես հարցն եւ աստուածաստ
մտաց նոցա... – Անտոնիոսի հօրն
յայտնեցաւ...
19. 58բ-9բ Վասն սքանչելագործ հարցն. Գլուխ Ի.
– Ասէին վասն հօրն Ամոնայի. Եթէ
գնայր յանապատին...
20. 59բ-61ա Գլուխ ԻԱ. Վասն քաղաքավարութեան սուրբ
հարցն – Աղօթէր երբեմն
հայրն Անտոնիոս ի խցի իւրում...
21. 61աբ [Արտաքոյ Վարք սրբոցի] Վասն, որք զդրախտին
զլեառն գտին – Ի ժամանակս
տեառն Ներսէսի Կլա[յ]եցւոյ – Հայոց լուսաւոր վարդապետին...
Եւ զայս գրեաց սուրբն Ներսէս ի մէջ Մեկնութեան Արարածոց եւ քարոզէր
ամենեցուն:
Դ. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Ա-Բ/չիք: Գ/117բ-23բ: Դ/չիք: Ե/123բ-30բ: Զ-Ը/չիք: Թ/131ա-5ա: Ժ-ԺԲ/չիք: ԺԳ/135ա-43բ: ԺԴ-ԻԳ/չիք: ԻԴ/144ա-53ա: ԻԵ/153ա-60ա: ԻԶ/չիք: ԻԷ/7ա-14բ: ԻԸ-ԿԸ/չիք: ԿԹ/167ա-73ա: Հ-ՀԳ/չիք: ՀԴ/173ա-5ա: ՀԵ-ՀԷ/չիք: ՀԸ/196բ-203ա: ՀԹ-Ձ/չիք: ՁԱ/235բ-40ա: ՁԲ-ՁԴ/չիք: ՁԵ/175ա-81ա: ՁԶ-ՁԷ/չիք: ՁԸ/181ա-90ա: ՁԹ-Ղ/չիք: ՂԱ/190բ-6ա: ՂԲ-ՂԳ/չիք: ՂԴ/203բ-7ա: ՂԵ/207բ-12բ: ՂԶ-ՃԲ/չիք: ՃԳ/212բ-5բ (215բ Գրչից` «Ներեցէ՛ք զիմ սխալանացս»): ՃԴ/չիք: ՃԵ/215բ-22բ: ՃԶ-ՃԻԱ/չիք: ՃԻԲ/222բ-9ա: ՃԻԳ-ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/229ա-31բ: ՃԻԷ-ՃԻԸ/չիք: ՃԻԹ/62ա-9ա: ՃԼ-ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/113բ-7բ: ՃԼԴ/69ա-74բ: ՃԼԵ-ՃԽԱ/չիք: ՃԽԲ/80ա-5ա (85ա «ԶՅակոբ վարդապետ Ղրիմ[ե]ցի արարող բանիցիս` յիշեցէ՛ք առ Տէր ի միտս բարիս»): ՃԽԳ-ՃԽԸ/չիք: ՃԽԹ/85ա-9բ: ՃԾ-ՃԾԷ/չիք: ՃԾԸ/89բ-96ա (95բ Գրչից` Քարոզ Հոգ[ւ]ոյն Գալեստեան վերջացաւ): ՃԾԹ-ՃԿԱ/չիք:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան, տպ. 1741. Միայն` ՃԺԲ/240բ-6ա: ՃԻԷ/96ա-104բ: ՃԼ/104բ-13բ: ՃԽԸ/160ա-4բ: ՃԽԹ/163բ-7ա (163բ-4ա Գրչից` «Վասն սիրոյն Քրիստոսի |164ա| յիշեա՛ զանկեալս, ով աչաց լոյս»):
3. [Քարոզք Արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 74բ-80ա Քարոզ վասն Յարութեան ի բանն Սաղմոսին,
որ ասէ. Այս օր է, զոր արար Տէր... – Մարգարէս
նախատես Հոգւովն...
79բ-80ա Ստ. լս., գրչից. «Թողութիւն արարէ՛ք, օրինակն առանց կարմիր գրի էր: Իսկ դու էութիւնն իմացի՛ր եւ ուրախացի՛ր»:
բ. 232ա-4բ Յաղագս արտասու[ա]ց – Զոր օրինակ զերկիր սերմանեալ...
գ. 234բ-5բ Քարոզ վասն հրեշտակապետացն ի բանն,
որ ասէ. Տեսլեանն. Եղեւ պատերազմ... – Բարի
է Աստուած ի բարերար կամաց նորա...
Ե. 246ա-51ա Երանելոյ Յոհաննու Ոսկիբերանին ասացեալ
[Ղուկասու] յԱւետարանի Մեկնութենէ. Այր մի իջանէր... – Այրն` Ադամ, վասն կատարեալ հասակին...
Զ. 251բ-4բ Հանգիստ սրբոյ առաքելոյն Յօհաննու Աւետարանչին – Էր ընդ եղբարս երանելին Յօհաննէս...
Է. 255ա-71ա [Քարոզք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-295բ. 1/255ա-62ա: 2/262ա-71ա: 3-15/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4բ
Ստացօղ գրոյս երեսս անկեալ աղաչեմ եւ մեծաւ պաղատանօք աղերսեմ զիմ սղալանացս թողութիւն
անէք վասն սիրոյն Քրիստոսի: Դարձեալք այլ եւ կողկողակին հայցեմ եւ
խնդրեմ առ սրբութիւնդ ձեր, անպիտանս եւ հողս ոտից ձեր, յիշեցէ՛ք ի Տէր մեր Յիսուս
Քրիստոս, եւ դուք յիշեալք լիջիք յաւուրն մեծի. ամէն:
7ա
Տէր իմ Յիսուս Քրիստոս Աստուա՛ծ, բարեխօսութեամբ սուրբ Աստուածածնին` մօր քո եւ սուրբ
կոյսի
Մարիամու, նաեւ աղօթիւք Մագդաղենացւոյն` ողորմեա՛յ ամենայն հաւատացելոց, յաւէտ զստացող
գրգիս`
տէր Պօղոսին
եւ զիւր ծնօղացն, այլ եւ ամենայն ընդանեաց նորին. ամէն:
14բ
Գրեցաւ ի Սուրբ քաղաքն յԵրուսաղէմ Ժողովածի գիրքս անպիտան
եւ ձեր ոտից հող եւ մոխիր սուտանուն կրօնաւոր եւ տառապեալ Պօղոս եւ անարժան
քահանայ, վասն որոյ զերեսս անկեալ աղաչեմ եւ պաղատիմ առ ընթերձօղքդ՝ ներել
եւ թողութիւն շնորհել զիմ սըղալանացն վասն սիրոյն Քրիստոսի, դարձեալք այլ եւ խնդրեմ
ի ձենջ, երբ որ ընթերցուք զվերոյգրեալ սեւերեսն յիշեցէ՛ք եւ դուք յիշեալք լիջիք ի Քրիստոս
Յիսուս ի Տէր մեր. ամէն:
61բ
Յիշատակ է գիրքս Ժողովածու Պօղոս աբեղայի եւ անպիտան կրօնաւորի, որ
է յերկրէն Սիւնեաց, ի գաւառէն Մեղրու, եւ գեղջէն Մնաշինու, իսկ
ով ոք ընթեռնուցու՝ զմի ողորմեա՛յ ասիցէ զվերոյգրեալ սեւերեսին, զի եւ Տէր Քրիստոս
ողորմես[ց]է զիւրն յաւուրն Մեծի. թվին ՌՃԽԱ. (1692):
143բ
Վա՜յ, վա՜յ անկելոյս՝ սուտ անուան գրգիս գրողիս, ամենքդ ասացէ՛ք բերան մի ողորմիս:
251ա
Տէր Աստուա՛ծ զքո աւրհնեալ եւ փառաւորեալ Խաչին եւ Յարութեանն շնորհօքն եւ բարեխօսութեամբն
սուրբ Աստուածածնին, ամենայն քրիստոնէից, ողորմեա՛յ յաւէտ սեւերես գծօղ սորին. ամէն:
254բ
Արդ, զերեսս ի գետին եդեալ աղաչեմ զամենեսեանդ, որք հանդիպիք Ժողովածու մատենւոյս,
յիշեսջիք զանպիտան եւ սեւերես՝ ձեր ոտից հող եւ մոխիր Պօղոս անարժան
աբեղայէ, որ է յերկրէն Սիւնեաց եւ ի գաւառէն Մեղրու, իսկ գեղջէն Մնաշինու: Եւ
դուք` սիրելիք եւ պանծալիք, յիշեալ լիջիք ի Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս, ամէն. աստ եւ
ի հանդերձելումն: Դարձեալք թողութիւն արարէ՛ք սղալութիւն գրգիս, քանզի զի կար մեր այս
էր, գրեցաւ ի Սուրբ քաղաքն յԵրուսաղէմ եւ
ի դրանն Սրբոյ Առաքելոյն Յակովբայ, թվին ՌՃԽ. եւ Բ. (1693):
262ա
Որ ող[ո]րմի ստացողի գրոցիս գրողաց, կարդացողաց եւ լսողաց եւ որք զողորմիս ասեն.
ամէն:
271աբ
Փառք ամենայսուրբ
Երրորդութեանն` Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, որ պարգեւատու է եւ առատ ողորմութեամբ,
ով ոք սուրբ սրտիւ խնդրէ` առնու: Իսկ զայս է խնդիրքս առ հոգեւոր հարցդ եւ եղբարցդ,
որ միշտ եւ հանապազ խնդրեցէ՛ք եւ հայցեցէ՛ք ի բարերար Տեառնէն մերմէ Յիսուսէ Քրիստոսէ
բարեխօսութեամբ մօր իւրոյ եւ սուրբ կուսի եւ այլ ամենայն սրբոցն տացէ ամենայն
հաւատացեալ քրիստոնէից զարքայութիւն: Դարձեալ նոցունց ողորմութեամբ եւս տացէ գրգիս ընթերցօղ[ա]ցդ առատ
ողորմութիւն եւ զարքայութիւն, այլ եւս աղաչեմ եւ պաղատիմ առ ի սրբութիւն ձեր, որ առ
միածին Որդին խնդրէք, թերեւս տացէ անարժանիս ողորմութիւն. ամէն: |271բ| Դարձեալք
նա եւս
աղաչեմ եւ լալագին ձայնիւ հայցեմ եւ զիմ հոգեւոր եւ մարմնաւոր ծնօղքն յիշեցէ՛ք ի
Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս եւ զիւր բարերարութիւնն: Իսկ արդ, եւ դուք հանդերձ մարմնաւոր
եւ հոգեւոր ծնօղօք լիշեալ լինիջիք ի Տեառնէ մերմէ Յիսուսէ Քրիստոսէ: Դարձեալք այլ
նա եւս
խնդրեմ ի ձենջ զիմ մարմնաւոր եւ հոգեւոր եղբարքն եւ հարազատ քվերքն եւ ընդանիքն եւ սիրելի
բարեկամքն եւ ողորմութիւն եւ զյիշատակ տուօղքն յիշեսցէ՛ք ի Տէր Աստուած մեր: Այլեւ եւս դուք եւ զձեր
հանդերձ մարմնաւոր եւ հոգեւոր եղբարբք եւ հարազատ քերբք եւ սիրելովք եւ ընդանովք եւ բարեկամովք
յիշեալ լինեսջիք ի Տէր Աստուածն ամենայնի, որ ասասցէ. Եկայք օրհնեալք... ամէն:
Հայր մեր, որ յերկինս:
Գրեցաւ ի Սուրբ եւ աստուածակոխ յԵրուսաղէմ քաղաքն
եւ ի դրանն Սրբոյն Յակովբայ, թվին Հայոց ՌՃԽ. եւ Բ. (1693), մայիս Է. (7), եւ
զառաջնորդութիւն Սուրբ աթոռիս [Յ]ովաննէս
եւ Մինաս իմաստունք եւ քաջք հայրապետացն,
եւ զՍուրբ Էջմիածնա[յ] կաթողիկոսութիւնն
Նահա[յ]պետ կաթողիկոսն Ուրհայեցւոյ, Տէր Աստուած իւրն օգնական եւ պահապան լինի. ամէն: Եւ Քրիստոսի մարդասիրին
փառք յաւիտեանս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
2247
ՂՈՒԿԱՍ ԼՕՌԵՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Ասպահան |
ՌՁԹ. – 1640 |
ԳՐԻՉ` Աստուածատուր երէց: ՍՏԱՑՈՂ`
Լէլի:
ԹԵՐԹ` 200: ՊՐԱԿ` Ա-ԺԷx12 (Ա, ԺԷ
11, Դ 10): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,2x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
միասիւն (13,2-14,3x8,3-9,5): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 19: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի` դռնակով, միջուկը` տախտակ, աստառը` կարմիր մետաքս. լուսանցակողերը եւ մէջքին
առընթեր մասերը` նախշազարդ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 1ա: Լուսանցազարդ` բուսական, թռչնային: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ, շագանակագոյն, դեղին:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ գրադաշտը
գունափոխուած, ցեցակեր, զանազան բծեր եւ հետքեր, մելանի ճապաղում` 87բ, 90ա, 105բ.
կազմի կաշին եւ աստառը ցեցակեր, եզրերը քիչ մաշուած, փականներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-295բ. 1-10/չիք: 11/14բ-27ա: 12/27բ-40ա: 13/40ա-50ա (50ա Գրչից` «Յայս տեղս աւրինակէն թուղթ էր ընկած, ինձ մեղք մի՛ դնէք, եղբա՛րք, եւ այլ աւրինակ չկայ այսպէս»): 14/85ա-106ա: 15/1ա-14բ:
Բ. [Արտաքոյ Քարոզգրքի Ղուկասու Լօռեցւոյ]
1. 50բ-67բ Քարոզ ի բան Յովանաւ, որ ասէ.
Ամենայն որ ատէ զեղբայր... – Զայն
հրամայէ, թէ. Ամենայն մարդ...
2. 67բ-85ա Քարոզ ի բան Յոբայ, որ ասէ. Աղօթք իմ
սուրբ էին... – Եւ նախ
զայս պարտ է գիտել, քան զամենայն առաքինութիւնս...
3. 106բ-17բ Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Յիշեա՛յ
զԱրարիչն քո... – Ասեն
իմաստունքն, թէ Դ. (4) բան...
4. 117բ-31ա Քարոզ ի բանն Սողոմոնի, որ ասէ. Լաւ
է կուր աչաւք... – Ասէ
իմաստուն եւ յԱնյաղթ փիլիսոպփայն Դաւիթ...
5. 131ա-44ա Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Լաւ
է աւր մահուն... – Եւ
պարտ է գիտել, զի հեթանոսքն...
6. 144ա-54բ Քարոզ ի բան աւրինացն Աստուծոյ Մովսէսի,
որ ասէ. Մի՛ գողանայր... – Եւ
զի այս բանս գիտելի է...
7. 154բ-72բ Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Տէ՛ր,
ամբարտաւանից հակառակ է... – Եւ
գիտելի է, զի Աստուած բնութեամբ բարի է...
8. 172բ-82բ Քարոզ ի բան իմաս[տ]նասիրացն Արիստոտելի, որ ասէ.
Գովելի են գեղեցիկն... – Եւ
զի ըստ Պղատոնի
հոգին եռայմասնեայ
է...
9. 182բ-8բ Քարոզ ի բան աւրինացն, որ ասէ. Պատուեա՛յ
զհայր քո... – Եւ գիտելի
է, զի չորս բան զաւակն...
10. 188բ-200ա Քարոզ վասն աւուրն կատարածի. ի բան
առաքելուն, որ ասէ. Փոխ հարկանի... – Նախ
պարտ է գիտել, զի մահու աւրն... եւ գտցուք զողորմութիւն ի դէպ ժամանակի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
14բ
Որոց
աղաւթիւք եւ ողորմութիւն
փրկեսցէ եւ ազատեսցէ ամենայն մեղաց ըստացող գրոցս` զԼէլին եւ զծնաւղս իւր. ամէն (նման` 106ա, 130բ-1ա, 154բ, 188բ):
27ա
Որոց փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած զամենայն հաւատացեալ անուան իւրոյ, եւս առաւել ստացող
գրոցս` զԼէլնին եւ զծնաւղսն`
զԱս[ա]տուրն
եւ զԻմիխանն.
ամէն (նման` 117բ, 144ա, 200ա):
39բ
Որոց փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած զամենայն հաւատացեալս, եւս առաւել ստացող գրոցս զԼէլին եւ զհայրն՝
Աստուրն
եւ զմայրն՝ Յիմիխանն եւ մեղայպարտ գրիչս Աստուածայտուր
երէցն:
40ա
Որոց փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած զամենայն հաւատացեալս, եւս առաւել ստացող գրոցս` զԼէլին եւ զհայրն`
Աստուրն
եւ զմայրն` Յիմիխանն եւ մեղայպարտ գրիչս`
Աստուածայտուր էրէցն:
67բ
Որոց փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս Աստուած յայսպիսի ոխակալութենէ զամենայն հաւատացեալս անուան
իւրոյ, եւս առաւել ստացող գրոցս` զԼէլին, զքուրն` Մուրհասան եւ
զեղբայրն` Խաչատուրն. ամէն (նման` 172բ):
85ա
Որ եւ կատարեսցէ Տէր Աստուած զամենայն խնդրուածս ըստացողի գրոցս` զԼէլին եւ զծնաւղսն
եւ զքուրն`
Մուրհասէն եւ
ին[ձ]` մեղաւոր գրչիս` Աստուածայտուր իրիցուս:
182բ
Որոց եւ արժանի արասցէ Քրիստոս Աստուած ըստացող սուրբ գրոցս զԼէլին եւ ծնաւաղացն Աստուրին, Էմիխանին
եւ ինձ՝ Աստուածայտուր մեղաւոր գրչիս, որ անուանս միայն քահանայ:
200բ
Փառք Ամենայսուրբ
Երրորդութեան՝ Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգուն Սրբոյ. ամէն: Գրեցաւ Քարոզգիրս ի ձեռամբս
սուտանուն եւ անարժան` Աստուածայտուր իրիցոյ, որ անուամբս միայն քահանայի,
եւ գործք ոչ ունելով, այլ հող եւ մոխիր եմ: Ամէն քահանայի թողութիւն արարէ՛ք, եղբա՛յրք, զի կարս
մեր այս էր: Ով ոք հանդիպիք կարդալով կամ աւրինակելով, զպակասն լցէ՛ք, զաւելորդն հանէ՛ք,
որ բազում վարձք ունին այնպիսին, այլ ոչ տրտմնջալով, եղբա՛ր, զի կարս մեր այս է:
Գրեցաւ ի թվականիս
Հայոց ՌՁԹ. (1640), ի հայրապետութիւն Սուրբ Աթոռոյն Էջմիածնայ զՓիլիպպոս րաբոյնայպետն: Գրեցաւ ի քաղաքն Ասպահան, ի մահլայն Շղշայպանայ,
որ է Թովասքան, ի
եպիսկոպոսութիւնն Ջուղայոյ զԽաչատուր արքրաբունապետին եւ թագաւորութիւն
շահ Սէֆէ Պարսից
արքային ի խնդրոյ (այսքանը):
900բ, 39բ, 40ա, 67բ, 182բ էջերինը տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 805:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 104բ Վասն իմանալու քորոզութիունս վարդապետաց
եւ առայքելոցն
պարտ է գիտել եւ սովորել եւ քարոզել: Թիվն ՌՃԽԹ. (1700), յունվարի ԺԵ.ումն (15):
2. 200բ Զվերջին ստացօղ սորին` զՇամախեցի Յակոբ
բարեմեղկ վարդապետս յիշեսջիք ի բարին, ո՜վ հանդիպօղք եկեղեցական մանկակիցք իմ, զի եւ
դուք ի Քրիստոսէ յիշիջիք. ամէն: Գրեցաւ ի ՌՃՁ. եւ Ա. (1732) թուին:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 72ա, 200բ (զանազան տառեր):
2248
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԽԴ., ՌՃՁԸ. – 1695, 1739 |
ԳՐԻՉ՝ Աստուածատուր (12ա-45ա, 124ա-222ա),
Մելքոն (9ա, 10ա-11բ, 46ա-122ա, 223ա-237ա, 244ա-294ա): ՍՏԱՑՈՂ՝ Աբրահամ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 309-2 (137, 166 չիք), չգրուած`
1բ, 2բ-8բ, 9բ, 45բ, 56բ-7բ, 61ա, 63ա, 79ա, 101բ, 102բ, 122բ-3բ, 127բ-34բ, 135բ,
222բ, 223ա-37ա, 227ա-8ա, 230ա-1ա, 237բ-42բ, 243բ, 295ա-308բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Ժx12 (Ա
11, Ե 10, Է 13, Ը, Ժ 16, Թ 20)+1x18+Ա-Ըx12 (Ա 11, Ը 4)+1x1+Ա-Եx12+1x7: ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով եւ թագաձեւ եւ մահիկի լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,7x 14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
երկսիւն (10ա-1բ, 46ա-98բ, 102ա-22ա, 223ա-37ա՝ միասիւն) (13,-9-17x9,6-11,5): ԳԻՐ՝
նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22-35: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
մասն պրակի. լուսանցակողերը՝ կարմիր (գունաթափ):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. հէնքը՝ ցեցակեր, խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր ու հետքեր, 47-48 թերթերի միջեւ 2 թերթ եւ 81-82 թերթերի միջեւ
1 թերթ կտրուած: Կազմի կաշին ցեցակեր, եզրերը մաշուած, փականներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն՝ ՁԱ/72ա-7ա: ՃԾԶ/27ա-31բ:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/չիք: Բ/41ա-5ա (... վասն հաւատոյ կամ արեան փրկութեան /// («շար. թերի): Գ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/13բ-7բ: ԺԹ-Խ/չիք: ԽԱ/17բ-21բ: ԽԲ-ՁԱ/չիք: ՁԲ/21բ-7ա: ՁԳ-ՃԺԴ/չիք: ՃԺԵ/85ա-9ա: ՃԺԶ-ՃԻԶ/չիք: ՃԻԷ/31բ-6բ: ՃԻԸ-ՃԼ/չիք: ՃԼԱ/71աբ (սկիզբը տարբեր): ՃԼԲ/չիք: ՃԼԳ/69բ-71ա: ՃԼԴ-ՃԾԱ/չիք: ՃԾԲ/37ա-40բ: ՃԾԳ-ՃՁԸ/չիք:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 46ա-7բ Մոլութեան ծննդեան հպարտութեան Բ. տեսակ. Ապրեցո՛յ զիս ի կաւոյ...
– Որ առողջ է մարմնով եւ հիւանդ հոգով, նման
է խնծորոյ...
2. 48ա-60բ [Բանք յաղագս սիրոյ]
ա. 48աբ Մեծ քան զսոսա սէրն է. յԱռաջին Կորնթացոց ԺԳ. – Ասէ Օգոստինոս. Թէպէտ Աստուած...: բ. 49ա-51բ
Յաղագս յորդորողաց սիրոյ, որ առ Աստուած. Սիրեսցես զՏէր Աստուած քոյ... – Ոչ այլ ինչ է սէրն, եթէ ոչ հանգիստ...: գ.
51բ-3ա Յաղագս նշանաց սիրոյն. Արա՛ առ
իս նշան... – Ասէ Ժողովողն. Թ. (9) են արդարք...:
դ. 53ա-60բ Յաղագս յորդորողաց սիրոյն
որ առ ընկերս. Սիրեսցես զընկեր քոյ... – Խնդրի,
թէ յորժամ պատուիրեաց Աստուած... յերեսաց ատենին, զի վասն /// (շար. թերի):
3. 61բ-2բ [Կանոն քահանայից] – Երկրորդ՝
կամի Քրիստոս, զի քահանայն լիցի անարատ...
4. 63բ-4բ [Բարդողիմէոսի Մարաղացւոյ Քարոզ յաղագս մեծատան] – Իմաստունք ասեն, թէ. Ակն ինչ, որ կոչի տպազիոն...
5. 65ա-7բ [Քարոզ յերանութեան] – Երանի
մարդոյ, զոր խր[ա]տես դու Տէր... սիրտ իմաստնոյ ի տան սգոյ եւ սիրտ ան/// (շար. թերի):
6. 67բ-8բ Յաղագս գինոյն եւ արբեցութեան – Հարց. Զի՞նչ շահ գինոյն եւ կամ զի՞նչ վնաս...
7. 69ա Յաղագս գործոյ զգաստութեան, առաքինութեանց, ողջախոհութեան Է. Զգույշ լերո՛ւք... – Որպէս ասէ Գրիգոր. Որկրամոլութիւն
է որոգայթ...
8. 77ա-8բ [Համառօտ հաւաքումն Աստուածաբանութեան Պետրոսի Հռոմկլայեցւոյ]
– Նախերգանք Երանելին եւ միայն հզօրն թագաւորն
թագաւորաց եւ Տէրն տէրանց...
9. 79բ-81բ [Քարոզ ի բան]. Լաւ է օր մահուն քան զօր ծնընդեան – Եւ զայս պարտ է գիտել, զի վասն Գ. (3) իրաց սուգ առնու...
10. 82ա [Քարոզ ի բան] – Գրիգոր ասէ,
ոչ ոք պատարագ ընդունելի է Աստուծոյ...
11. 83ա-4բ Դարձեալ յաղագս ի գովութեան հաւատոյն. Թ. Հաւատացէ՛ք Տեառն ձերում...
– Ասէ Դամասկացին. Երկիւղ է ակնկալութիւն չարի...
12. 85ա [Մաղթանք] – Տէ՛ր, տո՛ւր ինձ
լեզու խրատու...:
13. 89բ-92բ Յաղագս գովութեան աղօթիցն. Խնդրեցէ՛ք, եւ տացի ձեզ. Ղուկաս ԺԱ.
– Որպէս ասէ Օգոստինոս. Զոչ ոք հաւատամք...
14. 93ա-5ա [Ալբերտի Մեծի Համառօտ հաւաքումն աստուածաբանական ճշմարտութեան]
Ալպերթ գիրք հինգերորդ Յաղագս խրատուց հասարակաբար – Խրատն ըստ այնմ, որ բաժանի ընդդէմ հրամանին...
15. 99աբ [Քարոզ ի բան] Ի նմանէ եւ բժշկէր... – Քանզի ջանք իմաստնոցն պարտ է լինել վասն օգտութեանց...
16. 100ա-1ա [Քարոզ ի բան] Աստուած օգնական իմ... – Ասեն բժիշկք. դեղն ոչ ինչ է օգուտ...
17. ա. 102բ Յաղագս յուսոյ չորրորդ տեսակին. Համբարձի զաչս իմ... – Որպէս երկնային մարմնօք կառավարէ Տէր...
բ. 103ա-6ա Յաղագս երկր[ո]րդ տեսակին, որ ի Սուրբ Աստուածածնէն. Ես մայր սուրբ...
– Ասէ Ջերօնիմոս, թէ. Որպէս համեմատելով...
գ. 106ա-7բ Յաղագս երրորդ տեսակին. Հրեշտակաց իւրոց պատուիրեալ է... –
Որպէս ասեն փիլիսոփոսք, թէ. Կարգ աշխարհիս...
18. 109աբ [Քարոզ վասն Յարութեան] Արդարեւ յարեաւ Տէր – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս, յորժամ երեւեցաւ...
19. 108ա [Քարոզ վասն հիւրընկալութեան] – Հիւրընկալութիւնն բազում կերպիւ գովելի է, նախ, զի պատրաստէ զհոգին...
20. 110ա-2ա [Մասն ինչ Քարոզի] – Չորրորդ
պատճառ՝ Քրիստոս բարի հովիվ է...
21. 112բ-4բ [Ընդդէմ] Արիոսի ԺԳ. Յաղագս կերպի մարտնչելոյ փորձողին. Արթուն
լերո՛ւք... – Ամենայն վերագոյն բնութիւն բնականապէս
պարփակէ...
22. 115ա-7ա [Քարոզ] ի բանն Բազում դստերք... – Գովելի են գեղեցիկք եւ պարսաւելի են գարշելիք, ասէ Արիստոտէլ...
23. ա. 117բ-9ա Յաղագս զանազանութեան համբերութեան ԺԲ. Համբերութեամբ բազմաւ...
– Բօսիոս (՞) ասէ. Որպէս ոչ վայել է...
բ. 119աբ Յաղագս գովութեան համբերութեան. գլուխ Է. Պիտոյ է ձեզ համբերութիւն...
– Որպէս ի բնական իրս կատարի ամենայն ինչ...
24. ա. 120ա-1ա Ոտանաւոր Կարապետ [Բաղիշեցւոյ] վարդապետի ասացեալ ի վերայ արարածոց.
Բաժինն է Քամայ – Եկա՛յք, Ադամայ որդի՛ք, արարածք
ամէն միաբան / Աւրհնեմք զԱրարիչն Աստուած, որ ստեղծեաց զէակս ամենայն...
բ. 121աբ Վճարեցաւ աշխարհն Քամայ, յայսմ հետէ վիճակն է Սեմայ. Օրհնեալ է
Աստուած – Անեղ անըսկիզբն Աստուած, որ միշտ է ինքըն անսահման / Ետ բաժին Սեմայ ազգին ըզվիճակն Ֆրանկիստան... ի թոռանց մեծաց թագաւոր Կոստանտեայ Կոստանդին արքայն...
25. 124ա-7ա [Ողբ ննջեցելոց] Երէմիայ – Եկա՛յք ժողովք ազգացըս համայն,
/ Դուք լսեցէ՛ք զողբըս լալական...
26. 223բ-6բ [Ի Գրոց գաւազանաց Մարտինոսի Օպաւացւոյ] – Վասն Ջրոյն, զոր ի սուրբ խորհուրդն ասի...
27. 229աբ Սահմանք կանոնականք տեառն Կոստանդեա [Բարձրաբերդեցւոյ] հայոց կաթողիկոսի
ՈՁԵ. (1246) թվին – Ամենայն ձեռնադրութիւն յեկեղեցի...
28. 231բ-2ա [Քարոզ Սուրբ Աստուածածնին] Եւ եղեւ օր մի... – Եղիսէ
մարգարէն զԱստուած ցուցանէ...
29. ա. 232բ-3բ Ողջախոհութիւն ԺԱ. Յաղագս այրիական ժուժկալութեան. Ամուրեացն
եւ այրեացն ասեմ... – Որպէս ասէ Ամբրոսիոս, երրեակի առաքինութիւն...
բ. 233բ-4բ Չորեքտասաներորդ. Յաղագս գովութեան պսակին. Հաճոյ է հոգւոյ
իմոյ... – Որպէս ասէ յԵրկրորդ Կորնթացիսն Ժ.
Զի ոչ որ զանձն իւր գովէ...
գ. 234բ-7ա Վեշտասաներորդ. Թէ ի գործ ամուսնութեանն, ո՛րն է արժանաւոր եւ
ո՛րն է անարժան: Պատուական է ամուսնութիւն... – Ասեն սուրբ վարդապետք, թէ. Նախահարքն ոչ էին մեղանչեալ...
Գ. 135ա -222ա [Հայելի վարուց]
Տե՛ս
ձեռ. 789/Բ., 6բ-411բ. Ցանկ գրքոյս/135ա:
ա/136ա-8բ: բ/138բ-40ա: գ/140աբ: դ/140բ-1ա: ե/140աբ: զ/141բ-3ա: է/143ա-4ա: ը/144ա-6բ: թ/218աբ: ժ/218բ-9բ: ժա/219բ-21բ: ժբ/221բ-2ա: ժգ/147ա-8ա: ժդ/148աբ: ժե/148բ-9բ: ժզ/149բ-50բ: ժէ/150բ-1ա: ժը/151աբ: ժթ/151բ-2ա: ի/152ա-8ա: իա/158աբ: իբ/158բ-61բ: իգ/161բ-2բ: իդ/162բ-3ա: իե/163ա-5ա: իզ/165աբ: իէ/165ա-7ա: իը/167ա-8ա: իթ/168ա-9բ: լ/169բ: լա/169բ-70բ: լբ/170բ-1ա: լգ/171ա-4բ: լդ/174բ-5ա: լե/175ա-6ա: լզ/176ա-7ա: լէ/177ա: լը/177ա-9ա: լթ/179ա-80բ: խ/180բ-4ա: խա/184ա-5բ: խբ/185բ-6բ: խգ/186բ-7ա: խդ/187աբ: խե/187բ-8բ: խզ/188բ-9բ: խէ/189բ-90բ: խը/190բ-8բ: խթ/198բ-200ա: ծ/209բ-10ա: ծա/200աբ: ծբ/200բ-4ա: ծգ/210ա-2ա: ծդ/204աբ: ծե/212աբ: ծզ/212բ-3ա: ծէ/213ա-4բ: ծը/214բ-7ա: ծթ/217աբ: կ/217բ: կա/217բ-8ա: կբ/146բ-7ա: կգ-կդ/չիք: կե/205ա-6բ: կզ/206բ-8ա: կէ/208-9բ: կը-կթ/չիք: հ/204բ-5ա: հա/չիք: Նկատի է առնուած,
սակայն չի օգտագործուած քնն. բնագրում, տպ. Եր., 1994:
Դ. 244ա-94բ [Վարք հարանց]
Տե՛ս ձեռ. 789/Ա., Միայն 1/244ա-9ա: 2/250ա-82բ: ա/283ա-94ա:
Ե. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ՝
ԺԸ. դ.
1. 67բ [Բնութիւն գինւոյ] – Գինի թմրութիւն
սրտի...
2. 84բ [Ի գրոց] Առակաց 30. 5 – Ամենայն
բանք Աստուծոյ ընտիրք...
3. 96բ-7ա [Յաղագս երդման] – Պարտ
է երդնուլ ճշմարտութեամբ...
4. 97ա – Զի իցեմք ժրաջան իբրեւ մեղու...
5. 97բ [Բանք հաւատոյ եւ սիրոյ] – Հաւատացէ՛ք
Տեառն ձերում...
6. 98ա Ձմ[ե]ռան հատորն. Եւ իբրեւ ճաշեցին – Արդ, Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս Դ. (4) յատկութիւն ունի...
7. 98բ [Խրատ իմն] – Ճանապարհի դիպի
դժուարութիւն...
8. 102ա [Քարոզ ի բանն]. Ել Յիսուս... – Նախ հարցնելի է, թէ ուստի՞ գայր...
9. 121բ-2ա [Բացատրութիւնք բառից] – Բլշակ,
որ է ակիշն կամ գաւազան...
10. 223ա [Քարոզ աղքատսիրութեան] – Ըստ
ժամանակիս, ոմանք վէսք եւ ինքնահաւանք...
11. 228բ [Կանոն] – ՃՀԸ. (178) հարց
հետեւողաց ԺԴ. Որ զհետ միմեանց մեռանին...
12. 244ա-62ա [Առաքելի Սիւնեցւոյ ոտանաւոր] – Այբն Աստուծոյ է օրինակ / Ուսուցանէ զքեզ համարձակ... |261ա| Եւ ասասցես Տէրն
ողորմի / Ինձ Առաքել վարդապետի...
13. 294աբ /// սիրէ եւ լսէ սիրելոյն: Յօժարութեամբ խօսի զնմանէ... միածյին աստուածա[յ]ինին
ներեւէց /// (սկ. եւ վերջ թերի):
ՅԻՇԱԿԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
9ա
Հովվութեան Հայոց Լուսաւորչայ ազգին, ըստ ժամանակի կաթողիկոսութեանն Հայոց տեառն
Ղազարու, Էտրէնու առաջնորդ ծերունի Աբրահամ վարդապետն իմաստուն, երկայնամիտ գոլով, երեսուն
եւ ինն ամ հանդարտութեամբ հով[վ]ապետեաց ժողովրդեանն իւրոյ: Եւ զովացուցանէր պասքեալ սիրտս նոցա հանապազ
աստուածային գրեանց, մանաւանդ՝ հսկմանց սաղմոսից եւ օրհնութեանց ո՛չ դադարէր ժամ մի:
Հասեալ ի խորին ծերութեանն հանգեաւ խաղաղութեամբ ի Քրիստոս թվին ՌՃՁԸ. (1739), օգոստոսի ԺԹ. (19)՝ Աստուածածնայ
ութորէից կիրակի երէկոյին Է. (7) ժամուն: Եւ ես` ամենեցունց փոշի
ոտաց նուաստ ծառայ Մելքոնս՝ վասն զի առ
նայ գոլով մինչեւ ի հանգիստն գրեցի գիրս զայս, իբր թէ ոչ հանից զերանելիս զայս ի
մտաց իմոց՝ յիշելով ամենայն ժամ ողբալ եւ սքալ մինչ ի մահս՝ վասն Քրիստոսի: Տր[ու]եցաւ
գրգուկս առ Աբրահամ վարդապետի՝ բարեաւ զինքն կառավարեսցէ (վր.
լս-ում՝ գրչից՝ «Աբրահամ վարդապետ»):
95բ
Ով իմ եղբա՛յր, զարմ [Յ]աբեդեան, / Թէ ընթերցօղ ես խիստ աննման, / Հանճարեղ
միտ տե՛ս գիտնական, / Ներքին գրոց եւ արտաքեան / Ընթերցի՛ր տե՛ս ըզգիրս զայ[ս]քան, / Եւ ինձ գրէ, քարտէզով հա՛ն
/ Ով գրոյս գծող եւ ջան / Դնող բանիս եւ անպիտան / Կամիս զանունս իմ անես պէյան / Գլուխ
գրոյս վեց յոբելեան / ԶԱյբն ունի առաջին ընդ ինքեան / Եւ զմիւս գիրն հինգ տէրունեան
/ Այլ արա զոյգ վեց յոբելեան / Եւ յետ նորա դար կենցաղեան / Եւ յերթ ել գիրն ինն աստիճան
/ Է յետ գրոյս սպառեցան / Արի եկ մօտ իմ շուրջ եկման / Տես զթիւ երեսուն երկոքեան
/ Պարիսպ եմ բոլորեր արձան / Ութ տակ շինած
անդամադեան / Յամենայն ժամ զայս բան բերան
/ Ունիմ աղերս Յիսուս արքայն / Ինձ ողորմի անէ արժան / Եւ իւր փառացն արքայութեան:
Որ
մի դ[ա]րուս անես նազար / Բե՛ր հետ միաւորեա՛ հազար / Ի դաս գլուխ գիր հետ շար / Գիր
մի անցի՛ր ասկից ի վար / Խորհուրդ եկեղեցոյ միտ տա՛ր, / Խելօք կազմէ՝ բեր արա՛ դար
/ Յիմար մտացդ անշարժ այս քար / Այտ յետ երեք գիրտ հետ քեզ տա՛ր / Յետ ի երկուս չէ օգտակար / Զոյգ տասն արա՛ դիր կարգաւ շար
/ Զայբն հետեւակ առ[ա]ջին տարար / Յայնժամ լինի միւշկիւլիտ ճար / Յօժար կամաւ բե՛ր՝ արա՛ պար / Միաւորէ՛
հետ զոյգ հազար / Միտ դնողիս է անգին քար / Անմեղադիր լե՛ր իմ եղբայր / Ով ընթեռնու
զայս անխափան / Գրէ՛ յայտնէ սըմին նման
/ Թէ՛ աշխարհի, թէ՛ վանական / Տէրն իւր լին ասպընճական / Ներողութեամբ շնորհաց
փրկչին / Քանիք նորին մակաբարդին / Եւ յոբելեան երկ եւթնեկին / Հայկազնէիս թիւ վճարին:
(հայատառ
թուրքերէն) Պիր մուսանայ հէմ մուզէձէն / Խանի գայիմ խօշ պինայ / Եէք տէրու եէք փէնճէրէ
/ Գայէթ լաթիֆ ճան ֆեզա / Փենճէրէսի կիւն տէ եէզ / Աչը լր գափուսըկ պէշ / Հէմ տախի
պէշ մէվլէվի / Թութմիշ օնին իչինտէ ճայ / Պիր գարէ իւզլի արէպօլ / Թէքէնին շէյխի օլուպ
/ Սիհրիլէն տէվրիշ լէրի թէհ / Սիր իտուպտր տայիմայ / Վէջհի կէլիր մէզքեանընայ / Սղմազօլուր
օլշէյխ եարէպ / Փայու սէր պէնտ գատուհամ / Մէճլունի էշխտր կեօյա/ Հէրքիմ իտէր սէ
պունըն ֆէթընի / Էթսըն աղա զատէ օնըն մէթընի:
222ա
Շնորհօք Սուրբ Հոգոյն աւարտեցաւ գիրքս, որ ասի Հայելի, այսինքն՝ Հարանց վարք, ձեռամբ`
Աստուածատուր իրիցւոյ, ի խնդրոյ Աբրահամ վարդապետի, թվին ՌՃԽԴ. (1695), փէտրվար
ամսոյ Թ. (9), օրն շաբաթ: Որք հանդիպիք, ասացէ՛ք Աստուած ողորմի, եւ դուք վարձս ի
Քրիստոսէ ընկալջիք. Հայր մեր, ոյ յեր[կինս]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
98բ
(ԺԸ. դ.) ԲԺ.[ա]ն (12) մարգարէից Մեկնիչ Ձեռբածութիւն, Յօհանու, Երգ երգոց լուծմունք
(ջնջուած) մեկնիչ, Եսայեա Քաղուած, իմոյ գրեալ Ժողովածու այս Դ. (4) գիրքն է:
Մղտեսի
պարոն Փիլիպպօս՝ կինն մայր /// (մի քանի տառ ջնջուած) եսի հարսն
/// (անընթեռնելի):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
127ա Սարկաւագ Մելքոն 1101 (1652):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
1ա երկ եր երկաթեա գրիչ, երկաթեա չէլէպի. ալէլուիա ալէ ալէլուիա. Այսօր անճառ լուսոյն
ծա (զանազան տառեր): 2ա Միայն հարամակալ ալարիչն երկի եւ
երկի եւ խա[ղ]աղութի[ւ]ն երկի միածնին
(այբուբեն): 9ա Գրեցաւ:
68բ
Չօք եէն չօք սօյլեկէն օլուր հէլէք ազե էն ազսօյլէյկէն օլուր մէլէք: 69ա Ոչ թէ կեամք
վասն ուտելոյ, այլ ուտեմք վասն կելոյ: Ուտեմք վասն քարոզելոյ եւ ոչ քարոզեմք վասն
ուտելոյ: 82բ Սուրբ Գողգոյդայ
///: 121բ Նիկոմիդեա, Իզնիմիտ: 243ա օգնա:
309ա խ...., գ... թ... ր.... ճ..... յ.. (Մելքոն): 309բ գրչափորձ է:
2249
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 246. չգրուած՝ 1ա-3բ, 165բ-221բ,
231ա-46բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+1-26x8 (Ա, Գ-Զ, Ը, Թ, Ժ 12, Բ, ԻԴ 9, ԻԶ 7, ԻԵ, ԻԴ 9): ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,1x14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(17,8-19x11,7-12,8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 26-39: ԿԱԶՄ դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ հնատիպ գրքի թերթ` փակցուած կազմին. լուսանցակողերը՝
նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբի թերթերը ցեցակեր, խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, 223-224 թերթերի
միջեւ կտրուած մէկ թերթ՝ նախապէս չգրուած: Կազմի կաշին, միջուկը, աստառը ցեցակեր,
կաշին քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. միայն` ՃԼԳ/131ա-33բ:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/չիք: Բ/4ա-8բ: Գ/8բ-18ա: Դ/18ա-21բ: Ե/21բ-5բ: Զ/չիք: Է/25բ-30բ: Ը/չիք: Թ/30բ-3բ: Ժ/33բ-5ա: ԺԱ/35ա-9ա: ԺԲ/39ա-42բ: ԺԳ-ԺԷ/չիք: ԺԸ/78ա-81բ: ԺԹ-Ի/չիք: ԻԱ/54բ-7ա: ԻԲ/57ա-8ա: ԻԳ/58ա-61բ: ԻԴ-ԼԹ/չիք: Խ/61բ-5բ: ԽԱ-Կ/չիք: ԿԱ/72բ-5բ: ԿԲ-ԿԵ/չիք: ԿԶ/75բ-8ա: ԿԷ/65բ-9բ: ԿԸ-Հ/չիք: ՀԱ/42բ-5ա: ՀԲ/45բ-8բ: ՀԳ/չիք: ՀԴ/49ա-54բ: ՀԵ-ՃԻԵ/չիք: ՃԻԶ/147բ-50բ: ՃԻԷ-ՃԼԶ/չիք: ՃԼԷ/114ա-7բ: ՃԼԸ/117բ-21բ: ՃԼԹ/121բ-3բ: ՃԽ/123բ-7ա: ՃԽԱ-ՃԿԳ/չիք: ՃԿԴ/69բ-72բ: ՃԿԵ-ՃՁԸ/չիք:
2. 127ա-31ա [Քարոզ Արտաքոյ հատորոց] Մեկնութիւն Օրհնեցէ՛ք մանկունքին,
որ ասէ. Օրհնեցէ՛ք մանկունք... – Տէրն` զԷյութիւն
եւ զանուն գործոյն է նշանակ...
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 81բ ԲԺ.ան (12) առաքելոցն Քրիստոսի. Վասն ականցն, որ ի վակասուն Ահարոնի
– Սարդիոն ակն շիկագոյն է եւ արիւնատեսիլ...
81բ ստ. լս., գրչից` «/// (մի բառ կտրուած) զարդ քահանայապետին, զոր զգեցոյց Մովսէս Ահարոնի եւ որդոց նորա»:
2. 82ա-7բ Որ ուրասցի զիս առաջի մարդկան. Երանելոյն Եփրեմի, Վասն ուրացողաց
եւ յիշոցնատվաց եւ զԴ.շաբաթի (4) եւ Զ.շաբաթի
(6) լուծանողացն – Ո՜վ եղբարք իմ սիրելիք...
3. 88ա-113բ Երանելոյն Եպիփանու Կիպրացոյն ասացեալ Ծննդոց արարածոց եւ ընդ
Աւետարանին Ղուկասու. Աւետեաց – Աստանօր սկիզբն
արասցուք...
4. 133բ-7ա Ներբողեան ասացեալ սրբոց վարդապետաց ի պատիւ Ամենայն սրբոց հնոց
[եւ նորոց, զոր խնդրեաց... արքայն Հայոց Հեթում ի Գրիգորէ կաթողիկոսէ... ձեռ.
1520, 23ա] – Կաթուղիկէ եկեղեցի սուրբ` երկին
ի յերկրի հաստատեցաւ...
5. 150բ-4բ Մեծի Եւսեբի պատմագրի ասացեալ ի Համբարձումն Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ – Վայելուչ է մեզ ճառել...
6. 154բ-5ա Սրբազան առաքեալն այսպէս գրէ, թէ. Փորձեսցէ մարդ զանձն եւ ապա
ուտիցէ ի հացէ անդի – Ամեն ինչ օրինակաւ իմանի,
որպէս գրեալ է...
7. 155բ-65ա Յառակ [ի Հարանց վարուց]
155բ
– Կայր ոմն մեծատուն եւ ունէր այգի...: 155բ-6բ
– Կայր ոմն հարուստ խիստ կամատեաց էր...: 156բ-7ա
– Կայր թագաւոր մի եւ ունէր որդի մի...: 157աբ
– Կայր ոմն ճգնաւոր, հարիւր տարի աղօթեալ
էր...:
157բ-8ա
– Էր վանք մի եւ հայր վանացն...: 158աբ
– Այր ոմն խիստ կատակախօս...: 158բ-9ա
– Կայր ի քաղաքին երիտասարդ մի...: 159ա
– Կայր ծեր մի ի վանքն եւ աղօթէր...: 159աբ
– Կայր ոմն ճգնաւոր եւ հանապազ սատանայ ի մեղքն կու ձգէր...: 159բ-60ա – Կայր ծեր վարդապետ մի եւ ունէր
աշակերտ մի... 160ա
– Կայր ոմն աշակերտ ճգնաւորի...: 160ա-1ա
– Կայր ոմն ճգնաւոր, աղօթեաց Ի. (20) ամ...:
161ա
– Կայր քրիստոնեայ մի բազում ժամանակ ի մէջ մեղաց...:
161բ
– Հայրն Մակար աղօթէր վասն մեղաւորաց...
(տե՛ս տպ. Վարք սրբոց հարանց...,
հտ. Ա.,
Վենետիկ,
1855, էջ
555-6): 161բ-2ա
– Աստուածութիւնն Գ. (3) տեղ կու հանգչի...: 162ա-3բ
– Կայր ծեր մի իմաստուն անապատին...: 163բ
– Կայր իմաստուն մի նստած...: 163բ
– Կայր կոյս մի, եւ էր ի մօտահաս
նորա...:
163բ-4ա
– Կայր քրիստոնեայ մի եւ ունէր...: 164աբ
– Կայր մեծատուն մի անողորմ եւ
ծոյլ...:
164բ-5ա Պատճառն արծաթոյ Յուդայի – Զայն արծաթն ի Բաբելօնէ...: 165ա
– Կայր ծեր մի ի վերայ ճանապարհին...:
8. 222ա-30բ [Մեկնութիւն Արարածոց] – Ես` Յովաննէս նուաստ ոգի / Որ մականուն Թուլկուրանցի... Տեսեալ զՅակոբայ զՈւսուֆ` խաւարեալ աչքըն լուսացան
/ [Աս]էր, մեռանիմ այժմիկ, ոչ է մահ, այլ օր խընդութեան /// (շար. թափուած):
Տե՛ս տպ. (Խեւ) Յովհաննէս Թլկուրանցի. Տաղագիրք, հրատ. Ն. եպս. Ծովական, Երուսաղէմ,
1958, էջ 75-108:
Գ. 137բ-47բ [Քարոզք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-295բ. Միայն` 11/140բ-3բ: 15/137բ-40բ:
Դ. 143բ-7բ Քարոզ վասն աղօթից. ի բան առաքելոյն,
որ ասէ. Աղաչեմ զձեզ... – Նախ պարտ է գիտել,
զի երեք են տեսակք բարի գործոց... որ եւ
զմեզ արժանի արասց[է] Քրիստոս Աստուած մեր եւ նմա փառք. [ամէն]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
113բ Զաշխատողակս ի գիշերի դեքերեալս յիշել մաղթեմ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 4բ,
114բ Խաչատուր վարդապետ ՌՄԻ.
(1771):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Ա. կազմաստառ.
«Գրիչս փորձեցի»:
2250
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝ 95: ԿԱԶՄ դրոշմազարդ սեւ կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր: Պահպանակ`
1 (Ա)+1 (Բ), թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝ Կազմի կաշին` քերծուած, ցեցակեր, եզրերը մաշուած, մէջքը
ճաքած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 83 (1-83), չգրուած` 1ա-3բ,
57բ-9բ: ՊՐԱԿ` 1x3+1-9x 11 (Ա 9, Բ 12, Գ, Է 8, Ե 10, Զ 6, Թ 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ` լուսագծերով
եւ առիւծակերպ լուսադրոշմով (թ. 1-3` առանց լուսագծերի): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21x15,5:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (16x11,2-115): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 44-47:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք]
1. 4ա – (սկ. թերի) /// կով ներքոյ աստուածային սեղանին
եւ սիրովն եւ արտաքոյ ընկերին...:
2. 4ա-5բ Քարոզ վասն Տէրունական բանին, որ ասէ.
Առէ՛ք կերէ՛ք... – Վասն խորհրդոյ այսորիկ ասելի
է, թէ. Հացն եւ գինին...
3. 5բ-6բ Քարոզ վասն մարմնոյ եւ ար[ե]ան Տեառն,
որ ասէ. Փորձեց – Արդ, այնոքիկ, որ մատուցանեն
զպատարագ կամ Հաղորդութիւնն...
4. 6բ-8բ Քարոզ սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Եւ...
– Եւ վասն պսակիս բազում <ինչ> ինչ գիտելի
է...
5. 9ա-10ա Քարոզ վասն Յոբայ. Երկիր, եւ ի նմանէ...
– Վերագոյն ասաց, թէ. Նիւթք պատուականք յերկրէ...
6. 10աբ Քարոզ վասն մարդեղութեան Քրիստոսի Աստուածութեան – Քանզի թէ յղացաւ որպէս զմարդ...
7. 10բ-3բ Քարոզ վասն Յայտնութեան Յօհաննու աւետարանչին
– Բազում ինչ առնեմք, զոր ոչ կարեմք...
8. 13բ-4բ Նորին Քարոզ. Քանզի փող հարկանի...
– Գիտելի է. զի անօրէնք բազում հարցումն առնեն...
9. 14բ-5ա Նորին Քարոզ ըստ Աւետարանին, որ ասէ. Զի ոչ ոք... – Սքանչելին Գրիգորիոս ասէ, թէ. Այգիս
այս է եկեղեցի...
10. 15աբ Նորին Քարոզ վասն Գալստեանն Հոգւոյն Սրբոյ – Սովորութիւն է թագաւորացն Հռոմայ,
որ ի տարին...
11. 15բ-6բ Նորին Քարոզ – Հարցումն, Քրիստոս յորժամ
զբորոտսն բժշկեաց...
12. 16բ-7բ Նորին Քարոզ, որ ասէ. Իմաստութիւն շինեաց իւր – Խորհուրդ փրկագործ տնօրէնութեան Քրիստոսի...
13. 17բ-8բ Նորին Քարոզ վասն եկեղեցւոյ խորհրդոյն է – Եւ արդ, եթէ յԱստուծոյ շինեցաւ եկեղեցի...
14. 18բ-9բ Նորին Քարոզ Սուրբ եկեղեցւոյ – Դարձեալ,
որպէս զերկնայինսն հրեղինաւ...
15. 19բ-20բ Նորին Քարոզ, որ ասէ. Ի պտղոյ... – Զի՞նչ
է արդարութեան սահմանն. Արդարութիւն է հաւասար բաշխութիւն...
16. 20բ-1ա Նորին Քարոզ վասն ապաշխարութեան... – Վասն ապաշխարութեան երիս իրս տեսանի...
17. 21ա Նորին Քարոզ յաղագս սերմանցն. Ել սերմնացան... – Սերմն անկաւ ի ճանապարհի` սիրտ պոռնկացն է...
18. 21աբ Քարոզ. Ճրագ մարմնոյ` ակն է... – Յառաջ քան զայս խրատեաց Տէրն, թէ. Զողորմութիւն...
19. 21բ-2ա Քարոզ. Եւ ասէ Տէր... – Նախ, զի ցուցցէ, թէ չէ փարաւօն...
20. 22ա-3ա Քարոզ երկոտասան օրինացն յԵլիցն գրոց.
Ես եմ Տէր Աստուած... – Զառանձին երախտիսն
յուշ առնէ նոցա...
21. 23աբ Յայլմէ Քարոզ վասն որոմանց եւ սերմանց.
ի բանն, որ ասէ. Տէրն, ոչ սերմն... – Արդ, ուստի
ունիցէ զսերմն, որ է մեղքն...
22. 23բ Քարոզ վասն ողորմութեան, որ ասէ Տէրն.
Զգուշ լերո՛ւք... – Երեք են գործնական առաքինութիւնք` աղօթք եւ պահք...
Բ. 1. Ի տէր Առաքելի
հոգինորոգ հայրապետի ասացեալ Վասն Սահմանացն Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի քաղուածո[յ]
Տե՛ս ձեռ. 1234, 8ա-116ա. Միայն` – 24ա-6բ: Ը/31բ-3ա: Թ/33ա-4բ: Ժ/37աբ:
2. [Արտաքոյ Լուծմանց
Սահմանաց գրոց Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի]
ա. 26բ Այլ Քարոզ Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի – Ըստ քանի՞ կերպիս ասի... Լուծմունք. Նախ ոմանք կարող են ըստ մարմնոյ...
բ. 26բ-7բ Նորին Քարոզ – Բան. Զի սահմանս հակակիրք. Լուծմունք. Հակառակ
խորհուրդ ազդէ...
գ. 27բ Նորին իսկ Քարոզ – Բան. Զի եւ ի տոկ[ո]սիսն... [Լուծմունք] Անլիութիւն
է, որպէս պարտկ...
դ. 27բ-8բ Նորին Քարոզ – Բան. Եւ զի կատարեալ... Լուծմունք. Այսինքն`
զի Ժ. (10) կերպիւ ասի...
ե. 28բ-9ա Նորին Քարոզ – Հարց. Իսկ վասն է՞ր սոյնպէս տիրացաւ բնութիւնս:
Պատասխանի. Վասն Ժ. (10) պատճառի...
զ. 29ա-30ա Նորին Քարոզ – Զի՞նչ է խոկումն մահու: [Պատասխանի]. Զայս Պղատոն ուսուցանէ...
է. 30աբ Նորին Քարոզ – Բան. Զի՞նչ է, որ ասէ. Ոչ այլ ինչ խոկալ... Պատասխանի. Վասն Ժ. (10) պատճառի...
ը. 30բ-1բ Նորին Քարոզ – Հարց. Զի՞նչ խորհուրդ ցուցանէ ասելն, թէ. Եկեսցուք...
Պատասխանի. Այս զմեծ խորհուրդ...
թ. 34բ-6ա Նորին Քարոզ – Բան. Պղատոն զիմաստասիրութիւն խոկումն... Լուծմունք. Ժ. (10) կերպիւ ասի խոկումն...
ժ. 36ա-7ա Նորին Քարոզ – Բան. Ըստ յերրորդ յեղանակի... Լուծմունք. Այսինքն`
կոչնատէրն հիւանդանայ...
ժա. 37բ-8բ Նորին Քարոզ – Հարց. Հեռի կատարումն ի հուպ կատարմանէն... Լուծմունք.
Նախ ըստ առ[ա]ջին...
ժբ. 38բ-9բ Նորին Քարոզ – Հարց. Հուպ եւ հեռի կատարումն զի՞նչ է, որ ասէ
Պղատոն Վասն կատարմանն...
ժգ. 39բ-40բ Նորին Քարոզ – Հարց. Արդ, ասէ Դաւիթ զՍահմանս իմաստասիրութեան...
ժդ. 40բ-1բ Նորին Քարոզ – Հարց. Զի՞ ասէ. Բայց ոմանք տարակուսին...
ժե. 41բ-2բ Նորին Քարոզ – Հարց. Զինչ են, որ ասէ. Քանզի բազում աստիճանք...
ժզ. 42բ-3ա Նորին Քարոզ – Հարց. Արդ, զի՞նչ է, որ ասէ խորագիրն, թէ. Կատարեցաւ...
ժէ. 43աբ Նորին Քարոզ – Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ. Իսկ Աստուածային գիրգ...
Գ. 44ա-50ա [Մեկնութիւն բանիցն Սողոմոնի, Ներսիսի
Լամբրոնացւոյ (հմմտ. ձեռ. 1141, 2բ-305բ)]
1. 44ա-6բ Ներսէսի եպիսկոպոսի Մեկնեալ ի յԱռակացն
է բանսն – Բան. Ողորմութիւն եւ հաւատք ի քէն...
Մեկնութիւն. Յողորմութիւն շարժիմք...
2. 46բ-8ա Ի Ժողովողէն. Որ ինչ եղեւն` այն ահայ
կայ... – Բնութիւնն մարդկան, որ եղեւն յԱստուծոյ
կայ...
3. 48ա-50ա Երգ երգոցէն – Բան. Հարսն օրիորդացն պատմէ. Տարաւ զիս արքայ...:
Մեկնութիւն. Նախ, զի տարաւ ի պատիւ...
Դ. 50ա-7ա [Յովհաննու Որոտնեցւոյ Մեկնութիւն
Չորեքտասան Թղթոցն Պօղոսի (հմմտ. ձեռ. 57, 173ա-310բ)]
ա. 50ա-1ա Երանելոյն սրբոյ հօրն մերոյ Եռամեծի
իմաստասիրի եւ տիեզերահռչակ րաբունապետի Յօհաննու Որոտնեցոյ արարեալ Քաղուածոյ առաքելոյն
Պօղոսի, համառօտ – Բան. Խաղաղութիւն կալցուք
առ Աստուած: Մեկնութիւն. Նախ տեսցուք, թէ զի՞նչ է խաղաղութիւն...
բ. 51ա Նորին Քարոզ – Բան. Իսկ որ ասէ ծառայել: Մեկնութիւն. Զի՞նչ [է] ծառայութիւն...
գ. 51աբ Նորին Քարոզ – Բան. Զի այսուհետեւ... Մեկնութիւն. Մի եւ զայն նշանակէ...
դ. 51բ Նորին Քարոզ – Հարց. Զ՞ինչ է, որ ասէ առաքեալն Հռօմայեցոց. Անձն...
ե. 51բ-2ա Նորին Քարոզ – Հարց. Զ՞ինչ է, որ ասէ ի Կորնթացոց Ա. թուղթն Դ.
գլուխն. Վասն կանանց...
զ. 52աբ Նորին Քարոզ – Զի որ ուտէ եւ ըմբէ անարժանութեամբ...
է. 52բ Նորին Քարոզ – Հարց. Զ՞ինչ է, որ ասէ. Նախանաձաւորք լերուք շնորհացն...
ը. 52բ-3ա Նորին Քարոզ – Բան. Այլ ի մէջ եկեղեցւոյ կամիմ բանս...
թ. 53աբ Նորին Քարոզ – Եւ վասն Գ. (3) պատճառի զհաւատն...
ժ. 53բ Նորին Քարոզ – [Բան]. Զի եղիցի Աստուած... Մեկնութիւն. Ըստ երից մտաց իմասցին...
ժա. 53բ-4ա Նորին Քարոզ – [Բան]. Այլ փառք արեգական...: Մեկնութիւն. Որպէս
երկիր...
ժբ. 54ա Համառօտ տեսութիւն Երկրորդ թղթոյն Կորնթացւոց.
Նորին Քարոզ – Հայր գթութեանց եւ Աստուած
մխիթարութեանց...
ժգ. 54աբ Նորին Քարոզ – Բան. Արտաքին մարդս մեր... Մեկնութիւն. Չարչարանօք կամ ընչիւք...
ժդ. 54բ Նորին Քարոզ – Բան. Ահայ ժամանակ ընդունելի...
Մեկնութիւն. Փութասցուք այժմ...
ժե. 54բ-5ա Նորին Քարոզ – [Բան]. Որ սերմանէ... Մեկնութիւն. Սերմն կոչէ
զյօժարութիւն...
ժզ. 55ա Նորին Քարոզ – [Բան]. Խօսեցայց զձեզ... Մեկնութիւն. Խօսիմ, ասէ...
ժէ. 55ա-7ա Նորին Քարոզ – Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ. Լուայ բանս անճառ... կրթեա՛
զանձն քո Աստուածպաշտութիւն եւ իմաստսգիտութեան///
(շար. թերի):
Ե. 1. 60ա Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի՝ արարեալ
երանելոյն Գրիգորի Եռամեծի քաջ հռետորի. Օգնեա՛յ Հոգի Սուրբ – Հարց. Վասն է՞ր մեղաւորաց մեծութիւն տայ Աստուած
[Պատասխանի]. Նախ վասն ողորմութեան...
2. 60աբ Նորին Քարոզ – Եւ գիտելի է, զի երբեմն Լեզու կոչէ զքարոզօղս...
3. 60բ-1բ Նորին Քարոզ – Ողորմութեան ի բան Սաղմոսին, որ ասէ. Երանի, որ...
– Բարեգործք Գ. (3) են տեսաք, այսինքն`
պահք...
4. 61բ Նորին Քարոզ – Զի արտասուքն նման է աղբերաց ջուրց...
5. 61բ-2ա Նորին Քարոզ վասն ողորմութեան. Ողորմեա՛
ինձ, Աստուա՛ծ... – Մեծ է ողորմութիւն Աստուծոյ...
6. 62ա Նորին Քարոզ վասն արտասուացն է. Եդից զարտասուս...
– Զ. (6) օգտութիւնս ցուցանէ արտասուացն...
7. 62ա Նորին Քարոզ վասն Սաղմոսին. Յանկարծակի
սատակեցան... – Երազ է կեանքս այս...
8. 62աբ Նորին Քարոզ. Աստուած իմ արա՛յ զնոսա...
– Անիւ է կեանք մեր...
9. 62բ Նորին Քարոզ. Արդարքն որպէս զարմաւենիս...
– Արդարքն բարձրասցին յարմաւենի...
10. 62բ Նորին Քարոզ. Որ խօսէր գաղտ... – Նախ, խօսեցաւ սատանայ առ ընկերս...
11. 62բ-3ա Նորին Քարոզ. Սպառեցան որպէս ծուխ
– Զկեանքս մեր ի ծուխ առակէ...
12. 63ա Նորին Քարոզ. Եւ աւուրք իմ... – Վասն բազում պատճառի զկեանքն Ադամայ...
13. 63ա-4ա Նորին Քարոզ վասն Մօվսէսի. ի բանն,
որ ասէ. Մարդոյ, որպէս խոտոյ... – Մահկանացու
կեանք մարդոյս Գ. (3) յատկութիւն ունի...
14. 64ա Նորին Քարոզ վասն Ողորմութեան. Ողորմութի՛ւն
սփռեայ... – Սփռեալ` ցանելն է...
15. 64աբ Նորին Քարոզ վասն Սաղմոսին. Մածեաւ
որպէս կաթն – Բնութիւնս մեր եւ հոգիս...
16. 64բ Նորին Քարոզ – Հարց. Զի՞նչ է նետք հըզօրի: Պատասխանի.
Հզօր Աստուած է...
17. 64բ-5ա Նորին Քարոզ – Հարց. Զի՞նչ է ասելն Վա՜յ ինձ: Պատասխանի. Վայն
իրս նշանակէ...
18. 65աբ Նորին Քարոզ. Ի գիշերի համբարձի – Իսկ թէ զինչն է համբառնալն...
19. 65բ-6ա Նորին Քարոզ. Վասն բանդից. Տէր, հա՛ն ի բանդէ... – Գիտելի է, զի բազում իրս
նշանակէ բանդն..
20. 66աբ Նորին Քարոզ. Բանաս զձեռն քո – Բացումն ձեռաց մեր առ աղքատ...
21. 66բ Նորին Քարոզ Սաղմոս օրհնութեան. Հանի՛ր
զհաց... – Նախ` հաց զմարմին եւ գինի զհոգին...
22. 66բ-7բ Նորին Քարոզ վասն Սաղմոսացն. Որպէս
իւղ իջանէ... – Օրինակ տայ զայս ի միասին բնակելոյ...
23. 67բ Նորին Քարոզ ի բան Սաղմոսին, որ ասէ. Երանի...
– Առաջին շարժումն մեղաց...
Հմմտ. ձեռ. 1020, 3ա-373բ:
Զ. 1. 168ա-9ա Քաղուածու Կաթուղիկեաց Յակոբայ Թղթոյն
արարեալ սրբոյն Սարգսի Շնորհալոյն Հայոց վարդապետի – [Բան] Պարծեսցի եղբայր... [Մեկնութիւն]. Եւ զոր ասէս այս է...
2. 69աբ Նորին Քարոզ – Եւ արդ, տեսցուք, թէ, որ է գովելի բարկութիւն...
3. 69բ-70ա Նորին Քարոզ. Զօրէնսն զամենայն...
– Զի որպէս օրէնքն ինքնին ազատ է...
4. 70ա-1ա Նորին Քարոզ վասն անկարգ ցանկութեանն.
Ցանկանայք ասէ. եւ ոչ ունիք – Եւ է՞ր վասն ոչ
ունին...
5. 71ա-2ա Նորին Քարոզ Աւետարանին` Սաստն եւ անողորմ
դատաստանն. Զի անողորմ դատաստան... – Ամենայն
գիրք ամենուրեք զողորմածութիւն...
6. 72ա-3ա Նորին Քարոզ վասն հաւատոց. Զոր օրինակ
ասէ. Մարմին առանց հոգոյ մեռեալ է... – Այսոքիկ
օրինակք յայտնի են...
7. 73ա-4ա Նորին Քարոզ վասն Վերին իմաստութեանն.
Իսկ վերին իմաստութիւն նախ զի սուրբ է, ապա խաղաղարար... – Ասաց. Զերկրաւոր իմաստութիւն, որ զնախանձ...
8. 74ա-5ա Նորին Քարոզ վասն մեծատանցն. Արդ, այսուհետեւ...
– Այսուհետեւն ասելով, թվի ինձ...
9. 75աբ Նորին Քարոզ, որ ասէ. Եղերո՛ւք սուրբ...
– Տեսանես զօր օրինակ զիջանլոյն Աստուծոյ...
10. 75բ-6ա Նորին Քարոզ. Ամենայն մարմին... – Տեսանե՞ս որքան փոքր կացոյց...
11. 76ա Նորին Քարոզ վասն խոնարհութեան – Սէր երկայնամիտ է...
12. 76աբ Նորին Քարոզ վասն փառաւորելոյ զԱստուած
– Զի դու տե՛ս նմայ զփոխն...
13. 76բ-7ա Նորին Քարոզ վասն. Արթուն կալ եւ աղոթել.
Արթուն լերո՛ւք... – Ըստ որում իմաստութեան
զբանն...
14. 77ա-8բ Նորին Քարոզ վասն ցանկութեանց. Զի սօքօք
ասէ. Աստուածեղէն բնութեան... – Զայսոսիկ հանդերձեալ
էր ասել...
15. 78բ-9բ Նորին Քարոզ. Յորդորակ. Այլ եկեսցէ
օր Տեառն իբրեւ զգող... – Երկիւղիւ լուիցուք զբանս Տեառն...
16. 79բ-81բ Նորին Քարոզ. Յորդորակ. Սիրելի՛ք,
ոչ է նոր ինչ պատուիրան... – Բազում ինչ է,
որ քրիստոնէին նկարագրէ...
Հմմտ. ձեռ. 1318, 1ա-527բ:
– 82ա-3բ Ցանկ գրքոյս թղթահամարն տե՛ս Քարոզ հաղորդութեան... Քարոզ սիրոյ եւ խաղաղութեան.
Ոչ եթէ նոր ինչ պատուիրան տամ ձեզ:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
12 (84-95). չգրուած` 94ա-5բ: ՊՐԱԿ՝ 1x10+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով
(թ. 94- 95` առանց լուսագծերի): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,3x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (15,5x 10,5): ԳԻՐ`
նոտրգիր: ՏՈՂ` 28:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թերթերը` քիչ խունացած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Մաղթանք,
ողջոյն եւ կերպ թղթոյ]
ա. 84ա – /// (սկ. թափուած) մարտին զՅովսէփ յԵգիպտոս
եւ ըզԴաւիթ...
բ. 84ա Այլեւ ննջեցեալքն ձեր, որ ի ձէնջ...
գ. 84ա Արդ, արարիչն Աստուած, որ հատուցանօղ է...
դ. 84աբ Այլ եւ աւրհնեսցէ Տէր Աստուած զքահանայսդ...
ե. 84բ [Ա]յլ եւ աւրհնեսցէ Տէր Աստուած զմիաբան ժողովուրդսդ...
զ. 84բ [Ա]յլեւ աւրհնեսցէ Տէր Աստուած զձեզ եւ տացէ
եկեղեցեաց ձերոց...
է. 84բ [Աւրհն]եալ է Աստուած, աւրհնէ Հոգւով...
ը. 84բ [Աստուած]ային աջոյն տնկեալք...
թ. 84բ Աստուած տայ ձեզ Ռ. (1000) բարի...
ժ. 84բ Դուք արժանի էք ամէն բարոյ...
ժա. 84բ Եւ ձեր սեղանն Աբրահամու...
ժբ. 84բ-5ա Զինչ որ սուրբք աշխարհի կան / Ձեզ եւ որդւոց
ձերոց եւ տան...
ժգ. 85ա Նախ անմարմնոց զօրքն վերնական / Որ Աստուծոյ
կան փառաբան...
ժդ. 85ա Նահապետքն, որ ադամեան / Եւ մարգարէքն իսրայէղեան...
ժե. 85ա Հոգին, որ էջ ի Վերնատան / Հոգւով լցան ամենեքեան...
ժէ. 85ա Եւ յետ աստեացս վճարման / Յորժամ նշան տէրունական...
ժը. 85ա Տեսնուք զԱստուած դէմ յանդիման / Յորժամ գայցէ
ի դատաստան...
ժթ. 85ա Աստուածազարդ եւ սրբասնեալ րաբուն[ւ]ոյդ...
ի. 85ա Տէ՛ր, տո՛ւր ինձ լեզու խրատու, զի... (կրկն.՝
91ա):
իա. 91ա /// (սկ. թերի) [ա]պաւինեալ մարդասիրութիւն
կարդալով...
իբ. 91ա Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ եւ ի կատարումն...
իգ. 91բ Եւ արդ, ի զրաւ բանիս պարտիմք...
իդ. 91բ Այլ եւ յՈրդին միածյին անսկզբնաբար...
իե. 91բ-2ա Արդ, աւրհնեալ...
իզ. 92ա Հայցեսցուք յամենագութ եւ յամենախնամ...
իէ. 92ա Նոր նորոգեալ նորոգեսցէ...
իը. 92ա [Ա]յլ եւ աւրհնեալ սուրբ կոյս Տիրամայր...
լ. 92աբ Այլ եւ աւրհնեալ է սուրբ խաչն փրկչական...
լա. 92բ [Ա]յլ
եւ զկամարակապ խորանս...
լբ. 92բ [Ա]յլ եւ իղձք մաղթանաց, հոսմունք արտասուած...
լգ. 92բ [Ա]յլ եւ շինօղ սուրբ եկեղեցւոյս...
լդ. 92բ [Ա]յլ եւ ուխտաւորք եւ պտղաբերք...
լե. 92բ-3ա [Ա]յլ եւ քահանայապետն ամենայնի Տէրն մեր...
լզ. 93ա [Ա]յլ եւ զարհիեպիսկոպոս գաւառիս...
լէ. 93ա [Այլ եւ ք]ահանայք եւ փակակալք եւ սպասաւորք...
լը. 93աբ [Ա]յլ եւ ժողովրդապետն ամենայնի Տէրն մեր...
լթ. 93բ Այլ եւ պատճառն բոլորից` անեղն Աստուած...
զԻսահակ ի զենման խոյին, զՅակոբ ի գօտէ /// (շար. թափուած):
Բ. 85բ-8բ [Քարոզ ի բանն. Ե]ւ օձն էր... – Իմաստուն քան գազանսն, բայց ոչ եթէ բանաւոր...
Ունի` 88բ` «Անուն սուրբ
Հօրս Փիլիքսիանոսէ, իսկ վասն յորդառատ բանիցն մականունադրեցաւ յանուն գետոյն Նեղոսի»:
Գ. 89ա-90բ Երանելոյն Եփրեմի Յաղագս ապաշխարութեան
– Ո՜վ մեղաւոր, ե՛կ առ իս... չտաղտկամ յաղքատութենէդ,
չխոտեմ զա/// (շար. թափուած):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 85ա
Տես տեսնուք զԱստուած:
2251
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
ԿոստանդնուպՈլիս |
ՌՃԽԳ. – 1694 |
ԳՐԻՉ` Գրիգոր երէց: ՍՏԱՑՈՂ՝ Յոհան
վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 272. չգրուած՝ 1բ, 3ա, 272աբ:
ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-ԻԲx12 (Ժ 16)+1x3: ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ լուսադրոշմով (թ. 1 եւ
272` կապոյտ): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x14,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (2աբ, 271բ` միասիւն)
(16,5x11): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 24-25: ԿԱԶՄ՝ մուգ շագանակագոյն կաշի` ճնշագծերով եւ
մէկ ամբողջական, մէկ կիսատ կապիչներով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ (Բ-ն` կապոյտ).
լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Սողոմոն` 3բ,
17ա, 63բ, նեռ` 22բ, Կղեմէս հայրապետ` 25բ, Աբտլմսեհ` 27ա, Գլխատումն Յովհաննու Մկրտչին`
32ա, Գրիգոր Լուսաւորիչ` 39բ, Գրիգոր Մարաշեցի` 51բ, Քրիստոսի Թաղումն եւ Յարութիւնն`
87բ, Խաչն Հացունեաց` 99բ, Պատկերք Վարդանայ` 127ա, Աթոռք Աստուածութեանն` 175ա,
Թզենի` 204բ, Հաղորդութիւն` 211բ, Ստեփանոս Նախավկայ` 223բ, գրիչը` 239բ: Ճակատազարդ` 10ա, 43բ, 48ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, նարնջի, շագանակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. նորոգուած կապոյտ
թղթով, թ. 139` պատռուած, թանաքի ճապաղում` 204բ: Կազմի կաշին քերծուած, մէջքը
եւ Բ. փեղկը ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-295բ. Միայն 13/4ա-9բ: 14/9բ-15բ: 15/240ա-4բ:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 16ա-9բ Յատկութիւն խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան – Նախ, որ պարզ եւ առանց խարդախութեան...
2. 21ա-2բ Վասն նեռինն գալստեան վեց իրս հարցանելի է յայս, թէ վասն ոյր
իցէ այժմ – Առաջին զբանս առաք, որ ասէ...
3. 22բ-5բ Կատարածի աշխարհի – Այլ
եւ վարդապետք ասեն, թէ. Տեսաք ի գիրս...
4. 25բ-7ա Կղեմէս հայրապետն, որ էր ի Հռոմ քաղաքն առաջնորդ, որո[յ] է գերեզման
յատակս ծովուն – Սուրբն Կղեմէս էր ի քաղաքն Հռոմայ...
5. 27ա-32ա Աբտլմսեհի, որ նահատակեցաւ ի հաւրէն իւրմէ – Ամենեքեան, որք հաւատացեալ են...
6. 32բ-8ա Յովհաննու գլխատմանըն – Հրաւիրելով կոչեցաւ լեզու իմ ուրախարար...
7. 38ա-9բ Հարցումն Գրիգորի Լուսաւորչին – Ասէ սուրբն Գրիգոր ընդ հրեշտակըս...
8. 40ա-3բ [Երանելւոյն Թէոփիլոսի ասացեալ. ձեռ 992, 449բ] Վասն թաղման եւ
Յարութեան – Ով ոք ոչ հիանայ ընդ արարչութեան...
9. 43բ-7բ [Նորին Թէոփիլոսի. ձեռ. 992, 452բ] Վասն թաղման եւ Յարութեան
– Աստուած` Բանն Հօր եւ համագոյակից...
10. 48ա-51ա Յովսեփայ քաղաքապետի արդարոյն – Եւ իբրեւ երեկո[յ] եղեւ, եկն այր մի...
11. 52ա-4բ Երանելոյն Գրիգորի [Մարաշեցւոյ] ճգնազգեաց ամենառաջի Յեսունացւոյ
ասացեալ է – Վա՜յ քեզ անձն իմ մեղաւոր...
12. 54բ-6բ Սուրբ հօրն Յովհաննէսի Գառնեցւոյ աստուածատէս արանցըն
– Սուրբ հայրն Յովհաննէս Գառնեցի պատմեաց...
13. 56բ-7ա Նորին Քարոզ ի բանն սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. Լե՛ր իրաւախոհ...
– Պատարագն յերիս բաժանի, նախ իսրայելացոց...
14. 57ա-8բ Բանք խրատականք ասացեալ է իմաստնոց – Չորս ցեղ մեղք առաւել դատախազ լինին...
15. 66բ-71ա Առաջի աւուր արարչութեան, որ է օր առաջի աւուր արարչութեան. Ի
սկսբանէ արար... – Իսկ Հայրնէ Բան...
16. 71ա-4ա Աւագ Բ.շաբաթի (2) Վասն արարչութեան Աստուծոյ. Եւ ասաց Աստուած...
– Յերկրորդ աւուր արարչութեան փեռեկտեալ...
17. 74ա-6ա Աւագ Գ.շաբաթի (3) արարչութեան, որ յիշատակ է Քոբարքոբէն. Եւ
ասաց Աստուած... – Գիտելի է, զի ցամաքն,
ոչ է անուն երկրի...
18. 76ա-8բ Աւագ չորեքշաբաթի արարչութեան. Եւ ասաց Աստուած... – Լոյսն համասփիւռ, որ խզումն էր...
19. 79ա-81բ Հինկերորդ աւուր արարչութեան
ասացեալ է. Եւ ասաց Աստուած... – Յետ զարդարելոյն
Աստուծոյ` զերկիր...
20. 81բ-3բ Աւագ ուրբաթի խրատք արարչութեան. Աւուր ուրբաթու ասաց... – Տե՛ս, եղբա՛յր, զգործս Աստուծոյ...
21. 83բ-7բ Երանելոյն Թէոփիլոսի ասացեալ է Աւագ շաբաթի օր. Վասն թաղման – Նոր երկինք այսօր ի յերկրի...
22. 88ա-91բ Ի Մեծի երկուշաբաթի Յոհաննու Ոսկիբերանի ասացեալ է ի Զ.օրեայ
(6) գրոց Մեկնութենէն. Եւ էին երկոքեանն... – Եկա՛յք, ով սիրելի՛ք, եւ տեսէ՛ք աստ մեծաըսքանչ...
23. 91բ-5ա Նորին Յոհաննու Ոսկիբերանին ասացեալ է ի Մատթէոսի Աւետարանին Մեկնութենէն.
Մինչդեռ ուտէին... – Բաբէ՛, քանի՞ կուրութիւն
էր մատընչին...
24. 97ա-8ա [Ի թղթոյ Կիրակոսի Երզնկացւոյ]: Այսուհետեւ եկեսցուք ի չորրորդ
գլուխն... – Եթէ զբիրկաթուրն ոչ Տէրն...
25. 98բ (կրկն.՝ 189բ-90ա) [Ի ժղլանաց Վարդանայ Արեւելցւոյ] Այլ բանք ճրագալուցին
ասացեալ է – Զի՞նչ է ճրագալոյցն, որ լուծանեմք...
26. 98բ-9ա (կրկն.՝ 189բ-9ա) Յաղագս եկեղեցւոյ աստիճանի – Քրիստոս զեկեղեցական աստիճանս որպէ՞ս եցոյց...
27. 99աբ [Յաղագս մկրտութեան] – Առ
այդ պատասխանի ասացեալ է. Նախ, առաջին` զայս...
28. 100ա-10բ Պատմութիւն սուրբ Խաչին, որ Հացունեաց կոչի, թէ որպէս դարձաւ
յաշխարհէն Պարսից եւ տվեալ եղեւ տիկնոչն Սիւնեաց մասն ինչ – Եւ եղեւ յետ թագաւորելոյն Մաւրկայ արքային...
29. 110բ-4ա Պատմութիւն վասն Գիւտ Խաչին, որ ի ձեռն Պատրոնիկէ – Եւ արդ, պատմեցից ձեզ վասն Խաչին...
30. 114ա-7բ Տեսիլ սրբոյն Կոստանդիանոսի Յաղագս Խաչին Քրիստոսի – Սրբոյն Կոստանդիանոսի Մեծի
թագաւորի ամսեանն յԱրաց...
31. 134բ-8ա Եւսեբեայ պատմութիւն ասացեալ է Վասն Համբարձման – Վայելուչ է մեզ փոքր ինչ վասն վերանալոյն...
32. 138ա-9ա Պատմութիւն Տայասայ պոռնկին – Եղբա՛յրք իմ եւ մտերքի՛մ (=մտերիմք), կամիմ պատմել...
33. 157բ-61բ Հարցմուն[ք] զանազան. Բարսեղի եւ Գրիգորի ասացեալ է – Բարսէղ ասէ. Յորժամ ոչ երկինք էր...
34. 172բ-5ա Յոհաննու Ոսկիբերանի ասացեալ է. Վասն որ աղքատացաւ – Վասն զի անհասն հրեշտակաց...
35. 175ա-80բ Թուխտ վասն զգուշութեան
օրինացն եւ պատուիրանացն Աստուծոյ – Զբանս
աստուածային կամիմ պատմել ձեզ...
178ա Գրչից` «Վասն քահանայի»: 179ա «Վասն Ադամայ եւ Սեթայ»:
36. 180բ-7բ Երանելոյն Եպիփանու (=Եփրեմ) Խորին Ասորոյ ասացեալ է վասն անաւրէն
յիշոցնատւաց եւ պահք լուծանողացն. ամէն – Ով
եղբայրք սիրելիք...
37. 190ա-1բ Իսկ երրորդ առարկութիւնք, թէ վասն է՞ր ջուր արկանեն ի Սուրբ խորհուրդ
– Առ այս պատասխանի, եթէ. Զպատարագն...
38. 191բ-4ա Առ Ե.երորդ (5) բանն, որ ասեն, թէ Հայք չունին զԷ. (7) խորհուրդ
եկեղեցոյ եւ ոչ զԷ. (7) մահուչափ մեղքն – Առ
այդ պատասխանի նախ, եթէ. Ոչ է պարտ...
39. 224ա-9բ Սրբոյն Ստեփանոսի Նախավկային – Նախավկայն Քրիստոսի Սուրբն Ստեփանոս...
40. 229բ-34ա Սրբոց Հռեփսիմեանց
կուսանացն – Սրբուհի կոյսն Հռիփսիմէ էր ի թագաւորական տոհմէ...
41. 234ա-5բ Վկայութիւնք ի Հռովմայեցւոցն թղտոյն Պօղոսի. Վասն մահուանն Քրիստոսի. Զի թէ մինչ թշնամիք... – Իսկ արդ, զի՞նչ ասեմք առ այս...
42. 260ա-9բ Հարցմուն[ք] եւ պատասխանիք Յաղագս ներակր[թ]ութեան մանկանց –
[Հարց] Քանի՞ է Աստուած: [Պատասխանի]. Մէկ
է:
43. 209բ-11բ Բանս այս աւետարանչին Յոհաննու է – Այսպէս հրամայէ Տէրն մեր...
Գ. 58բ-66բ [Յովհաննէսի Երզնկացւոյ Խրատ հասարակաց
քրիստոնէից]
Տե՛ս ձեռ. 228, 71ա-108բ. Միայն` զ/58բ-9բ: է/59բ-60բ: ը/60բ-1բ: ժե/61բ-3բ: ժզ/64ա-5ա: ժթ/65ա-6բ:
Դ. [Խրատք Վարդանայ Այգեկցւոյ]
ա. 95ա-7ա Խրատ Վարդանայ աստուածպաշտութեան – Աստուածութիւնն անքննելի...
բ. 117բ-21ա Խրատ նորին Վասն ուղղափառ հաւատոյ ասացեալ է – Նախ պարտ է իմանալ, թէ զի՞նչ է հաւատ... |121ա|
եւ դուք թողութիւն մեղաց խնդրեցէ՛ք ինձ ողորմելոյս. Վարդան վարդապետի...
գ. 121ա-3ա [Վասն զրկանաց] – Դարձեալ
պատրաստ եղերո՛ւք եւ սգաստ...
դ. 123աբ [Յաղագս հպարտութեան եւ ոխակալութեան] – Յետ այսորիկ փախերո՛ւք ի հպարտութենէ...
ե. 123բ-4բ [Վասն սիրոյ] – Յետ այսորիկ
եւ զսէրն կալարո՛ւք...
զ. 124բ-5ա [Յաղագս ողորմութեան] – Ուր
որ ողորմութիւնք լինին առանց սիրոյ...
է. 125ա-6ա Յաղագս կախարդութիւն առնել[ոյ] – Յետ այսորիկ փախերո՛ւք ի կախարդութենէ...
ը. 126աբ Լեզուաց սանձելն – Յետ այսորիկ
սանձեալ կապեցէ՛ք, որդեա՛կք իմ...
թ. 126բ-7ա Հայհողողն – Եւ որ զհայհոյական եւ զչար յիշոցն...
ժ. 127բ-30ա Վարդանայ վարդապետի ասացեալ Խրատ քահանայից ժող[ովոյն] – Ապա գիտասջիք եւ զայս...
ժա. 130ա-2ա Այլ խրատ Վարդանայ յոգէշահ
– Դարձեալ այլ օրէնք եւ պատուիրանք քրիստոնէից...
ժբ. 132ա-4բ Վասն արքայութեան անճառ փառացն ասացեալ է – Ով ընտրեալ քահանայք...
ժգ. 140ա-5ա Այլ խրատ վասն վարուց առաքինութեան – Աստուած բարի է եւ լոյս...
ժդ. 145ա-9ա Վասն անքուն որդանցն եւ խոստովանութեան նոցա, թէ ուստի լինին
եւ կամ թէ ի՞նչ են. զայս Քարոզս կարդա՛ եւ ընդ միտ ա՛ռ – Եւ արդ, եկա՛յք ժողովեցարուք ի միասին...
ժե. 149ա-55ա Պատմութիւն վասն դժոխոցն – Եւ արդ, եկայք ամենայն դասք մեղաւորացդ...
ժզ. 155բ-7բ Խրատ յոգէվարացն, յորժամ հոգին քակտի ի մարմնոյ – Արդ, պարտ է յամենայն մարդոյ զայս զմտաւ...
ժէ. 162ա-6ա Խրատ յոգէշահ Վարդան վարդապետի, վասն դարձի մեղաւորաց – Եւ արդ, պարտ է յիշել զզօր մահուն...
ժը. 166ա-72բ Նորին Վարդանայ ասացեալ Վասն աղօթից – Ի հարիւր եւ ի ԾԵ. (155) համար Սաղմոսին...
ժթ. 188ա-9բ Վարդան վարդապետի Վասն Թաթէոսի – Կենսաբուխ Սուրբ Աւետարանն
զԹաթէոս զմեր առաքեալն...
Ե. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորոյ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` ԻԵ/217բ-22ա: ՂԱ/200բ-4բ: ՂԲ/204բ-9ա: ՂԵ/236ա-9բ: ՃԻԲ/212ա-7ա:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորոյ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Միայն` ԽԹ/258ա-9բ: ՁԲ/244բ-9ա: ՁԳ/249ա-51բ: ՁԴ/251բ-4ա: ՁԸ/222բ-3բ (կրկն.՝ 19բ-21բ): ՃԼԱ/194ա-200ա: ՃԾԸ/254աբ: ՃԾԹ/254բ-5բ: ՃԿ/255բ-7ա: ՃԿԱ/257ա-8ա:
– 270ա-1ա [Ցանկ գրոց] – Ա. Քարոզ ի բան Սողոմոնի... ՀԷ. Հարցմունք եւ պատասխանիք յաղագս ներակրթութեան
մանկանց...
ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ`
ԺԸ. դ.
1. 2ա Վասն աստղը ցաւլանալոյ – Յորժամ
յարեւմտից յարեւել ցուլանայ աստղն...
2. 2բ – [Լո]ւսինի Ա. (10), ԺԱ.
(11), ԻԸ. (28) արեւելք է... Նոյեմբեր ցերեկն Թ. (9), գիշերն ԺԵ. (15):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
15բ
Քրիստոս Աստուա՛ծ, ողորմեա՛յ ամենայն հաւատացելոցըս, թվին հազար ՃԽԳ. (1694), յունվարի ամսուն:
139ա
Ի թըւականիս Հայոց Աբեդական հազար ու հարիւր քառասուն եւ Գ.ն (1694), մայիս ամսոյ երկուսն, յաւուր
չորեքշաբաթի:
209ա
Փա՜ռք համագոյ, միազօր, միափառ եւ [հ]աւասար, ամենազաւր Սուրբ Երրորդութեանն` Հօր
եւ Որդոյ եւ Սուրբ Հոգոյն, այժմ եւ յաւիտեանս. ամէն: Արդ, ես` տկար ամենայնի / եւ ծոյլս
ի գործս բարի, / արագ եւ փոյթս գործել չարի, / մեղաւոր եւ անարժան եւ աղտեղ,ի
/ որ միայն անունս է իմ քահանայի, / բայց գործովս եմ հեռացեալ մեկուսի, / վա՜յ, վա՜յ,
վա՜յ եւ եղուկ թշուառացեալ անձին իմոյ, / թէ զինչ տալոյ եմ պատասխանի / առաջի ատենին
Քրիստոսի, / զի զբարերարն արարիչս իմ բարկացուցի, / եւ ուստի՞ է ինձ փրկութիւն,
/ եթէ ոչ մեղաքաւիչ զՔրիստոս պատարագող սուրբ քահանայիցդ, / զոր երես անկեալ մոխրամած
դիմօք / եւ արտասուաթոր աչօք աղաչեմ |209բ| յիշել / ի սուրբ եւ արժանաւոր յաղօթս ձեր,
/ ո՜վ ընթերցողքդ նազելի, / նաեւ նօտարքդ բաղձալի, / որք հանդիպիք այս սուրբ կտակի,
/ յիշման առնէք զիս արժանի, / բերան մի ասեք. Տէր ողորմի / ինձ` Գրիգոր էրէց մեղաւորի, / նայ եւ ծնողացս իմոյ բարի` / Պողոս էրէց որ անուանի, / եւ ամենայն
ազգատոհմի՝ / փոխեցելոյ եւ կենդանի։ / Եւ որք ուղիղ մտով յիշեն / եւ լի սրտով Հայր
մեր ասեն, / վարձս բարի Տեառնէ առցեն, / զԵկեալք աւրհնեալքն` լուիցեն։ / Բայց ես` տկարս
ամենայնի, / այս սակաւ գիրս ի յանկ հանի / ի Կոստանդին հին քաղաքի, / ի դուռն Սուրբ Հրեշտակապետի,
/ արքայութեան Իլախի / ի երրորդուն Զիկմունդի, / ի ժամանակս Նահապետ մեծի Յաբեթի / ՌՃԽԳ.ին (1694), ի յունիսի աւուրն ութի։ / Բայց թէ սմայ սղալեցի / կամ յաւելի պակաս գրեցի, / անմեղադիր
լերո՛ւք ինձի, / զի գերութեանս զսայ նօտրեցի,
/ իսկ ի կատարն այսր սուրբ կտակի / փա՜ռք եւ պատիւ Տեառն արարչի՝ / զօր հանապազ անլռելի
/ Ամէն, շրթանց նմայ տացի:
271բ
Ես` Ովանէս վարդապետս ըստացա զայս գիրքս, ոչ թէ իմոց ձեռաց վաստակի, այլ ի բերանոյ իմոյ, որ ամոթալի քարոզէի եկեղեցիկն ի Ստանպօլ, որ է Պուզանտիա, մինչտեռ նոր էի առեալ գաւազան վարդապետական, այնու
նոցա տալով ինձ ողորմութիւն: Գնեցի ինձ յիշատակ ի թվի Հայոց ՌՃԽԴ. (1695) ապրելի ի
մէկ :
Եղեւ
գալն այսմ Յոհաննու վարդապետի յերկիրս մեր, զոր այսմ ամի առեալ էր
գաւազան ի Մատթէոսէ պատրիարգէն Կոստանդեայ, զոր էր թվականն ՌՃԽԴ. (1695)
եւ յոյժ-յոյժ ուրախութիւն եղեւ մեզ ի տեսանել զիրեարս, որ նոյն Տէրն մեր պահեսցէ զսայ
վարդապետական ճոխութեամբ եւ այլ գերամեծար իշխանութեան արժանացուսցէ։ Գրեցաւ
Ձ. Յ. Վ. Կ. Ո. Գ. Ք. |139բ| թիվ 1147 է
(1698), ծայր եւ աւարտ եւ այս գահիս / դառն դժնեալ ժամանակիս, / մեր նեղութեանն Հա[յ]ոց
ազինս, / դժուարաբար գեհգեղանիս, / այս դառնացեալ յետնոց թվիս՝ / հազար հարիւր կատար ելիցս, / քառասնեւեօթն
աւելորդիս (1698)։ / Որք հանդիպիք այսմու թխթիս՝ / յիշէք մեղօք լի եղկելիս. / չեմ արժի այս անուանիս, / որ` Յով[հ]աննէս
կոչեն առ զիս. / հաբեղութիւնս ի Գրիգորէ / առաջնորդին
Կարմիր վանքէ, / իշխանութիւնս առի ումէ
/ Յունաց աշխարն, ի Ստամբուլէ / պատր[ի]արքիէն Մա[տ]թէոսէ. / որ զիս բերան
մի [յ]իշեսցէ՝ / վարցս նայ Աստուածոյ առցէ, / Հոգովն Սուրբ զնայ տեսցէ. ամէն:
Է
[յ]աւիտեանն մեզ յիշատակ, / եւ է որդի` անմեռ զաւակ, / որ յիշատակ զայս մնալով, / ձեզ
աղաչեմ արտասուելով՝ / զիս [յ]իշեցէ՛ք Հայր մեղայով, / օրհնեալ էք դուք Տեառն Աստուծով:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Կազմաստառ Ա. (ԺԸ.
դ., նոտրգիր) Ո՜վ Տէր իմ եւ [Աստուած]
իմ Յիսուս Քրիստոս, որպէս գոհացայց զքէն, ոչ կարեմ ճառել զերախտիս քո, որ առանց չարչարանաց
կատարեցեր զխորհուրդ իմույ, զի՛նչ տաց տրիտուր Տեառնդ իմում՝ ընդ ամենայն,
զոր ետ ինձ եթէ ոչ զաղ/// (մի քանի տառ ջնջուած)րս ջերմեռանդ գոհութիւնս եւ ճշմարտապէս
երկրպաքութիւնս տաց քեզ, անկարօտ Աստուա՛ծ,
որմէ միայն աստուածութիւնդ գիտէր, թէ որպէս որոնէյի զայս Քարոզգիրքս, վասն որոյ ետուր ցիս. գոհանամ զքէն, Աստուա՛ծ, յամենայն
ժամ: Ո՜վ օրհնեալ ընթերցող, ես քանի անարժանութեամբ/// (մի քանի տառ անընթեռնելի)
արաքեմ մատուցեր առաչ զայս սուրբ գրիս գրողին
եւ աշխատողին եմ յիշել եւ /// (մի քանի բառ սոսնձուած այլ թղթով)ող գիր շատ եմ ///
օք /// ւշ քաղցր չեմ տես/// մատնէոս պուղում պուղում /// Յարութիւն աբեղայս յիշեսչիք /// ձեզ յիշեսցէ իւր գալստեանն եւ անդ տեսցուք զմիմիանս. ամէն:
2. 2բ Եւ ես անարժան ծառայս յիշեցէ՛ք <էք> Բարսեղ (սիւնակէտգիր` ծածկագիր, տրուած է նաեւ բանալին):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
1ա (վր. լս.` խաչաձեւ` զարդակող) Յովհանէս 1213 (1764): (Ներքեւում` երկու շրջանաձեւ կնքադրոշմ)
1302 (1853): 98բ, 111բ, 115բ (ութանկիւն) Քրիստոսի ծառայ Գրիգոր վարդապետ ՌՄԽԳ. (1794): 3բ, 99բ (քառանկիւն ծաղկաձեւ)
Քրիստոսի ծառայ Նիկողօս վարդապետ 1236
(1787):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ`
139բ (անաւարտ մարդկային դէմք): 259բ (սեղանի առջեւ կանգնած մարդ):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
1ա (այբուբեն): 2բ Ցուցակ ամսոյ, զոր վայելէս ուտելեաց եւ կերակրոց օգուտից: 128ա Անծնունդ
արծաթի զշահ ծնցնել կու տան: 139բ Վասն միոյ մեղա[ւ]որի: 139բ (վրացերէն) «Հայր մեր...
որպէս յերկինս եւ երկրի»: 162բ Լուսացարուք սրբե[ցարուք]: 167բ Թարքմանութիւն Հայր մերին: 271բ (զանազան տառեր եւ գծեր):
2252
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Անտրիաս: ՍՏԱՑՈՂ` Յոհան աբղյ.:
ԹԵՐԹ` 336. չգրուած` 332բ-6բ: ՊՐԱԿ`
Ա-ԻԸx12 (ԻԸ-ն առանց պրակահամարի): ՆԻՒԹ` թուղթ լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
19,7x14,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (325ա-29բ` միասիւն) (15x10): ԳԻՐ` բոլորգիր (1ա-4բ`
նոտրգիր): ՏՈՂ` 21: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, երեք կապիչներով, միջուկը
տախտակ, աստառը գորշ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 5ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` մարդագիր` 257բ, թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ, դեղին,
սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Breviarium = Պատարագամատոյց
(լատիներէն ԺԴ. դ., Իտալիա), ստացուած բացուածքի ընդլայնակի եւ ընդերկայնակի հատումից,
(19,5x9), մագաղաթ, երկսիւն. տե՛ս Л. Киселева, Латынские рукописи Матенадарана,
Ереван 1980, стр. 81 (N 87):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան
բծեր եւ հետքեր, գրադաշտը թեթեւակի
գունափոխուած, 313ա` կարմիր մելանի
ճապաղում. կազմի եզրերը
եւ մէջքը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3բ-4բ Ցանկ գրոցս այս – Քարոզ ի բան Սողոմոնի,
Զի որք սրբութեամբ... Յաղագս պսակի ամուսնացելոց, եւ որ հասուկ եւ չհասուկ սորին:
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 1ա [Տաղ յումեմնէ] – Ի
աւուր աներեկի / Լինիմ ես անդ ողորմելի...
2. 1ա-3ա [Հարց եւ պատասխանիք] Յաղագս զանազանութեան մեղացն – [Հարց]. Զի՞նչ է զանազանութիւն
մեղաց: Պատասխանի. Մեղք անունն մի է...
3. 208բ-17ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ
(Ձմեռան հատոր ՃԺԸ.)] Քարոզ մեծի Ե.շաբթի
(3) ի խորհուրդ Սուրբ պատարագին եւ ի բանն, որ ասէ. Հայեցաւ ի Հաբէլ... – Խրատ
ետուն նախնի ծնօղքն Ադամ եւ յԵւայ...
4. 217ա-27ա Քարոզ զգուշութեան
քահանայից ի բանն, որ ասէ. Եթէ սիրէք զիս... – Դարձուսցուք այսուհետեւ զկարգ
բանիս...
5. 240բ-51բ Քարոզ վասն Գալստեանն
Քրիստոսի եւ յաւուրն դատաստանի – Եւ զի վասն միւս անգամ գալստեանն...
6. 251բ-4բ Քարոզ նորին Վասն
հուրընկալութեան.
ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Օտար էի, եւ ժողովեցէք... – Եւ գիտելի
է յաւրինակաց, զի ի մէջ...
7. 254բ-7բ Վայ ինձ հազար
բերան... – Զի մեղաւորք զարհուրեալ դողան եւ ասեն...
8. 257բ-91բ Հարցմունք վասն
հրեշտակաց – [Հարց]. Զի՞նչ պատճառ, որ հրեշտակք |258ա| մեղանչեցին...
9. 291բ-3ա Բայց եւ զայս
գիտել արժան է, զի Գ. (3) իրք Տէրն անձն էառ վասն հաստատելոյ զա[ւ]րութիւն, զոր
մեզ յետ մեր յարութեան չէ խոստացեալ... – Նախ, որ հանդերձիւ երեւէր առաքելոցն...
10. 293ա-5բ Կանոնք սուրբ
հայրապետացն – Եթէ ոք առնու կին ի մերձաւորէ իւրմէ...
11. 312ա-7բ Վասն, թէ քանի
են հերձուածողք յաշխարհս – Առաջին հերձուածողք հեթանոսք...
12. 317բ-8ա Յատկութիւն խոստովանութեան
այսքան է – Նախ որ պարզ, առանց խարդախութեան...
13. 318ա-21ա Վասն խոստովանութեան
եւ ապաշխարութեան – Եւ արդ, քան զամենայն երախտիս...
14. 321ա-4ա [Յակովբայ Ղրիմեցւոյ] Յաղագս
պսակի ամուսնութեան – Գիտելի է, զի կանոն է այնոցիկ...
15. 324ա-32ա [Նորին] Յաղագս ազգականաց բաժանման – Գիտելի
է ազգականութիւն տարորոշեալ...
325ա, 327ա-8ա, 329աբ Տուփք
եւ աղիւսակք:
Բ. [Քարոզգիրք Ղուկասու Լօռեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 503, 187ա-295բ. 1/5ա-20ա: 2/20ա-34բ (23ա Գրչից` «Մարգարտի խասիաթն իմացիր»): 3/34բ-53ա: 4/91ա-103բ: 5/53ա-75բ: 6/114ա-23ա: 7/123ա-34ա: 8/134ա-47բ: 9/147բ-58ա: 10/158ա-63բ: 11/163բ-72բ (168ա Գրչից` «Այս է պատմութիւն Արքայիկ
օձին»): 12/173ա-82ա: 13/182ա-91բ: 14/191բ-200բ: 15/200բ-8բ:
Գ. [Արտաքոյ Քարոզգրքի
Ղուկասու Լօռեցւոյ]
ա. 75բ-80բ Քարոզ ի բանն,
որ ասէ. Եւ հրամա[յ]եաց Դաւիթ... – Եւ զի նահապետք յերկար ապրէին...
բ. 80բ-91ա Քարոզ ի բանն Յունանու, որ ասէ. Ահա երեք աւուրք...
– Զի Նինուէ էր քաղաք
մեծ...
գ. 103բ-14ա Քարոզ վասն երից մանկանցն, որ ասէ. Եւ նոքա երեքեանն...
– Եւ զի յառաջ, քան զգերութիւն Բաբելացոցն...
դ. 227ա-40բ Քարոզ ի բան,
որ ասէ. Ի սկզբանէ արար Աստուած... – Անդրանիկ օր միաշաբաթուս...
237ա Գրչից` «Այս բաժանմունք
սխալ են, տե՛ս զկարմիր ուղիղ»:
Հմմտ. ձեռ. 2151, Բ., ժը.,
ժթ., իա., իե.:
Դ. [Յովհաննու Երզնկացւոյ Խրատ հասարակաց քրիստոնէից]
Տե՛ս ձեռ. 228, 71ա-108բ. ա-դ/չիք: ե/295բ-7ա: զ/297ա-8ա: է/298ա-9ա: ը/299աբ: թ/299բ-301բ: ժ/301բ-3բ: ժա/303բ-5ա: ժբ/305ա-6բ: ժգ/306բ-7բ: ժդ/307բ-8ա: ժե/308աբ: ժզ/308բ-9բ: ժէ-ժը/չիք: ժթ/309բ-10բ:
Ունի 2 կանոններ.
– 310բ-1ա Սրբոյն Սահակայ Վասն նուիրաց քահանայից ի ժողովրդենէն
– Խորհրդականք են նուէրք ամենայն եւ ընծայքն...
– 311ա-2ա Սրբոյն Բարսեղի կանոնք – Եթէ ոք արգելցէ
զպտուղս քահանայից... յաւելցէ եւ պակասեսցէ ի կարգն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
20ա Որոց փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած
զամենայն հաւատացեալս անուան իւրո[յ], մանաւանդ զստացող գրոցս` զՅոհան աբեղայն եւ զեղկելի,
անարժան Անտրիաս գրիչս.
ամէն (նման` 182ա, 200բ, 208բ):
75բ Որ եւ փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս Աստուած
զամենայն հաւատացեալս անուան իւրոյ, եւս առաւել` զՅոհան աբեղայն եւ զծնաւղսն իւր, մանաւանդ
զեղկելի գծողս. ամէն (նման` 103բ, 217ա, 251բ, 257բ):
80բ Որ ողորմի ստացողի գրոցս` զՅոհան աբեղայն եւ
զծնաւղքն իւր եւ զանարժան գրիչս. ամէն:
91ա Որ ողորմեցար, Տէր Աստուա՛ծ Յիսուս
Քրիստոս, Նինուէ քաղաքին,
նոյն ողորմութեամբդ ողորմեա՛ ստացող տառիս` Յոհան աբեղա[յ]ին եւ ծնօղաց նորա, եւ
մեղաւոր գծողիս:
114ա Որ իջեր ի մէջ հնոցին, Տէր Աստուա՛ծ
Յիսուս Քրիստոս, եւ փրկեցէր զԵրիս մանկունս, նոյն ներող ողորմութեամբդ քո փրկեա՛յ
եւ ազատեա՛ զՅոհան աբեղայն
եւ զծնաւղքն սորա ի յաւիտենական հրոյն, եւս առաւել զեղկելի գրիչս. ամէն:
123ա Որ ողորմի ստացողի գրոցս զՅոհան աբեղային եւ
ծնօղաց նորա. ամէն:
158ա Որոց եւ մեզ ողորմեսցիս Քրիստոս
Աստուած եւ արժանի արասցես աղաւթիւք եւ պահաւք սրբիլ ի մեղաց եւ արժանանալ ի տեսլեան
աստուածութեան քո, մանաւանդ` զՅոհան աբեղայն
եւ ծ[ն]օղքն նորա. ամէն:
240բ Զոր Տէր Աստուած եւ պարգեւատուն
Քրիստոս ողորմեսցի ստացողի գրոցս` Յոհան աբեղա[յ]ին
եւ ծնօղաց իւրոց եւ զանարժան գծողիս եւ զմեզ յիշողացդ եւ թողութիւն խնդրողացդ լի սրտիւ
թողութիւն առնու ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն:
291բ Զսակաւ գրիս գծողն յիշելոյ արժանի
արարէ՛ք զանարժանս եւ Աստուած ողորմայիւ հրամա[յ]եցէ՛ք. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 5ա,
331բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա
է: 205բ, 206ա Տիրացու Մկրտիչ (՞)
1841 (՞):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պտռկ-պհպ.
Աբ. Թեր: 13ա: 88բ Թ.Թէ: 332ա Բի: Պտռկ-պհպ. Բա. Պունունու եազանըն էլլէրէ քըռլսն
(Սրա գրողի ձեռքերը կոտրուեն):
2253
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ
Կոստանդնուպօլիս |
ՌՄԻԴ. – 1775 |
ԳՐԻՉ`
Յակոբ դպիր:
ԹԵՐԹ`
617+2 (կրկն.՝ 3,
24). չգրուած` 1աբ, 582բ, 599բ, 614բ-7բ: ՊՐԱԿ` 1x1+Ա-Ծx12 (Ա, Գ, Թ, ԺԷ, ԻԲ, ԻԳ, ԻԶ,
ԼԵ 11, ԼԸ 13, ԼԹ 10, Ծ 4)+1x8+1x27: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ «W BROUWER» լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (12,5x18): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 37: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, մէջքը սեւ կաշուով պատուած, միջուկը` տախտակ, աստառը` թուղթ.
լուսանցակողերը` կանաչ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ`
բուսական: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թանաքից գրադաշտը
գունափոխուած: Տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր: Կազմի կաշին` ցեցակեր,
եզրերը` մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Յակոբայ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից]
Տե՛ս ձեռ. 2311, 3ա-430բ. Ընծայումն/չիք: ա/2ա-9ա: բ/9բ-12ա: գ/12ա-7ա: դ/17ա-9բ: ե/19բ-24գ: զ/24գ-32բ: է/42ա-6ա: ը/32բ-9ա: թ/39ա-42ա: ժ/46բ-51ա: ժա/51ա-9բ: ժբ/59բ-64բ: ժգ/65ա-70բ: ժդ/70բ-5ա: ժե/75ա-81ա: ժզ/81ա-3բ: ժէ/83բ-91բ: ժը/91բ-8ա: ժթ/98բ-100ա: ի/100բ-6ա: իա/106ա-10բ: իբ/111ա-8ա: իգ/118ա-21բ: իդ/121բ-8ա: իե/128ա-33ա: իզ/133բ-8ա: իէ/138բ-41ա: իը/141բ-6ա: իթ/146բ-50ա: լ/150ա-6բ: լա/156բ-61ա: լբ/161բ-5բ: լգ/166ա-8բ: լդ/169ա-70բ: լե/171ա-5ա: լզ/175ա-8բ: լէ/179ա-83ա: լը/183բ-8բ: լթ/188բ-93ա: խ/193ա-7բ: խա/198ա-201ա: խբ/201բ-4բ: խգ/204բ-8ա: խդ/208բ-18բ: խե/218բ-23բ: խզ/224ա-30ա: խէ/230ա-4ա: խը/234բ-43ա: խթ/243ա-7բ: ծ/248ա-52ա: ծա/252ա-7բ: ծբ/257բ-62ա: ծգ/262ա-8ա: ծդ/268բ-75բ: ծե/275բ-81ա: ծզ/281ա-7ա: ծէ/287ա-90ա: ծը/290ա-6բ: ծթ/297ա-300բ: կ/300բ-5ա: կա/305ա-10ա: կբ/310ա-3ա: կգ/313բ-5բ: կդ/316ա-8ա: կե/318բ-22ա: կզ/322ա-5բ: կէ/326ա-9բ: կը/330ա-2բ: կթ/333ա-7բ: հ/337բ-41ա: հա/341բ-5բ: հբ/346ա-8բ: հգ/348բ-50բ: հդ/351ա-3բ: հե/354ա-7բ: հզ/358ա-63ա: հէ/363ա-7բ: հը/368ա-73ա: հթ/373բ-83ա: ձ/383բ-5ա: ձա/385բ-90բ: ձբ/390բ-8բ: ձգ/398բ-400բ: ձդ/401ա-3ա: ձե/403բ-5ա: ձզ/405բ-7ա: ձէ/407բ-13ա: ձը/413բ-7բ: ձթ/417բ-22ա: ղ/422բ-30ա: ղա/430բ-40ա: ղբ/440ա-5ա: ղգ/445բ-51ա: ղդ/451ա-2բ: ղե/452բ-7բ: ղզ/458ա-64բ: ղէ/464բ-70ա: ղը/470բ-5բ: ղթ/475բ-9բ: ճ/480ա-90բ: ճա/491ա-8ա: ճբ/498ա-501բ: ճգ/501բ-6ա: ճդ/506ա-12ա: ճե/512ա-8ա: ճզ/518ա-30բ: ճէ/530բ-4բ: ճը/535ա-6բ: ճթ/536բ-43ա: ճժ/543ա-9բ: ճժա/550ա-6բ: ճժբ/556բ-9բ: ճժգ/559բ-63բ: ճժդ/564ա-8բ: ճժե/568բ-73ա: ճժզ/573բ-7ա: ճժէ/577ա-81բ: Յիշ./581բ-2ա: Քարոզների թուահամարները խախտուած: Ունի.
–
583ա-99ա Ցանկ գրոյս – Քարոզ 1. Պէնտէկոստէի... Քարոզ 116 (=117) Է.երորդ
(7) կիրակէի...:
Բոլոր քարոզները համառոտուած:
–
600ա-14ա Ցանկ եւ ցուցակ այբբենական նշանաւոր դիտաւորութեանց.
Քարոզագիրքս ի փառս Աստուծոյ – Աբիմէլիք
թարգմանի` Եղբայր իմ արքա... Քսէնիֆօն վասն է՞ր աթենական մեղր կոչեցաւ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
582ա
Եւ արդ, գծագրեցաւ Քարոզգիրքս այս կարողութեամբն Աստուծոյ ի Կոստանդնուպօլիս,
ի շուկայն, որ մականուամբ Իմամալի կոչեցեալ խանն, եւ ձեռամբ ծառայ ծառայիցդ
Աստուծոյ` Յակոբ
պարտաւոր դպիր, որ վարժապետն իմ Սամաթեցի տիրացու Գէորք, որ մականուամբ
Չարթան Օղլու
կոչեցեալ, ի թուին Հայոց ՌՄԻԴ. (1775) եւ մարտի ԻԹ. (29). ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ
մերոյ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
582ա
Այս գիրք քարոզից ի գորովագութ եւ բազմախնամ հոգեւոր ծնողէն իմմէ` ի տէր Ղուկաս երանաշնորհ
եւ երջանկակրօն արհիեպիսկոպոսէն շնորհեցաւ ամենանուաստ որդոյս իւրոյ` Աստուածատուր
ապիմաստ սարկաւագիս, ի վայելումն ինձ, ի յիշատակ բարեաց նորա. ի ՌՄԻԸ. (1779) թուին:
2254
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ
|
ՌՄԺ. – 1761 |
ԳՐԻՉ` Բաղտասար:
ԹԵՐԹ` 290+2 (կրկն.՝ 107, 177), չգրուած`
3բ, 266ա-84ա, 285ա-9բ: ՊՐԱԿ` 1x3+Ա-ԻԱx12 (Թ, ԺԸ 16)+1x8+1x2+1x9: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով
եւ մահիկի ու «FC» (267), «PF» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,5x16,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
երկսիւն, միասիւն՝ 110բ-1ա (18,5x13,5): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 31-38: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը` ստուարաթուղթ, աստառը` թուղթ. լուսանցակողերը`
կանաչ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 4ա: Լուսանցազարդ` բուսական` 40ա: Զարդագիր` հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, դեղին, սեւ:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. թանաքից եւ խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած, ցեցակեր, թանաքի ճապաղում`
51ա, 95ա, 117բ, 138ա, 141բ, 148ա, 205ա, 248բ. կազմը ցեցակեր, եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Յակոբայ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից]
Տե՛ս ձեռ. 2311, 3ա-430բ. Ընծայումն/չիք: ա/4ա-15բ: բ/15բ-9բ: գ/19բ-25ա: դ/25ա-7ա: ե/27ա-32ա: զ/32ա-9բ: է/48բ-52բ: ը/40ա-5բ: թ/45բ-8բ: ժ/52բ-7ա: ժա/57ա-65բ: ժբ/65բ-70ա: ժգ/70ա-4բ: ժդ/74բ-7բ: ժե/77բ-82ա: ժզ/82ա-4բ: ժէ/84բ-91բ: ժը/91բ-7ա: ժթ/97ա-8բ: ի/98բ-103ա: իա/103ա-7ա: իբ/107ա-12ա: իգ/112ա-4բ: իդ/115ա-21ա: իե/121ա-6ա: իզ/126ա-31ա: իէ/131ա-4ա: իը/134ա-7բ: իթ/137բ-40բ: լ/140բ-5բ: լա/145բ-9ա: լբ/149ա-52բ: լգ/152բ-4բ: լդ/154բ-6բ: լե/156բ-9բ: լզ/159բ-62բ: լէ/162բ-6բ: լը/166բ-70բ: լթ/170բ-4բ: խ/174բ-7գ: խա/177գ-9բ: խբ/179բ-82ա: խգ/182ա-5բ: խդ/185բ-93ա: խե/193ա-6բ: խզ/196բ-201ա: խէ/201ա-3բ: խը/203բ-10ա: խթ/210ա-3բ: ծ/213բ-6բ: ծա/216բ-21ա: ծբ/221ա-4ա: ծգ/224ա-9ա: ծդ/229ա-35բ: ծե/235բ-9բ: ծզ/239բ-44բ: ծէ/244բ -7ա: ծը/247ա-52ա: ծթ/252ա-4բ: կ/254բ-8ա: կա/258բ-62ա (վրջ. «... վերջ եղեալ. ամէն: Առաջին
հատորիս»): կբ-ճժէ/չիք: Ունի.
– 262բ-5բ [Ցանկ գրոյս] – Առաջին քարոզ.
Առաջին կիրակէի... Քարոզ (ԿԱ.). Յաղագս նախապատրաստութեան...
Բոլոր քարոզները համառօտուած
են:
Բ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ` ԺԸ. դ.
1. Կազմաստառ Ա. [Ոտանաւոր]
– Ի տարանճատ վայրէս
ահա առընծ[այ]եմ քեզ ողջուն, / Իմ ան[ն]ման եւ անարատ սիրո սնունդ սիրելուդ / Փափաքանօք միշտ ցանկանամ
Միածնաէջ Սուրբ տեղուտ (այսքան):
2. 1բ [Մասն քարոզի
ինչ] – Զի Քրիստոս յերկրաւոր գործոց զամենայն թեւաւոր կենդանիս յերկրաւորաց...
3. 2ա [Իմաստախօսութիւն]
– Զի թէ ո՛չ աշխատի մշտական ի գործեալ ժամանակին...
4. 2բ, 3ա [Ընթերցուածք յԱստուածաշունչ գրոց] ա. 2բ Առաքաց ԻԶ. գլուխն.
Որպէս ցօղ ամարայնի... (Առակ. ԻԶ. 1-4) Որպէս սահանք ջրոյ... (Առակ. ԻԱ. 1): բ. Որպէս
ասէ Եսայի (Ես. Ժ. 15): 3ա գ. [Առակաց] ԺԷ. գլուխն. Լաւ է պատառ մի հեշտութեամբ...
(Առակ. ԺԷ. 1): դ. Եկլեսիաստիկեայ. Երեք բարեհաճոյեցան հոգոյ իմոյ... (Սիրաք ԻԵ.
1-6):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
134ա Քրիստոս Աստուա՛ծ, քո սուրբ
եւ ամենայաղթ պատուական խաչիւդ եւ նորին անբարբառ բարէխօսութեամբն ողորմեա՛ ամենայն
աշխարհի. եւ մանաւանդ սուտանուն, անարհեստ Բաղտասար գրչիս եւ ծնողացս իմոց` տէր Մելքոնին եւ Մարգարտին. ամէն: ՌՄԺ.
(1761), նոյեմբերի ԺԶ. (16):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 290բ Յիշատակ է Քարոզգիրքս Էրզրումցի Բաղտասար վարդապետի որդի
տէր Մարտիրոսին, որ
ի թուին ՌՄԺԳ.ին (1764) ետ ինձ` մեղապարտ Պետրոս վարդապետիս, քանզի յայնմ ամի նուիրակ էի Սրբոյ Էջմիածնի անդ
եւ զկնի այս թուականիս Գ. (3) տարէն յետ առ Աստուած փոխեցան այս վերոյգրեալքն, որոց
հոգոց նոցա Տէր ողորմեսցի. ամէն:
2. 2ա Գերամեծար, գերապատիւ սրբազան հօրդ իմոյ մաքուր աջոյն համբոյր
նուէրի եւ զողջ կեալդ ի Տեառնէ խնդր[է] միշտ: Յայտ լիցի սրբութեանդ, զի զոր ինչ խնդրեալ
էիր ընդ մահիւն յղեցի, եւ ուղութիւն մեր ապաւինեալ է ի տէրութեանդ: Աղօթքն ու քաղաքիս
իշխանքն եւ համայն ժողօվուրդքն եւս ապաւինեալ կան ի աղօթք տէրութեանդ, եւ լիցի տէրութեանդ
ողջ ի պարծանս ծառայի քում, որ եւ ի ՌՄԺԹ. (1770) եւ ի յունիսի Ա. (1), իմով ձեռամբ,
ի Իւզմիւղին (=Զմիւռնիա?) գրեցի:
3. Ի թուին ՌՄԴԹ. (1770), ի Թօխատ, նուերկ (=նուիրակ) եկի:
Կազմաստառ Բ. (նոյն ձեռքով) Զի լալու
մաւի, որ է խույումչի քուրքճի կոժլկար (՞) /// Ղազարն եւս յոյժ բարեւ կանէ:
5. (ԺԸ. դ.) 290բ Սիրով այլ եւ աստուածային օրհնութեամբն ծանի՛ր,
սիրելի որդեա՛կտ իմ եւ
հարազատ սրբոյ Աթոռոյս տ[է]ր<է> Ստեփանոս. ահա մեր` ըռէս Սիմոնն ուղարկեցի, տեղտ եղեալ հացերն բառնաս ուղարկես, գայ քիրայքն գրես տէղս տան,
հալբաթ, հալբաթ:
6. (ԺԸ. դ.) 1ա Մահտեսի Խաթամի որդի պարօն Աբրահամ, տէր Ղազարի որդի պարօն Սիմէօն եւ տէր Գէորգի որդի պարօն Պապ. սոքա են Կաստամօն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Կազմաստառ
Ա. Յիսուսի Քրիստոսի ծառա[յ] սիրօվ եւ Աստուածա[յ]ին օրհն... սիրօվ աղա... Սիմոն կար... (նկարչափորձ
անվարժ ձեռքով), 1ա ա սիրօվ, սիրօվ: 284բ Օգոստինոս ասեր է, թէ. Կա՛լ զսէրն` եւ արա՛ զինչ եւ կամիս զբարիս:
290բ Զի զհիմն այլ ոք ո՛չ կարէ դնել, քան զեդեալն` որ է Յիսուս Քրիստոս (կրկն.՝ կազմաստառ
Ա.) ի տարանճատ...: Կազմաստառ Բ. ՃԷ. մեծ եւ փորք պղնիծ լուսարին պահեստ տվինք: Զի ասէ
Աստուածաբանն թէ... ի գլխին, ի մէջ քրքիս (տե՛ս 101բ): (Այբբուբէն, զանազան տառեր ու բառեր):
2255
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ
Կոստանդնուպոլիս |
ՌՄԴ.–ՌՄԺԸ. – 1755–1769 |
ԳՐԻՉ` Խաչատուր Կոստանդնուպոլսեցի:
ՍՏԱՑՈՂ` Սարգիս եպս. (՞), Վարդան աբղյ.:
ԹԵՐԹ` 631+1 (կրկն.՝ 213), չգրուած`
1ա, 614ա, 629ա, 630ա-1ա: ՊՐԱԿ` 1x3+Ա-ԻԴx12+Ա-ԻԹx12 (ԻԹ 5): ՆԻՒԹ` թուղթ լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,7x16,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (17,5x12,5): ԳԻՐ` նոտրգիր:
ՏՈՂ` 30: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` ստուարաթուղթ, աստառը`
թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած, խոնաւութեան հետքեր, թանաքի ճապաղում (կարմիր`
413բ, սեւ` 1ա), տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր. կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած,
Ա. կազմաստառը ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
3ա Քարոզք Յարմարական պիտանիք, ասեցեալ ի Յակոբայ
Մեծի պատրիարգէ ի Կոստանդնոյպօլսոյ կոչեցելոյ աստուածաբանէ վարդապետէ, եւ են ի բոլոր
տարւոյ քարոզքն ՃԺԵ. գլուխք, եւ բովանդակք մասունքն՝ ՅԿԶ. աւուրն մի:
3ա Եւ այժմ գաղափարաւ առ մեզ հասեալ ի հայրապետութեան
տեառն Սիմէօնի սրբազան կաթողիկոսի ի թվին ՌՄԺԸ. (1769), նոյեմբերի Ժ. (10), որ
եւ ես` Վարդան իբր աբեղայս առի զգիրքս զայս ի ծերունազարդ Խաչատուր բազումաշխատ
վարդապետէ, ի վայելս անձին իմոյ:
Ա. 4ա-628ա Գիրք բարոյական
քարոզք բոլոր տարւոյն. ունի քարոզս եթէ՛ տէրունականաց, եթէ՛ հրեշտակաց, մարգարէից,
առաքելոց, վարդապետաց, հայրապետաց եւ ամենայն սրբոց, արարեալ եւ շարադրեալ մեծի
պատարագին Յակոբայ աստուածաբան
կոչեցելոյ: Հատոր առաջին, որ կոչի Յարմարական պիտանիք ի փառս Սրբոյ Երրորդութեանն
եւ ի վարժումն մանկանց Սիօնի եւ Հայաստանեայցս եկեղեցւոյս, ի Կոստանդնուպօլիս քաղաքի,
առ դրան Սրբոյ Աստուածածնի տաճարիս, որ կոչի Վլաշեռնաս, եւ բարեխօսութեամբ սորին սկսեալ
եղեւ ի հայրապետութեան տեառն Աղէքսանդրի կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց Կոստանդնուպօլսեցի,
յամի Կենարարին մերոյ 1755 եւ ի Հայոց ՌՄԴ. (նման` 290ա Բ. հատորի խորագիրը):
Տե՛ս ձեռ. 2311, 3ա-430բ. [Ընծայումն]/5աբ: ա/6ա-16բ: բ/16բ-20բ: գ/20բ-6ա: դ/26ա-8բ: ե/28բ-34բ: զ/34բ-43բ: է/54բ-60բ: ը/43բ-51ա: թ/51ա-4բ: ժ/60բ-6ա: ժա/66ա-77ա: ժբ/77ա-83ա: ժգ/83ա-9ա: ժդ/89բ-94ա: ժե/94ա-100բ: ժզ/100բ-3ա: ժէ/103ա-12ա: ժը/112ա-8բ: ժթ/118բ-26բ: ի/127ա-32ա: իա/չիք: իբ/132ա-9բ: իգ/139բ-43բ: իդ/143բ-51ա: իե/151ա-6բ: իզ/156բ-61բ: իէ/161բ-5ա: իը/165ա-70ա: իթ/170ա-4ա: լ/174ա-80ա: լա/180ա-5ա: լբ/185ա-9բ: լգ/189բ-92ա: լդ/192բ-4բ: լե/194բ-8բ: լզ/198բ-202բ: լէ/202բ-7բ: լը/207բ-13ա: լթ/213ա-7բ: խ/217բ-22ա: խա/222ա-6ա: խբ/226ա-9բ: խգ/229բ-33ա: խդ/233բ-44ա: խե/244ա-8բ: խզ/248բ-54ա: խէ/254բ-8ա: խը/258ա-65բ: խթ/265բ-70ա: ծ/270ա-4ա: ծա/274ա-9ա: ծբ/279ա-83ա: ծգ/283բ-9բ: ծդ/291ա-9բ («Գիրք երկրորդ հատոր, որ կոչի Յարմարական
պիտանիք Քարոզք կիրակէից...»): ծե/300ա-5ա: ծզ/305ա-11բ: ծէ/311բ-4բ: ծը/314բ-21ա: ծթ/321ա-4բ: կ/324բ-9ա: կա/329ա-33բ: կբ/333բ-6բ: կգ/336բ-9բ: կդ/339բ-42բ: կե/342բ-6բ: կզ/346բ-50բ: կէ/350բ-5բ: կը/355բ-8բ: կթ/358բ-63բ: հ/363բ-6բ: հա/366բ-71ա: հբ/371ա-3բ: հգ/373բ-5բ: հդ/375բ-8բ: հե/378բ-82բ: հզ/382բ-7բ: հէ/387բ-92բ: հը/392բ-8ա: հթ/398ա-407բ: ձ/407բ-9բ: ձա/409բ-15ա: ձբ/415ա-22բ: ձգ/422բ-4բ: ձդ/424բ-7ա: ձե/427ա-9ա: ձզ/429ա-31բ: ձէ/431բ-7ա: ձը/437ա-41բ: ձթ/441բ-6բ: ղ/446բ-54բ: ղա/454բ-64բ: ղբ/464բ-70ա: ղգ/470ա-6ա: ղդ/476ա-8ա: ղե/478ա-83ա: ղզ/483ա-9բ: ղէ/489բ-95բ: ղը/495բ-501ա: ղթ/501ա-5բ: ճ/505բ-17ա: ճա/517ա-24բ: ճբ/524բ-7բ: ճգ/527բ-32բ: ճդ/532բ-8ա: ճե/538ա-44ա: ճզ/544ա-56բ: ճէ/556բ-61ա: ճը/561ա-2բ: ճթ/562բ-9ա: ճժ/569բ-76բ: ճժա/576բ-83ա: ճժբ/583ա-6բ: ճժգ/586բ-91բ: ճժդ/591բ-7ա: ճժե/597ա-602բ: ճժզ/602բ-7ա: ճժէ/607ա-13ա: Յիշ./613ա: Ցանկ/614բ-28ա:
Բ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԸ. դ.
ա. 1բ-2բ Նախերգանգ այս է քարոզի / Յոյժ գեղեցիկ եւ
պիտանի – Իսկական էութիւնն եւ անեղանելի գոյութիւնն...
բ. 613բ [Դեղագիր] – Յորժամ
վարդապետք քարոզ ասեն, գիճութիւնն կու պակասի...
գ. 629բ Սուֆուֆ շինելու
թերքիմ է այս – Տարչին 2 տրամ,
գարաֆիլ 2 տրամ...
դ. 629բ Յաղագս տեմրեկի
բժշկելոյ դեղ – Ա՛ռ երկու լիմօն եւ մէկ շուշայի մէջ քամէ՛ ջուրն... քանիցս
անգամ. Աստուծով լաւանայ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 628բ Յիշատակարան գծողիս. Փա՛ռք
ամենասուրբ Երրորդութեանն` Հօր եւ Որդւոյ եւ Սրբոյ Հոգւոյն: Աւարտեցաւ Քարոզգիրքս,
որ կոչի Յարմարական պիտանիք ի բոլոր տարւոյն, քաղցր ոճիւ շարադրեալ վասն պիտոյից
ոմանց քարոզողաց, ի հայրապետութեան Սրբոյն Էջմիածնի տեառն Սիմէօնի կաթողիկոսի
Ամենայն Հայոց, ի վայլումն Սարգսի եպիսկոպոսի
(՞) (ջնջած, վրան աւելացուած` Բարսէղ աբեղայի)
եւ մաքրակենցաղ վարդապետի (ջնջած, վրան թուղթ փակցրած) եւ գրչիս` անարժան Խաչատուր իբըր վարդապետի
Կոստանդնուպօլսեցի, ի թուոջն
ՌՄԺԵ. (1766), յօգոստոսի Ի. (20) եղեւ զրաւ:
2. 3ա Տե՛ս խորագիրը:
3բ Երփնազարդ գունով սա գունաւորեալ,
Եւ բազմակամբ շափիւղայիւ է յօտեալ`
Խաչատուր Պօլսեցի վարդապետ գրեալ`
Եւ Վարդան իբրու աբեղայի շնորհեալ:
Ի թվին ՌՄԺԸ. (1769), նոյեմբերի Ժ.
(10):
290բ Ես` Սրբոյ Աթոռոյս յետին ծառայ
իբրու տիրացու Վարդանս, զայս
Քարոզգիրքս ծերունազարդ Խաչատուր վարդապետէն
առի Խ. (40) ղուռուշ: Ոչ թէ գին սորա է այսքան, այլ շնոր[հ]եաց ինձ, եւ ես վարանմամբ
աստի եւ անտի հազիւ գտի ստակն, յաւելլով տոկոս ի վերայ, պատճառ տգիտութեան իմոյ, զի
թերեւս ի ձեռն համեղաշար գրքոյս, ժամանակս կարացից ելանել յատեան: Արդ, ով ոք բանսարկութեան
աղագաւ առցէ զայս եւ խլեսցէ յինէն եւ կամ գողասցի, անիծեալ լիցի Աստուծոյ եւ ամենայն
սրբոց նորա եւ ի Սրբոյ Աթոռոյս եւ ի
սրբազան, հայրապետէս մերմէ, որ է Սիմէօն սրբազանն,
եւ Տէր տացէ սմա զկեանս յերկարս. ամէն:
613բ Թվին ՌՄԺԸ. (1769) ես` Սրբոյ եւ Քրիստոսահիմն Աթոռոյս յետին
միաբան իբրու տիրացու Վարդանս ստացայ
ողորմութեամբն Աստուծոյ զՔարոզգիրքս զայս, ի վայելս անձին իմոյ, ի ժամանակս տեառն
Սիմէօն սրբազան կաթողիկոսի,
որ Սուրբ Աթոռ Մայրս մեր
հիմամբ պարըսպովն
նորոգեցաւ ձեռամբ եւ ջանիւ սրբազան. Տէր տացէ սմա զկեանս յերկարս մինչ ի խորին ծերութիւն
ամենայն եւ մեզ ողորմեսցի ըստ մեծի ողորմութեան իւրում:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 4բ Ես` Յարութիւն սարկաւագս
մինչ էի ընդ բազմաչարչար նահատակ Դանիէլ կաթողիկոսին՝
ի բերդն Երեւանու, զայս
Քարոզգիրքս ի միոյ զօրացն պարսից առի մէկ ըռեալի, ընդ սմին եւ այլ քանի մի կտոր գիրք
կարի յոյժ դիւրագին գնոջ գնեցի ի վայելս իմ եւ սիրելի եղբարց իմոց, ՌՄԾԵ. (1806), հոգտեմբերի 11:
2. 3բ Հատոր առաջին. Ի վայելումն տեառն Բարսղի իմաստալից վարդապետին
Կեսարացւոյ, յամի
Տեառն 1813, ի 17 մայիսի (վերեւում երկտող` ջնջուած):
3. 290ա (ԺԸ. դ., շղագիր) Քանզի յայսմիկ գրքոյս աշխատօղ Յակոբ պատրիարգս էր Զամառացի, սա[հ]մանացն
Ակնայ եւ Տիւրիկոյ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 631բ
Ատամ օլանըն օլմասսայ փուլու սօզումեպանայ էշեկ օլանըն կիւմիւշտեն օլսայ չուլու:
2256
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ`
208: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը` տախտակ, աստառը` կտաւ.
լուսանցակողերը` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. թերթերը խունացած, գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, կան զանազան բծեր եւ
հետքեր, վերին լուսանցին խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր. կազմի կաշին մաշուած, եզրերը
քերծուած, մէջքի վերին մասը պատռուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ` 157 (1-157). չգրուած` 3աբ,
5աբ, 98բ, 136աբ, 155ա-7բ: ՊՐԱԿ` Ա-ԺԳx12 (Ա 17, Ե, Է 10, Ը 13, Ժ 14, ԺԳ 9): ՆԻՒԹ`
թուղթ, լուսագծերով եւ թագանշան, աստղաձեւ, խաչաձեւ լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
20x14.5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16,5x11,5): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 26-34:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
– 4աբ Ցանկն է Ժողովածուրի Քարոզգրոցս – Վասն
կարգաց աղօթից,
ի բանն... Նորին դարձեալ Ժ. (10) բան Օրինացն:
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` Ա/112ա-20բ: ՁԴ/120բ-4բ: ՃԾԵ/99ա-104ա:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Ա/42բ-5ա: Բ/125ա-31ա: Գ/չիք: Դ/131ա-5բ: Ե/45ա-9բ: Զ/104բ-8բ: Է/49բ: Ը-ԺԹ/չիք: Ի/108բ-11բ: ԻԱ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/95բ-8ա: ԽԵ-ԾԹ/չիք: Կ/104աբ: ԿԱ-ՁԳ/չիք: ՁԴ/6ա-8ա: ՁԵ/8ա-10բ: ՁԶ/10բ-2ա: ՁԷ/12ա-4բ: ՁԸ/14բ-6ա: ՁԹ-ՂԲ/չիք: ՂԳ/16ա-7ա: ՂԴ/17ա-8բ: ՂԵ/18բ-20բ: ՂԶ/չիք: ՂԷ/151բ-4բ: ՂԸ-ՃԺ/չիք: ՃԺԱ/59բ-62բ: ՃԺԲ/չիք: ՃԺԳ/62բ-4ա: ՃԺԴ/64ա-6ա: ՃԺԵ/66ա-8բ: ՃԺԶ/68բ-73ա: ՃԺԷ/73ա-5ա: ՃԺԸ/76բ-8բ: ՃԺԹ/79ա-81ա: ՃԻ/81ա-4ա: ՃԻԱ/20բ-3ա: ՃԻԲ/23ա-6ա: ՃԻԳ/26ա-8ա: ՃԻԴ/28ա-31ա: ՃԻԵ/31ա-3բ: ՃԻԶ-ՃԻԷ/չիք: ՃԻԸ/33բ-8ա: ՃԻԹ/38ա-42բ: ՃԼ-ՃԼԱ/չիք: ՃԼԲ/49բ-53բ: ՃԼԳ/53բ-5բ: ՃԼԴ/չիք: ՃԼԵ/56ա-9բ: ՃԼԶ/84ա-7ա: ՃԼԷ/87ա-90ա: ՃԼԸ/չիք: ՃԼԹ/92բ-4ա: ՃԽ/94ա-5բ: ՃԽԱ-ՃՀԹ/չիք: ՃՁ/90ա-2բ: ՃՁԱ-ՃՁԸ/չիք:
3. [Քարոզք արտաքոյ հատորոց]
ա. 75ա-6բ [Քարոզ] – Տէրն
մեր հրամայէ. Մի՛ դատիք...
բ. 137ա-8ա Նորին քարոզ Գրիգորի
Եռամեծի քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցոյ, արարեալ
բանս խրատական ոգէշահս եւ հանճարեղս եւ իմաստայեղս ի մեկնութիւն եւ ի գովեստ Յաղագս
գաւազանի վարդապետաց. ի բանն մարգարէին Դաւթի, որ ասէ. Գաւազան զօրութեան... – Հարցումն,
թէ վասն է՞ր յետ գաւազանն զարդարելոյն յեկեղեցին...
գ. 138ա-42բ Վասն աստիճանաց
վարդապետութեանն, թէ որքան է կամ որպէս ստանալի է զաստիճան վարդապետութեանն – Ասէ
աւետարանիչն Ղուկաս, թէ. Եղեւ բան Տեառն...
դ. 143ա-8բ Նորին քարոզ վասն
եկեղեցոյ ժողովրդեանն. ի բանն. Սեաւ եմ գեղեցիկ... – Նախ գիտելի
[է], զի սուրբ եկեղեցի, որք են ժողովուրդ...
ե. 149ա-51բ Նորին քարոզ վասն
աղքատաց. ի բանն Դաւթի. Երանի, որ խորհի զաղքատն... – Նախ պարտ է
գիտել, թէ զի՛նչ է զանազանութիւն աղքատին... եւ մշտաւէտ ցնծութիւն ի Քրիստոս Յիսուս
ի Տէր մեր:
ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ` ԺԸ. դ. (Բ. ձեռ.-ի
յաւելագրողի ձեռքով)]
1. 1ա Ներսէս, Յովհա[ն]նէս:
Ես Նեսադ (նաեւ`
սիւնակէտագիր):
2. 2ա Այս է Արտահանու եղեալ քահանայից անուանքն` աւագէրէցն` տէր
Մարկոսն, տէր Գաբրիէլն, տէր Մխիթարն, Ինջիկ օղլի խոճայ Մկրտիչն, մահտեսի Նահապետն, մահտեսի Եղյազարն, իրիցփոխան տիրացու Միլիտոնն:
3. 2բ Այս Է[ն] շէն գեղեանք` Խազուխ Ղօփարան, Թէզէքճի, Խարանուխտէրէն, Խարավանք,
Զռչին, Նախճշվան, Պաճալու, Ծպէի, Սօսխունլու, Աքառակ, Տիկօռ, Խարապաղ (այսքան):
4. 154բ [Տօնացոյց] – Հոկտե[մ]բերի
ԻԴ.ին [Յ]այսմաւորն Եփեսոսի Է. մանկանցն է...:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
(այբուբէն, զանազան տառեր եւ բառեր): 1բ Յիսուս փրկիչ աշխարհի / Մեռեալ եւ միշտ կենդանի
/ Գոչեմք առ քեզ բերկրալի: Գրչափորց է այս
ով (այբուբէն): Թաթէոս առաքելոյն վանից, Փշնու վանիցս, Ախպատու վանիցն, Գրիգորի Տաթեւացու վանիցն:
2ա Բագռան տուզկէչուտ մէվէկ տամլուճա, շապան ճալալ, տաշնկ ալամ տայլ արն ղուուճուխ,
ղարայղալայ շամշին: Այսօր յա, Թաթէոս առաք[ել], ծառայ
Աստուծոյ: Այս է աւէր գեղիան (զանազան տառեր ու բառակապակցութիւնք): 2բ Այսօր Յարեաւ,
Ազարիեա (այբուբէն):
84ա Երեքն ալւան յոժ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 4բ,
135բ Քրիստոսի ծառայ Աւետիք վարդապետ
[118]4 (1735): 6բ Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Աւետիք վարդապետ ՌՃՁԴ.
(1735):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ` 51 (158-208). 158աբ, 189աբ,
194ա, 206ա, 208ա: ՊՐԱԿ` ԺԳ-ԺԷx12 (ԺԳ 9, ԺԶ 13, ԺԷ 14): ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
20x14.5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (183բ-193բ, 194բ միասիւն) (14x9,5): ԳԻՐ` նոտրգիր (յաւելագրողի`
183բ-195բ): ՏՈՂ` 21 (յաւելագրողի` 27-29, 195աբ` 41):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` մանուշակագոյն, սեւ, կարմիր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 159ա-83ա Եւ Յովանէս նուաստ
ոգի, / Որ մականուն Թուլկարանցի, / Կամաւ իմով ի հոգ մտի՝ / Զբանս ժողովել ինձ յիշելի
/ Աստ կարճաբան հաւաքեցի / ՅԱրարածոցըն Մովսէսի, / Մեկնեալ Վարդան վարդապետի,
/ Քաղեալ ի հարցն հոգելի – Զսկըսօղն
ըսկիզբն ըսկզբան / ՅԱրարիչն
Աստուած յաւիտեան...
2. 196ա-205ա Երազահան Դանիէլի
մարգարէին – ԶԱստուած ի տան քում տեսանես... Քար կուտել կամ կոտել, ոչ
է բարի:
ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԸ. դ.
1. [Աղտարականք]
Ունի` 183բ Վասն տնկոց եւ ցանից: 183բ Առ թագաւորս իշխանս
եւ դատաւորս մտնես. ասա՛: 183բ Յորժամ մատնեսցի ոք ի փորձութիւն կամ թշնամիք պաշարեն
զքեզ. ասա՛: 183բ Եթէ ոք տկարասցի ոք հիւանդութեամբ ասասցէ: 183բ Յորժամ նեղի ոք
ի խորհրդոց ասասցէ: 183բ Զխաղողն ի հնձան լնուս առ ի քամել ասա՛: 183բ Վասն թողութեան
մեղաց. ասա՛: 183բ Ի վերայ խոցի կարդա՛յ, լաւ[ա]նայ: 183բ Եթէ ոք ի խոր[հ]րդոց նեղի`
ասցէ: 183բ Վասն հարբած եւ չար մարդիկք տեսանես. ասա՛յ: 183բ Եթէ ոք ի հաւատոց երկմտես ի ասա՛յ: 184ա Վասն բանդրգելեաց ասասցէ: 184ա Յորժամ
մատնեսցի ոք ի փորձութեան` ասասցէ: 184ա Թէ ոք չար կամ ունենա` ասասցէ: 184ա Յորժամ
նաւ մտնես ասա՛յ, որ խաղաղ մնայ: 184ա Թէ մարդ ի ներղութեան անկանի ասասցէ: 184ա Ի
հասանիս գնալն` ասա՛յ: 184ա Գրէ՛ զայս եւ ոչխարի վիզն կապէ՛, գայլն չտանի եւ չխածանէ:
184ա Գրէ՛ զայս եւ ի ներքս շեմին թաղէ՛: 184ա Դարձեալ թէ ճանապարհ գնաս կամ եկեղեցուն
դուրս ելանես, ասա՛յ եւ գնա՛ ի բանտ: 184ա Կարդան ի վերայ ջրին եւ խմցնեն: 184ա Յորժամ
նեղիս ի խորհրդոց: 184ա Վասն դատաստանաց: 184ա Վասն գողոց որ դարձուցանեն ի Տէրն կարդայ:
184ա Գրեն ի թուխտն եւ լվանան: 184ա Գրեն
Դ. թուխտ: 184ա Եթէ այլազգ հակառակի ընդ քեզ, ասա՛յ, որ փրկիս ի նոցանէ: 184ա Եթէ ոք
խորխորատ փորել կամի եւ ընկղմեսցի զքեզ` ասա՛, որ փրկիս: 184աբ Եթէ ոք ի մեղս անկանի`
ասասցէ...: 184բ Վասն տղայոց...: 184բ Վասն արեան, որ դադադրի...: 184բ Վասն գնալոյ
ի դատաստան. ասա՛յ: 184բ Վասն ջերմի: 184բ Վասն չար կամաց...: 184բ Եթէ ոք տկարութիւն
ունի...: 184բ Վասն ատեցվորի...: 184բ Եթէ ոք խիստ տառապեսցի...: 184բ Եթէ ոք տկարասցի...:
184բ Գ. անգամ եւ կամ Ե. կարդա՛...: 184բ Վասն փորացաւի...: 184բ Վասն զնտանաւորի...: 184բ Վերնոյն պէս...: 184բ Վասն սրտացաւի:
184բ Կարդա՛յ ի վերայ մարգին...: 184բ Փախուցածի եւ հեռաւորի կա[ր]դա՛, որ գայ:
184բ-5ա Վասն գողունի Խ. օր կարդայ...: 185ա Կարդա՛ ի վերայ ապրանց...: 185ա Եթէ ոք
ի մեղս անկանի` ասա՛յ: 185ա Վասն ճանճ...: 185ա Ի դէմ չար մարդոյ. ասա՛[յ]: 185ա Վասն
գնալո[յ] ի դատաստան...: 185ա Վասն մեծութեան հասանելո[յ] կարդա՛յ: 185ա Վասն գլխացաւի...: 185ա Թէ ոք նեղութեան անկնի...: 185ա
Վասն չարկամի...: 185ա Թէ ոք ի նեղութիւն անկնի...: 185ա Թէ կարկէ երկիւղ ունենաս...:
185ա Վասն խնդրւածոց...: 185ա Վասն խնդրանաց...: 185ա Վասն ճանապարհի: 185ա Գրէ՛ ի
ջուրն ձգէ՛...: 185ա Վասն վաճառի ասա՛...: 185ա Գրեն ի թուխտն...: 185ա Վասն աղաւնո[յ]
գրեն...: 185ա Գրեն, որ յղի կինն վրա պահէ...: 185ա Յորժամ ի նաւ մտնես ասա՛...:
185բ Վասն նեղութեան...: 185բ Վասն պարոնաց...: 185բ Վասն գնալոյ ի դատաստան...:
185բ Վասն զարհուրանաց...: 185բ Զառաջի վաստակն...: 185բ Յորժամ ի դատաստան գնաս`
ասէ...: 185բ Յորժամ ի տեղի ինչ խիստ զուլմիէթ լինի...: 185բ Ա՛ռ ձէթ եւ ասա՛ ի վրան...:
185բ Վասն մահ տարաժամ...: 185բ Վասն ուռեցվորի...: 185բ Վասն տրտմութեան...: 185բ
Եւ թէ գինի խմէս...: 185բ Վասն ամենայն իրաց...: 185բ Վասն ճանապարհի: Քամած գինին
որ ի կարասն...: 185բ Վասն մահու...: 185բ Վասն որ եափու շինես ասա: 185բ Ի գիշերն...:
185բ Ամենայն իրաց, որ ստանաս...: 186բ Որ ամուլ լինի...: 186բ Վասն դիւաց հալածման...:
186բ Վասն կախարդութեան...: 186բ Վասն գազանաց...: 186բ Ա՛ռ ամ[ա]ն մի ջուր...:
186բ Վասն նոր փեսայի...: 186բ Յորժամ յանկարծ վռթօնա լինի...: 186ա Գրեն ի մագաղաթն...:
186ա Թագաւորի տիւան որ մտնուս` ասա՛յ:
186ա Յորժամ նոր հանդերց ագանիս` ասա՛յ:
186ա Յորժամ, թէ զքեզ բանպասէն...: 186ա
Յորժամ մարդ ի ցաւոց...: 186ա Յորժամ նոր բան սկսիս...: 186ա Որժամ ճամփայ ելանես...:
186ա Վասն միաւորութեան...: 186բ Ի դէմ չար մարդոյ ասա՛յ: 186բ Որպէս ի վերոյ...:
186բ Եթէ պարտատէր նեղէ...: 186բ Կարդա՛յ, որ չարկամն կործանի: 186բ Տօլվաթէ ընկած
մարդն ասասցէ...: 186բ Աջող[ո]ւած գա[յ] քեզ...: 186բ Օրն Գ. անգամ ասա՛յ...: 186բ
Յորժամ խնամի խօս երթաս` ասա՛յ: 186բ Տանէ ի տուն կոչիս...: 186բ Կարդա՛ ի վերայ խելառի՝
լաւ[ա]նա[յ]: 186բ Մէկ մուշէվարէ մի որ...: 186բ Վասն միաւորութեան...: 186բ Օրն Գ.
անգամ ասա՛յ: 186բ Ցորեան, թէ այլ ինչ...: 186բ Ի գիշերն ասա՛յ...: 186բ Յորժամ ուզես...:
186բ Որժամ նեղի ոք: 186բ Վասն գազանաց: 186բ Մէկ բանի մի...: 187ա Վասն ապարանաց...:
187ա Վասն գլխացաւի...: 187ա Վասն ապարանաց...: 187ա Յորժամ մատնեսցի ոք...: 187ա
Եթէ ոք ի մեղս անկանի...: 187ա Վասն գլխացաւի...: 187ա Թէ կուզես, որ մեծամեծաց քօվ խօսքտ...: 187ա Վասն պատերազմի...: 187ա Յորժամ բարի
բանի համար...: 187ա Անատեհ յօթ որ լինա...: 187ա Թէ նեղութիւն...: 187ա Յառաջ
քան զաղօթս...: 187ա Յորժամ կարկտի ամպ ելնէ...: 187ա Վասն գնալո[յ] ի դատաստան:
187ա Յորժամ բարկ[ա]նաս...: 187ա Որժամ ի բանտ տանին: 187ա Յորժամ ի ճամփայ գնաս...:
187ա Վասն յղոյն, որ ոչ անցուցանէ...: 187բ Վասն յղոյն...: 187բ Վասն յղո[յ]...:
187բ Յորժամ ն[ա]խատաց լինիս: 187բ Վասն աչաց ցաւի...: 187բ Յորժամ գործս առնես...:
187բ Վասն ճանապարհի...: 187բ Թէ գինի խմես...: 187բ Զայս տունս ՁԱ. (81) հեղ կարդա՛...:
187բ Մատթէոս գլուխ. ՃՀԶ. գլխացաւի գրէ: 187բ ԼԲ. Վասն աչաց, որ ցաւ չտեսնու...:
187բ ԽԳ. Յորժամ ի բերանն բորբոսի...: 188ա Զայս գրէ ի թուխտն...: 188ա Կին, որ դժար
ծնանի...: 188ա Յորժամ ջեղն քաշվի կարդա՛յ...: 188ա Թէ ի տունն դեւի կասկած...:
188ա Դատաստան երթաս` կարդայ...: 188ա Եւ գրէ ի վրատ պահէ...: 188ա Յորժամ մարդոյ բերան եւ երեսն ծռի...:
2. 188աբ Յասէ նվաստակ Աւետիկ վարդապետին հաւ[ա]կեալ ի Գիրըս Աստուածաշնչէն եղեալ պատմութիւնքն
– Նախ ի
Գիրս Ծննդոց վեցերորդ գլուխն...
3. 190աբ, 191ա-3բ [Գիր պահպանութեան, Մաղթանք]
190ա Շնորհք ընդ ձեզ եւ երկնաւոր խաղաղութիւն...: 190ա Այլ
եւ օրհնութիւն եւ պահպանութիւն...: 190ա Կազդուրումն յառողջութեան...: 190ա Այլ եւ
օրհնեսցէ զձեզ Տէր...: 190բ Զերիս մանկունսն եւ զԴանիէլ...: 191աբ Այլ եւ ողորմածն
Աստուած զամենայն ներհակս չարին (թրքերէնախառն)...: 191բ-2բ Թուռլու թուռլու ջէմ
օլտիլէր...: 192բ-3բ Օրհնութիւն Հօր անեղականին...:
4. 190բ Յաս է Բարեւագիր.
աստուածաբան վարդապետաց – Գերերջանկագոյն եւ յոգնահանճար եղբօրդ մերոյ սիրեցելւոյ...
5. 194բ-5բ [ՅԱստուածաշունչ
գրոց]- (194բ) Գործք. Ա. 1-7: // (195ա) Թիւք. գլ. Ե. 11-31: Թիւք գլ.
Ժ. 33-37: // (195աբ) Թիւք գլ. ԺԱ. 1-34:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 183ա (յիշատակարան յաւելագրողի) Այս է գիրքս Թոխաթցի տէր վարդապետ
Աւետիքին է:
191ա (նոյն ձեռքով) Գրեցաւ ի Սուրբ քաղաքս Երուսաղէմ, ՌՃԿԸ.
(1719) թուիս Հայոց եւ յապրիէլի Ը.,
(8) առ դրան տիեզերական սրբոց աթոռո[յ]ս ամենայն Հայոց կեամք մինչեւ ցնարդեանս ամբողջ
եւ առողջ ի վեր քան զարժանն եւ ապագայն Տեառն Աստուծոյ մերոյ ապաստանեալ եմք:
2. (ԺԹ. դ., նոտրգիր) 208բ Սարգիս օրհնութիւն Ժ.
ղուրուշ:
ՆԿԱՐԱՓՈՐՁ` 158բ
Զ (հանգուցագիր): 183բ Բ (թռչնագիր), Ի (հանգուցագիր):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 194բ
Մնկի աստ յայսմիկ հասուցանելոց իցէ ող[ո]ր[մութեամբ] Քրիստոսի Իսրայէլի, այս է զնոսա
ոչէնէ զգիտել զժամս եւ զժամանակս: 205բ Հոգի Քրիստոսի արբեա՛ / Զիս, մարմին Քրիստոսի`
փրկեա՛ / Զիս, ջուր ի կողէն Քրիստոսի / Արբեա՛ զիս, լւա՛ զիս / Արիւն Քրիստոսի (կրկնուած):
Տէր նայեա՛ց յիս եւ մի (բառ մի անընթեռնելի) զիս հզօրիս, այս է (այբուբէն` վերջում)
Աստուած իմ: 206բ Հոգի Քրիստոսի ոսե (զանազան նշաններ): 207ա Այս: 207բ Աստուած (այբուբէն,
զանազան տառեր եւ արտայայտութիւնք): 208բ Զայս իմացի՛ր: Հոգի Քրիստոսի արբեա՛ /
Զիս մարմին...: Այս է ի Քրիստոսի, արբեա՛ զիս մարմին: Հայր, հայ, Հան (զանազան տառեր):
2257
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՄԺԸ. – 1769 |
ԳՐԻՉ` Առաքել Նախիջեւանցի:
ԹԵՐԹ` 121. չգրուած` 1աբ, 25բ, 48աբ,
53աբ, 59աբ, 61բ, 66ա-7բ, 70բ, 81բ, 84բ, 88բ-9բ, 109բ-21բ: ՊՐԱԿ` 1x1+1-12x12 (Զ
20, Է, Թ, Ը 4, Ժ 5, ԺԱ 7, ԺԲ 8): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ «GR»,
«P.WDEVYFOE», «HENORIK» «VAN LIL», «PROPATRIA» եւ զինուորի նշանով, լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 19,7x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (17,5x11,5): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 19-35: ԿԱԶՄ`
ծաղկաթուղթ, մէջքը բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ, աստառը թուղթ.
լուսանցակողերը կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` թուղթ, 1 (վերջից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` թռչնագիր (71ա ուրուագիծ):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան
բծեր եւ հետքեր, 82ա-88ա, 90ա-109ա, գրադաշտը խիստ
գունափոխուած, թանաքի ճապաղում 89բ. կազմի եզրերը
մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 2ա-7բ Քարոզ ի դէմս Սուրբ եկեղեցւոյ. ի բանն
Սողոմօնի, թէ. Գեղեցիկ ես մերձաւոր իմ... – Հոգին
Սուրբ կենդանացուցանէ...
2. 8ա-10բ Քարոզ վասն վնասուցն բանադրանաց.
ի բանն Քրիստոսի, թէ. Զոր կապիցէք... – Գիտելի
է, զի վնասն բանադրանաց երեք... |10բ| Իիւ սանդրի պղծոց, ւ՚ի չարագործոց ընտրեալ Սուրբ
սրբոց / Ի Դերբկայ (՞) վիմոց, ակունք ի շարոց, կոյս քեզ լանճանոց... Գեղեցկութիւն
է չափ կցութիւն մասանց մարմնոյ, հանդերձ բարւոք գունով, ըստ Արիստոտէլի:
3. 25ա [Տաղ] ասացեալ Պիտանեան Յարութիւն դպրէ – Պտուղ մահու քաղցրակեղեւ լցեալ ի
տան աշխարհի, / Զոր ճաշակեալ հեշտասիրաց` կցեալ գտան յաշխարհի...
4. 26ա-8ա Քարոզ յումեմնէ մեղսակիր բանի սպասաւորէ
վասն արդարութեան եւ մասանց նորին, ժողովեցեալ ի լուսաւոր բանից վարդապետաց. ի բանն
Սիրաքայ, թէ. Երանեալ է այր...
– Ծանիցէ վսեմախոհ հայրութիւն եւ եղբայրութիւն ձեր...
5. 28բ-32բ Յաղագս ողորմութեան եւ գթութեան, որ
ի յարդարութենէ սրտականք
– Ասասցուք, թէ իմաստունն ի յորդիս...
6. 37աբ Բանք առ Աստուած («Մեսրոբ») – Մաղթողական ձայն հեծութեան վերուղղեմ
քեզ, արարի՛չ / Զվեհիդ տիպար զհոգիս սրբել` յախտէ մեղաց կորուսիչ...
7. 38ա-42բ [Քարոզ] Օգնեա՛ Սուրբ Հոգի Աստուած
– Յուշ լիցի գերապաշտօն
եւ քրիստոսադրոշմ...
8. 43ա-7բ [Քարոզ] – Համբերութեամբ ընթասցուք ի պատերազմն...
9. 49ա-52բ [Քարոզ] – Իսկ թէ վասն է՞ր Յօ[նան] ի Նինուէ առաքեցաւ...
10. 60ա-1ա [Քարոզ իմն]
– Որպէս ասէ երանելին Յոբ, թէ. Մի բան...
11. 62ա-5բ [Քարոզ ի բանն]. Մովսէս վասն խստասրտութեան ձերոյ... – Ըստ Սիրաքայ խստասրտին պատահեսցի չար...
12. 68ա-70ա [Քարոզ ի վերայ փորձութեանց] – Գիտելի
է, զի երեք են, որք փորձեն...
13. 71ա-6բ [Քարոզ] Ընդդէմ արբեցութեան. Յառաջնում աւուր Պենտէկոստէին – Ի բաց եդաք զպահոցն բեռն...
14. 77ա-81ա Քարոզ սրբոց առաքելոցն մերոց Թադէոսի եւ Բարդուղիմէոսի եւ սրբոյն Գրիգորի մերոյս
Լուսաւորչի – Զի որովհետեւ
Տէր եւ Արարիչ...
15. 82ա-4ա [Քարոզ] Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս հրամայէ իւրոց աշակերտացն, թէ որ քաղաք կամ
տուն... – Այսմ իրականութեանց
սկիզբն...
16. 85ա-8ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ վասն ննջեցելոց [Ամառան ՃԾԲ.]. Ի բանն Յոբայ. Ողորմեցարո՛ւք...
– Ասեն իմաստունք, յորժամ
ոք երթայ ի ճանապարհ...
17. 90ա-1բ [Քարոզ] օրինակեալ յայլուստ. Յոր տուն մտանիցէք... – Հոգւովն Աստուծոյ լցեալ պատգամաբար
մարգարէքն...
18. 91բ-4ա [Սիմէոնի Երեւանցւոյ Քարոզ վասն Ողջունի. ձեռ. 828, 116ա-7ա]. Յոր տուն մտանիցէք...
– Սովորութիւն է ծնողաց,
որ ի դաստիարակելն...
19. 94ա-6բ Քարոզ ննջեցելոց. ի բանն Սիրաքայ. Լաւ է երթալ ի տուն սգոյ... – Ըստ այսմ ասութեանս Սիրաքայ...
20. 96բ-9ա Քարոզ վասն մահուան
– Ի Սուրբ եկեղեցիս ժողովեալ յանուն Աստուծոյ...
21. 99ա-101բ [Քարոզ Ողջունի, Պետրոսի ասացեալ ձեռ. 608, 88բ-96ա] Եւ իբրեւ մտանիցէք ի
տունս... – Եւ արդ, գիտելի
է, զի ողջունատրութիւնս...
22. 106բ Նախաբանութիւն – Ոսկեղէն
պսակ գլխոյ մերոյ թագ / Հովիւ գերափառ որդւոյս պարծանք...
23. 107աբ Ծանուցումն ի սեղանի վասն ննջեցելոյ ուրուք – Յայտնի իսկ է համայն բազմականացդ ի
սեղանիս / Զի ի մեզ ամենայն զգայական անդամոց մարդկան սիրտն...
24. 108ա-9ա Բան վասն ննջեցելոց – Ոչ
անդէպ համարիմ, ով գումարեալ դասք...
Բ. [Քարոզք Աբրահամու Աստապատեցւոյ]
ա. 11ա-24բ Բանք պիտանիք ի վերայ սրբալոյս իւղոյն
Մեռոնի, ի բանից սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոյ եւ ի Մեկնութենէ նորին եւ յայլ տեղեաց
համեմատեալ եւ առձեռն եդեալ ի Աբրահամ աստուածաբան վարդապետէ Աստապատեցւոյ – Գերահրաշ գագաթն աստուածաբանից, երանելին
Դիոնէսիոս...
բ. 54ա-8բ Բան վասն Ողջոյն ասելոյ, վարդապետաց,
հաւաքեալ յԱբրահամ վարդապետէ, համառօտեցեալ եւ յղկեցեալ – Բազմագութ եւ մարդասէր է Աստուած...
Գ. [Քարոզք ասացեալ ի Ենօքեան Ստեփաննոսէ]
ա. 33ա-5ա Համառօտ բան Վասն Դռնաբացէքին՝ ի
գալ ուխ[տ]աւորացն աստ ի Սուրբ Աթոռս, ասացեալ ի Ենօքեան Ստեփաննոս եպիսկոպոսէ Թիֆլիզեցւոյ
– Ուրախ լերո՛ւք եւ ցնծացէ՛ք,
ո՜վ լուսածին...
բ. 35ա-7ա Ասացեալ ի նոյն Ենօքեան Ստեփաննոս
եպիսկոպոսէ Թիֆլիզեցւոյ, բնաբան. Խորհրդածուն խորոցն Աստուծոյ հրաշալին Պօղոս...
– Սկսուած Բարին ըստ
ինքեան է ցանկալի...
գ. 102ա-3բ Քարոզ Ողջունի, ասացեալ ի Ենօքեան
Ստեփաննոս եպիսկոպոսէ Թիֆլիզեցւոյ, բնաբան. Զի բարի... – Հանդէս ճգնութեան ձերոյ եւ բարի կրօնաւորութեան...
դ. 104ա-6բ Քարոզ ասացեալ ի Ենօքեան Ստեփաննոս
եպիսկոպոսէ Թիֆլիզեցւոյ – Ամենամաքուր
աղբիւրն խոնարհութեան Տէրն մեր...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
42բ
1769 եղեւ ասացեալ տիեզերահռչակ Սուրբ Աթոռն Էջմիածին ի գալ ուխտաւորացն:
101բ
Ի Նախիջեւանցի Առաքել սարկաւագէ արտահանեալ աշխատութեամբ աստի եւ անտի:
ՃՆՇԱԴՐՈՇՄ` Ա. կազմաստառին փակցուած
С. Ф. Н. В. СЕРРБЕВА:
2258
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ`
114-1 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած` 1աբ, 89աբ, 114բ: ՊՐԱԿ` 1x1+1-9x12 (Է 7, Ը 8, Թ
26): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 18,2x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (թ.
278՝ 12x8, թ. 79-80՝ 15x11, թ. 81-88՝ 15x8,5, . 90-114՝ 14x8,5): ԳԻՐ` նոտրգիր (Ա
գրիչ` թ. 2-78, 81-88, Բ գրիչ` թ. 79-90, Գ. գրիչ` թ. 90-114): ՏՈՂ` 19 (թ. 2-78),
27 (թ. 79-80), 26-27 (թ. 81-88), 16-17 (թ. 90-114): ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը` Ա` թուղթ, Բ` սեւ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` թուղթ,
լուսագծերով եւ լուսադրոշմով, 3 (Ա-Բ, 1)+3 (Գ-Ե), (Ե-ն մասն հնատիպ թերթի. «[Աղաւթք
առ] Աստուած վասն երախտաւորաց մերոց եւ վաստակաւորաց – Օրհնեալ է Տէր Աստուած...
Եւ ի վերայ այսոցիկ///», տե՛ս ձեռ. 1848):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. խոնաւութեան
հետքեր, զանազան
բծեր, ցեցակեր, գրադաշտը գունափոխուած, կազմը ցեցակեր, Ա. փեղկը սեւ կտաւով
նորոգուած, կապիչներից
մէկն ընկած, միւսը կիսատ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 2ա-6ա Նախերգանք քարոզի – Արդ, բացից զբերան մտաց...
2. 6ա-16ա Յորդորակ քարոզին – Այժմ ժամ[ա]նեալ մեր յաւարտ...
3. 29բ-39ա Քարոզ չորրորդ կիւրակէի Աղուհացիցն,
Վասն մեծատանն եւ Ղազարու. ի բանն որ ասէ. Այր մի էր մեծատուն... – Ամենայն ինչ, որ են առակաւոր բանս...
4. 39ա-44բ Վասն խոստովանութեան բան խրատական
հարկաւոր եւ յոյժ օգտակար
– Բայց նախ վասն խոստովանութեան խորհրդոյս...
5. 79ա [Մասն Քարոզի] – Սուրբ կիրակին է գովելի զբոլոր
տարին...
6. 79ա-80բ Տէր Յոհաննու Ոսկիբերանի է ասացեալ
Վասն պատմուճանին Քրիստոսի, թէ ուստի եկաւ...
– Աւգոստոս
թագաւորեաց Հռոմայեցոց ի սորա ժամանակին...
Բ. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` ՀԴ/45ա-8ա: ՀԵ/23ա-9բ: ՁԱ/48ա-60բ: ՁԳ/90ա-7բ: ՂԱ/69բ-78բ: ՂԲ/81ա-6ա: ՂԵ/106բ-14ա:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Միայն` ՀԴ/16ա-23ա: ՃԺԲ/98ա-106բ:
3. [Քարոզ Արտաքոյ հատորոց]
86ա-8բ
Նորին քարոզ ի նոյն խորհուրդ. Յարիցէ Աստուած – Տեսցուք յայժմ զառաջին հարցումն...
ամենայն սուրբս իւր աւետիսն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 115ա Է (զանազան գծեր):
2259
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Մակու |
ՊԼԲ. – 1383 |
ԳՐԻՉ` Սարգիս վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 305-4 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝ 1ա-2բ,
305բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԶx12 (Ա 9, Բ, ԺԲ, Ի 11, ԻԶ 7)+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,2x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (14x11): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 32-33: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ մուգ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը շերտազարդ կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (1-2)+2
(304-305):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – [Ճառ յաղագս Պահոց]:
Ժ-ԺԱ. դդ., ստացուած մէկ ամբողջական թերթի ընդերկայնակի եւ ընդլայնակի հատումով:
Մագաղաթ, միասիւն (11x10,5. սկզբնապէս` երկսիւն), ուղղագիծ երկաթագիր, 11 տող: Կարդալ
Աբ-Աա «/// անկաւ անպահպանաբար, քանզի տնկեաց այգի Նոյ եւ արբ ի պտղոյն եւ արբեցաւ.
ոչ գինեսէր էր, այղ անփորձ չափոյ անընդունելութեանն... Դանիէղ այր ցանկութեանց,
որ երիս եւթներեակս հաց ոչ եկեր եւ ջուրս ոչ եարբ եւ զառիւծսն պահելով... յանմտանելի
գուբն /// Կարծր նիւթո///» (հմմտ. Յովհաննու Ոսկեբերանի...
Ճառք, Վենետիկ, 1861, էջ 40-41):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թերթերը խունացած,
թ. 3՝ ստորին աջ անկիւնը պատռուած, ցեցակեր, տեղ-տեղ խոնաւութիւնից գրադաշտը գունափոխուած.
լուսանցակողերը թուլացած, այրուածքի հետքեր, նորոգուած ԺԷ. դարում. կազմի դռնակը պատռուածքով,
ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
–
3ա-303բ [Քարոզգիրք]
ա. 3աբ Ա. Քարոզ Առաջաւորի կիրակէին, որ կոչի ըստ հռոմաեցոցն եօթանասներորդ.
Երթայք եւ դուք յայգի իմ... Յառաջ եդեալ բանքս
այս գրեալ են Մթ. Ի. (20)... եւ զայգին ոչ /// (շար. եւ Բ. քարոզը թափուած):
բ. 4աբ [Գ. Քարոզ] – (սկ. թափուած)
/// որդ անոխակալութիւն ազգի նորա...:
գ. 4բ-6ա [Դ. Քարոզ] երկրորդ կիրակէին Աղուհացիցն. Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս
յանապատ... – Ի յառաջ եդեալ բանս աւետարանիչն
ցուցանէ...
դ. 6ա-7բ Ե. [Քարոզ] գարնա[նայ]ին
եղանակին շաբաթի աւուրն. Եւ առնու Յիսուս զՊետրոս... – Յառաջ եդեալ բանքս գրեալ են Մթս. ԺԷ. (17)...
ե. 7բ-8բ Զ. [Քարոզ] երրորդ կիրակէի
Աղուհացիցն. Ահա կին մի քանանացի... – Ի բանս
յայսոսիկ հոգեւորապէս իմացեալ լինի...
զ. 8բ-10ա Է. [Քարոզ] չորրորդ
կիրակէի Աղուհացիցն. Եւ հանէր Յիսուս դեւ մի համր... – Ի յառաջ եդեալ բանս ցուցանի սքանչելի ինչ...
է. 10ա-1բ Ը. [Քարոզ] հինգերորդ
կիրակէին. Եւ զհետ երթայր նմա ժողովուրդ բազում... – Ի բանս յայսոսիկ, որ գրեալ է Յհւ. Զ. (6)... յետ այսորիկ ապա վաղվաղակեսցին
առ ի գործել զբարի...
ը. 11բ Թ. Քարոզ երկրորդ կիրակէին.
Առաջաւորին, ոչ կոչի Վաթսներորդ Բ. (2). Եւ ի ժողովել բազում ժողովրդոց... – Արդ, բանիւքս այս տա Քրիստոս օրինակ... զի ունի
այնպիսի սովորութիւն, զի որքան է՛ առաւել /// (շար. թափուած եւ չիք քարոզ Ժ.):
թ. 12աբ [ԺԱ. Քարոզ] – (սկ. թափուած)
///նել, թէ զինչ նշանակեն թիւքն, զոր անուանէ Աբրահամ...
ժ. 12բ-3ա [ԺԲ. Քարոզ] Մեծի հինգշաբաթին.
Առից սակաւ մի ջուր եւ լուասցին ոտք ձեր... – Կամեցողացն արժանապէս մատչել ի խորհուրդ...
ժա. 13ա-6բ [ԺԳ]. Մեծի ուրբաթին
Քարոզ. Աս[է] Պօղոս ի Յեբ. Թ. (9) Կտակ յետ մահուան հաստատ է... – Սովօրութիւն է, յորժամ մեռանի ոք ի յայլ տեղիս...
ժբ. 16բ-9ա ԺԴ. Քարոզ Մեծի շաբաթին. Եկն Մարիամ Մագդաղենացի եւ միւս Մարիամ...
– Մեծ է պատիւ Երրորդութեանն...
ժգ. 19ա-21ա ԺԵ. Քարոզ Մեծի Զատկին.
ԶՅիսուս խնդրէք` զՆազարացին, զխաչեալն... – Տէրն
ի կեանս յայս ունէր զպատուական ընկերակիցս...
ժդ. 21ա-2ա ԺԶ. [Քարոզ] Մեծի Զատկին.
Զբազմամեղս յիշեա՛. Արի՛, Տէ՛ր, ի հանգիստ քո... – Բանքս այս կարէ լինել մոր եկեղեցո[յ]...
ժե. 22ա-3բ ԺԷ. [Քարոզ] Նոր կիրակէին.
Եկն Յիսուս, եկաց ի մէջ աշակերտաց... – Ի յառաջ
եդեալ բանքս, որ գրեալ են Յհւ. Ի. (20), ի յորս ցուցակին...
ժզ. 23բ-4բ ԺԸ. [Քարոզ] Առաջի կիրակէին
յետ ութօրէից Յարութեան. Ես եմ հովիւ[ն] քաջ... – Յառաջ եդեալ բանքս գրեալ են Յհւ.
Ժ. (10) եւ են փրկչին մերո...
ժէ. 24բ-6ա ԺԹ. [Քարոզ] Երկրորդ կիրակէին յետ Յարութեան. Լացջիք եւ ողբասջիք
դուք... – Բանքս այս գրեալ են Յհւ. ԺԶ.
(16), որովք կարեմք իմանալ...
ժը. 26ա-7ա Ի. [Քարոզ] Երրորդ կիրակէին Յարութեան. Յորժամ եկեսցէ մխիթարիչն,
յանդիմանեսցէ զաշխարհն... – Բանքս այս են
Որդոյն Աստուծոյ կոչողին...
ժթ. 27ա-8բ ԻԱ. [Քարոզ] Չորրորդ կիրակէին յետ Յարութեանն. Խնդրեցէ՛ք եւ առնուցո՛ւք...
– Յառաջ եդեալ բանքս այսոքիկ գրեալ են Յհւ.
ԺԶ. (16), եւ են Տեառն մերոյ...
ի. 28բ-31ա ԻԲ. Քարոզ վասն Համբարձմանն. Տէր Յիսուս հանբարձաւ յերկին...
– Վարդապետք ասեն. Իրք, որ ծանր է...
իա. 31ա-2ա ԻԳ. Այլ Քարոզ Համբարձմանն. Տէր Յիսուս համբարձաւ... – Եղիա նախ չոգաւ Բէդէլ...
իբ. 32ա-3ա ԻԴ. [Քարոզ] կիրակէին, որ ի մէջ ութաւրէից Համբարձմանն. Դուք վկա էք վասն իմ. Յհւ. Գ. (3)... – Ի բանս յայս երկու իրք ցուցանին. նախ հաստատութիւն...
իգ. 33ա-4բ ԻԵ. [Քարոզ] Գալստեան Հոգոյն Սրբոյ. Եւ լցան ամենիքեան Հոգով Սրբով... – Քանզի որպէս վա[յ]էլ իշխանին...
իդ. 34բ-9ա ԻԶ. [Քարոզ] ի խորհուրդ աւուրն Պենտակոստէին... – Հոգին Սուրբ այսօր
ի գործս առաքելոցն...
իե. 39ա-42բ ԻԷ. Քարոզ Երրոդութեանն. Երեք են, որ վկա[յ]են յերկինս... – Վարդապետք եկեղեցոյ ասեն. Յորժամ ի տուէ...
իզ. 42բ-3բ ԻԸ. Քարոզ մարմնոյն
Տեառն. Հացն զոր ես տաց, մարմին իմ է... – Ասէ
ի Գիրս իմաստնոց. Հաց յերկնից...
իէ. 44ա-5բ ԻԹ. [Քարոզ] Առաջին
կիրակէին յետ տօնի Երրորդութեանն. Որդեա՛կ, յիշեա՛ զի ընկալար անդէն... – Բանքս այս գրեալ են Ղուկասու
ԺԶ., ի յորս...
իը. 45բ-7ա Լ. [Քարոզ] Երկրորդ կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Այր մի
գործեաց ընթրիս մեծ... – Բանքս այս գրեալ են
ի Ղուկասու ԺԴ. ի յորս Բ. (2)...
իթ. 47ա-8բ ԼԱ. [Քարոզ] Երրորդ կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Ուրախութիւն
է հիշատակաց ի վերայ միո մեղաւորի... – Բանքս
այս գրեալ են ի Ղուկասու ԺԵ. ի յորս Բ. (2) իր ցուցանին...
լ. 48բ-9ա ԼԲ. [Քարոզ] Չորրորդ կիրակէին յետ տօնի [Երրորդութեան]. Եղերո՛ւք
ողորմածք... – Յառաջ եդեալ բանքս գրեալ են
Ղկսու Զ. (6)...
լա. 49ա-51ա [ԼԳ. Քարոզ] Հինգերորդ կիրակէին՝ յետ տօնի [Երրորդութեանն]. Թողին
զամենայն... – Բանքս այս գրեալ են ի Ղկսու Ե.
(5). ի յորս Բ. (2) իր ցուցանին մեզ...
լբ. 51ա-2բ ԼԳ. (=ԼԴ). [Քարոզ] Զ.երորդ (6) կիրակէին յետ տօնի Երրորդութեան.
Եթէ մատուցանես զպատարագ քո... – Բանքս այս
գրեալ են Մթս. Ե. (5). ի յորս երիս...
լգ. 52բ-4ա ԼԴ. (=ԼԵ.) [Քարոզ] Եւթներորդ կիրակէին, յետ տօնի Երրորդութեան.
Գթամ ես ի վերայ ժողովրդեանդ... – Բանքս այս
գրեալ են Մարկոսի Ը. (8). ի յորս երիս ցուցանին...
լդ. 54ա-5բ ԼԵ. (=ԼԶ.) [Քարոզ] Ութերորդ կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեան.
Որ առնէ զկամս Հօր իմո[յ]... – Բանքս այս գրեալ
են Մթս. Է. (7). ի յորս երկու իր ցուցանեն...
լե. 55բ-7բ ԼԶ. (=ԼԷ.) [Քարոզ] Թ.երորդ (9) կիրակէին՝յետ տօնի Երրորդութեան.
Տո՛ր զհամար տնտեսութեան քո... – Բանքս այս
գրեալ են Ղկւ. ԺԵ.(15). ի յորս Բ.(2) իրս ցուցանին...
լզ. 57բ-9ա ԼԷ (=ԼԸ). [Քարոզ] Ժ.րորդ (10) իրակէին՝յետ տօնի Երրորդութեան.
Տեսեալ Յիսուս զքաղաքն, ելաց ի վերայ նորա... – Բանքս այս գրեալ են Ղկւ. ԺԹ.(19). ի յորս երիս իրս ցուցանին...
լէ. 59ա-60բ [ԼԹ. Քարոզ] Մետասաներորդ կի[ր]ակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեան.
Ամենայն, որ բարձացուցանէ... – Բանքս այս գրեալ
են Ղկսւ. ԺԸ. (18). ի յորս Բ. (2) իրս...
լը. 60բ-2բ ԼԸ. (=Խ.) [Քարոզ] Երկոտասաներորդ կիրակէի՝ յետ տօնի Երրորդութեան.
Լուծան կապանք լեզու նորա... – Բանքս այս գրեալ
են Մթ. Է. (7). ի յորս Բ. (2) իր ցուցանին...
լթ. 62բ-3ա ԼԹ. (=ԽԱ.) [Քարոզ] Երեքտասաներորդ կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեան.
Այր մի իջանէր յԵրուսաղէմէ... – Որպէս անզգոյշ
վաճառականք...
խ. 63ա-4բ (=ԽԲ.) [Քարոզ] ԺԴ.երորդ կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Արի
գնա՛, զի հաւատք քո կեցուցին զքեզ... Ղկսւ. ԺԷ. – Ուր ցուցանի, թէ, երիս իրս պարտ է առնել...
խա. 64բ-5բ ԽԱ. (=ԽԳ.) [Քարոզ] Հինգ եւ ժ.երորդ (15) կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն.
Նախ խնդրեցէ՛ք զար[ք]այութիւնն Աստուծոյ Մթս. Զ. (6)... – Ուր երիս իրս իմացել լինի...
խբ. 65բ-6բ ԽԲ. (=ԽԴ.) [Քարոզ] ԺԶ.երորդ (16) կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն.
Ահա ելանէր մեռեալ մի... – Ուր երիս իրս իմացեալ
լինի, որք պարտին...
խգ. 66բ-8ա ԽԳ. (=ԽԵ.) [Քարոզ] ԺԷ.երորդ (17) կիրակէի[ն]՝ յ[ե]տ տօնի Երրորդութեանն.
Նա բուռն հարեալ բժշկեաց զնա. Ղկս. ԺԴ. (14) – Ուր Բ. (2) իրս ցուցանէ. նախ՝ բարեգթութիւն...
խդ. 68ա-9ա ԽԴ. (=ԽԶ.) [Քարոզ] ԺԸ. կիրակէի[ն]՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Սիրեսցես<ցես>
զՏէր Աստուած քո... – Ուր երիս իրս ցուցանէ.
նախ, զի սիրեսցուք...
խե. 69ա-70ա ԽԵ. (=ԽԷ.) [Քարոզ] ԺԹ. կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեան[ն]. Մտեալ
Յիսուս ի նաւ... – Ուր երիս իրս ցուցանի, զոր
պարտի առնել...
խզ. 70բ-1ա [ԽԸ. Քարոզ] Ի. կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Եկայք ի հարսանիս.
Մթս. ԻԲ. (22)... – Ուր երկու իրս ցուցանի,
նախ՝ առատութիւն...
խէ. 71ա-2ա ԽԶ. (=ԽԹ.) [Քարոզ] ԻԱ. կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեան[ն]. Տէր
Էջ... Յոհ. Դ. (4) – Ուր երկու իրս ցուցանի.
նախ բարեգութ...
խը. 72աբ ԽԸ. (=Ծ.) [Քարոզ] ԻԲ. կիրակէի[ն]՝ յետ տօնի Երրորդութեան[ն]. Բարկացեալ
Տէրն մատնեաց... – Ուր երիս ցուցանէ, նախ
երկնաւոր...
խթ. 72բ-3բ ԽԹ. (=ԾԱ.) [Քարոզ] ԻԳ. կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Նմանեցաւ
արքա[յ]ութիւնն երկնից... – Որպէս թագաւոր
ոք առնէ դատաստան...
ծ. 73բ-4բ Ծ. (=ԾԲ.) [Քարոզ] ԻԳ. կիրակէին յետ տօնի Երրորդութեանն. Վարդապետ
գիտեմք... – Ուր երկու իրս առաջ եդեալ լինի...
ծա. 74բ-5բ ԾԱ. (=ԾԳ.) [Քարոզ] ԻԴ. կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Տէ՛ր,
դուստր իմ... – Որպէս չարչարեալ հիւանդութեամբ...
ծբ. 75բ-6ա ԾԲ. (=ԾԴ.) [Քարոզ] ԻԵ. կիրակէին՝ յետ տօնի Երրորդութեանն. Իսկ
մարդիկքն իբրեւ տեսին զնշանն... – Գով զարուեստաւորն
սոյնպէս...
ծգ. 76ա-7ա ԾԳ. (=ԾԵ.) Քարոզ Գալստեան Առաջի կիրակէին. Եկեսցէ ցանկալին ամենայն
ազգաց... – Ուր երիս իրս իմացեալ լինի. որովք
յորդորէ...
ծդ. 77ա-8ա ԾԴ. (=ԾԶ.) [Քարոզ] Երկրորդ կիրակէի[ն] Գալստեանն. Կոյրք տեսանէն`
կաղք գնան... – Յառաջ եդեալ բանքս յայտնէ` զեռակի
բարերարութիւն...
ծե. 78ա-9ա ԾԶ. (=ԾԷ.). [Քարոզ] Երրորդ կիրակէի[ն]
Գալստեանն. Ես ձայն բարբառոյ անապատի Յոհւ. Ա. – Ի յառաջ եդեալ բանքս երեւի երիս յատկութիւնս...
ծզ. 79ա-80ա ԾԷ. (=ԾԸ.) [Քարոզ] Չորրորդ կիրակէի[ն]
Գալստեանն. Տէր մերձ է <մերձ է>, մի՛ ինչ հոգայք. Փիլ. Դ. (4). – Աստ ցուցանէ առաքեալն յոյժ մերձ գոլ...
ծէ. 80ա-1ա ԾԸ. (=ԾԹ.) Քարոզ Ծննդեան Տեառն. Այց արար մեզ Տէր... – Ի միտ ածելով զբարերարութիւնն...
ծը. 81ա-2բ ԾԹ. (=Կ.) Քարոզ կիրակէի, որ ի մէջ
Սուրբ Ծննդեանն. Մանուկն աճէր եւ զօրանայր... – Բանքս այս ասացան վասն Տեառն...
ծթ. 82բ-4ա Կ. (=ԿԱ.) Քարոզ կիրակէի, որ ի մէջ
Ը.օրէից Յայտնութեանն. Տառապելով խնդրէաք զքեզ Ղկս. Բ. (2) – Զբանս զայս ասաց սուրբ Կոյս...
կ. 84ա-5բ ԿԱ. (=ԿԲ.) Քարոզ Առաջի կիրակէի յետ
Յայտնութեանն. Եւ կոչեցեալ եղեւ Յիսուս – Այսպէս
իմացեալ լինի աստ, թէ...
կա. 85բ-7ա ԿԲ (=ԿԳ.). Քարոզ Երկրորդ կիրակէի,
որ յետ Յայտնութեանն. Երթ ցո՛յց զանձն քո քահանա[յ]ի... – Զբանս զայս ասաց Քրիստոս բորոտին...
կբ. 87ա-8ա ԿԳ. (=ԿԴ.) Քարոզ կիրակէի Երրորդ յետ
Յայտնութեանն. Տէ՛ր, փրկեա՛ զմեզ... – Ի բանս
յայս երկու ինչ իմացեալ լինի...
կգ. 88ա-9ա ԿԴ. (=ԿԵ.) Քարոզ Չորրորդ կիրակէի,
որ յետ Յայտնութեանն. Եւ ի քուն լինէլ մարդկան... – Ի յառաջ եդեալ բանս երիս ինչս իմացեալ լինի...
կդ. 89ա-90բ ԿԵ. (=ԿԶ.) Առաջին կիրակէին Գալստեան
Քարոզ. Զգեցարուք զՏէր. Հռմ. ԺԴ. (14) – Ընդ
բաց դնելն զբազմութիւն...
կե. 90բ-2բ ԿԶ. (=ԿԷ.) Քարոզ Երկրորդ կիրակէին
Գալստեան. Բարձրացուցէ՛՛ք զգլուխ ձեր... – Ի
բանս յայս նախ զարթուցանի...
կզ. 92բ-5ա ԿԷ. (=ԿԸ.) [Քարոզ] Երրորդ կիրակէին
Գալստեանն. Ահաւասիկ, որ զփափուկսն զգեցեալ են... – Որպէս ասէ յԵրկրորդ Կորնթա. ԺԱ. (11)...
կէ. 95ա-7ա [ԿԹ. Քարոզ] Չորրորդ կիրակէին Գալստեանն.
Ես ձայն աղաղակողի յանապատի... – Ի բանս յայսոսիկ
նշանակին երկու իր...
կը. 97ա-100ա ԿԸ. (=Հ.) [Քարոզ] Ծննդեան Տեառն
– Ծնունդ Տեառն ըստ մարմնո[յ]...
կթ. 100աբ [ՀԱ.] Քարոզ Ծննդեան – Այսօր ծագեցաւ մեզ արեգակ...
հ. 100բ-2ա ԿԹ. (=ՀԲ.) Քարոզ կիրակէին, որ ի մէջ
Ը.օրէից Ծննդեան. Եւ էին Մարիամ եւ... – Կարեմք
ասել զբանն. ի [Ե]սթերի ԺԲ...
հա.
102ա-3բ Հ. (=ՀԳ.) Քարոզ Մկրտութեան. Եւ
իբրեւ մկրտեցաւ... – Ասեն արք քաղաքին ցԵղիսէէ.
Երկիրս բարի է...
հբ. 103բ-9բ ՀԱ. (=ՀԴ.). Քարոզ Մկրտութեան. Ի քէն է Տէր աղբիւր... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման
է աղբէր...
հգ. 109բ-15բ ՀԲ. (=ՀԵ.) Քարոզ վասն Ը.օրեա (8) Թլփատութեան. Եւ իբրեւ լցան
աւուրք ութ... – Վարդապետք ասեն. Թէպէտ ունէին
նահապետքն...
հդ. 115բ-22բ ՀԳ. (=ՀԶ.) Քարոզ Տեառնընդառաջին. Եւ իբրեւ լցան աւուրք սրբութեանց...
– Էր թագաւոր ոմն, որ շինեաց...
հե. 122բ-3բ ՀԴ. (=ՀԷ.) [Քարոզ] Առաջաւորի կիրակին. Շուրջ եղեն զինեւ...
– Այս կիրակիս կոչի Առաջաւոր...
հզ. 123բ-5ա ՀԵ. (=ՀԸ.) [Քարոզ ի բանն]. Այնպէս ընթացարուք, զի հասանիցէք...
– Ասէ առաքեալն Գ. (3) իրս պարտիմք ուսանիլ...
հէ. 125ա-7բ ՀԶ. (=ՀԹ.) Քարոզ Բուն Բարեկենդանին. Ճանապարհաւն մուրացիկ
աղաղակեաց... – Ամենայն մեղաւոր վասն մեղաց
իւրոց ունի...
հը. 127բ-30ա ՀԷ. (=Ձ.) [Քարոզ] Խ (40)որդաց. – Երրորդ` խոսիմք վասն քաղցոյն...
հթ. 130ա-4ա ՀԸ. (=ՁԱ.) Քարոզ Երկրորդ կիրակէի Աղուհացից. Եւ պահեալ Յիսուս
զԽ տիւ. Մթս. Դ. գլուխ – Գրեալ է. Թագաւոր ոմն
կամեցաւ շինել աշտարակ... 133բ զխոնարհութիւն ցուցանէ ա /// (շար. թափուած) 134ա
հրամաեաց Աստուած իսրայելացոցն մի անգամ...
ձ. 134ա-5բ ՀԹ. (=ՁԲ.). Քարոզ Երկրորդ կիրակէին Աղուհացից. Ելեալ անտի
Յիսուս գնաց... – Կինս այս կամելով խնդրել զառողջութիւն...
ձա. 135բ-6բ (ՁԳ.) Այլ Քարոզ քանանացոյն.
Ահա կին մի... – Գրեալ է յիմաստութիւնն, թէ.
Մեծ ճարտա[ր]ութիւն...
ձբ. 136բ-9ա Ձ. (=ՁԴ.) Քարոզ Չորրորդ կիրակէին Աղուհացից. Եւ հանէր դեւ համր...
– Վարդապետքն ասեն. թէ. Աշխարհի մեծ վիշապ...
ձգ. 139ա-43ա ՁԱ. (=ՁԵ.) Քարոզ ապաշխարութեան. Որդեակ փախիր մեղաց... – Վարդապետք օրինակ բերեն վասն սուրբ Աստուածածնին...
ձդ. 143ա-6ա ՁԲ. (=ՁԶ.) Քարոզ կիրակէի Չարչարանաց Տեառն. Որչափ արիւնն Քրիստոսի,
որ ի ձեռն Հոգւոյն յաւիտենականի... – Գրեալ
է, թէ. Աղքատ մի մուրացիկ...
ձե. 146ա-9բ ՁԳ. (=ՁԷ.) Քարոզ Ծաղկազարդին. Իբրեւ
մօտ եղ<եղ>են յԵրուսաղէմ... – Վարդապետքն
ասեն. Թէ սուրբ Աստուածածինն նման է լերին...
ձզ. 149բ-52բ (ՁԸ.) Քարոզ Ծառզարդարին. Ծառ բարի
պտուղ բարի առնէ... – Վարդապետք ասեն. թէ. Է
ծառ ինչ-որ...
ձէ. 152բ-4ա ՁԴ. (=ՁԹ.) [Քարոզ] Աւետեաց Աստուածածնին.
Եկեսցէ սիրելին իմ ի պարտեզ իւր... – Աղեկսանդր շինեաց դարապաս...
ձը. 154ա-60բ (Ղ.) Քարոզ Աւետեաց. Ողջոյն Մարիա՛մ,
լի շնորհօք... – Վարդապետք ասեն, թէ. Թագաւոր
ոմն ունէր ակն...
ձթ. 160բ-6ա ՁԵ. (=ՂԱ.) Քարոզ խոստովանութեան.
Ապա թէ խոստովան լինիմք, զմեղս մեր... – Ոմն
կամեցաւ որսալ աղաւնի...
ղ. 166ա-70ա (ՂԲ.) Քարոզ վասն խոստովանութեան.
Խոստովանիմ զքեզ, Տէ՛ր... – Վարդապետքն ասեն,
թէ. Աապաշխարութիւնն զօրաւոր...
ղա. 170ա-9ա ՁԶ. (=ՂԳ.) Քարոզ վասն Յարութեան
Տեառն – Ծանուցանեմ եւ ասեմ, թէ ի հարցումն
այս...
ղբ. 179ա-84բ ՂԴ. Քարոզ Զատկի. Արդարի. Եւ Յարեաւ
Տէր եւ երեւեցաւ Սիմոնի – Վարդապետք ասեն, թէ.
Սուրբ Աստուածածինն նման է արծուի...
ղգ. 184բ-8բ ՁԷ. (=ՂԵ.) Քարոզ Նոր կիրակէին. Գա
Յիսուս դրօքն փակելօք... – Գիրք Աստուածաշունչ
վասն գալստեան Քրիստոսի...
ղդ. 188բ-93բ ՁԸ. (=ՂԶ.) Քարոզ հովուաց. Ես եմ
հովիւն քաջ... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ
Աստուածածինն նման է ոչխարի...
ղե. 193բ-7բ ՁԹ. (=ՂԷ.) Քարոզ եպիսկոպոսաց. Եթէ
ոք եպիսկոպոսութեան ցանկա... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Արեգակն, յորժամ հեռի է...
ղզ. 197բ-202ա Ղ. (=ՂԸ.) Քարոզ Համբարձմանն Քրիստոսի.
Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս համբարձաւ... – Գրեալ
է գիրս Ծննդոց Բ. գլուխս. Աղբիւր ելանէր...
ղէ. 202ա-4բ ՂԱ. (=ՂԹ.) Քարոզ Համբարձման. Եւ յօրհնելն
նորա զնոսա... – Գրեալ է գիրս Ծննդոց ԺԱ. գլուխ.
Եկա՛յք շինեսցուք...
ղը. 204բ-9բ ՂԲ. (=Ճ.) Քարոզ Հոգւոյն Սրբո[յ] Գալստեան.
Հուր եկի արկանել... – Վարդապետք ասեն, թէ.
Հաելին...
ղթ. 209բ-11ա ՂԳ. (=ՃԱ.) Գիրք Սուրբ Երրորդութեանն
– Օրհնեալ է ամենասուրբ եւ փառաւորեալ Երրորդութիւնն...
ճ. 211ա-3ա ՂԴ. (=ՃԲ.) Քարոզ մարմնոյն Քրիստոսի
– Զ. (6) սքանչելիք են մարմինն Քրիստոսի...
ճա. 213ա-7բ ՂԵ. (=ՃԳ.) Քարոզ Յովաննու Մկրտչին.
Ես ձայն բարբառո յանապատի... – Գրեալ է յԱւետարանն
Մարկոսի...
ճբ. 217բ-8բ ՂԶ. (=ՃԴ.) Քարոզ սուրբ առաքելոցն
Պետրոսի եւ Պողոսի. Արար Աստուած զերկուս
լուսաւորս... – Իմաստունք ասեն, թէ. Ո՛չ կա
գեղեցիկ...
ճգ. 218բ-25բ ՂԷ. (=ՃԵ.) [Բարդուղէմիոսի Մատաղացւոյ. ձեռ. 2184, 17բ-6ա]
Քարոզ Պետրոսի առաքելոյն. Դու ես վէմ... – Վարդապետք
օրինակ բերեն վասն սուրբ Աստուածածնին...
ճդ. 225բ-9ա ՂԸ. (=ՃԶ.) [Բարդուղէմիոսի Մատաղացւոյ. ձեռ. 2184, 209բ-11ա]
Քարոզ Մեծատանց<անց>. Այր ոմն էր մեծատուն... – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է աղբեր...
ճե. 229ա-32բ ՂԹ. (=ՃԷ.) Քարոզ ընթրեացն. Այր ոմն գործեաց ընթրիս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Որ ինչ լաւագոյն եւ պայծառագոյն
է...
ճզ. 232բ-6բ Ճ. (=ՃԸ.) Քարոզ Չորրորդ կիրակէին յետ տօնի Երրորդութեանն. Եղերուք
գթած... – Վարդապետք ասեն, թէ ի հանդէս արքաից...
ոչ գտցէ /// (շար. թափուած):
ճէ. 237ա-40ա [ՃԱ. (=ՃԹ.) Քարոզ] (սկ. թափուած) /// թարքմանի Երուսաղէմ` Խաղաղութիւն...:
ճը. 240ա-2ա ՃԲ. (=ՃԺ.) [Քարոզ] վասն Փոխման սուրբ Աստուածածնին – Սուրբ Աստուածածինն ԺԴ. (14) տարեկան էր...
ճթ. 242ա-5ա (ՃԺԱ.) Քարոզ Փոխման Աստուածածընին. Նշան երեւեցաւ յերկինս... – Գրեալ է յԵրկրորթ Թագաւորութեան
Զ. գլուխ. Չոքաւ Դաւիթ...
ճժ. 245ա-6բ ՃԳ. (=ՃԺԲ.) Քարոզ Խաչին. Զի ճառ խաչին... – Չորս
պատճառաւ մահն յաշխարհս եմուտ...
ճժա. 246բ-52բ (=ՃԺԳ.) Քարոզ Խաչի. Եւ ընդ Քրիստոսի ի խաչ ելից. – Վարդապետք ասեն, թէ. Սուրբ եկեղեցի նման է քաղաքի...
ճժբ. 252բ-4ա ՃԴ. (=ՃԺԴ.) Քարոզ աճիւնի. Այլ ես հող եմ եւ մոխիր... – Արդ, ասեն վարդապետք, թէ. Հպարտութիւնն...
ճժգ. 254ա-5բ ՃԵ. (=ՃԺԵ.) Քարոզ դարձման Պօղոսի. Դու երբեմն դարձիս... – Վարդապետք ասեն, թէ. Ակն մի կա, որ Ելիփրօթիա կոչի...
ճժդ. 255բ-7բ ՃԶ. (=ՃԺԶ.) Քարոզ Տնտեսին. Այր մի էր մեծատուն... – Այրս այս ցուցանէ զԱստուած...
ճժե. 257բ-70ա ՃԷ. (=ՃԺԷ.) [Քարոզ]. – Երկու
եղբարք ըստ մարմնո[յ]...
Ունի ՃԲ. առակ:
ճժզ.
270ա-2բ ՃԸ. (=ՃԺԸ.) [Քարոզ] – Վարդապետք ասեն, թէ. Վասն սիրո արքայութեանն
պարտ է համբերել...
ճժէ. 272բ-5բ ՃԹ. (=ՃԺԹ.) [Քարոզ] Տօն ամենասրբոցն
– Վասն չորք պատճառի եդեալ եղեւ...
ճժը. 275բ-7ա ՃԺ. (=ՃԻ.) [Քարոզ ի բանն]. Զգուշ
լերո՛ւք... – Բանս, զոր խոսելոց եմք բաժանի...
ճժթ. 277ա-8ա ՃԺԲ. (=ՃԻԱ.) [Քարոզ ի բանն]. Կոյրք
տեսանեն, կաղք գնան... – Ամենայն ոք, զոր ինչ
կամի առնել...
ճի.
278ա-80բ ՃԺԴ. (=ՃԻԲ.) Քարոզ բամբասանաց.
Մի՛ բամբասէք զմիմեանս... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Միջնորդութեամբ սուրբ Աստուածածնին...
ճիա. 280բ-6ա ՃԺԵ. (=ՃԻԳ.) Քարոզ վասն ննջեցելոց.
Ողորմեցարո՛ւք ինձ, ողորմեցարո՛ւք ինձ... Գրեալ է Յոբ ԺԹ. գլուխ – Վարդապետք ասեն, թէ. Յորժամ ոք արկեալ իցէ
ի բանդ...
ճիբ. 286ա-91բ Ճ[Ժ]Զ. (=ՃԻԴ.) Քարոզ վասն վերջին
դատաստ[ան]ին. Զի որպէս փայլակն... – Ասէ Սողոմոն
յԵրգ Երգոց ի դիմաց Աստուածածինն...
ճիգ. 291բ-6ա (=ՃԻԵ.) Դարձեալ այլ քարոզ Վերջին
դատաստանին. Զի որպէս փայլակն... – Սողոմոն
ասէ ի դիմաց սուրբ Աստուածածնին...
ճիդ. 296ա-8ա ՃԺԷ. (=ՃԻԶ.) Քարոզ դրոշմի. Կնքեցից
զծառայս Աստուծոյ իմո... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է ալմաս քարի... -296բ ի վերայ նոցա զհողմաւտն կնք
/// (շար. թափուած) |297ա| ի ձեւ խաչի...
ճիե. 297բ (ՃԻԷ.) [Քարոզ] Վասն սուրբ Աստուածածնին.
Երկիր. եւ ի նմանէ ելցէ հաց... – Վարդապետք
ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է բարի երկրի...
ճիզ. 298ա ՃԺԹ. (ՃԻԸ.) (սկ. թափուած) ///ութիւնս, եւ են, որք այնպիսի յինքեանս ախտից սիրեն...
ճիէ. 298աբ ՃԻ. (=ՃԻԹ.) [Քարոզ] Չարչարանաց Քրիստոսի
Աստուծոյն իմո. Ո՞վ յանդիմանեսցէ զիս վասն մեղաց... – Երիս իրս տեսանելի է աստ, նախ թէ զի՞նչ...
ճիը. 298բ-9ա ՃԻԱ. (=ՃԻԼ.). Քարոզ Առաջին կիրակէին՝
յետ տօնի Յայտնութեան. Հարսանիք էին ի Կանա... – Երիս իրս պիտո է առ ի պատուեալ...
ճիթ. 299ա-302բ ՃԻԲ. (=ՃԼԱ.) Քարոզ Մեծատանն. Այր
ոմն մեծատուն... – Իմաստունք ասեն, թէ. Է ակն
ինչ, որ կոչի տպազիոն...
ճլ. 302բ ՃԻԳ. (=ՃԼԲ.) [Քարոզ] Պատասխանիք վասն
բնութեանն. վասն գլխաւորութեանն Պետրոսի – Աստուածային
Հոգովն լցեալ... եւ այլք բազում զոր /// (շար. թափուած):
ճլա. 303աբ (ՃԼԳ.). [Քարոզ] – (սկ. թափուած) /// զորմանէ յարիցե: Դ. զի մի՛ յանչափ
անկցի... եւ ընդրեալ եղբարց իշխան դառնան, եւ սոքա ընդ իշխան ///(շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
297բ
Փա՜ռք Վեհի, ամենակարողի, անհասի, բազմի եւ եզակի: Զի բազում ըստ անձանց եւ եզակի
ըստ բնութեան, ըստ աստուածութեան, ըստ ամենակարողութեան, ըստ ներգործութեան, Հօր
անսկըզբան եւ Որդոյ անսկիզբն սկզբանն եւ Հոգոյն Սրբո[յ]
բխեցելոյն ի նոցունց մշտընջ[են]աւոր գոհութիւն, երկրպագութիւն եւ պատիւ յիմանեացն
ի հրաբուն զօրացն եւ ի քառատարր գոյիցս. ա[յ]ժմ եւ յապագայն եւ յամենայն յաւիտեանս
յաւիտենից. ամէն: Արդ, գրեցաւ Քարոզգի<եց>րքս այս ի մենաստանիս ի Մակու, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնի, նա եւ առ ոտն կացեալ մեր իմաստուն հռետորի Կարապետ րաբունապետի, ձեռամբ նուաստ եւ տրուպ Սարգսի սպասաւոր բանի, ի նեղ եւ դառն ժամանակի, զի սաստկացեալ
էր մահտարաժամն վասն ծովացեալ եւ բազում մեղաց մերոց, ի թվականիս Հայոց ՊԼԲ. (1383), այլ զրաւ եղեւ ի միւս
ամն [1384]: Արդ, որոց եւ հանդիպի սա գնելով կամ օրինակելով, յիշեսցիք ի մեղսաքաւիչ եւ ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր զիս`
զգծողս զՍարգիս վարդապետ, որ բազում եւ
դառն աշխատանօք գրեցի զսա, մի` զի անվարժ էի գրոյս, եւ միւս՝ զի ժամանակս ձեռք չէր
ի տալ, այլեւ զծնողսն իմ` զՅովհանէս եւ
զԷլխաթուն, եւ զեղբարսն իմ զԹումաշահ եւ զՎարդաշահ, եւ զամենայն արեան մերձ[աւ]որքն իմ, այլ եւ` զՄաթէոս վարդապետն, որ զօրինակն անխնա կու շնորհէր.
եւ Քրիստոս Աստուած զյիշողքն յիշէ յիւր յարքայութիւնն. ամէն: Եղիցի, եղիցի:
Համառօտութիւնը տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 545:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 304ա (նորոգողի) Զվերջին նորոգել տուօղ սուրբ տառիս՝ զբարեմիտ եւ աստուածասէր
եւ բարեմիտ այրն Դիլանջին, որ արար լաւ
բարութիւն եւ ետ նորոգել՝ յիշատակ իւրն եւ իւր ծնօղացն, հօր[ն]` Պաւղոսին եւ մօրն` Գուլաղին, կողակցին` Ուղիդին եւ որդուն`
Վարդանին, եւ դստերաց` Մաթիանին, Թառղումաղին եւ Գօզալին, եւ եղբարն` Ազարէ[ի]ն: Զկենդանիս
եւ զմեռեալս յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք, եւ Աստուած ձեզ ողորմեսցի
իւր միւսանգամ<գամ> գալըստեան. ամէն:
Հայր մեր, որ յերկինս... Թվականիս մերում
ՌՃԺԸ. (1669):
2. 305ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Գիրքս այս
է Սուրբ Կարապետցի Աբրահամ վարդապետին,
զոր Դարապու ըռէս աւրհնեալ Քօչօն մէկ եզն ետ ի սորա գինն, տուաք յիշատակ իւր հոգոյն,
ետ ի ձեռս իմ: Աստուածն ամենայնի իւրն վարձահատոյց լիցի եւ զինքն աւրհնեսցէ, եւ
յաւուրն արդար դատաստանին միոյն հարիւրապատիկ եւ յիւր հոգին եւ ի յիւր ծնօղաց հոգին
վճարէ. եւ ինքն Յիսուս Քրիստոս աւրհնեալ լիցի ի յաւիտեանս. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
4բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնայ
է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
57ա Ողորմեա՛ ինձ Աստուած: 202ա Զանազան տառեր: 279բ, 290բ, 292ա (լս-ներում) զանազան
տառեր եւ նշաններ: 304բ Զի Քրիստոս ոչ հանգչի ի հոգի յագահին, վասն լինելոյ փշալից,
/ Եւ ոչ ի հոգի բղջախոհին, վասն լինելոյ ողորմալից, / Եւ ոչ ի հպարտին, վասն լինելոյ
հողմալից, / Այլ ի հոգի արդարոյն, վասն գոլոյն ծաղկալից:
2260
ԲԱՐԹՈՒՂԻՄԷՈՍ
ՄԱՐԱՂԱՑԻ, ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
|
ԺԴ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 401+1 (կրկն.՝ 192)–6 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած. 1բ-2բ, 283բ,
398ա-401բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԵx16 (Ա, ԻԵ 14)+1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14x10,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 29-38: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (1-2)+4 (398-401), թուղթ լուսագծերով.
(ԺԷ-ԺԸ. դդ.):
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ա. Թուղթ առ Կորնթացիս: Թ-Ժ. դդ. 1 (Ա)+1 (Բ), ստացուած կէս թերթի ընդերկայնակի եւ ընդլայնակի հատումով: Մագաղաթ, միասիւն (սկզբնապէս` երկսիւն) (Ա-Բ՝ 23x15), բոլորգիծ երկաթագիր, 7-9 տող: Կարդալ` Բբ, Աբ, Բա, Աա «/// թէ ոչ մեռանիցի...
եւ այլ փառ[ք] երկրաւորաց///» (ԺԵ. 37-41):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. զանազան բծեր եւ հետքեր, օտագործումից 1ա եւ
397բ էջերը մաշուած, գրեթէ անընթեռնելի, խունացած, պատառիկ-պահպանակը ցեցակեր. կազմի
կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքը ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք
Բարթողիմէոսի Մարաղացւոյ]
Տե՛ս ձեռ.
2184. 3բ-286ա. ա/3ա-16բ: բ/41ա-7բ: գ/47բ-53բ: դ/53բ-9բ: ե/60ա-6ա: զ/66ա-71ա: է/71ա-9բ: ը/79բ-87բ: թ/չիք: ժ/17ա-23ա: ժա/չիք: ժբ/27բ-34ա: ժգ/34ա-41ա: ժդ/87բ-93բ: ժե/93բ-100բ: ժզ/100բ-7բ: ժէ/108ա-16ա: ժը/չիք: ժթ/309բ-16ա: ի/316ա-25բ: իա/116բ-23ա: իբ/123ա-8բ: իգ/129ա-34ա: իդ/134ա-9բ: իե/139բ-44բ: իզ/145ա-53բ: իէ-լե/չիք: լզ/365բ-71ա: լէ/371ա-7բ: լը/344բ-56ա: լթ/չիք: խ/377բ-83ա: խա/351ա-61ա: խբ/361ա-5բ: խգ/153բ-9բ: խդ/336բ-44բ: խե-ծե/չիք: ծզ/387բ-91ա: ծէ/383ա-7բ: ծը/325բ-31բ: ծթ/331բ-6բ: կ/391ա-4ա: կա-կդ/չիք: կե/165բ-73բ: կզ/173բ-9ա: կէ/179ա-83բ: կը/184ա-8ա: կթ/188բ-95ա: հ/195ա-204ա: հա/204ա-8ա: հբ/208բ-14ա: հգ/214ա-9բ: հդ/219բ-26ա: հե/226ա-33ա: հզ/233ա-9բ: հէ/239բ-47բ: հը/248ա-55բ: հթ/280բ-9բ: ձ/289բ-96ա: ձա/296ա-303ա: ձբ/303ա-9բ: ձգ-ղա/չիք: Թուահամարները խախտուած: Ունի.
1. 23ա-7բ Այլ քարոզ. Հարսանիք էին ի Կանա –
Գիտելի է, զի է ինչ ի խորհուրդս այս...
2. 158բ-65բ ԻԸ. Քարոզ Պահոց. Ահա ել ընդ յառաջ
նորա... – Վասն այն բնաբանս այս երիս իրս...
3. 394ա-7բ ԿԸ. Քարոզ վասն քաւարանին. Տէր հան
ի բանտէ զանձն իմ... – Վարդապետք ասեն, թէ.
Աստուած ունի չորս ազգ բանտ...
Բ. 256ա-68բ ԼԹ. (=ԽԷ.) [Գիրք Յարութեան Քրիստոսի,
Յ. Ա. Անասեան, Հայկական մատենագիտութիւն, Բ., էջ 1314] – Խնդրի, թէ պատշա՞ճ էր Քրիստոսի յառնել ի մեռելոց...
Գ. 268բ-80բ Խ. (=ԽԸ.) [Գիրք վասն Բանին մարմնացելոյ.
ձեռ. 2183, 255ա]. Բանն մարմին եղեւ... – Արդ,
ի չորից աւետարանչացն պատուականագոյն գտանի աւետարանիչն Յոհանէս... Բանն մարմին եղեւ
եւ բնակեաց ի մեզ:
Դ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ,
ժԷ-ԺԸ. դդ.
– 1ա [Ցանկ Քարոզգրքի] – ա. Քարոզ վասն վարդապետաց... ժթ. Քարոզ Համբարձման. Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս համբարձաւ
յերկինս:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 160բ Գնա յառաջին տետրն:
2261
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ՍՏԱՑՈՂ` Մատթէոս վրդ. (1706 թ.):
ԹԵՐԹ` 477: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ մուգ շագանակագոյն կաշի, դռնակով,
Ա. փեղկի կենտրոնում` Խաչելութիւն եւ հետեւեալը. «Յիշատակ է Մա[տ]թէոս վարդապետին,
թվին ՌՃԾԵ.» (1706), Բ. փեղկի կենտրոնում` Աստուածամայրը. միջուկը` ստուարաթուղթ,
աստառը` զոլաւոր կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ` Կազմի կաշին ցեցակեր:
Ծնթ. Երկու ձեռագրերը միացրել եւ կազմել է հաւանաբար Մատթէոս
վրդ.-ը, 1706 թ., ըստ ամենայնի Նոր Ջուղայում. տե՛ս յիշ. յետագայի:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
Նոր Ջուղա |
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ` 299 (1-299). չգրուած` 1աբ, 7բ-12բ, 299աբ: ՊՐԱԿ` 1x 12+Ա-Թx12+1-15x12 (Ա 11): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ ծաղկաձեւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (12,5x7): ԳԻՐ` բոլորգիր (Ա. 13ա-120բ), նոտրգիր (Բ. 2ա-7ա, 121ա-298բ): ՏՈՂ` 21:
ԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` դեղին, կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. գրադաշտը` գունափոխուած, 158բ` նորոգուած, կան զանազան բծեր եւ հետքեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք
յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. հատոր, տպ.
1740. Միայն` ԿԴ/24ա-36բ: ԿԶ/36բ-51ա: ԿԷ/98բ-120բ: ՁԴ/51ա-63բ: ՁԵ/225ա-34բ: ՁԷ/13ա-24ա: ՁԸ/209բ-25ա: ՂԲ/63բ-76ա: ՂԶ/264ա-85ա: ՂԸ/76ա-85բ: ՂԹ/85բ-98բ: ՃԵ/234բ-48ա: ՃԷ/248ա-63բ:
2. [Քարոզք
յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ.
1741. Միայն` ՁԶ/186բ9բ: ՁԷ/189բ-98բ: ՁԸ/198բ-202ա: ՁԹ/202ա-6ա: Ղ/206ա-9ա:
3. 2ա-7ա [Քարոզք արտաքոյ Ա. եւ Բ հատորոց] Քարոզ
ի բանն Եսայեայ, որ ասէ. Անօրէնք իբրեւ զծով... – Բանս այս ի վերայ ամենայն անօրինաց...
Բ. 121ա-43բ Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն Արիստոտելի]
Տե՛ս ձեռ. 718. 138ա-70բ. Նխբ./121բ: ա/121բ-4ա: բ/124ա-8բ: գ/128բ-33ա: դ/133աբ: ե/133բ-4ա: զ/134աբ: է/134բ-5բ: ը/135բ-6բ: թ/136բ: ժ/136բ-7ա: ժա/137ա: ժբ/137բ: ժգ/138ա: ժդ/138ա-9բ: ժե/139բ: ժզ/139բ-40բ: ժէ/140բ: ժը/140բ-1ա: ժթ/141ա: ի/141աբ: իա/141բ-2ա: իբ/142ա: իգ/142բ: իդ/142բ-3ա: իե/143ա: իզ/143աբ:
Գ. 144ա-86ա Ստորոգութիւնքն Արիստոտելի
Տե՛ս ձեռ. 926. 191ա-201բ. Նխբ./144ա-7ա: ա/147ա-53ա: բ/153բ-8ա: գ/158ա-65ա: դ/165ա-73ա: ե/173աբ: զ/173բ-81ա: է/181բ-2բ: ը/182բ-4ա: թ/184ա-5բ: ժ/185բ-6ա: Արիստոտելի
ծառը` 144ա:
Դ. 285ա-8բ [Բարդուղիմէոսի Մարաղացւոյ Քարոզք]
ա. 285ա-93ա Քարոզ Մեծի ուրբաթին. [Ո]վ դուք,
ամենեքեան... – Սովորութիւն է վարդապետաց, զի
յորժամ քարզեն, նախ խօսին...
բ. 293ա-8բ Քարոզ Փոխման Սուրբ Աստուածածնին
գեղեցիկ. [Ե]ւ նշան երեւեցաւ... – Գրէ յԵրկրորդ
թագաւորութեանցն Զ. Չոգաւ Դաւիթ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
120բ Զտառապեալ գծող սորա յիշել, աղաչէ[մ] ի Տէր Աստուած:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 154ա
քանզի: 299բ Պահանա թուղթն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
Նոր Ջուղա |
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ` 178
(300-477). չգրուած`
470ա-7բ: ՊՐԱԿ` Ա-ԺԴx12 (ԺԴ 14)+1x8: ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16x11 (թ. 348-359՝
15.2x10.5): ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (11x7): ԳԻՐ` բոլորգիր: ՏՈՂ` 22:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. գրադաշտը` գունափոխուած, կան զանազան բծեր եւ հետքեր, թ. 470-477՝ կցուած են յետագայում, որպէս պահպանակներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 300բ-9բ Մեկնութիւն անուանց յեբրայեցոց լեզուէ
ի Հայ բարբառ – Աբբա` հայր, ասորոցէ բառ...
Բ. 310ա-469բ [Երեմիայի Մեղրեցւոյ Բառգիրք] –
[Ա]բբանայ` քար, որ Աստուծոյ երկրպագէին կամ`
Կռոց տուն... Օլոմպիաթ` Դ. (4) ամացն ասի, որ նահանջ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
300ա (1706 թ., նոտրգիր) Յիշատակ է Մատթէ[ոս]
աստուածաբան վարդապետին /// (շար. անընթեռնելի):
Ծնթ. Տե՛ս նաեւ կազմի յիշակարանը:
2262
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԴ. դար |
ԳՐԻՉ` Շմաւոն, Էմանուէլ, Դանիէլ
(294ա-84բ):
ԹԵՐԹ` 306: ՊՐԱԿ` Բ-ԺԲx16 (Բ 13, Գ,
ԺԱ 12, ԺԲ 14, ԺԴ 10, ԺԵ 11)+Ա-Գx12+1x12+4x10 (թերթերի դասաւորութիւնը խառն): ՆԻՒԹ`
թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16,3x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (13x 9): ԳԻՐ` բոլորգիր: ՏՈՂ` 25: ԿԱԶՄ`
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, երկու կապիչներով եւ գամերով, միջուկը
տախտակ, աստառը նախշազարդ մետաքս, դռնակինը` կարմիր կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2+2, թուղթ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Յովհաննու: Ը-Թ. դդ.: 1 (վերջից), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի
եւ ընդերկայնակի հատումով: Մագաղաթ, երկսիւն (15x9), բոլորգիծ երկաթագիր, 9 տող: Կարդալ` Աա -Աբ. «/// [Բայց է ձեր սովորութիւն] զի [մի ոք ար]ձա[կեցից ձե]զ ի... Իբր[եւ] տեսին զն[ա] ///» (ԺԸ. 39, ԺԹ. 1-6):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. նորոգուած Ի. դ., թերթերի դասաւորութիւնը` խախտուած, պատառիկ-պահպանակը ցեցակեր. կազմի
դռնակն ու կապիչները՝ նորոգման ժամանակի:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Ճառք եւ Նախերգանք Քարոզից]
1. 1ա-8ա [Նախերգան. Մահ մարդոյ` հանգիստ է.
ձեռ. 610, 122բ-31բ]
– (սկ. թափուած) /// իսկ եթէ զիարդ լինի հանք...
2. 8ա-9ա (կրկն.՝ 15ա-7ա) [Կիրակոսի
Երզնկացւոյ. ձեռ. 2178, 348բ] Նախերգան
– Յամենայն սգալեացս որք միանգամ...
3. 9բ-11բ Նախերգան – Սէր է Աստուած եւ սիրոյ աղբեր...
4. 11բ-5ա Նախերգան – Յաստուածպետական գլխոյն իմաստիցն
հեղեալ...
5. 17ա-9ա [Տիրատուր վարդապետի. ձեռ. 1147,
485բ-9ա] Նախերգան – Ասաց
ոմն իմաստուն, թէ. Յաղագս բանական...
6. 19ա-21բ [Յաղագս մարգարէութեան] Նախերգան – Քանզի սովորութիւն է ներակրթեալ
անձանց...
7. 21բ-5բ Նախերգան. Հայեաց Տէր ի ծառայս քո եւ
ի գործս ձեռաց քոց...
– Ասէ ազդմամբ Հոգւոյն շարժեցեալ լեզուաւ...
8. 25բ-35ա [Դրուատ գովեստի վասն սրբոյն Ստեփաննոսի
Նախավկային Քրիստոսի]. Ահայ տեսանեմ զերկինս բացեալ... – Ստէպ արթնութեան եւ բազում զգուշութեամբ...
9. 35բ-7ա [Օրհնութիւն] – Արդ, օրհնեսցէ թագաւորն թագաւորաց...
10. 37բ-46ա [Քարոզ ի բանն]. Բանն մարմին եղեւ... – Որպէս օրէն է հրոյ մշտաշարժ գոլ...
11. 46ա-9ա Նախերգան – Արդ,
քննեսցուք նախ, եթէ զի՞նչ են պատուիրանք...
12. 49բ-51ա [Նախերգան]
– Վստահացեալդ, քաջութեամբ յա՛յն, որ տայն...
13. 51բ-62բ [Բնաբան Քարոզի]. Լո՛ւր Իսրայէլ, Տէր Աստուած քո... – Յաղագս գլխաւորագոյն առաքինութեանց...
14. 63ա-89ա [Եսայեայ Նչեցւոյ Քարոզ ի խորհուրդ Յարութեան Քրիստոսի. ձեռ. 735, 127ա-35բ] – Որք յանդընդական խորս...
15. 89բ-105ա [Քարոզ ի բանն]. Կապեսցէ զէշ իւր... – Արդ, ե՛կ, ով բանասէր անձն, բաղդատեսցուք...
16. 95բ-101բ [Նախերգան] – Արդ,
տան մեծի` մեծի լուսոյ պէտք են...
17. 101բ-3ա, կրկն.՝ 128ա-9ա [Յովհաննու Երզնկացւոյ ասացեալ ի Փոխումն սուրբ Կուսին. ձեռ. 627, 37ա-40բ]
– Եթէ ոք կամիցի իմաստուն
խորհրդով ներակրթել զինքն...:
18. 103ա-4ա Նախերգան – Արդ,
որպէս ժողովեալ հաւատացեալքս ցնծութեամբ...
19. 104աբ, 107ա-8ա [Յովհաննու Ոսկէբերանի Ներբողեան ի Սուրբ Աստուածածինն. ձեռ. 993, 49ա-50ա].
Նախերգան – Ամենայն տօնախմբութիւնք
վկայիցն հրաշալիք...
20. 108ա Նախերգան – Օրէնքն
եւ մարգարէքն եւ յԱւետարանն քարոզեցին...
21. 108բ-9ա Նախերգան – Յայտնապէս
վերաձայնութիւն սրբոց...
22. 109աբ Նախերգան [Ներսիսի. ձեռ. 2195, 263ա-4ա] – Բանն
Աստուած ծնեալն յԱստուծոյ Հօրէ...
23. 109բ-12բ Նախերգան – Որպէս
յաստեղս արեգակն...
24. 112բ-5ա [Նախերգան] –
Աստուածային հրամանացն պատուիրանք...
25. 115ա-8բ [Նախերգան]. Զինչ երկիր իցէ յորում լոյսն – Բայց քննելի է, թէ վասն է՞ր...
26. 118բ-22բ, 105ա-6բ, 123ա [Քարոզ ի բան]. Որպէս ջուր ցուր[տ]... – Բռնադատիմ եւ յոյժ վարանիմ...
27. 123ա-7բ Նախերգան – Էական
բնութիւնք արարածոց յերկուս մասունս բաժանեալ են...
28. 129ա-36բ [Տիրատուր վարդապետի Պատճառք Յարութեան. ձեռ. 371, 85ա-7բ]. Եւ ահա շարժումն
մեծ եղեւ... – Ասէր ուրեմն
ի բանս...
29. 137ա-45ա [Յաղագս Տեառնընդառաջին] – Աստուածպետական
զօրութիւն համագոյ...
30. 145ա-53բ [Քարոզ ի բան]. Բայց այս ամենայն եղեւ... – Յայնժամ պատմեաց աւետարանիչս...
31. 153բ-67բ Եսայի վարդապետի ասացեալ
– Խրատէ զմեզ ոմն իմաստուն...
32. 168ա-80ա Ի Փոխումն Տիրամօրն. Նախդիր բանի – Ըստ բարուցն բուսոյ բնաւորեալ...
33. 180ա-5բ [Քարոզ ի բան. Ես ծաղիկ դաշտաց...]
– Բայց, նախ քան զայսոսիկ քննութիւն...
34. 185բ-96բ Ի բանն, որ ասէ. Հայեաց յանձն քո...
– Գութ արարաչական խնամոցն Աստուծոյ...
35. 196բ-200բ [Նախերգանք]
– Բայց աստանօր պարտ [է] վարկանիմ...
36. 201ա-3ա [Քարոզ Ծննդեան] – Արդ,
զայսմ Ծննդենէ պատմէ աւետ[արան]իչս, ասելով...
37. 203ա-17բ [Տիրատուր վարդապետի ասացեալ. ձեռ. 1147, 503բ-10բ]. Ամէն ասեմ ձեզ... – Զմի ունելով աղբիւր ջրոյ...
38. 218ա-27ա [Քարոզ ի բան]. Տէ՛ր, սիրեցի զվայելչութիւն տանն քո... – Զկատարեալ սէրն Դաւթի...
39. 227ա-38բ [Ի] բանն Աւետարանին, որ ասէ. Զի որպէս փայլակն... – Աստուածայնոց արանց առաքելոց եւ մարգարէից...
40. 238ա-43ա [Տիրատուր վարդապետի ասացեալ. ձեռ. 404, 289ա-92բ] – Որպէս լուաք ուրեմն ի հոգիընկալ...
41. 343բ-5ա [Քարոզ ի բան]. Եթէ ոք կամիցի զկնի [իմ] գալ... – Տես, զիա՞րդ ոչ ի հարկէ...
42. 245ա-6ա [Քարոզ ի բան]. Զգոյշ լերուք... – Քանզի
վնասանք բազմապատիկ են...
43. 246աբ [Քարոզ ի բան].
Յանկարծակի հասանիցէ... – Զայս ոչ միայն կատարածի աշխարհիս...
44. 246բ-8բ [Քարոզ ի բան]. Ասէ. Ո՞վ իցէ ի ձէնջ...
– Այս առակ եւ դատաւորին
հաւասարապէս... ի գալ պահանջողին մաղթէ հոգին առ միտս /// (վրջ. թերի):
45. 249ա-84բ Գովեստ բանի ներբողական բացասացութիւն Տեառն Ներսեսի Հայոց
կաթուղիկոսի Յաղագս գերագունիցն էութեանց հրեշտակապետացն սրբոց Միքայէլի եւ Գաբրէլի
եւ ամենայն երկնային զօրացն, զոր տաւնեն եկեղեցիք Քրիստոսի ընդ տիեզերս, համախմբեալք
ուրախութեամբ, ի նոյեմբեր յութն – Այս
աւրս երկրաւորս եկեղեցւոյ... Ասացաւ եւ գրեցաւ ի Ներսէսէ եպիսկոպոսէ յեղբաւրէ կաթողիկոսի Հայոց
Գրիգորիսի, ի Կլայս Հոռոմական,
ի թվին
ՈԺԱ. (1162):
46. 285ա-90ա [Յումեմնէ ասացեալ] – Ասէ
ոմն. Մի է սկիզբն...
47. 290ա-7ա Նորին վարդապետի ասացեալ. Տէր, Տէր տայ ինձ լեզու խրատու – Սովորական բան է ազինս մարդկայնոյ...
48. 297ա-306բ [Քարոզ ի բան]. Սիրեցեր զարդարութիւն եւ ատեցեր... – [Ք]անզի բարի է բնութեամբ Աստուած եւ անբաւ... եւ զիարդ առաւել է օ/// (շար. թափուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 21բ ԶՇմաւոնս յիշեա՛,
տէ՛ր իմ` Յով[հաննէս]:
25բ ԶՇմաւոն յիշեա՛:
62բ Զանբաժս ի բարեաց եւ զշտեմարանս
չարեաց, զեղկելի ոգիս` Շմաւոնս աղաչեմ յիշել ի Տէր իմ Յիսուս, ով
պարծանաց պարո՛ն իմ, եւ սիրով հոգոյն յեռեալ ի սիրտ իմ եւ ճշմարտութեամբ նորին տրամակացեալ
ի հոգի իմ մաքրամիտ եւ սրբասնեալ, տէր իմ` Յով[հ]անէ՛ս, զքո տառապեալ ոգիս Շմաւոնս յիշ[եա՛],
ընդ նմին եւ զՄանուէլ եղբայրս:
89ա Տէր Յովանէս քո հաւրն
որդի, / Որ դուն էիր բարեաց աւելի / Զքո Շմաւոն տառապե[ալ] ոգի / Աղաչեմ յիշել ի
բուն բարի:
2. 167բ Զնուաստ եւ զչնչին, զտրուպ
եւ զփանաքի գրիչ Էմանուէլ յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ յաղօթս <ձեր>,
ձեր ո՜վ սուրբ բանի սպասաւորք, եւ Աստուած զձեզ յիշէ յիւր արքայութիւնն. եղիցի, եղիցի:
Իմ պարոնտէր Յովհաննէս մաքրամիտ եւ սրբասնեալ քահանա՛[յ],
խոշորութեանն անմեղադիր լե՛ր, զի ձմեռն էր, եւ տունս ցուրտ:
3. 284բ Ո՜վ ընթերցող
սուրբ ճառիս, վասն որոյ յերես անկեալ աղաչեմ զիս զբազմաշարաւ, զզազրալի եւ զմեղօք դատայպարտեալ` զԴանիէլ անարժան
գրիչ ասացէ՛ք ի խորոց սրտէ, թէ. Տէր Աստուած ողորմեա՛ նորա:
62բ, 167բ, 284բ՝ տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 654-5:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 136բ Եւ ահա այր մի էր անուն Սիմօն, որոյ ետ:
2263
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃՂԷ. – 1748 |
ՍՏԱՑՈՂ` Յակոբ Շամախեցի:
ԹԵՐԹ` 357. չգրուած 1բ-3բ,
147ա-58բ, 182աբ, 225ա-30բ, 237բ-8բ, 319բ-22բ, 335աբ, 354ա-7բ: ՊՐԱԿ` 1x3+Ա-Լx12
(Ա 11, Ի, Լ 8)+1x3: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(13,5x8):
ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 20-21: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ սեւ կաշի, երկաթէ փականներով, միջուկը
տախտակ, աստառը` թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` մարդադէմ (253բ), թռչնագիր, կենդանագիր:
Գոյներ` կապոյտ, կարմիր, դեղին:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. ցեցակեր, տեղ-տեղ զանազան
բծեր եւ հետքեր, թանաքի ճապաղում` 298բ, թ. 14-ից յետոյ 1 թերթ կտրուած հանուած.
կազմի կաշին քերծուած,
եզրերը
թեթեւակի մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի
Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` Դ/16ա-24ա: Ե/24ա-30բ: Զ/30բ-42ա: ԻԵ/4ա-12ա: ՂԵ/160բ-7ա: ՂԸ/12ա-6ա: Ճ/77բ-83ա: ՃԲ/76ա-7բ: ՃԺԴ/111ա-7ա: ՃԼԳ/86բ-106ա (կից` ունի այլ Քարոզք, տես Բ. 2):
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Միայն` ԺԶ/56բ-64բ: ԺԷ/64բ-76ա: ՃԿԷ/131ա-9բ:
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 83ա-6բ Դարձեալ ասէ. Սիրեսցես զՏէր Աստուած քո... – Ամենայնս՝ աստ զբոլորն նշանակէ...
2. 106ա-10բ Յայլմէ Քարոզ վասն աղօթից. ի բանն. Դատաւոր մի էր... – Ասեն վարդապետք եկեղեցւոյ, թէ.
Միտք...
3. 139բ-45բ Քարոզ վասն մարմնոյ եւ արեան Տեառն մերոյ... – Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս հրամայէ
ի փրկայգործ...
4. 159ա-60բ [Քարոզ իմն] – (սկ.
թերի) /// յունայն եւ այլոցն ասէին. Զի խնդրէք զկենդանին...:
5. 183ա-8ա Քարոզ Ամենասուրբ Երրորդութեանն, որ ասէ. Տուաւ ինձ... – Ոչ երբէք կարող է գտանիլ...
6. 188ա-94բ Քարոզ Թլփատութեան Քրիստոսի, որ ասէ Ղուկաս. Եւ կոչեցաւ անուն նորա Յիսուս
– Անուն Յիսուսի փրկչին
մերոյ է անուն փառաւորեալ...
7. 195ա-221բ
[Աղեքսանդրի Ջուղայեցւոյ], Վկայութիւնք պիտանիք եւ հարկաւորք
առ ի պատրաստ գոլոյ քարոզութեան – Կաշառ
կուրացուցանէ զաչս...
8. 222ա-4բ Քարոզ Մկրտութեանն Քրիստոսի. Ի քէն է, Տէ՛ր, աղբիւր կենդանութեան Սաղմոս –
Երկիր ոչ տայ պտուղ վասն
Բ. (2) պատճառի... Հինգերորդ, զի տղայոց /// (շար. թերի):
9. 239ա-46ա Նախերգանք քարոզից վարդապետականաց – Ո՜վ աղբիւր կենդանութեան...
10. 246ա-53ա Նախերգանք քարոզի[ց] – Երանելի
բնութիւն եւ աննախանձ բարորութիւն...
11. 253բ-5ա Սկիզբն քարոզի
– Օրհնեալ է Հայրն երկնաւոր...
12. 255բ-8ա Յորդորակ, որ յաւարտումն քարոզի
– Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ...
13. 258բ-94ա [Մաղթանք] – Նաեւ
աստանօր պարտիմք ըղձմամբ հայցել...
14. 294ա-7բ Օրհնութիւն սեղանի եւ կթխայի – Օրհնեալ
է Աստուած Հայր Տեառն մերոյ...
15. 297բ-314ա Օրհնութիւն վարդապետաց եւ սպասաւորաց բանի – Աղբիւրն ամենայն գիտութեանց...
16. 314ա-8ա Գովասանք ի յԱռաքել վարդապետէ («Ի յԱռաքել վարդապետէ») – Ի յայս անուն վարդապետէ / Սիրոյ նամակ
առ քեզ հասցէ...
17. 323ա-34բ [Ոտանաւոր Կիրակոսի Թալնեցւոյ]. Ի ՌՃԽԲ. (1693) թվին – Ես` Կի[ր]ակոս Թալնեցի /
Պիտակ անուամբ վարդապետի... փառք յաւիտեանս. ամէն:
Գ. [Քարոզք Բարդուղիմէոսի Մարաղացւո՞յ]
ա. 42ա-56բ Յայլմէ Քարոզ վասն Աւետեաց, որ ասէ.
Առաքեցաւ Գաբրիէլ... – Վարդապետք
ասեն, թէ. Սուրբ Աստուածածինն նման է ձկան...
բ. 117ա-24ա Յայլմէ Քարոզ, որ ասէ. Ոչ ոք կարէ...
– Եսայի մարգարէն ԻԶ.
գլուխն ասէ. Նեղ են...
գ. 124ա-31ա Յայլմէ Քարոզ. Զի որպէս փայլակն...
– Վարդապետք ասեն, թէ.
Սուրբ Աստուածածինն նման է այգաստղին...
դ. 145բ-6բ Քարոզ չորեքշաբաթի, որ է սկիզբն պահոցն.
Հող էիր... – Ըստ Օգոստինոսի, Ընդ
մեղանչելն Ադամայ... որպէս ասէ Եսայի /// (շար. թափուած):
ե. 167ա-74բ Քարոզ ի բանն, որ ասէ Քրիստոս. Ամենայն
ծառ... – Վարդապետք ասեն,
թէ. Մարդս է ծառ...
զ. 175ա-81բ Քարոզ խոստովանութեան ի բան, որ ասէ.
<Երդիցուք> Երթիցուք երից աւուրց... – Ոմն թագաւոր ոչ կարէ...
Դ. 231ա-7ա [Առակք Վարդանայ Այգեկցւոյ]
ա. 231ա-2ա – Արք երկու ընկերք եղեն... բ. 232ա – Իմաստասէր
մի սահմանեաց, զի յորժամ... գ. 232աբ – Իսկ ոմն իմաստասէր սահմանեաց, որ ցանէին... դ. 232բ – Վեհ
ճարտար իմաստուն մի գնաց... ե. 232բ-3ա – Իմաստասէր մի լուաւ, թէ այս անուն... զ. 233բ – Ասաց
իմաստուն մի, թէ. Ունի խելք... է. 233բ – Իմաստուն մի ասաց, թէ. Ով շրջի... ը. 233բ – Իմաստուն
ումն
ասաց, թէ. Այն է իմաստութիւն... թ. 233բ-4ա – Իմաստասէր մի ասաց. Ես զնա ոչ ասեմ... ժ. 234աբ – Այր
ոմն իմաստասէր ասաց, թէ. Նայ է... ժա. 234բ – Իմաստուն մի ասաց. Թէպէտ փութան...
ժբ. 234բ
– Շինական. Իմաստասէրք կոչին նման... ժգ. 234բ – Կոյք իմաստասէրք
էին աշխարհի... ժդ. 234բ-5ա – Ճարտարք իմաստասէր[ք] բնակեալ
էին... ժե. 235ա
– Ասացեալ է իմաստնոց, թէ. Զոք խոցեն... ժզ. 235աբ – Երեալ է (=երանելի) ոմն ի սրբոց...
ժէ. 235բ
– Դարձեալ իմաստասէր մի ասաց... ժը. 235բ – Ասաց իմաստասէր մի, թէ... ժթ. 235բ-6ա
– Իսկ այլ իմաստասէր մի ասաց, թէ. Կռան... ի. 236ա – Վասն
դժոխոց դառնութեան գրեալ է... իա. 236ա-7ա – Էշ մի կայ ի աշխարհն Հնդկաց...
Ե. 336ա-53բ [Ոտանաւորք Յարութիւն Էքսէրճեանի]
ա. 336ա Խրախճանական գովասանութիւն եւ շնորհակալութիւն
Սուրբ Աստուածածնին ի վերայ սեղանոյ հոգեսէր հարց եւ եղբարց, ասացեալ յումե[մ]ն[է]
Բիւզանդացի Էքսէրճեան Յարութիւն սարկաւագէ, ծառայէ Սրբոյ Երուսաղէմի, որ եւ աշակերտ
նորին հայրապետ տեառն մեծին Մինասայ Յամթեցւոյն – Յաղթական մայր` գովեալ ի կոյսս, պարծանք
կուսանաց / Աստուածածին ամէնօրհնեալ պատճառ մեր կենաց...
բ. 336բ-7ա Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի ի գովութիւն եւ ողջունատուութիւն Սուրբ Աստուածածնի, չքնաղ եւ ախորժ
գունով, եթէ ուսանիցես – Յամենայն
լեզուէ երանեալ ջոկ-ջոկ երամ-երամ / Խոնարհեալ քեզ ողջոյն տան միշտ Աստուածածին Մարիամ...
գ. 337բ-8ա Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի ի գոյն վերասացեալ տաղիդ տաճիկ լեզուաւ, ի գովութիւն Սուրբ Աստուածածնի,
աղերս եւ ողջունատուութիւն նմին, ըստ խնդրոյ եղբարց, ոմանց գաղատացւոց, որք ոչ գիտեն
զհայ լեզու, ներել աղաչեմ – Ազիմարզու
թէշնէ իլէ էշկինէ մռնթազիրէմ / Եա՛ տէվլէթլի մատէրուլլահ, իսմի շիրին Մէրիէմ...
դ. 338աբ Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի նոր եւ ախորժ գունով ի Գովեստ Սուրբ Աստուածածնի, եւ տաճիկ լեզուաւ, ըստ
խնդրոյ վերասացեալ գաղատացի եղբարց երգասիրաց – Յազիզ փաք Մէրիէմ`` տիտալէր նուրի / Մէխլուքլէր մօմթազի, պէհրիան
հօրրի...
ե. 338բ-9ա Այս տաղ եւ աղերս առ Սուրբ Աստուածածինն,
նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ Երուսաղէմի, իբրու արզիմն եւ գանգատ ի սատանայէ,
համեղ եւ ախորժ եղանակաւ եւ առանց շրթանց փապամբելոյ, զոր այլազգիքն լէպ տէկմէզ ասեն,
եւ սա ի մերս լեզու որպէս եւ ներգործի յասելն – Ի քեզ յոյս անկեալ այս ծառայ կուսիդ / Յորդորէ զաղերսս
առ քեզ ընծայեալ...
զ. 339բ Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի, Երգ առ Աստուածածին սուրբ կոյսն, զգուշ եւ պարկեշտ բերանով, առանց այբ գրոյն
ազնիւ եղանակաւ – Յիսուսին
ես դու ծընօղ
/ Իսկուհի եւ միշտ սրբուհի...
է. 340աբ Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի Տաղ եւ աղերս առ Քրիստոս, սա եւս առանց այբ գրոյ, որպէս եւ տեսանի նովին
գունով, որ առ սուրբ կոյսն – Յոյս
դու նեղելոյ Յիսուս / Եւ Փրկիչ հոգւոց Տէր Քրիստոս...
ը. 340բ-1ա Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի. Աղերս առ Քրիստոս` ֆարսի եւ տաճիկ լեզուաւ, բայց արապի գունով – Աֆթապէն տէհրի / Հէր տէմ րուզ տէվրի...
թ. 341աբ Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի ի դէմս միւսանգամ գալստեանն Քրիստոսի, ի գոյն Ահաւոր սոսկալոյն, բայս ի տաճիկ
լեզու – Այէթի ինճիլտէ
մահշէրտէ տուրան / Ալէմին շէյմինտէն եէտտի գատ նուրան...
ժ. 341բ-2բ Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ
Երուսաղէմի, Արզուհալնամէ շէյթան եւ տիւնեա հէմ թէն էլլէրինտէն – Ալիմլէրէ արզուհալիմ նաքլ օլսուն /
Քիմ էսիր օլուպ տուր, ճանըմ զալիմէ...
ժա. 342բ-3ա Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ, որ ի ՌՃԽԷ. (1698) թվին մինչ
ընդ վեհին իւրոյ տեառն մեծին Մինասայ հայրապետին սրբոյ Երուսաղէմի, եղեալք ի Սուրբ
Էջմիածնին, երգէ զսոյն ողոք եւ ողբագոյն ձայնիւ ի կարօտ սուրբ Երուսաղէմի – Անդադար ի խորոց հառաչեմ կուլամ / Ահ
ի տուպ աղլէրէմ պի՛ չարէ գուլէմ...
ժբ. 343բ-4բ Պին իւզ ալթմըշօչ սէնէմիզտէ իշպու ճուզի մէթկ Էնկիւրիտէ Սուրբ Աստուածածին
Կէրմիրնամ վանքըն, վէ հալիէ տիտէպանը օլան Կարապետ վարդապետին վէ ֆիլ ճիւլմէ Էնկիւրլի
մուհապէթինէ տէնիլտի արապիտէ, Քրիստոսի Սուրբ Երուսաղէմ պէնտէսի գըյամէ նամ Յարութիւն
սարկաւագ տէն նաղմէի փիւրթ պայրամ թօրքօսինին հաւասընտա – Անկիւրի
սաղընտա ա՜հ ուլու քելիւա / Կէրմիր թէրճօ. էտէ ա՜հ ալ Մէյրէմ անա...
ժգ. 344բ-5ա Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ Երուսաղէմի Երգ ու աղերս առ սուրբ
կոյսն Մարիամ, քաջ եւ ախորժ նոր եղանակաւ ըստ խնդրոյ վերասացեալ Գաղատացի երգասէր եղբարց
– Ալէմին նուրի Մէրիէմ
/ Տիլլէր սօրօրի Մէրիէմ...
ժդ. 345ա-6ա Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ Սրբոյ Երուսաղէմի երգեալ զկրից անձին իւրոյ`
յերեսաց պօլպօլին եւ վարդին անշաղբախբ ստուգութեամբ, որպէս եւ պատահի նոցա, պատկան եղանակօք
ի հայ եւ ի տաճիկ լեզու – Յինէն
կամիմ երգել զպօլպօլին առած / Թ[է] ինչ պատահի նմա այս ամէն տարի...
ժե. 346աբ
Նորին Յարութէնէ Յորդորակ վերնոյդ – Նէֆիրեազ իտէրսին նէչէրպիր պու եաշ
/ Հաքտան գօռքմազմըսըն, հալքտան առէտռն...
ժզ. 346բ-7բ
Հէմ տախի մէզպուր Էնկիւրիտէ Սուրբ Աստուածածին վանքըն
մէթհինէ Յարութիւն գըյամէ նամ սարկաւագ Սուրբ Երուսաղէմ պէնտէսինտէն – Յարկ դու դրախտին սարաս պողոսակերտեալ
/ Բոլորաշէն պայծառ լուսին լրացեալ...
ժէ. 347բ-8բ Ներբողագովութեան սուրբ Աստուածածնին, անուշ եղանակաւ, պարերգութեամբ ձայնաւորաց
քաղցրացեալ, նորին Յարութիւն սարկաւագէ Սրբոյ Երուսաղէմի եւ Սուրբ Կուսին, յետին
ծառայէ, ըստ խնդրոյ Իգնատիոս վարդապետի Գաղատացի – Աստուածածին` աստղ ծովային, կոյս` անբիծ
կոյս / Բարձրագունեղ բազմակ բանին երանելի մայր, ամէնօրհնեալ մայր...
ժը. 348բ-50ա Ղուկաս գլուխ. Եւ յամսեանն վեցերորդի, թօրքճէ ոտանաւոր մուրատ իտէրսէն տաղ կիպի
սէտա տէմէկէ. Յամենայն լեզուէ երանեալ գունունտա սսյլէ կրկնէ սիզ եանէմ պիր մորայը
իքի քէրէ տէմէ – Իպնուլլահ
կէլմէզտէն էզէլ կօկլէրտէն պուճիհանէ / Ալթըա՛յ սապիգաիտի, անա ռահմինտէ հաննէ...
ժթ. 350բ-1բ [Տաղ կենաց եւ մահու] – Ե՛կ
իմ սիրելի եղբա՛յր` եղիցուք ընդ քեզ մի տեղ / Խորհիցուք զուղղին կենաց եւ մի՛ լիցուք
մտայեղ...
ի. 351բ-2բ [Ի վերայ մեռելոյն] – Յորդորեալ խղճիւ յար ի մահ ածիմ, /
Խղճիւ յանցանացս մատնիմ եւ կոծիմ...
իա. 352բ-3բ
[Ի վերայ Սուրբ Աստուածածնին] – Իսկական կո՛յս, դուստր Եւայի` անտանելոյն
տաճարուհի / Դուստր Եւայի եռախորհուրդ` մայր կուսական անճառուհի... Քեզ յանձնացեալ
թէեւ չնչին` քո միշտ ծառայ Յարութենէ / Ծերութենէ թերութենէ` Յարութենէ յանարդենէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
318բ
Յիշատակարան մատենիս – Յիշեա՛, բազումողորմ եւ բարեգութ Տէ՛ր, յողորմութիւնս
եւ ի գթութիւնս քո` զՅակոբ եպիսկոպոսն Շամախեցի, զմիաբանն
Սրբոյ Աթոռոյ Էջմիածնի, որ ստացեալ է զսա կամեցողութեամբ քո, առ ի վայելումն
անձին իւրոյ ի կեանս իւրում, իսկ յետ վախճանին իւրոյ առ մեզ՝ յիշել ի բարի իւրոյ ինքեան,
նա եւ հոգեւոր եւ մարմնաւոր ծնողացն եւ երախտաւորացն եւ ամենից արիւնակցացն իւրոց:
Արդ, զսոսա, զնա եւ զմեզ, որք խնդրեցաք, ահա կրկին աղաչեմք զմարդասէր Աստուածդ մեր
յիշել եւ մեղաց մերոց զթողութիւն շնորհել յաւուր Մեծի գալստեանդ քում եւ հրաւիրել յանտրտում
ուրախութիւնսն քոյս, յորում օրհնեսցուք զքեզ հանդերձ Հարբ եւ |319ա| Հոգւովդ Սրբով
ի յաւիտենից յաւիտեանս. ամէն: Արդ, կազմեցաւ Գիրքս եւ գրեցաւ յիշատակարանս ի
ՌՃՂԷ. (1748) թուականի մերում եւ յաւուրս տեառն (անունը ջնջուած) հայրապետի Սրբոյ Էջմիածնի
եւ ընդ հովանեաւ սորին: Որ վասն մեր զթողութիւն բանիւ հայցէ նա ընկալցի արդեամք
զնոյն ի Քրիստոսէ:
Ծնթ. 1748 թ. Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը Ղազար Ա. Ջահկեցին էր:
2264
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ՍՏԱՑՈՂ` Յակոբ վրդ.:
ԹԵՐԹ` 330+2 (կրկն.՝ 268). չգրուած`
1ա, 94բ-7ա, 157ա-60ա, 168բ-72բ, 296բ, 301ա, 330ա: ՊՐԱԿ` 1-27x12 (Թ, ԺԱ, ԺԲ 16, Ժ
15, ԺԳ, ԻԶ 10, ԺԴ, ԺԶ, ԻԷ 11, Ի 13, ԻԱ 9): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (12x8-13x 9): ԳԻՐ` նոտրգիր (գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ` 19-24: ԿԱԶՄ` բաց շագանակագոյն
կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Մարգարէութիւն
Եսայեայ: Թ-Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած մէկ թերթի ընդլայնակի հատումով
եւ ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (20x15), բոլորգիծ երկաթագիր, 15 տող
(Ա-Դ): Կարդալ` Դա, Բբ, Գբ, Աա, Գա, Աբ, Գբ, Բա «/// [շար]ժեսցէ Տէր զճանջիռնն... ակոսաբեկ
լիցի եւ մի հասցէ ///» (Է. 18-24):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թանաքի ճապաղում` 184ա, 295բ, գրադաշտը գունափոխուած, ցեցակեր, 156բ-ին` փակցուած թուղթ. կազմի կաշին ճաքճքուած, Ա. փեղկին սեւ մելանի
ճապաղում, մէջքը
վերից վար պատռուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` Բ/205ա-9ա: Դ/263ա-8դ: ԺԶ/212ա («... յայտնել զբան մարգարէութեան նորա, որ աս[է] /// (վրջ. թերի):
ԽԷ/302ա-7ա: ԿԶ/199ա-204բ: ՀԳ/215բ-22ա: ՀԴ/323ա-9բ: ՁԳ/254բ, 259աբ, 256ա-7բ, 260ա: ՁԵ/129ա-34ա: ՁԸ/134բ-41բ: ՂԱ/141բ-52ա: ՃԱ/212բ-5ա: ՃԸ/249բ-54բ: ՃԺԱ/152ա-6բ: ՃԺԵ/194բ-9ա: ՃԺԷ/188ա-94ա: ՃԽԵ/309ա-16բ: ՃԾԵ/316բ-23ա: ՃԾԸ/260ա-1բ, 258աբ:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Միայն` Է/61ա-71բ: ԺԷ/209ա-11բ (կրկն.՝ 258բ): ԻԳ/50բ-8բ: ԾԷ/43բ-50բ: ՀԱ/34բ-43ա: ՀԲ/71բ-82բ: ՀԷ/1բ-3ա: ՂԶ/3բ-12բ: ՂԷ/12բ-22բ: ՂԸ/22բ-8բ: ՂԹ/28բ-34բ: ՃԴ/82բ-94ա: ՃԼԸ/222ա-7ա: ՃԽԷ/59ա-61ա (հմմտ.):
3. [Քարոզք Արտաքոյ հատորոց]
ա. 271ա-2բ [Քարոզ] – Վարդապետք եկեղեցոյ ասեն, թէ. Սուգն
յերկուս բաժանի...
բ. 273ա-7բ [Քարոզ ի բան]. Իմաստութիւն շինեաց
իւր տուն... – Ինչ է իմաստասէրն
եւ զինչ իմաստակն...
գ. 277բ-91բ [Քարոզ ի բան]. Վեցից վշտաց... – Հայրն համբերութեան եւ քաջ...
դ. 291բ-5բ Քարոզ Մեծի երեկոյ Բ.շաբաթն (2), որ
թզէնին չորացուց
– Բազում տեսութիւն ունի բանս...
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 97բ-9ա [Քարոզ ինչ] – Վարդապետք կու հրամա[յ]են. Սուրբ
Աստուածածինն նման է կարմիր ոսկոյ...
2. 99ա-107բ [Մասն ինչ քարոզից]
ա. 99ա-104բ [Քարոզ ինչ] – Որպէս կու հրամայէ մարգարէն Դաւիթ.
Այս ծով...
բ. 104բ-7բ [Քարոզ ապաշխարութեան] – Ապա մեզ ամէնոյս պարտ է ապաշխարել...
3. 107բ-16ա Քարոզ վասն ուրբաթուն Մեծի. ասացեալ
վարդապետաց. Աւգ[ն]եա՛ Հոգիտ ճշմարիտ Աստուած – Տիկին
մի ունէ[ր] Գ. (3) որդի,...
4. 116բ-27բ [Քարոզ Բարդուղիմէոսի
Մարաղացւոյ]. Այր մի էր մեծատուն... – Յիմաստունքն
ասեն, թէ. Ակ մի կայ...
5. 160բ-6ա Պատմութիւն սրբոն Եբրեմի Խորին
– Տե՛ս, Տէ՛ր, զտառապեանս իմ...
6. 173ա-80բ Խրատ Խիկարա, զոր յուսու Նադան [ձեռ.
464, 40ա-56ա] – Որդեակ,
թէ լսես բան ինչ ի դրան արքունի...
7. 181ա Վասն չարչարանացն Քրիստոսի – Յորժամ Քրիստոս եկն յԵրուսաղէմ...
8. 181բ-7բ Վան Մեծի ուրբաթին – Ո՜վ դուք ամենեքեան անցաւորք...
9. 227բ-8բ [Մանունք]
ա. 227բ-8ա [Մեկնողք եւ համառօտողք Աստուածաշունչ
եւ արտաքին գրոց] – Զարարածքն
եւ Սաղմոսն եւ զԵրգ Երգոցն...
բ. 228բ [Մարմնակազմական] – Գ. (3) զա[ւ]րութիւն` քարշողական,
հալողական, վտարական...
գ. 228բ [Նամակ մաղթանք] – Մեծի սրբոյ աշխարհալոյս եւ տիեզերալուր
վարդապետի...
10. 229ա-32ա Քարոզ [Մատթէոս վարդապետի. ձեռ. 814, 358ա-9բ]. ի բանն, որ ասէ. Ջանաց[ա]րո՛ւք
մտանել... – Զա[յ]ս ասելով
ուսուցանէ...
11. 232ա-3բ Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Հուր եկի արկանել... – Զաւրութիւն Աւետարանին պէսպէս օրինակօք...
12. 233բ-4բ [Քարոզ] – Հարց.
Զի՞նչ է, որ ասէ. Յորժամ տեսանիցէք ամպ... Ամպ զինքն կոչէ եւ զառաքեալսն...
13. 234բ-6բ [Քարոզ ի բան]. Այր ոք, եթէ կամիցի... – Դէմք առակիս սոյնպիսի տան կարծիս...
14. 236բ-40ա [Քարոզ ի բան]. Որ թագաւոր պատերազմ տացէ... – Եւ զայս խորհելն ի վերայ քահանայական
կարգի...
15. 240ա-2ա Յաղագս այսոցիկ ի սոյն արարեալ ասաց. Բարի է աղ... – Իբր թէ բարիոք է քահանայութիւն...
16. 242ա-6ա [Քարոզ ինչ]
– Իսկ արդ, ըստ այսմ յարայցուցի...
17. 246ա-8ա [Քարոզ ի բան]. Աղաչէր զնա ոմն ի փարիսեցոյցն, զի կերիցէ ճաշ... – Զկատարեալ հաւատն ի կնոջէս...
18. 248բ-9ա [Քարոզ ի բան]. Այր մի իջանէր յԵրուսաղեմ... – Գիտելի է, զի սքանչանալ պարտ [է]...
19. 258բ – Ապաքէն, որպէս ի պատկի գանձէ եւ ոչ
կերպարան...
20. 259ա [Քարոզ] – (սկ.
թափուած) ///
եւ միտք մարդոյն ի վեր ելանէր...
21. 262աբ [Մասն ինչ քարոզի]
– Իմաստութեան անուն ի բազում տեսակս...
22. 262բ [Ծննդաբանութիւն]
– Ադամ ծնաւ զՍեթ...
23. 268եզ [Քարոզ] –
/// Երրորդ, զի թէ հոգին էր մարմնացեալ լինէին Բ. (2) որդիք... (սկ. եւ վերջ. թափուած):
24. 269ա-70բ [Հատուծ քարոզի]
– (սկ. թափուած) /// բայց միայն ազգին քրիստոն[է]ից, որք միշտ ի տանջանս...
25. 296ա [Գոհաբանութիւն]
– Ուրախութեամբ գոհացարուք զՀորէ...
26. 297ա-300բ Քարոզ միաբանից
– Զինչ բարի եւ զինչ վայելուչ...
27. 301բ [Մանունք]
ա. Նախ անմարմին է, եւ Բ. (2)՝ անմահ է...
բ. Քաղբանն, ըստաշին, եղեգնախո[տ], կնդրուկ...
28. 307բ [Ժամանակագրութիւն]
– Յադամայ մինչեւ ի Ջրհեղեղն ՌՄԽԲ. (1242) ամ է...
29. 307բ – Ազդեցութեամբ դիւացն բարբանջեն
մարդիկ զծովացուլ...
30. 308աբ [Ի վերայ զգեստին քահանայի] – Քահանայն
հայր է աշխարհի... բնակութիւն մեր դու էիր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
71բ
Որոց եւ բարէխոսութեամբ ամենայն սրբոցն ողորմեա՛յ ըստացողի գրոյս
զանարժ[ան] Յակոբ [վարդա]պետէ:
94ա
Որով փրկեսցէ` զհոգիս մեղաւոր եւ անարժան Յակոբ վարդապետիս անյիշելիս, Աստուած զձեզ
յիշէ իւր սուրբ արքայութեան յերկնից. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա
է:
128բ
Քրիստոսի ծառայ Յովանէս վարդապետ, թվին ՌՃԻԲ.
(1673): Յակոբ
վարդապետ` ծառայ Յիսուսի:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 128աբ (տառակապակցութիւն): 230բ մատաց
մերոց (տարբեր տառեր): 237բ Աա անոս Զգործս ձ[ե]ռաց իմոց ուղիղ արա՛ ի մեզ, զգործս
ձռ: 238բ ման: 241բ մա ա մանու: 262բ զարոակ: 278բ Զգործ իմանո: 279ա Գործս ձ[ե]ռաց
իմոց ուղիղ արա՛ ի մեզ: 330բ Ա. Տէր. Այսօր զգեղարդն պատուական եդ մեզ նշան պահպանութիւնն
ներկեալ արեամբ կենարարին, որով փրկիմք եւ ամիրանամք որոգայթէ կրկին որսողին, ապ[ա]ւէն
եւ յուս հաւատացելոց: Մանուկ դու լո՛ւր մտացդ յստակ / Բեն բազում տա քարոզ խրատ, /
թէ ի մեղաց փախի՛ր ի զատ, զարմանք մի մեծ այս մեզ զուգ կացան ա[յ]ս աւետեաւք. աւետիս
զաւրուեա. (զանազան տառեր եւ նշաններ):
2265
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Երուսաղէմ |
ՌՃԽԵ. – 1696 |
ԳՐԻՉ` Պետրոս սրկ. Պաղչասարայցի: ՍՏԱՑՈՂ`
Տէր Մուքայիլ լուսարար: ԹԵՐԹ` 375. չգրուած` 4ա, 5բ, 335բ, 336բ-9բ, 346ա -7բ,
372ա-5բ: ՊՐԱԿ` 1x4+Ա-ԻԸx12 (ԺԵ 10, ԻԶ 14, ԻԸ 11)+1x 8+1x24+1x4: ՆԻՒԹ` թուղթ լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 15x10,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (10,5x7): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 19: ԿԱԶՄ` ճնշագծերով
շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ երկու կապիչներով, միջուկը տախտակ, աստառը կապոյտ
կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական (6ա): Զարդագիր` հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր
եւ հետքեր, գրադաշտը գունափոխուած, թանաքի ճապաղում` 363բ, 336ա. կազմի Բ. փեղկը
ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1բ-3բ, 4բ-5ա [Ցանկ] – Ա. Վասն ագահութեան...
ՈԹ. Վասն գալստեանն Քրիստոսի:
Ծնթ. Ցանկում համարակալումներում կան թռիչքներ:
1. 1ա [Հարց եւ պատասխանիք] – [Հարց].
Գիրգ ո՞ւմ
ես. [Պատասխանի]. Մանուկին եմ...
Գրչից` «Երկու Քարոզ Յոբայ,
ըսկիզբն տես»:
2. 6ա-20բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
Քարոզ վասն փորձութեանց մեղաց. ի բանն Յոբայ, որ Վեցից վշտացն փրկեսցէ... – Հայրն
համբերութեան եւ քաջ նահատակն ճգնութեան...
3. 20բ-37բ Նորին Քարոզ վասն
փորձութեան եւ չարութեան կանանց. ի բանն Յոբայ. Իբրեւ զմի ի կանանց... – Քաջ զօրավարն
հաւատոց...
3. 38ա-179բ [Վկայութիւնք
ի Գրոց Սրբոց]
ա. 38ա-40ա Նախ վասն ագահութեան ասացեալ է ի սրբոց
հարցն – Յեսու Է... բ. 40ա-2ա Երկրորդ`
աղօթից, թէ որպէս կերպիւ կամ ուր պարտ է առնել կամ զինչ խնդրել – Թիւք ԺԱ... գ.
42ա-5ա Երրորդ` աղօթք, որպիսի կերպիւ պարտ է
առնել, որ լսէ Աստուած – Արարածոց ԺԶ... դ. 45ա-7ա Չորրորդ` աղօթից ոմանց ընդէր ոչ լսէ Աստուած – Երկրորդ յՕրինաց Ա...
ե. 47ա-9ա Հինգերորդ` աղօթք սրբոց յօրինակն
– Արարածոց ԼԲ... զ. 49աբ Վեցերորդ` ամբարշտաց
յաջողումն – Յոբ ԻԱ... է. 49բ-50բ Եւթերորդ`
ամպարիշտք անկանին, զոր հպատակաց պատրեցան
– Առաջին թագաւորաց ԺԷ... ը. 50բ-2բ Ութերորդ`
յամբարշտաց յանկարծակի պատ[ու]հաս ցրումն եւ կարծանումն խրատ – Արարածոց Է... թ.
52բ-3բ Իններորդ` ամբծութիւն զիւրաքանչիւրսն
փրկեսցէ եւ չար իմացումն բարձցի – Յեսու ԻԲ... ժ. 53բ Տասներորդ` ամուսնութիւն արձակելի – Արարածոց Բ... ժա. 53բ-4բ Մետասաներորդ` այրեաց բարի առնել – յԵլք.
ԻԲ... ժբ. 54բ-5ա Երկոտասաներորդ` անողորմութեան
եւ իւր խրատն – Ելք Ա... ժգ. 55աբ Եւ երեքտասաներորդ`
|55բ| անհամբերութեան եւ իւր խրատն Ելք ԺԴ... ժդ. 55բ-7բ Չորեքտասաներորդ` անհնազանդութեան եւ իւր խրատն – Արարածոց Գ... ժե.
57բ-9ա Հնկետասաներորդ` ասաց պահպանութիւն պիտոյ է առ ի զգուշութիւն մեղաց – Արարածոց
Գ... ժզ. 59աբ Վեշտասաներորդ` ապաշխարութիւն
բաւական մեղաց – Սաղմոս. Վաստակեցայ... ժէ. 59բ-60ա Եւթն եւ տասներորդ` Ապաշխարութեան քարոզ – Երեմիայ Է... ժը. 60ա-1բ ԺԸ.երորդ` ապաշխարութիւն ճշմարիտ եւ ոչ
առաչօք խոստացեալ է թողութիւն – Երկրորդ Դ. Օրինաց... ժթ. 61բ-4բ ԺԹ.եր<ր>որդ` արբեցութիւն եւ որկրամոլութիւն
– Արարածոց Թ... ի. 64բ Ի.երորդ (20)` Արեամբն
Քրիստոսի գնեալ եմք – Առաջին Կորնթացւոց... իա. 64բ-5բ Երկու` բարկութիւն որչափ չարիս գործեսցէ – Արարածոց Դ... իբ. 65բ-6բ Գ.` նախ գնել կամ ծա|66ա|խել որպէս պարտ
է – Արարածոց ԻԳ... իգ. 66բ-7բ Երկրորդ`
գողութեան արգելումն եւ խրատ նորին – Ելից Ի... իդ. 67բ-8բ Դժոխոց Դ. (4) տանջանքն է զանազան եւ զարհուրելի – Յոբ ԼԴ... իե.
68բ-71ա Ե. Նախ երանութիւն կամ երանելեաց ուրախութիւն եւ կեանք յաւիտենից – Իմաստութիւն
Գ... իզ. 71ա-3ա Երկրորդ` երկնչել յԱստուծոյ
եւ առաջի աչաց ունել – Արարածոց ԻԲ... իէ. 73աբ Թ. Թողուլ ընկերին զյանձանս
իւր – Սիրաք ԻԸ... իը. 73բ-6ա Լ. Առաջին` լեզու է չարէ զգուշանալ – Ղեւտացւոց ԺԹ...
իթ. 76ա-7բ Երկրորդ` լեզու խնայել ի չարախօսութենէ,
բայց միայն զչափաւորն խօսել – Առակ Ժ... լ. 77բ-9ա Նախ խաչ եւ նեղութիւն Խ. (40) ամենայն հլու կացելոցն – Արարածոց ԻԷ...
լա. 79ա-80բ Երկրորդ` ձեռամբ խաչի եւ հակառակ
իրաց հասանեմք գիտութեանցն Աստուծոյ եւ յաւիտենական փառացն – Ելից մէկ... լբ.
80բ-1բ Երրորդ` Խաչի համբերել եւ տանել զնա
հոգով ուրախութեամբ – Մատթէոս ԻԹ... լգ. 81բ-2բ
Չորրորդ` խաչի եւ նեղութեան մխիթարութեան – Յոբ Ե... լդ. 82բ-5բ Հինգերորդ` խոնարհութիւն ճշմարիտ ու խոստանայ թողութիւն մեղաց – Երկրորդ
յՕրինաց Դ... լե. 85բ-6բ Վեցերորդ` խոնարհութեան
ստոյգ յօրինակն – Դատաւորաց Ժ... լզ. 86բ-8ա
Եւթներորդ` խոնարհութեան սուտ յօրինակն – Արարածոց Դ... լէ. 88ա-90բ Ութերորդ` խոնարհութիւն Աստուծոյ է հաճելի
– Արարածոց ԺԸ... լը. 90բ-1ա Իններորդ`
խոտոյ եւ ծաղկի նման է ամենայն մարդ – Սաղմոս ՃԻԸ... լթ. 91ա-2ա Տասներորդ` խոստովանութեան զգուշանալ – Առակաց Զ... խ. 92ա-3բ Մետասաներորդ` զխորհուրդս չար ցրուէ Տէր
– Արարածոց ԺԱ... խա. 93բ-4ա Ծ. Նախ թէ ծախել զշնորհսն Աստուծոյ ոչ պարտ է – Երրորդ
Թագաւորութեանաց Ե... խբ. 94բ-5բ Երկրորդ`
ծնօղաց պատուականութիւնն – Արարածոց ԻԱ... խգ. 95բ-6բ Երրորդ` ծուլութիւն եւ իւր խրատն ունի – Առակ Զ... խդ. 96բ-7ա Կ. Նախ կամք փոխանակ գործոյ առնու Աստուած – Արարածոց Ի... խե. 97ա-8ա Երկրորդ` զկամս Աստուծոյ պարտ է կատարել
– Մատթէոս ԾԹ... խզ. 98աբ Երրորդ` Կամքն
Աստուծոյ է որ ոչ ոք մի կորնչի – Եզեկիէլ ԺԸ... խէ. 98բ-100բ Չորրորդ` կեանք մարդկան կարճ եւ ունայն – Արարածոց Գ... խը. 100բ-3ա Հինգերորդ` կեղծաւորութեան – Երրորդ թագաւորութեանց
Ա... խթ. 103ա-5բ Վեցերրորդ` կուրութիւն հոգոց եւ մարմնոց – Արարածոց
ԺԹ... ծ. 105բ-6բ Նախ համբերօղ եւ երկայնամիտ
է Աստուած – Արարածոց Զ... ծա. 106բ-10ա
Երկրորդ` համբերութիւն եւ երկայնամտութիւն հաւատացելոց է պէսպէս չարչարաք – Արարածոց
ԺԲ... ծբ. 110աբ Երրորդ` անհամբերութեան
եւ իւր խրատն – Ելից ԺԴ... ծգ. 110բ-1ա
Չորրորդ` համարս տալոց է Աստուծոյ իւրաքանչիւր վասն իւր – Մատթէոս ՃԻԶ... ծդ.
111ա Հինգերորդ` հարկ եւ հասկն պարտ է իշխանաց տալ – Մատթէոս ՃՀԷ... ծե.
111աբ Վեցերորդ` հաւատք առանց գոր|111բ|ծոց
դատարկ են – Մատթէոս ԺԹ... ծզ. 111բ-3ա
Եւթներորդ` հաւա|112ա|տոյ կենդանութիւնն տա արդարութիւն եւ փրկութիւն – Արարածոց
ԺԵ... ծէ. 113աբ Ութերորդ` հաւատս հեթանոսաց
հաւանեցաւ – Երեմիայ ԼԸ... ծը. 113բ-5ա
Իններորդ` հաւատացեալս փրկէ Աստուած ի հասարակ կորստանէ եւ ի մահուանէ յամբարշտաց
– Արարածոց Զ., Է., Ը... ծթ. 115ա-6բ Ժ.երորդ` Անհաւատք եւ անհաւանք խրատին
– Արարածոց ԺԹ... կ. 116բ-7բ Յաղագս հեզութեան
– Յեսու Ե... կա. 117բ-9ա Երկոտասաներորդ`
հերձուածողաց զգուշանալ – Երկրորդ յՕրինաց ԺԳ... կբ. 119աբ Երեգտասաներորդ` հիւրընկալութիւն
գովի – Եսայի ԾԸ... կգ. 119բ-21ա Չորեքտասաներորդ`
հիւրընկալութեան օրինակն – Արարածոց ԺԸ... կդ. 121աբ Հնգետասաներորդ` որ հիւրընկալութիւն – Դատաւորաց Ը... կե. 121բ-3բ Վեշտասաներորդ` հնազանդ լինել Աստուծոյ
եւ պատուիրանաց նորա եւ հնազանդելոցն այնոցիկ – Արարածոց ԺԷ... կզ. 123բ-5ա Եւթն եւ տասաներորդ` Հովիւք եւ վարդապետք
եւ այլ կարգաւորք որպիսի հոգասցեն եւ չանք
արասցեն, վասն այնոցիկ զորս ունին զհաւատարմութեամբ տուեալ նոցա – Առակաց ԻԷ...
կէ. 125ա-8բ Ութնտասաներորդ` Հպարտութեան
արգելումն եւ թոյլ տալն եւ խրատն – Արարածոց Գ... կը. 128բ-9բ Նախ ճանապարհ, որ գնան արդարք, որք են կամ որպիսի – Ճ. Սաղմոս... կթ.
129բ-30բ Երկրորդ` ճանապարհք արդարոց յԱստուծոյ
ուղիղ են – Տուբիդ Դ... հ. 130բ-1ա Երրորդ`
ճանապարհ յամբարշտաց որպիսի է – Սաղմոս... հա. 131աբ Չորրորդ` Ճանապարհաց ամբարշտացեալքն եւ կատարումն – Յոբ Զ... հբ.
131բ-2ա Նախ մահուան ժամն անգիտելի է – Ժողովող
Թ... հգ. 132ա-3ա Երկրորդ` մահ մարմնոց
արդարոց որպէս քուն եւ ննջումն է – Երկրորդ Օրինաց ԼԱ... հդ. 133աբ Երրորդ` մահուն մեր յաղթեաց Քրիստոս իւր
մահուամբն – Եսայի ԻԵ... հե. 133բ-4բ Չորրորդ`
Մատնութեան եւ իւր խրատն – Արարածոց ԼԷ... հզ. 134բ-6ա Հինգերորդ` մարդոյ վերստին ծնունդ – Մատթէոս ՃՀԸ... հէ. 136ա-8ա Վեցերորդ` մարդասպանութիւն, աւազակութիւն
եւ արիւնհեղութիւն – Արարածոց Դ... հը. 138ա-9ա
Եւթներորդ` Մարիամ կոյս նախագուշակեալ է – Արարածոց Գ... հթ. 139ա-41ա Ութերորդ` Մեծատանց որպիսի կերպիւ պարտ
է լինել ընդդէմ աղքատաց – Երկրորդ յՕրինաց ԺԵ... ձ. 141ա-3ա Իններորդ` Մեծատանց ունայնութիւնն ոչ ինչ ընբռնել կամ որպիսի կերպիւ
ոչ յուսալ ի նոսա – Սաղմոս ԼԸ... ձա. 143ա
Տասներորդ` Մեղաց ծնունդ – Արարածոց Բ... ձբ. 143աբ Մետասաներորդ` Մեղք սկզբնական – Յօբ ԺԴ... ձգ. 143բ-4բ Երկոտասաներորդ`
Մեղք սովորութիւն եղեալ – Արարածոց Ը... ձդ. 144բ-5բ Երեքտասաներորդ` Մեղքն միայն Աստուած իւր զօրութեամբն կարէ թողուլ
– Ելից Դ... ձե. 145բ Չորեքտասաներորդ`
Մեղքն քահանայն թողու զօրութեամբն Աստուծոյ – Մա[տ]թէոս ՃՁ... ձզ. 145բ-7ա Հնգետասաներորդ` Մկրտութիւն բառնայ զամենայն
մեղս – Արարածոց ԺԷ... ձէ. 147ա-8բ Նախ
յաղթութիւն Աստուծոյ եղեալ ի ձեռն Աստուծոյ – Արարածոց ԺԴ... ձը. 148բ-50ա Երկրորդ` Յարութիւն մեռելոց եւ փառաւորութիւն
մարմնոյ, որ լինելոց է – Ելից Գ... ձթ. 150աբ
Երրորդ` Յիմարութիւն – Առակաց ԺԴ... ղ. 150բ-2բ
Չորրորդ` Յոյս արդարոց ոչ ժամանակաւոր իրաց, այլ յԱստուծոյ եւ իւր խոստմանց հիմնադրի
– Դատաւորաց Է... ղա. 152բ-3ա Հինգերորդ`
Յոյս ամբարշտաց ոչ ինչ է եւ զորս յուսանն ամենայն յունայն է – Յոբ Ը... ղբ. 153ա-5ա Նախ նախանձ եւ ատելութիւնն – Արարածոց
Դ... ղգ. 155ա-6ա Շնորհել եղբարց որ առ
մեզ մեղանչեն – Սիրաք ԻԸ... ղդ. 156ա-60ա
Ողորմութիւն աղքատաց տալ – Ելից ԻԲ... ղե. 160աբ Նախ չար ընկերաց զգուշանալ – Սաղմոս Ա... ղզ. 160բ-1բ Երկրորդ` Չարեաց ոչ հատուցանել չար – Առակաց
Ի... ղէ. 161բ-2բ Երրորդ` Չափով, որով
մեք չափեմք, նոյն չափեսցի ձեզ – Ելից ԻԱ... ղը. 162բ-4բ Նախ` սատանայ յորժամ ջանայ զկորուստ մարդկան – Արարածոց Գ... ղթ.
164բ-6ա Երկրորդ` սէր եղբայրական – Արարածոց
ԺԳ... ճ. 166ա-7ա Երրորդ` սիրել զթշնամիս
– Ելից ԻԳ... ճա. 167ա-8բ Չորրորդ` սիրելի
է Աստուած ի վերայ ամենայնի – Արարածոց ԻԲ... ճբ. 168բ-9բ Հինգերորդ` սիրտ սրբի եւ զսուրբ լինի ի ձեռն Քրիստոսի – Սաղմոս Ծ...
ճգ. 169բ-70բ Վեցերորդ` սրբութիւն կուսութեան
առաւել է քան զսրբութիւն ամուսնութեան – Սաղմոս ԽԴ... ճդ. 170բ-2ա Եւթերորդ` սրբութիւն գովութիւն – Առաջին
Թագաւորութեանց... ճե. 172ա-3ա Նախ տրտմել
անչափ վասն ժամանակաւոր իրաց ոչ պարտ է – Առակաց ԺԵ... ղզ. 173ա-5ա Նախ` ցանկութեան արգելումն եւ խրատն
իւր – Ելից Ի... ճէ. 175ա-6ա Երկրորդ` ցաւք
եւ վաստակք հասարակ ամենայն մարդոյ – Արարածոց Գ... ճը. 176ա-7ա Երրորդ` վաստակաւորաց վարձս պարտ է տալ – Ղեւտացւոց ԺԹ... ճթ.
177ա-8ա Նախ փրկել գիտէ Աստուած զիւրսն բազում
յօրինակօք նեղութեանց – Արարածոց ԺԹ... ճժ. 178ա-9բ Երկրորդ` փորձէ եւ ընտրէ Աստուած զիւրսն զանազան կերպիւ – Արարածոց
ԻԲ... Փառք յաւիտեանս. ամէն:
5. 180ա-213ա Յիշատակարանք,
որ եղեն վասն Քրիստոսի առաջի Պոնտացոյ Պիղատոսի՝ իշխան Հրէաստանի – Յամս
ութուտասներրորդի
իշխանութեանն կայսեր...
6. 213բ-45բ Ցանկ ի վերայ
այբուբենից Յա[յ]սմաւուրաց բովանդակեալ է – Աբբա Եփրեմի Խորին Ասորոյ` յունվարի ԻԸ.
(28)...
7. 246ա-60ա Վասն աւետաւոր
հրեշտակին եւ քարոզելոյ զյղութիւն Սրբոյ Կուսին Մարիամու Աստուածածնին – Յայնժամ
եղեւ առ նա բարբառ...
8. 260բ-335ա Այս բառ Աստուածաշունչ
Գրոց սկսեալ յԱրարածոց գրոց մի[ն]չեւ ի Աւետարանն Քրիստոսի ՀԲ. (72) գրոց ժողովեալ
եւ շարագրեալ ի մի՝ վասն դիւրեաւ գտանելոյ խնդրողացն ի Սաղմոսն եւ այլն – Աբբա`
հայր: Աբբենա` բաղանիս... ֆրէր` եղբայր...
9. 336ա Վասն Աբգարու
ընծայս առաքելոյ առ Յիսուս – Իբեւ հրամայեաց կերպասագործին իւրոյ պատրաստել ընծայս...
թէ ուստի առաք/// (վրջ. թերի):
10. 340ա-5բ Վասն գալստեանն
Քրիստոսի – Եւ ել ի Բեթանիոյ դէպ յԵրուսաղէմ...
11. 348ա-71բ Պատմութիւն եւ
յիշատակարանք, որ եղեն վասն Քրիստոսի առաջի Պոտնացւո[յ] Պիղատոսի իշխանութեան հրէից
եւ քահանայապետութեան Աննայի եւ Կայիափայի, երանելոյն Յակոբայ եղբօր Տեառն ասացեալ,
որդոյ Յօվսեփայ – Ի թագաւորութեանն Հերովդէի Գալիլիացոց Բանն Աստուած... եւ
ել արտաքոյ առ հրէայսն եւ ասէ /// (վրջ. թերի):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
3բ Ո՛վ հայրք եւ եղբարք իմ, վասն տկարութեանն
գծողիս մոռացեալ եմ թղթիս մինն, անմեղադիր լինիցիք, եւս նայիք առաջեւն գտանէք:
245բ Կատարեցաւ Ցանկ [Յ]ա[յ]սմաւուրաց
ձեռամբ անարժան` Պետրոս սարկաւագի,
որ եմ Պաղչասարայցի,
ի Սուրբ քաղաքն
յԵրուսաղէմ, ի դուռն
Սուրբ Յակոբայ, ի թվականիս Հայոց
ՌՃԽԵ. (1696), յունվարի ամսոյ
ԻԹ. (28), ի վայելումն լուսարար տէր Մուքայիլին. եւ Աստուած վայելել տացէ եւ զինքն յերկարակեացս արասցէ, Աստուած
իւրն կարողութիւն տայ եւ զինքն ամենայն փորձանաց ազատէ, յերեւելի եւ յաներեւոյթ թշնամւոյն,
եւս առաւել ի մարմնաւոր ցանկութեանցն ազատեսցէ եւ զինքն պարզերես կացուցանէ առաջի
Քրիստոսի. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
Գինն ԼԳՌ. դիան: Երկու քարոզ Յոբայ, ըսկիզբն տե՛ս: 372ա խենեշ, սուք, ող[բ]:
2266
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Ջուղա |
ՌՃԽԲ. – 1693 |
ԳՐԻՉ`
Միքայէլ վրդ., Անանուն (5-28):
ԹԵՐԹ`
353. չգրուած` 298բ-9ա: ՊՐԱԿ` 1x4+2x12+Ա-ԻԶx12 (Ա 15, Բ, ԻԳ, ԻԴ 16, Գ, ԺԹ, Ի, ԻԶ
10, Դ, Ե, Ը, Թ 14, ԺԱ 18, Զ, ԻԵ 8): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով՝ 260-279, դեղին՝
333-335): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 15x11 (թ. 5-28`
14x10): ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (11x7,5, թ. 5-28՝ 10x3,5): ԳԻՐ`
նոտրգիր (տարբեր` 5ա-28բ): ՏՈՂ` 21: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով,
Ա. փեղկի կենտրոնում` Խաչելութիւն եւ հետեւեալ արձանագրութիւնը. «Յիշատակ է սրբազան
Միքայէլ վարդապետին եւ ծնողացն իւրոյ`
թվին ՌՃԽԲ. (1693)», միջուկը` տախտակ, աստառը` ծաղկազարդ կտաւ. լուսանցակողերը`
կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ), թուղթ, դեղին (վերջից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած, խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր, տեղ-տեղ զանազան
բծեր եւ հետքեր, թանաքի ճապաղում` 70ա, 176ա, 187բ. կազմի կաշին եւ աստառը ցեցակեր, մէջքը ճաքուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք զանազանք]
1. 1բ [Քարոզ] – Քանզի խոհեմութիւնն ուղղէ ըբանականն...
2. 2ա-4բ [Քարոզ իմն] – Տեսցուք ի վերայ այսմ բանիս, թէ
քանի մատնիչք...
3. 5ա-27բ Ցանկն է Յայսմաւուրքիս, ըստ այբուբենից՝
վասն դիւրեաւ գտանելոյ զպատմութիւն եւ զվկայութիւն սրբոց մարտիրոսաց, զոր եւ կամեսցիս
– Աբուդիմոսի վկային,
օգոստոսի ԻԵ... մարդասիրին փառք յաւիտեանս. ամէն:
4. 27բ-8բ Գանձ` չորս վանկէն («Խաչատուր») – Խընդութեան ձայն բարբառք աւետեաց / Այսօր
ծագաց աշխարհի հնչեաց...
5. 28բ Գանձ Գ. վանկէն («Բանք ար») – Բարձրեալ անքննին բնաւից լըրութիւն, բաւականութիւն
/ Որ ես պարզութիւն լուսափայլութիւն եւ անմահութիւն...
–
29աբ [Ցանկ] – Վասն
Ոտնայլուային.
ի բանն, որ ասէ. Ա՛րկ ջուր ի կոնք... Վասն խոնարհութեան եւ ամբարտաւանութեան. ի բանն.
Տէր ամբարեաց (Ցանկը ներառում է թ. 29-279-ի քարոզները):
6. 90բ-4բ Բարդուղիմէոսի Մարաղացւոյ Քարոզ ջրոյ,
վասն մարմնոյն Քրիստոսի. Այս է մարմին իմ Մտթ. ԻԷ. – Ըստ Օգոստինոսի. Սէրն է պատճառ միաւորութեան...
7. 94բ-107բ [Բարդուղիմէոսի
Մարաղացւո՞յ] Քարոզ վասն Բանին մարմնացեալ. Բանն մարմ[ի]ն եղեւ... – Արդ, ի չորից Աւետարանչացն պատուականագոյնս...
8. 107բ-12ա Քարոզ աւետեաց Աստուածածնի. Մտի ի պարտէզ...
– Վարդապետք ասեն, թէ.
Յոյժ հարկաւոր է, զի յորժամ ոք մեծ իշխան...
9. 131ա-2բ Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Հուր եկի արկանել... – Զզօրութիւն Աւետարանին պէսպէս օրինակօք...
10. 132բ-6բ [Մատթէոս վարդապետի. ձեռ. 814, 358ա-9բ] Քարոզ ի բանն, որ ասէ. Ջանացարո՛ւք
մտանել... – Զայս ասելով
ուսուցանէ...
11. 136բ-9ա [Քարոզ ի բանն]. Բարուոք է աղն...
– Իբր թէ, բար[ու]ոք է քահանայութիւն...
12. 267ա-79բ [Վարք Հարանց]
ա. 267ա-9ա Գլուխ առաքինութեան – Գրեալ է ի Վարս հարանց, եթէ. Եպիսկոպոս
ոմն...
բ. 269ա-71բ Գլուխ վասն զղջման – Պատմէր մեզ հայրն Յովհաննէս Կիլիկեցին...
գ. 271բ-3ա Գլուխ պահոց –Բերեալ եղեւ երբեմն խաղող Մակարայ հօրն...
դ. 273ա-7ա Գիրք պոռնկական պատերազմաց – Էր ոմն աշակերտ ծերոյ...
ե. 277ա-8բ Գլուխ համբերութեան – Էր ծեր ոմն, նստէր յանապատ...
զ. 279աբ Գլուխ, որ ի ցոյցս մարդկան ոչ է պարտ
լինել – Էր ոմն առ[ա]ջնորդ
հասարակաց վանից...
13. 315ա-32բ, 336ա-53բ [Հայելի վարուց (քաղուածոյ)]
Տե՛ս
ձեռ. 789 Բ, 56բ-411բ. Միայն` լգ/341ա-6բ: լզ/352բ-3բ: լթ/346բ-9բ: խ/349բ-52ա: խը/329բ-41ա: ծբ/315ա-6բ: ծդ/324ա-7ա: ծէ/316բ-8ա: ծը/318ա-9բ: կա/327ա-8ա: կգ/328ա-9բ: Ունի.
ա. 320ա-1բ Գլուխ. Վասն ոչ դատելոյ – Եղեւ երբեմն ժողով մեծ...
բ. 321բ-3բ Վասն աստուածական դատաստանաց. գլուխ
– Գնացին ոմանք երբեմն
առ հայրն Աղաթոն... (հմմտ. ձեռ. 789, Բ, գլ. ի):
գ. 323բ-4ա Յաղագս աղօթից – Գնաց երբեմն եղբայր ոմն զի առեալ...
(հմմտ. ձեռ. 789, Բ, գլ. բ):
դ. 353բ Վասն մեծատանց – Ոմն ծեր գնաց ի քաղաք վաճառել զգործս...
(հմմտ. ձեռ. 789, Բ, գլ. խթ):
14. 333ա-4ա [Տաղ անոյշ] – Անճառելի Բանն ի Հօրէ, թ[է] ինչի նըման էր / Լոյս
ծագեաց մեզի համար խիստ գեղեցիկ էր...
15. 334բ-5բ Սրբոյն Գրիգորի Նարեկացո[յ] ասացեալ.
Գլ. ԺԶ. – Ոչ որդի Դաւթի
անուանեմք, այլ ծնունդ Էիդ...
1. [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս
Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` Դ/280ա-91ա: Զ/291ա-305բ: ԻԳ/220ա-7բ: ԼԴ/193բ-202ա: ԼԵ/183բ-93ա: ԽԳ/176ա-83բ: ԽԹ/73բ-6ա: Կ/149ա-57բ: ՁԹ/310ա-4բ: ՂԸ/60ա-5բ: ՂԹ/65բ-73ա: ՃԻԲ/36ա-44բ: ՃԻԶ/30ա-3բ: ՃԻԹ/168բ-76ա: ՃԼԳ/305բ-10ա: ՃԽԴ/33բ-6ա:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս
Ամառան հտ., տպ. 1741. Միայն` Ե/51ա-60ա: Է/112ա-24ա: ԺԶ/202ա-7բ: ԺԸ/124ա-31ա: ԻԱ/240բ-5բ: ԻԷ/139ա-49ա: ԼԷ/255բ-60բ: ԿԱ/260բ-4բ: ՀԶ/87բ-90բ: ՀԸ/81ա-7բ: ՂԱ/245բ-55ա: ՃԳ/208ա-13ա: ՃԷ/264բ-7ա: ՃԼԱ/158ա-68բ: ՃԽԹ/213բ-6բ: ՃԾ/216բ-20ա: ՃԾԵ/228ա-38ա: ՃԾԶ/238ա-40բ:
3. [Քարոզք Արտաքոյ հատորոց]
ա. 44բ-51ա Քարոզ եւ գովաս[ա]նութիւն վասն Սուրբ Աստուածածնին. ի բան Սողոմոնի, որ ասէ.
Տէր արար զքեզ... – Վարդապետք
ասեն, թէ. Որպէս համեմատելով...
բ. 76ա-81ա Նորին Քարոզ վասն երիտասարդաց, որ եւ սրբոց Վարդանանցն պատշաճի. ի բանն
առակի. Ուրախ լե՛ր երիտասարդ...
– Պարտ է գիտել, զի լուսնակ... եւ նմա փառք յաւիտեանս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
73ա
Յորոց փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած փրկիչն ամենայնի զմեզ եւ զամենայն հաւատացեալս իւր
ի դառն եւ ի զազրելի [տ]անջանաց դժոխոցն, մանաւանդ զգրող սորին` զՄիքայէլ վարդապետս:
76ա
Միքայէլս յիշեա՛
(նման` 107բ):
124ա
Տէր Միքայէլ
մեղօք լցեալս յիշեցէ՛ք:
131ա
Զգծող սորին` մեղօք առածեալ Միքայէլս յիշեցէ՛ք:
135բ
ԶՄիքայէլ
գծող սորին |136ա| յիշել աղաչեմ (նման` 314բ):
139ա
Վա՛յ վա՛յ ինձ, Միքայէլիս:
157բ
Ո՛վ սուրբ ընթերցող, զտառապեալ Միքայէլս յիշեա՛ յաղօթս քո:
169բ-70ա
Աւա՜ղ զիս, եղուկ եմ ես:
227բ
Մեղաւոր Միքայէլ
գրիչս յիշման արժանի առնեցէք:
277ա
Զգործով ուրացեալս յիշել աղաչեմ:
319բ
Զանպիտան եւ մեղսամած Միքայէլ եւեթ անուամբ միայն վարդապետ եւ ոչ
գործով, միշտ ձեզ աղաչեմ, սիրելի՛ք, զի յիշեսջիք ի սուրբ յաղօթս ձեր:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 5ա, 156բ, 352բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա
է: 30ա, 202ա Յիսուսի
Քրիստոսի ծառայ Միքայէլ վարդապետ ՌՃԼԹ. (1690):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
1ա [Է]ր ոմն եղբայր, որ բն[ա]կէր յեզր գետոյն:
2267
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Իլո՞վ |
ԺԶ. դար |
ԳՐԻՉ` Լուսիկ սրկ. (43ա-64բ, 112ա-4ա,
127բ-30բ, 131բ-2ա), Վարդան (7ա-18ա, 65ա-70ա, 131ա), տէր Մկրտիչ (71ա-92բ), անանունք:
ԹԵՐԹ` 189. չգրուած` 116բ-7բ, 127ա,
128բ, 132բ, 187ա-9բ: ՊՐԱԿ` 1-24x4 (Ա, Է, ԺԶ 6, Ե, ԺԵ, ԺԷ 10, Զ, ԺԲ 14, Թ, ԻԱ, ԻԲ
12, ԺԳ, ԻԳ 8, ԺԴ 9, ԺԱ 2, ԺԹ 11, Ի 8, ԻԴ 7): ՆԻՒԹ` թուղթ, տարբեր: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
20,5x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16x12-20x15): ԳԻՐ` նոտրգիր (այլ ձեռք` Ա. 114բ-6ա, 118ա-26բ, Բ. 29ա-42բ,
133ա-42բ), բոլորգիր (Ա. 1ա-6բ, 93ա-114ա, Բ. 19ա-28բ, Գ. 143ա-79ա): ՏՈՂ` 19-30: ԿԱԶՄ`
դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` կարմիր շերտերով կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 1ա, 19ա: Լուսանցազարդ` բուսական (19ա): Զարդագիր` մարդադէմ, թռչնագիր: Գոյներ` կանաչ, կարմիր, սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան ըստ Յովհաննու:
Ժ. դ.: 2 (Ա-Բ) +2 (Գ-Դ), ստացուած երկու թերթերի ընդլայնակի ծալումով եւ եզրահատումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (23x17,5),
բոլորգիծ երկաթագիր, 14 տող: Ունի համաբարբառ: Մանրանկարչութիւն – Բա Զարդագիր` հանգուցագիր: Կարդալ` Դբ, Գա, Դա,
Գբ «///սրբեսցեն զանձինս իւրեանց... Ասէ Յիսուս. Թոյղ տուր դմա զի ///» (ԺԱ.
55-56, ԺԲ. 1-7): Աբ, Բա, Աա, Բբ «[պա]հեսցէ, ես ոչ դատիմ զնա... սկսաւ լուանալ
զոտս աշակերտացն» (ԺԲ. 47-50, ԺԳ. 1-5):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան
բծեր եւ հետքեր, գրադաշտը գունափոխուած, խոնաւութեան
հետքեր, թ. 111՝ պատռուած, նորոգուած ԺԶ. դարում. կազմի կաշին քերծուած, Բ. փեղկը` ջարդուած, աստառը` ցեցակեր, Բ. աստառը պատռուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Հարցմունք եւ պատասխանիք]
1. 1ա-6բ Հարցմունք խիստ գեղեցիկք եւ պիտանացուք,
ով կարդա` աղէկ ի միտ առնու – [Հարց].
Զի՞նչ է թէ աւրհնեալ է փայտն, որով լինի...
2. 130բ [Հարցմունք վասն պտղոյն, զոր կերաւ
Ադամ] – Հարց. Զի՞նչ էր
զպտուղն, որ կերաւ Ադամ: Պատասխանի. Ոմանք թուզ ասեն...
3. 136բ-7ա Կայնայք հոգւոց
– Հարց. Ո՞ւր են կայնանք հոգւոց եւ
ապա հետո: Պատասխանին վարդապետք սուրբք...
4. 137ա-8ա Թէ ընդէ՞ր ոչ հաղորդն զժողովուրդն
– Հարց. Այժմ հարցանեմ
զձեզ ազգ ֆռանկաց...
5. 138աբ Վասն Մեծի շաբադուն – Հարց. Վասն է՞ր յեր[ե]կոյի շաբադուն լուծանեմք...
6. 138բ-40բ Վասն նաւակատեաց – Հարց. Վասն է՞ր ի նաւակատիս ձուկն
ուտի եւ միս` ոչ: Պատասխանի. Նաւակատիս նորոգումն...
7. 140բ-2բ Վասն քաւարանին, է, թէ ոչ կա քաւարան
հրոյ – [Հարց]. Ո՞րք են,
որ ասեն. Քաւարան հրոյ եւ զի՞նչ է պատճառն: Պատասխանին ընդհանուր ամենայն վարդապետք...
8. 127բ-8ա Հարցումն ֆրանկաց եւ պատասխանի Հայոց
վասն Պողոսի եւ Պետրոսի – Նախ
հարց. Թէ ընդէ՞ր ոչ երկրպագանէք Պետրոսի եւ Պօղոսի իբրեւ Քրիստոսի...
Բ. 1. 7ա-18ա [Մեկնութիւն] ի կատարած Սաղմոսի Դաւիթ Զ – Տէր մի սրտմտութեամբ քով...[Մեկն.]
Որ նախքան զՍաղմոսն խնդըրւածք էր...
2. 70բ-111ա – Դարձեալ մեզ Աստուած Փրկիչ մեր եւ դարձոյ զսրտմտութիւն...
Գ. 19ա-28բ Վասն իրաւանց եւ արդար դատաստանի
(= Աւրէնք յաղթող թագաւորաց)...
– Լեւոն
թագաւորն ի ժամանակս իւր պատուեաց...
Քաղուածոյ 39 կանոն: Հմմտ. ձեռ. 488, 87ա-103ա:
Դ. [Բանք հայատառ ղփչաղերէն]
1. 29ա-42բ [Քերականութիւն
եւ բացատրական բառարան] - Մէջդ, օղն, արդընընկիմշախը, պէլ, շէլիմ։
2. 43ա-52բ Պատմութիւն հայի եւ խըբչախ լեզուի
մեկնեալ ի Լուսիկէ (ջնջուած) - Երանեալ է այր
որ ոչ գնաց. Սանլըտը էր խայսիքի պարմատը...
Տողընդմէջ հայերէն-ղփչաղերէն։
3. 112աբ [Վասն Ծննդեան Քրիստոսի] - /// օլխաննի
տախաչանդ աբսանկըզ... պէրնալարը պիլա Լուսիկնի
անկին (սկ. թերի)։
4. 113բ [Յաղագս Դ աւետարանչաց] - Մա[տ]թէոս
աւետարանիչեազ տը Աւետարանըն քէնտինկ Երուսաղէմ...
5. 129ա [Ոտանաւոր ինչ] - Քէրն եօլլարընկզկա խայտընկըզ / Սա աշակերսլարկա
խապար է դինկիզ... (բաղկացած ութ տողից)։
6. 131ա Վանական վարդապետ հ[ե]նց այդքանը - Նէսիր
մանի սը խըդմ քէչասի քի սարուեաղ...
7. 131բ Վասն Յարութեան Քրիստոսի - Պուկուն սովունույուխ ֆրիշսալար
պիլա / Սա ֆարահլանիյիխ պայ ե ուրա ի մեզ պիլա...
Ե. 53ա-64բ [Քարոզք]
1. 53ա-60ա Քարոզ Վարդավառին ի բան մարգարէին,
որ ասէ. Քո են երկինք...
– Ասէ բերանն աստուածային եւ քնարն...
2. 60բ-4բ Քարոզ նընջմանն Սուրբ Աստուածածնին
ի բանն. Տեսի թագուհի մի...
– Եկեղեցի սուրբ պատկեր է աստուածային... Աստուածային զկոյսն Մարիամ եւ արդ գիտ///
(շար. թափուած):
Զ. 65ա-70ա Աղաւթք Վարդայվարին ասացեալ
Օհան Ոսկիբերանո[յ] –
Աւրհնեալ ես Տէր Աստուած...
Է. 70բ Oratio – Cum Alexander
may nus Rex... 1626, Januari 23: Ալէքսանտրու է բանս:
Ը. 113բ-4ա Վասն Աստուածաշունչ գրոց – Հարց. Որքա՞ն են եւ ո՞րք [են] Գիրք
Սուրբք...
Թ. 114բ-26բ [Դաւանութիւն հաւատոյ]
1. 114բ-6ա Այս է Դաւանութիւն ուղղափառ հաւատոյ Հայաստանեաց ըստ կաթուղիկէ եկեղեցոյ,
զոր խնդրեաց Պօղօս աստուածաբան
տօքդորն եկեալ դեսպան ի մեծափառ պապէն
– Հաւատամբ ըստ սրբազան հարցն յերկրպագելի եւ պաշտելի... Ես` Փիլիպպոս կաթողիկոս
իմով ձեռամբ գրեցի:
2. 118ա-24ա Այս է Հաւատոյ դաւանութիւն, զոր գրեաց մեծ վարդապետն Յոհան[ն]էս Որոտնեցի,
որ մականուն Կախիկ կոչի հրամանաւ պարոն Խութլումշահին ի հայս, առ կաթուղիկոսն ի
տէր Կոստանդին ի թվին Հայոց ՊԻԴ. (1375)
– Յանեղ եւ յանպարագիր լուսոյն կնքեալ լոյս համասփիւռ...
3. 124բ-6բ Խոստովանութիւն ճշմարիտ հաւատոյ խօսք ի խորոց սրտէ, զոր տեղեկացեալ է ծառայն
Աստուծոյ Վարդան վարդապետն
– Մեղա՜, մեղա՜, մեղա՜
Աստուծոյ, մեղա՜ Ամենասուրբ Երրորդութեանն...
Ժ. 126բ Այս են ամք կենաց նախահարց – Ադամ
լեալ ամաց Չ. (700) ծնաւ զՍէթ:
ԺԱ. 129բ [Զիկմունդ Ավկուստ Ստեֆանուսի Թուղթ առ հայս Իլովայ] – Զիկմունդ Ավկուստ Ստեֆանուս ողորմութեամբ Աստուծոյ թագաւոր Բօլոնիային մեծ
տուքս...
ԺԲ. 130ա [Դեղագիր] – Այս
դեղբանքս օվ
կամի արասցէ միաչափով զամէնն, թէ կամիս...
ԺԳ. 130բ Վասն շարականաց, թէ ով ասաց – Առաջին
մեծ Մեսրովբ զԿարգ
ապաշխարութեան ասայ...
ԺԴ. 132ա Աղաւթք վասն երաշտի – Տէր
Աստուած մեր, որ յաղագս առ քեզ...
ԺԵ. 133ա-5բ Չէ պարտ ի խորհուրդն ջուր արկանել կամ խառնել – Այլ գիտելի է, զի ոմանք հետեւողք չար
աղանդոյն Քաղկեդոնի...
ԺԶ. 135բ-6բ Դարձեալ միաբանութեան եւ բաժանման եկեղեցեացն – Ազգ առ ազգս բաժանեալ լինին գաւառաւ...
ԺԷ. 143ա-86բ [Առակք] Սողոմոն[ի] – Ճանաչել
զիմաստութիւն եւ զխրատ. ամէն: Սողոմոնի վերջքն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 1ա (Խորագրից յետոյ) Եւ զԼուսիկս յիշէ՛:
18ա
Գրեցաւ կիրս
թվին
ՌԽԷ. (1598):
43ա
Թվին
ՌԼ. (1581), ապրիլ ԺԲ. (12) ձեռամբ` Լուսիկ սարկաւագի. խօլու աչըրա Լուսիկ
dyakonus arminus:
2. 70ա Զմեղաւոր` Վարդանս յիշեսցջիք:
3. 77ա Յես` մեղաւոր տէր Մկրտիչ գրեցի այս գիր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
18բ
Anno
Domini 1625: Excatalogo Librum Nuolanj Jalintomis Anno Dni. 1625 (՞):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1ա, 91բ, 186բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնայ է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 16բ (ձխ.
լս. գրութիւն ինչ`
կտրուած): 18բ (լատինատառ գրութիւն` ջնջուած): 27բ, 136բ (զանազան բառեր եւ տառեր):
53ա Զահնա: 60բ Զայ: 70ա Micola: 111բ ին եւ զանազանութիւն մարդոյ,
մահ նորա: Զամենայն ինչ հնազանդ արարեր ի ներքոյ ոտից նորայ զխաշն եւ զառջառն եւ
զամենայն ինչ: Եւ եւս առաւել զեպիսկոպոսապետն մեր զըպատուական հայրապետն Հայոց տեառն-տեառն
եւ զարհի: 112բ Յարազ[ո]ւարճութիւն տրտմեցեալ իրաւունք սրբոց սրբութիւն երանելեաց,
ուղղութիւն մոլորելոց եւ իւթ անուշ խնդրողաց զփրկութիւն, սանտուխդ ելօղացն յերկինս:
Յովսէփ
թլփատեաց զՔրիստոս, բայց Զարաքրիա (այսպէս) Յովաննու հա[յ]րն: 144ա Salomon:
2268
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Ատանա |
ՌՃԼԲ. – 1683 |
ԳՐԻՉ` Կարապետ քհյ. (3ա-134բ), Դաւիթ
Եւդոկացի (135ա-176ա): ՍՏԱՑՈՂ` Դաւիթ Եւդոկացի:
ԹԵՐԹ` 185. չգրուած` 1ա-2բ, 138բ,
176բ-7ա, 178ա-83ա, 184ա-5բ: ՊՐԱԿ` Ա-ԺԶx12 (Ա 13, Բ 11, Զ, Է, Ը, Թ 14, ԺԱ, ԺԴ
10, ԺԵ 5, ԺԶ 8): ՆԻՒԹ` թուղթ լուսագծերով եւ թագաձեւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
21,2x15,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16,5x12): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 22-25: ԿԱԶՄ` շագանակագոյն դրոշմազարդ կաշի,
դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը բազմագունի կտաւ.. լուսանցակողերը կարմիր:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թանաքի ճապաղում` 14ա, 17ա, 23ա, 24բ, 65ա, 74բ, ցեցակեր. կազմի կաշին եւ աստառը ցեցակեր, եզրերը թեթեւակի
մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-4ա [Ցանկ] Յարութեան գրոցս, թէ զինչ կայ գրեալ ի սմայ
– Ա. Վասն մկրտութեան եւ խորհրդոց նորին...
ԿԴ. Վասն ի անձնիշխան
կամաց մարդոյս:
Ա. 1. 4ա-14բ
[Կիրակոս վարդապետի Խրատք առ ուղղափառ
հաւատացեալսն].
Տե՛ս ձեռ. 573, 103բ-18բ. Նամակ/4ա: ա/4բ-6ա: բ/6աբ: գ/6բ-8ա: դ/8ա-9ա: ե/9ա-13ա: զ/չիք: է/13ա-4բ: ը/չիք:
2. 95աբ Կիրակոս վարդապետի
Եզնկացւոյ վասն Ծնընդեանն, որ յունվարի Զ. (6) – Իսկ Վասն
Ծնընդեանն զոր նոքա
ի դեկտեմբերի ԻԵ. (25)...
3. 95բ-7ա Պատասխանի սուրբ
վարդապետին Հայոց Կիրակոսի Եզընկացոյ – Արդ,
հազարապետն խորոցն Աստուծոյ...
Բ. [Բանք զանազանք]
1. 14բ-23ա Թուղթ սիրոյ եւ
միաբանութեան Մեծի կայսերն Կոստանդիանոսի եւ սուրբ պապուն Սեղբեստրոսի եւ Տրտաթայ Հայոց արքայի եւ սրբոյն Գրիգորի
Լուսաւորչին – Կամօք եւ կարողութեամբ համագոյ...
2. 23ա-36բ
Մխիթար քահանայի Պատասխանիք յաղագս
հոմապատմութեան երկոտասան առաքելոյն ըննդէմ այնոցիկ, որ նուազ ասեն զմետասանսն իշխանութեամբ
քան զՊետրոս
Տես ձեռ.
570, 3ա-64բ. 1/23ա-4ա: 2/24ա-7ա: ա/27աբ: բ/27բ-9ա: գ/29ա-30բ (30բ-1ա) Վասն Պետրոսի, որ ասեն. Գլուխ հռովմայեցիքն – Ասեն. Վասն Պետրոսի ասէ աւել տարանագիրն (=աւետարանագիրն)...
(սոյն հատուած յղուող ձեռագրում` 37ա-9ա, գ. Դ, սակայն ձեռագրի նկարագրութեան մէջ
բաց է թողնուած, ուստի յաջորդող համարները խախտուած են, պէտք է լինի ա-թ): դ/31ա-2ա: ե/32աբ: 4ա: զ/32բ-4բ: է/34բ-5բ: ը/35բ-6բ:
3. 37ա-49ա Մխիթար վարդապետի
ասացեալ Յաղագս միութեան եւ բնութեան եւ ներգործութեան կրից մարդացելոյ Բանին Աստուծոյ
Յիսուսի, ուղղափառ դաւանութեամբ ըստ սրբոց հարցն աւանդից եւ թէ ոչ է Բ. (2) բնութեան
կամ երկուս ներգործութեան կրից որոշեալ ըստ երկաբնակաց ոմանց – Ամենայն ումեք
պարտ էր ողբակից...
4. 49ա-57բ Պօղոսի իմաստասիրի
Տարաւնացոյ Պատասախանի ընդդէմ ժողովոյն Քաղկեդոնի – Աստուածային
եւ մեծ առաքեալն Պաւղոս գրէ...
5. 59ա-61բ Կոստանդեա զոր
գրեաց յԱստուածապահ դղեակն Հռովմկլայ առ թագաւոր Հեթում ի մայրաքաղաքն Սիս, պատասխանի
թղթոյն, որ ի պապէն բերաւ առ թագաւորն Հեթում ի ձիւն ծաթ լիկաթին, որ կոչէր Տիմանջ
լիկաթ, թվին Հայոց ՈՂԷ.
(1248), գրեցաւ ի ձեռն արդիւնական վարդապետի Վարդանայ յարմարեալ – Քրիստոսապսակեալ
թագաւորի ամենայն Հայոց Հեթմոյ...
6. 61բ-2բ Վասն Կոստանդինուպօլսի
առանձինն, որ է յատուկ Յունաց – Արդ, վասն Կոստանդնուպօլսի հարցանեմք...
7. 64աբ Բանք ընդդիմադրականք
առ մահմետականք, որ եւ
կարծիս տան, թէ եւ գիտեն զԱստուած եւ զօրէնս նորա – Արդ, մեք երիս
Աստուածս օտարս...
8. 64բ-5ա Ի բան սրբոյն
Աւետարանին, որ ասէ. Հա՛յր, գոհանամ... – Ամաչեսցէ Թէոդորիտոն եւ նմանք նոցա...
9. 65բ-7բ Հարցումն ուսումնասիրացն՝
պատասխանիք սրբոց վարդապետաց – Հարցումն. Քանի՞ գործք են առաջի աւուրն...
10. 67բ-70ա Յաղագս երից սուրբ
ժողովոյն ուղղափառ
հաւատոյ դաւանութիւն, տեսութիւնք ՀԲ. (72) տեսլեաց սրբասնեալ հարց սրբոց եւ հոգեւորաց
եւ աստուածասգեստից, վկայութիւնք
յԱստուծոյ ի հաստատութիւն ուղղափառաց, յանգումն եւ ի կործանումն եւ յանէծս կորստեանն
որդոցն սատանայի ի մար[դա]դաւան երկաբնակացն եւ չարափառ հերձուածողացն – Իսկ յետ
արձակման սուրբ ժողովոյն Եփեսոսի...
11. 70ա-3ա Տեառն Ներսէսի
[Լամբրոնացւոյ] սուրբ եպիսկոպոսի Տարսոնի Կիլիկեցոց յորժամ չոգաւ դեսպանութեամբ ի
թագաւորէն մեծաց Լեւոնէ [ի] Կոստանդինուպօլսի, Հարցում պատրիարգին, Պատասխանի
սրբոյն Ներսէսի – Իբրեւ յառաջեաց սուրբն Ներսէս առաջին թագաւորին...
12. 73ա-4բ [Յաղագս Նիկիոյ
ժողովոյն] – Սուրբ հայրապետքն [Յ.] ութուտասանք ժողովեցան ի Նիկիոյ Բիւթանացոց...
13. 74բ-7բ Գրիգորի [Անաւարզեցւոյ]
կաթողիկոսի Հայոց ջրողի, երկաբնակի, ուրացողի, ո՛հ որոց թողեալ զուսումն մանկութեան
եւ մոռացեալ զուխտն աստուածեղեն – Վասն ջրոյն, թէ պարտ չէ խառնել...
14. 77բ-9ա Ընդդիմադրութիւն
սակս ջրոյն խառնման ի Սուրբ խորհուրդն ի թվին Հայոց ՉԾԸ. (1309) պատշաճաբար շարադրութեամբ
յարմարեալ մեծի րաբունապետին Մովսէսի [Երզնկացւոյ] – Որդի՛ք մարդկան,
մինչեւ յե՞րբ էք խստասիրտք... Եւ արդ, եդից յայսմ վայրի առաջի լսասիրաց սեղան լի հոգեւոր
խոհիւք, զհրալից բանս սրբոյ դիտապետ<ետ>ին Գրիգորի Վկայասիրի:
15. 79ա-84բ Գրիգորիոս Վկայասիրէ
Հայոց վերադիտողի վասն Զատկի – Ի թվականութեանն
Հայոց ՇԼԱ. (1082) ի սուրբ Զատկէն մոլորեցան Ժ. ազգ...
16. 84բ-94ա Սահակայ Միայնակեցի
արարեալ Յաղագս դաւանութեան հաւատոյ Հայաստանեայց եկեղեցւոյ – Հաւատու խոստովանիմք
եւ դաւանեմք...
17. 94ա-5ա Ներսէսի [Շնորհալւոյ]
Դաւանութիւն – Հաւատով խոստովանիմ զքեզ, ամենասուրբ Երրորդութի՛ւն...
18. 97ա-8ա Զենոն եւ Անաստաս
եւ Յուստիանոս կայսերք Հոռոմոց եւ Ակակ եւ Մաքսիմոս Կոստանդինուպօլսի հայրապետին
– Սոքա ամենեքեան յիւրաքանչիւր ժամանակս նզովեցին...
19. 98աբ Գրէ սրբոյն Կղեմայ
հայրապետին Հռովմայ Վասն հերձուածողացն, որ ասեն, թէ. Յետ մահուն չէ օգուտ պատարագն
ննջեցելոց – Սուրբն եւ մեծն Կղէմէս հռովմայեցի էր ազգաւ...
20. 98բ-101ա
Հարցումն Վահրամայ վարդապետին
եւ պատասխանի վարդապետին Վանականայ – [Հարց] Առաքեալքն որպէս մկրտեցան: Պատասխանի. Մկրտեալ
էին ի Յովաննէ...
21. 62բ-4ա,
101բ-11ա [Սրբոյն Ստեփաննոսի
Սիւնեաց եպիսկոպոսի, տիեզերալոյս եւ իմաստուն վարդապետի ասացեալ Ի դիմաց հերետիկոսաց
եւ հերձուածողաց]
Տե՛ս 573, 55ա-95բ. Միայն` 1. ա/108բ-9ա: բ/109ա-111ա: գ/101բ-5բ: դ/105բ-8բ: ե/62բ-4ա:
22. 111ա-5ա
Ընդդէմ այնոցիկ, որ երկու ասեն բնութիւն
– Արդ, տեսցուք որ երկու բնութիւնս այլասէրս...
23. 115ա-7բ
Ընդդէմ այնոցիկ, որք զմարմինն Քրիստոսի
ապականացու ասեն հերձուածողքն – Արդ, եթէ Քրիստոսի մարմինն ապականացու կարծէք...
24. 117բ-8բ
Պատմութիւն տնօրէնութեանն Քրիստոսի
– Այսպէս ոսկի գրով ի պատմագրի թագաւորութեան քաղաքին ի Կոստանդինուպօլիս... եւ
օրինակս թարքմանեցաւ
ի հռոմ գրոյ ի հայ գիր ի թվին ՈՀ.
(1221):
25. 118բ-20բ
Վասն Ծնընդեանն Տեառն յունվարի Զ. (6) եւ պապանձման Զաքարիայ՝
ի Տօնապատճառէն, բանք համառաւտ Կիւրղի – Զի՞նչ ծայրագոյն
է պատիւ քան զԱստուած...
26. 120բ-1ա
Փետրվարի ԺԴ. (14) զոր տօնեն հայք սքանչելիք,
որ եղեն ի Տեառնընդառաջին տօնին – Արդար ուղղադաւան հաւատոյս մերոյ...
27. 121ա-4բ
Վասն այլազգեաց, որք ապականեն զսուրբ
Խ.օրեայ (40) պահս ազգի-ազգի խծբծանօք եւ զպահողքն բամբասեն զհայք – Սուրբ
վարդապետքն մեր եդին հիմն...
28. 124բ-8ա
Թուղթ Պիղատոսի դատաւորի, զոր գրեաց
յաղագս Տեռան մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եւ առաքեաց առ Տիբերոս կայս[ր]ն ի Հռովմայ – Ի ժամանակին
յայնմիկ յետ խաչելութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, որ առ Պոնդացով Պիղատոսիւ,
այն որ ունէր զդատաւորական իշխանութիւնն...
29. [Ի Ժղլանաց
Վարդանայ Արեւելցւոյ]
Տե՛ս 341, 1ա-141ա. Միայն` 6/57բ-9ա: 22. ա/128ա-9բ: բ/129բ-32ա: գ/չիք: դ/132աբ: 23/132բ-3ա: 24/133աբ: 25/133բ-4բ:
30. 135ա-7բ
Եւ յետոյ գտա այս արուեստաւոր բառս
– Հարց. Զի՞նչ է, որ զՏէրունական անունս պատ[ու]ով եւ գրեմք...
31. 138ա
[Նշանագիրք] – Որդի,
Դաւիթ... Եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս. ամէն:
32. 139ա-41ա
Բժշկական տումարի Մեկնութիւն Դ.ից
տարերաց նմանութիւն չորից եղանակաց տարոյն – Վասն այն յառնածք (՞) են
մարմնոյ Դ....
33. 141ա-63ա
[Աբուսայիդայ] Վասն մարդոյ կազմութիւն ամենայն անդամոցն եւ բոլոր մարմնոյն
կամօքն Աստուծոյ
Տե՛ս 464, 56ա-72բ. Նխբ./141ա-3բ: ա/143բ-5բ: բ/145բ-6ա: գ/146ա-8ա: դ/148ա-50բ: ե/150բ-1ա: զ/151ա-2ա: է/152աբ: ը/152բ-3ա: թ/153ա: ժ/153ա-4բ: ժա/154բ-5ա: ժբ/155աբ: ժգ/155բ: ժդ/155բ-6ա: ժե/156աբ: ժզ/156բ-9ա: ժէ/162բ-3ա: ժը/159ա-60բ: ժթ/160բ-2բ:
34. 163ա-70բ,
175բ Վասն բնութեան
մարդոյն թէ Դ.ից (4) գոյացեալ եան – Զի չորք
պատճառ են լինելութեան մարդուն...
35. 170բ-4բ
Եւ հարցումն իմաստնոց Քերապատ որդոյն
ընդ բժշկապ[ե]տացն հռոմոց եւ ի հնդկացն, [յ]որժամ ժողովեցան զամենայն քն[նե]ցին զճշմարիտն
– Ասէ. Պատմէցէ՛ ինձ
զգուացութիւն, որ
ի մարմինն տպաւորեալ է... տվողէն
Աստուծոյ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 73աբ (Կարապետ գրչի) Սուրբ Երրորդութի՛ւն, ողորմեա՛ մեղուցելոյս
եւ թշուառականի սուտ անուն գրչի` անարժան քահանայի Կարապետի անուամբ միայն
եւ ոչ գործով, ո՜հ թէ արժանի առնէք զիս յիշել ի բարի մասին, եւ Աստուած զձեզ. ամէն:
2. 170ա (Դաւիթ գրչի) Տացէ Հոգի իմաստութեան եւ սգաստութեան հանճարեղութիւն
Բանին Աստուծոյ եւ եղկելի անարժան գրչիս, որ չեմ կոչեր անուն իմ` Դաւիթս, եւ խնդրեմ ի
բարերար Քրիստոսէ` զարդարեսցէ Հոգով Սրբոյ իմաստութեամբ, ծաւալեսցէ զմիտս իմ, բայցէ եւ վառեսցէ
սիրուն աստուածութեանն
սիրտս իմ, Տէր իմ Յիսուս Քրիստոս, որպէս ընտրեցիր ընտրեալք ի յորովա[յ]նէ մուր իւրեանց, ընտրեա՛յ
զիս անարժանս այսհիմ հետէ
մինչեւ յաւիտեան: Տէր իմ Յիսուս Քրիստո՛ս, կարգեա՛յ զիս կարգ իմաստնուց, որ տրուպս
եմ մեղուք լցեալ
անարժանութեամբ, մի՛ հայիր իմ անքաւելի մեղաց, որ լցեալ եմ զազրալի |170բ| ախտիւք,
հայցեմ ի քէնէ՝ թողութիւն շնորհեա՛յ ինձ մեղաւորիս հայրական գըթութեամբդ եւ
ի նախախնամութեամբդ Բան Աստուած, որ խոնարհեցար ի Հայրական ծոցոյ, առեր մարմին, որ
ի խաչին կառուցեր սուրբ բազուկն քո, փրկեցեր զմարդն դժոխոց բանսարկվէն, փրկեա՛ զիս
սատանայական հնարայգործութենէ
խաբմա[մ]փ չարէն,
քաւեա՛յ զմեղս իմ, Տէր իմ Յիսուս Քրիստո՛ս, որ ի ձգնորսաց եւ ի հով[ու]աց տգետաց ընտրեցեր
զառաքեալս եւ ԻԶ. մարգարէս, զվարդապետս, որ տիվիր փչումն աստուածային զարդարեցեր
Հոգով Սրբով, նոյն Հոգով զարդարեսցես զմեղաւոր անարժանս ընդ հանը[ն]տրական իմաստութեամբ
լցես զմիտս իմ զհաճուից աստուածութեանդ
Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ. ամէն, եղից[ի], եղ[ի]ցի, եղ[ի]ցի:
174բ Տվող բարեաց, իմաստութեան, առատաբաշխ
ի տուվողին
/ Հոգով Սրբով եւ ի լուսին զարդարեցեր խոստման քո[յ]ին / զիս զարդարես քո հաճոյին
/ առաքինութեամբ սրբոց նախնին / ինձ պարգեւեա՛յ քո շնորհին / աստուածական փառաց քոյին
/ Եւ ի նման եմ անառակին / մեղօք լցեալ եմ ի զազրալին, / եթէ բարի գործ հետեւիմ /
եւ յանորենք
զիս որսային։ / Արդ, աղաչեմ, Աստուածածնի՛ն, / բարեխօսել առ միայծին / եւ հողէղէն
քերովբէին, ի տ[ի]րամայր սրբոյ կուսին, / բարեխօսես պարգեւ տվողին, |175ա|
իմաստութիւն ինձ պարգեւին / խոստման քո[յ]ին / արժանացո՛յ, վերարկեսցես Թ.եաց
(9) դասին, / զոր մերկացանք խաբմա[մ]փ չարին, / զպատմուճան սեփականին / պարգեւեսցես մեզ լուսէղէն եւ զանազանէաց արբին` / Հայր
իմ ննջեալ` ի Մարգարին, / կենդանի
ծնող իմ` Զմրութին, / եղբա[յ]ր
իմ` Միքայիլին / եւ քուր իմ Եղիսաբեթին / եւ իմ յարեան
մերձա[ւ]որին / եւ իմ Է.աց ազգատոհմին, / Եւ Դաւիթս իմ եղկելին, / եւ հանապազ արտասվալին, / եւ ես
չունիմ բարի գործ մի, / որ այն բարին ապայ ունիմ, / եւ թէ քն[ն]է դատաւորն՝ եւ զինչ
տացեմ պատասխանին, / միջնորդ ունիմ Աստուածածին / եւ Թ. (9) դաս հրեշտակնին, / առաքեալք
եւ հայրապետք ամենեքեան բարեխօսին, / Տէր իմ Աստուած ամենայնին, / արժանացո՛յ կոչման
քոյին / եւ դասեսցես աջայկողմին
/ պսակ սրբոց եւ ի լուսին / եւ գիրչս իմ
եղկելին, / ցանկացող եմ Գիրք աստուածային / եւ գիր[ե]ցի Ռ.արին / ՃԼ. եւ Բ.ին
(1683) / եւ ի Կիլիկեցոց երկրին
/ ի քաղաքն Ատայնային, / ի կազմութի[ւն]ս
մարդկային / եւ ի տուփս այս ցանկալին. փառս համագոյ Երրորդութեան՝ Հուր եւ Որդոյ [եւ]
Սուրբ Հոգոյ, յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
183բ Վերստին կազմեցաւ Ժողուածու գիրքս, թվին ՌՃԼԲ.
(1683), վայելումն տիրացու Դաւթին:
175բ Փա՜ռք համագու Երրորդութեանն`
Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգուն Սրբոյ: Եւ ե`ս մեղսամած Դաւիթ սարկաւագս, որ եմ յերկրէն Եւդուկիոյ |176ա| առ ոտս
Բաղէշէցի Վարդան վարդապետին կեամ,
աստմա[մ]բ Սուրբ
Հոգոյն ելա եկայ երկրպագութիւն միածնի Որդոյն Աստուծոյ մերոյ իջման տեղին Սուրբ աթոռն Լուսաւորչին
Հայկազունեաց սուրբ կուսանացն Հռէփսիմա եւ Գայիեանէ, այնույետեւ եկա վանքս
Նախավկան Սուրբ Սըտ[ե]փան[ն]ոսի, յիշատակ
տվի կտակս այս մաքառմա[ն]ց
գիրք, որ է Հակ[ա]ճառութիւն, դուռն Նախավկային Սուրբ Սըտ[ե]փան[ն]ոսին հայրապետութիւնն
տեառն Եղիազարոյ, առաջնորդութիւնն
Յոհան վարդապետին եւ
Պետրոս վարդապետին:
Եւ ես` Թողաթից Դաւիթ աւագ սարկաւագս
տվի գիրքս այս յիշ[ա]տակ
հոգոյ իմոյ, հայրն իմ` հանգեալ Մարգարին, կենդանի
մայրն իմ` Զմրութին, եղբա[յ]րն
իմ` Միքայէլին, քեռն
իմ` Եղիա[ա]բեթին եւ արեան
ննջեցելոց իմոց եւ Է. (7) ազգի իմոյ դուռն Նախավկա[յ] Սուրբ
Սըտեփանոսին: Ով ոք
ընթեռնու կամ օրինակէ, չունի հր[ա]ման ի Տեառնէ մէրմէ Յիսուսէ Քրիստոսէ, Նախավկա[յ] սուրբ Սըտ[ե]փան[ն]ոսէ ուրէք
տանել կամ արտ[ա]քս հանել. ի մէջ վանիցս ընթեռնուն եւ օրինակեն, յիշեն դեգերեալ մեղսամածս,
յիշողն` յիշեալ լիցի ի Քրիստոսէ միուսանգամ
գալիստեան,
բարեխօսութեամբ Սուրբ Աստուածածնին, սուրբ առաքելոց, Նախավկա[յ] Սուրբ Սըտ[ե]փանոսի,
անտես չառնէ մեղաւորս թվականութեան
ՌՃԼԸ.ին (1689), նոյեմբեր ամսեան Ժ. (10), ով ոք որ Հայր մեր յերկինս ասէ, իւր մեղաց
գիրն ջնըջի. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (նոտրգիր)
183բ Եւ թւին ՌՄԾԹ.
(1809), ես` ամենից նւաստ Սարգիսըս վեր կալամ Աստուծով
լինի, թէ կարդամք բարեխօսութեամբ ամենայն սրբոցն նշխարացն. եւ օվ ոք հանդիպի,
մէկ բերան Հայր մեղայիւ ըմեզ յիշէ:
Իսկ ով ընդերցօղք,
այս գրքուս իմացէ՛ք, որ աշխարհս սնոտի աշխար[հ] է. այսօր կամք, վաղիւն Աստուած կիտէ: Մի՛ք թշնամանել
միմեանց, որ թշնամմին սատանայ
է, բայց գալըսդեանն Քրիստոսի
անյայտ լինին եւ երթան ի կորուստ Աստուծով:
2. 177բ (նոտրգիր) Ի թվին Հայոց, որ
էր ՌՄԿ. (1811) եկն որդի Պարսից թագա[ւ]որին ի յերկիրն Նախ[ի]ջաւան, որ էր անունն
Ապաս Միրզա, եւ կնաց ի Դաթեւ բազում զօրօք
ՌՃ.օք (100.000), էին զորք նոցա եւ կային ի մէջ Դաթեւու Խ. (40) կամ Ծ.
(50) տուն եւ անդ պատերազմեաց աւուրս Ի. (20) եւ ոչինչ կարացին վնաս հասուցանել
եւ դարձեալ եկն Նախջաւան եւ անդ եւս նստաւ
մէկ ամիս Ղուլուզեց երկրէն
ԵՃ. (500) ամէնն փախըսդական եղեն Ի.ամեայքն (20) եւ ոչ
կարացին զերծանիլ ի ձեռանէ նորա, ըմբռնեալ բերին ամէնն եւ մեր Հին Ջուղայու Զ. (6) մարդ
ուզցին, որքան ջահել կային քաքուլ բրչամներն թրաշ արեցին եւ մուրուս թողեցին եւ դարձեալ
Ծ. (50) թուման ըռըշվաթ դըւեցին՝
անջախ որ բրձան,
իսկ ի դառնալն նորա Նախջաւան, Ղարաբաղ որքան
մեծամեծք կային՝ եկին ի մօտ շահզատային՝ ի կալ նոցա խիստ հաջոյ թվեցան շահզատային
օր ըստ (շար. այլ ձեռք): Եւս ես` Յարութիւնս էլ փախըստական ելա կնացի, Բ. (2)
ամիս Խոյ մընացի, Աստուած
կեանք տացէ աղա Իպրահիմին, բրծուցուց Հաուց ազկն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
(ա, բ, գ, դ, ա, բ): 183բ այս է X այս է նշան Տէրունական տեսանող լիցի օկնական եւ պահապան. ամէն: 184բ
33:
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա
«ՌՃԼԲ. – 1693, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2269
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ` Տէր Յարութիւն:
ԹԵՐԹ` 117-4 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած`
1ա-3բ, 97բ, 115ա-7բ: ՊՐԱԿ` 1x2+Ա-Թx12 (Ը 11, Թ 18)+1x2: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով (98-115` դեղին թուղթ, լուսագծերով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20,8x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
երկսիւն, 98ա-114բ` միասիւն (16,5x11, թ. 98-114՝ 16x12): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ`
31-32 (98-114` 22): ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը`
թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (1-2)+2 (116-117), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 53ա, 72բ: Լուսանցազարդ` բուսական, կենդանական: Զարդագիր` թռչնագիր, մարդագիր, կենդանագիր: Գոյներ` կարմիր, մանուշակագոյն, կապոյտ, կանաչ, դեղին, ոսկի:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. զանազան բծեր եւ հետքեր, տեղ-տեղ գրադաշտը գունափոխուած: Կազմի կաշին` նորոգուած
Ի. դ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-10ա Յաղագս Տարեմտին, ի Վանական վարդապետէն ասացեալ է – [Ո՛]վ իմաստնացեալն Սողոմոն...
Բ. 10ա-34բ Գրիգորի Երուսաղէմաց[ւ]ոյ Սահմանք զանազանք արտորոշեալք ըստ սրբոց ի ծայրագուն վարդապետաց, յաղագս տարբերական եւ այլ եւ այլ անուանց
Տե՛ս ձեռ. 464, 189ա-224ա. ա/10աբ: բ/10բ-3բ: գ/13բ: դ/13բ-6բ: ե/16բ-8ա (առանց խորագրի): զ/18աբ: է/18բ-23բ: ը/23բ-4բ: թ/25աբ: ժ/25բ-7ա: ժա/27աբ: ժբ/27բ-8ա: ժգ/28ա: ժդ/28ա-34բ:
Գ. 34բ-52բ [Բանք Անանիայի Շիրակացւոյ]
Տե՛ս ձեռ.
464, 224ա-49ա. 1. ա-ժբ/34բ-7ա: 2.
ա-թ/37ա-51բ 3. ա/51բ-2բ: բ/չիք:
50բ Գրչից` «Աւրհնեալ է Աստուած. ամէն»: 51ա «Մեղայ խաչելոյդ Աստուծոյ. մեղայ եւ հասո՛յ զսկսեալս ի յաւարտ»:
Դ. ա. 53ա Յաղագս քերականութեան – Քերականութիւն է արուեստ ուղղապէս խօսելոյ...
բ. 53աբ Յեղանակ յաղագս յեղանակաց գրութեան – Կերպ գրութեան է բացայայտօղ...
գ. 53բ Յաղագս վերծանութեան – Վերծանութիւն է մասն քերականութեան...
դ. 53բ-4ա Յաղագս վանգի – Վանգ է մի ոլորակ հնչման...
ե. 54ա Յաղագս ոլորակի – Ոլորակք են բացահնչումն յօդաւոր...
զ. 54ա Յաղագս կետից – Կէտք են, որ զտրամ[ա]բանութիւն տարորոշեն...
է. 54ա Յաղագս ստուգաբանութեան – Ստուգաբանութիւն է մասն քերականութեան...
ը. 54ա Յաղագս բառի – Բառ է նուազ մասն բանի...
թ. 54բ Յաղագս շարադրութեան – Շարադրութիւն է, որ ուսուցանէ...
ժ. 54բ Յաղագս բանի – Իսկ բան է կարգաւորաբար բառից...
ժա. 54բ-6բ Յաղագս անուանց – Անուն է մասն բանի...
ժբ. 56բ-8բ Յաղագս դերանուան – Դերանուն է բառ հոլովական...
ժգ. 58բ-64ա Յաղագս բայի – Բայ է մասն բանի...
ժդ. 64ա-5ա Յաղագս առբայի – Առբայ է մասն բանի...
ժե. 65աբ Յաղագս շաղկապի – Շաղկապ է, որ զմասունս բանին...
ժզ. 65բ-7բ Յաղագս շարադրութեան – Ասացեալ զերից մասանց քերականութեան...
ժէ. 67բ-8ա Յաղագս շարադրութեան դերանուան – Շարադրութիւն դերանուան բազում...
ժը. 68ա-70ա Յաղագս շարադրութեան բայից – Վասն զի չորք են տրամադրութիւնք...
ժթ. 70աբ Յաղագս շարադրութեան աներեւոյթ բայիցն – Բայք աներեւոյթք զնոյն հոլովս...
ի. 70բ-1ա Յաղագս շարադրութեան ընդունելութեանց. Առաջին կանոն – Ընդունելութիւնք եւ արարողականք...
իա. 71ա Յաղագս շարադրութեան յօդին – Զշարադրութեանէն յօդին ոչինչ առաւել...
իբ. 71աբ Յաղագս շարադրութեան առբայից – Առբայք առադրին բայից...
իգ. 71բ Յաղագս շարադրութեան շաղկապին – Շաղկապք բաղհիւսականք...
իդ. 71բ-2բ Յաղագս շարադրութեան նախադրութեանց – Բազում բայք կատարեալք ոչ կարօտեալք...
Ե. [Բանք զանազանք]
1. 72բ-80ա [Բարդուղիմէոսի Մարաղացւո՞յ] Յաղագս հնգից ընդհանրից – Եւ արդ, զի վասն հնգից ընդհանրիցն...
2. 80ա-3ա [Սիմէոնի Ջուղայեցւո՞յ] Համառօտ հաւաքումն վասն մարմնոյ եւ հոգւոյ եւ յորոց բաղկանայ մարմինն – Հասարակաց մտաց ընձալի ճշմարտութիւն...
3. 83բ-4ա Յաղագս բաժանման գոյացութեան – Գոյացութիւն բաժանի երկակի` ի անսահման եւ սահմանեալ...
4. 84ա-5բ Յաղագս բաժանման որակութեանց – Որակութիւն նախ բաժանի երկակի` ներքոյական...
5. 85բ-6բ Բառք քերականի – Վերծանութիւն, ընթերցողութիւն, ներկուռ...
6. 87ա-8ա Հերմես Եռամեծի Առ Ասկլիպիայ` Սահմանք – Աստուած իմանալի աշխարհ...
Տպ. Բանբեր Մատենադարանի, հտ. 3, էջ 287-314, ձեռ. q:
7. 88ա-9ա [Յովհաննիսի Երզնկացւոյ] Ի տաճկաց իմաստասիրաց գրոց, Յաղագս փոքր աշխարհի – Եւ այսպէս նմանութիւն մեծ աշխարհի եւ փոքրին...
Սա երկի մասն է. տե՛ս Բանբեր Մատենադարանի, հտ. 4, էջ 312-13։
8. 89ա-95ա Ճառ ներբողենի պատմագրաբար տիեզերալոյս վարդապետի Վարդանայ [Արեւելցւոյ] յերիցս ելանեալ Պարթեւն Գրիգորիոս Լուսաւորիչն Հայաստան աշխարհի – Աւրհնեալ Տէր Աստուած հարցն մերոց...
9. 95բ-6բ Յաղագս Սահմանի – Հարց. Զի՞նչ է սահման: [Պատասխանի]. Սահման է բան կարճառօտ...
10. 96բ-7ա Վասն ԲԺ.ան (12) կենդանակերպացն եւ ԲԺ.ան (12) ազգաց եւ ԲԺ.ան (12) անդամոց – Աշխարհս ունի զձեւ մարդոյ...
11. 98ա-114բ [Ալեքսանդրի Ջուղայեցւոյ] Կտակ Մեծի ուրբաթին յոյժ գեղեցիկ. ի բանն առաքելոյն Պետրոսի՝ Քրիստոսի չարչարիլն մարմնով վասն մեր, եւ դուք ի նոյն միտս վառեցարուք – Կանխաճառութիւնք մարգարէիցն, որ վասն կամաւոր... եւ Սուրբ Հոգոյն յաւիտեան եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
Հմմտ. ձեռ. 1103, 165բ-93ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
18ա Պետրոս մեղապար[տ] աշխատող յիշեսցի աղօթից մասամբ աղաչեմ: Դարձեալ վերջին գրողս եւ գծագրողս, մեղապարտ եւ անարժան` տէր Յարութիւնս յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր:
2270
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃՁԲ. – 1733 |
ԳՐԻՉ` Սարգիս դպիր:
ԹԵՐԹ` 243+1 (կրկն.` 208)-1
(38` չիք): ՊՐԱԿ` Ա-Իx12 (Ա 10, Թ, ԺԸ, ԺԹ 14, Ի 11): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (15x11,5): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 23: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` հնատիպ գրքի պատառիկներ (Ա` Շարակնոց. Կ.Պօլիս, Աստուածատուրի տպ., 1699 թ., տպագրած Շարակնոցին, Բ` Յովհաննէս աւետարանչի, Յիսուս Քրիստոսի եւ խորանի պատկերներ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական, կենդանական, հրեշտակ,
մարդ: Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թանաքի ճապաղում` 126բ, գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, տեղ-տեղ` զանազան բծեր
եւ հետքեր, կազմի Ա. փեղկը ցեցակեր, մէջքը տեղ-տեղ պատառոտուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1ա-10ա [Ղուկասու Լօռեցւոյ. ձեռ.
746, 28ա] Քարոզ ի բան Սողոմոնի, որ ասէ. Մահ եւ կեանք... – Առաջին խրատն վասն մարմնաւոր կենացս
է...
2. 10ա-4ա Երանելոյն Եբրեմի Խորին
Ասորոյն ասացեալ Յաւուր սուրբ Կիրակէին, որ սուրբ պահեն – Պատուեցէք զաւր սուրբ կիրակէին...
3. 14բ-7ա Սահակայ հայրապետի ասացեալ է Խրատ հոգէշահ
– Եւ չորրորդ, որք այսպէս
սրբութեամբ սնանին...
4. ա. 17բ-25բ Վարդան վարդապետի ասացեալ է Խրատք յԱստուածաշունչ գրոց – Որդեա՛կք, վերջին ժամանակս...
բ. 25բ-30ա Վարդան վարդապետի ասացեալ է Վասն պահոց՝
որքան բարի է յառաջի յԱստուծոյ – Եւ
արդ, ով է իմաստուն ի մարդկանէ...
գ. 30ա-5ա Վասն խոստովանութեան զղջման եւ ապաշխարութեան – Եւ քանզի հասեալ ժամանեցաք...
դ. 120ա-2բ Վարդան վարդապետի ասացեալ է – Լուարո՛ւք, Քրիստոսի Աստուծոյ փրկեալ ժողովո՛ւրդք...
5. 35ա-42բ Պատմութիւն աղաւթից եւ պատարագաց
Տեառն, վասն աղաւթից ժամու, զի մեծ առ Աստուած – Արդ, աղաւթքն է անբաւ բարութիւն...
6. 42բ-8ա Խրատք հոգէշահ եւ պիտանի, ասացեալ
է Յոհաննէս Գառնեցոյ – Ծառայակիցս
ձեր ի Քրիստոս Յիսուս, Յոհաննէս Գառնեցի...
7. 48ա-51բ Վասն Գալստեան Քրիստոսի յԵրուսաղէմ
քաղաքըն – Եւ ի Բեթանիա
դէպ յԵրուսաղէմ...
8. 51բ-114ա Պատմութիւն եւ կտակ չարչարանացն Քրիստոսի,
որ եղեւ վասն Քրիստոսի առաջի Պոնտացոյ Պիղատոսի յիշխանութիւն Հրէաստանի եւ քահանայապետութեանն
յԱննայի եւ Կայիաբայի, երանելոյն Յակոբայ Տեառնեղբաւրն եւ որդոյն Յովսեփայ ասացեալ
է – Ի յերրորդ յիշխանութեան
Տիբերիայ
կայսէրն...
9. 114ա-5ա [Պատմութիւն ինչ] – Յաւուր միում Բ. (2) վարդապետք կերթային
յԵրուսաղէմ...
10. 115ա-6բ [Տաղ Յովհաննու Թլկուրանցւոյ] – Գեղ
մի կայր Նարեգացի, / Իւր աթոռն էր վարդապետի... Բաներս Յոհաննէսն ասայ, Յոհաննէս ու
Թուլկուրանցի...
11. 116բ-20ա Պատմութիւն անողորմ Պետրոսին – Այր մի էր մաքսապետ եւ մեծատուն յոյժ...
12. 123ա-32ա Տեսիլ սրբոյն Յոհաննու աւետարանչի
եւ աստուածաբանի [Յ]աղագս գալստեան Տեառն, թէ որպէս լինելոց է – Յետ Յարութեան եւ Համբարձման...
13. 132բ-40ա Պատմութիւնըս ասացեալ
է երիտասարդաց եւ ծերոց Վասն խրատելոյ զմարդն – Երիտասարդն ասէ. Ո՞վ է, որ երկնչի Աստուծոյ...
14. 140ա-69ա Անուն Աստուծոյ Յիսուսի Քրիստոսի
ակն ունիմ զասացեալ բանս Դանիէլի եւ սքանչելիսն, զոր արար ի պատմել եւ թարքմանել Յակոբայ
հայրապետէ Սըրուճեցոյ – Աւրհնեալ
է Աստուած յամենայն ժամ...
15. 169ա-85բ Այս է յաղթութիւն
քրիստոնէից <է>, առաջին թագաւորն արծիւն է, այս ոչ է անուն սորայ, զի զանուն
սորա ոչ ոք գիտէ զառաջ դիմին, այլ գործով իւր[ո]ց դրոշմեսցին – Յայնժամ
փութանակի յարիցէ ի վերա...
Ունի. 171բ-2ա Թագաւոր է,
որ դրոշմեալ է ձի: 172ա Այս մանկաղ թագաւորն է: 172ա Այս եզն թագաւոր[ն] է: 172աբ Այս
մէկ թագաւորն է: 172բ Այս բարէմիտ թագաւորն է: 172բ-3բ Վասն պեղծ կընոջըն: 173բ Այս
բարի թագաւորն է: 173բ-4բ Այս զաւրաւորն է: 174բ-9բ Վասն պիղծ նեռին ասացեալ է:
179բ-85բ Պատմութիւն վասն զաւրանալոյն Հայոց ազգին եւ թագաւորել ի զարմից նոցա յերկ[ի]րն
Հռոմայ, որ Կոստանդիանոս անուանի, յորոյ ձեռն փրկութեան լիցի ամենայն քըրիստոնէից
արծիւն է:
16. 185բ-218ա Գրիգորի աշակերտի
եւ Եռամեծի Յոհաննու Որոտնեցոյ տեսութիւն Յունան մարգարէին, որ ասէ. Հոգի Տեառն
ի վերայ իմ... – Տեսանողն
վեհերեւակ տեսութեամբ...
17. 218ա-38բ Մեկնութիւն սուրբ
հաւատոցն, որ ընդհանրական եկեղեցիս միշտ ասի, զոր կարգեցին սուրբ հայրքն մեր ի Նիկիացոց ժողովումն. ամէն
– Հաւատամք ի մի Աստուած Հայր ամենակալ... եւ ի գրապան զգեստու քումդ /// (վրջ.
թերի):
18. 239ա-42բ Տեսիլ մեծի եւ
փառաւորեալ զօրավարին Գեորքեա եւ վկային
Քրիստոսի, զոր տեսեալ է ի լերինն Ախանոյ – Ամբարձէ՛ք զաչս
մտաց ձերոց... ընդ յաջմէ Հօր տեսեալ իսկ (այսչափ):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
10ա Ո՛վ հայրք իմ եւ եղբայրք, երես յանկեալ
աղաչեմ զձեզ, յորժամ յընթըռնուք,
մէկ Հայր մեղայով յիշեցէ՛ք անարժան Սարգիսն եւ զծնողքն` Տանաւագն եւ Զըմրութըն, եւ որք ողորմիսն
ասէք, ամէն, Քրիստոս Աստուած զձեր մեղքն չյիշէ ի միւսանգամ գալստեանդ. ամէն (նման`
14ա, 17ա, 25բ, 30ա)
51բ Որպէս ողորմեցաւ թագաւորին Աբգարու, նոյն ողորմութեամբն
ողորմի Քրիստոս Աստուած ըստացողի. ամէն:
199բ (ստ. լս.) Թվին ՌՃՁԲ.ին
(1733):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 243ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Գրեցաւ Հովագիմս, եկիմ, կայ, էի փետրվարի Ե.ումն
(5):
2. 243ա (բոլորգիր) Ի յերկրէն Արեւելեան, որ է գործօվ վաչառական,
որ մահտեսի Ոհան, մահտեսի
Նիկողոսն,
1742 դեք[տեմբեր]
24:
Ձեռքս փթի ի հող դառնայ, / Գիրս յիշատակ առ
ձեռ մնայ, / Ով ոք ասի մէկ Հայր մեղա, / Կէսն ինձի, կէսն` նորաց:
3. 243բ (ԺԸ. դ., բոլորգիր) Օվանէս նկարող վարդապետ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1բ Քրիստոսի
ծառայ Զաքարիա վարդապետ:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 243բ
(զարդագիր` թռչնագիր, բուսական
խորան): Յիսուսի, կաթողիկոս:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1բ hnai
araciur, hnai, hnai: 2ա hadzi Johan di Nualay
armenia Cosdantinabol. Anno 1772 Juni Dieig. 242բ խ, խ աչի, խաչի: 243ա Ի յերկրէն Արեւելեան, որ է գործով վաջառական:
243բ Սուրբն կաթողիկոս (լատիներէն բառակապակցութիւններ, կապգրեր):
2271
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Ասպահան |
ՌՃՀԳ. – 1724 |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ`
Աւետիս երէց: ՍՏԱՑՈՂ` Մովսէս արքեպս. Ջուղայեցի:
ԹԵՐԹ` 283. չգրուած`
220ա, 237բ, 241բ-3բ, 247ա-8բ, 250բ-82բ: ՊՐԱԿ` Ա-ԻԱx12 (ԺԷ 14, ԺԸ 9, ԺԹ 16, Ի, ԻԱ
6)+1-5, խառն (Ա 5, Բ 11, Գ 8, Դ 12, Ե 4): ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 20x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
միասիւն (14,5x9,5): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 25: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ կաշի (Ա. եւ Բ. փեղկերի
կետրոններում` Խաչելութիւն. շուրջանակի ունի ճնշադրոշմ հետեւեալը՝ Ա. փեղկին. «Յիշատակ
է Ջուղայցի Մովսէս վարդապետին, ի դուռն Սուրբ Ամենափրկչի», Բ. փեղկին` «Վանքին,
ի թուինն ՌՃՀԳ.ին (1724), յամսեանն նոյեմբերի ԻԱ. (21): Վերջ»), միջուկը` տախտակ,
աստառը` մանուշակագոյն մետաքս՝ ոսկեզօծ ծաղիկներով. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ`
2 + 2, թուղթ (Ի. դ.):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 6ա: Լուսանցազարդ` բուսական: Զարդագիր` թռչնագիր, կենդանագիր, վիշապագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, կանաչ, դեղին, սեւ, սպիտակ, մանուշակագոյն:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր. կազմի եզրերը մաշուած, մէջքը ցեցակեր, նորոգուած Ի. դ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-2բ Ցանկն է Ժողովածու գրոյս – Ա. Նախ
եւ առաջին վասն մարմնոյ... ԾԸ. Անուանք քաղաքաց եւ աշխարհաց ի վերայ այբուբենից:
Ա. 1. 3աբ Նախերգանք քարոզի[ց] – Սկիզբն
կենաց եւ կենդանութեան արարածոց...
2. 4ա-5բ
Օրհնութիւնք, զոր զկնի Քարոզին ասի
– Օրհնութիւն Հօրն անեղականի, սիրով խաչեցելոյն...
Բ. 10ա-94բ
Համառօտ Ժողովածու վասն առ ի պատրաստ գոլոյ ի պէտս մտառութեան
եւ սերտողութեան բանասիրաց, ոչ իմաստնոց եւ գիտնականաց, այլ նմանեաց իմոց իմաստակաց
եւ տգիտաց, տինա թէ մոռացկոտաց, հաւաքեալ ի նուաստ Մովսիսէ մեղսամած Ջուղայեցւոյ
ա. 6ա-10ա
Ա. [Նախ եւ առաջ վասն մարմնոյ, թէ
որպէս պահելի է... (ցանկից)] – Խորհուրդ մարմնոյ մահ է, եւ խորհուրդ հոգւոյն՝ կեանք...
բ. 10ա-3բ
Բ. Բան վասն մեղաց – Որպէս
ի միոջէ մարդոյ մեղք յաշխարհ մտին...
գ. 13բ-4ա
Գ. Մեղք գործոյն սրտի – Ի
սրտէ ելանեն խորհուրդք չարք...
դ. 14ա-5ա
Դ. Մեղք բերանոյն – Մեղք
բերանոյն են այսոքիկ. յաճախ երդումն...
ե. 15ա-6ա
Ե. Վասն նախատանաց – Հարուած
գանին առնէ կապուտակս...
զ. 16ա-7բ
Զ. Վասն բամբասանաց – Դարձեալ
մեղք լեզուի բամբասանքն...
է. 17բ-8ա
Է. Յաղագս դատարկաբանութեան բանից
– Ընդ ամենայն դատարկ բանից...
ը. 18ա-22ա
Ը. Յաղագս բարկութեան – Մեղք
լեզուին բարկութիւն է...
թ. 22աբ
Թ. Այժմ ասելի է Վասն մեղաց, որ ի գործոցն լինի – Այլ
մեղք գործոյն են այսոքիկ. Որկրամոլութիւն...
ժ. 22բ-4բ
Ժ. Մեղք, որ ի ծուլութենէ լինի –Ծուլութիւն
է յամրութիւն հոգւոց...
ժա. 24բ-6ա
ԺԱ. Յաղագս դատարկութեան – Ընդէ՞ր
կայք աստ, զօրս ցերեկ դատարկ...
ժբ. 26ա-7ա
ԺԲ. Յաղագս յուսահատութեան –Յուսահատութիւն
է խորտակումն յուսոյն...
ժգ. 27ա-32ա
ԺԳ. Վասն ապաշխարութեան – Ապաշխարութիւն
է զանցեալ մեղսն լալ...
ժդ. 32ա-33բ
ԺԴ. Յաղագս զղջման – Ապաշխարութեան
երեք են մասունք...
ժե. 33բ-7բ
ԺԵ. Վասն խոստովանութեան – Խոստովանութիւն
է, որով թաքուցեալ հիւանդութիւնն յայտնի...
ժզ. 37բ-41բ
ԺԶ. Յաղագս հաղորդութեան – Եթէ
ոչ կերիջիք զմարմին Որդւոյ մարդոյ...
ժէ. 42ա-4ա
ԺԷ. Վասն առաքինութեան – Ուսարո՛ւք
յինէն, զի հեզ եմ եւ խոնարհ սրտիւ։ Որպէս իւրաքանչիւր սեռ...
ժը. 44ա-9բ
ԺԸ. Յաղագս հասարակ առաքինութեանց – Սկիզբն
առաքինութեան նեղ է եւ դժուար...
ժթ. 49բ-50ա ԺԹ. Բան վասն արիութեան – Անհոգութիւնն`
ոչ ի յերկինս եւ ոչ ի դրախտին գտեալ եղեւ...
ի. 50բ-1բ Ի. Բան վասն ողջախոհութեան – Մի՛
լինիր ապաստան ի յանցեալ ողջախոհութեան...
իա. 51բ-3ա
ԻԱ. Բան վասն արդարութեան – Երանի,
որ քաղցեալք եւ ծարաւիք իցեն...
իբ. 53ա-4բ
ԻԲ. Բան վասն արդարութեան – Պատիւ
թագաւորի զիրաւունս սիրէ...
իգ. 54բ-7ա
ԻԳ. Յաղագս հաւատոյ – Հաւատն
է յուսացելոց իրաց հաստատութիւն...
իդ. 57ա-8ա
ԻԴ. Վասն կենդանի եւ մեռեալ հաւատոյ – Հաւատք
առանց գործոց մեռեալ են...
իե. 58ա-60բ
ԻԵ. Բան վասն յուսոյ – Երանեալ
է այր, որոյ անուն Տեառն յոյս է...
իզ. 60բ-1բ
ԻԶ. Յաղագս յուսահատութեան, թէ ոչ է պարտ յուսահատիլ – Որպէս
ծանր հիւանդն որչափ կենդանի է, միշտ ի կիր առնու զբժշկական դեղն...
իէ. 61բ-5բ
ԻԷ. Բան վասն սիրոյ – Գլուխ
պատուիրանին սէր է...
իը. 65բ-6բ
ԻԸ. Յաղագս սիրոյ ընկերին – Սիրեսցես
զընկեր քո իբրեւ զանձն քոյ...
իթ. 66բ-7ա
ԻԹ. Յաղագս սիրոյ թշնամեաց – Այլ
ես ասեմ ձեզ. Սիրեցէ՛ք զթշնամիս...
լ. 67բ-70բ
Լ. Բան յաղագս խոնարհութեան –Ուսարու՛ք
յինէն, զի հեզ եմ եւ խոնարհ սրտիւ։ Խոնարհութիւն է առաքինութիւն...
լա. 70բ-4ա
ԼԱ. Բան յաղագս աղօթից – Պարտ
է յամենայն ժամ յաղօթս կալ...
լբ. 74ա-5բ
ԼԲ. Վասն արգելմանց աղօթից – Մի՛
արգելցես աղօթել միշտ...
լգ. 76ա-8ա
ԼԳ. Բան յաղագս պահոց – Եւ պահեալ
զԽ. (40) տիւ եւ զԽ. (40) գիշեր...
լդ. 78ա-82բ
ԼԴ. Բան վասն ողորմութեան – Երանի
ողորմածաց, զի նոքա ողորմութիւն գտցեն: Ողորմութիւն է առաքինութիւն...
լե. 82բ-3բ
ԼԵ. Բան վասն ողորմութեան – Թէ ծանրաբեռնեալ
երթաս...
լզ. 83բ-4բ
ԼԶ. Քարոզ վասն ննջեցելոց – Ո՛վ
մահ, դառն է յիշատակ քո. Սիրաք: Ասէ իմաստունն Արիստոտէլ...
լէ. 85աբ
ԼԷ. Բան վասն մխիթարութեան – Սակաւ
լաց ի վերայ մեռելոց...
լը. 85բ-6բ
ԼԸ. Բան վասն դժոխոցն – Դըժոխքն է հրեղէն
գոյացութիւն...
լթ. 86բ-90ա ԼԹ. Յաղագս պատուական Խաչին Քրիստոսի
– Բարձրացուցէ՛ք զՏէր Աստուած մեր, գոչէ մարգարէն. եւ այլն: Խաչս այս է...
խ. 90բ-4բ
Խ. Բան վասն Քահանայութեան – Քահանայապետութիւն
է ըստ միում բանի կարգ սրբազան...
Հմմտ. ձեռ. 513, 6ա-74ա:
Գ. [Բանք զանազանք]
1. 95ա-100ա
ԽԱ. Յաղագս վիպաբանութեան հարց եւ
պատասխանի, վասն միութեան եւ երկուութեան եւ այլ բանք մեկնողականք՝ աստի եւ անտի
ժողովեալ ի նոյն Մօվսէս մեղսամածէ – Աստուածաբանութիւն է գիտութիւն
եւ մակացութիւն էից...
ա. 100ա-3ա
Համառօտ պատասխանի երկաբնակաց
– Քանզի Բ. բնութեան ամենայն ինչ...
2. 103ա-8ա
ԽԲ. Մեկնութիւն այլաբանութեամբ տեսլեանն
Եսայեայ Զ. գլուխ – Եւ կային, ասէ, շուրջ սերովբէք սաւառնացեալ...
3. 108բ-10ա
ԽԳ. Երանելւոյն սրբոյն Գրիգորի Աստուածաբանի
ասացեալ՝ Առ որս գրոցն եղեւ հաւաքեալ – Լսես ծնունդ, զորպէսն մի՛ քններ...
4.
110ա-21բ ԽԴ. Վկայութիւնք
ի սրբոյն Կիւրղէ՝ ի Պարապմանց գրոց եղեւ հաւաքեալ ընդդէմ երկաբնակաց – Այլ
մի յերկուց կատարեալ ասեմք, որպէս Աստուած մարդացեալ...
ա. 121բ-2ա Մեծի Աթանասի է բանս – Խոստովանիմ
զնա Որդի Աստուծոյ եւ Աստուած...
5.
122ա-6բ ԽԵ. Բանք Ժողովածու յԱւետարանի Մեկնութենէն՝ ի սրբոյն Ներսէսի
Կլայեցւոյ – Երկիրն ինքնին բերէ զպտուղն...
ա. 126բ-32ա
Յոհաննու վարդապետի Ծործորեցւոյ
արարեալ Մեկնութենէն եղեւ ժողովեալ ի նոյն մեղսապարտ Մօվսիսէ, ժողովեալ եղեւ աստի
եւ անտի – Որ կամիցի առնուլ զշապիկս...
բ.
132բ-4բ Սրբոյն Ներսէսի
ի յԸնթ[հ]անրական գրոց
– Մի՛ ոք կարծիցէ զմէնջ, թէ իբրեւ առողջս...
գ.
135ա-8ա Թիւք արտաքին
գրոց, թէ ո՞վք են ասացեալ – Նախ Պորփիւրն արար զիւր գիրքն...
135ա Գրչից` «Վա՜յ ամբոխեալ
յեղեղուկ մտացս, որ զԲ. (2) տողն մի անգամ եմ սղալեալ»:
6. 138բ-41բ
ԽԶ. Վարք եւ Պատմութիւն սրբուհոյ
Մարիամու Մագդաղենացւոյն – Սուրբ աղախինն Քրիստոսի Մարիամ էր ի սահմանացն Մագդաղինեա ասորոց...
7. 142ա-8բ
ԽԷ. [Բանք իմաստնոց] – Ոչ
ոք կարէ գոլ ագահ ընչից...
8. 148բ
Վասն զղջման – Հաւալասանն
ի յանապատ տեղիս բնակէ եւ ինքն զձագս իւր...
9.
149ա-52ա ԽԸ. [Քարոզ ի
բան] Զի որպէս փայլակն ելանէ... – Աստուածայնոց արանց, առաքելոց եւ մարգարէից...
10.
152բ-4բ ԽԹ. Որպէս զի մեծ
են գործք քո, Տէ՛ր... – Խնդրելի է, թէ ո՞ր է սա ի մասանց բանին...
ա. 155ա
Զի՞նչ երկիր յորում կոյսն ագանիցի
– Այս է վասն զի ի սկզբանն...
11.
155ա-8բ Ծ. Բան յաղագս
յաւուր Ծննդեան եւ Մկրտութեան Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ եւ ի խորհուրդ մի աւուր տօնիցն
ժողովեալ – Գիտել արժան է, թէ զի՞նչ է անուանադրութիւն...
12.
158բ-61բ ԾԱ. Ի Վարդանայ
Հայոց վարդապետի արարեալ Մեկնութենէն եղեւ ժողովեալ ի բանս, որ ասէ. Գոհանամ զԱստուծոյ
իմոյ... – Պատճառ բանիս այսպիսի ինչ է, մինչդեռ սկիզբն...
ա.
161բ-2բ Ընդդէմ այնոցիկ,
որք լուծանեն զպահս ձկամբ... – Որք զայնպիսիսն գործեն, բարուրս դնեն...
բ.
162բ-3ա [Քարոզ ի բան].
Իմաստութիւն շինեաց իւր տուն... – Արդ, զի՞նչ է իմաստութիւն եւ զի՞նչ իմաստակն...
13. 163ա-6բ
ԾԲ. [Քարոզ ի բան]. Ամէն ասեմ ձեզ,
զոր կապիցէք յերկրի... – Զմի ունելով աղբեր ջրոյ բնութիւն...
ա. 166բ-9բ [Քարոզ ի բան]. Մահ մարդոյն հանգիստ,
ասէ երանելին Յոբ – Աստանօր եւ մեք եղբարք ժողովեալքս...
14. 170ա-3բ ԾԳ. [Եսայեայ
Նչեցւոյ. ձեռ. 2187, 234բ]. Յաղագս ձեռնադրութեան քահանայից եւ սարկաւագաց` Ժողովածու – Սկիզբն ամենայն
բարեաց է անժամանակն Աստուած...
15. 174ա-81ա ԾԴ. Յոհաննու Որոտնեցւոյ ի բանն. Տէր ի
տաճար... ժողովածու – Եւ արդ, ստեղծ Աստուած զմարդն ամենայնիւ նման ինքեան...
ա.
181աբ Գառն Աստուծոյ
- Գառն Աստուծոյ կոչէ զմիածին Որդին Աստուծոյ...
16.
181բ-3բ ԾԵ. Մեծին հռետորին
Հայոց Եսայեայ ի բանն, որ ասէ. Զորս եդ Աստուած... – Զաստուածայինսն
ճառել զբան եւ զգործս յԱստուած վստահանալ...
17. 183բ-91ա
ԾԶ. Ի բանն. Ի սկզբանէ էր Բանն... – Զիա՞րդ
երեւելի արարածովքս` աներեւոյթն Աստուած...
18. 191ա-3բ
ԾԷ. Արիստոտէլի Յաղագս առաքինութեանց.
ի բնաբանէն եւ ի լուծմանցն առեալ եւ ի միասին եդեալ վասն մըտառութեան ի մեղսամած Մովսիսէ – Կրկին
է առաքինութիւն, այսինքն` աստուածային եւ մարդկային...
ա. 194ա-5բ
Յաղագս երկրի եւ աշխարհաց – Երկրագիծք
զտիեզերագրութեանցն աշխատանաց իմաստասիրեալք աշխարհաւ...
19. 196ա-210բ
ԾԸ. Ի վերայ Այբբենից անուանք քաղաքաց – Ագաթափարթ, որ է Մծբին եւ այժմ Նսէպին կոչի... Ֆիանդրայ` Անվէրս Բուրսէ եւ Քրիստոսի
Աստուծոյն մերոյ, փառք յաւիտեանս. ամէն:
20. 210բ-1ա
[Ժամանակագրութիւն] – Ադամայ
ելանելոյն ի դրախտէն մինչեւ ի փոխումն Ենովքայ, ամք ՌՆՁԷ. (1487)...
21.
211բ-2բ Թիւք եւ ամք ժամանակաց
սրբոց վարդապետաց, սկսեալ յամի Տեառն ԽԱ. – Սուրբն Մատթէոս գրեաց զԱւետարանն...
22.
213ա-5բ Պատմագիրք Հայոց
– Պատմութիւնք սրբոց առաքելոցն, որք ի Հայս կատարեցան...
Տե՛ս տպ. Յ. Ս. Անասեան, Հայկական մատենագիտութիւն, հ. Ա., Երեւան, 1959,
էջ LIII-LVII:
23.
216ա-9բ [Համադրութիւն
թուականաց]
24. 216-7ա Գրչից` «Թիւն ՌՃՀԳ. (1724) բանալի առաջին
գիրն...»:
25. 220բ-36բ
Ցանկն է Յայսմաւուրքին, ըստ այբուբենից,
Վասն դիւրեաւ գտանելոյ զպատմութիւն մարտիրոսաց, զոր եւ կամեսցիս – Աբդիմոսի վկային օգոստոսի
ԻԵ...
26.
237ա Վասն դարուց – Առաջին
դարն` Ենովք փոխեցաւ...
27.
238ա-4ա [Յաղագս ժողովոցն]
ա. 238աբ
Յաղագս երից տիեզերագումար սուրբ
ժողովոցն – Առաջին ժողովն` ի Նիկիայ Բիւթանացւոց...
բ.
238բ-40ա Յաղագս այլ ժողովոցն,
որք զկնի Երից Սուրբ ժողովոցն եղեն – Չորրորդ ժողովն զկնի ԺԸ. ամի եղեւ...
գ. 240ա-1ա
Յաղագս ժողովոցն, որ եղեւ ի Հայս
յաթոռ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին – Առաջին ժողովն եղեւ ի Շահապիւան զկնի Է. (7) ամի...
28.
246բ Այս են ամիսք
հռօմ[ա]յեցոց եւ յաւուրք ուրեանց – ԼԱ.
յունվար, յունվարի Ա...
29.
249աբ Հաւաքեցաւ Կտակս
ձեռամբ Աբրահամու վարդապետի Աստապատեցւոյ ի բանից Յակոբայ Ղռիմեցոյ, Յօհաննիսի Ջուղայեցւոյ եւ յայլ
մեկնչաց ի ՌՄԺԸ. (1769) թւոջ, յունիս ամսոյ ԻԱ.ին (21): Կտակ Մեծի ուրբաթու, վասն չարչարանաց
եւ խաչելութեան Տեռան մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. ի բան առաքելոյն Պողոսի, թէ. Կտակ յետ
մահուն հաստատուն է. Օգնեա՛ Հոգիդ Սուրբ Աստուած ճշմարիտ (տե՛ս Գրիգոր Տաթեւացի,
Ձմեռան հատոր ՃԻԹ.) – Սովորութիւն է մարդկան, յորժամ մեռանի ոք...
30.
250ա [Քարոզ Սիմէոնի
Երեւանցւոյ՝ ի յՈղջոյնն. 2212, 313աբ] – Մարգարէք ի հնումն եւ առաքեալք
եւ վարդապետք ի նորումս... Աստուած որպէս բարի գոլոյն իւրոյ (շար. թերի):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
244ա Փա՜ռք, պատիւ եւ երկրպագութիւն
եռանձնեա եւ համագոյ սուրբ Երրորդութեանն` Հօր եւ Որդւոյ եւ Սրբոյ Հոգւոյն. ամէն:
Արդ, ես` անարժանս եւ տրուփս ի բանասիրաց
եւ դատարկացեալս ի բարեաց, Մօվսէս սուտանուն
բանի վատնօղս, ժողովեցի փոքրիկ գրկուկս յաղագս Բ.
(2) պատճառի. նախ՝ վասն սաստիկ մոռացկ[ոտ]ութեան մըտացս ժողովեալ ի միասին եդի, զի դիւրընկալ
լիցի ի սերտելն, երկրորդ` զի ուր եւ երթիցեմ, զսա ընդ իս պահիցեմ վասն փոքրկութեան
եւ թեթեւութեան, քանզի զմեծամեծ գրեանսն ոչ լինի այսր եւ անդր շրջեցուցանել: Աղաչեմ,
վասն Աստուծոյ, ներել յանդըգնութեանս,
քանզի ոչ էր արժանի ինձ ձեռնարկել այսպիսի բան, այլ վասն պակասութեանս իմոյ արարի,
շնորհեցէ՛ք ինձ զայս, աղաչեմ զգաղափարօղսդ գրել եւ զայս փոքր Յիշատակարանս:
Արդ, առ ոտսդ անկեալ աղաչեմ զհանդիպօղսդ յայսմ ծաղկենոց բուրաստանիս, յիշեսջիք զանարժանս
եւ մեծագոյն եղբայրն իմ հարազատ` զՍիմէոն հեզահոգի
վարդապետն, որ եմք ի միում յարգանդի ծնեալք, եւ զայլ եղբարսն իմ` զՀայրապետն, զՅոհաննէսն եւ զքորսն իմ,
նա եւ զհանգուցեալ ծնօղցս իմ` զՍարգիսն եւ զՅուղիդայն: Ով զմեզ յիշէ,
ինքն յիշեալ լիցի առաջի Քրիստոսի. ամէն: Նոյնպէս եւ զիս անարժանս, յետինս ի կարգաւորաց,
զծրօղ ծաղկենոցիս` զՍտեփաննոս քահանայս
յիշել աղաչեմ: Գրեցաւ ի թիւն ՌՃԽԵ. (1696), ի յամսեանն մարտի Ե.ումն (5), ի փառս Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ, որ է օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
138ա Զստացօղ գեղեցկայարմար յօրին[ու]ածւոյ
աստուածային սուրբ մատենոյս` զտէր Մովսէս արքեպիսկոպոսն՝
յոքնաշխատ հաւաքօղ բանիցս, յիշեցէ՛ք ի յերկնահրաւէր յաղօթս ձեր, ով սրբազան սուրբ հա՛րք
եւ պատուական եղբա՛րք, եւ դուք յիշեալ [լիջիք]. ՌՃՀԳ. (1724) թւոջ:
148բ Զսիրող բանիցս եւ զհաւաքօղ սորա`
զՄովսէս աբեղայս աղաչեմ
յիշել առ Տէր:
154բ... Եւ ինձ` ժողովողի բանիս`
/ Մովսէս բանի վատնողիս,
/ տեղեաւ գոլով ըՍպահանեցիս, / որ
անուանի Ջուղայեցիս:
244բ Այս առաջին փոքրիկ Ժողովածու
գրքին Յիշատակարանն էր, եւ թիւն եւ զանուն գծողին, զոր յայնկոյս թղթոյս գրեցաւ:
Վերջ: Իսկ ի յերկրորդի վերստին փոխարկութեան գաղափարելոյ մատենիս, զոր սակս յաւելումն
զանազան բանից պիտոյից օգտակարաց սրբոց վարդապետաց ասացելոց եղեւ ժողովեալ եւ ի
ներս ածեալ յոքնաշխատ
երկօք՝ ի նոյն Մօվսիսէ յաջորդէ
կորովաբան սրբազան վարդապետէ, որ եղեւ ի զրաւ գրչութեանս ի թուականիս Հայոց ՌՃՀԳ.
(1724) ամին եւ ի յամսեանն հոկտեմբերի ԺԴ. (14), ի դառն եւ ի դժնեայ, վշտալիր ժամանակիս,
յորում եկին զօրքն Աղուանից յերկիրս Ասպահան եւ կալան զաթոռն
թագաւորութեան Պարսից. եւ թէ որպէս՝ սակաւ մի համառօտ ասացից կարճ ի կարճոյ: Քանզի
իշխանն Ղանդահարու, որոյ
անունն կոչիւր Հաճի Ամիրխան, կրկին
կոչիւր մականուամբ Փիրըռէիս, որ էր ազգաւ
աղուան եւ էր ընդ հնազանդութեամբ թագաւորին Պարսից շահսուլթան Հուսէն արքային: Սա
ԺԵ. (15) ամաւ յառաջ քան զայս ապստամբ եղեալ ի թագաւորէն եւ միշտ պատերազմէր ընդ քաղաքս
եւ ընդ գեօղս, զորս մերձ առ իւրոյ քաղաքին էր, որպէս թէ տիրեսցէ նոցա: Զկնի վաղճանի սորա կալաւ
զտեղի եղբայրն իւր սուղ ինչ ժամանակ, իսկ որդի Հաճի Ամիրխանին, որ էր ամաց
իբրեւ ԻԸ.ից (28), որոյ անունն կոչիւր Մահմուդ, սա եսպան զհօրեղբայրն իւր եւ իսկոյն էառ զիշխանութիւն հօրն
իւրոյ եւ տիրեաց երկրին Ղանդահարու, յետ
որոյ սակաւ զօրաժողով լինել, ելեալ ի Ղանդահարու եւ եկն ի վերայ քաղաքին Քըրմանու |245ա| եւ պատերազմեցաւ
ընդ նմա եւ էառ զքաղաքն, ընդ նմին էառ եւ զքաղաքն Եզտ: Իսկ ի յաւուրսն յայնմիկ է՛ր թագաւորն
շահսուլթան Հուսէն ի քաղաքն
Ղազբին, զոր վասն պատերազմի
աղագաւ էր գնացեալ: Եւ զի կամէր գնալ ի քաղաքն Հրաթ եւ առնուլ զնա։ Եւ յորժամ ոչ գնաց
թագաւորն ի Հրաթ, այլ
դարձաւ յետս ի քաղաքն Ասպահան, զայս
լուեալ Մահմուդ խանին,
որ մինչդեռ ի սահմանս քաղաքին իւրոյ շրջէր այսր եւ անդր եւ պատերազմէր ընդ բնակիչս
տեղւոյն, սկսաւ սոյնպէս առնելով զքաղաքս եւ զգեօղս՝ մինչեւ եկն եհաս ի վերայ թագաւորանիստ
քաղաքիս Ասպահանու` ի գեօղ
մի կիսոյ աւուր ճանապարհ արտաքոյ քաղաքին, որ ասի Վարզանայ, որ է յարեւելս
քաղաքին: Իսկ թագաւորն շահսուլթան Հուսէն, ո[ր]
կոչեաց զեպարքոսն իւր, որ է վէզիր ազամն եւ ժողովեաց զամենայն իշխանսն եւ մեծամեծս,
հանդերձ զօրօք բազմօք, որ էր թիւ զօրացն ԿՌ. (60.000), եւ մեծաւ պատերազմողական պատրաստութեամբ
առաքեց ընդդէմ նորա: Եւ պատերազմեցան ընդ միմեանս յաւուրն յայնմիկ, որ էր ի Քառասնորդաց
պահոց, ի Տնտեսի կիւրակէն: Ըստ որում պարտեան ազգքն պարսից, փախեան եւ մտին ի քաղաքն
եւ ամրացան ի մէջ քաղաքին մեծամեծ պատնիշօք եւ ամրոցօք եւ զօրացն աղուանից ակն ունելով,
թէ միւսանգամ դառնան ի պատերազմ զօրքն պարսից եւ ոչ ելին ի քաղաքէ, այլ մեծաւ երկիւղիւ
ամրանային զկնի պատերազմին: Յետ զաւուրս ինն առաքեաց Մահմուդ խանն սուլտանս
երեք զօրօք բազմօք, որք եկեալք ի գիշերի յեղակարծւոջ ժամու եւ հասին ի շէն մի քարահատաց,
որ կոչի Քօչէր, որ
է եզր Ջուղայու: Քակեցին
զամուրս նորա եւ մտին ի նա եւ իսկոյն այրեցին զտունս նոցա, եւ անտի իջանելով մտին ի
Ջուղայ, եւ ի Ջուղայու ելին ի վերա
|245բ| գետոյն, որ կոչի Զանդարիուն եւ պատերազմեցան
ընդ պարսիցն յաւուրն յայնմիկ, որ էր պատկեր աւուրն Գ.շաբթի (3), իսկ ի հինգշաբթին
ի հասարակել աւուրն, եկն Մա[հ]մուդ խանն
մեծաւ զօրօք եւ եմուտ ի Ֆարհապատ, որ
է արտաքոյ հարաւոյ քաղաքին, եւ բնակեցաւ ի տեղւոջն յայնմիկ եւ իսկոյն վաղվաղակի
առաքեաց զզօրս բազումս ընդ բոլորս քաղաքին եւ շրջապատեալ պաշարեաց զքաղաքն ամենայն
ընդ շուրջանակաւն իւրով եւ պատերազմեցաւ զամիսս վեց եւ կիսոյ: Ըստ որում, յոյժ զօրացաւ
սովն եւ մահն ի մէջ քաղաքին, զորոց ազգացն պարսից յոլովք մեռանէին ի սովոյն: Եւ զի
թէպէտ բազմիցս անգամ նախարարք թագաւորին խօսեցան առանձնակի առ զիշխանս Մամուդ խանին, որպէս
թէ համոզեսցեն զնա ընդ թագաւորին, եւ թագաւորին տացէ նմա բազում պարգեւս եւ քաղաքս,
եթէ դարձցի յետս: Որում ոչ հաւանեալ Մահմուդ խանին, այլ արիական քաջութեամբ պատերազմէր եւ սաստկաբար
հատանէր զկերակուրս քաղաքին: Իսկ թագաւորն, յաղթահարեալ ի սովոյն եւ երկուցեալ ի մահուանէն,
ել ի քաղաքէն զիւրովի` հանդերձ եպարքոսիւն եւ զիշխանօք, գնաց ի Ֆարհապատ՝ ի հնազանդութիւն
Մամուդ խանին եւ եդ
զթագ ի գլուխ նորա եւ անուանեաց շահ Մահմուդ, որ էր
աւուր պատկերին ուրբաթ: Էանց շաբաթն եւ ի կիւրակէն, որ է թուականիս Հայոց ՌՃՀԲ.
(1723), յամսեանն հոկտեմբերի ԺԴ. (14), որ ի Քառակերպեան հարցի կիւրակէն, թագաւորն
շահսուլթան Հուսէն առեալ
զշահ Մահմուդն, տարաւ
ի քաղաքն եւ նստոյց ի գահ աթոռոյն իւրոյ եւ զամենայն ինչս իւր ետ ի ձեռս նորա եւ յանձնեաց
նմա զքաղաքն: Իսկ ի զրաւ մատենիս երկու ամ է, որ վարէ զիշխանութիւն թագաւորութեան
իւրոյ: Եւ թագաւորն |246ա| շահսուլթան Հուսէն ունի ի պահեստի առանց նեղութեան եւ վշտի: Ի սոյն ամի եկին
զօրքն բազումք օսմանցւոց ի Բաղդատ քաղաքէ
եւ հասին յԵրկբատանս Հայոց
Ամատունեաց եւ պատերազմեցան ընդ Ամատունիս եւ առին զքաղաքն
զԱմատուն: Դարձեալ ելին
զօրք բազումք ուռուսք եւ կալան զՇըրւան, Շամախի եւ Ըռըշտունիսն ամենայն: Ըստ
այսմ պատճառէ յամենայն սահմանս Ասպահանու քաղաքիս
մեծ պատերազմ է յարուցեալ ի վերայ միմեանց, որք միշտ ընդ միմեանս մարտնչին, յորոց
փրկեսցէ զմեզ փրկիչն ամենայնի, յամենայն պատահմանց, ի ներկայս եւ առ յապա[գա]յսն.
ամէն:
Ընդ այս ժամանակին եւ ի ներկայ թուոջս
եղեւ ծրեալ գիրքս այս աշխատութեամբ տեառն իմոյ` սրբազան Մօվսէս վարդապետին: Գոյիւք եւ ընչիւք իւրովք
ստացեալ եղեւ զայս ի վայելումն անձին իւրոյ, որ եւ ուրախութեամբ վայելեսցէ եւ երկար
ամօք պահեսցէ Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Եւ ի վերջ բանիս աղաչեմ զսրբազան հարցդ
եւ սրբասնեալ եղբարցդ. եւ մինչ ճաշակէք զհամեղաբուխ քաղցրութենէ աստուածային մատենիս,
միով Տէր ողորմայիւ բաւականասջիք յիշել զանյիշելի անուն իմոյ` Աւետիս պարտաւոր իրիցիս,
գծողի եւ ծաղկողի սուրբ մատենոյս, զի եւ դուք յիշեալ լիջիք միշտ առաջի Տեառն մերոյ
Յիսուսի Քրիստոսի օրհնելոյն յաւիտեանս. ամէն:
283բ Յիշատակ է` սրբուն Մօվսէսի առաջնորդին,
որ է ի վաննս Սուրբ Ամե[ն]այփրկչին, որ
է ժողովող ի թվին Ռեթ
(՞): Վերջ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 41բ Գրչափորձ
(ջնջուած): 214ա (այբուբեն, կարմիր մելանով): 283ա Վասն մրայփորձութեան, վասն
գրչայփորձութեան: 283բ Ձայն հառաչանաց կրկին հեծութեանք, ի խորոց սրտէ խօ[ս]ք ընդ Աստուծոյ:
2272
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԽԵ–ՌՃԾԵ. – 1696–1698 |
ԳՐԻՉ`
Յակոբ Մշախբրցի:
ԹԵՐԹ`
252. չգրուած` 1աբ, 5բ, 7ա, 35բ, 120բ, 122բ, 127ա, 135ա, 142ա-3ա, 165ա, 185ա,
236բ, 252բ: ՊՐԱԿ` Ա-ԻԱx12 (Ա 17, Գ, ԺԱ 13, Զ 18, Է, Ժ 20, Թ 30, ԺԲ, ԺԹ 6, ԺԳ, ԺԵ
10, ԺԴ 9, ԺԶ 8, ԺԷ, ԺԸ, ԻԱ 4): ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 19,5x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(10,5x3,8-17x12): ԳԻՐ` նոտրգիր (բոլորգիր` 167ա-70բ, 177ա-8բ): ՏՈՂ` 22-37: ԿԱԶՄ`
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը` տախտակ, աստառը` զոլաւոր ծաղկազարդ
կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (1)+3 (Ա-Գ):
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. զանազան բծեր եւ խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր, թանաքից գրադաշտը տեղ-տեղ
գունափոխուած. կազմի կաշին ցեցակեր, Ա. փեղկին թանաքի հետք:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. ա. 2բ [Մասն քարոզի]
– Գովելին է ի գումարս փիլիսոփայից...
բ. 3ա-61բ Նախերգան (Ա-ԾԴ.)
– Արփիական լոյս անշիջանելի ճառագայթ կենդանութեան...
Գրեթէ բոլոր էջերի լուսանցներում
կան գրչի բազում լրացումներ ու յաւելումներ: 55ա-6ա [Ի Հարանց Վարուց] – Գրեալ է,
թէ էր սուրբն Պողոս...
գ. 177ա-8բ
[Նախերգանք եւ օրհնութիւնք Քարոզից]
– Երանելի եւ միայն հզօրն թագաւորն...
2. 62ա-3ա [Յոհաննու Որոտնեցւոյ]
Յաղագս ճշմարիտ ուղղափառ դաւանութեան, ըստ վկայութեան գրոց – Որ քակէ
զցանկ հայրենաց, հարցէ...
62ա Լս. գրչից` «Այս են Հաւատոյ
դաւանութիւնք, որ գ[րեաց] մեծ վարդապետն Յոհան Որոտնեցին հրա[մանաւ] Պարխութ շու
(այսպէս) ի հաս առ կաթողիկոսն Կոստանդ[նուպոլսի]...»:
3. 63աբ
Վասն նեռին – [Հարց].
Նեռն ուստի՞ լինի: Պատասխանի. Ասթօմաս կին
Եգիպտոսէ ի գալ լինի...
4. 63բ-5բ
Վասն Գալստեան Որդոյն Աստուծոյ եւ
ի կատարածի աշխարհիս ըստ հրամանին Տեառն, թէ. Ո՞րքան նշանք լինին – Նախ,
առաջին օրն բարձրասցի ծօվն...
5. ա. 67ա-73բ [Բանք եւ խրատք
իմաստնոց] – Քանզի ծնեալքն յիւրեանց գոլոյն...
Ունի. 69ա Յաղագս
յԷ.նից (7) մահացելոց մեղաց. Նախ հպարտութեանն, որ է ընդդէմ Աստուծոյ – Որ խոնարհեցուցանէ...: 69ա Յաղագս նախանձոյ,
որ է ընդդէմ Աստուծոյ: 69ա Յաղագս բարկութեան, որ է ընդդէմ Աստուծոյ: 69աբ Յաղագս
ծուլութեան, որ է ընդդէմ Աստուծոյ: 69բ Յաղագս յագահութեան, որ է ընդդէմ Աստուծոյ:
70ա Յաղագս որկրամոլութեանն, որ է ընդդէմ Աստուծոյ: 70աբ Յաղագս բղջախոհութեանն,
որ է ընդդէմ Աստուծոյ: 71ա-2ա [Խրատ քահանայից] – Շրթունք քահանայիցն զգուշասցին... 72բ [Խիստ
առաքինութեան] – Սուրբ Հայրն
Թէոփիլոս ասէ...: 73ա
– Վասն այտորիկ ասեմ ձեզ...: 73բ Յաղագս հաւատոյ – Ասէ Սիրաք...
6. 74ա Եւ պարտ է գիտել յաղագս Հոգոյն Սրբոյ
– Հոգին Սուրբ ի Հօրէ եւ ի յՈրդույ...
7. 74բ Յաղագս Ժ. (10) բանից զգուշութեան ի
ժամ աղօթից – Նախ չէ պարտ խօսել ի ժամ աղօթիցն...
8. 75աբ
[Քարոզ ի բան]. Ի բաց մերկացարո՛ւք...
– Ասեն վարդապետք, թէ. Օձն յորժամ...
9. 75բ [Այլաբանօրէն ի վերայ պոռնկութեան]
– Կենդանի մի կա ի ծօվն, որ ի միջացն...
10. 76ա-7բ
[Բանք Սուրբ գրոց եւ իմաստասիրաց]
– Եւ որ արասցէ եւ ուսուսցէ...
11. 78ա [Ի վերայ առաքելոց] – Յոհաննէս
եւ Յակոբոս եղբայր իւր եւ Թօմաս կոյսք էին...
12. 78բ Ամք կենաց նահապետացն – Ամք Ադամայ
ԹՃԼ. (930)...
13. 79ա Այս են անուանք երկուտասան վարդապետաց – Դիոնիսիոս Արիսպագացին,
Յեռութէոս նոր ի վարդապետաց...
14. 79բ-80բ
[Բանք իմաստնոց] – Լաւագոյն
է մահ, քան զկեանս դառինս...
15. 81ա Վասն, թէ քանի հերձուածք – Այլք
ոմանք, որք Ամինոտք կոչին...
Բ. 1. 85ա-112ա, 143բ, 146ա-7բ, 150բ-1ա, 171ա-6բ [Առակք Վարդանայ եւ պատմութիւնք ի Վարուց
Հարանց եւ ի Հայելի վարուց]
ա. 85ա
– Մեղաւոր ոմն ի ժամ հիւանդութեան...: բ. 85ա – Վաճառական ոմն եւ ամուսինն...: գ. 85ա – Կին մի պոռնիկ, որ բազում ժամանակաց...:
դ. 85բ – Ի յԻտալիա կայր կուսանաց
վանք մի...: ե. 85բ-6ա
– Այր մի էր մեծատուն յոյժ...: զ. 86աբ
– Եւ էր ոմն մեծատուն այր...: է. 86բ-7ա
– Ճգնաւոր մի կայր ի լեառն...: ը. 87աբ
– Գրեալ է թէ. Այրի կին մի էր...: թ. 87բ-8ա
– Գրեալ է, թէ. Թագաւոր մի ոչ ունէր որդի...: ժ. 88ա – Աղքատք բազում ժողովեալ էին...:
ժա. 88աբ – Յեղբայր
ոմն պատերազմեալ ի դիւէ...: ժբ. 88բ-9ա
– Եղբայր ոմն աղաչէր միշտ զԱստուած...: ժգ. 89աբ – Ասէր ոմն ծերոցն. Եթէ ես որդի էի...: ժդ. 89բ – Պատմէին
մեզ զայս աշակերտքն հօրն...: ժե. 90ա
– Ասէ հայրն Սիսոյի, եթէ.
Մինչ էի...: ժզ. 90աբ
Ասէր ոմն ի միակեցացն. Եդի ի մտի...: ժէ. 90բ-1բ – Ի վանս Միջագետո[յ] Ասորոց...: ժը. 91բ-2ա
– ՀԵ. պատմութիւնն այլ ասաց – Պատմութիւն
սուրբ հօրն Երասիմոսի...: ժթ. 92բ – Ասեն թէ.
Ի վանս...: ի. 92բ-3ա
– Էր ոմն մեծատուն յոյժ ի յԻտալիա...:
իա. 93բ – Այր ոմն
էր յոյժ մեծատուն, վասն չարեաց...: իբ. 93բ – Ոմն մանուկ փոքր հասակաւ...: իգ. 94ա – Երեգ կուսանք եկեղեցին աղօթէին...:
իդ. 94աբ – Աւագ սարկաւագ
ոմն ցանկայր աթոռոյ...: իե. 94բ
– Յաւուրս պահոց Քառասնորդաց...: իզ. 94բ-5ա
– Պատմէր մեզ հայրն Ոնորիոս...:
իէ. 95աբ Ընդհանրական տեսիլ Աթանաս Աղէքսանդրացւ[ոյ] – Արդ,
իբրեւ կայի ի ժամ Սուրբ պատարագի...: իը. 96աբ Պատմութիւն առն
Աստուծոյ` սրբոյն ըՌուսինոսի – Եւ էր
տնտես վանացն...: իթ. 96ա-7ա
[Հայելի Վարուց] – Էր
ոմն պատկերահան...: լ. 97ա
– Գրեալ է, թէ. Այր ոմն մեծազգի...: լա. 97բ – Ասեն պատմութեանս հռօմայեցուոց...: լբ. 98ա – Մագիստիանոս ոմն առաքեցաւ
ի թագաւորէն...: լգ. 98բ
– Եկն երբեմն աբբայ ի քաղաքն...: լդ. 98բ
– Ասէ աբբայն. Եթէ կամեսցի թագաւորն...: լե. 98բ – Եղբայր ոմն եդող զաշխար[հ]...: լզ. 98բ – Եղբայր ոմն եհարց զսուրբն Անտոն...: լէ. 99ա – Այր մի գնացեալ ի սպանտանոցն...: լը. 99ա – Գրեալ է,
թէ. Իշխանի որդի մի մեռաւ...: լթ. 99ա
– Գրեալ է, թէ. Օր մի մեռեալ մի տանէին ի թաղումն...: խ. 99ա – Որպէս ասեն, թէ. Կապիկ մի ունէր...:
խա. 99բ – Այր ոմն
փառաւոր, եւ որդի նորա...: խբ. 99բ
– Կին մի գնաց այգին իւր...: խգ. 99բ Առակ Վարդանա – Քահանա
մի գողացաւ կօվ մի...: խդ. 99բ
– Այր մի մարդասպան փախեաւ...: խե. 99բ-100ա
– Արծիւն երթայր յերկինս...: խզ. 100ա
– Կին մի այրի ունէր կօվ մի...: խէ. 100ա
– Թաթաւորն
Հը[ն]դկաց եւ ի
զբօսանս...: խը. 100ա
– Փայթահատքն
առին զփայթատն...:
խթ. 100ա – Այր մի
տնկեալ էր ընկուզ...: ծ. 100բ
– Այր մի գողութիւն առնէր...: ծա. 100բ
– Մէրմունն
հայեցաւ ի հայելին...: ծբ. 100բ
– Այր մի երթար ի քաղաք...: ծգ. 100բ
– Այր մի երթար ի գիւղ մի...: ծդ. 101ա
– Ի քաղագի միոյ
կայր ծեր...: ծե. 101ա
– Կապիկն ետես ծառէն...: ծզ. 101ա
– Թագաւոր մի եհաս ի վերջին...: ծէ. 101աբ
– Միա[յ]նակէց մի եկեալ ի գիւղ մի...: ծը. 101բ – Երկու եղբ[ա]րք երթային ի վաճառ...: ծթ. 101բ – Վաճառական
մի գնաց քաղաք մի...: կ. 101բ-2ա
– Ասեն, թէ. աբեղա մի եւ սատանա...: կա. 102ա – Ասեն, թէ. Մարդ մի ոմն...: կբ. 102ա – Գրեալ է, թէ. Արք երկու...:
կգ. 102աբ – Էր պատանի
մի աղօթարար յոյժ..: կդ. 102բ-3ա
– Դանիէլ սուրբ հայրն աղօթէր...:
կե. 103ա – Սուրբ
հայրն Անտոնիոս նայեցաւ...:
կզ. 103բ Աստուածաշունչ – Փորձեաց
Աստուած զԱբրա[հ]ամ եւ ասէ ցնա...: կէ. 103բ-4ա
Համեմատութիւն Սահակայ եւ Քրիստոսի – Փորձեաց
զԱստուած զԱբրա[հ]ամ ասելօվ...: կը. 104ա
– Կին մի զղջացաւ ընդ չար գործս իւր...: կթ. 104աբ Ընթ[հ]անրական – Ի թուականիս
Հայոց ԴՃՀ. (1021) թագաւորն Հռոմոց...
|104բ| [Տօնացոյց] – Դեկտեմբերի
ԼԱ` Աբկար թագաւորին, որ
բժշկեաց Քրիստոս...): հ. 105ա
– Եւ ասէին, սուրբ հօրն Պանբոյէ...: հա. 105աբ – Ծեր ոմն
բնակեալ ի Սկետէ...: հբ. 105բ-6ա – Պատմեաց
ծեր ոմն...: հգ. 106ա
– Ասաց հայրն Մակարիոս..: հդ. 106բ – Ոմն եղբայր
գնաց առ սուրբն եւ ասէ...: հե. 106բ
– Եւ ծեր ոմն բնակէր յեզր Յորդանանու...:
[հզ.] 106բ-107ա – Այր
մի ամէն տարի...: [հէ]. 107ա
– Ե՛րթ առ մրջուն...: [հը] 107բ
– Յայլում ժամու բերին առ նա դիւահար մի...: [հթ]. 107բ – Յեղբայր ոմն եգիտ փայտ ի ճանապարհի...:
[ձ]. 108ա – Յեղբայր ոմանք գնացին
ի ճանապարհի...: [ձա]. 108ա
– Այլ ոմն ծեր առաքեաց զաշակերտս իւր...: [ձբ]. 108ա – Դարձեալ յայլում ժամու տարաւ այլ ոմն ծեր...: [ձգ]. 108ա – Գնաց եղբայր
ոմն ի վանս...: ձդ. 108ա
– Ասաց սուրբ հայրն Մակար...: ձե. 108բ – Յեղբայր
ոմն գնաց առ ի չար...: ձզ. 108բ
– Էր ծեր ոմն բնակեալ ի յանապատի...: ձէ. 109ա – Այր ոմն ընդ կնոջն երթայր...: ձը. 109ա – Պառաւ
ոմն երթայր ի ճանապարհ...: ձթ. 109աբ
– Աբեղայ ոմն ցանկանայր առաջնորդութեան...: ղ. 109բ-10ա – Կին ոմն անչաբ էր մեղսասէր...:
ղա. 110ա – Եւ առագին ասէր կուսակրօն
ոմն...: ղբ. 110բ
– Այր մի երթայր յԵրուսաղէմ...:
ղգ. 110բ – Ոմն քրիստոնեա
պարտ էր հրէի միոյ...: ղդ. 110բ-1ա
– Այր մի ելանէր ի դժվար դար
մի..: ղե. 111աբ
– Միայնակեաց
ոմն յոյժ անուանի...: [ղզ.] 111բ
Ծեր ոմն գնալ ճանապարհին... ղզ. [ղէ.] 112ա
– Արարեալ է պատմութիւնս աշխարհակալին Աղէքսանդրի...: [ղը]. 143բ
– Ի պատմութենէ ժամանակի ասի, թէ. Ի Ղալաթայն...: [ղթ]. 146ա
– Այր ոմն մեղաւոր միշտ սօվոր էր...: [ճ]. 146ա – Յաւուրս տօնի լսել զսուրբ պատարագն...: [ճա]. 146ա – Սոյնպէս
եւ այր ոմն քարա...: [ճբ]. 147բ
– Էր ոմն քահանայ անմաքուր վարուք...: [ճգ]. 147բ – Ոմն մեղաւոր հիւանդացաւ մերձ ի մահ...: [ճդ]. 146բ – Էր ոմն
կին, ընդ որում ազգի-ազգի...: [ճե]. 146բ-7ա
– Ոմն քրիստոնեայ ճանապարհորդակից լեալ...: [ճզ]. 147ա – Այր ոմն էր յոյժ աղքատ, ծոյլ...:
[ճէ]. 147բ – Եւ եղեւ
բան Տեառն առ Յովնան...: [ճը]. 150բ
– Եղբայր ոմն գնաց առ սուրբն Նարեկ...:
[ճթ]. 151ա – Ոմն ճգնաւոր
սուրբ եւ առաքինի...: ղէ. [ճժ]. 171ա
– Եւ ելանէր երբեմն հայրն Մակարիոս...:
ղը. [ճժա]. 171ա
– Ասեն թէ. Հայր ոմն տեսեալ...: ղթ. [ճժբ]. 171ա
– Ասի ի Վարս հարանց, թէ. Դեւ մի (գրչից` «Ես` Յակոբ յաբեղայս եմ եւ ոչ թէ այլ ոք»):
ճ. [ճժգ]. 171ա
– Ասեն Առակաց, թէ. Այր մի խիստ...: ճա. [ճժդ]. 171աբ – Այր մի աղքատ խորովէր յանդաստանն...: ճբ. [ճժե]. 171բ – Թագաւոր
մի նստեալ էր եզր գետոյն...: ճը. [ճժզ]. 172ա
– Ծեր ոմն ընթեռնուլն ի գիշերի...: [ճժէ]. 172ա
Եղբարք երկու ըստ մարմնոյ... ճթ. [ճժը]. 172բ – Տանուտէր
ոմն ընդ գեղջ իւր...: [ճժթ. 172բ-4ա
Վարք քահանայից – Ձեզ
աշխարհականացդ չէ պարտ...: [ճի]. 174ա
– Ասեն պատմութեանց, թէ. Առաքինասէր ճգնաւոր ոմն...: [ճիա]. 174բ – Պատմեաց
սուրբ հայրապետն Աթանաս...:
ճժ. [ճիբ]. 175ա
– Խոստովանահայր ոմն ունէր...: ճժա. [ճիգ]. 175ա
– Ասեն պատմութեանց, թէ. Թագաւոր ոմն էր ողորմած...: [ճիդ]. 175բ – Ասեն պատմութեանց.
Ծեր ոմն առեալ չոր փայթ...:
[ճիե]. 175բ – Ոմն քահանա[յ]
երթայր զճանապարհ...: [ճիզ]. 176ա
– Ոմն մարդ էր նոր փեսա, գնաց ի տուն...: [ճիէ]. 176ա Մէկ լօռ, մէկ բաղվանի...: [ճիը]. 176բ Նոյ էր այր արդար եւ կատարեալ – Որպէս
այնմ ժամանակին կամաւ կարողութեամբ...:
Գ. [Բանք զանազանք]
1. 112բ
– Դաւիթ ասէր. Ահաւասիկ ես բնակեալ եմ ի տան...
2. 113աբ
Խրատ օգուտ [Խիկարայ] – Որդեա՛կ,
ուր չկոչեն զքեզ, մի՛ երթար...
3. 114ա-5բ
[Բանք ի Սուրբ գրոց եւ իմաստնոց]
– Երթայք գործեցէ՛ք մի զկորըստական...
4. 116ա
Դեւքն տարակուսին – Պատասխանեալք
դեւքն առ մեզ ասելօվ. Մի՛ վայրապար զիս նախատէք / Պատճառ չ[ա]րեաց դուք զիս ասէք...
5. 116բ
[Բառարան] – Խազբանեալ`
զանազանել... Ռասմամբ` տե՛ս Սափբ:
6. 117ա-9բ
Աստուած ոչ արար զմեղս – Օտար
է ի մէնջ որ քան ինչ մեղս...
7. 121աբ
Աստուած ոչ արար զմեզ չարիս – Ամենայն
ինչ նովաւ եղեւ...
8. 122ա
Աւետիս Ադամայ – Պարտ
է գիտել վասն փայտի խաչին...
9. 123ա-32ա
[Խրատք իմաստասիրաց եւ մարգարէից]
– Խոնարհութիւն քո ի միջի քում է...
Ունի` ա. 123բ5բ Քրիստոսի խոստացեալ պարգեւս ամենայն
մարդկան: բ. 125բ-6ա Դատաստանին Քրիստոսի: գ. 126բ-32ա Է. (7) մահացելոց մեղօք:
10. 132բ-4բ
Մեծ րաբունապետին Յոհաննու Որոտնեցոյ
ասացեալ ի բան առաքելոյն, որ ասէ. Մարդով եղեւ մահ... – Ասէ ոմն ի սրբազանիցն
դասուց, թէ. Անկարօտն...
11. 135բ-6բ
[Վասն հրեշտակաց] – Հրեշտակ
է գոյացութիւն անմարմին...
12. 137ա-8բ
[Վասն] Հրեշտակապետացն – Հրեշտակաց
իւրոց պատուիրեալ է վասն քո...
13. 205ա-14բ
[Մասն Յաղագս հրեշտակաց գրոց] –
/// Եզրակացութիւն. Իշխեցողութիւն նախկնաբար Աստուծոյ յարմարի...
զի գործ խորհրդական զօրութեանն /// (սկ. եւ վրջ. թափուած):
Դ. [Քարոզգիրք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` ԺԳ/155բ-6բ: ՁԷ/161ա: ՁԸ/160բ: ՃԸ/138բ-9բ: ՃԺԲ/158բ-60բ (160ա Գրչից`
«Վայ Ռ. բերան [Յ]ակոբ աբեղայիս, թէ զինչ
պատասխանի տալ պարտիմ»): ՃԺԸ/156բ-8ա:
ՃԼԴ/145աբ:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ.
1741. Միայն` ՃԼ/81բ-4բ:
3. [Քարոզք Արտաքոյ հատորոց]
ա. 140ա-1բ Քարոզ Մեծի Բշաբաթին
ի բան Աւետարանին. Եւ այգուցն դարձաւ... – Այլ բազում ունի տեսութիւն բանս,
թէ վասն էր Քրիստոս...
Ե. [Բանք զանազանք]
1. 144աբ [Քարոզ ի բան].
Արասցուք մարդ ըստ պատկերի մերում – Յամօթ լիցին, որք ոչ ասեն Գ. (3) անձինք...
2. 148ա-50բ – Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս ասէ. Օ՛ն արիք գնասցուք...
3. 151բ-5ա [Ի վերայ Յովհաննու
Մկրտչին եւ գլխատման նորա] – Եկն Հերովդէս թագաւորն չորրորդապետն մկրտիլ...
4. 161բ-4ա Ե. (5) զգայարանացն
– Դարձեալ իւրաքանչիւր զգայարանաց զիւր պտուղն խնդրէ...
5. 164բ-6բ Հանբարձմանն Քրիստոսի եւ վերանալ յերկին
– Հանդերձեալ ես լնանիլ բարեաւ...
6. 167ա-70բ [Ցանկ] Երկրորդ
գլխոյն, որ է Կատարեալ առաքինութիւն, են պատմութիւն Ժ. եւ Բ. (12) գլուխ բանին գոյ
նշանս այս – Ա. Վասն, որք զմարմնոյն հետեւին ի Քրիստոսէ հեռանան... ԻԱ.
Վասն բժշկին եւ դ[ե]ղոյն եւ խորհրդոյն:
7. 179ա-84բ [Գուշակութիւն
ամսոց]. Ի մայիս ամսոյն
վասն երակ առնելոյ եւ հաճամաթ եւ Պանդ[է]կոստէ
շիշայ ընդ աւուրս լուսնի – Առաջին օրն` ոչ է բարի...
8. 186ա-93ա [Գրիգոր վարդապետի]
Մեկնութիւն վասն գրոց Հայկազանց սեռից – [Ա]մենայն գիր ԼԶ. (36) է` յԱյբէն
մինչեւ ցՔէն...
9. 193բ-200ա [Մովսիսի Քերթողի]
Վերլուծութիւնք Արիստոտելի Ժ. (10) բանից – [Ս]տորոգութիւնք ներքին ասութիւնք...
10. 200ա-3ա Երանելոյն Կիւրղի
եպիսկոպոսի Երուսաղէմացւոյն ի բանէն բազում մասամ[բ]ք – Արդ, Աստուած
ճշմարիտ Որդի յանձին իւրում...
11. 203բ-4բ Յովհաննու Մայրագումեցւոյ – Եւ արդ, այսպէս
հաւատամք եւ խոստովանիմք... բնութիւնն Քրիստոսի միացաւ անմիջապէս ընդ /// (շար. թափուած):
Ունի` ա. 215ա-36ա Թուղթ
Սիրոյ եւ միաբանութեան, տպ. ի Վէնէտիկ, 1683 թ. (հայերէն եւ իտալերէն): բ. 237ա-51ա
Դաւանութիւն ճշմարիտ եւ ուղ[ղ]ափառ հաւատոյ, տպ. Հռոմ, M. DC.XLII – 1642 (հայերէն
եւ լատիներէն):
13. 252ա [Տաղ պարսկերէն]
– Դարֆլուն քու դօւահու դուն ադար ասբալէ...
Գրեթէ ամբողջ ձեռագրի լուսանցներում`
կան մանրատառ բազում յաւելումներ եւ յաւելագրութիւններ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
2ա Ես եւս եմ զանպիտան ծառայ, եւ ստացհող՝ իմ հոգոյ հ[այր] Յակոբ աստուածայբան վարդապետ,
որ չեմ արժան կոչել զանունս ըՍտեփան[ն]ոս Շահբուլաղցի, թիւն
ՌՃԽԷ.ին (1698) գրեցի:
2ա Եւ զհողու հաւասարս, փ[անա]քիս մտօք` զՅակոբս ի ծունկս [անկ]եալ
ասէ. Մարդ է կենդանի բա/// (մի քանի տառ կտրած) մահկանացու մտաց եւ հան/// (մի քանի
տառ կտրած) ընդունակ, ապա եղեն ս/// (մի քանի տառ անընթեռնլի) անքակտելիք եւ թշնամի
քա[կ]տելիք:
2ա Ես` եւս եմ զանպիտա[ն] ծառայ սուտ եւ անուս ստացհող իմ հոգոյս
աստուածաբան վարդայպետ ես
չեմ արժան կոչեր [սու]տեւանուն Մինաս էրէց Բուլաղեցի թվին ՌՃԽԷ.
(1698), գրեցի, ով ոք կա[ր]դա. որ միտ յԱստուած ի միւսա[նգ]ամ գալստեան իւր /// (մի
քանի տառ անընթեռնելի). ամէն:
66ա Փա՜ռք ամենազօր քո տէրութեան, երեգանձնեա աստուածութեան` Հօր եւ Որդոյ
անճառ բնութեան եւ Սուրբ Հոգոյն անհասական: Թագաւոր Տէր բարերար / որով աւրհնեն զքեզ
անդադար / զօրք երկնայինքըն հաւասար
/ եւ մանկունքն անթիւ համար։ / Դասին ի դասս մարտիրոսաց, / գովեն երգօվ զՏէրն փառաց.
/ բայց ես յեղէ յոյժ յեղկելի, / զի Աստուծոյ աչացն ելի։ / Բայց գործով եմ նմանեալ շան,
/ չարօք լցեալ, բարեացն յունայն, / ես գիշակեր խոզի նման, / ի մէջ տղմի կամ թաւալման։
/ Գերանն ի յաչս որպէս հեծան, / ի հետ շիւղից շիջիմ մարդկան, / ոչ զարհուրիմ յահէ մահուան
/ եւ ոչ յիշեմ զդատաստան։ / Բայց դո՛ւ, Տէր իմ գթացական, / խնա[յ]եա՛յ գին քո սուրբ
արեան՝ / յորժամ գայցես ի դատասատան, / քո սուրբ տեսոյդ արա՛ արժան։ / Դատաստանին
եւ հատուցման / իւրաքանչիւր գործոց մարդկան, / մեղաւորաց` անլուծ կապան / եւ արդարոց`
կեանք անվախճան։ / Այլ եւ սակաւ բանս անբան / ի Յակոբէ ժողովեցան՝
/ որ վարդապետ անուամբ միայն / կոչիմ ի մէջ յռամիկ մարդկան։ / Որ ոք անհաս փառաց ցանկայ,
/ առանց պտղոյ որպէս Եւայ,
/ նա ել ի փառս գերակայ, / ես յեղկելի եմ քան զնա. / գիրս մնա, ձեռս հողանա, / եւ
Քրիստոսի գալն նորոգանա:
Վկայութիւնք պիտանիք եւ հարկաւորք վասն առ ի պատրաստ գոլոյ ի
ձեռս խնդրողաց բանի, եթէ՛ ի պէտս քարոզութեան եւ եթէ՛ ի պէտս վիճաբանութեան. մանաւանդ
ի պէտս գիտութեան. Թիւն ՌՃԽԵ. (1696), մարտի ԺԴ. (14). զայս ըշտապ գրեցի, որ եւ գիւղէն Մշախբրցի, զրա Ղուրուղ էր գնացի, զի
մի՛ չար ինչ բան դիպեցի: |66բ| Աւրհնութիւն Հօր, պահպանութիւն Որդոյ եւ նախախնամութիւն
Սուրբ Հոգոյն միշտ եւ հանապազ եկեսցէ եւ հանգչիցէ ի վերայ ձեր եւ օրըստօրէ լցուսցէ
զձեզ փառք եւ պատիւք եւ արգասալիր ճոխութեամբ, իբրեւ զորթս եւ զոստս սաղարթախիթ եւ պղղալից դրախտ տնկեալ
ի գնացս Հոգոյն վտակաց՝ կալ մնալ ձեզ խաղաղական կենօք եւ պարագայց ամօք, մինչ ի խորին
ծերութիւն. ամէն: Այլ եւ օրհնեսցէ զձեզ Տէր Աստուած մեր եւ զարդարեսցէ հոգով եւ մարմնով,
տամք եւ տեղեաւք, զարմօք եւ զաւակօք, սիրելեաւք եւ բարեկամօք, ընչիւք եւ ապրանօք,
այգեստանեաւք եւ բուրաստանեա[ւ]ք, գոյիւք եւ գոյեղինեա[ւ]ք. ամէն: Այլ եւ աւրհնեսցէ
զձեզ Տէր Աստուած մեր` աչս արտասուաց, լեզուս պաղայտանաց, սիրտ հառաչանաց եւ անփորձ
կեալ ձեզ յայսմ աշխարհի, քաղցրութեամբ աւանդել զհոգիս ձեր, խնդութեամբ անցուցանել
ընդ խաւարային զպատերազմն, որ ի ներքոյ յերկնից, ցնծութեամբ մտանել ի կայեանս հրեշտակաց,
զուրաճութեամբ սպասել Մեծի աւուրն հանդիսի, յորմէ սարսեն դասք հրեշտակաց, անդ լսելի
լիցին ձեզ ձայն աստուածային աւրհնութեանց, որ ասէ արդարոցն. Եկա՛յք, օրհնեալք Հօր
իմոյ, ժառանկեցէ՛ք
եւ զանտրտում զկեանսն մշտազուարթ բե[ր]կրանօք, անդ պարիլ ի փառս ամենասուրբ Երրորդութեանդ,
որում փառք յաւիտեանս. ամէն:
68ա Ով եղբայրք, թէպէտ
ես յիմար եւ տգէտս բան-բանի համեմատ չեմ դրել սագս անգիտութեան, խնդրեմ սիրելեայցդ, թէ որ կամիք
նոր օրինակեցէ՛ք, վասն առ ի պատրաստ գոլոյ քարոզութեան. լինի թէ ոմանց պիտոյեանան,
եւ մեղաւոր Յակոբս յիշեա՛.
աղաչեմ:
84բ Աղաչեմ<չեմ> զձէզ, ո՛վ եղբայրք, պաղատիմ զձեզ, ո՛վ ընթերցօղք,
վասն Աստուծոյ սիրոյն եւ վասն սուրբ Աստուածածնին մի՛ մոռանայք զ[Յ]ակոբ զայնպիտան ծառայս
ձեր, քանզի յոյժ աշխատութեամբ ժողովեցի ըստ կարի տկարութեան իմում, թէպէտ ոչ է բան
զբանին համեմատ, այլ դուք աստուածաբանքդ կարող էք ոչնէ առնել, թէպէտ այս կու գրէի,
այլ ոչ ունէի ձեռ, կամ խելս, որ վերաբերէր, զրա էր թիւն ՌՃԽԶ. (1697), մարտի Թ.
(9). շահսուլտան Հուսէն թագաւորիցն
խստագոյն հրաման եղեւ, բօվանդակ
գաւ[ա]ռ[ն]երն բռնութեամբ տաճկացուցին, յետ այնորիկ ձեռն կամէր ձգել առ հայս ///
(մի քանի բառ ջնջուած) մի այլ իշխանքն եւ մեծամեծքն քանի մանաւանդ քռանկած էլ չի
կայր փրթկէլ թագաւորէն ամենեքեանն /// (մի քանի բառ ջնջուած) զրա օրս նաւրուզ էր
եւ ղուրուղ:
115բ Թիւն ՌՃԽԸ. (1698), յունվարի Ի. (20), Բարեկենդան յետին Ե.շաբաթ[ի]
գիշերն` լոյս ուրբաթ գիշերն, իմ լուսահոգի մայր` Վարդիկն առ [Աստուած]
փոխեցաւ: Խնդրեմք բարերարէն յԱստուծոյ, իւր սուրբ տեսոյն արժանի առնէ` սուրբ Աստուածածնին
բարեխոսութեամբն եւ ամենայն սրբոց: Այս թվոյս հայրս եւ մայրս Կատանն, տէր Պարսամն, տէր Վարդանն, պիտէն Յոհաննէս վարդապետ առ Աստուած
փոխեցան:
115բ Թիւն ՌՃԽԸ. (1698), մարտի Զ.ումն (6) Աղուհաց Բ. (2) շաբաթ
անցաց, մեր
տան հասարակաց ժամ լոյս կիրակի իմ հայր` լուսահոգի Յոհաննէսն առ Աստուած
փոխեցաւ, Քրիստոս Աստուածն իւրն հանգիստ եւ արքայութիւն տա, իւր Սուրբ տեսոյն արժան
առնէ` բարեխօսութեամբ սուրբ Աստուածածնին. ամէն: Նոյն Աղուհացիս մարտի ԻԶ.ումն
(26), որ զԽորհուրդ կիրակի օրն մեր Կատանն առ Աստուած փոխեցաւ: Ես գնացի պաշտօն բերի մեծ հանգիստն.
Աստուած իւրն արքայութեանն արժանի առ[ն]ի. ամէն: /// (մի քանի բառ կտրած) առ Աստուած
փոխեցաւ, Աստուած իւրն հանգիստ արքայութիւն տայ. ամէն:
116բ Թիւն ՌՃԽԶ.(1698), մարտի ԻԸ.(28), օրն Ծաղկազարդ. ես`
Յոհան վարդապետէն դուրս
ելած, զրա՛ Ը. (8) օր էր տեղէն ելած էի /// (երեք-չորս տող ջնջուած) ծառ փոփոխական
արմատ ոչ առնէ, չորացեալ լինի ի նիւթ հրոյ /// այլեւ ասեն, թէ. Փոփոխումն տեղեաց կամ
տերանց ոչ զխելս վերաբերէ եւ ոչ զյիմարութիւնս բառնա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (ԺԸ. դար, նոտրգիր) 2ա Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ` Աստուածատուրի որդի
Գրիգորս գրեցի յիշատակ:
Գիրս մնայ, ձեռս հող դառնայ, ով ոք որ կարդայ, բերան մի Հայր մեղայ ասի, մեղաւորս
յիշեա՛յ, Աստուած իւր յանցանքն բաշխէ. ամէն:
2. (նոտրգիր)
2ա Գրեցաւ թիւն ՌՃԾԵ. (1706), Ջուրաւրհնեաց պաս, Յոհանու եւ Յակոբայ տօն օրն, որ մեր
աստուածատուրք վարդապետքն Իստամպօլ նվիրակ գնացին,
զրա այս անցեալ Սուրբ Խաչին Իսպահան դուրս
ելանք: Ջուրաւրհնաց իսնէքի Բարեկենդանն Թարվէզ արարինք
Յակոբայ հայրապետի Բարեկենդան
շաբաթ օրն Աղեկսանդրն կաթողիկոս աւրհնեցաք:
Սուրբ Յակոբ շաբաթ
օրն մեր Սիմոն եւ Եսա[յ]ին եւ Բ. (2) Աստուածատուրն եպիսկոպոս
արար: Ես եւ Մաթէոսն մնացինք
անտէր եւ անօգնական, զրա դառն եւ դժվարութեան մէջ էինք ամենայն կողմանէ անմխիթար: Հաւէն վէր չէինք
ունում` տկարացե[ա]լ էինք, տրտում եւ տխուր անկեալ եւ տարակուսեալ կայինք: Ողորմած
եւ մարդասէր Աստուած քոյին օգնութեամբ եւ առաջնորդութեամբն սաղ եւ առողջ դուռն ողորմութեան
բանաս, գնանք Իսպահան: Զայս
յուրախութեամբ տեղն կարդամք եւ քեզ փառս մատուցանեմք: Երանի այն օրն աշխարհ, երանի
այն սհաթն, այլեւ մեծ, անտանելի յուրախութիւն կու լինի, որ կատատես եւ տուն գնան,
տեղն այլեւս մեծ ուրախութիւն կատարի: Գիր ուղարկի թէ ինչ ահվալներ լինի կամ մինչեւ
Զատիկն, կամ Վարդավառն, տեղս ինչ անցանի, կամ Ջուղայու եւ վանգ ինչ խաբարներն
գայ կէս, յերբ գնամ ինչ տեսնենք կամ ինչ լսենք կատարի զՌ.որ (1000) օր երանի Ռ.
(1000) երանի, զայս կու գրէի տրտում եւ տխուր, անմէլ եւս է յոյս:
116ա Թիւն ՌՃԾԵ.ումն (1706)/// (մի քանի տառ սոսնձուած հիմքին)
րատն Ջուրաւրհնէք
օրն առ Աստուած փոխեցաւ: /// (մի քանի տառ սոսնձուած հիմքին) նաջանն աղուհացի, որ
խորհրդի կիրակի օրն առ Աստուած փոխեցաւ: /// (մի քանի տառ անընթեռնելի) ռումն Աղուհասի Տնտեսի կիրակի
օրն առ Աստուած փոխեցաւ:
178բ Գրեցաւ ապրիլի Ը. (8) Զատիկ շաբաթ օրն, որ կասէին, թէ.
Մ[ո]սկօվու թագաւորն
ԶՃԽ. (640) նաւ է ձգել ծովն, անթիւ բազմութիւն մարդկամբ, որ գայ Սպահանայ վրա կռիւ: Ճշմարիտն
ճշմարտին է գիտող, թէ որպէ՞ս կամ զիա՞րդ լինի այս անհնարինս հնարաւոր, եթէ ոչ Աստուծոյ
ամենակալին կամօքն լինի, որ տառապեցոյցն, նոյն ողորմեսցի, Աստուած մերձ է, մի՛ ինչ
հոգայք ճշմարիտն, թէ որ եղեւ աւետաւոր բանս, բարձեալ կու լինի չարն ի միջոց մերոց.
ամէն:
179բ Գրեցաւ թիւն ՌՃԾԵ. (1706) Կարմիր կիրակի Գ.շ (3), կտ տան
ԲՉՊ, ձե, ծծ (այսպէս), այնչաբ գութ
եւ սէր կամք ունէին, վերջումն շփոթ եւ վրդովմունքն անչափ էր, վերջումն որպէս լինի
այսօր Ե. (5) օր է, որ ազմունքն կայր, տղայքն գնացել էին որց վերջն որպէս լինի, թէ
քանի օր քաշի նոյն հաստատութեանն
լինի, մի տիչն այլգն որպէս լսեն,
դարձեալ այս գրեցաւ սորա միուս շաբաթն
անցաց Գ.
(3) շաբաթ երեկու կտ.
բ չպ ձռ ծծ ձռ քչ (այսպէս) անչապ յուրախութիւն
եղեւ վերջ պինտ հաստատութիւն
էր: Այս որ Ե.շաբաթ (5) կէսօրն, որ ես դեղ էի խմում կերակուր կտ միրզ դուրս արէն Մօվսէսէ
արել վերջն որպէս լինի կտ երխ ելւեն եւ թէ ոչ կոր օրն տեսնեն կտ կամ գալ գնալ, որպէս
լինէ սորա յետն մինչի Ժ. (10) օր կտ երեք գան Կօ խօսք լինի, տեղս գրեն:
185բ Թիւն ՌՃԾԵ. (1706), ապրելի Զ. (6) հին Արեւանայ քալանթար Դանիէլն:
3. 150բ Թիւն փրկչին ՌԷՃԱ. (1711) տարի է:
4. 184ա Թիւն ՌՃՀ. (1721), դեկտեմբերի ԻԵ. (25) լուսինն
<եռ> ես <բան> բանս գրեցի, նւեցաւ այս<բա>բանս գրեցի այս (գրչափորձով):
5. Պհպնկ Գբ. (ԺԸ. դար, նոտրգիր) Ես` Պողոսըս ծառայ եմ Սուրբ Լուսայվւյրչի աչին. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 2ա եր կամ տքսիմ` կամքս իմ,
խրճիթ, կո սենեակ, խուց, III իչն` աւետարանիչն, քաղաց մարտի Ժ (10) (տարբեր նշաններ
ու տառեր): 116բ` գրուեցաւ: 161բ մարդոյ: 162 ցու: 179ա թվ /// (մնացածը` ջնջուած):
185բ սիրօվ ծան, ինու: 204բ յաղագս: 205ա կտ [որպէս լի] այլ նոյն որպէս յառաջ, թէ այլափոխի
կամ յերբ տես ի գրեցաւ ուրբաթ օրն: 215 JNVEN. ΛPPҐEm O MҐ: 252բ (զանազան բառեր եւ բառակապակցութիւններ): Պհպնկ Գբ.
Էս դալիննայ:
2273
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Խորանաշատ |
ՉԱ. – 1252 |
ԳՐԻՉ` Գրիգոր քհյ.: ՍՏԱՑՈՂ` Ստեփանոս
քհյ.:
ԹԵՐԹ` 364. չգրուած` 363աբ: ՊՐԱԿ`
1x1+Ա-ԽԴx8 (ԽԴ, ԻԵ 12)+1x3: ՆԻՒԹ` թուղթ արեւելեան (մագաղաթ` 210, 217, թ. 1,
362-364` յետագայի): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 17x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (14,5x9,5): ԳԻՐ` բոլորգիր
(տարբեր եւ խառն): ՏՈՂ` 26-28: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը`
տախտակ, աստառը` կարմիր կտաւ, դռնակինը` կարմիր. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 2ա: Լուսանցազարդ` բուսական, խառը (250ա): Զարդագիր` հանգուցագիր, մարդագիր: Գոյներ` կարմիր, շագանակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Մատթէոսի:
ԺԱ. դդ..: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած 2 ամբողջական թերթերի եզրահատումով եւ ընդլայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (Ա-Բ՝ 21,5x16), ուղղագիծ երկաթագիր, 21 տող: Մանրանկարչութիւն
– Լուսանցազարդ` բուսական (Բբ, Գա): Գոյներ` կարմիր, կանաչ, դեղին: Կարդալ` Գա-Դբ-Գբ-Դա
«///եսցի ի խորս ծովու... եղիցի քեզ իբրեւ զ///» (ԺԸ. 6-17), Աա-Բբ-Աբ-Բա «/// իցէ
ընդ այր եւ ընդ կին... քան մեծատան յարքայութեան ///» (ԺԹ. 10-24):
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. խունացած, ցեցակեր, փոքրիկ պատռուածքներ, նորոգուած եւ
թերթակալուած ԺԹ. դ.: Կազմը` թեթեւակի մաշուած, կապիչներն` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1ա-9բ Վանականի... Նախերգան [ատենակա՞ն]...
եղող եւ զի էր նա յայսմ ժամանակի պայծառ քան զարեգակն – Բաղձանք բանի
բնաւորեալ յոգի բանական...
2. 9բ-14ա Վարդապետի Վանականի Յարմարումն ի
Սաղմոսաց մեկնութենէ. Ինձ յոյժ մեծարո[ւ] եղեն բարեկամք քո, Աստուած... – Ախորժումն
եղբարց խնդիր արկեալ խորհուրդ...
3. 14բ-9ա Վասն Մարկիոն մոլար մեկնելոյ զբանն
Պաւղոսի, որ ասէ. Քրիստոս գնեաց զմեզ յանիծ[ից] – Իսկ մոլորեալն
Մարկիոն բնակարանն...
4. 19բ-23ա Եփրեմի յայն բանն, թէ. Անդրանիկ է
ամենայն արարածոց – Եւ արդ, զի իմաստութիւն Աստուծոյ ի վեր է...
5. 23ա-7ա [Եփրեմի] Առ այն, որ ասէ առաքեալ,
թէ. Որպէս գլուխ կնոջ այր... – Եւ արդ, ուսցուք զյայտնի զհաւաստին...
Հեղինակի անունն ըստ լուսանցային
«Եփ» նշման:
6. 27ա-34ա Ի յութսներրորդ չորրորդ Սաղմոսէն.
Հաճեցար, Տէ՛ր, ընդ երկիր քո... – Այս նուագ մարգարէական երգատրութիւն է...
7. 34ա-7ա Ի չորրորդ Սաղմոսէն. Նշանեցաւ առ մեզ
լոյս երեսաց քոց... – Աղաւթս առ Աստուած մատուցանէ մարգարէս...
8. 37բ Զինչ է, որ զբանն առաջինն Զատկին եւ
Համբարձմանն կարդամք – Զի որպէս կրկինն երանելն Քրիստոսի կրկին...
9. 37բ-49բ Յոհաննու Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Գործոց – Բազմաց
անգիտելի է մատեանս...
10. 50ա-4ա Վանական վարդապետի Վասն Սաղմոսիս,
Քահանայք քո զգեսցեն զարդարութիւն – Նախահայրն Ադամ յանցանել պատուիրանին...
11. 54ա-60բ Վանական վարդապետի ասացեալ Ի ՃԳ. Սաղմոսն,
որ ասէ. Այս ծով մեծ է... – Արուեստ է ամենայն, որ բարժանի յարարչականն...
12. 60բ-81ա Պատճառ սուրբ Աւետարանին Յովհաննու,
ասացեալ սուրբ Վարդապետին – Որք արտաքին հանդիսիցն լինին տեսողք...
Ի լուսանցս «Ստեփ» (=Ստեփանոս),
«Եփ» (=Եփրեմ), «Յոհ» (=Յոհան) համառօտագրութիւններ:
13. 81ա-9ա [Մեկնութիւն Մարգարէութեանն Երեմիայ]
– 81ա-4ա
Երեմիա մարգարէէ (=Նախադրութիւն
Երեմիայ մարգարէութեան) – Մարգարեացաւ Երեմիայ յաւուրս բարեպաշտ թագաւորին Յովսիայ...
– 84ա-9ա
Պատգամն Աստուծոյ, որ եղեւ ի վերայ
Երեմիաի – Նախ ի մարգարէն եղեւ պատգամն Աստուծո Հոգովն...
Ունի միայն մեկնութիւն Ա.
1-19ի. հմմտ. ձեռ. 1270, 26ա-30բ:
14. 89ա-148բ
Մեկնութիւն Յոբայ – Բազում
բանս մեզ Աստուած արձանս...
Ի լուսանցս «Ստ» (=Ստեփանոս)
«Հսի» (=Հեսիքիո՞ս), «Եփ» (=Եփրեմ), «Վն» (=Վանական) համառօտագրութիւններ:
15. 149ա-61բ Աւետարան ի Յոհաննէ [Մեկնութենէն].
Յայնժամ ետ զնայ ի ձեռս նոցա... – Բարեգործութիւն անմտաց չար թուի...
Ի լուսանցս «Եփ» (=Եփրեմ)
համառօտագրութիւն:
16. 162ա-73ա Ի Մաթէոսի Աւետարանէն [Մեկնութենէն].
Զի որպէս փայլակն, որ ելանէ յարեւելից... – Մարգարէքն եւ առաքեալքն Հոգովն
Աստուծոյ խաւսեցան...
17.
173ա-6ա Վասն Աւետարանային
խորանացն – Յաստուածագործ արարածս հատածք են Բ. (2)...
18. 176ա-82բ Բանք իմաստայսիրաց աթենացոց – Պղուտարքոս ասէ. Յաճախեա՛
ի խորհուրդս...
19. 182բ Տնահամարք Աւետարանին – Մաթէոս`
ՅԾԷ., Մարկոս` ՄԼԲ., Ղուկաս` ՅԽԲ., Յոհան` ՄԼԲ. (այսքան):
20. 182բ-8բ Գիտութիւն Երգոյն Դաւթի – Երանեալ
վասն հաւատոց եւ գործոց...
21. 188բ-91բ Եփրեմի յայն բանն թէ. Անդրանիկ էի
ամենայն արարածոց – Եւ արդ, զի իմաստութիւն Աստուծոյ ի վեր է քան...
22. 191բ [Եփրեմի] առ այն, որ ասէ առաքեալն,
թէ. Որպէս գլուխ կնոջ` այր... – Եւ արդ,
ուսցուք զյայտնի զհաւաստին...
23. 191բ-233ա Քարոզ զկնի Աւետարանին եւ զՀաւատումն
ասելոյն (Ի Բացայայտութենէ կարգաց եկեղեցւոյ քարոզութեանց եւ աղօթից... Խոսրովայ Անձեւացեաց
եպիսկոպոսի. ձեռ. 1447, 126բ) – Եւ ես հաւատով աղաչեսցուք...
Գրչից` 233ա «Շնորհիւն Աստուծոյ
եղեւ մեկնութիւն այսմ սուրբ գրոցս ի ձեռն Խորովա Անձաւացեաց եպիսկոպոսի յոյժ հետեւողի սուրբ պատուիրանաց
Աստուծոյ, զոր մեզ ի գովասացութիւն ոչ պատշաճի, զի մի՛ գայթակղեսջիք լսաւղքդ ունայն
համարել զինէն ասացեալսս վասն գոլոյ Հայր իմ ըստ մարմնոյ, զոր ոչ եմ արժանի կոչիլ
որդի, նա եւ` ոչ վարձկան ըստ գրեցելումն, այլ եթէ կամեսցի ոք ճշմարիտ գիտել գրելոցդ,
ի նմանէ ճշգրտութեամբ ունկնդրութիւն արարեալ կարասցէ իմանալ զստոյգն վասն նորայ, զոր
եւ դուք լվեալ յոյժ |233բ| փառաւորել ունիք զԱստուած վասն շնորհողի մեզ զայսպիսի վարդապետ
եւ լուսաւորիչ, ի յեղծելում ժամանակիս եւ ի թագաւորելոյ ի վերայ մեր Խարաին իշխանին ի վերջին դարուս, զոր առել փափաքանաւք ընթերցջիք զշնորհատուր ուսումնս, զի արկի
յոյժ պիտանի եւ բաղձալի ամենայն եկեղեցական կարգաց մանաւանդ, որք զքահանայագործութեան
ունիցին շնորհ, զի ուսուցանէ զմտառութիւն եւ զճանաչումն հանճարոյ, եւ խելամտացուցանէ
զժողովրդականս առնել զունկնդրութիւնս եւ ահիւ եւ դողութեամբ լսել զքարոզեալսն ի ժողովրդապետացն»:
24. 234ա-50ա Սուրբ հայրապետացն Աթանասի, Յոհանու
Ոսկեբերանի, Պրոկղի,
Նեքտառի, Եփրեմի ասացեալ ի Սուրբ Նախավկայն – Երեւելի արեգակնս
ընդ երկրաւս ծագելով...
25.
250ա-7բ Պատճառք ընթերցուածոց
Սամուելի եւ Պաւղոսի եւ այլ սրբոց վարդապետաց ասացեալ – Արդ, սկիզբն
եւ գլուխ ամենայն տաւնից...
26.
258ա-9ա Եւագրեայ լուծումն
Ե. (5) կարգացն – Յուշ լիցին քեզ Ե. (5) կարգացն...
27. 259ա-61ա [Հարցեւպատասխանի] – Հարցումն.
Ո՞ր գետ է Գեհոն: Պատասխանի. Նեղոս... // |260բ|...
Հարցումն. Ո՞վ է Ուխտանեսն, որ զԿայսերքն
եւ զՊատմութիւն արարեալ է: Պատասխանի. Նարիկեցոյն վարդապետին Անանիայի աշակերտ է, եպիսկոպոս Սեւաստիոյ...
28. 261ա-4ա [Վահանայ Նիկիոյ եպիսկոպոսի բանք] – Յերեք
հարոյր եւ ի ԾԱ. (862. «Հանդէս ամսօրեայ», 1968, էջ 257) թուականին առաքեաց Փոյտիանոս Կոստանդնիուպաւլսի պատրիարգն
զՎահան...
29. 264ա-5բ Արիստոտելի սակաւ լուծմունք եւ Պորփիռի – Հարց. Զի՞նչ
է ի մարդումն մասն: Պատասխանի. Ոմն մարդ...
30. 266ա-360բ Բացայայտութիւն կարգաց եկեղեցոյ
քարոզութեանց եւ աղաւթից, ըստ իւրաքանչիւր ժամուց՝ Խոստրովայ Անձեւացեաց եպիսկոպոսի – Ընդ
Աստուծոյ եւ վասն Աստուծոյ խաւսելով...
Տպ. Մատենագիրք Հայոց, հտ.
Ժ., էջ 35-175, հիմք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
148բ Զստացող գրոցս զ[Ս]տեփաննոս յիշեսջիք ի Քրիստոս,
ընդ նմին եւ զծրողս, աղաչեմ:
153բ (ստ. լս.) Ի խաչ ելեալդ Քրիստոս, տո՛ւր ինձ իմաստութիւն
եւ համբերութիւն:
173ա Ո՛վ սուրբ ընթերցողք, որք աւկտիք ի սուրբ եւ յաստուածընկալ
բանիցս, յիշեցէ՛ք յաղաւթս ձեր զՍտեփաննոս եւ զծնողս
իւր, ընդ նմին եւ զգծող սորա` զԳրիգոր անարժան
քահանայ, եւ բարեաց տուողն Քրիստոս զձեզ յիշէ յիւր գալուստն. ամէն:
233բ Փա՜ռք համագոյ Երրորդութեանն, որ արժանի արար զիս զատակոյսս
տեսանել զվերջին գիծս: Արդ, գրեցաւ` գի[ր]ս Ստեփանոսի գրոց աշակերտի,
գաւառաւ Բաբէրդէցի, գեղջաւ
Խփացի, ի վանացն Տարաւնցի: Արդ, աղաչեմ
զսուրբ ընթերցող գրոյս ասաջիք, թէ. Քրիստո՛ս, քո սուրբ մարմնոյ եւ արեանդ ողորմեա՛յ՝
Ստեփանոսի եւ հաւրն
իմ` Հայրապետ քահանաի
եւ մաւրն իմ` Թէկղ կոչեցեալ,
եւ եղբաւրն իմ` Կիրակոս քա[հա]նաի,
եւ միւս եղբաւրն` Աբրահամո[ւ]: Քրիստոս
իւր սուրբ մեղսքաւիչ մարմնոյ եւ արեանն բարէխաւսութեամբ տայց նոցա խաղաղական
կեանս մինչ ի խորին ծերութիւն, եւ ի փոխեալ կենցաղուս սիրով ընկալցի զնոսա Քրիստոս ընդ
սիրելիս անուանն իւրոյ, վասն զի յոյժ սիրէի զնոսա եւ զփոխեցեալն ի Քրիստոս տղա հասակաւ
եւ զքուրն` Զաբելն եւ ծիծմարն:
Որ մեզ յիշէ, յիշեալ եւ աւրհնեալ լիցին յԱստուծոյ. ամէն:
250ա Քրիստոս, քո սուրբ եւ ընտրեալ նահատակ ծառային եւ յառաջընթաց
վկայի սրբոյն Ստեփաննոսի ողորմեա՛յ
Ստեփաննոսի եւ ծնողաց
իւրոց` բարեխաւսութեամբ հեղման արեան նորայ, ընդ նմին եւ գծողիս. ամէն:
251ա (ստ. լս.) Քրիստոս, որ ես քննող խորհըրդոց, աջողեա՛յ
ի բարի զխորհուրդս իմ:
257բ Ո՜վ րամից
մաքրիցն անձկալիդ սուրբդ` Ստեփաննոս անբժշկելիս
թողութիւն հայցեա՛յ Աստուծոյ. աղաչեմ, եւ Աստուած զձեզ յիշէ:
291ա Տէր Աստուած, ողորմեա՛յ Ստեփաննոսի. ամէն:
319ա Քրիստո՛ս, քո սուրբ Երից մանկանցն բարէխաւսութեամբ ողորմեա՛
Ստեփաննոսի եւ ծնողաց
իւրոց ի քում գալստեանդ, ընդ նմին եւ մեղապարտ գրչիս:
348ա Տէր Աստուած, քո սրբոցդ բարէխաւսութեամբ, ողորմեա՛ Աւետաբերին եւ իւր ծնողացն
եւ գծողիս. ամէն:
353բ (ստ. լս.) ԶՍտեփաննոս յաղօթս յիշեցէ՛ք, եւ զծգող:
361ա Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն` անբաժանելի. Հաւր անսկզբան
եւ Որդոյ միածնի եւ Հոգոյն ճշմարտի, յաւիտեանս. ամէն: Գրեցաւ լուսաշաւեղ եւ աստուածաշունչ
գիրքս այս ի թուաբեր ամանակաց հայկազնեան ի Չ. եւ ի Ա. (1252) համարին, ի նեղ եւ դառն
ժամանակիս այսմիկ եւ ի դարուս հետեւման, եւ այս վասն մեղաց մերոց, զի բազմացաւ անհնարին
վիշտք եւ նեղութիւնք ի վերայ ամենայն աշխարհի ի ձեռն անաւրէն եւ այլակերպ զաւրուն նետողաց,
որով բազմացեալ են քան զաստեղս եւ քան զաւազ ծովու: Իսկ գրեցաւ տառս աստուածաշունչ
ի վանս վարդապետի Վանականի Խորանաշատ
կոչեցեալ, ընդ հովանեաւ Սրբոհոյ Աստուածածնիս, որ
է յոյս եւ բարերար աշխարհի: Արդ, ես` Ստեփաննոս քահանայ սիրող եղեալ բանին սպասաւորութեան վասն պատուիրանացն
Աստուծոյ մերոյ` սիրել յամենայն սրտէ եւ ի զաւրութենէ ըստ կամաց իւրոց, ի փառս
գրել ետու զհոգէշահ բանս լուսաւորութիւն հոգւոյ եւ մտաց իմոց ի յիշատակ եւ ի բարէխաւսութիւն
ինձ եւ ծնողաց իմոց: Արդ, գրեցաւ երկակ բաներս առաքելական եւ մարգարէա[կա]ն ի տանս Աղուանից, ի գաւառիս Երգեւանք կոչեցեալ, ի
վանս Խորանաշատո Սուրբ
Աստուածածնիս, ի գլուխ իշխանութեան երկրիս այսմ` պարոն Աղպուղային եւ որդոց իւրոց`
Վահրամ եւ Զաքարէ եւ Իւանէ |361բ| եւ ի
հայրապետութեան տեառն Ներսիս Աղուանից կաթողիկոսի:
Արդ, ո՜վ սուրբ մանկուն[ք] եկեղեցւոյ եւ կոչեցեալք յորդեգրութիւն Հաւրն երկնաւորին,
որք յաւժար կամաւք եւ շնորհիւք Հոգոյն Սրբոյ աւկտիք եւ կամ աւրինակ առնոյք զլուսաւոր
գիրքս զայս, յիշեցէ՛ք նախ եւ առաջին զփառաւոր վարդապետն եւ զհասարակաց հայրն` զտէր
Վանական, որ լուսատու
եւ բաշխիչ եղեւ ամենառատ շնորհացն Աստուծոյ, ընդ [նմ]ին եւ զձեռասուն զաւակ իւր`
զԳրիգորէս վարդապետն, որ
այժմիկ յաջորդէ զաթոռ վարդապետին իւրոյ` լցեալ բանիւ եւ գիտութեամբ Հոգոյն Սրբոյ,
ընդ սմին` զՍտեփաննոս եւ զԿիրակոս քահանայք եւ
զծնողսն իւրեանց՝ հանդերձ ամենայն բարեկամաւք եւ ընկերակցաւք, որ են գաւառաւ Բեբերդեցի, ի գեղջէն, որ
կոչի Խուբս, եւ
սնեալ ի հռչակաւոր ուխտն, որ կոչի Տարաւնցիք, որ
կան առ ոտս եկեղեցոյն Ամենափրկիչ կոչեցեալ
եւ Սուրբ Աստուածածնին
Մարիամու, եւ ի վերայ այսր ամենայնի զանարժան եւ զտառապեալ գրիչս` զԳրիգոր եւ զծնողսն իմ
եւ զսնուցողսն եւ զամենայն հոգեւոր եղբարքս, որ կան շուրջ զմեւք եւ խնամեն զմեզ հոգեւոր
սիրով իւրեանց, զի թէպէտ եւ խոշոր էր գիրս, բազում աշխատեցայ եւ լի հաւատով գրեցի,
եւ այս էր պատճառն, որ չէաք հմուտ այսմ արուեստի: Եւ յիշողքտ եւ յիշեալքս աւրհնին
Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն:
148բ, 153բ, 173ա, 361աբ
էջերի յիշ-ները տե՛ս ԺԳ. դ. յիշ-ք, էջ 264-265:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 2բ
(ԺԳ. դ., լս.) Յիշատակ է գիրգս սուրբ դպռասերց Կափայեցի Անտոն իրիցուն, ի վայելումն
Բաղիշու Պօղոս կրօնաւորին...
վայելեն. ամէն:
2. 115բ
(ԺԵ. դ., ստ. լս.) Գիրքս յիշատակ է Վարդան աբեղին:
3. (Սահակ վրդ. Ամատունու
ձեռքով. ԺԹ. դ. վջ.) 1աբ Ցանկ մատենիս» եւ
«Յիշատակարան պատուական մատենիս գրեալ ի թուին Հայոց ՉԱ. (1252)», ուր կրճատումներով
բերւում է նաեւ գրչութեան ժամանակի յիշատակարանը՝ 361աբ:
362աբ «Արտագրեցի վասն անեղծ պահելոյ
եւ եւս զյիշատակարանս. Սահակ վարդապետ Ամատունի Օշականցի»:
364ա «Թիւ դրի, կարդացի,
կարկատեցի եւ քաղուածք արի, Մատենադարանապետ` Սահակ վարդապետ Ամատունի. 27 փետր., 1895»:
364բ «Քաղուածք արի պատուական գրքիցս
եւ կարկատեցի յիշատ[ակարանս] եւ այլ տեղ էր. Մատենադարանապետ` Սահակ վարդապետ»:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 11բ, 176բ, Գիրքս
Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պտռկ-պհպ. Բա
Աղուպին է: Բբ Գիրս այս Ժողովածու է: 153բ (ի ստորին լուսանցս) Ի խաչ ելեալդ Քրիստոս,
տուր ինձ իմաստութիւն եւ համբերութիւն: 182ա Ասաց անաւր: 251ա Քրիստոս, որ ես
քննող խորհրդոց, աջողեայ ի բարի զխորհուրդս իմ:
2274
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Ուշի վանք |
ՌՃԷ–ՌՃԺԴ. – 1658–1665 |
ԳՐԻՉ՝ Մկրտիչ Աշտարակեցի:
ԹԵՐԹ՝ 331. չգրուած՝ 262աբ, 292ա-3բ:
ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-Զx12 (Ա 10)+Ա-ԻԱx12 (ԺԸ 16)+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,8x14,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն` 294ա-323բ (15x10-18x12): ԳԻՐ՝
նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 25-32: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ բազմագունի շերտաւոր մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 4ա, 75ա, 90ա, 114ա, 128ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կանաչ, կապոյտ, սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1 (յունարէն):
Ճաշոց: ԺԳ. դ.: Ստացուած մէկ թերթից (Ա), թուղթ, միասիւն, 24 տող: Պարունակում
է ընթերցուած Ա. Կորնթ. Ը. 11-22, տե՛ս V.
Chétanian, catalogue des fragments et manuscrits Grecs du Matenadaran d՚Erevan, p.
84-85. 2. Աւետարան Մատթէոսի: Թ-Ժ. դդ.: 1 (Բ.), ստացուած մէկ թերթի ընդերկայնակի եւ ընդլայնակի հատումով: Մագաղաթ, երկսիւն (14,5x19,
19,5x13,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 17 տող: Կարդալ` Բա, Բբ. «/// [կոյրք տես]անէին եւ փառա[ւոր] առնէին... արդ զիա՞րդ ոչ [իմանայք] ///» (ԺԵ. 31-39, ԺԶ. 1-11):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. զանազան բծեր եւ հետքեր,
տեղ-տեղ գրադաշտը խիստ գունափոխուած: Կազմի Բ. փեղկին թանաքի ճապաղում, եզրերը մաշուած,
կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-72ա
Քերականութեանց գիրք առաջին, արարեալ
մեծի հռետորին Թումայի Խրազացւոց, արտադրեալ ի հայս Ոսկանի Երեւանցւոյ բանի սպասաւորի
Տե՛ս ձեռ. 2275. 10ա-94ա. 1. ա/4ա-8բ: բ/8բ-50բ: գ/50բ-2ա: 2. Նխբ./52ա: ա/52ա-3բ: բ/53բ-4ա: գ/54աբ: դ/55ա-72ա:
Բ. 75ա-90ա Պորփիւրի Ներածութիւն [Ստորոգութեանցն Արիստոտելի]
Տե՛ս ձեռ. 718 (Ա.), 138ա-70բ. Նխբ./75աբ: ա/75բ-7ա: բ/77ա-80բ: գ/81ա-3բ: դ/83բ-4ա: ե/84աբ: զ/84բ: է/84բ-5ա: ը/85աբ: թ/85բ-6ա: ժ/86ա: ժա/86աբ: ժբ/86բ: ժգ/86բ: ժդ/86բ-7բ: ժե/87բ: ժզ/88ա: ժէ/88աբ: ժը/88բ: ժթ/88բ: ի/88բ-9ա: իա/89ա: իբ/89աբ: իգ/89բ: իդ/89բ: իե/89բ-90ա: իզ/90ա:
Գ. 90ա-127բ [Բանք Արիստոտէլի]
1. 90ա-114ա Ստորոգութիւնք Արիստոտէլի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./90ա-2ա: ա/92ա-6ա: բ/96ա-9ա: գ/99ա-103ա: դ/103ա-7ա: ե/107ա: զ/107ա-11բ: է/111բ-2ա: ը/112աբ: թ/112բ-3բ: ժ/113բ-4ա:
2. 114ա-27բ Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունացն Պէրիարմէնիաս, եւ հայերէն Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ իմաստնոյն
Արիստոտելէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./114աբ: ա/114բ-5ա: բ/115աբ: գ/115բ-27բ:
Դ. [Բանք Դաւթի
փիլիսոփայի]
1. 128ա-91բ Դաւթի փիղիսօփայի Ներգինացւոյ Յաղագս սահմանաց
իմաստասիրութեան
Տե՛ս ձեռ. 464, 95ա-149բ. Նախերգան/128ա-9բ: ա/129բ-34բ: բ/134բ-7ա: գ/137ա-41ա: դ/141ա-6ա: ե/146ա-8բ: զ/148բ-51բ: է/151բ-2բ: ը/152բ-5բ: թ/155բ-7բ: ժ/157բ-62ա: ժա/162ա-5ա: ժբ/165ա-8ա: ժգ/168բ-71ա: ժդ/171ա-2ա: ժե/172ա-4բ: ժզ/174բ-6բ: ժէ/176բ-81ա: ժը/181ա-3ա: ժթ/183ա-6բ: ի/186բ-8բ: իա/188բ-91բ:
2. 191բ-2ա Ընդ այնոսիկ եւ առաջիկայ Բան իմաստնոյս
– Ամենայն չար տանջելի, ոչ ոք տանջեալ...
3. 192բ-6ա Դաւթի փիլիսոփայի առածք Ե. (5) զի՞ն<ո>չ արդէօք է Սահման կամ զինչ բնաւորական
Սահման, Ստորագութիւն եւ ստորադրական սահման եւ կամ ոյք ի սոցանէ զոյս ոմանս վիճակեցան ի գոյիցն
Տե՛ս ձեռ. 464, 184ա-7բ. ա/192բ-3բ: բ/193բ: գ/193բ-4ա: դ/194ա-5բ: ե/195բ-6ա:
4. 196ա-7ա Նորին Վասն բաժանման – Ամենայն,
որ մի անգամ ո՛չ բաժանեալ գոյ...
Ե. 197ա-211ա [Մասն ինչ բանի Վասն անձի եւ բնութեան]
ա.
197ա-200բ Խնդրելի է, թէ
զի՞նչ է անձն – Ասելի է, թէ. Անձն հասարակաց առեալ...
բ. 200բ-4բ Խնդրելի է, թէ որով յեղանակաւ զանազանի
անձն յութ անուանցս յայսցանէ – Ի մասնաւորէն եւ յանհատէն...
գ.
204բ-6ա Խնդրելի է, թէ
զի՞նչ է բնութիւն եւ քանի՞ յեղանակաւ ասի – Ասելի է. Անունս այս բնութիւնն...
դ. 206ա-11ա Խնդր[ել]ի [է], թէ որո՛վ յեղանակաւ
տարբերի բնութիւնն եւ անձն – Ասեմ զչորս զայսոսիկ ի վերայ քննութեանս...
Զ.
211բ-5բ Բանք պիտանիք
յԲԺ.ան (12) մարգարէիցն – Յովսէ. Սկիզբն բանից Տեառն առ Յովսէէ...
Է. 216ա-8բ [Գիր օրհնութեան եւ նամակ պահպանութեան] – Ի
գթութեանցն Աստուծոյ եւ ամենայն սրբոց նորա...
Ը. [Քարոզգիրք
Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. [Քարոզք յԱռաջին
հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. Միայն` ՃԻԹ/266ա-71բ:
2. [Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս Ամառան հտ., տպ. 1741. Միայն` ԺԲ/219ա-22բ: ԼԷ/222բ-5ա: ԾԵ/225ա-7ա: ԾԷ/227ա-9բ: ՀԱ/229բ-32ա: ՀԶ/232ա-5բ: ՀԹ/235բ-8բ: Ձ/238բ-42ա: ՁԱ/242ա-5ա: ՃԺԷ/265բ: ՃԻԷ/245ա-9ա: ՃԼ/276ա-82ա: ՃԼԶ/249ա-52ա: ՃԼԸ/290բ-1բ: ՃԽԴ/287բ-90ա: ՃԽԵ/282ա-7բ: ՃԾԲ/252ա-4բ: ՃԿԶ/254բ-7ա: ՃԿԷ/257ա-61բ:
3. [Քարոզք Արտաքոյ
հատորոց]
ա. 271բ-5բ Քարոզ վասն Ծննդեանն. Եւ ի ծնանելն...
– Երիս իրս տեսանելի է մեզ յայսմ վայրի...
Թ. 263աբ [Յովհաննու Երզնկացւոյ Յաղագս երկնային
շարժմանն]
Տե՛ս ձեռ. 529. 149ա-66բ, միայն` ա/263աբ: բ/263բ («...զի ջուրն զերեսս երկրի ծածկեալ ունէր. հրա: Արդ» (շար թերի)):
Ժ. 294ա-305ա [Վարդանայ Արեւելցւոյ] Այս է Աշխարհացոյց
Տե՛ս ձեռ. 20, 251ա-7ա. ա/294աբ: բ/294բ-5ա: գ/295ա-9բ: դ/299բ-305ա: Ունի` 302բ Այս են
թագաւորաց անուանք Պարթեւաց Հայոց – Հրաչէ, Տիգրան...:
ԺԱ. 305բ [Կարգ վարդապետաց] – Գոշ վարդապետն է
ամենայն Հայոց վարդապետաց վարդապետն...
ԺԲ. 306ա-23բ [Խորհրդատետր]
Տե՛ս ձեռ. 444, 2ա-19ա. 1/306ա-7բ: 2/307բ-10բ: 3/310բ-4ա: 4/314ա-5ա: 5/315ա-23բ:
ԺԳ. 324ա-9բ
[Քաղուածոյ ի թղթոց Պօղոսի]
– 324աբ Թուղթ
Պօղոսի առ Հռոմեայցոց – Պօղոս
ծառայ Յիսուսի Քրիստոսի...: 324բ-5բ Թուղթ Պօղոսի Երկրորդ Կորնթացւոց
առաջին – Պօղոս կոչեցեալ առաքեալ...: 325բ-6բ Թուղթ Պօղոսի Գ. Կորնթացւոց երկրորդ – Պօղոս
առաքեալ Յիսուսի Քրիստոսի...: 326աբ Թուղթ Պօղոսի Դ. առ Գաղատացիս – Պօղոս
առաքեալ ոչ ի մարդկանէ...: 327բ-8ա Թուղթ Ժ. Պօղ[ո]սի առ Եբրայեցիս – Բազում
մասամբ եւ բազում օրինակօք...: 328աբ Թուղթ Պօղոսի ԺԱ.ան առ Տիմոթէոս – Պօղոս
առաքեալ Յիսուսի Քրիստոսի...: 328բ-9բ Թուղթ ԲԺ.ան Պօղոսի առ Տիմոթէոս
Երկրորդ – Պօղոս առաքեալ Յիսուսի Քրիստոսի...:
ԺԴ. [Մանունք]
1. ա. 1ա-2բ [Ի Հարանց վարուց] – Որպէս եւ գրեալ է, թէ. Ոմն ճգնաւոր եկն առ Մակար...
բ. 74աբ
– Թէ փորձութիւն կնոջ վառի ի քեզ...
գ. 264աբ
– Պատերազմեալ եղեւ աշակերտ ծեր յումեմն...
2. 3ա [Օրհնութիւն] – Վարդապետէ յիսուսաւանդ ողջոյն հասցէ ի յառաքելական օրհնութենէ...
3. 3ա [Աղթարք] – Բանիւ ատմաւն
աւանման մինութիւն եւ աեաւան... (այսպէս):
4. 3բ Գիր գողկապի – Թէ մարդի,
թէ անասնոյ...
– Բոլորակ աղիւսակ
– Հուր, օդ, ջուր, երկիր (ծայրերին) Յիսուս (կենտրոնում):
5. 72բ-3բ [Քերականական]
ա. 72բ
– Նախադրութիւնք են այսոքիկ` ներ, արտ...
բ. 72բ-3բ
– Մակաբայք են այսոքիկ` մարտան, երանի...
գ. 73բ
Յաղագս առոգանութեանն – Առոգանութիւն
է սրութիւն եւ բթութիւնն...
6. 265ա
– Խօսեցաւ Աստուած ընդ Ադամայ Է.
(7) անգամ...
7.
265ա [Հանելուկ Ներսիսի
Շնորհալւոյ] – Հայր իմ ծնաւ զիս ի մօրէ իմմէ / Եւ դուստր իմ ծնաւ զմայր
հօր իմոյ ի կնոջէ իմէ... Մի այս ունի բազմոտանի...
8.
330աբ [Դարագլուխք] – ՅԱդամայ
մինչեւ ի ջրհեղեղն մեծ առ Նոյիւ են...
9.
330բ-1ա [Տաղ Բարամի
(հայատառ թուրքերէն)] – Դըվա էտալում, ալլա թալատան / Գոզալ այս անուն հարգունի բին
օլսուն / Ումրի ու դօլվաթ, զի ատօլսուն... |331ա| Գոզալ այս անուն Քարամի վաշալա
ֆաղաթի... Հայր մեր, որ յե[րկինս]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
72ա Գրեցաւ ի թվին Փըր[կ]չի Ռ.երորդի ԶՃ.երորդի Ծ. եւ Ը.երորդի
(1658) եւ յամսեանն նոյեմբերի երկակի եւ ի Հայոց թվին Ռ.երորդի Ճ.երրորդի եւ Է.երորդի
(1658) եւ յամսեանն Նաւասարդւոյ Ի.երորդի եւ հընկակի աւելակի (25), ի աւուրս շաբաթի
աւարտեցաւ տառս, ձեռամբ` անպիտան Մկրտիչ կըրօնաւորի
յԱշտարակեցւոյ, ի յարմատւոյն
Գոլոշեան, որդի Առաքելեան ի յերկրին Արարատեան եւ ի նահանգին
Կարբւոյ, ի վանայ Ուշւոյ Սուրբ Սարգսայ, նաեւ
որդւոյն հարազատի` Մարտիրոսի, եւ յառաջնորդութեան
քաչ հռետորապետին
Ոսկանի թարքմանողի գրամատիկոսի,
այլեւ աշակերտին հե(՞) վեհագունի`
Կարապետի բանի սպասաւորի,
նաեւ փոքու եւ ի տըհաս հոճծամիտ գոլ գրօղ զ[ա]յս տառի աղաչէ[մ] յիշել ի Տէր:
113բ Աղաչէ[մ] յիշել զեղկելի գրիչս՝ իբր թէ լիցի յիշման արժանի:
192ա Գրեցաւ ձեռամբ յոքնամեղի եւ փանաքի` տէր Մկրտչի կրօնաւորի, զառածեալն
եւ զասացեալն Դաւթէայ, եւ
որք հանդիպիք ընթեռն[ե]լով կամ օրինակելով յիշեշջիք զառամեալս պակասութեանցս եւ զներումն
առե[ա]լ:
275բ Ո՛վ Տէր, եւ զաքսորեալս ի վայրս նշդե[հ]ութեան յիշեա՛:
290ա Փա<փա>ռք Քրիստոսի, որ ետ կարողութիւն գծագրել այս
աստուածազարդ բուրաստանս, որ հաւաքեալ կայ ի սմա զանազան եդեմական ծաղկունք, ժողովելով
աստի եւ անդի բազում
աշխատութեամբ, բայց դուք, ով սիրելիք, եւ որք հանդիպիք ի սմա, յիշեսջիք ի Քրիստոս`
զտէր Մկրտիչ աբեղայս,
որ ծնա զսա երկամբ մատանցս յայլ եւ յայլ տեղիս, բայց դուք մի՛ ելանէք ի բնական տեղուոջէ,
քանզի բազում նեղութիւնք դիպեսցի, յորս Տէր Յիսուս փրկեսցէ /// (մի բառ ջնջուած),
նաեւ զծնօղն իմ յիշեսջիք ի Քրիստոս, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի նմանէ. ամէն: <Գ>Աւարտ
եւ զրաւումն եղեւ գրոյս վթին ՌՃԺԱ.
(1662): Ի յամյմ ամի
մահ կայր ոչ սակաւ, եւ քրիստոնեայք ի մէջ նեղութեանց էին ի ձեռնէ անօրինաց:
323բ Գրեցաւ թուին ՌՃԹ. (1660), ձեռամբ յոգնամեղ Մկրտչի, ի սեպտեմբերի
ամսում ԻԱ.ին (21), պատկեր աւուրն ուրփաթ, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ, որ է օրհնեալ ընդ Հօր
եւ Սրբոյ Հոգւոյն անկիտիւ յաւիտենիւ. ամէն:
330բ Իսկ ի Քրիստոսէ մինչեւ այժմ, որ զթուղթս գրեցի, լինի ամք
ՌԶՃԿԵ. (1665), իսկ Հայոց թվինն էր
ՌՃԺԴ. (1665), ի սոյն ամի եղէ վարդապետ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 4ա, 127բ,
329բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 331բ
Այլ մճակ:
2275
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԺԵ. – 1666 |
ԹԵՐԹ՝
224+1 (կրկն.՝ 165). չգրուած՝ 1ա-9բ, 94բ-105բ, 154բ-223բ: ՊՐԱԿ՝ 1x8+Ա-ԺԸx12 (ԺԸ
11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,5x8,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 26: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի (կենտրոնում` Դաւիթ արքան սաղմոսարանով),
մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ: Պահպանակ` 2+2, թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 106ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, նարնջագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Апостол (սերբական
տարբերակ) (հին սլաւոներէն): ԺԴ-ԺԵ. դդ.: 1 (Ա)+1 (Բ), ստացուած երկու թերթերի
ընդերկայնակի հատումով: Մագաղաթ, միասիւն (14,5x9), կանոնագրուած, 26 տող: Կարդալ` Բաբ, Աաբ: Տե՛ս М.
Н. Тихомиров, Отрывки словянских рукописей Матенадарана, «Բանբեր Մատենադարանի»,
N 6, էջ 246:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած.
կազմի եզրերը մաշուած, մէջքի վերին աջ եզրը պոկուած, աստառ Ա՝ ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա.10ա-94ա [Թովմայ Իտալացւոյ Քերականութիւն]
1. 10ա-69բ Յաղագս համօրինի Քերականութեան: Քերականութեանց
գիրք առաջին, արարեալ մեծի հռետորին Թումայի Իտալացւոյ, արտադրեալ ի հայս Ոսկանի Երեւանցւոյ
բանի սպասաւորի
ա. 10ա-5բ Յաղագս Քերականութեանըն հասարակում:
Գլուխ առաջնորդ
1. 10ա-1բ Սահման Քերականութեան – Քերականութիւն
է արհեստ գործիական...
2. 11բ Յաղագս մասանց քերականութեան եւ ենթակայի:
Գլուխ երկրորդ – Եւ զի քերականութիւն զպատշաճաւորութիւն...: 11բ-2ա Յաղագս տառի առաջնոյ մասին քերականութեան.
հատոր Ա. Սահման տառի – Գիր է յօդաւոր ձայնի մասն նուաստ...: 12աբ Յաղագս Թուոց գրոց – Գիրք
են Լ. եւ Ը...: 12բ-3բ Յաղագս գործեաց
բնականաց – Գործիք ձայն են լեզուն...: 13բ Յաղագս երբարբառութեան – Սովոր են շարակցել
զձայնաւորս...: 13բ-4բ Յաղագս երկրորդի
մասին քերականութեան, հատոր երրորդ – Վանկ է նախորդ շարակալումն գրոց...: 14բ-5բ Յաղագս մասին երրորդի քերականութեան.
հատոր չոր[ր]որդ. Սահման – Բառ է՛ հնչումն...:
բ. 15բ-
67բ Յաղագս բանի:
Գլուխ երկրորդ
1. 15բ-6ա Հատոր նախորդ. [Ս]ահման – Բան
է բառից շարամանութիւն...: 16ա-7ա Յաղագս մասանց բանի տարալուծաբար ասացումն
– Ե՛ն մասունք բանի եւթն...:
2. 17ա-8ա
Յաղագս Անուան. հատոր երկրորդ. Սահման անուան – Անուն
է մասն բանի հոլովական...: 18ա-25ա Յաղագս անուանց բաժանման. հատոր
երկրորդ. նախադրութիւն – Զբաժանումն ընդունին անուանք...: 25ա-27ա Յաղագս թուոյ հոլովոց – Եւ
են խոնարհմունք անուանց տասն...: 27ա-30բ Կարգ հոլովոց համօրինաց անուանց եւ ըստ քանիօնութեան եղանակաց – Կարգ
առաջնորդ, որոյ սեռական է...:
3. 31ա-5ա
Յաղագս Դերանուան. հատոր երրորդ. Սահման – Դերանուն է
մասն բանի հոլովական...: 35ա-8ա Նախադրութիւն.
Յաղագս պատահմանց – Հոլովք դերանուանց են ինունք...: 38ա-40ա Յաղագս վերաբերականի պատահման – Վերաբերական
պատահման է...:
4. 40ա-54բ
Յաղագս բայի. հատոր չորրորդ. Սահման բայի – Բայ է մասն
բանի հոլովական...: 55ա-6բ Յաղագս ընդունելութեան
մասին հինգերորդի. սահման – Ընդունելութիւն է մասն բանի հոլովական...: 58բ-60ա Յաղագս Նախադրութեան – Նախադրութիւն
է մասն բանի...: 60ա-63բ Յաղագս Առբայի
– Մակբայ է մասն բանի...: 63բ-7բ Յաղագս շաղկապի եւթներորդի բանի մասին. սահման – Շաղկապ է մասն
բանի անհոլովական...:
գ. 67բ-8բ
Յաղագս բանի բաղադրելոյ: Գլուխ երրորդ.
հատոր առաջին – Բան բաղադրեալ է ցուցակութիւն...: 68բ Յաղագս արտաբերութեանց կրից – Ներ
լեզուում լատինականում...: 68բ-9ա Յաղագս արտաբերութեան
ծանօթութեանց – Ծանօթութիւնք ճանաչելոյ...: 69աբ Յաղագս արտաբերութեանց ախտից– Ախտք
նշանակին ի ձեռն նշանաց...:
2. 70ա-
94ա Քերականութեանց
գիրք երկրորդ, որ ինչ պարունակի ընդ գրում երկրորդում
– 70ա Նախադրութիւն – Զկնի
որոյ զմասունս քերականութեան...
ա. 70ա-1բ
Յաղագս համաձայնութեան մասանց ներակարգութեան
բանի: Գլուխ առաջին: Նախադրութիւն – Ներբանում տարալուծեցելում...
բ. 71բ-2ա
Յաղագս համաձայնութեան ածականին
ընդ գոյականի: Մասն երրորդ (=երկրորդ) – Ոչ կերպիւ իրականութեան...
գ. 72բ-3ա
Յաղագս համաձայնութեան ներբերականի,
որ եւ առընչականի ընդ առաջարկելոյ, զոր առընչէ: Մասն երրորդ – Քանզի զնոյն
իր դէպ լինի...
դ. 73ա-
94ա Յաղագս շարազուգութեան
բանի: Գլուխ չորրորդ
1. 73աբ
Առ ի շարադրութենէ իրաց եւ տարալուծութենէ,
ի ձեռն իրակութեան զշառաւիղեալ լեալ զշարազուգութիւն. մասն առաջնորդ – Քանզի
էութիւնք իրաց...:
2. 73բ-5ա
Յաղագս կարգի բայից էականաց զնախորդ
կարգ շարադ[ր]ութեան բանից առաջնորդողիւ. մասն երկրորդ – Զառաջնորդ
կարգ շարադրութեան բանից...:
3. 75աբ
Յաղագս կարգի բայից կայականաց երկրորդի
կարգի շարադրութեան ներբողիւ. հատոր երրորդ – Զերկրորդ կարգ շարադրութեան...:
76ա Յաղագս բայից
կայականաց բնաւորապէս – Բայք կայականք են...: 76ա Յաղագս շար նշանակողաց զկայութիւն – Վասն
այսորիկ ամենայն բայ...: 76աբ Յաղագս կայականաց
յորժամ նշանակէ քերականաբար – Են իսկ բայք, որք միայն քերականաբար...
4. 76բ-9ա
Կարգ բայից ներգործականաց զերրորդ
կանօն շարազուգութեան վերաբերողաց – Զերրորդ կանօն շարազուգեն բայք...
5. 79ա-82ա
Կարգ յաղագս արտագործականաց` զչորրորդ
կանօն շարադրութեան առադրողաց. հատոր հինգերորդ – Արտագործականք
բայք են...: 82ա-3ա Յաղագս կրաւորականաց
բայից կարգ 5 – Ամենեքեան բայք ունօղք զտառ...: 83աբ Յաղագս բայից կոչեցելոց չեզոքականաւ
կրաւորականաց կարգ – Են բայք ոմանք առ լատինս...: 83բ-5ա Յաղագս բայից կոչեցելոց չէզոքականաց – Բայք
ասին չէզոքականք...: 85աբ Յաղագս բայից
նշանակողաց զշարժութիւն – Բայք նշանակօղք զշարժութիւն...: 86ա Յաղագս բայից կոչեցելոց հասարակաց – Կոչեն
գրամատիկոսք զբայս...: 86ա-7ա Յաղագս վերադրողաց
բայից – Ասին առ լատինս դէպօնէնցիա...: 87ա- 8ա Պատճառ կարգաց շարադրութեան բայից անդիմաւորաց
– Անդիմաւորաց արտագծականի ձայնի...: 88ա Յաղագս երկրորդի կարգի անդիմաւորաց – Ներերկրորդում
կարգում դնին...: 88աբ Յաղագս երրորդի
կարգի անդիմաւորաց – Երրորդ կարգ անդիմաւորաց...: 88բ Յաղագս չորրորդ կարգի անդիմաւորաց – Չորրորդ
կարգ անդիմաւորաց...: 88բ-9ա Յաղագս հինգերորդի
կարգի անդիմաւորաց – Հինգերորդ կարգ շարադրին...: 89աբ Յաղագս անդիմաւորաց կրաւորականաց
– Անդիմաւորք կրաւորականի ձայնի...: 89բ Յաղագս անդիմաւորաց չէզոքականաց – Բարեպէս
լինի...: 89բ-90ա Յաղագս բայից
ծառայականաց – Իսկ ծառայականք բայք ոչ են դիմաւորք...: 90աբ Յաղագս աներեւութից – Վասն
այնորիկ աներեւոյթք կամին...: 90բ Յաղագս ջերունդիից,
որք են սերականք – Ջերունդիայք կառավարին...: 90բ Յաղագս սուպինի, որ է առադրական – Առադրականք
եւս են...: 90բ-1բ Յաղագս ընդունելութեանց – Վեց
են ընդունելութիւնք ըստ իրի...: 91բ-2ա Յաղագս պատճառի բաղդատականաց եւ գերադրականաց – Բաղդատականք
վասն այնորիկ պահանջեն...: 92աբ Յաղագս պատճառի
մասնականաց, հասարակաց մասնկաց եւ հայր անուանականաց – Զոր ինչ գրամատիկոսք
ասեն...: 92բ-4ա Յաղագս ձեւոց – Ձեւոց
ոմանք շարադրութեան, ոմանք բայից... իսկ զբանս ի տաղաչափութենէ յուզեսցի: Վերջ:
Հմմտ. Քերականութեան գիրք,
Ամստերդամ, 1666: Հայ գիրքը 1512-1800 թվականներին, Երեւան, 1988, Հմր
57:
Բ. 106ա-38բ Համառօտ հաւաքումն եւ յոյժ օգտակար
ի Դիալիթիկայէն, որ է Տրամաբանութիւն, կարգեալ եւ թարգմանեալ ձեռամբ Բարդուղիմէոսի
եպիսկոպոսի – Եւ զի խօսելոց եմք ի Դիալէթիկայէն... նմանապէս եւ երկրորդն`
երրորդին:
Գ. 139ա-54ա [Յաղագս հաւաքաբանութեան] – Ըստ
Արիստոտելի` գիտելն
է՛ ճանաչել զպատճառ իրին... եւ վասն Հաւաքաբանութեան այսքան բաւականասցի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
Կազմաստառ Բ. Թուին ՌՃԺԵ. (1666), յուլիսի միջնորդութեամբ
Յիսուսի եւ մօրն` Մարիամու հսկողի սկսա զՏրամաբանութիւնն: Յ/// (շար. պատառուած):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պհպնկ Բբ Գրչափորձ:
Պտռկ-պհպ. Աաբ, Բաբ (լատինատառ բառակապակցութիւնք եւ տարբեր նշաններ): 9ա Սկիզբ
զայս գիր (ջնջուած):
2276
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար (1688ից առաջ) |
ՍՏԱՑՈՂ՝ Դաւիթ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝
326. չգրուած՝ 1ա-2բ, 326բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԷx12: ԻԶ-ի եւ ԻԷ-ի միջեւ 1x2 (թ. 313-314)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 12,8x9,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9,5x6,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր
(նոտրգիր` 309ա-14բ): ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ խաչազարդ եւ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի կտաւ. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
2 (Ա-Բ)+2 (Ե-Զ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 3ա: Ճակատազարդ` 139ա, 197ա, 221ա, 240բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Ժամագիրք (՞). վրացերէն: ԺԳ-ԺԴ. դդ.: 2 (Գ-Դ), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով
եւ երկտակումով, ամրացուած գլխիվայր: Մագաղաթ, միասիւն (Գ-Դ՝ 12x12), նուսխուրի,
16 տող (վերծանեց Պ. Մուրադեան):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. ունի խոնաւութեան
հետքեր, ցեցակեր: Կազմաստառը ցեցակեր, նորոգուած Ի. դ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-138բ Քերականութեանց գիրք առաջին, արարեալ
մեծի հռետորին Թումայի Իտալացւոյ, արտադրեալ ի հայս Ոսկանի Երեւանցւոյ
Տե՛ս ձեռ. 2275. 10ա-94ա. 1. 3ա-102բ: ա/3ա-13բ: բ/13բ-100ա: գ/100ա-2բ: 2. 102բ-38բ: Նախադրութիւն/102բ-3ա: ա/103ա-6ա։ բ/106ա-7ա: գ/107ա-8ա: դ/108ա-38բ:
Բ. ա. 139ա Յաղագս քերականութեան – Քերականութիւն
է արուեստ ուղղապէս խօսելոյ...
բ. 139ա-41ա Յաղագս յեղանակաց գրութեան – Կերպ
գրութեան է բացայայտօղ...
գ. 141ա Յաղագս վերծանութեան – Վերծանութիւն
է մասն քերականութեան...
դ. 141աբ Յաղագս վանկի – Վանգ է մի ոլորակ...
ե. 141բ-2ա Յաղագս ոլորակի – Ոլորակք
են բացահնչութիւն...
զ. 142աբ Յաղագս կիտից – Կէտք
են, որ զտրամաբանութիւն տարորոշեն...
է. 142բ-3ա Յաղագս ստուգաբանութեան – Ստուգաբանութիւն
է մասն քերականութեան...
ը. 143ա Յաղագս բառի – Բառ է նուազ
մասն բանի...
թ. 143ա Յաղագս շարադրութեան – Շարադրութիւն
է, որ ուսուցանէ...
ժ. 143աբ Յաղագս բանի – Իսկ բան է
կարգաւորաբար...
ժա. 143բ-50ա Յաղագս անուան – Անուն
է մասն բանի հոլովական...
ժբ. 150ա-4բ Յաղագս դերանուան – Դերանուն
է բառ հոլովական...
ժգ. 154բ-68բ Յաղագս բայի – Բայ է մասն
բանի, անհոլով...
ժդ. 168բ-71բ Յաղագս էական բայից – Սահմանականի
ներկայի...
ժե. 171բ-4բ Յաղագս առբայի – Առբայ
է մասն բանի...
ժզ. 174բ-5բ Յաղագս շաղկապի – Շաղկապ
է, որ մասունս բանին...
ժէ. 175բ-83ա Յաղագս շարադրութեան – Ասացեալ
զերից մասանց քերականութեան...
ժը. 183ա-9բ Յաղագս շարադրութեան բայից – Վասն
զի չորք են տրամադրութիւնք...
ժթ. 189բ-90բ Յաղագս շարադրութեան աներեւոյթ բայից – Բայք
աներեւոյթք զնոյն հոլովս ընդունին...
ի. 191ա-2ա Յաղագս շարադրութեան ընդունելութեանց.
առաջին կանոն – Ընդունելութիւնք եւ արարողականք...
իա. 192ա Յաղագս շարադրութեան յօդին – Զշարադրութենէն
յօդին ոչ ինչ առաւել...
իբ. 192ա-3ա Յաղագս շարադրութեան առբայիցն – Առբայք
առադրին բայից...
իգ. 193ա-4ա Յաղագս շարադրութեան շաղկապին – Շաղկապք
բաղհիւսականք...
իդ. 194ա-6բ Յաղագս շարադրութեան նախադրութեանց – Բազում
բարք կատարեալք ոչ կարօտեալք...
Գ. 197ա-220բ [Բարդուղիմէոսի Մարաղացւոյ] Յաղագս
հնգից ընդհանրից – Եւ արդ, զի վասն Հնգից ընհանրիցն հանդերձեալ...
Դ. 221ա-40ա [Ջիլբերտոսի Պօռետացւոյ] Գիրք վեց
սկզբանց
Տե՛ս ձեռ. 873, 255ա-70բ. ա/221ա-4ա (ձեռագրում` երկու ենթագլխով): բ/224ա-6բ: գ/226բ-7ա: դ/227ա-30ա: ե/230ա-2բ: զ/232բ-4բ: է/234բ-6ա: ը/236բ-40ա:
Ե. 240բ-300
[Պետրոսի Արագոնացւոյ] Համառօտ
հաւաքումն վերլուծութեան Վեց սկզբանցն գրոց
Տե՛ս ձեռ. 926. 85ա-123բ. Միայն՝ գ/240բ-300բ:
Զ. 301ա-8բ,
310ա-2բ [Օրհնութիւնք
քարոզից] – Ամենասուրբ Հոգին, որ զարդարեաց զտիեզերս...
Է. ա. 313ա-4բ Եօթն մահու չափ մեղքն եւ անիծեալ
դստերքն իւր, յորոց փրկեսցէ Քրիստոս Աստուած զամենայն հաւատացեալս իւր. ամէն (աղիւսակներ) – Առաջին՝
հպարտութեամբ, անհնազանդութիւն...
Ը. 315ա-25ա [Բանք Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ]
ա. 315աբ
Համառօտ հաւաքումն վասն մարմնոյ
եւ հոգւոյ եւ յորոց բաղկանայ մարմինն – Հասարակաց մտաց ըղձալի... ճշմարտութիւն...
բ. 315բ-25ա
Յաղագս զանազան նշանակութեանց
բառից – Գոյութիւն եւ էութիւն մի են, որ հասարակաբար ասին...
Հմմտ. ձեռ. 1157 (Գ.), 193ա-8ա:
Թ. Յաւելագրութիւն. ԺԸ. դ.
1. 309ա
(քարտեզ-շրջանակ)
2. 309բ [Հրաժարումն] – Հրաժարիմք
ի սատանայէ...
3. 325ա-6ա [Մաղթանք] – Զի դու ես
դշխոյ պանծալի... քաւութիւնն ննջեցելոց հանգստութեան. Փանոս...
Տե՛ս ձեռ. 2275, 10ա-94ա. 1. ա/1ա-12ա: բ/12ա-103ա: գ/103ա-6բ: 2. Նխդր./106բ-7ա: ա/107ա-10ա: բ/110ա-1բ: գ/111բ-3ա: դ/113ա-53բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
300բ Զստացող սորին` զտիեզերալոյս մեծ վարդապետն Հայոց Յովհաննէս Որոտնեցի եւ զիս`
սակաւ աշխատողս Գրիգոր սպասաւոր
նմին, աղաչեմք յիշել ի Տէր. ամէն: Թվին ՊԾԲ.
(1403) գրեցաւ վերջին գիծս, ընդ հովանեաւ Սուրբ Առաքելոցս միաբանից ուխտի Տաթեւոյ (տե՛ս ձեռ. 2382. 454ա):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 240ա Թուին ՌՃԼԷ.
(1688) եկն գիրքս յԱմասիա:
2. 300բ
Ի թուին ՌՃԽԶ.երորդին (1697) ես` Դաւիթ վարդապետս
եկի յԱմա[սիա]:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 3ա Քրիստոսի ծառայ Եփրեմ վարդապետ ՌՄՃԹ. (1770):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ 90ա (դէմք):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 37ա Կեանք խնդրեաց
ի քէն, եւ ետուր:
2277
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Գանձասար |
ՌՃԸ. – 1659 |
ԳՐԻՉ՝
Յոհաննէս երէց:
ԹԵՐԹ՝
235. չգրուած՝ 114ա, 154բ, 165բ-6բ, 235աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԵx12 (Զ 13, Ժ 4, ԺԱ չիք, ԺԲ, ԺԳ 11, ԺԵ 7)+Բ-Ժx12
(Բ, Գ 6, Ը 2, Ժ 7)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13x9: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(10x6,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (1ա-154ա), նոտրգիր (155ա-234բ): ՏՈՂ՝ 17-20: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
մուգ շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ մէկ կապիչով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
Ա. փեղկ՝ բազմագունի կտաւ, Բ. փեղկ՝ կապոյտ եւ կարմիր, դռնակինը՝ շերտաւոր կտաւք:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Մեկնութիւն Հին կտակարանի (՞) (վրացերէն): ԺԴ-ժԵ. դդ.: 2 թերթ (Ա-Բ) սկզբում, ստացուած
1 թերթի ընդլայնակի երկտակումով եւ ընդերկայնակի եզրահատումով: Մագաղաթ, միասիւն
(Ա-Բ՝ 15x11), նուսխուրի (վերծանեց Պ. Մուրադեան), 27 տող:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր
եւ հետքեր, թ. 125՝ վերին աջ անկիւնը պատռուած, ցեցակեր. կազմի Ա. փեղկի կաշին վերին
ձախ կողմում պատռուած, մէջքը եւ աստառը ցեցակեր, եզրերը մաշուած, կապիչներից մէկն
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-153բ Յաղագս համարին ի քերականութեան:
Քերականութեանց գիրք Առաջին, արարեալ մեծի հռետորի Թումայի Իտալացւոյ, արտադրեալ ի
հայս Ոսկանի Երեւանցւոյ
Տե՛ս ձեռ. 2275. 10ա-94ա. 1. ա/1ա-12ա: բ/12ա-103ա: գ/103ա-6բ: 2. Նխդր/106բ-7ա: ա/107ա-10ա: բ/110ա-1բ: գ/111բ-3ա: դ/113ա-53բ:
Բ. 155ա-234բ [Յաղագս քերականութեան]
ա. 155ա-65ա [Յաղագս անուան] –
/// (սկ.
թերի): Գործիական՝ աստեղբ, աստեղբք: Հայցական՝ զաստ...
բ. 167ա-88ա Յաղագս բայի – Բայ է բառ
հոլովական...
գ. 188ա-90բ Յաղագս ընդունելութեան – Ընդունելութիւն
է բառ հոլովական...
դ. 191ա-3բ Յաղագս դերանուան – Դերանուն
է բառ հոլովական...
ե. 194ա-6ա Յաղագս յօդի – Յօդ է մասն բանի
հոլովական, դիմաւոր...
զ. 196ա-7ա Յաղագս նախդրի – [Ն]ախդիր
է բառ անհոլով...
է.
197ա-201բ Յաղագս մակբայի – Մակբայ է բառ
անհոլով, որ առադրելով բայի... է.
ը. 201բ-4բ Յաղագս շաղկապի – Շաղկապ
է մասն բանի անհոլով...
թ. 204բ-9բ Յաղագս կիրառութեան, որ է հատոր երկրորդ – Քանզի
կիրառութիւնք են կիրառնլեաց...
ժ. 209բ-10ա Յաղագս պատուադրութեան – Պատիւ
է փոխանակ տառից...
ժա. 210ա-1բ Յաղագս ստուգաբանութեան – Ստուգաբանութիւնն
ըստ երից լինի...
ժբ. 211բ-2ա Յաղագս շարադրութեան – Ի
կիր առնուլ զբառս ըստ...
ժգ. 212ա-5ա Յաղագս համաձայնութեան անուան ընդ
մակադրական անուան – Ամենայն մակադրական վերջադասեալ...
ժդ. 215ա-27ա Յաղագս հոլովառութեան – Հոլովառութիւնն
կրկին է՝ եզառական եւ յոգնառական...
ժե. 227ա-9բ Յաղագս զանազան շարադրութեան միոյ
դիտաւորութեան – Առաջին՝ Քրիստոս եկն յաշխարհ...
ժզ. 229բ-30բ Յաղագս պարզ ոտից – Ոտք
են պարզք երկոտասանք...
ժէ. 230բ-1ա Յաղագս բարդ ոտից – Ոտք են` տողքն, տողք են երկոտասանք,
որոց չորքն են...
ժը. 231բ-2բ Յաղագս տաղի – Տաղն բաղկանայ
ի չափեալ տողից...
ժթ. 232բ-3ա Յաղագս վերծանութեան – Վերծանութիւն
է շարագածոցն...
ի.
233ա-4բ Յաղագս կիտի – Կէտ
է տրոհօղ խառնակման տրամախոհութեան... վերջս կատարեալ բանից վերջակետն է. եւ Քրիստոսի
տուողին ամենայն կարողութեանց. փառք յաւիտեանս. ամէն:
Բազում լրացումներ ի լուսանցս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
154ա Ի թուականութեանս Հայոց Ռ.երորդի, Ճ.երորդի եւ Ը.երորդի
(1659) ես՝ պիտակ եւ տխմար, սուտ անուամբ Յոհաննէս իրիցուկս, որ եմ ի գեղջէն Ապահինու, եկի ի Սուրբ Աթոռս Գանձասար, ի պատրիարգութեան Աղուանից տեառն մեծին
Պետրոսի (ընդգծուածը՝ խազուած), եւ այս սուղ ինչ Քերականութեան
արհեստս ծրագրեցի թէ կամբ (՞) իմով, բայց աղերսեմ զձեզ, ով ոք, որ հանդիպիք սմա վերծանելով
կամ օրինակելով, թողութիւն շնորհեցէ՛ք սակս վրիպմանացս կամ խոշոր եւ վատ գրոյս, քանզի
կար մեր այս էր. տինա յոյժ վարանեալ եւ տարակուսեալ կայի մտօքս վասն զբաղմանց աշխարհիս,
կրկին մաղթեմ յիշել մու (միո՞վ) Հայր մեղա[յ]իւ զառածեալս մեղօք:
234բ Հայցեմ յիշել զիս եղկելիս / Զտառապեալ Յոհան գերիս / Գոլով
ի կարգ քարոզ բանի / Գործս ունելով ոչ յիշելի / Սիրով զանուն ես ստացայ / Ջանիւ
ի գործն ոչ մխեցայ / Բայց յոյս ունիմ ես յարակայ / Մաղթել զեղբարսդ իմ գերակայ /
Ունել զհայցուածս վասն իմ առ նա / Որ համայնից է Տէր արքայ / Զի մաքրեսցէ զյանցանս
իմ նա / Առնել սրբեալ եւ մերձակայ:
154ա, 234բ տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք,
Գ., էջ 865:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1ա Քրիստոսի
ծառայ Առթին.
1763:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 8ա Ադամ: 25ա
(աբբուբեն): 154բ (գրութիւն ինչ ջնջուած): 166ա...օգուտ... գաղափարք (եւս մի քանի
բառք՝ վրան խազուած): 234բ Զի մաքր: 235ա (այբուբեն):
2278
ՅՈՎՍԷՓ ՄԱԼԵԶԵԱՆՑ, ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅԵՐԷՆ ԼԵԶՈՒԻՆ
Կոստանդնուպոլիս |
ՌՄՁԶ. – 1837 |
ԳՐԻՉ՝
Մկրտիչ Միքայէլեան:
ԹԵՐԹ՝
102. չգրուած՝ 1բ, 56բ, 102բ: ՊՐԱԿ՝ 1-18x6 (Գ, Դ, Թ, ԺԳ, ԺԵ 4, Զ, ԺԶ 8)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,3x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (16x12): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ ոսկերիզ
մուգ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ դեղին:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր. 99բ՝ թանաքի ճապաղում. կազմի մէջքը ներքեւից
պատռուած, Բ. փեղկի աստառի վերին շերտը եւս պատռուած, քերուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1ա–102բ
Քերականութիւն հայերէն լեզուին,
ռամկական ոճով պատրաստեալ ի դիւրութիւն ուսանողաց, աշխատասիրութեամբ Յովսէփ վարժապետի
Մալեզեանց՝ դասատուի սրբոյն Յովհաննու Աւետարանչի դպրատան, ի պէտս աշակերտաց իւրոց:
Օրինակեալ ըստ ճշգրիտ գաղափարին յետին աշակերտաց նորին՝ Մկրտչի Միքայելեան. յամի
Տեառն 1837, յունուարի 28, ի Կոստանդնուպօլիս, ի նոյն վարժարանի
– 2ա-3ա Յառաջաբան – Ինչպես որ օտար
լեզու մը սովորողը պետք է...
– 3բ՝ Ճանաչել զիմաստութիւն
եւ զխրատ՝ իմանալ զբանս հանճարոյ. Առակ. Ա. 2:
– 4ա Քերականութիւն հայերէն լեզուին – Քերականութիւնը
արհեստ մըն է, որ կը սորվեցընէ...
1. 4բ-56ա Մասն առաջին. Բառերուն սերտողութիւնը – Անուններուն
հոլովմունքը. օրինակ Ա. Եզական...
2. 57ա-83ա Մասն երկրորդ. Բառերուն քննութիւնը – Քերականութիւնը
արհեստ մըն է, որ կը սորվեցընէ...
3. 83բ-100ա Մասն երրորդ. Բառերուն կապակցութիւնը – Բառերը
կամ մասունք բանիները...
– 100բ-2ա Ցանկ բովանդակելոց ի քերականութեանս
– Մասն Ա. Անուններու հոլովմունքը... Յարաբերող յարաբերեալ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
Տե՛ս տիտղ.
2279
ԿՂԵՄԷՍ ԳԱԼԱՆՈՍ, ՔԵՐԹՈՂՈՒԹԻՒՆ ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
103. չգրուած՝ 1ա-2բ, 101ա, 103աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+1-9x12 (Դ 11, Թ 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով
եւ շրջանաձեւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17,4x12,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13x 9): ԳԻՐ՝
նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 18: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն ճնշագծերով կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ,
աստառը՝ կարմիր կաշի:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. զանազան բծեր եւ հետքեր, ցեցակեր: Կազմի կաշին եւ աստառը՝ ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-100բ [Հ]ամառօտ քերթողութիւն քերականութեան,
շարակարգեալ ի կարգէ Թեաթինոսաց Կղեմէս վարդապետէ: Ներում կատարելապէս պարունակին
արհեստք չորք, այսինքն՝ ուղղագրութիւն, բանաստեղծութիւն, արտաբերութիւն եւ շարադրութիւն,
արտահանեալ ի քերկանութեանցն հայոց, յունաց եւ լաթինացւոց, ի խնդրոյ Յոհաննէս յԵդեսացւոյ
քաջ րաբունապետի եւ աստուածաբան արքեպիսկոպոսի Միջագետաց աշխարհի
Տե՛ս ձեռ. 841, 132ա-242ա. [Սահման քերականութեան]/3աբ: 1/3բ-5բ: 2/5բ-6բ (բ, գ/չիք): 3/6բ-7ա (ա, բ/չիք): 4/7ա-84ա: 5/84ա-100բ:
Բ. ա. 101բ-2բ Համառօտ կանոնք բոլորոյ քերականութեան.
Յաղագս հոլովմանց. Պրակք Ա. – Հինգ հոլովմամբք անուանց ընդ հոլովք հոլովին...
բ. 102բ Յաղագս այլոց հոլովիցն, որք յուղղականէ
եւ սեռականէ բխեն. Պրակք Բ. – Այնպէս անցուցելոյ արմէ (՞) սեռականին... իսկ բաւելով սեռն
բաղաձայնաւոր:
2280
ՅՕՀԱՆՆԷՍ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆԵԱՆ,
ԾԱՂԿՈՑ՝ ՈՐ Է ՀԱՒԱՔՈՒՄՆ ՔԵՐԱԿԱՆԱԿԱՆ ԲԱՌԻՑ
Պրուսայ |
ՌՄԿԶ. – 1817 |
ԳՐԻՉ՝
Յօհաննէս Յարութիւնեան (հեղինակը):
ԹԵՐԹ՝
81. չգրուած՝ 1բ, 8բ-9բ, 21բ, 25աբ, 35բ, 38բ, 40ա-1բ, 49բ, 51բ, 54ա-7բ, 65բ, 72բ-3բ,
79բ, 81աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x1+1-10x8։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, «NICCOLO» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
20,4x1 5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (17x10,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 27: ԿԱԶՄ՝ ծաղկաթուղթ,
մէջքը՝ սեւ կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած. մէջքի կաշին՝ քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1ա Ծաղկոց, որ է
համառօտ հաւաքումն քերականական բառից, հաւաքեալ աշխատութեամբ ուրումն բանասիրի
Յարու[թ]իւնեան Յօհաննէս դպրի, յամի Տեառն 1817, սեպտեմբերի 28 եւ մեր 1266, ի գեղեցկաշէն
դպրոցս Պրուսայ, որ ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնի մայր եկեղեցւոյ Մեծահրաշ կոչեցելոց
– 2ա-8ա Նախնականք – Իսրայէլացի՝ Յակօբ նահապետի սօյէն...
1. 10ա-21ա
Բառք քերականական ստոյգ տաճկերէնիւ,
նախնական ըստ Չամչեանին հայրանունականք... – Իսայէլի` պէնի
Իսրայիլ...
2. 22աբ
Նախդրիւ հոլովելիք – Ազատ՝
պէյզատէ, բնիկ՝ զաթը...
3. 23ա-4բ
Բնական անդէմք – Օրինակ
Ա. արժան է...
4. 26ա-7բ Նախդիր տեղական – Ի
վերայ` իւսիւնտէ, ի վերոյ՝ եօքարտայ...
5. 28ա-35ա Մակբայ ժամանակականք – Այսօր՝
պուկիւն, այժմ՝ շիմտի...
6. 36ա-8ա Շաղկապ բաղհիւսական – Եւ՝
վէ, իսկ՝ ղօ...
7. 39աբ Միջարկութիւն աւաղական – Աւա՜ղ,
ափսո՜ս` հայիֆ...
8. 42ա-9ա
– Ոմանք բայք ներգործական առնուն զբուն խնդիրն ի հոլովն ուղղական...
9. 50ա-1ա
Ներգործական բայք անխնդիրք – Այլագունեմ՝
պաշկայ ըռենկէ չէվիրմէք...
10. 52ա-3բ Չեզոք բայք անխնդիրք – Ազոխանամ՝
կօռուքլանմաք...
11. 58ա-65ա Չեզոք բայք գործիական – Ազնուանամ՝
գեղեցկանամ, կիւզէլօլմաք:
12. 66ա-72ա Օ. Ս. Հ. Ա. – Քերականութիւն՝
սարֆ կամ նահվ... Կոչական՝ ով խրձուք:
13. 74ա-8բ
Օ. Ս. Հ. Ա. – Եզակի.
ուղղական. այգի` յոգնակի. այգիք...
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Ա. կազմաստառ.
Մայր մանր (այբուբեն, զանազան տառեր):
2281
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար (1668ից առաջ) |
ԳՐԻՉ՝ Յովանէս (13ա-145բ), Սիմէոն
դպիր (150ա-378բ): ՍՏԱՑՈՂ՝ Ղուկաս եպս.:
ԹԵՐԹ՝ 402+1 (կրկն.՝ 34)-1 (չիք՝
232), չգրուած՝ 1բ-12բ, 143աբ, 146ա-9բ, 251ա-6բ, 321բ-9բ, 339բ-42բ, 365ա-8ա, 379բ-98բ,
399բ-401ա: ՊՐԱԿ՝ 1x12+Ա-ԺԲx12 (Ժ, Ե 10, Բ 8) +Ա-Ըx12 (Ա 16, Ե 15, Է 18, Ը 11)+Ա-ԺԲx12 (Դ
11, Ե 14, Է 13)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (15x10):
ԳԻՐ՝ շղագրանման բոլորգիր՝ 13ա-22բ, բոլորգրանման նոտրգիր՝ 23ա-145բ, նոտրգիր՝
150ա-378բ: ՏՈՂ՝ 21, 27: ԿԱԶՄ՝ Ա. փեղկի կենտրոնում՝ գառը դրոշով, շուրջը՝ գրութիւն
լատիներէն՝ «Miserere Nobis [Ag]nus Dei. Qui tollis» /// (եւ մի քանի այլ բառք անընթեռնելի),
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ ծաղկանախշ կարմիր
մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած,
տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, 257 եւ 259` ստ. լս. փոքրիկ պատռուածքներ: Կազմի
Ա. փեղկը քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքը ճաքած, դռնակը կիսով չափ պոկուած, Բ. աստառը
մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 13ա-115բ [Քարոզք Յովհաննու Որոտնեցւոյ]
ա. 13ա-43ա Յոհաննու Որոտնեցոյ տիեզերալոյս վարդապետի
րաբունապետի արարեալ ի բան Աւետարանին ըստ Յոհաննու, որ ասէ. Ի սկզբանէ էր Բանն... – Կահաւորիմ,
ով կաճառք լուսերամից...
բ. 43բ-94բ Նորին Յոհանն[ու] Որոտնեցոյ տիեզերալոյս
վարդապետի ի բանն, որ ասէ. Ի սկզբանէ Տէր զերկիր... – Ո՛վ Տէր իմ
Յիսուս Քրիստոս՝ Բան Հաւր...
Տե՛ս տպ. Ս. Էջմիածին,
2008, էջ 119-181, D:
գ. 95ա-102ա Նորին քարոզ Ծնընդեան. ի բանն որ ասէ.
Տէր ասա ցիս` որդի իմ... – Ծնունդն Քրիստոսի կրկին ուսուցանեն...
դ. 102ա-12բ Նորին քարոզ Ծնընդեան՝ ի բանն. Բանն
մարմին եղեւ – Անհասանելի է խորհուրդն Աստուծոյ...
ե. 112բ-5բ Եռամեծին Յոհաննու Որոտնեցոյ ի բան[ն]
Աւետարանչի, որ ասէ. Եւ յամսեանն վեցերորդ – Նախ տեսցուք զվեցերորդ ամիսն...
Բ. 116ա [Մասն բնագրի իմն] –
/// էրն լի որպէս զԱստուած: Խոնարհի վասն մարմնոյն, որ եւ աստուածայնւոյն գերունականութեան
բարձրութեամբ լցեալ, քանզի յաթոռ ունի վերագոյնն. եղեւ ի նմանութեան մարդկան, որ
եւ կերպարանա // (սկ. եւ վրջ. թերի այսչափ):
Գ.
116ա-9բ Համառաւտ ժողովումն
Մեկնութեան սուրբ մարգարէին Եսայեայ, ի լուսաւոր մեկնչացն տեառնէ Եփրեմի Խորին Ասորւոյ,
Յոհաննու Ոսկէբերանի, Կիւրղի Աղեքսանդրացւոյ, հրամանաւ տեառն Հայոց Հեթմոյ արարեալ՝
լուսաւոր վարդապետին Գէորգայ. Աւգնեա Աստուած՝ Հոգիդ Սուրբ – Ծածուկ միշտ
եւ անյայտ են բանք աւրինացն...
Դ. [Բանք զանազանք]
1. 120ա-2բ [Բանք Անանիայի Շիրակացւոյ. ձեռ.
503, 174բ]
ա. 120ա-1ա Համարք Հին եւ Նոր կտակարանացն. Հին
կտակարանքն – Ծնունդքն տունս ունի ՏՅԸ. (4308)...
բ. 121աբ Եւթն զաւրութիւն կա յեկեղեցւոջ ի Սուրբ
Հոգւոյն՝ ըստ Եսայեա – Հոգի իմաստութեան...
գ.
121բ Ժ. պատուիրանք,
զոր ետ Աստուած ի ձեռն Մովսէսի, այս է գրեալն – Ա. Մի՛ ունիցիս
աստուածս օտար...
դ.
121բ-2ա Երեք կարգն եկեղեցին – Ա.
Մաքրողականն...
ե.
122ա Երեք են երկնային
զաւրութիւնք – Առաջինն` Աթոռք...
զ.
122աբ Յերկրէս մինչեւ
յերկինս Է. (7) պարունակք են – Ա. ամպախաղացն...
է.
122բ Հոլովք անուանց – Աստուած`
ուղղական...
2. 122բ-31աբ Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար
ստորոգիլ նորավարժիցն սակս – Պարտ, պատշաճ, ի դէպ, ի ճահ...
3. 131բ Արիստոտէլի Ժ. (10) ստորոգութիւնք – Ունիմ
ես անձն, որ է գոյացութիւն...
4. 131բ Վեց են սահմանք իմաստութեան – Գիտութիւն
էակաց ըստ որում էակք են...
5. 131բ-3բ Մեկնութիւն քերականի – Վերծանութիւն,
ընթերցողութիւն...
6. 133բ-4ա Թարգմանութիւն պարսի բառի Վարդան
գրոց – Զրադաշտական՝ զբուն բան, զկարեւոր ուխտ...
7. 134ա-6ա Այս բառք գեղջուկք, որ կարի պիտոյ
է վարժասիրաց ներխոհեմից – Անկումն, վճարումն, հանգիստ ելք, վախճան...
8. 136բ-41բ Արիստոտելի իմաստասիրի յաղագս Առաքինութեան՝ առ Աղեքսանդրոս թագաւորն – Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի գարշելիքն...
9. 141բ-2բ [Դարագլուխք] – Յառաջին դարն` Ենովք փոխեցաւ...
10. 144ա-5ա [Խրատք իմաստասիրաց] – Իմաստասիրութիւնն կենդանութիւն է հոգո...
11. 145բ Ի բանից Նօշրօվանա[յ] – Ամենայն մարդ գիտէ զչափս անձին իւրոյ...
Ե. 150ա-250բ [Վարքք]
1. ա. 150ա-69ա Վարք եւ պատմութիւն ամենագով սուրբ
առաքելոյն Յոհանու աւետարանիչին, յորում տարածմամբ ամենասուրբ բազուկսն ի վերա[յ]
խաչին ասաց ցփառաւորեալ ծնօղն իւր. Ահա Որդին քո. եւ դարձեալ ցՅոհանէս, թէ. Ահայ մայր քո: Յաղագս որոյ ասի Յոհանէս թէ եղբայր
Աստուծոյ: Եւ արդ, սկիզբն արասցուք – Յետ համբառնալոյն
Յիսուսի Քրիստոսի յերկինս...
բ. 169ա-76ա Յաղագս աքսորանաց սրբոյն Յոհանու
աւետարանչի – Իսկ ի միւսումն աւուր երեւեալ
նմա ամէնատէրն...
գ. 176ա-85բ Յաղագս մեռոնի եւ ամենայն տան նորա
եւ եղելոցն ի ձեռն Յոհանու – Քանզի այր մի էր
ի քաղաքին յայնմիկ...
դ. 185բ-8ա Վասն Վասլի եւ կնոջ նորա, թէ որպէս
լուսաւորեցան Յոհանու – Քանզի այր ոմն էր ի
քաղաքին...
ե. 188ա-93բ Յաղագս Խռոսոսի եւ կնոջ նորա եւ թէ
որպէս լուսաւորեցան ի Յոհանէ – Քանզի էր ոմն
ի քաղաքին այնմիկ...
զ. 193բ-207ա Յաղագս Կենոպասայ կախարդին եւ չար
արվեստից նորա եւ կախարդութեանն, զոր արար առաջի Յոհանու – Քանզի էր ոմն ի Բատմայի կղզոջն...
է. 207ա-12բ Յաղագս դիւին, որ ելանէր ի կերպարանս
գայլուն եւ երեւէր ի քաղաքին այնմիկ – Եւ ի
մտանելն մեզ անդ ոչ ոք ճանաչէր...
ը. 212բ-6ա Յաղագս Սնոտիանոսի, թէ որպէս հաւատաց
Քրիստոսի ի ձեռն Յոհանու առաքելոյն – Քանզի
էր ոմն ի քաղաքին այնմիկ Զմիռիանոս...
թ. 216ա-23բ Վասն Սոսիպատրոսի եւ մօր նորա Պատրողկիանէ
եւ եղելոցն ի ձեռն Յոհանու – Եւ անկանել
դատաւորին կղզոջն Բատմայի...
ժ. 223բ-30ա Յաղագս սրբոյն Աւետարանին Յոհանու,
թէ որպէս պատմեցաւ կամ ուր ընկալաւ – Յետ հաւատալոյ
ամենայն կղզոյն Բատմա[յ]ի...
2. 230ա-43ա Պատմութիւն սուրբ առաքելոյն Յակոբայ
եղբօրն Յոհանու, թէ որպէս գնաց Իսպանիայ եւ դարձեալ եկն յԵրուսաղէմ – Առաքեալն Քրիստոսի սուրբն Յակոբոս շրջէր...
3. 244ա-8բ Վկայութիւն սրբոյն Կիրակոսի եւ մօր
նորա Ուղիտա առ մեծ եպիսկոպոսն Զոսիմոս – Սովորութիւն
է չար թշնամոյն մարդկան...
4. 248բ-50բ Վկայաբանութիւն սրբոյն Յակոբայ առաքելոյն,
յԵկեղեցական պատմութենէն – Յայն ժամանակի
ասէ. Յայտնի իսկ է, եթէ յամս Կղաւդիայ կայսեր...
Զ. ա. 257ա-60բ Վասն քերականին – [Հարց]. Զի՞նչ է քերականութիւն: [Պատասխանի]. Քերականութիւն
է հմտութիւն...
բ. 260բ-70ա Յաղագս տառի – Անսա՛ փոքր մի. քանզի մինչեւ ցայս վա[յ]ր քննեցաք...
գ. 270ա-1ա [Յաղագս բանի] – [Հարց]. Զի՞նչ է բան: [Պատասխանի]. Բան է հետեւակ
բառի...
դ. 271ա-87ա [Յաղագս անուան]– [Հարց.] զի՞նչ է անուն: [Պատասխանի]. Անուն է
մասն բանի հոլովական...
ե. 287ա-8բ [Յաղագս բայի] – Կրկին մեկնութիւն քեզ ընձեռեցից...
զ. 288բ-93բ Յաղագս լծորդութեան – Բազում ինչ ունիմք իմանալ պիտանացու...
է. 293բ-7ա [Յաղագս ընդունելութեան] – Սկսանիմք այսուհետեւ օգնականութեամբ Աստուծոյ...
եթէ զի՞նչ է ընդունելութիւն...
ը. 297ա-8ա [Յաղագս դերանուան] – Հարց. թերանուանութիւն: [Պատասխանի]. Դերանունութիւն է բառ փոխանակ...
թ. 298ա-300բ [Յաղագս նախադրութեան] – Հարց. Զի՞նչ է նախադրութիւն: Պատասխանի. Որպէս
ուսաք ի բնաբանն քերականին...
ժ. 300ա-4ա [Յաղագս մակբայի] – Հարց. Զի՞նչ է մակբայ: [Պատասխանի]. Օժանդակութեամբ
Հոգւոյն Սրբոյ. մակբայ է մասն բանի...
ժա. 304ա-7ա [Յաղագս շաղկապի] – Հարց. Զի՞նչ է շաղկապ: Պատասխանի. Շաղկապ է մասն
բանի...
Է. ա. 307բ-10ա [Յաղագս Քերականութեան] – Հարց. Զի՞նչ է քերականութիւն: [Պատասխանի]. Քերականութիւն
է հմտութիւն...
բ. 310ա-8բ Յաղագս անուան – Անուն է մասն բանի. հոլովական...
գ. 318բ-21ա Յաղագս դերանուան – Հարց. Զի՞նչ է դերանուն: Պատասխանի. Դերանուն է
մասն բանի...
Ը. 330ա-9ա Ներբողեան ի Դաւթէ փիլիսոփայէ, տեառն
Ներսէսի նորոգած նոր ոտանաւոր – Բարձրացուցէք
զՏէր Աստուած մեր միաբան / Մարգարէն յառաջ ձայնեալ տա ձեզ հրաման...
– 334ա լս., գրչից «Փոխէ
զձայն «Յիսուս Որդոյ»:
Թ. 339ա Սուրբ եւ իմաստուն վարդապետի Յովանիսի
Եզնկացուն արարեալ այլաչափ Տաղս, ի խնդրո[յ] բարեպաշտ իշխանին Ապլոցի, ըստ նախագիծ
տաղիս տանց – Յամենահրաշ գործ Արարչին, որ
գոյացան / Մեծ եւ ահեղ ըսքանչելիք ներգործեցան
/ Ոմանք ի տես զարմանալեաց օրհնեցան / Եւ այլք ի պէտս վայելչութեան (այսչափ):
Ժ. 343ա-56բ Գէորգա վարդապետի արարեալ ի խնդրոյ
Ստեփաննոսի մականուն Գոյներիցանց Կայծառունցւոյ
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. [Նախերգան]/343աբ: ա/343բ-9ա: բ/349ա-55ա: գ/355ա-6բ: Ի ստորին լուսանցս. 349ա «Ո՛հ, վա՛յ
ինձ մեղաւորիս», 351ա «Ոհ գրիչս չի յաջողիլ» (խազագիր):
ԺԱ. 1. 356բ-64բ [Գէորգայ վարդապետի Խրատ գրչութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./356բ-8ա: ա/358ա-60ա: բ/360ա-1բ: գ/361բ-2ա: դ/362ա-3բ: ե/363բ: զ/363բ-4ա:
2. 364աբ [Արտաքոյ խրատուց] – Յառոգանութիւնսն, պատառիկս, զոր գտի: Շեշտ ոլորն...
ԺԲ. ա. 368բ-77ա Թուխդ տեառն Գրիգորիսի կաթողիկոսի Հայոց, գրեալ եղբօր նորին Ներսէսի եպիսկոպոսի,
հրամանաւ նորուն՝ ի Միջագետս Ասորոց Յամայք կոչեցեալ նահանգին: Յաղագս որ անդ մերոյ
ազգիս քահանայից հակառակաբանելոյ անմտաբար ընդ միմեանս. Ոմանց ասել զաստուածութեան
բնութիւն չարչարեալ եւ մեռեալ ընդ մարմնոյն, եւ ոմանց` զմարմինն միայն, եւ յոմանց
դարձեալ՝ ընդունելի զմատաղ, եւ ոմանց՝ արհամարելի. եւ այլք, թէ. Դրախտն իմանալի
է եւ միայն օրինակաւ ասացեալ, այլ ոչ ճշմարիտ էութիւն եւ այլ եւս յայսպիսեաց, ի խնդրոյ
ումեմն աստուածասիրի Առիւծ կոչեչելոյ իշխանի
Թուլկուրան նահանկի – Թէպէտ եւ տէրունական հրամանըն յորդորէ...
բ. 377ա-8բ Լուաք դարձեալ եւ յաղագս անբանից
կենդանեացն զենման – Զոր ի տէրունական Յարութեան
եւ յիշատակ... այսքան ազինս դարձուցանելով յերկրպագութիւն նորա: Բայց /// (շար. թափուած):
ԺԳ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ., բոլորգիր
379ա Քրիստոստուրին հոգոյն
Թուրվանդային մի մի տուին յիշատակ ՌԵՃ.
(1500) ըստակի Սուրբ Երուսաղէմայ. Աստուած
ընդունելի առնէ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 122բ Որում եւ հասցէ յաշխատութեանց աստիշ(՞)
աւետել սուղ յիշման զաշխատող` գծիչս զՅովանէս. արժանի արարէ՛ք, բարեսէ՛րք, ի բարեացապարտն Աստուած, զթողութիւն հայցել
մեզ եւ ձեզ. ամէն:
229բ Կատարեցաւ Պատմութիւնս սուրբ եւ երջանիկ ընտրեալ առաքելոյն
Յոհանու, որ անկաւ զլանջօք
Յիսուսի եւ սիրելի կոչեցաւ նմա: Արդ, սուրբ առաքեալ եւ աւետարանի՛չ Որդոյն Աստուծոյ,
բարեխօս լե՛ր վասն մեր առ միածին Բանն Աստուած եւ հայցեա՛ զթողութիւն ստացողի սուրբ
Պատմութեանս, կուսակրօն եւ հեզահոգի տէր Ղուկաս եպիսկոպոսին Սուրբ Երուսաղէմայ,
որ բազում ըղձիւ եւ մեծաւ փափագմամբ ետ զսա գրել ի վայելումն անձին իւրոյ եւ յիշատակ
հոգոյ, զոր Տէր Աստուած բարով վայելել |230ա| տացէ նմա, եւ ընդ երկայն աւուրս. ամէն.
եղիցի:
Դարձեալ երես անկեալ աղաչեմ զհանդիպողսդ, զընթերցողդ եւ զգաղափարողսդ
յիշել ի Տէր միով Հայր մեղայիւ եւ բազմամեղ անձինս թողութիւն խնդրող լինել եւ սղալանաց եւ ան[յ]արմարութեան գրոյս անմեղադիր լինել,
զի յոյժ շտապով գրեցի եւ որ զմեզ յիշեն, այս է՝ զվերոյգրեալ զտէր Ղուկաս եպիսկոպոսն եւ զանարժան Սիմէոնս դպիր լիցին յիշեալ օրն աներեկի ի Քրիստոս Աստուած,
որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն:
2. 243բ Բարեխօսութեամբ սրբոյն Յակոբայ եւ եղբօր նորին Յոհանու ողորմեա՛, Տէր Աստուա՛ծ, ստացողի գրոցս` տէր
Ղուկաս եպիսկոպոսին եւ ինձ` Սիմէոն մեղապարտ գրչիս:
248ա Բարեխօսութեամբ սրբոյն Յուղիտա եւ դեռաբուսիկ |248բ| մատաղատունկ Կիրակոսին` նահատակին Քրիստոսին, ողորմեա՛, Տէր Ասոտւա՛ծ,
եւ թողութիւն շնորհեա՛ ստացողի սուրբ գրոցս տէր Ղուկաս եպիսկոպոսին Սուրբ Երուսաղէմայ
եւ ինձ` բազմամեղ եւ ապիրատ Սիմէոն գրչիս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 402ա Ի թվականութեանս Հոռոմոց ՌՃ. եւ ԺԷ. (1668) ամին եւ յամսեանն յունվարի Դ. (4), եւ օրն էր շաբաթ, ի տօնի Սրբոյ Բարսեղի հայրապետին, ի ժամս ԲԺ.ան (12), զի մինչդեռ կատարէաք
զաղօթս առաւօտեան, յանկարծակի եղեւ շարժ մեծ, որ յահէ բազումք ահաբեկք եւ կիսամահք
եղեն, նա եւ ի բազումք ի կանանց վիժեցին զզաւակս իւրեանց, բայց աղօթիւք Սուրբ
Իջման տեղոյս ոչ ինչ վնաս եղեւ ի յերկիրս Արարատեան, այլ սակայն ի Տփխիս քաղաքի բազում եկեղեցիք եւ բուրճք եւ պատուարք ի վայր կործանեցան, եւ թէպէտ վնաս ամրոցաց եւ ապարանից յոլով
եղեւ, սակայն ումեք վնաս չի դիպեցաւ երբէք, յորմէ երկուցեալք խանն եւ կաթողիկոսն Վրաց
բազում նուէրս եւ պատարագս մատուցին եւ
վաճառումն Վրաց ի բաց բարձին բնաւ յերկրէն իւրեանց երդմամբ: Եւ ինքեանք ելեալ ի քաղաքէն,
արտաքոյ բնակէին ամենայն տամբքն իւրեանց վրանօք, քանզի յերերմանէն երբէք ոչ դադարիւր
քաղաքն: Յաղագս որոյ երկուցեալք ոմանք ի փախստեայ գընային եւ ոմանք յանդիման քաղաքին լինէին: Իսկ զՇամախոյ Գ. (3) բաժինն կործանեցաւ յերկիր, նա եւ թէ յանդունդս
սուզեցաւ, մինչ զի նշմարանք քաղաքին բնաւ ոչ երեւէր, եւ ի բնակչացն ԽՌ. (40.000) ոգիս
կորընչէր, թող զօտարոտիս, իսկ որք ի յեկեղեցիս էին զերծան, եւ որք |402բ| արտաքոյ`
ոմանք կործանեցան միանգամ, եւ ոմանք կիսամահ եւ երկնախոցք եղեն: Յորոց փրկեսցէ զմեզ
կործանմանէ Քրիստոս Աստուած մեր. ամէն:
2. 1ա Թվին ՌՃԻԴ. (1675), յունուվարի Զ.
(6) վաղճանեցաւ Մղտեսի Պետրոսն եւ Օլուսուեանն մեռաւ փետրվարի ԻԴ. (24) օրն չորեքշաբթի:
3. (ԺԸ. դար) 401բ Եղներ է որդին ա Ղազարենաւ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 13ա,
307բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա Յոհանու Աւետարանին Լուծմունք արարեալ Յովհաննու
Որոտնեցւոյն ի վայելս: 121բ յարէ: 399ա Ղտլեշուրտին մինաբանդի տեղն տարի բարութ եւ կամ շես
խմցոտր:
2282
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ՍՏԱՑՈՂ՝ Աբրահամ տիրացու:
ԹԵՐԹ՝ 248. չգրուած՝ 1ա-5բ, 16բ-7ա,
30ա-1բ, 86բ, 89բ-91բ, 133բ-5բ, 142բ-3բ, 240բ-8ա: ՊՐԱԿ՝ 1-22x12 (Ա 7, ԺԲ, ԺԳ 8, ԻԱ
21, ԻԲ 7) (խառն համարակալմամբ)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
20,6x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (18x11,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ՝ 28-34: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
սեւ կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ, մասն պրակի. լուսանցակողերը՝
կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ սեւ, կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած,
տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, ցեցակեր. կազմի Ա. փեղկը եւ Ա. աստառը ցեցակեր,
եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 6ա-7բ Քերականութիւն շարադրեցեալ չափափանութեամբ – Քերականութիւնն
է արհեստ / Ուղիղ խօսելոյ եւ համեստ...
Բ. 8ա-29բ [Քերականութիւն]
ա. 8ա Առազդեցութիւնք ոմանք սակս յարմարագրութեան,
արտաբերութեան եւ վերծանութեան: Գլուխ առաջին. Յաղագս յարմարագրութեան, այսինքն՝ ուղղագրութեան
հասարակապէս – Յարմարագրութիւն է արհեստ իսկականաւ գրովն...
բ. 8ա-9ա Գլուխ երկրորդ. Յաղագս գրակազմութեան – Գրակազմութիւն
է արհեստ միակերպելոյ...
գ. 9բ Գլուխ եր[ր]որդ. Յաղագս առոգանութեան – Առոգանութիւնն
է ձայն յարմարական...
դ. 10աբ
Գլուխ չորրորդ. Յաղագս յատկութեանց
հնչմանց տառից – Տառն է հնչումն հեքելի...
ե. 11ա-5ա Գլուխ Ե.երորդ (5). Յաղագս կիրառութեան
տառից – Կիրառութիւն տառիցն է գիտել զօրութիւն...
զ. 15բ-6ա Յաղագս փոխադրութեանց տառից. Գլուխ
վեցերորդ – Փոփոխեցմունք տառից ներբառից լինին...
է. 17բ-8բ Յաղագս պատուադրութեան. Գլուխ եօթներորդ – Պատուադրութիւնն
է փոխանակ տառից...
ը. 19ա Յաղագս երկրորդի մասի ընձեռուածոյս,
այսինքն՝ Յաղագս արտաբերութեան. Գլուխ ութերրորդ – Արտաբերութիւնն է յառաջաբերումն
վանկից...
թ. 19ա-20ա Յաղագս յառաջբերեցման վանկից ըստ հնչմանց
տառից. Գլուխ իններորդ – Յառաջբերեցումն վանկից ըստ հնչմանց...
ժ. 20ա-2բ Յաղագս արտաբերութեան բառից. Գլուխ
տասներորդ – Արտաբերութիւն բառիցն է յառաջբերել...
ժա. 23աբ
Յաղագս երրորդի մասի ընձեռուածոյս,
այսինքն՝ Յաղագս վերծանութեան եւ վերծանելեաց: Եւ նախ վասն վերծանութեան. Գլուխ մետասաներորդ – Վերծանութիւն
է անվթար արտաբերումն...
ժբ. 23բ-5ա Յաղագս տրոհականի ենթադատման. Գլուխ
երկոտասաներորդ – Ենթադատումն ըստ տրոհմանն է շնչառեցմամբ...
ժգ. 25ա-6բ Յաղագս լծորդ առոգականի ենթադատման.
Գլուխ երեքտասաներորդ – Ենթադատումն ըստ լծորդ առոգմանն է...
ժդ. 27ա-9ա Յաղագս բան ոլորակի ենթադատման. Գլուխ
չորեքտասաներորդ – Ենթադատումն է ըստ բան ոլորակմանն է...
ժե. 29աբ Յաղագս եղանակապահման ենթադատման.
Գլուխ հնգետասաներորդ – Ենթադատումն ըստ եղանակապահմանն...
Գ. 32ա-89ա [Յաղագս ճարտասանութեան]
ա. 32ա-44ա [Մասն առաջին] Յաղագս արհեստի Ճարտասանութեան
եւ սահմանի նորին. Գլուխ առաջին (ա-ժբ.) – Ճարտասանութիւնն է արհեստ բարւոք
ասելոյ...
բ. 44բ-53ա Յաղագս երկրորդի մասի Ճարտասանութեան,
այսինքն՝ յաղագս Տրամադրութեան (ժգ-իա.) – Երկրորդ մասն Ճարտասանութեան,
որ է տրամադրութիւն...
գ. 53ա-82ա Յաղագս երրորդ մասի Ճարտասանութեան,
այսինքն՝ Ճոխաբանութեան. Գլուխ առաջին (ա-ժզ.=իբ-լթ.) – Ճոխաբանութիւնն
է յարմարից դիտաւորութեանց...
դ. 82ա-3ա Յաղագս չորրորդի մասի Ճարտասանութեան,
այսինքն՝ յաղագս Յիշողութեան. Գլուխ եօթն եւ տասներորդ, յաղագս բաժանման եւ օգտի յիշողութեան
(ժէ.=խ.) – Յիշողութիւնն բաժանի յերկուս...
ե. 83ա-6ա Յաղագս հինկերորդի մասի Ճարտասանութեան,
այսինքն՝ յաղագս Արտաբերման եւ մասանց նորին. Գլուխ ութ եւ տասներորդ (ժը.-իա. =խա.-խդ.) – Արտաբերութեան
մասունք են Բ. (2)...
զ. 87ա-9ա Յաղագս խնդրոց ճարտասանականաց – Խնդիրք
ճարտասանականք են կրկին...
Դ. 92ա-142ա [Մատենագրութիւն Կղեմայ Գալանոսի]
I. 92ա-133ա [Կղեմայ Գալանոսի] Դրունք փիլիսոփայութեան,
ասացեալ ըստ յունաց եւ ըստ լաթինացւոց լօճիգայ, իսկ ի մերս բառբարս ասի Տրամաբանութիւն...
– 92ա [Նախաբան] – Զհամառօտ
սոյնս զայս, որ է ներածիչ...
1. ա. 92բ Յաղագս առաջնոյ ներգործութեան մտաց,
այսինքն՝ յաղագս եզերաց: Յաղագս առաջնոյ մասին եւ թէ զինչ իցէ առաջին մտացն ներգործութիւնն.
պրակ Ա. – Առաջին մտաց ներգործութիւնն է՛ պարզումն...
բ. 92բ-3ա Յաղագս եզեր, թէ զինչ իցէ եզրն եւ
ըստ քանի եղանակաց առնանի. պրակ երկու – Նախ գիտելի է, զի եզրն ընդհանուր...
գ. 93աբ Յաղագս մտաւորականի եզեր եւ անջատեցման
նորին. պարկ Գ. – Մտաւորական եզրն բաժանի յանծայր...
դ. 94ա-5բ Յաղագս ձայնաւորի եզեր եւ թէ զի՞նչ
իցէ բան նշանակութեան. պրակ Դ. – Եզրն ձայնաւոր, զորմէն այսմ մասի...
– 95ա Քառանկիւն տրամանկեան:
ե. 96ա-102ա Յաղագս անջատեցման ձայնաւորի եզերն,
պրակ հինգերորդ – Առաջին անջատումն եզերաց...
– 98բ Ընդհանուր եւ մասնակի
տրամանկիւն:
զ. 102ա-5բ Յաղագս նախահայեաց եւ երկրորդահայեաց
եզերաց, թէ ոյք իցեն եւ որպիսաբար առնանին. պրակ վեցերորդ – Ստորոգական
եզրն բաժանի ի նախահայեաց...
է. 105բ-7բ Յաղագս տրամադրութեան եւ յատկութեան
եզերաց եւ ենթադրութեան. պրակ եօթներորդ – Մինչեւ ցաստ զանջատեցմանէ եզերաց...
ը. 108ա-11ա Յաղագս թէ զի՞նչ իցէ սահմանն եւ որքանաբար
անջատի. պրակ ութերորդ – Սահմանն է բան նշանակիչ...
2. 111ա Մասն երկրորդ. Յաղագս երկրորդի մտաց
ներգործութեան, այսինքն՝ յաղագս նախադասութեան – Երկրորդ մտաց
ներգործութիւնն ոչ այլ ինչ է...
ա. 111բ-2ա Յաղագս, թէ զինչ իցէ նախադասութիւնն
եւ բացերեւութիւնն եւ որքանաբար անջատի. պրակ առաջին – Նախադասութիւնն
է բան կատարեալ...
բ. 112ա-3ա Յաղագս զանազանութեան տեսակաց ստորոգականի
բացերեւութեան ի գոլոյն, պրակ երկրորդ – Նախ բացերեւութեանց ոմն է երկրորդ
առկային...
գ. 113ա-4ա Յաղագս նիւթոյ որակութեան եւ քանակութեան
ստորոգական նախադասութեան. պրակ երրորդ – Ըն[դ] իւրաքանչիւրում ստորոգական
նախադասութեան...
դ. 114ա-5ա Յաղագս հակադրութեան բացարձակաց
նախադասութեանց. պրակ չորրորդ – Մինչեւ ցայս վայր ասացաք զտրամադրութեան...
– 114բ Քառանկիւն հակադրութեանց
ե. 115ա-7ա Յաղագս հանգիտութեանց նախադասութեանց.
պրակ հինգերորդ – Հանգիտութիւնն է զօրութիւն...
զ.
117ա-9ա Յաղագս անդրադարձութեան
բացարձակի բացերեւութեան. պարկ վեցերորդ – Անդրադարձութիւնն
է փոխադրութիւն ստորոգեցելոյն...
է. 119ա-20բ Յաղագս, եղանակաւորի նախադասութեան.
պրակ եօթներորդ – Եղանակաւոր նախադասութիւնն է նորում...
ը. 120բ-2ա Յաղագս ստորադրականի նախադասութեան.
պրակ ութերորդ – Ստորադրական բացերեւութիւնն է...
թ. 122ա-3բ Յաղագս բաժանման. պրակ իններորդ – Բաժանումն
է բան, նորում...
3. 124ա
Մասն երրորդ. Յաղագս երրորդի մտաց
ներգործութեան – Երրորդ մտաց ներգործութիւնն է տրամաբանութիւն...
ա. 124ա-5ա Յաղագս, թէ զինչ իցէ ձեռնարկութիւն.
պրակ առաջին – Ձեռնարկութիւնն է բան, նորում...
բ. 125ա-8բ Յաղագս սահմանի հաւաքաբանութեան
եւ նիւթոյ եւ կերպի նորին. պրակ երկրորդ – Հաւաքաբանութիւնն է բան ըստ Արիստոտելի...
գ. 129ա-30բ Յաղագս կանոնաց, զորս պարտիմք պահել
յամենայն եղանակս ձեւոց. պրակ չորրորդ (=երրորդ) – Առաջին հասարակ
կանոն ի սոսկ բացասականաց...
դ. 130բ-1բ Յաղագս տարածութեան անկատար հաւաքաբանութեանց
առ կատարեալս. պրակ չորրորդ – Նախ գիտելի է, զի կատարեալ հաւաքաբանութիւնքն...
ե. 132ա-3ա Յաղագս անջատմանց հաւաքաբանութեանց.
պրակ հինկերորդ – Հաւաքաբանութեանց ինն գոն տեսակք...
II. ա. 136ա-7ա Յաղագս էակին, որ ըստինքեան, այսինքն՝
յաղագս գոյացութեան – Ըստինքեան էակ ասի...
բ. 137բ-42ա Յաղագս էակին, որ յայլում. այսինքն՝
յաղագս պատահմանց – Էակք ի յայլում են նոքա, որք...
Ե. ա. 144ա
Յաղագս սահմանի բարոյականի եւ վարքականի
գիտութեան. գլուխ առաջին – Բարոյականութիւն կամ բարոյաբանութիւն...
բ. 144աբ Յաղագս մարդկային ներգործութեանց
եւ սահմանի նորին. գլուխ երկրորդ – Մարդկային ներգործութիւնն է բնական...
գ. 144բ Յաղագս անջատմանց մարդկային ներգործութեանց.
գլուխ երրորդ – Մարդկային ներգործութիւնն լինի եռակի...
դ. 145ա-6ա Յաղագս կամաւորաց եւ յակամայից. գլուխ
չորրորդ – Կամաւոր ներգործութիւնն է...
ե. 146աբ Յաղագս, թէ որք են բարիք մարդոյն եւ
զինչ են չարիք նորին. գլուխ հինգերորդ – Բարիք մարդոյն են համեստ...
զ. 146բ Յաղագս, թէ զի՞նչ իցէ չարութիւն եւ
որպէս ենթադատի ի բանէ. գլուխ վեցերորդ – Չարութիւն է պակասութիւն բանի...
է. 146բ-7ա Յաղագս, թէ զի՞նչ իցէ ընդհանուր բանն
եւ մասնաւորն եւ որպէս ձեռնարկի ի սոցանէ. գլուխ եօթներորդ – Ընդհանուր
բանն է այն, որ խորհի...
ը. 147ա-8ա Յաղագս, թէ որպէս ենթադատէ բանն զբարին
եւ թէ զի՞նչ իցէ երջանկութիւն եւ վերջին բարին. գլուխ ութներորդ – Բանն
որպէս ենթադատէ զչարն գոլ ատելի...
թ. 148ա-9ա Յաղագս, թէ երջանկութիւնն ոչ կարէ
կայանալ ի յառաքին բարիսն մեր. գլուխ իններորդ – Երջանկութիւն
գոլով վայելչութիւն մնացական...
ժ. 149աբ Յաղագս, թէ երջանկութիւն ոչ կայանայ
եւ ի յոմանս ներքին բարիս մեր. գլուխ տասներորդ – Երջանկութիւն
գոլով ծայրագոյն...
ժա. 149բ-50ա Յաղագս, թէ երջանկութիւնն ոչ կայանայ
եւ ի զօրութիւնս առաքինականս. գլուխ մետասաներորդ – Տեսականապէս
խօսելով երջանկութիւն ոչ կայանայ...
ժբ. 150ա-1ա Յաղագս, թէ երջանկութիւն ոչ կայանայ
եւ ի գոյութեան հոգւոյ կամ մարմնոյ նաեւ ոչ ի կարողութիւնս եւ կամ յունակութիւնս այլ
միայն ի ներգործութիւնս վերին զօրութեանց Հոգւոյն. գլուխ երկոտասաներորդ – Տեսականապէս
խօսելով ոչ կայանայ...
ժգ. 151աբ Յաղագս անկատարութեան բնականի երջանկութեան
եւ թէ զորպիսի կատարելութիւնս ունի գերբնական երջանկութիւն. գլուխ երեքտասաներորդ
– Երջանկութիւն, զորմէ ճառէն իմաստասէրք...
ժդ. 151բ-2բ Յաղագս բնականի երջանկութեան ըստ որում
յիմաստասիրաց ճառի եւ ասի լիակատար. գլուխ չորեքտասաներորդ – Զերջանկութիւն,
զորմէ ճառէն իմաստասէրք պահանջէ...
ժե. 152բ-3ա Յաղագս վնասողաց եւ արգելչաց երանութեան
եւ վասն տգիտութեան, որ է չարիք իմացականին. գլուխ հնգետանաներորդ – Համայնք մոլութիւն
եւ չարագործութիւնք...
ժզ. 153ա-4ա Յաղագս յիմարութեան որով լինի սխալումն
շուրջ զվախճանօք եւ շուրջ զառաքինութեամբ եւ մոլութեամբ. գլուխ վեշտասաներորդ – Յիմարութիւն
որ եւ ասի անմտութիւն է...
ժէ. 154ա Յաղագս անուղղութեան եւ չարասիրութեան,
որք են չարիք կամաց. գլուխ եօթնեւտասաներորդ – Անուղղութիւն
եւ չարասիրութիւն են չարիք...
ժը. 154աբ Յաղագս անկարգի ինքնասիրութեան, յորմէ
բղխին համայնք չարագործութիւնք. գլուխ ութեւտասաներորդ – Անկարգ ինքնասիրութիւն
է...
ժթ. 154բ-6ա Յաղագս եօթեանց գլխաւորաց չարեաց հասարակապէս,
որք ծնանին յանկարգ ինքնասիրութենէ. գլուխ իննեւտասներորդ – Յանկարգ ինքնասիրութենէ
ծնանին...
ի. 156աբ
Յաղագս գլխաւորաց մոլութեանց յատկապէս
եւ նախ վասն հպարտութեան. գլուխ քսաներորդ – Հպարտութիւն, որ է նախկին ծնունդ...
իա. 156բ-7ա Յաղագս ագահութեան. գլուխ քսանեւմէկերորդ – Ագահութիւն,
որ ծնանի յինքնասիրութենէ...
իբ. 157աբ Յաղագս նախանձու. գլուխ քսանեւերկուերորդ – Նախանձ,
որ ծնանի ինքնասիրութենէ...
իգ. 157բ-8ա Յաղագս բարկութեան. գլուխ քսանեւերեքերորդ – Բարկութիւն,
որ ծնանի ինքնասիրութենէ...
իդ. 158աբ Յաղագս ծուլութեան. գլուխ քսանեւչորսերորդ – Ծուլութիւն,
որ ծնանի յանկարգ ինքնասիրութենէ...
իե. 158բ-9ա Յաղագս որկրամոլութեան. գլուխ քսանեւվեցերորդ
(քսանեւհինգերորդ) – Որկրամոլութիւն, որ ծնանի յինքնասիրութենէ, է անկարգ...
իզ. 159աբ Յաղագս բղջախոհութեան. գլուխ քսանեւվեցերորդ
– Բղջախոհութիւն, որ ծնանի յինքնասիրութենէ, է տռփողական...
իէ. 159բ-60ա Յաղագս թէութեանց, որք ծանրացուցանեն
եւ կամ թեթեւացուցանեն զմեղս. գլուխ քսանեւեօթներորդ – Եօթն թէութիւնք
թւին աստէն...
իը. 160ա-2բ Յաղագս հնարից եւ դեղոց ընդդէմ վերոյասացեալ գազանաց. գլուխ քսանեւութներորդ – Ամենայն
մարդիկ զինուորին ընդդէմ գազանաց...
իթ. 163աբ Յաղագս անպարկեշտութեան. գլուխ քսանեւիններորդ
– Անպարկեշտութիւն է անվայելուչ արարք...
լ. 163բ Յաղագս ախտից ախորժականաց. գլուխ երեսուներորդ – Մինչեւ
զաստ խօսեցաք զարգելչաց...
լա. 163բ-4ա Յաղագս թուոց ախտից եւ անուանց նոցին.
գլուխ երեսունեւմէկերորդ – Ցանկական զօրութիւն ունելով...
լբ. 164ա-5բ Յաղագս վեցից ներգործութեանց ցանկականին,
թէ որպէս կառավարիլ պարտին ի բանէ. գլուխ երեսունեւերկուերորդ – Սէրն
է, որով ախորժի մարդն...
լգ. 165բ-7ա Յաղագս հնկից ներգործութեանց ցասումնականին,
թէ որպէս պարտին կառավարիլ ի բանէ. գլուխ երեսունեւերեքերորդ – Յոյսնն որ
հայի առ ապագայ...
լդ. 167ա-8ա Յաղագս առաքինութեանց հասարակապէս.
գլուխ երեսունեւչորսերորդ – Առաքինութիւնք գոլով բարի...
լե. 168բ-9ա Յաղագս խոհեմութեանն. գլուխ երեսունեւհինգերորդ – Խոհեմութիւն
է ուղղութիւն բանի...
լզ. 169ա-70ա Յաղագս գործոց խոհեմութեան. գլուխ
երեսունեւվեցերորդ – Բազումք են գործք խոհեմութեան...
լէ. 170աբ Յաղագս պահանջելոցն առ խոհեմութիւնն.
գլուխ երեսունեւեօթներորդ – Թէպէտ բազումք պահանջին...
լը. 170բ-1ա Յաղագս ներգործութեան եւ օգտի խոհեմութեան.
գլուխ երեսունեւութերորդ – Խոհեմութիւն է գրկելի...
լթ. 171աբ Յաղագս արդարութեան. գլուխ երեսունեւիններորդ
– Արդարութիւնն, որ է ազնիւ առաքինութիւն...
խ. 171բ-3ա Յաղագս գործոց արդարութեան. գլուխ
քառասուներորդ – Արդ, որպէս սահմանեցաւ...
խա. 173աբ Յաղագս յատկութեան արդարութեան. գլուխ
քառասունեւմիերորդ – Ընդհանրապէս խօսելով արդարն...
խբ. 173բ-4ա Յաղագս մասանց արդարութեան. գլուխ
քառասուներկուերորդ – Յարդարութեանն պարունակին բազումք...
խգ. 174ա-5ա Յաղագս ներհակաց արդարութեան. գլուխ
քառասունեւերեքերորդ – Արդ, որպէս արդարութիւնն է սիրելի...
խդ. 175աբ Յաղագս պարունակեցելոց չարեացն ի
յանօրէնութեան. գլուխ քառասունեւչորսերորդ – Ի վեր անդր ասացելոցս...
խե. 175բ-6բ Յաղագս արիութեան առհասարակ. գլուխ
քառասունեւհինկերորդ – Արդ,
գիտելի է, զի երեք կերպիւ առեալ...
խզ. 176բ-7ա
Յաղագս պարունակեցելոյն ի յարիութեան.
գլուխ քառասունեւվեցերորդ – Յարիութեան պարունակին բազումք...
խէ. 177աբ Յաղագս ներհակաց արիութեան. գլուխ
քառասուն եւ Է.երորդ (47) – Ընդդէմ արիութեան հակադիր...
խը. 177բ-8ա Յաղագս բարեխառնութեան. գլուխ քառասուն
եւ Ը.երորդ (48) – Բարեխառնութիւնն, որ է ուղղութիւն ցանկականին...
խթ. 178ա-9բ Յաղագս մասանց բարեխառնութեանն.
գլուխ քառասունեւիններորդ – Ըստ Թուլիսսի մասունք
բարեխառնութեան...
ծ. 179բ-80ա Յաղագս ներհակաց բարեխառնութեանն
եւ ներգործութեանց նոցին. գլուխ յիսուներորդ – Անբարեխառնութիւն
գոլով պակասութիւն...
ծա. 180աբ Յաղագս կապակցութեանց վերոյասացելոց չորից առաքինութեանց. գլուխ
յիսունեւմիերորդ – Նախասացեալ չորք առաքինութիւնքն...
ծբ. 180բ-1բ Յաղագս բարեկամութեան եւ բանաւոր
սիրելութեան. գլուխ յիսունեւերկուերորդ – Մինչեւ ցարդ ճառեցաք զայնց...
ծգ. 181բ-2բ Յաղագս համեստական սիրելութեան եւ
բարեկամութեան. գլուխ յիսունեւերեքերորդ – Համեստական բարեկամութիւնն է սիրելական...
ծդ. 182բ-3բ Յաղագս թշնամութիւն. գլուխ յիսունեւչորսերորդ – Թշնամութիւնն
եւ ատելութիւնն...
ծե. 183բ-4բ Յաղագս մարդավարութեան, որ եւ քաղաքավարութեան
ասի. գլուխ յիսունեւհինգերորդ – Մարդավարութիւնն է բարեկեցութիւն...
Զ. ա. 185ա Յաղագս քաղաքականութեան, այսինքն՝
քաղաքականի գիտութեան. գլուխ առաջին – Քաղաքականութիւնն, որ եւ ասի Քաղաքական գիտութիւն...
բ. 185աբ Յաղագս տնտեսականի գիտութեան եւ թէ
զի՞նչ է տունն. գլուխ երկուերորդ – Տունն կրկնակի առեալ լինի...
գ. 185բ-6ա Յաղագս ամուսնութեան, թէ որպէս պարտի
գոլ. գլուխ երեքերորդ – Ի վեր անդր ասացան, թէ...
դ. 186աբ Յաղագս տանուտեառն եւ տիրուհւոյն,
թէ որպէս պարտին ունել զինքեանս. գլուխ չորսերորդ – Տանուտէրն
գոլով մեծաւոր տանն...
ե. 186բ-7բ Յաղագս զաւակաց եւ ծառայից, թէ որպէս
պարտին ունել զինքեանս. գլուխ հինգերորդ – Զաւակքն պարտին կեալ օրինօք...
զ. 187բ-8ա Յաղագս քաղաքական գիտութեան եւ յաղագս,
թէ որոց սկսի եւ որպէ[ս] բաղադրի քաղաքն. գլուխ վեցերորդ – Ի հաւատոց աւանդի
մեզ...
է. 188ա-90ա Յաղագս զինչ է քաղաք եւ որքանաբար
առնանի. գլուխ եօթներորդ – Քաղաքն է, յորում բազմութիւնք մարդկանց...
ը. 190աբ
Յաղագս տեսականի քաղաքի եւ մասանց
նորին. գլուխ ութերորդ – Տեսական քաղաքն են մարդիկն...
թ. 190բ-1բ Յաղագս պետաց, թէ առ ինչ կացուցեալք
են եւ առ ինչ պիտոյս. գլուխ իններորդ – Ընդհանրապէս առեալ պետք նոքա
են...
ժ. 191բ-2ա Յաղագս յատկութեանց բարեսիրաց պետաց
եւ յատկութեանց չարասիրաց. գլուխ տասներորդ – Մեծաւորք եւ
պետք, որք են բարիք...
ժա. 192ա-3բ Յաղագս քահանայից, թէ զինչ իցեն եւ
առ ինչ պէտս կացուցեալք եւ որպիսի գոլ պարտին. գլուխ մետասաներորդ – Քահանայք
են նոքա, որք դեքերին...
ժբ. 193բ-4ա Յաղագս դատաւորաց. գլուխ երկոտասաներորդ – Դատաւորք
են նոքա, յորոց իրակին...
ժգ. 194ա-5ա Յաղագս ազնուաց. գլուխ երեքտասաներորդ –
|194բ| Ազնիւքն են նոքա, որք գտանին անձինք ընտիրք...
ժդ. 195աբ Յաղագս զինուորաց. գլուխ չորեքտասաներորդ – Զինուորք
են նոքա, որք զինւորին...
ժե. 195բ-6բ Յաղագս կրօնաւորաց. գլուխ Ե.տասաներորդ
(15) – Կրօնաւորք են նոքա, որք հրաժարեալք...
ժզ. 197ա-8ա Յաղագս իմաստասիրաց. գլուխ վեշտասաներորդ – Իմաստասէրք
են նոքա, որք պարապին...
ժէ. 198ա-9ա
Յաղագս արհեստից. գլուխ Է.եւտասաներորդ
(17) – Արհեստաւորք են նոքա, որք պարապին արհեստից...
ժը. 199ա Յաղագս վաճառականաց եւ յաղագս սպասաւորաց.
գլուխ Ը.եւտասաներորդ (18) – Վաճառականք նոքա են, յորոց իրակին...
ժթ. 199բ-200ա Յաղագս ձկնորսաց. հողագործաց, որսորդաց,
նաւորդաց եւ պատրաստողաց կերակրոց. գլուխ իննեւտասաներորդ – Ձկնորսք, հողագործք
եւ որսորդք...
ի. 200աբ Յաղագս մասանց տեսականի քաղաքի,
որոց կացութեանց զանազանութիւնքն բղխեն ի բնութենէ, եւ նախ յաղագս արւաց եւ իգաց. գլուխ
քսաներորդ – Ի մարդկանց գոլով ոմանք արու եւ ոմանք էգք...
իա. 200բ-1բ Յաղագս ծերոց, տղայոց, մանկանց, երիտասարդաց
եւ կատարեալ արանց. գլուխ քսանեւմիերորդ – Ծերք են նոքա, որք զչափ հասակին
անցուցեալ...
իբ. 202ա Յաղագս, թէ որպէս եւ որքանաբար փոփոխի
նիւթական եւ տեսական քաղաքն. գլուխ քսանեւերկուերորդ – Քաղաքն նիւթական
փոփոխի ըստ երից...
իգ. 202բ-3բ Յաղագս արքայական գիտութեանն, նա
եւ վասն գաւառաց եւ որպէ[ս]ութեանց նոցին, յորոց բաղկանայ թագաւորութիւն. գլուխ քսաներեքերորդ – Գաւառն
բաղկանայ ի բազմաց քաղաքաց...
իդ. 203բ-4ա Յաղագս կայսրութեանն եւ որպիսութեան
նորին. գլուխ քսանեւչորսերորդ – Կայսրութիւն է, որ բազմահիւսի...
իե. 204ա-5բ Յաղագս եղանակաց պետութեանց. գլուխ
քսանեւհինգերորդ – Ի վեր անդր բազմիցս յիշեցան...
իզ. 205բ-7ա Յաղագս որպէս ծնանին վերոյասացեալ պետութիւնքն. գլուխ քսանեւվեցերորդ – Նախ,
գիտելի է վասն թագաւորութեան...
իէ. 207ա-8ա Յաղագս կայունութեան ընտիր պետութեանց.
գլուխ քսանեւեօթներորդ – Ընտիր պետութիւնքն են կայունք...
իը. 208ա-9ա Յաղագս օրինական գիտութեան եւ թէ զինչ
իցէ օրէնն եւ որպէս անջատի. գլուխ քսանեւութերորդ – Օրէնն ընդհանրապէս
առեալ...
իթ. 209ա Յաղագս տարբերութեանն, որ լինի ի մէջ
օրինի եւ պատուիրանի, ի մէջ սովորութեան եւ կացուցման. գլուխ քսանեւիններորդ – Օրէնն,
որ է կանոն կայուն...
լ. 209ա-10ա Յաղագս օրինաց, թէ որպէս կացուցանին.
գլուխ երեսուներորդ – Օրէնն սահմանեցեալ լինի...
լա. 210ա Յաղագս սովորութեան, թէ որպէս սկզբնաւորի
եւ որպիսի գոլ պարտի. գլուխ երեսունեւմիերորդ – Սովորութիւնն,
որ է իբրեւ զօրէն...
լբ.
210ա-1ա Յաղագս պատուիրանի
եւ որպիսութեան նորին. գլուխ երեսունեւերկուերորդ – Պատուիրանն
լինի յայնմանէ, որ ունի...
լգ. 211աբ Յաղագս կացուցման, թէ յորմէ լինին
եւ որպէս. գլուխ երեսունեւերեքերորդ – Կացուցում լինի յայնմանէ, որ ունի...
լդ. 211բ-2ա Յաղագս օրինաց ըստ որում կանոն է զայնս,
առ որս վերահային եւ որքանութեանց եւ կանոնեցելոցն. գլուխ երեսունեւչորսերորդ – Օրէնն
քաղաքական մտածէ զբազմաց...
լե. 212աբ Յաղագս օրինաւոր կայսերաց եւ պետաց.
գլուխ երեսունեւհինկերորդ – Կայսրութիւնն
է նորում իշխօղն դնի կայսր...
լզ. 213ա-4բ Յաղագս իրաւանց. գլուխ երեսունեւվեցերորդ – Իրաւունք
որ եւ գտանի արդարութիւնն...
լէ. 214բ-5ա Յաղագս դատաստանաց. գլուխ երեսունեւեօթներորդ – Դատաստանն
է, որով դատի...
լը. 215ա-6ա Յաղագս ոսոխաց. գլուխ երեսունեւութներորդ – Ոսոխք,
որ եւ կոչին դատախազք...
լթ. 216աբ Յաղագս վիճի. գլուխ երեսունեւիններորդ – Վէճն,
որ եւ կոչի դատախազութիւն...
խ. 216բ Յաղագս մեղապարտին. գլուխ քառասուներորդ – Մեղապարտն
է զորմէ լինի ամբաստանութիւն...
խա. 216բ-7բ Յաղագս վճռոյ. գլուխ քառասունեւմիերորդ – Վճիռն
է դատողութիւն բացորոշեցեալ...
խբ. 217բ Յաղագս վկայից. գլուխ քառասուներկուերորդ – Վկայք
են նոքա՛, որք վկայեն...
խգ. 217բ-8ա Յաղագս գանից եւ կապանաց. գլուխ քառասունեւերեքերորդ – Գանք
են նոքա, որով գտանին...
խդ. 218ա-9բ Յաղագս հայհոյչաց, մոլորեցուցչաց
եւ կախարդաց. գլուխ քառասունեւչորսերորդ – Հայհոյիչք են նոքա, յորոց եղանին...
խե. 219բ-20բ Յաղագս ապստամբաց, մատնչաց եւ ծնողաանարգչաց.
գլուխ քառասունեւհինգերորդ – Ապստամբք են նոքա, որ խզեն...
խզ. 220բ-1բ
Յաղագս ամբարշտաց, վիրաւորչաց եւ
մարդասպանաց. գլուխ քառասունեւվեցերորդ – Ամբարիշտք են նոքա, որք ոչ ունելով...
խէ. 221բ-3բ Յաղագս անասնականութեան, արուագիտութեան,
շնութեան, կուսապղծութեան, սրբապղծութեան եւ պոռնկութեան. գլուխ քառասունեւեօթներորդ – Անասնականութիւնն,
որ եւ կոչի անասնագիտութիւն...
խը. 224աբ Յաղագս գողութեան, աւազակութեան
եւ ասպատակութեան. գլուխ քառասունեւութերորդ – Գողութիւն
է, որով իրն օտարական...
խթ. 224բ-6բ Յաղագս սուտ դրամահատութեան, զրկողութեան,
յափշտակութեան, կեղեքութեան եւ տոկոսառութեան. գլուխ քառասունեւիններորդ – Սուտ
դրամք են նոքա...
ծ. 226բ-8ա Յաղագս կռվոյ, աղմկի, վրոդվման եւ
արբեցութեան. գլուխ յիսուներորդ – Կռիւն է, որով ոք ընդ այլում կռուի...
ծա. 228ա-9բ Յաղագս վտանգաւոր խաղից, սուտ վկայութեան,
խաբէութեան եւ վնասակարութեան. գլուխ յիսունեւմիերորդ – |228բ| Վտանգաւոր
խաղն է, նորում կեցութիւնն վտանգի...
ծբ. 229բ-32ա Յաղագս պատերազմի, խաղաղութեան,
դաշանց, գնմանց, վաճառմանց եւ գինկտրութեանց. գլուխ յիսունեւերկուերորդ – Պատերազմն
է, որով լինի մարտ...
ծգ. 232ա-3ա Յաղագս խոստացութեան, պարգեւի, շնորհակալութեան
եւ թէութեան. գլուխ յիսունեւերեքերորդ – Խոստացութիւն է, որով ոք կամաւորաբար...
ծդ. 233ա-5բ Յաղագս գրաւից, աւանդից, ընկերութեան
եւ հատուցման. գլուխ յիսունեւչորսերորդ – Գրաւն որ եւ ասի ռիմսն է...
ծե. 235բ-7ա Յաղագս փոխատութեան, օգտաւորութեանց,
պարտեաց եւ երաշխաւորութեանց. գլուխ յիսունեւհինգերորդ – Փոխատութիւնն
է, որով յումեքէ...
ծզ. 237ա-8ա Յաղագս վարձման եւ ժառանգութեանն.
գլուխ յիսունեւվեցերորդ – Վարձումն է, որով իր ինչ առնանի...
ծէ. 238ա-40ա Յաղագս խնամութեանն, ամուսնութեանն
եւ արդարութեանն. գլուխ յիսունեւեօթներորդ – Խնամութիւն
է, որով օգտակարքն եւ հեռաւորքն լինին մերձաւորք... Եւ այս բաւ է յաղագս օրինական
գիտութեանց, զորոյ զմասունս համայնս համառօտապէս ճառեցաք. վախճան:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
Ա. կազմաստառ. (ԺԹ. դար, շղագիր) Այս գր[ք]ուկս տիրացու Աբրիհամին, ի վա[յ]ելումն
ինքեան իւրին:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 248բ (այբուբեն):
2283
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար (1690ից առաջ) |
ԹԵՐԹ՝
147. չգրուած՝ 1բ, 2բ-3բ, 143բ-7բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-ԺԲx 12: ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ
լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,3x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,5x10): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝
25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ մագաղաթ տպարանային, կենտրոնում՝ խաչելութիւն, INRI մակագրութեամբ,
միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+1
(Գ), թուղթ (մասն կազմաստառի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, գրադաշտը՝ գունափոխուած, նորոգուած Ի. դ.,
կազմի կաշին՝ տեղ-տեղ պատռուած, Ի. դ. նորոգուած՝ վարդագոյն մոմլաթով:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
2ա Յաղագս քերակութեան
եւ մեկնութիւն քերականութեան եւ այլ եւս բանք
1. 4ա-52բ [Դիոնեսիոսի Թրակացւոյ] Յաղագս քերականութեան
Տես ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/4ա-5ա: բ/5ա-6ա: գ/6ա-7ա: դ/7աբ: ե/7բ-8ա: զ/8ա-12բ: է/12բ-3ա: ը/13ա-4բ: թ/14բ-5ա: ժ/15ա-6բ: ժա/16բ: ժբ/16բ-7բ: ժգ/17բ-28բ: ժդ/28բ-31բ: ժե/31բ-3բ: ժզ/33բ-4ա: ժէ/34ա-5ա: ժը/35ա-7բ: ժթ/37բ-9ա: ի/39ա-42բ: իա/42բ-7ա: իբ/47ա-8բ: իգ/49ա-50բ: իդ/50բ-2բ:
2. 53ա-4բ [Դաւթի Հարքացւոյ] Նկատումըն Արիստոտէլի – Ուսուցանել մեզ
ի բնալսողութեանց...
3. 54բ-61բ [Մովսիսի Քերթողի. ձեռ. 1980, 286ա]
Վերլուծութիւն Արիստոտելի Տասն բանիցն – Ստորոգութիւնք ներքին ասութիւնք...
4. 61բ-78բ Վարդանայ վարդապետի ի Տասն բան պատգամացն – Հոգի
երեսաց մերոց, Տէ՛ր...
5. 78բ-84ա Սկիզբն եւ պատճառ ընթերցուածին՝ ի
Յակոբայ ասացեալ – Զ[հ]ետ համբառնալոյ Տեառն մերոյ...
6. 84աբ [Հարցմունք վասն Աղուհացիցն] – Հարցումն.
Է՞ր ոմանք յաւուրս Աղուհացիցն ուտեն ի Հայոց, եւ ոմանք ոչ: Պատասխանի. Զի թագաւորն
Յունաց Հերակղ ի Կարնոյ քաղաք ժողովք
արար...
7. 84բ-7ա Սարկաւագ վարդապետի – Որք
մոլորեալ են ի թուոյն. բազում...
8. 87ա-110բ [Կիրակոսի Երզնկացւոյ Թուղթ առ Կարնեցիս]
Խրատ առ ուղղափառ հաւատացեալսն
Տե՛ս ձեռ. 573, 103բ-18բ. [Նխբ.]/87ա-91բ: ա/91բ-4ա: բ/94ա-5ա: գ/95ա-7բ: դ/97բ-9բ: ե/99բ-103բ: զ/103բ-6բ: է/106բ-9բ: ը/110աբ:
9. 110բ-5բ Դաւանութիւն եւ խոստավանութիւն ի Սուրբ
Երրորդութիւն, ասացեալ Եսայի վարդապետի ի յեզր Վիպինի (=Վիրապին). հաստատութիւն
ուղղափառաց եւ յանդիմանութիւն չարափառաց – Աստուածային բնութիւն Սուրբ Երրորդութիւն
երանելի...
10. 115բ-32ա Այս է սկիզբ դաւանութեան Սուրբ Երրորդութեան,
զոր խոստավանի եւ փառաւորէ ընդհանուր կաթուղիկէ եկեղեցիք, որպէս աւանդիցին մեզ ականատեսքն
Բանին ճշմարտութեանն` առաքեալք եւ մարգարէք եւ ուղղափառ վարդապետք եկեղեցւոյ – Հաւատամք
եւ խոստավանիմք զքեզ, Հա՛յր...
11. 132ա-43ա Յաղագս ննջման մաւր Տեառն եւ Կուսի
Աստուածածին – Գերազանց լուսոյն պայծառացան ամենայն արարածք... կատարեն
զաւր յիշատակի մօր քո եւ հեզութիւն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
126աբ – Ի թվին ՊԴ.
(1355) գրեցաւ, յունիս ամսոյ ի Թ. (9):
Յակոբակս ողորմելի,
Որ եմ մեղաւք գարշ աղտեղի
Անուամբն զգաւն եւ պանծալի,
Բայց եմ ունակ հակառակի:
Զձեզ աղաչեմ մանկունք վեհի,
Եւ ծնունդք լուսոյ աւազանի,
Յիշման արէ՛ք զիս արժանի,
Առաջի Հաւրն երկնաւորի,
Որ ինձ շնորհէ ըզպարտ
քանքարի,
Զոր ի խոր ես թաքուցի,
Որ ոչ լը՜սեմ զձայն սոսկալի,
Թէ. «Ծառայ չար եւ աղտեղի,
Ո՞ւր է արծաթն, որ քեզ տուի,
Թէ շահեցո՛յ ըստ արժանի»:
Ես զի՞նչ առնեմ պատասխանի,
Երբ ամաւթով կամ առաջի,
Զի յայս կենցաղս ով չպաղատի,
Առաջի Տեառըն պապանձի:
Ո՜հ գերի ու ողորմելի,
Որ զայս բանս ես չյիշեցի,
Վասըն մեղաց ոչ սըգացի,
Այլ անհոգ ես ննջեցի.
Ի խաւար մեղաց մը|126բ|տի
Եւ զաչս ոգւոյս կուրացուցի:
Բայց դուք, ով եղբա՛րք բարի,
Որք հանդիպիք այսըմ տառի,
Յորում յիշմանն զիս արժանի
Համարեսջիք սիրով սըրտի,
Զի թողութիւն ինձ պարգեւի,
Յառատաձիր Տե[ա]ռնէն ձրի,
Նա եւ ծնողաց մերոց բարի,
Որք ի ժողովն են այժմ կրկնի,
Մաղթեմ յիշմամբ աղաւթելի.
Յարտասուելոյն ժամանակի,
Թուղուլ զյանցանսն, որ ի մարմնի,
Կարգել ի դասըս հրեշտակի,
Նաեւ հարուց ամենայնի,
Մերձակայից եւ որ հեռի
Եւ նմա փառք յեկեղեցի,
Ընդ Հաւր Հոգւով ճշմարտի
Յաւէտ յայժ[մ]ուս եւ միշտ Էի
Եւ յաւիտեանս. յաւիտենից:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
52բ Զմեղաւորս՝ հողիկս յիշեա՛ ի Տէր, ո՛վ ընթերցաւղ, եւ Աստուած՝
զքեզ. ամէն, ամէն:
115բ Որք լուսաւորիք ի յաստուածային դաւանութենէս, ուղիղ սրտիւ
եւ բոլոր հաւատով թողութիւն մեղաց հայցէ՛ք մեղաւք շարաւացեալ եւ աղտեղեալ գործողիս,
եւ ինքն, որ առատն է ի տուրս բարեաց, թողցէ ձեզ զյանցանս ձեր. ամէն:
ՆԵՐԴԻՐ՝
(143 եւ 144 թերթերի միջեւ, արաբատառ թերթիկ):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 4ա,
97բ, 143ա Գիրքս Սուրբ Էջմիածնայ է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա (տարբեր բառեր
եւ տառակապակցութիւններ) Մեկնիչ գոլով քերականին / Եւ տասն բանեան աւրինացն հին
/ Ընդ սայց եւ այս շարազուգի / Զդաւանութիւն երիցն անձնի: Մեկնիչ գոլով քերականին
եւ տա:
Սիրտս փափաք ի տես քուին / Որպէս միեղջեր ի տապ ջրին / Այնպէս
եւ դու իմ սենեկին / Յիշողական մտացս միջին: Բայ է բառ հոլովական, որ զգոլ ինչ առնել
եւ կրել նշանակի հանդերձ ամանակաւ եւ դիմօք:
Զձեզ աղաչեմ մանկունք վեհի / Ծնունդս լուսոյ աւազանի / Յիշման
արէ՛ք զիս արժանի / Առաջի Հօրն երկաւրրի: 132ա Դիոնիսիոս Արիսպագ[ա]ցիս Տօնապատճառ:
2284
ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ԺԷ. դար |
ՍՏԱՑՈՂ՝
Ղունկիանոս Ջահընկալ:
ԹԵՐԹ՝
52: ՊՐԱԿ՝ Ա-Էx8 (Է 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով եւ զանգակաձեւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
18,5x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն, միասիւն՝ 1ա-11բ (13,5x10,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 23-27: ԿԱԶՄ՝ մագաղաթ,
միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. գրադաշտը՝ թեթեւակի գունափոխուած: 1-ը ստորին մասից պատռուած, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1բ-52բ Նորակրթից ի
հայախօսութիւն / Դիւր եւ համառօտ նախաւարժութիւն / Ներում տարազտեալք եզերք հայկազինք
/ Իւրայնօք պատահմամբք հանդերձ աւանդին, / Իսկ եւ համակերտմունք եզերաց նոյնոց
/ Մի՛ ընդ այլոց մանտրամասնեայց մեկնեալք
զետեղին
1. 2ա-16ա Գիրք Առաջին
ա. 2ա-7բ Հոլովմունք անուանց – Առաջին
հոլովումն անուանց...
բ. 8ա-10բ Հոլովմունք դերանուանց – Հոլովումն
դերանուան...
գ. 11ա-4ա Լծորդութութիւնք բայից – Լծորդութիւն
բայի...
դ. 14բ Նախադրութիւնք – Յար,
անդր, փար...
ե. 14բ-5բ Մակբայք – Երանականք
կամ ըղձականք...
զ. 15բ Միջարկութիւնք – Ո,
եհ, բաբէ...
է. 15բ-6ա
Շաղկապք – Բաղակցականք.
եւ, եւս...
2. 16ա-35ա Գիրք Երկրորդ
ա. 16ա-9ա Յաղագս շարադրութեան – Շարադրութիւն
է կիրառութիւն...
բ. 19աբ Յաղագս հոլովառութեան նախադրութեան – Նախադրութիւնք
այսոքիկ. անդր...
գ. 19բ-23բ Յաղագս հոլովառութեան բայից, որ է
կրկին եզակնի եւ յոքնականի – Բայք
այսոքիկ, Եմ, լինիմ...
դ. 23բ-35ա Առազդեցութիւնք ոմանք առ ի դիւրապէս
գտանել զենթակայս արտադրութեան – Նախ, գիտելի է, զի ամենայն ինչ...
3. 35ա-52բ Գիրգ Երրորդ
ա. 35ա-6ա Սահմանք եւ բաժանմունք քերականութեան
եւ եզերաց բանին – Քերականութիւն է արհեստ յարմարապէս...
բ. 36աբ Յաղագս, թէ զինչ է Գիր եւ յորս բաժանի – Գիրք
կամ տառք են եզերք...
գ. 36բ-8ա Յաղագս, թէ զինչ է վանկ եւ յորս բաժանի – Վանկ
են եզերք բանի...
դ. 38ա-9ա Յաղագս ոտից, թէ զինչ իցեն եւ թէ որպէս
բաժանիցին – Ոտք են մասունկ տաղից...
ե. 39ա-40բ Յաղագս, թէ զինչ է տաղ եւ յորս բաժանի – Տաղ
է բան հաւաստեաւ...
զ. 40բ-1ա Յաղագս բառի, թէ զինչ է եւ յորս բաժանի – Բառ է եզր բանի...
է. 41աբ Յաղագս, թէ զինչ է բան կամ յորս բաժանի – Բան
է շարամանութիւն բառից...
ը. 41բ-5բ Յաղագս բաղադրականաց մասանց բանի եւ
նախ յաղագս անուան, թէ զինչ իցէ եւ կամ յորս բաժանի – Անուն է եզր
բանի իրիք...
թ. 45բ-6բ Յաղագս, թէ զինչ է դերանուն կամ յորս
բաժանի – Դերանուն է եզր բանի իրիք...
ժ. 46բ-9բ Յաղագս, թէ զինչ է բայ եւ յորս բաժանի – Բայ
է եզր բանի իրիք...
ժա. 50աբ Յաղագս, թէ զինչ է ընդունելութիւն
եւ յորս բաժանի – Ընդունելութիւն
է եզր բանի իրիք...
ժբ. 50բ-1ա Յաղագս, թէ զինչ է նախադրութիւն եւ
յորս բաժանի – Նախադրութիւն է եզր բանի...
ժգ. 51աբ Յաղագս, թէ զինչ է մակբայ եւ յորս
բաժանի – Մակբայ է եզր բանի իրիք...
ժդ. 51բ Յաղագս, թէ զինչ է միջարկութիւն – Միջարկութիւն
է եզր բանի իրիք...
ժե. 51բ-2ա Յաղագս, թէ զինչ է շաղկապ – Շաղկապ
է եզր բանի իրիք...
ժզ. 52աբ Յաղագս, թէ զինչ է առոգանութիւն – Առոգանութիւնք
են նշանագիրք... արկեալ էր ձեռն իմ: Վերջ ի փառս գերազանցողի կուսին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
10բ Ի վայելումն ջահընկալ Ղունկիանոսիս, որոյ Տէր տացէ
վայելս յերկարս ժամանակս. ամէն: Օխնէլի
Աստոծ. եղիցի, եղիցի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Բ. կազմաստառ. Թուին ՌՃԼԹ. (1690), յունիս ամսոյ
ի Թիֆլիզ քաղաքն էաք, է՜ Խաչիկ, Խաչիկ է՜:
2. 1ա Ղազարըն, որ էլու՝ էր թիւըն ՌՃՁԲ. (1733) մարտի Թ. (9), օրըն ուրփաթ առայվօտն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա մոլէմած,
յորժամ գրեալքն կատարին, որ: 1բ նորայկրտթէ ի հայախօսութիւն: 19բ յաղագս հոլովառութեան
բայից, որ է կրկին: Բ. կազմաստառ. թուին: Կազմի Բ. փեղկին՝ (այբուբեն):
2285
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃՀԴ. – 1725 |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ՝ Մարտիրոս աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝
350. չգրուած՝ 1բ-2բ, 86աբ, 187բ-9ա, 190ա, 257բ, 287ա-350բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-Էx12 (Ա
11)+Ա-18x12 (Ա, Զ, Է 10, Դ 13, ԺԱ 7, ԺԸ 8)+1x6x12 (Ե 8, Զ 6): ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,5x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13x 8-14x9): ԳԻՐ՝ նոտրգիր։
ՏՈՂ` 17-22: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ երկու կապիչներով,
միջուկը տախտակ, աստառը` թուղթ, դռնակինը` մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թերթերը խունացած,
գրադաշտը գունափոխուած, 8ա այրուածքի հետքեր, ցեցակեր. կազմի կաշին ցեցակեր, եզրերը
մաշուած, դռնակի աստառը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա [Դեղագիր] – Դեղ ոջլի. Ճիւայ,
հինայ...: Վասն աջաց, թէ որ կարմրի կամ
ջուր ձգէ...
Բ. 3ա-85բ [Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ Քերականութիւն]
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. [Նխբ.]/3ա: 1. 3ա-50բ: ա/3ա-4բ: բ/4բ: գ/4բ-5ա: դ/5բ: ե/5բ-6բ: զ/6բ: է/6բ-7ա: ը/7ա-22ա: թ/22ա-37ա: ժ/37ա-8բ: ժա/39ա-41ա: ժբ/41ա-3բ: ժգ/43բ-4բ: ժդ/44բ-8ա: ժե/48ա-50բ: 2. 51ա-85բ: ա/51ա-4ա: բ/54ա-5ա: գ/55ա: դ/55բ-78բ: ե/78բ-85բ:
Գ. 87ա-187ա Սիմէոնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. ա/87ա-125ա: բ/125ա-41բ: գ/141բ-87ա:
Դ. [Բոլորակք]
ա. 189բ – Ընդհանուր գոյացութիւն. Զենթակայէ...
բ. 190բ – Մարմին, գոյացութիւն, անմարմին...
Ե. 191ա-208բ Պորփիւրի Ներածութիւն [Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718 (Ա), 138ա-70բ. Նխբ./191աբ: ա/191բ-3բ: բ/193բ-7ա: գ/197ա-200բ: դ/200բ: ե/200բ-1ա: զ/201աբ: է/201բ-2ա: ը/202աբ: թ/202բ-3ա: ժ/203ա: ժա/203աբ: ժբ/203բ-4ա: ժգ/204ա: ժդ/204ա-5ա: ժե/205ա: ժզ/205ա-6ա: ժէ/206ա: ժը/206ա: ժթ/206աբ: ի/206բ: իա/206բ-7ա: իբ/207ա: իգ/207բ: իդ/207բ-8ա: իե/208ա: իզ/208աբ:
Զ. [Բանք զանազանք]
1. 209ա-55ա [Հաւաքումն վկայութեանց ի պէտս քարոզչաց] – Երկինք յաթոռ իմ են...
2. 255ա-6բ [Ի] պատմութեանց
ա. 255աբ – Ոմն քահանայ երթայր զճանապարհս...
բ. 255բ-6ա – Խոստավան[ա]հայր ոմն ունէր խոստավանայորդի...
բ. 256աբ – Կին մի զղջացաւ ընդ չար գործս...
դ. 256բ – Այր մի մարդասպան փախեաւ...
3. 257ա Օրհնութիւն վեղարի – Աղաչեմք
զքեզ Տէր Յիսուս Քրիստոս...
4. 258ա-76բ [Քարոզք]
ա. 258ա-68ա [Քարոզ վասն արքայութեան]. Խնդրեցէ՛ք նախ զարքայութիւն Աստուծոյ... – Ի ձեռնտուութենէ Հոգւոյն Սրբոյ...
բ. 268բ-76բ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ]. Քարոզ վասն խոստովանութեան ի բան. Լուացարուք
սրբեցարուք (Ձմեռան ԿԹ.) – Սրբութիւն աղտեղութեան
ոչ միայն...
5. 276բ [Ի թղթոց Պօղոսի Ա. Կորնթացիս ԺԱ. 27-31] – Այսուհետեւ, որ ուտիցէ զհացս...
6. 277ա-86բ [Բարոյախօս] Խրատք իմաստասիրաց վասն գազանաց եւ սողնոց. յաղագս
արդարոց եւ մեղաւորաց օրինակի
ա. 277աբ Բարուախօսն ասէ, թէ. Յակոբ նահապետն...
բ. 277բ-8ա Է էրէ մի մեծ...
գ. 278աբ Է եւ քարինս
ինչ ի լերինս... դ. 278բ-9ա Է եւ հաւ մի,
որ կոչի քարադրոս... ե. 279ա-80ա Բարուախօսն ասէ
վասն հաւալասան հաւին... զ. 280աբ
Եւ դարձեալ ասէ վասն հաւուն, որ
կոչի արմաւ... է.
280բ-1ա Բարուախօսն
ասէ վասն ճային... ը.
281աբ Բարուախօսն ասէ
վասն իժին... թ.
281բ-2ա Բարուախօսն ասէ
վասն արջոյն... ժ. 282ա
Բարուախօսն ասէ աղուէսն... ժա. 282բ Է եւ հաւ մի, որ կոչի ժրահաւ... ժբ. 282բ-3ա Բարուախօսն ասէ, թէ Գ. (3) բարք... ժգ. 283ա Բարուախօսն ասէ յուշկապարան մահաբերք
են... ժդ. 283բ
Բարուախօսն ասէ վասն ոզնոյ... ժե. 284ա Բարուախօսն ասէ. Է՜ գազան ինչ ի ծօվ... ժզ. 284աբ Բարուախօսն ասէ վասն մուղէզի... ժէ. 284բ Բարուախօսն ասէ, թէ. Կայ գազան ինչ
ի ծով... ժը.
284բ-5ա Բարուախօսն ասէ
վասն կաքա[ւ]ուն... ժթ.
285ա Բարուախօսն ասէ
վասն ծիծռան... ի. 285աբ Բարուախօսն ասէ.
Է կենդանի ինչ ի ծովն... իա. 285բ-6ա Բարուախօսն ասէ
վասն միյեղջերուին... իբ. 286աբ Բարուախօսն ասէ, թէ. Է վիշապ մի ի
Հնդիկս... իգ.
286բ Է ծառ մի աշխարհն
արեւմտից... իդ. 286բ Ասիդն եւ Նեսայն ծնան զիրարս... իե. 286բ Բարուախօսն ասէ. Է կենդանի մի, որ կոչի
փլիսոր... իզ. 286բ Բարուախօսն ասէ
եւ զայս դարձեալ... որ է նշան ագահութեանն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
208բ Փա՜ռք եռանձնեայ եւ միակամ տէրութեան` Հօր եւ յՈրդւոյ եւ
Սուրբ Հոգւոյն, այժմ եւ առ յապայն անզրաւ [յ]աւիտեանս. ամէն: Արդ, ես` տրուպս ամենից
եւ յետնեալս համայնից եւ զփանաքիս բնաւից` Մարտիրոս անուամբ եւեթ յաբեղայս, ըստացայ զՍոփերս ներհմտութեան տրամաբանական եւ
Պորփիւրիս բանական մակացութեան` ի վայելումն
անձին իմոյ, եւ յետ իմոյ՝ ով ոք վայելէ միով յիշմամբ զմածեալս մեղօք յիշեսցէ, եւ
ինքն յիշեալ լիցի առաջի անմահ Գառինն յԱստուծոյ: Իսկ որք հանդիպիք յայսմ հոգեւոր
խրախճանիս, յիշեշջիք ի մաքրափայլ յաղօթս
ձեր զհայրն իմ` Մուրատն եւ զմայրն իմ`
զՍուլթանն եւ ամենայն արեանառու մերձաւորս
իմ, եւ զձեզ յիշեսցէ Տէրն մեր. ամէն:
Արդ, գրեցաւ ի թուականութեանս մերում ՌՃՀԴ. (1725) ամին, ի հայրապետութեան
տեառն Աստուածատուրի կաթողիկոսի
Սուրբ Էջմիածնայ, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ
յուսոյն մերոյ յաւիտեանս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս: Աւարտեցաւ ի յամսեանն յունվարի Ի. եւ Ե. (25):
256բ Գծող մեղաւոր` Մարտիրոս աբեղայս յիշեցէ՛ք:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 268ա Ի հրէից
հնկիցս քառասուն միով պակաս արբի հրէից դատաստանն այն էր, որ քառասուն փայտ տային
զայն մարդն մահապարտ էր, եթէ քառ[ա]սնից պակաս տային, զայն մարդն կազատէին: 276բ Զի
մի զրկիցիմք ի սատանայի, քանզի չեմք ինչ անտեղեակ խորհրտոցն նորա: 286բ Անպիտան յոյժ:
2286
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՁԶ. – 1637 |
ԳՐԻՉ՝
Սահակ (188բ-227բ, 325ա-348բ), Առաքեալ աբղյ. (3ա-188ա, 231ա-321բ, 350ա-410բ):
ԹԵՐԹ՝
410-1 (թռիչք՝ 77). չգրուած՝ 72աբ, 98բ, 137բ, 158ա-62բ, 164ա-5բ, 186ա, 187ա, 228ա-9բ,
230բ, 262ա-5բ, 322ա, 323ա-4բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ե-ԽԱx12 (Ա-Դ, ԺԱ, ԼԶ՝ չիք, Ժ 9, ԺԳ, ԽԱ
14, ԺԴ, ԺԶ, ԻԱ 10, ԺԹ, ԻԲ, ԻԵ, ԼԳ 11, ԻԴ 8): ՆԻՒԹ՝ թուղթ (մագաղաթ` 1-2): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
14,7x10,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,5x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (բոլորգիր` 325ա-48բ): ՏՈՂ՝
21-22: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կարմիր
կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 73ա, 166ա, 267ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, կենդանական: Զարդագիր՝ կենդանագիր, թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Ճառ: Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ), ստացուած 1 ամբողջական թերթի ընդլայնակի եւ ընդերկայնակի
եզրահատումով: Մագաղաթ, միասիւն (Բ-Գ՝ 18x12), բոլորգիծ երկաթագիր, 10 տող: Կարդալ՝
Բբ-Բա, Աբ-Աա. «/// Ի մահ ցուցցէ յիշելով զՏեառնն, որ եղեւ հնազանդ... զինքն բարձրասցի
առ ///»: Աբ. «/// [Ամ]բարտաւանութեան գտեալ, պարտի զգործն ոչ խառնել... անուանիցէ՝
ընդէ՞ր յանձն առնու ///»:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. գրադաշտը խոնաւութիւնից գունափոխուած, ցեցակեր, այրուածքի հետքեր՝ 354-357, թանաքի ճապաղում՝ 134բ-5ա,
349բ, 380բ. կազմի եզրերը
մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Մատենագրութիւն
Դաւթի Անյաղթի]
1. 3ա-49բ [Սահմանք իմաստասիրութեան Դաւթի Անյաղթի]
Տե՛ս ձեռ. 464, 95ա-149բ. (սկ. թափուած) ա-ը/չիք: թ/3ա-5ա «///առ ի ընդունելոյ զանձնաւորական
ազդմունս...»: ժ/5ա-12բ: ժա/13ա-6բ: ժբ/16բ-21բ: ժգ/21բ-5ա: ժդ/25ա-6բ: ժե/26բ-9ա: ժզ/29ա-31բ: ժէ/31բ-6ա: ժը/36ա-8բ: ժթ/38բ-43ա: ի/43ա-5բ (43ա ստ. լս.՝ կարմրով. «Կատարեցաւ բաժանումն տեսական իմաստութեան»):
իա/45բ-9բ:
2. 49բ-50բ Դաւթի եռամեծի եւ անյաղթ ֆիլիսոֆայի
Ընդդէմ չորից առարկութեանցն Պիհռոնի իմաստակի եւ սահմանք եւ տրամատութիւն իմաստութեան
մինչեւ ցայս վայր: Ընդ այնոսիկ եւ առաջիկայ իմաստնոց (ձեռ. 464, 149բ-50ա) – Ամենայն
չար տանջելի ոչ ոք տանջեալ...
50բ Ստ. լս., գրչից` «Աւրհնեալ
է Աստուած, որ աւարտեաց»:
3. 51ա-71բ Սահմանք իմաստասիրին Դաւթի, Սահմանք
իմաստասիրական իբր հարցմամբ. Զի՞նչ է Աստուած (ձեռ. 267, 152ա-76ա) – Աստուած
վսեմական եւ ինքնաբուն գոյութիւն... Տնաւրինական մակացութիւն է կարգաւոր /// (թերի):
Բ. 73ա-92ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/73ա: բ/73աբ: գ/73բ: դ/73բ-4ա: ե/74ա: զ/74ա-6ա: է/76ա: ը/76աբ: թ/76բ: ժ/76բ-8ա: ժա/78ա: ժբ/78ա: ժգ/78ա-82ա: ժդ/82ա-3ա: ժե/83աբ: ժզ/83բ: ժէ/83բ-4ա: ժը/84ա-5ա: ժթ/85ա: ի/85բ-6բ: իա/86բ-7բ: իբ/87բ-8ա: իգ/88աբ: իդ/88բ-92ա:
Գ. 92բ-7ա Մեկնութիւն բառից քերականութեան – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն: Ներկուռ...
Դ. 97ա-8ա Մովսէսի Խորենացւոյ Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ
խ[ո]րհրդով եւ իմաստութեամբ...
Ե. 99ա-137ա Քերականութիւն է Ը. (8) մասանց բանի
Տե՛ս ձեռ. 1782, 76բ-99ա. ա/99ա-108բ: բ/108բ-15բ: գ/115բ-23ա (120բ ստ. լս. գրիչց` «Վա՜ ինձ, վա՜
ինձ, վա՜ է ինձ»): դ/123ա-5ա: ե/125ա-7ա: զ/127ա-9ա: է/129բ-31ա: ը/131ա-5բ: թ/135բ-7ա:
Զ. 138ա-57ա Յաղագս քերականութեան
ա. 138ա Սահման – Քերական է
գործնական արուեստ...
բ. 138ա
Սահման [Գրի] – Գիր է առաջագոյն տարր...
գ. 138աբ Սահման վանգի – Վանգ է կատարեալ
ձայնի մասն...
դ. 138բ
Սահման բառի – Բառ
է ձայն շնչաւոր...
ե. 138բ-9բ Վասն բանին չորրորդ մասին քերականի – Բան
է բառից շարադրութիւն...
զ. 139բ-44բ Վասն անուան սահման – Անուն
է մասն բանի հոլովական...
է. 144բ-9ա Վասն փոխանուան սահման – Փոխանուն
է մասն բանի...
ը. 149ա-54ա Վասն բայի սահման – Բայ
է մասն բանի հոլովական...
թ. 154ա-6ա Վասն ընդունելութեան – Ընդունելութիւն
է մասն բանի հոլովական...
ժ. 156ա-7ա Վասն նախդրի – Նախդիր է մասն
բանի անհոլով...
Է. 166ա-83բ Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. ա/166ա: բ/166ա-7ա: գ/167աբ: դ/167բ: ե/167բ: զ/167բ-71ա: է/171ա-5բ: ը/175բ-6բ: թ/176բ: ժ/176բ-9ա: ժա/179աբ: ժբ/179բ-82ա: ժգ/182ա-3բ:
Ը. 183բ-5ա Խրատք ի քերականութիւնն
Տե՛ս ձեռ. 841, 183բ-5ա. ա/183ա-4բ: բ/184բ-5ա: գ/185ա:
Թ. [Բանք տոմարական]
1. ա. 188ա [Բոլորակ] – Զմոլար շարժումն
մոլորակացն...
բ. 188բ
[Բոլորակ] – Ամենայն ազգաց
վերադիր է...
գ. 189ա
[Բոլորակ] – Ամենայն ազգաց
Է.երեկն է...
դ. 189բ
[Աղիւսակ] – Ամսովն եւ
Է.երկովն (7)...
2. 190ա-4բ [Պատճէն տոմարի] – Կրկնակ
ամսոց այսպէս արա՝ կալ զՆաւասարդի ամիսն...
3. 195ա-204ա [Պատճէն տոմարին Ազարիայի] – Թվական այսպէս՝
զՀայոց մեծ թվականն ՅԴ...
4. 204ա-7բ Յաղագս յարակային եբրայեցւոց – Մարտ
ամսոյ ԻԲ. (22) մուտ է Նիսան ամսոյ...
5.
207բ-27բ Անշարժ եղանակ
Է. (7) ազգացդ, Բ. (2) ազգի ամսով է գրած՝ եգիպտացւոցն եւ վրաց – Պեմենովթ
եգիպտացոց, Նիկրանի՝ վրաց...
Ժ. 1. 231ա-61բ
Եռամեծի եւ երիցս երանեալ բազմերջանիկ
եւ տիեզերալոյս մեծ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփա[յ]ի Հայոց մեծաց Յոհաննու Որոտնեցոյ
արարեալ Մեկնութիւն ի բանին, որ ասէ մարգարէն. Ո՞ ստե[ղծ առ]անձին... – Ներգործական
իմն անխափան բնաւորեալ են... /// |232ա| Ո՞ ստեղծ առանձին... – Իսկ
Ո բառդ հիացական է...
2. 267ա-318ա Եռամեծի եւ երիցս երջանիկ Յոհաննու
Որոտնեցոյ արարեալ Դրուատ բանի սոփերական պայծառատես եւ յոգնահանճար, ի բան մարգարէին
որ ասէ. Ի սկը[զ]բանէ, Տէ՛ր, զերկիր հաստատեցեր... – Այղ, նախքան
ի մտանել բանիս...
ԺԱ. 325ա-48բ Գրիգորի աշակերտի Եռամեծին Յոհաննու
Որոտնեցոյ Տեսութիւն ի բան մարգարէին, որ ասէ. Հոգի Տեառն ի վերայ իմ...
– Տեսանողն վեհերեւակ տեսութեամբ...
ԺԲ. 350ա-409ա
Համառօտ հաւաքումն եւ յոյժ օգտակար
ի դիալէ[կ]թիկայն, որ է տրամաբանութիւն, կարգեալ եւ թարգմանեալ ձեռամբ Բարդօլիմէոսի
եպիսկոպոսի (կրկն.՝ 349ա) – Եւ զի խօսելոց եմք ի դիալէ[կ]թիկայէն...
Խորագիրը կրկն.՝ 349ա:
397բ ստ. լս. գրչից. «Յօրինակէն թուղթ մի անկեալ էր»:
ԺԳ. Յաւելագրութիւնք. ԺԷ-ԺԸ.
դդ.
1. 186բ [Մաղթանք] – Զբարի, զի
մի՛ ամբարտաւանք զզուեսցին...
2. 187բ [Ոտանաւոր ինչ] – Մեր
Տէրն արեւելից գայ ի դատաստան / Նստի Աթոռ փառաց՝ կուզէ պատասխան / Մեզի խրատ կու
տայ Աւետարան / Երանի արդարոց, վայ ի մեղաւորաց (այսքան):
3. 318բ-21բ Հարցմունք Հօռօմի ընդ Դաւթի Անյաղթ
փիլի[սո]փ[ա]յին – [Հարց]. Էա՞կք են երկու բնութեանն Քրիստոսի, թէ՞ անէակք:
Պատասխանի. Էակք են եւ ոչ անէակք... ի վեր քանս մահ եւ զապականութեան: Հարց
/// (շար. թերի):
4. 321բ
Աժանագին բժշկական դեղորայք վասն
հազի – 1. Զսխտորն խորովեալ եւ զպճեղն... 2. Մեղրով զսխտորն եփեալ
կե՛ր: 3. Խորոված բողկն տաք տաք մեղրով կե՛ր... Ա. (1) Ա. (1) դգալ կեր մինչեւ
Գ. (3) օր:
5. [Վրացերէն գրութիւններ] – Պհպնկ
Բբ, 2բ, 157բ, 163ա, 266ա, 270ա, 322բ, 325ա էջերում կան մխեդրալի եւ նուսխուրի գրչութեամբ
վրացերէն գրութիւններ. 2բ Ես տէր Արութիւնս[ն] [եմ] եւ վկայ եմ: 157բ Գիրք Յիսուսի
Քրիստոսի ծննդ[եան] եղել է մէկ մարդ Սիոնի` Յիսուս Քրիստոս, որք (sic) կարող եղեն փառաւորա[պէս]...:
163ա Գիրք Յիսուսի Քրիստոսի: 266ա (նուսխուրի գրչութեամբ) Գիորգիի կողմից թարգմանուած
է սոյն Յիսուս Քրիստոսի գիրքը` հոգեշահ եւ [...]: Օրերի երկարութիւնը: 270ա Մեր Տէրը:
322բ Ք. Մեր հրամանն է, Մելիք Աւետիք եւ ապա այս խնդրանքի տիրոջը հրամայում է այնպէս
դատ անել որ արդար լինի: Մայիսի 20:
1. Այս Աւետիքը Թիֆլիսի յայտնի
քաղաքապետն է: 2. Յիշատակուած Գիորգին ԺԱ. դարի խմբագիր-թարգմանիչ Աթոսացին է
(=Սուրբսարեցին), որի ձեռքով է կատարված Նոր Կտակարանի վրացերէն ազգային ընկալեալ
խմբագրութիւնը: 3. Վրացերէն մակագրութիւնների գրողը վրացի չէ, բացառութեամբ նուսխուրի
գրչութեամբ եղածի եւ վերջին գրութեան (325ա) ու Պահպանակի (Բբ) վրայ եղածի, Մատ[թէոս]
եւ գրավարժութիւնս ա բ գ դ ե զ։ - Վերծանութիւնը եւ ծանօթութիւնս՝ Պ. Մուրադեանի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 261բ Փա՜ռք քեզ Աստուած, աւրհնեալ ես Աստուա՛ծ,
յաղագս ամենայնի փառք քեզ: Զսակաւ աշխատողս` զմոլար Սահակ գիրիչ
աղաչեմ յիշել ի Տէր:
2. 409բ Փա՜ռք ամենասքանչ, հրաշագործ, ամենաբարի
երեք անձին եւ միոյ բնութեան` համագոյ սուրբ Երրորդութեանն յամենայն արարածոց իւրոց
անլռելի արտագոչութեամբ. ամէն: Շնորհիւ եւ օգնականութեամբ Տեառն մերոյ եւ փրկչին
Յիսուսի Քրիստոսի ծրեալ եղեւ գիրքս Ժողովածու, որ ունի յինքն զՍահմանքն Դաւթի փիլիսոփային, ընդ նմին եւ զմիւս Սահմանքն, որ
Պիտոյից եւս յորջորջի, ապա զՔերականն, եւ զայլ եւս ընդ նմին զկնի զԲուն տօմարն ազգիս
Հայոց, եւ ընդ նմա հնգետասան ազգաց, ապա զասացուածսն սուրբ վարդա[պե]տացն մեր
մեծին Յովհաննու Որոտնեցւոյն. զերկուսն՝
զՈ՞ ստեղծն եւ Ի սկզբանէն, ընդ նմին եւ զԳրիգորի Տաթեւացւոյն. Զհոգի Տեառն ի վերայ իմ, հուսկ յետոյ զԴիալէ[կ]թիկայն,
որ է Ճարտասանութիւն: Արդ, եղեւ սկիզբն եւ կատարումն սորա ի թուականութեանս Հայոց
հազար ութսուն եւ վեց (1637), յերկիրս Այրարադեան, ընդ հովանեաւ հրաշափառ եւ հռչակածաւալ գերագահ Աթոռոյս Սուրբ էջմիածնի, ի կաթուղիկոսութեան |410ա| տեառն Փիլիպ[պ]ոսի աստուածազարդ հայրապետիս, զոր Տէր Աստուած
անսասանելի կենօք պահեսցէ ընդ երկայն աւուրս, ի թագաւորութեան Պարսից Շահ Սաֆոյն եւ ի տեղակալութեան կողմանցս Քալբալի խանին: Արդ, վերջինս ի ծնունդս ժամանակի եւ անարժանս ի մանկունս եկեղեցւոյ`
Առաքեալ աբեղայ ախտաժետ կրկին մարդովս
հոգացի զգիրս ի զբօսանս տառապեալ անձին իմոյ, զորս գրեցի փծուն մատամբ իմ, եւ զորս
եղբարքն իմ գրելով օժանդակ եղեն իմոյ տկարութեանս, ցորքան եմ պանդուխտ ի յարկս տաղտկալի
մխիթարութիւն եւ ի սփոփութիւն ինձ եւ զկնի գնալոյն իմ առ յոյսն Քրիստոս լիցի յիշելի
առ վայելօղսդ բարեպաշտօն։ Եւ աղաչեմ զամենեսեանսդ՝ որք հանդիպիք սմա, եթէ՛ վայելելով
եւ եթէ՛ կարդալով եւ եթէ՛ օրինակելով եւ թէ՛ զինչ եւ իցէ իրօք, յիշեսջիք սրտի մտօք
զմեզ եւ զաշխատօղսս ի սմա ըստ իւրաքանչիւր երախտեաց ի Քրիստոս, եւ դուք առնուցուք
ի Քրիստոսէ, զոր մեզ շնորհէք: Դարձեալ կրկին անգամ կողկողագին պաղատանօք աղ|410բ|երսեմ
առ վայելօղսդ սորա, եթէ իցես պատարագիչ, յիշեա՛ զիս ի պատարագս քո եւ մեղացն իմ
թողութիւն խնդրեա՛: Եւ թէ իցես աղօթաւոր՝ յաղօթս քո յիշեա՛, եւ թէ այլ զինչ եւ իցես՝
յիշեա՛ զիս բարի մտօք ի Քրիստոս: Զայս մեծաւ աղաչանօք հայցեմ եւ ոչ հրաման տալով,
եւ դու որպէս տայցես ինձ՝ եւ քեզ լիցի: Դարձեալ թախանձանօք խնդրեմ ի ձէնջ՝ մի՛ առնէք
զչար սովորութիւն, որք հատանեն զյիշատակարանս գրոց, որպէս թէ զիւրեանցն գրեսցեն, այլ
թէ կամիք զձերն գրել, թողեալ եմ ի բազում տեղիս սատակ (=յստակ) թուղթ, եթէ կամիցիք,
անդ գրեսջիք զձերն եւ զմերն թողջիք, զի աստ կայցէ գրեալ, եւ ի պատահողացդ յիշեցեալ
լիցուք ի Քրիստոս. եւ ձերդ յիշատակ գրեսցի ի դպրութիւն կենաց եւ յիշեալ լիջիք յողորմութիւնն
Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ աւրհնելոյն յաւիտեանս. ամէն:
261բ եւ 409բ՝ համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 701-2:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Պտռկ-պհպ.՝ Աբ (ԺԸ. դար) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ
տէր Յակոբ:
2. 163բ (ԺԷ. դ.) Ամենացանկալի եւ գուելի եւ օր ըստ օրէ շքեղացեալ եւ պայծառացեալ խոնարհաբարոյ
եւ խոնար[հ]անուէր հոգեւոր հօրդ իմոյ` տէր Պետրոս քաղցրաբարոյ եւ (այսքան):
3. 2բ (ԺԸ. դ.) Ես՝ [Թի]ֆլեզէցի Ղարղաշեանց Ովսէբ վսրթտլս (՞)
գրեցի իմ [յ]իշատակ, կարդաք ի եւ օղօրմի ասէք ինձի:
4. 349ա Բաղդասարն, որ մօրէն ծնաւ,
էր թիւն Հայոց ՌՄԼԳ.ին (1784), յամսեանն հոգտեմբերի ԻԸ.ին (28), որ ի երեքշաբթէն լուսանայր, տանուտէր տարո[ւ]ն
Խեցգիտինը էր, արեգական կենդանակե[ր]պն Աղեղնաւորն էր առաջին աստիճանին:
Ստեփանն, որ մօրէն ծնաւ, էր թիւն Հայոց ՌՄԼԷ.ն (1788), յամս այս էր նահանջ, գիր
տարուն էր Ջէն, եւ Պէն, եօթներ[ե]ակն Զան եւ Էն, Վերադիրն Բ. օրն, կիւրակի փետրվար
ամսո[յ] վեցն, որ էր բարեկենդան Առաջաւորի պահոց:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պտռկ-պհպ.
Աա (մարդադեմ):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պտռկ-պհպ. Աա-Բբ (զանազան բառեր, տառեր), 1ա-2բ (զանազան
բառեր, տառեր եւ բոլորակներ): Պտռկ-պհպ. Բբ, 2բ, 157բ, 163ա, 266ա, 270ա, 322բ,
325ա (գրութիւններ վարցերէն): 158ա (տառեր): 165բ Ա. (կարմրով): 185բ Թէոդորոս թագաւոր:
190բ-2ա (զանազան տառեր, բառեր եւ նախշեր): 195բ (զանազան բառեր, որոնցից երկուսը՝
ջնջուած): 198ա-9ա Յորժամ առջուն (զանազան տառեր, բառեր, նշաններ, թուեր): 230ա Ասա,
ասաց ասացի, ցուցաւ: 9679, 721, 319, 319679 (արաբական թուեր): 266ա Աստուածածին՝
խորան լուսոյ բերկրալի / Կոյսդ բերկրալի / Ի քեզ իջեալ Բանն Աստուծոյ ի մարմնի:
266բ Բանն անեղաշէն, որ ի Հօրէ ծագեցար անեղ, բասկատարած խաչիւն քո Տէր մեր Յիսուս: Արարչական, արարչակա,
անատթ: 305բ մարդ: 314բ Այսպէս ասէ Տէր ամենակալ, գթած երկայնամիտ,
լսօղ աղօթից: Ծոլ կենալ մի (մի քանի բառ անընթեռնելի):
320բ Аракел (մի բառ ջնջուած):
349ա Համառօտ ցուցումն լուսնի: 349բ Աստուածածին խոր. անուամբ կառուցեալ զօրութ:
2287
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌԺԱ. – 1562 |
ԳՐԻՉ՝
Յոհան վրդ.:
ԹԵՐԹ՝
217. չգրուած՝ 1ա-4բ, 30բ, 32ա-6ա, 65բ-6ա, 109բ, 166բ-7ա, 168ա, 171ա, 172աբ, 188ա,
209ա-10ա, 215ա-6ա, 217աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x4+1-20x10 (Բ 13, Գ, ԺԹ 8, ԺԷ 15, Ի 16)+1x3: ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,4x 9,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11,5x7,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (բոլորգրախառն): ՏՈՂ՝ 17: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
1 (Ա) թուղթ (սկզբից)։
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, գրադաշտը՝ գունափոխուած: Կազմի կաշին՝ քերծուած,
եզրերը՝ մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-26բ [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/չիք: բ/5ա (...ըստ սոցայցն լինին խտրութեանց (սկ.
թերի): գ/5ա: դ/5աբ: ե/5բ: զ/5բ-68բ: է/8բ: ը/8բ-9ա: թ/9բ: ժ/9բ-10ա: ժա/10ա: ժբ/10բ: ժգ/10բ-6բ: ժդ/16բ-8ա: ժե/18ա-9ա: ժզ/19ա: ժէ/19աբ: ժը/19բ-21ա: ժթ/21աբ: ի/21բ-3ա: իա/23բ-4բ: իբ/24բ-5բ: իգ/25բ-6բ: իդ/չիք Ունի.
ա.
26բ-8բ «Խորհրդով եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս տեսակ»:
Բ. 28բ-30ա [Տեսութիւն խազից] – Էշտալորն
Գ. (3) տեղի ունի, որ յանգին՝ Աստուած...
Գ. 31աբ [Գուշակութիւն եղանակաց] – Գարունն՝
ազնիւ, անձրեւ գայ...
Դ. 36բ-64ա Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն
Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718 (Ա), 138ա-70բ. Նխբ./37աբ: ա/37բ-40բ: բ/40բ-6բ: գ/46բ-51բ: դ/52աբ: ե/52բ-3ա: զ/53աբ: է/53բ-4բ: ը/54բ-5բ: թ/55բ-6ա: ժ/56աբ: ժա/56բ: ժբ/56բ-7ա: ժգ/57բ: ժդ/57բ-9ա: ժե/59բ: ժզ/59բ-60բ: ժէ/60բ: ժը/60բ-1ա: ժթ/61ա: ի/61աբ: իա/61բ-2ա: իբ/62աբ: իգ/62բ: իդ/62բ-3բ: իե/63բ: իզ/63բ-4ա: (36բ [Աղիսակ]
– Այս է Պորփիւրի իմաստասիրութեան
ծառն...)
Ե. 65ա [Եղանակագուշակ] – Թէ
Կաղանդն ի կիրակի հանդիպի...
Զ. 66բ [Բոլորակ] – Ի բոլոր
գիրքդ ամենայն ուրեք...
Է. [Բանք Արիստոտէլի]
1.
67ա-102ա, 110ա-23բ Ստորոգութիւնք Արիստոտելի, որ
կոչի յունարէն Կատիլորիայ
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-286ա. Նխբ./67ա-70բ: ա/70բ-8բ: բ/79ա-84բ: գ/85ա-92բ: դ/93ա-101բ: ե/101բ-2ա: զ/110ա-8բ: է/118բ-20ա: ը/120ա-1ա: թ/121ա-2բ: ժ/122բ-3բ:
2. 124ա-57ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոց, որ ասի
ըստ յունաց Պէրի արմէնիաս, եւ հայրերէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ հելենացոց
իմաստասիրէն Արիստոտէլէ եւ թարքմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ փիլիսոփայէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./124աբ: ա/125աբ: բ/125բ-6: գ/126բ-57ա:
Ը. 102բ-9ա Մովսէսի Քերթողի Յաղագս Ստորոգութեան
Արիստոտելի վերլուծութիւն – Ստորգութիւնք՝ ներքեւասութիւնք...
Թ. 157բ-62բ Սաղմոսին վիճակն է այս – Փոխն
Գ. (3). Տէր զի բազում...
Ժ. 163ա
[Լուսնացոյց] – Ապրիլ,
թէ լուսին բակ առնուուք...
ԺԱ. 163ա-6ա Վասն մարմնախաղաց, թէ զինչ լինի – Թէ
ըսկաւառակն խաղա՝
մեծութիւն է...
ԺԲ. 167բ-214բ [Բանք տոմարականք, աղիւսակք եւ բոլորակ]
167բ Ամիսք Մեծ Հայոց...: 167բ
Ամիսք Հռոմայեցոց...: 169ա
Զմուտ ժամացուցող աղիւսակիս...:
169բ Է.երրեակն
(7) է...: 170ա Նոնոս Ե.
(5) ընդդիքստիոնն... – 170բ Եթէ կամիցիս
գիտել, թէ լուսին...: 171բ Պատճէն տումարի
ըստ հայերէն թվականի, զոր կարգեալ
է Անանիայի Շիրակացո[յ] վարդապետի – Տես զԷ.երրեակ (7) զկարմրագիր...
1. 173ա-87բ Պատճէ տումարին Հայոց – Զկրկնակ
ամսոցդ՝ այսպէս արա՛յ...
2. 188բ-90ա Թվականք – ՅԱդամայ մինչեւ
ի Ջրհեղեղն ՍՄԽԲ. (2242)...
ԺԳ. 191ա-4ա Պատճէն տումարին հռոմա[յ]եցոց – Կրկնակ
ամսոցն այսպէս արա՛...
ԺԴ. 194ա-214ա Այս են անփոխ եղանակ[ն]երն – Յունվար
Ա. (1) Կաղանդն է, եւ ի Զ. (6) Յայտնութիւն...
196բ Ստ. լս. «Նոտրգիրն ներքոյ,
որ է գիր փիլիսոփա[յա]կան, շատ պիտոյ է...»: Ունի. բոլորակք եւ աղիւսակք:
ԺԵ. Յաւելագրութիւն. ԺԸ դ.
1. 200բ Յաղագս ամսոց ճանաչելոյ՝ զբարի եւ
զչար. փորձեալ Աստուծով – Յունվար Բ. (2) եւ ԺԴ. (14) փետրվար... եւ մի՛ առեւտուր առ:
2. 214բ
[Աղիւսակ] – Աղիւսակ
շնորհալի այսպէս արա՛...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
64բ Վայելօղք սմին, յիշեսջիք` զՅոհան վարդապետ:
198ա Եւ յիշեա՛ զգծողն:
206ա Թվին Հայոց ՌԺԱ. (1562) էր. եդաք ի վերայ ՐՋՀԶ.ին
(5976)՝ եղա՛ւ լման ՑՋՁԷ. (6987) անսղալ: ԸզՑՋՁԷ.ն (6987) ՅԿԵ.ական (365) գնացաք,
մնաց լման ԾԲ. (52) անսղալ: Գարնանային եղանակն յայսմ ամի ԾԲ. (52) ամ էր, որ էր Հայոց
թվին ՌԺԱ. (1562):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1.
166ա Թվին Հայոց
ՌՃԺ. եւ Բ. (1663):
2. (ԺԸ. Դա, նոտրգիր) 216բ Յիշատակ է յԱշտարակցի
Գալուստին, որ ետ յեղբօրն յուր Ղունկիանոսն՝ վասն սիրոյ նշանի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 30ա,
190ա Ղուկաս վարդապետ: 64բ
(երկիցս) Քրիստոսի ծառայ Ղուկաս վարդապետ
ՌՃԿԷ. (1718) (աջից): Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Յոհան վարդապետ Տաթեւացի. թվին ՌՃԵ. (1656): 123բ Քրիստոսի ծառայ Ղուկաս վարդապետ ՌՃԾԷ. (1708):
2288
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
65. չգրուած՝ 1ա-2բ, 27աբ, 61ա-5բ: ՊՐԱԿ՝ 1x1+1-5, խառն (Ա 12, Բ 14, Գ 11, Դ, Ե
13)+1x1: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (12x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. գրադաշտը՝ թեթեւակի գունափոխուած: Կազմի Ա. փեղկը՝ ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-26բ [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/3աբ: բ/3բ-4ա: գ/4ա: դ/4ա: ե/4բ: զ/4բ-6բ: է/7ա: ը/7աբ: թ/7բ: ժ/7բ-8ա: ժա/8ա: ժբ/8աբ: ժգ/8բ-13ա: ժդ/13ա-4ա: ժե/14ա-5ա: ժզ/15աբ: ժէ/15բ: ժը/15բ-6բ: ժթ/16բ-7ա: ի/17ա-8բ: իա/18բ-9բ: իբ/19բ-20ա: իգ/20ա-1ա: իդ/21ա-5բ: Ունի.
ա.
26բ Խորհրդով եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս տեսակ...:
Բ. 28ա-55բ Սահմանք իմաստասիրականութեան փիլիսոփայի – Աստուած
վսեմական ինքնաբուն գոյութիւն...
Գ. 55բ-60բ [Բառք քերականի] – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն: Ներկուռ... Ենթակեալ՝ ի ներքոյ անկեալ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 63բ
Սուրբ Փարթամ (՞) (ծածկագիր):
2289
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՄԺ. – 1761 |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ՝ Ղունկիանոս դպիր:
ԹԵՐԹ՝
220. չգրուած՝ 1աբ, 86աբ, 155բ-9բ, 215բ-8ա, 219ա, 220աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x2-1+13 (Ա-Շ)x12+1-5
(Ա-Ը)x12+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 20: ԿԱԶՄ՝ սեւ կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝
թուղթ (1+220):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ խոնաւութեան հետքեր: Կազմի եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-155ա [Յովհաննու Հոլովի] Զտութիւն հայկաբանութեան
կամ քերականութիւն հայկական
– 4աբ [Նախաբան] – Հայկական
բարբառ զերիս պարունակէ զտեսակս...
ա. 4բ-85բ Հատոր առաջին. Յաղագս եզերաց (պրակ
1-33): Պրակ առաջին. Յաղագս հասարակաց հոլովմանց անուանց– Հոլովմունք
հասարակք անուանց են ութն...
բ. 87ա-123բ Հատոր երկրորդ. Յաղագս սահմանաց,
եզերաց, տեսակաց եւ պարագայից նոցին (պրակ 1-18): Պրակ առաջին. Յաղագս սահմանի քերականութեան
եւ պարագայից նորին– Քերականութիւնն է արհեստ ուղղապէս խօսելոյ...
գ. 124ա-55ա
Հատոր երրորդ. Յաղագս շարամանութեան
եզերաց (պրակ 1-15): Պրակ առաջին. Յաղագս համաձայնութեան բային ընդ անուան – Համաձայնութիւնք
են չորք, այսինքն` բային ընդ անուան...
Տե՛ս Հայ գիրքը
1512-1800 թուականներին, Երեւան, 1988, Հմր 87:
Բ. 160ա-215ա [Յովհաննու Հոլովի] Համառօտութիւն
Ճարտասանականի արհեստի
Տե՛ս ձեռ. 34 (Դ.), 277ա-332բ. Նախերգութիւն/չիք: ա/160ա-3բ: բ/163բ-77ա: գ/177բ-88բ: դ/188բ-212ա: ե/212ա-3ա: զ/213բ-5ա: Ցանկ/չիք:
Տե՛ս Հայ գիրքը
1512-1800 թուականներին, Երեւան, 1988, Հմր 89:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
215ա Ստացեալ եղէ ես Գիրքս քերականութեան, որ եւ կոչեմ Զտութիւն
հայկաբանական ի Ղունկիանոսէ ապիկար
դպրէ, ի վայելումն իւրոյ ինքեան եւ եղբօր նորին ի ՌՄԺ. (1761) թուին, ի յունիսի Ի.ումն
(20), ի Սուրբ Էջմիածնի: Ես
անբանս եւ անշունչս խնդրեմ ի հանդիպողացդ յիշել զերկոքին հարազատքն եւ որոց զկրկնակի
ծնօղսն եւ որոց մեղաց զթողութիւնս ի Քրիստոսէ խնդրել. Աստուած ողորմած եւ Տէրըդ
գթած, որոց ողորմեա՛ եւ ի հոգիս գթա՛, ընդ սուրբսն դասեա՛, փառօք պսակեա՛:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 4ա,
215ա (բոլորաձեւ) Քրիստոսի ծառա տիրացու Ղունկիանոս 1200 (1751): 155ա (ութանկիւն) Ղունկիանոս վարդապետ 1210 (1761):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 2ա-3բ
Այս է գրչայփորձ, այսօր ան, գա Գալուստն, օնա Օվնաթանն: Այսօր անճառ լուսոյն ծագումն եւ իւր փրկութեան
մեր, Աստուած, այս է գրչագիր, այս է դաւթարն այգուցն Մա[ն]գասար, ա այգոց այգոյն թաղորն Մինասն, Կօրկին,
Մարգարայն, Աբա (զանազան բոլորակներ, տառեր,
այբուբեն): 218բ Այս է, այս է Մակասարի
այգոյն թաղորն այսչափ, ծառայ, ծառայ ես ասացի (այբուբեն, նշանք զանազանք): 219բ աա
Գալուստն, Օվնաթանն (այբուբեն):
2290
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
163. չգրուած՝ 1աբ, 106բ-7բ, 129ա, 131ա-63բ: ՊՐԱԿ՝ 1x1+Ա-Էx12(Բ 8, Ե, Է 11)+Ա-Էx12
(Զ 10, Է 14): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,6x13,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(13x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 2ա, 49ա, 80ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ սեւ, կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. գրադաշտը՝ խիստ գունափոխուած, այրուածքի հետք՝ 80: Ա. մասի Զ եւ Է պրակները
դրուած ետեւառաջ, ըստ այդմ` կարդալ 69-79, ապա` 57-68: Կազմի եզրերը փոքր ինչ մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-79բ Ոսկի բանալի քերթողական դպրութեան
– 2ա-5ա Յառաջաբանութիւն – Քերթողական
դպրութիւնն, որ քերթէ զբառս...
ա. 5ա-8ա Պրակ Ա. – Ուղղագրութիւն,
որ ընդ ինքեամբ ունի զուղիղ տեղեկութիւն գրոց...
բ. 8ա-18ա Պրակ Բ. Պարագայք – Առոգանութիւնն,
որ ընդ ինքեամբ ունի. զուղիղ տեղեկութիւն վանգից...
գ. 18ա-56բ,
69ա-79բ, 57ա-67ա Պրակ Գ. – Ստուգաբանութիւնն,
որ ընդ ինքեամբ ունի զուղիղ տեղեկութիւն բառից...
53բ Բնագրի մէջ. «Եւ արդ,
ըստ որում յեղեալ է համառօտակի ի մէնջըն գրոջ, որ անուանի Ոսկեայ դուռն դպրարան,
յԱմստերդամ, յամի Տեառն 1699 տպեցեալ»:
դ. 67ա-8բ Պրակ Դ. – Շարադրութիւն
կամ շարակարգութիւն, որ ընդ ինքեամբ ունի զուղիղ տեղեկութիւն բանին... փառաց քոց,
քոց փառաց եւ այլ:
Բ. 1. 80ա-1ա Ներածութիւն եւ դուռն տրամաբանութեան
յումեմնէ Ա.Դ.Վ.– Տրամաբանութիւն է արհեստ բանական անվրէպ ուղղելոյ...
ա. 81ա-9ա Առաջին պրակ. Յաղագս տեսութիւն պարզ
եզերացն – Առաջին պրակ ունի զմեկնութեան պարզ եզերացն... (ունի՝ 81բ-2ա
Յօդ Ա. Զի՞նչ է եզր: 82ա-6ա Յօդ Բ. Քանի՞ պատիկ իցէ եզրն: 86ա-8ա Յօդ Գ. Յաղագս ըստորադրութեան
եզերաց: 88ա-9ա Յօդի Դ. Յաղագս յատկութեանց ոմանց եզերն):
բ. 89ա-97ա Պրակ Բ. Յաղագս երկրորդ ներգործութեան մտաց – Պատկանի առ երկրորդ ներգործութեան մտաց դատումն...
(ունի՝ 89բ Յօդ Ա. Յաղագս մասանցն բացերեւութեան որք են՝ անուն, բայ եւ արտաբերութիւն:
89բ-90բ Յօդ Բ. Զի՞նչ եւ քանապատիկ իցէ բացերեւութիւն: 90բ-1բ Յօդ Գ. Յաղագս եղանակական
բացերեւութեանցն: 91բ-2բ Յօդ Դ. Յաղագս մեկնելի բացերեւութեանց: 92բ-3ա Յօդ Ե. Յաղագս
բացերեւութեան նիւթոյն, կերպին, քանակութեան եւ որակութեան: 93ա-4բ Յօդ Զ. Յաղագս հակակայութեան
նախադասութեանցն: 95աբ [Յօդ Է]. Յաղագս համազօրութեան նախադասութեանցն: 95բ-6բ Յօդ
Ը. Յաղագս շրջման կամ հակադարձութեան նախադասութեանցն: 96բ-7ա Յօդ Թ. Յաղագս սահմանի
եւ բաժանման):
գ. 97ա-130բ
Պրակ Գ. Յաղագս երրորդ ներգործութեան
մտաց, որ շարաբանութիւն եւ հաւաքաբանութիւն ասին (ունի՝ 97բ-9ա
Յօդ Ա. Զի՞նչ եւ քանապատիկ տեսակ է երրորդ ներգործութեան մտաց: 99ա-101ա Յօդ Բ. Յաղագս
ձեւոց եւ եղանակացն հաւաքաբանութեան: 101ա-2բ Յօդ Գ. Կանոնք վերոգրեալ երից ձեւոցն:
102բ-6ա Յօդ Դ. Յաղագս պատրողական հաւաքաբանութեանցն: 108ա-30բ Յօդ Ե եւ վերջին.
Յաղագս ստորոգելեացն եւ ստորոգութեանցն... տառ ձ է բարդ, իսկ տառ գ է անբարդ:
2291
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Կեսարիա |
ՌՃԺԴ. – 1665 |
ԳՐԻՉ՝
Եփրեմ կր. Տաթեւացի (2ա-226բ, 271ա-81ա), Պօղոս երէց Մարզուանցի (227ա-371ա): ՍՏԱՑՈՂ՝
Եփրեմ կր. Տաթեւացի:
ԹԵՐԹ՝
381+1 (կրկն.՝ 313). չգրուած՝ 1աբ, 381բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԲx 12 (Դ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,5x10,4: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն (143ա-204ա,
226բ-381ա) (10,5x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 17-21: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը բազմագունի զոլաւոր մետաքս, դռնակինը`
բաց կանաչ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 2ա: Ճակատազարդ` 24ա, 142բ: Լուսանցազարդ՝
բուսական, կենդանական: Զարդագիր՝ թռչնագիր,
հանգուցագիր, մարդագիր (142ա): Գոյներ՝
կարմիր, շագանակագոյն, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1. Աւետարան եւ
Ճառընտիր: 2 (Ա-Բ), Ը. դ., ստացուած մէկ թերթի ընդերկայնակի ու ընդլայնակի եզրահատումով
եւ ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, նախկինում երկսիւն, այժմ՝ միասիւն (19x9,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 12
տող: Կարդալ՝ Բբ-Աա. «/// Ի սկզբանէ էր Բանն... եւ կեանքն էր լոյս մարդկան, եւ լոյսն
///» (Յովհ. Ա. 1-15): Բա-Աբ «/// առաքեաց եւ ետ ի ձեռս նոցա... փրկութեանն ամենայն
արարածոց, յաւիտեանս. ամէն ///» (Աւարտ Մեկնութեան իմն): Լուսանցազարդ՝ հաւասարաթեւ խաչ՝ Բբ: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, դեղին:
2. Աւետարան Ղուկասու: 2 (Գ-Դ), Ժ.
դ., ստացուած մէկ թերթի ընդերկայնակի ու ընդլայնակի եզրահատումով եւ ընդերկայնակի
երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (16,5x10,5), ուղղագիծ երկաթագիր, 8 տող: Կարդալ՝ Գբ-Դա, Դբ-Գա
«/// [ակ]անջս լսելոյ լուիցէ... ասէ զնոսա. Ուրախ լերուք ///» (Ղուկ. ԺԴ.35 - ԺԵ.6)
«/// [որոյ ի]ցեն դրամք տասն... բաժանեաց նոցա զկեանսն եւ ///» (Ղուկ. ԺԵ. 8-13): Լուսանցազարդ՝ վարդեակ՝ Դա: Գոյներ՝ սեւ եւ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր
եւ հետքեր, թանաքի ճապաղում՝ 161ա: Կազմի մէջքը՝ մաշուած, կապիչները` ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-23բ Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1. ա/2ա: բ/2ա-3բ: գ/3բ: դ/3բ-4ա: ե/4ա: զ/4ա-7բ: է/7բ-12բ: ը/12բ-3բ: թ/13բ: ժ/13բ-6ա: ժա/16բ-7ա: ժբ/17ա-9բ: ժգ/19բ-21բ: 2. ա/21բ-2ա: բ/22ա-3ա («Յաղագս իսկական անուանց»): գ/23աբ:
Բ. 24ա-41բ Վարդան վարդապետէ ասացեալ. Այս է Աշխարհացոյց
աշխարհաց
Տե՛ս ձեռ. 20, 251ա-7ա. ա/24ա-6ա: բ/26ա-7ա: գ/27ա-34ա: դ/34ա-41բ:
Գ. ա. 41բ-7բ Յաղագս բանադրանաց թղթի օրինակ – Հրամանաւ
եւ իշխանութեամբ յառաջնորդի...
բ. 48ա-51ա Դարձեալ գաղափար Յաղագս բանդրանաց – Յիսուսի
Քրիստոսի ծառայ այս անուն կաթողիկոս... նենգաւոր բարեկամդ Հելոս:
Դ. 51բ-74բ 4աբ [Խրատք]
1. 51բ-4բ Խրատք Նոշրովան թագաւորի, ասացեալ
շահ եւ օգուտ ի միտ առնողաց. յոյժ աննման բան է, եղբա՛րք – Ամենայն մարդ,
որ գիտէ զչափ անձին իւրոյ...
2. 55ա-7ա Խրատք իմաստասիրաց ասացեալ – Չորս
իրք ամենայն մարդկան վատ է...
3. 57ա-65ա Զայս ի պարսից գտի եւ գրեցի – Չորս
ցեղ պատճառաւ կործանի թագաւորութիւնն...
4. 65ա-6բ [Յաղագս հիւրընկալութեան – Հարց].
Զի՞նչ է հիւրընկալութիւն: Պատասխանի. Նախ Աբրամէ ուսցուք...
5. 67ա-74բ Այս են Խ. (40) խրատք, օգուտք եւ շահք
հոգոյ եւ մարմնոյ, ասացեալ մեծի իմաստնոյն Արիստոտելի – Առն անմտին եւ
անզգամին...
Ե. 75ա-8բ
Այս է թիւ հասարակ մարդկան – Ասեն
իմաստունքն, թէ. Կենդանակերպքն...
Զ. 79ա-105ա
Աշխարհացոյց Մովսէսի Խորենացւոյն
ա. 79ա-82բ [Աշխարհագիր հատած Ա.] – Յաղագս
աշխարհագրութեան յաստուածային գիրս գրէ, ոչ ուրեք գտանեմք...
բ. 82բ-6ա
Աշխարհագիր հատուած երկրորդ – Քանզի
զունականաւն եւ զկասբիականաւն մերոց իսկ արանց պահեա շուրջ անցեալ...
գ. 86ա-9բ
Աշխարհք Եւրոպիայ – Ա.
Սպանիայ է Գ.անկունի
իմն ձեւով...
դ. 89բ-91բ
Աշխարհ Լիբիայ – Ա.
Մաւրատանիա, որ
տարածի...
ե. 91բ-105ա
Աշխարհ ընդհանուր Ասիոյ առաջին – Բաժին
ընդհանուր Ասիոյ ի կողմանս
կողմանս... վիշապատտունք, կիսահաւք, կիսանդամք, անգլուխք: (Հայք՝ 96բ-100ա. «Մեծ Հայք
յելից կալով Կապուտակիոյ եւ Փոքր Հայք...»՝ 96բ-7ա, Բարձր Հայք՝ 97ա, Չորրորդ Հայք՝
97աբ, Աղձնիք՝ 97բ, Տուրուբերան՝ 97բ, Մոկք՝ 97բ-8ա, Կորճայք՝ 98ա, Պարսկայհայք՝
98ա, Վասպուրական՝ 98աբ, Սիւնիք՝ 98բ-9ա, Արցախ՝ 9ա, Փայտակարան՝ 99ա, Ուտի՝ 99աբ,
Գուգարք՝ 99բ, Տայք՝ 99բ, Այրարատ՝ 99բ-100ա):
Է. [Մանունք]
1. 105ա-6ա [Մղոնաչափք] – Եւ կամիմ զչափ[ա]դիր
համառօտել...
2. 106ա-11ա Այս է քաղաքաց անուանքն, զոր կան ի
վերայ աշխարհի – Աւետեաց երկիրն Երուսաղէմ...
3. 111ա [Չափք եւ կշիռք] – Կղկղանս՝
տրուպ կամ յետնորդ...
4. 111բ-2բ Վասն համառօտողացն Սուրբ գրոց – ԶԱրարածքն
եւ զՍաղմոսն, զԵրգ Երգոցն եւ զԴանիէլն՝ Վարդան վարդապետն...
5. 113ա-23բ [Նախերգանք քարոզից]
ա. 113ա-5ա Նախերգանք քարոզի, արարեալ աստուածաբան
վարդապետացն մերոց – Անծախելի շնորհացն Աստուծոյ...
բ. 115աբ Եւ դարձեալ զԳԺ.ան նախերգանս մի մի
ասա՛յ, եւ ոճ է ի հետն` արդ աւրհնեալ – Արդ, աւրհնեալ, գովեալ...
գ. 115բ-6ա Նախերգանք քարոզի, յայլ աստուածաբան
վարդապետաց ասացեալ – Աստուած Աբրահամու...
դ. 116աբ Սրբոյն Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի ասացեալ
Ի սուրբ արմաւենեացն եւ ի գալուստ Տեառն մերոյ յԵրուսաղէմ – Աղբիւր կենաց
Քրիստոս...
ե. 116բ-7ա Նորին սրբոյն Յակոբայ Սրճեցոյ ասացեալ
Ի խորհուրդ կիրակէի – Ամենաբար[ի] իշխեցող, տո՛ւր ինձ իշխանութիւն քարոզել...
զ. 117աբ Նորին ասացեալ Յաղագս յայլակերպութեան
Տեառն մերոյ Քրիստոսի – Ամենազօր Որդի Աստուծոյ...
է. 117բ-8ա Նորին ասացեալ Ի Մեծի Բ.շաբաթին յԱւետարանին
Մեկնութենէն – Բա՛ց զշրթունս իմ...
ը. 118ա-9ա Ի Մեծի Գ.շաբաթին (3) Յակոբայ Սրճեցոյ
ասացեալ Վասն քանքարաց – Ի սկիզբն ճառի իմոյ առ քեզ...
թ. 119աբ Ի Մեծի ուրբաթին եւ ի կործանումն դժոխոց – Լուսատու
տիեզերաց Քրիստոս...
ժ. 119բ-20ա Նորին սրբոյն Յակոբայ ասացեալ Ի Սուրբ
Զատկին Յարութեանն Քրիստոսի – Յարութիւն քո Քրիստոս...
ժա. 120ա-1ա Նախերգան Փոխման Աստուածածնին – Զնախատեսութիւն
աստուածաբան աւետարանչիս...
ժբ. 121աբ Գովեստ ներբողական վասն Յովհաննու
Կարապետին – Յիսուս միածինդ Հօր...
ժգ. 121բ-2ա Նորին Յակոբայ Սրճոյ. Յաղագս նինւէացւոցն – Յիսուս լոյս
իմաստութեան Հօր...
ժդ. 122աբ Նորին Յակոբայ ասացեալ Յաղագս Անտիոքա
քաղաքին, թէ որպէս մտին աշակերտել զնա առաքեալքն – Լուսով բանիւ
գամ առ քեզ...
ժե. 122բ-3բ Նորին Յակոբայ ասացեալ Յաղագս աստեղն
եկաւորութենէ – Ծագումն մեծի, որ լցեր...
ժզ. 123բ-31բ Աւրհնութիւն քարոզից ճոխ եւ յարմարաւոր
բանիւ – Այժմ ժամանեալ յաւարտ...
ժէ. 131բ-7ա Այլ ցեղ աւրհնութիւն ազնիւ եւ գեղեցիկ
Վասն աշխարհի – Արդ,
աւրհնեալ Հայրն անեղ...
ժը. 137ա-8բ Նախերգանք քարոզից. ընտիր եւ պատուական – Արփիական
լոյս, անշիջանելի ճառագայթ...
ժթ. 139ա-42ա Նախերգանք ի վերայ յաղագս ասացուածոցի – Ո՛վ
Տէր Աստուած իմ...
ի. 142ա
Նախերգանք ի վերջ դասի աւարտմանն
ասելոյ – Զայդքան բանքդ եւ այլ բազում...
Ը. 142բ-204ա [Երեմիայի Մեղրեցւոյ] Այս բառ Աստուածաշունչ
գրոց, սկսեալ յԱրարածոց գրոց մինչեւ ի Աւետարանն Քրիստոսի ՀԲ. (72) գրոց, ժողովեալ
եւ շարագրեալ ի մի, վասն դիւրաւ գտանելոյ խնդրողացն ի Սաղմոսն եւ յայլն – Աբբա՝
հայր... Ֆրեր՝ եղբայր:
Ձեռագիրս օգտագործուած չէ
քննական բնագրում. տե՛ս Բառգիրք հայոց, Երեւան, 1975:
Թ. 204բ-48ա Վերլուծութիւն բացերեւապէս բազմազան
բայից եւ բառից. յոքնախումբ շարադրութեամբ արարեալ զսա Արիստսկիսի գրչի, ի խնրոյ բազմաց.
Արհեստ գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նախերգան/204բ-7ա: ա/207բ-9բ: բ/209բ-13բ: գ/213բ-6ա: դ/216ա-7բ: ե/217բ-20բ: զ/220բ-4ա: է/224աբ: ը/224բ-5բ: թ/225բ-6բ: ժ/227ա-48ա:
Ժ. 248բ-62բ Գէորգեա [վարդապետի (Սկեւռացւոյ)
արարեալ՝ ի խնդրոյ Ստեփաննոս մականուն Գոյներիցունց Կայթառցւոյ մեղսաներկ անձին]
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նախերգան/248բ-9ա: ա/249ա-55ա: բ/255ա-61ա: գ/261ա-2բ:
ԺԱ. [Մանունք]
1.
262բ-3ա, կրկն.՝
329բ-30ա Այս բառք բաղաձայնք
հոմանուանց բագձաձեալ զամենայն, զոր ինչ միանգամ եւ անուանք հեբրայեցի՝ յՕրէնս եւ ի
Մարգարէս եւ ի Նոր կտակարանս, թարգմանեալ եւ Մեկնեալ յեբրայեցւոյն ի յոյնսն եւ ի
յունէն ի հայ, կարգաւ ըստ նշնագրոց ալֆաբեթիցն եբրայեցւոց, թէ զի՞նչ միաբանութիւն
անուանց ունիցին – Ալէֆ՝ ուսումն նշանագրաց...
2. 263աբ
Եւ նշանագիր Դ. (4), որ է Որոգինէսիդ
եւ է այսպէս եւ կոչի աստղանշան ի վերայ կրկնաբանիցն, զոր յեւթանասունքն թողին – Եւ յոբելեան,
որ կոչի տէգ...
3. 264ա-315բ Այս բառք են քերթողականք վասն չափոյ
Հոմերական տաղիցն, վասն զի քերթողական արհեստքն չափաբերականք են եւ չափով վարին, եւ
են՝ որ գեղջուկք են, որով ճարտասանքն վարին, զի յաճախապէս փոխաբերին սակս զարդու ճարտասանից,
եւ հարկ է յոքնահամար ելանիլ – Աստուածազան, Աստուածազարդ...
4. 316ա Հոլովք անուանց – Աստուած է ուղղական,
Աստուծոյ՝ սեռական...
5. 316ա-25ա
Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար
ստորգիլ նորավարժիցն սակս աւարտ սորին ի փառս եւ ի գոհութիւն Աստուծոյ. ամէն – Պարտ,
պատշաճ, ի դէ՛պ...
6. 325աբ Արիստոտելի Ժ. (10) ստորոգութիւնք – Ունիմ
ես անձն, որ է գոյացութիւն...
7. 325բ Վեց են Սահմանք իմաստութեան – Գիտութիւն
էակաց ըստ որում...
8. 325բ-9ա Մեկնութիւն քերականի –
|326ա| Վերծանութիւն՝ ընթերցողութիւն...
9. 329աբ Թարգմանութիւն պարսիկ բառի, Վարդան
վարդապետի ասացեալ – Զրադաշտական զբուն բան...
10. 329բ-30ա
Այս բառք յեռահիւսական, բաղաձայնք
հոմանուանց, բագձաձեալ զամենայն ինչ, որ են անուանք հեբրայեցի յԱւրէնս եւ ի Մարգարէս
եւ ի Նոր Կտակարանս, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի յեբրայեցոցն ի յոյն եւ ի յունէն ի հայ,
կարգաւ ըստ նշանագրաց ալփաբետից եբրայեցւոյն, թէ զինչ միաբանութիւն անուանց ունիցին
– Աղխի` ուսումն բանագրաց... թաւ` նշան կամ կոչումն:
11. 330ա-44ա Բառք եբ[ր]այեցւոց – Ադամ՝
երկիր կամ կոյս...
12. 344ա-7ա Այս բառք գեղջուկք, որ կարի պիտոյ
է վարժասիրաց ներխորհեմից – Անկումն, վճարումն...
13. 347բ-54ա Արիստոտէլի իմաստասիրի Յաղագս առաքինութեան
առ Աղէկսանդրոս թագաւորն – Գովելի են գեղեցիկքն...
14. 354ա-67բ [Կանոնք]
ա. 354ա-6ա – Թէ ո՞յք են գտաւղք
Զ. (6) սահմանացն...
բ. 356ա-8ա
– Թէ ո՞վ եգիտ ըզբաժանումն...
գ. 358աբ – Թէ ո՞ր վնասի:
[Պատասխանի]. Որպէս ասէին պիւթագորականքն...
դ. 358բ-60բ – Թէ զի՞նչ գիտութիւն
գոյին...
ե.
360բ-1ա – Թէ ո՞յք
են գտաւղք չորից ժամանակաց...
զ. 361ա-2ա – Թէ քանի բաժանման
յեղանակք...
է. 362ա-3ա – Թէ ո՞յք ի տեսական
կամ ի գործ[ն]ականն...
ը. 363ա-4բ – Թէ է՞ իմաստութիւն
հաւաստի...
թ.
364բ-6բ – Թէ ո՞րպէս
նման Աստուծոյ իմաստասէրն...
ժ. 366բ-7բ – Թէ քանիք են տեսակք
թուականի...
15. 368ա-71ա [Անանիայի Շիրակացւոյ] Համարք Հին
եւ Նոր կտակարանացն – Հին կտակարանքն. Ծնունդքըն տունս ունի ՏՅԸ. (4308)...
371ա «Թվին ՉՂԷ. (1348) մեծ
մահն երեկ: Ի թվին ՊԺ. (1361) ի մայիս ԺԱ. (11) չորէքշաբթի աւր, ի վեց ժամն եղեւ խաւարումն
արեգականն ի Ցուլն կենդանակերպի ԻԴ. (24) աստիճանն»:
16. 371ա-4ա Նշանագիր – Աբրահամ՝ Յ: Աբիսողոմէ՝ է...
17. 374ա-80բ Գրիգորի Եռամեծի [Տաթեւացւոյ] Լուծումն
համառօտ Խրատ գրչութեան Գէորգեայ վարդապետի, զոր նա խնդրեալ էր ի նմանէ Կոստանդեա
գրչի եւ ապա Գոներիցանց Ստեփանոսի – Անպարապ անձամբ լուծմունք նախ յիրս... եւ ամենասուրբ Հոգւոյն.
այժմ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
Հմմտ. ձեռ. 267, 429ա-44ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
204ա Աւարտեցաւ Բառգիրքս ձեռամբ յոգնամեղ եւ անարհեստ, փծուն
գրչի` Եփրեմ անուամբ
եւեթ կրօնաւորի, թվին ՌՃԺԴ. (1665) ամի:
226բ Ո՜վ դասք իմաստասիրաց, մինչեւ ցայս վայր գրեալ եղեւ Եփրեմ կրօնաւորէ:
380բ Փառք ամենասուրբ Եր[ր]որդութեան Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն
Սրբոյ յաւիտեանս. ամէն: Արդ, գրեցաւ Ժողովածու գիրքս ձեռամբ յոքնամեղ եւ անիմաստ
Եփրեմ կրօնաւորէ Տաթեւացւոյ, ի վայելումն
իմոյ անձին եւ յիշատակ հոգւոյ իմոյ՝ որոյ Տէր կամեսցի զկնի մահուան իմոյ: Գրեալ եղեւ
զայս գիրք ձեռամբ իմով ԺԹ. (19) տետր, եւ ԺԳ. (13) տետր գրեալ եղեւ Պօղոս իրիցւէ Մարզուանցոյ, ի թուա|381ա|բերութեանս
հայկազեան տումարի ՌՃԺԴ. (1665) թուի, յուլիս ամսոյ ի ԻԸ. (28), յաւուր ուրբաթու
յանգ ելեալ ի քաղաքն Կեսարիայ, եւ
ի հայրապետութեանն Սուրբ Էջմիածնայ տեառն
Յակոբ սրբազան ամենայն
Հայոց կաթողիկոսի, որ դիմեալ երթայր ի տեղի տնօրինականաց փրկ[չ]ին մերոյ, եւ մեր
անարժանութիւնս ընդ իւր գնալով: Յայսմ ամի բազում չարաճճիկ սեւագլխաց ապստամբեալ եղեն
ի Սուրբ Էջմիածնայ եւ սրբազան
հայրապետէս՝ դիմեալ գնացին առ ազգն մահմետականաց. միթէ Տէրն Քրիստոս զիւրեանքն փութանակի
պատուհասակոծ առնիցէ եւ զխորհուրդն զոր խորհին չար՝ խափանէ Տէր: Բայց, ո՛վ հարք եւ
եղբարք, իսկ յորժամ պատահիք ընթերցմամբ ու կամ օինակիւ, միով Հայր մեղայիւ խնդրեցէ՛ք
յԱստուծոյ առ ի թողութիւն մեղաց մերոց, եւ որ առատն է ի տուրս բարեաց՝ Քրիստոս Աստուած,
ձեզ յիշեցելոցդ եւ մեզ յիշեցելոցս ողորմեսցի ի միւսանգամ գալստեանն իւրոյ. ամէն:
Հայր մեր, որ յերկինս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 2ա, 381ա Գիրքս
Սուրբ Էջմիածնայ է:
2292
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՀԳ. – 1624 |
ԳՐԻՉ՝
Մատաթեայ աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝
350. չգրուած՝ 3բ-4ա, 69աբ, 93աբ, 138ա-9բ, 212աբ, 266ա: ՊՐԱԿ՝ 1x4+Ա-ԻԹx12 (Ե 17,
ԺԱ 10, ԻԲ 7): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(10,5x 7), միասիւն (164ա-350բ): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19-21: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ մուգ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դեղին մետաքս:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 5ա, 94ա, 102ա, 111ա,
117ա, 127բ, 213ա, 221ա, 225բ, 231ա, 234բ, 236ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, կենդանական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝
կարմիր, կանաչ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Ճառընտիր: ԺԲ-ԺԳ. դդ.: 2 (Ա, Բ) + 2 (Գ. Դ), ստացուած երկու թերթերի եզրահատումով
եւ ընդլայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (Ա-Բ՝ 19x14, Գ-Դ՝ 17x 6), երկաթագրախառն
բոլորգիր, 17 տող: Կարդալ՝ Բբ-Աա, Բա-Աբ. «/// եթէ եւ նոքա շնորհաւք ///, իսկ եթէ
շնորհ///են, որ փառ///ս ի վարս ///», Դա-Գբ, Դբ-Գա. «///դ. գոհացողք /// ի փրկելոյ
անտի ոչ կարացաք... փոխիցուք, ուստի... /// վասն որոյ յերկինք [լուս]աւորիչդ եղեր...
սքանչելի եւ մաքուր ///»:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ գրադաշտը գունափոխուած, խունացած եւ մելանը թափուած, կարմիր մելանի
ճապաղում՝ 339բ, ձեռագրի հէնքը եւ պատառիկ-պահպանակը ցեցակեր: Կազմի կաշին եւ
աստառը ցեցակեր, եզրերը մաշուած եւ պատռուած, մէջքը պատռուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-3ա [Ցանկ] – Վասն
քերականութեան... Թիւք, որ յԱդամայ մինչեւ ցա[յ]ժմ:
3ա գրչից` «Եւ այլ բազում
բանք կան ի գիրքս, զոր ոչ արկի ի թիւ: Աղօթք Նարեկի շատ կա՛[յ] ի վերջն»:
1. 5ա-30բ Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1.
ա/5ա: բ/5ա-6բ: գ/6բ: դ/6բ-7ա: ե/7ա: զ/7ա-11բ: է/14բ-20բ: ը/20բ-2ա: թ/22ա: ժ/11բ-4բ: ժա/22ա-3ա: ժբ/23ա-6ա: ժգ/26ա-8ա: 2. ա/28աբ: բ/29ա-30ա: գ/30աբ:
Բ. 31ա-68բ [Համառաւտ գումարումն եւ լուծումն
բառից յԱստուածաշունչ գրոց յումեմնէ յԵրեմիայէ բանասիրէ Մեղրեցւոյ. ձեռ. 528,
112ա]: Բառ [ի] Սաղմոսաց մարգարէին Դաւթի – Դաւիթ` [բաւ]ականա[ձեռ]ն կամ սիրել[ի]...
Գ. 70ա-92բ Այս է աշխարհացոյց [Վարդանայ Արեւելցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 20, 251ա-7ա. ա/70ա-2բ: բ/72բ-3բ: գ/74ա-83բ: դ/83բ-92բ:
Տե՛ս տպ. Փարիզ, 1960:
Դ. 1. 94ա-131բ [Թուղթք Կաթողիկէից]
ա. [Թղթ. Յակոբայ] – Յռջբ.,
Գլ. Նխբ.՝ չիք: Թղթ. 94ա-102ա:
բ. [Թղթ. Պետրոսի
Ա] – Գլ. Նխբ.՝ չիք: Թղթ. 102ա-11ա:
գ. [Թղթ. Պետրոսի
Բ] – Գլ. Նխբ.՝ չիք: Թղթ. 111ա-7ա:
դ. [Թղթ. Յովհաննու
Ա] – Գլ. Նխբ.՝ չիք: Թղթ. 117ա-25ա:
ե. [Թղթ. Յովհաննու
Բ] – Գլ. Նխբ.՝ չիք: Թղթ. 125բ-6բ:
զ. [Թղթ. Յովհաննու
Գ] – Գլ. Նխբ.՝ չիք: Թղթ. 126բ-7բ:
է. [Թղթ. Յուդայի] – Գլ.
Նխբ.՝ չիք: Թղթ. 127բ-30բ:
2.
130բ-1բ – Աղերս Եւթաղեայ
– 131բ գրչից` «Տունք ԻԷ.,
միահամուռ ամենայն Կաթուղիկէից թխտոցն ընթերցվածք Ժ. գլուխք ԼԱ. վկայութիւն ԻԴ.
տունք ՌԾԴ. միանգամայն տունք ՌՄԹ.»:
3. 132ա-7բ
– Հանգիստ երանելոյն Յովհաննու աւետարանչին
- 140ա-196բ [Գրուխք Գրեանց սրբոց]
4. Գլուխք Ծնընդոց՝140ա-4բ:
5. Գլուխք Ելիցս՝
144բ-56ա:
6. Գլուխք Ղեւտականին՝
156բ-64ա:
7. Ցանկ, որ ըսկիզբն Թուոցն՝
164բ-9բ:
8. Գլուխ[ք] Երկրորդ
Օրինաց՝ 169բ-75բ:
9. Գլուխ[ք] գրոց
Յեսւայ որդոյ Նաւեայ՝ 176ա-9ա:
10. Գլուխք գրոց
Դատաւորաց՝ 179ա-80բ:
11. Գլուխք Առաջին
Թագաւորութեանն՝ 181ա-4ա:
12. Գլուխք Երկրորդ
Թագաւորութեանց՝ 184բ-7բ:
13. Գլուխք Երրորդ
Թագաւորութեանց՝ 188ա-91բ:
14. Գլուխք Չորրորդ
Թագաւորութեանց՝ 192ա-6բ:
Ե. 197ա-350բ [Բանք տոմարականք եւ գուշակութիւնք]
1. 177ա
Անուանք ամսոցն ԳԺ.ան ազգաց – Նաւասարդ,
Հոռի... 197ա
Ամիսք հռոմայեցւոց – Յունվար, փետրվար... 197ա Ամիսք ասորոց – Թշրղտիմ, թշրին... 197ա Ամիսք յունաց – Ապրիլիօս,
Դաիօս... 197աբ
Ամիսք եբրայեցոց – Նիսան,
Իար, Սիւան... 197բ Ամիսք եբրայ<բա>եցւոց – Նիսան,
Իար, Ագագթիրայ... 197բ
Ամիսք մակեդոնացւոց – Գեմեզիոն...
197բ Ամիսք <մապ>եգիպտացւոց – Թովք,
Թոպիլ... 198ա
Ամիսք եթովպացոց – Մակքւան,
դեկտեմէթ... 198ա
Ամիսք աթենացւոց – Եկատոմբիոն,
Մետագիոն... 198ա Ամիսք բիւթանացւոց
– Գեսիոս, Երակլեոս... 198ա Ամիսք կապադովկացւոց – Արտանա,
Արուստայ... 198բ
Ամիսք վրաց – Ախլծէի... 198բ Ամիսք աղվանից – Նաւասարդուն,
տուլէն... 198բ
Ամիսք պարսից, որ է Ջալալի – Փարվարդին...
198բ Ամիսք տաճկած – Մուհառամ...
2. 199ա-202ա [Վասն կ]ենդ[անակերպի]ց գիտելոյ,
թէ ի՞նչ նշանակէ վ[ասն] որոյ գրած է – Յորժամ Խոյն լինի տանուտէր...
3. 202ա-8ա Երանելոյն Դանիէլի մարգարէին ասացեալ
Վասն նշանաց, որ լինին վասն զգուշութեան մարդկան, որ կան յերկիւղն Աստուծոյ – Նաւասարդի,
թէ լուսինն...
4.
208բ-10բ Կաղանդացոյց
միոյ-միոյ աւուր – Եթէ ի կիրակի հանդիպի կաղանդամուտն...
5. 211աբ Կաղանդացոյց տարոյն, թէ զինչ օր լինի – Թէ
կիրակի լինի կաղանդ...
6. 213ա-20բ [Կաղանդացոյց տարոյն] – Պատճառք
բարէխառնութեան...
220բ գրչից` «Կաղանդացոյց
տարոյն, թէ զինչ լինի, թէ կիրակի լինի կաղանդ. բանքս այս գրեցան զւարճական»:
7. 221ա-5ա Լուսնացոյց վասն բարո եւ չարի – Առաջին
օրն բարի է...
8. 225բ-8ա Վասն հոռոմին հարցումն – Ընդէ՞ր
երթաս ԺԹ., ԺԹ...
9. 228ա-9բ Բայց զհայոցս ասացից – Հայոց
ամսոցդ անվանք...
10. 229բ-30ա Ամիսք հոռոմին – Յապրիլի
յառաջի օրն...
11. 230աբ Յաղագս խաւարման լուսնին – Յապրիլի,
թէ խաւարի լուսինն...
12. 231ա-4ա Յաղագս լուսնոյ – Եթէ
կամիցիս գիտ, թէ լուսինն...
13. 234բ-5բ Պատճառ Շ.եակ (500) աղիւսակի եբր[ա]յեցոց – Յորժամ
կատարեսցի ՇԼԲ. (532) ամն...
14. 236ա-9ա Զի՞նչ է, որ բուն շրջագայդ ՇԼԲ.
(532) ամաց կոչեմք – Բուն շրջագայ ՇԼԲ. (532)...
15. 239ա-63բ Զի՞նչ ժամանակ եւ կամ զի՞նչ հոլով
ժամանակաց – Ժամանակ է անզուգաւոր ընթացք...
16.
263բ Պատմութիւն յաղագս
զերազս գիտելոյ սաղմոսիւք եւ մեկնելոյ – Բազումք են, որ հաւատան երազոց...
(թերի):
17. 264ա-5բ [Տաղ] – Անձինք ասեմ
հագներգական / Ստորադաստ առնէ զանազան...
18. 267ա-8ա Անանիայի Շիրակուանցոյն Թիւք որչափութեան
տանց Հին եւ Նոր կտակարանաց – Գիրք Մովսէսի օրէնսդրի...
19. 268բ-9բ Վասն քաղաքացն, թէ ո՞վ շինեաց – Ամասիա թագաւոր զՄասիս շինեաց...
20. 270ա-3ա Վասն Դ. (4) գետոցն – Փիսոն ի հնդկաց եւ
յԵթովպիայ Գանգէս կոչի...
21. 273բ-7բ Մեկնութիւն տօմարի, զոր արարել է Յովաննիսի
վարդապետի, զոր մականուն Կոզեռն կոչեցեալ – Արդ, վասն յԱրաց ամսոյ...
22. 277բ-8բ [Դարագլուխ] – ՅԱդամայ մինչեւ
ի Ջրհեղեղն ամք ՍՄԽԲ. (2242...)
Զ. 279ա-350բ [Գրիգոր Նարեկացի, Մատեան ողբերգութեան]
Տե՛ս ձեռ. 1568, 5բ-341ա. ա-է/չիք: ը/279ա-80բ: թ/280բ-3ա (283բ գրչից՝ «Ընկալ քաղցրութեամբն
Ժ[Բ.] համարն է»): ժ-ժգ/չիք: ժդ/283բ-6ա: ժե-ժզ/չիք: ժէ/286ա-9ա: ժթ/289ա-92բ: ի-իբ/չիք: իգ/292բ-6ա: իդ/296ա-9ա: իե/չիք: իզ/299ա-302ա: իէ/302բ-7ա: իը/307ա-10բ (310բ Գրչից՝ «Ի համարս է եւ աղօթք ջերմանն»): իթ/310բ-4բ: լ/315ա-8բ: լա/318բ-22ա: լբ/322բ-6բ: լգ/339ա-44բ: (342ա գրչից՝ յընթացս շարադրանքի.
«Աղօթք, որ նախքան ըզպատարագն մատուցանի»): լդ/345ա-6բ: լե/չիք: լզ/346բ-8բ: լէ/չիք: լը/348բ-50բ: լթ/327ա-8բ: խ/328բ-30բ (330բ Գրչից՝ «Որդի Աստուծոյ ի ԽԱ.
համարն է»): խա/չիք: խբ/330բ-1բ: խգ-ծե/չիք: ծզ/332ա-4բ: ծէ/334բ-6բ: ծը/337ա-38բ: ծթ-ղե/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
68բ Մեղսամակարդ Մատաթեայի / Անուամբ եւե՛թ քահանայի / Ձեռամբ գրեցաւ յայս մատենի / Բառք
Նոր եւ Հին Կտակարանի:
175բ Աւգնութեամբն Աստուծոյ (՞) Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ,
ձեռամբ Մատաթեա եղեռնագործ
քահանայի:
187բ Յ[ի]շեց[է՛ք] ի Քրիստոս, ո՛վ սուրբ ընթերցօղք, [յաստուած]ա[ն]ուէր
յաղօթս ձեր զմեղ /// (մի քանի տառ վնասուած) ճառ Մատաթեա անւամբ եւե՛թ
[քահան]այս, եւ դուք յիշիք ի Քրիստոսէ. ամէն:
211բ Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն, որ մի են ի բնութեան եւ
Գ. (3) յանձնաւորութեան, որ երկրպագեալ խոստովանին կերտեալքս ամենայն: Գրեցաւ գիրքս
այս Հաւաքաբան ձեռամբ եղեռն Մատաթիայն աբեղայի
ողբոց արժան սրիկայի, քան զէքս համայն:
273ա Վասն խաւարման
լուսնի եւ արեգականն – Թուականն ՌՀԳ. (1624) էր, որ ի մարտի ԻԴ. (24) լուսինն խաւարեցաւ՝
երեկունն առաջին ժամն, որ է խաւարակն, օրն Աւագ չորեքշաբթի եւ անտի յառաջ եկն ՃՀԷ.
(177) օր, որ սեպտեմբերի ԺԷ. (17) էր, խաւարեցաւ արեգակն, օրն ուրբաթ, եւ անտի
յառաջ համարեա՛ ՃՀԷ.՝ (177) միւսանգամ կու խաւարի:
68բ, 211բ, 273ա՝ տե՛ս ԺԷ.
դ. յիշ-ք, Բ., էջ 130:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 278բ
Ներողութեամբ շնորհաց փրկչին / քանիք նորին մակաբոիթին (այսպէս) / եռ[յ]ոբելեան երկեաւթն
եկին / հայկազնէիս թիւ վճարին, որ է 1144 (1696):
2. Պտռկ-պհպ.
Դբ – Ես` Սիմոնս գրեցի
թվին ՌՃԿԲ.
(1713):
3.
266բ (ԺԸ-ԺԹ. դդ.) Ես՝ տիրացու Ովաննէս նվաստ ոգի աղաղակեմ:
4. (ԺԹ. դ.) Պտռկ-պհպ.
Բա – Ես անարժան դիբած մեղաւոր,
Յիսուս Քրիստոսի ծառայ /// (մի բառ ջնջուած)... Յովան, որ կարդայ բանի (՞) յիշիէ, Աստուած կարդացօղ
պահէ:
Պտռկ-պհպ. Բբ. Մատաթի վարդայպէտն է գրէլ այս գիրքս,
Աստուած ողորմի հոգուն: /// (ջնջուած):
212բ Ես՝ Մխիթարէս շատ
(այսքան):
326բ Գլուխ պահէ. անուն Հօր եւ Որդ[ոյ] եւ Սուրբ Հոճոյ, անունն սուրբ
հրեշտակաց Անանյայ, Ազարյայ.
Մոքէլէ, անուն Հօր եւ Ուդոյ եւ Սուրբ Հոգուն եղիցի բժշկութիւն ծառայ Աստուծոյ. ամէ[ն]:
Գլուխու ցաւու գիրս այս է: Ես՝ մեղավոր Մխիթարս գրեցի:
Պտռկ-պհպ. Գբ Ի մեղաւոր
դիբած անարժան հոգավոր` Մխիթարս, որ գիրեցի, յով
կարդայ, ինձի Ողորմայ ասի, Աստուած շատ ու[մ]բր տայ [ով] որ կարդայ, որ է ղարիբ
/// (մի քանի տառ անընթեռնելի) րօղ Մխիթար այս դէբ /// (մի քանի տառ ջնջուած) օղ այսօր, բերան բացի կարօտով:
Պտռկ-պհպ. Դա (ջնջուած):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պտռկ-պհպ. Բա,
266բ, 350բ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պտռկ-պհպ. Աա,
Աբ, Բբ, 1ա (զանազան տառեր, այբուբեն) շարժահիմն: 4բ (զանազան նշաններ, գծեր):
196բ, 254բ, Յ: 235բ (զանազան նշաններ): 263բ Պատմութիւն յաղագս զերազս գիտելոյ սաղմոսիւք
եւ մեկնելոյ – [Բ]ազումք են, որ հաւատան երազոց եւ վարին նոքօք, եւ ոմանք
առ ոչինչ համարին երազսն, Բայց ես այս... 266բ Մս: 350բ (այբուբեն): Պտռկ-պհպ. Գա Առաջին՝
Հա՛յր, թո՛ղ սոցայ: Բ՝ Այսօր ընդ իս իցես: Գ՝ Կին դու ահա որդի քոյ: Դ՝ ծարաւի եմ:
Ե՝ էլի էլէ: Զ՝ Հայր ի ձեռս քո աւանդեմ: Է՝ ամենայն ինչ կատարեալ է (այբուբէն): Պտռկ-պհպ.
Գբ Յ ՞: Պտռկ-պհպ. վասն, գրչայ: Կազմաստառ Բ. ԳՃԻԷ (327) թուխտ է:
2293
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
76. չգրուած՝ 68աբ, 72բ, 76բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Եx16 (Գ 14, Ե 5)+1x9: ՆԻՒԹ՝ թուղթ լուսագծերով
եւ թ. 68՝ թագաձեւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,5x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (երկսիւն`
73ա-5) (12x8,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 24-25: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 15ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, ցեցակեր: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը
մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-14բ Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1.
ա/2ա: բ/2աբ: գ/2բ: դ/2բ: ե/2բ-3ա: զ/3ա-5ա: է/5ա-8ա: ը/8աբ: թ/8բ: ժ/8բ-10ա: ժա/10աբ: ժբ/10բ-2ա: ժգ/12ա-3ա: 2. ա/13աբ: բ/13բ-4ա: գ/14աբ:
Բ. 15ա-67բ [Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի Սահմանք
իմաստասիրութեան]
Տե՛ս ձեռ. 464, 95ա-149բ. [Նախերգան]/15ա-6բ: ա/16բ-20ա: բ/20ա-2ա: գ/22ա-5բ: դ/25բ-30ա: ե/30ա-2ա: զ/32ա-4բ: է/34բ-5բ: ը/35բ-8բ: թ/38բ-40ա: ժ/40բ-4բ: ժա/44բ-7ա: ժբ/47ա-9բ: ժգ/49բ-51բ: ժդ/51բ-2ա: ժե/52ա-4ա: ժզ/54ա-5բ: ժէ/55բ-9ա: ժը/59ա-60բ: ժթ/60բ-3բ: ի/63բ-5ա: իա/65ա-7բ:
Գ. 67բ Ընդ այսոսիկ հանդերձ Աստուծով եւ առաջիկայ
բան իմաստնոյս – Ամենայն չար տանջելի...
Բ. 69ա-72ա Դաւթի փիլիսոփա[յ]ի Ներգինացո[յ]
Վերլուծութիւն ներածութեանն Պորփիւրի
Տե՛ս ձեռ. 1688, 1ա-151ա. ա/69ա-70բ: բ/70բ-2ա: գ-խ/չիք:
Ե. 73ա-5բ Իշխանք Հայոց – Յաբերդ,
Գամեր, Թիրաս, Թորգոմ... Միքայէլ ՌԺԲ. (1012):
Յաւելագրութիւն`. ԺԸ. դ.
Զ. 76ա
1726 Երեւակն Ջրհ[ո]սն լինի... 1730՝ Մաշթարին ի խոյն լինի:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա գրչափորց: 76բ հեդեւցոց
ցորեն ԺԶ. (16) սօմար է մին ամբար, իսմի:
2294
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
322: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԱx12 (Ա 9)+Ա-ԺԶx12 (ԺԵ 14, ԺԶ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,5x 10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն (64ա-8բ, 130ա-322բ) (թ. 3-Ա 9՝
11,5x7, թ. 130-132՝ 11,5x8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 18-19: ԿԱԶՄ՝ սեւ կաշի, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ Ա՝ թուղթ, Բ՝ նախշազարդ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1+1, թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. ցեցակեր, թերթերը խունացած, տեղ-տեղ զանազան
բծեր եւ հետքեր, թ. 225՝ եզրը կտրած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-127ա [Թովմայ Իտալացւոյ Քերականութիւն]
Տե՛ս ձեռ. 2275, 10ա-94ա. 1/3ա-91բ: ա/3ա-9ա (սկ. թափուած. «/// սերմանք գիտութեանց, զի
ձայնք...»): բ/9ա-88բ (9բ... ոմն տարալուծաբար /// (շար. թափուած), 10ա ակէ կամ նշանակէ...):
գ/88բ-91բ: 2/91բ-127ա: Նախադրութիւն`
91բ: ա/91բ-4ա: բ/94ա-5ա: գ/95ա-6ա: դ/96ա-127ա:
Բ. 127աբ Յաղագս անուանց ստորոգութեանց – Սոքայ
են ստորոգութիւն՝ գոյացութիւն...
Գ. 127բ-9բ [Նախերգանք քարոզից] – Տէր,
տո՛ւր ինձ լեզու խրատու, զի գիտացից խօսել զբանս...
Դ. 130ա-314ա [Երեմիայի Մեղրեցւոյ Բառգիրք] – Աբաբովթ՝
անշէն: Աբանայ՝ հօր աւրհնութիւն... օցտօղ՝ քճըճօղ:
Ե. ա. 314բ-17ա [Աստիճանք բառից] – Բա,
բե, բէ...
բ. 317ա-9ա Երկրորդ աստիճան բառից, որք լինի
յերկուց վանկից – Աբբա, արմաւ, Աբգար...
գ. 319ա-22ա Երրորդ աստիճան բառից, որք լինին
յերից վանկից – |319բ| Աբդիու, Աբենէր, Աբիուդ... Փանուէլ, փարաւօն ///
(շար. ջնջուած):
Զ. 322բ [Մասն քարոզի իմն] – Աստուածն
աստուծոյ... երանի այնոցիկ, որք սուրբք են սրտիւք:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 174բ Եփփաթայ՝
բաց[ի]ր (զանազան բառեր): 179բ Տէր, Պետրոս (զանազան տառեր): 270բ (զանազան տառեր): 322բ (այբուբեն):
2295
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Գաղատիա |
ՌՃԼԲ. – 1683 |
ԹԵՐԹ՝
160. չգրուած՝ 22բ-3բ, 48աբ, 89բ-90ա, 91բ-3ա, 94աբ, 107բ-10բ, 158բ-9ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԳx12
(Ա, Ե 11, Թ 16) +1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
13x9,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10x6): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (111ա-58ա` տարբեր), բոլորգիր (թերթ
49-58, եւ 59ա-ի վերին 4 տողերը): ՏՈՂ՝ 18-22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն
կաշի, երկու կապիչով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը տախտակ, աստառը ճերմակ կտաւ.
լուսանցակողերը կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝ թռչնագիր, կենդանագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. գրադաշտը գունափոխուած, եզրերը խունացած, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր,
ցեցակեր: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, Ա. եւ Բ. փեղկերին մելանի ճապաղում:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1բ-18բ Քերականութիւն Հոմերոսի
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. 1.
ա/2ա: բ/2աբ: գ/2բ: դ/3ա: ե/3ա: զ/3ա-5բ: է/5բ: ը/5բ-6ա: թ/6ա: ժ/6բ: ժա/6բ: ժբ/6բ-7ա: ժգ/7ա-11բ: ժդ/11բ-2ա: ժե/12ա-3ա: ժզ/13ա: ժէ/13աբ: ժը/13բ-4բ: ժթ/14բ: ի/15ա-6ա: իա/16ա-7ա: իբ/17աբ: իգ/17բ-8բ: իդ/չիք:
Բ. 18բ-22ա, կրկն.՝ 122բ-7ա Մեկնութիւն բառից քերականութեան – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն, ներկուռ...
Գ. 25ա-47ա Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1.
ա/25ա: բ/25ա-6ա: գ/26ա: դ/26բ: ե/26բ: զ/27ա-30ա: է/30բ-5ա: ը/35ա-6ա: թ/36բ: ժ/36բ-9բ: ժա/39բ-40ա: ժբ/40ա-2բ: ժգ/42բ-4ա: 2. ա/44բ-5ա: բ/45բ-6ա: գ/46բ-7ա:
Դ. 49ա-107ա Քերականութեանց գիրք առաջաւոր
1. ա. 49աբ
Վասն քերականի հասարակապէս. գլուխ
Ա. սահման քերականի – Քերական է քաղաքականութեան մարդկայնոյ... Մեկնութ. Գործիքական՝
արուեստ ասի ի սեռէ...
բ. 50աբ Վասն վանգի, որ է երկրորդ մասն քերականի.
սահման վանգի – Վանգն է կատարեալ
ձայնի մասն...
գ. 50բ-1բ Վասն բառի, որ է քերականի երրորդ մասն.
սահման – Բառ է հնչումն, շնչաւորի... Մեկնութ. Դնի՛, հնչումն իբրեւ
զսեռն...
դ. 51բ-3բ Վասն բանի – Բան է բառից
շարադրութիւն... Մեկնութ. Մին բառ զբան ոչ առնէ...
ե. 53բ-60բ Վասն անուան – Անուն է մասն
բանի... Մեկնութ. Զանուանէ իբրեւ զբան մտանէ...
զ. 60բ-5բ Վասն փոխանուան. գլուխ – Փոխանուն
է մասն բանի... Մեկն. Փոխանուն ասի, զի ի տեղւոջ...
է. 66ա-72ա Վասն բայի գլուխ. սահման – Բայ է
մասն բանի... Մեկն. Բայ հոլովական... Աւրինակք բայից բաղադրութեանց ընդ նախդրովք
/// (թերի):
ը. 72բ-4բ Վասն ընդունակի, զոր ըն[դ]ունելութիւն
կոչեն գլուխ. սահման – Ընդունակ է մասն բանի... Մեկն. Զմասն բանի հոլովական...
թ. 74բ-7ա Վասն նախդրի. սահման – Նախդիր
է մասն բանի անհոլով... Մեկն. Ասի մասն բանի...
ժ. 77ա-80ա Վասն առբայի. սահման – Առբայ
է մասն բանի... Մեկն. Առբայ ասի վասն զի...
ժա. 80ա-2բ Յաղագս շաղկապի, որ է եօթներորդ բանի
մասն գլուխ. սահման – Շաղկապ է մասն բանի... Մեկն. Դնի մասն բանի անհոլով...
ժբ. 83ա-5ա Վասն անյայտ բանի. սահման – Անյայտ
բան է ցուցումն... Մեկն. Ասի ցուցումն, զի ամենայն...
2. ա. 85ա Գիրք երկրորդ. Զի՞նչ ասելոց եմ ի գիրս
այս – Յորժամ զքերականի մասունս ասացինք եւ զբանի մասիկս համարեցիքն...
բ. 85ա-7բ Վասն մասանց միաբանութեան ի բանի
շինուածք – Ի յայտնական եւ կատար...
գ. 87բ-9բ,
95ա-107ա Վասն բանի կազմութեան.
գլուխ Դ. – Ի միաւորութենէ եւ բաժանմանէ իրաց...
Ե. 111ա-27ա Հանդէս բանաստեղծաց փաղանուանաբար
ստորոգիլ նորավարժիցն – Պարտ՝ պատշաճ է, ի դէպ՝ ի ճահ...
Զ. 127ա-30ա Արիստոտելի տասն ստորագրութիւնք (=Ստորոգութիւնք) – Գոյացութիւն,
որակ, քանակ...
Է. 130բ-1ա Դիոնէսիոսէ ասացեալ – Առաջին
դասք հրեշտակաց...
Ը. 131ա-4բ Սրբոյն Եպիփանու ասացեալ Յաղագս ականց – Առաջին
ակն՝ սարդիոն...
Թ. 135ա-58ա [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. Յառաջին հատորէ.
Տե՛ս Ձմեռան հտ., տպ. 1740. ՀԹ/135ա-43բ: ՁԳ/143բ-8բ: ՃԽԴ/155բ-8ա:
2. Քարոզք արտաքոյ հատորոց.
ա. 148բ-53բ Վասն ողորմութեան. Երանի ողորմածաց... – Չիք
ինչ առաքինութիւնք, որ այնպէս...
բ. 153բ-5բ Վասն խոստովանութեան քարոզ. Ասա՛ դու
նախ... – Զայս Աստուած ասէ մարգարէիւն... արժանի լիցուք. եւ նմա
փառք յաւիտեանս. ամէն:
Ժ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ. ԺԸ. դ.
1. 24ա Այս են նիւթք սրբալոյս մեռոնին – Պալասանի
փայտն եւ հունդ...
2. 24բ [Դեղագիր] – Որ ամէն ակռէն
ցաւի՝ զբողկի կեղեւն չորացո՛յ եւ մանրէ՛...
3. 47աբ Վասն Կարճ տօմարի – Առաջաւորաց
Բարեկենդանն այսպէս արա՛յ...
4. 90բ-1ա,
93բ [Հարցմունք եւ
պատասխանիք] – [Հարց]. Նախ թէ Աստուած յառաջ քան զստեղծումն ո՞ւր էր...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
134բ Գրեցաւ թվին ՌՃԼԲ. (1683), կատարեցաւ ի Գաղատիեայ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա Մսովն եւ
Է. երեկնովն ի ներս մո՛ւտ: 61ա Subsistena: 91ա Վասն զի ոչ ունի զպատահումն, վասն
զի ամենայն, որ օրինակել է, գաղափարին է օրինակ եւ գաղափար: 160բ Ըստ իշխանի քաղաքի
եւ պաշտօնեայք նորա:
2296
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ . դար |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Իվաշքօ սրկ.:
ԹԵՐԹ՝ 206. չգրուած՝ 1բ-9բ, 61ա, 200ա-6ա: ՊՐԱԿ՝
1x7+1-17x12 (Բ, ԺԸ 10, Դ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ թագանշան լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (14,5x10,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (շղագրանման՝ 164բ-99բ): ՏՈՂ՝ 20: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով
շագանակագոյն կաշի. դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը նախշազարդ կտաւ, Ա. փեղկի
կենտրոնում կենաց ծառի խորհրդապատկերը. լուսանցակողերը կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ`
10ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր, կենդանագիր:
Գոյներ՝ սեւ, կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. գրադաշտը թեթեւակի գունափոխուած, տեղ-տեղ
զանազան բծեր եւ հետքեր, ցեցակեր: Կազմի կաշին քերծուած, եզրերը մաշուած, աստառը ցեցակեր,
դռնակը երկու կողմերից պոկուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 10ա-26ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/10աբ: բ/10բ: գ/10բ-1ա: դ/11ա: ե/11ա: զ/11ա-2բ: է/12բ-3ա: ը/13ա: թ/13աբ: ժ/13բ: ժա/13բ: ժբ/13բ-4ա: ժգ/14ա-7բ: ժդ/17բ-8ա: ժե/18աբ: ժզ/18բ-9ա: ժէ/19ա: ժը/19ա-20ա: ժթ/20ա: ի/20ա-1ա: իա/21ա-2ա: իբ/22աբ: իգ/22բ-3ա: իդ/23ա-6ա:
Բ. 26ա-9ա Բառք քերականին – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն, ներկուռ...
Գ. 29բ-199ա [Յովաննու Երզնկացւոյ Հաւաքումն Մեկնութեան
քերականի]
Տե՛ս ձեռ. 2325, 10ա-207ա. Նխբ./29բ-34ա: 1/34ա-48ա: 2/48ա-63ա: 3/63ա-82ա: 4/82ա-6ա: 5/86ա-8բ: 6/88բ-91ա: 7/91ա-102բ: 8/102բ-10բ: 9/110բ-1բ: 10/111բ-5ա: 11/115ա-39բ: 12/139բ-46բ: 13/146բ-56ա: 14/156ա-7բ: 15/157բ-61բ: 16/161բ-4ա: 17/164ա-7բ: 18/167բ-80ա: 19/180ա-6բ: 20/186բ-92ա: 21/192-5ա: Յիշ. գրոցս/195ա-9ա:
Յաւելագրութիւն. ԺԸ. դ.
Դ. 1ա [Բառգիրք իմն] – Անգեցելոյ,
աւարտելոյ կամ յանգման... անհամ կնատ. պակաս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
199բ Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ անզուգական ամենեւին
իւրականոն, էացելոց յորմէ շարժեալ մըշտաշարժքն կայականքն սահմանեցան եւ կայուն եւ անկայուն բնութիւն
եղելոց փառաբանիչք անուան նորա ի փառս անճառելիս եւ ի կեանս անեզրականս փառաւորեալ
անզուգական գոյեղինացս բնութեանց, յորմէ յԷ եկեալ կային եւ յԷ եկեալ յԷէ եւ յոչէէ
էյացեալքս ամենայն սահմանեցան ըստ կարգի դրութեան նորա, որում փառք յաւիտեանս. ամէն:
Արդ, յիշատակ է Քերական գիրքս տիրացու Իվաշքո սարկաւագին: Դարձեալ
հայցեմ ի ձենջ, ո՛վ կարդացողքդ եւ յօրինակողքդ սորին, յիշեսջիք զիս` զանարժան Իվաշքօ դպիրս ի մաքրափայլ
յաղօթս ձեր ի Տէր եւ իմ ամենայն արեան մերձաւորքն եւ մեր ննջեցեալքն, եւ որ յիշէ
զմեզ, յիշեալ լիցցի ի Քրիստոսէ
Աստուծոյ մերոյ ամէն. Հայր մ[եր]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա
(ԺԸ. դ.) Իւրաքանչիւր ով ոք եւ իցէ՝ կարդալով շահեսցի եւ զգրողս յիշեսցի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 10ա, 199բ Գիրքս
Սուրբ Էջմիածնայ է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա 5 եուղ, զանապակա,
այ, զանապական: 206բ Ստեփանոս անմիտ,
որ ոչ գիտես:
2297
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝
Սահակ դպիր, Գրիգոր: ԾԱՂԿՈՂ՝ Յովհաննէս:
ԹԵՐԹ՝
362. չգրուած՝ 1աբ, 47բ, 75բ, 171բ, 182բ, 226բ-8բ, 358ա-60բ, 362ա: ՊՐԱԿ՝ 1x1-Ա-Լx12 (Դ 14, ԺԱ, ԻԶ, Լ 11, ԺԹ 10)+1x4։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,2x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (13x8,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 30: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ մուգ շագանակագոյն կաշի,
երկու կապիչով, միջուկը տախտակ, աստառը բազմագունի նախշազարդ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ`
2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), մագաղաթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 2ա, 84բ, 183ա: Ճակատազարդ` 48ա, 76ա, 88բ, 124ա, 138ա, 159բ,
172ա, 232ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, կենդանական:
Զարդագիր՝ թռչնագիր, կենդանագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կանաչ, սեւ, վարդագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. գրադաշտը
գունափոխուած, թերթերը քիչ խունացած, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, թանաքի ճապաղում`
238ա, 324բ: թ. 112` պատռուած, թ. 359` կտրած, ցեցակեր: Կազմի Բ. փեղկը ցեցակեր եւ
պատռուած, եզրերը մաշուած, երեք կապիչներց մէկն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-47ա Ի Սիմէօնի վարդապետի Ջուղա[յե]ցւոյ
արարեալ Քերականութիւն [ըստ] [լե]զուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ.
1984, 115ա-62բ. Նխբ./2ա: 1/2ա-27բ: ա/2ա-3ա: բ/3ա: գ/3ա: դ/3աբ: ե/3բ: զ/3բ-4ա: է/4ա: ը/4ա-12ա: թ/12ա-20բ: ժ/20բ-1բ: ժա/21բ-3ա: ժբ/23ա-4ա: ժգ/24աբ: ժդ/24բ-6բ: ժե/26բ-7բ: 2/27բ-47ա: ա/27բ-9բ: բ/29բ-30ա: գ/30ա: դ/30ա-43ա: ե/43ա-7ա:
Բ. 48ա-122ա Սիմէօնի վարդապետի Ջուղա[յե]ցւոյ
արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ.
664, 101ա-57բ. Նխբ./48աբ: ա/48բ-75ա: բ/76ա-88բ: գ/88բ-122ա:
Գ. 123բ-36բ Պորփիւրի Ներածութիւն [Ստորոգութեանցն
Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718 (Ա), 138ա-70բ. Նխբ./124աբ: ա/124բ-5բ: բ/125բ-8բ: գ/128բ-31ա: դ/131ա: ե/131աբ: զ/131բ: է/131բ-2ա: ը/132աբ: թ/132բ: ժ/132բ-3ա: ժա/133ա: ժբ/133աբ: ժգ/133բ: ժդ/133բ-4բ: ժե/134բ: ժզ/134բ-5ա: ժէ/135ա: ժը/135ա: ժթ/135ա: ի/135աբ: իա/135բ: իբ/135բ-6ա: իգ/136ա: իդ/136ա: իե/136աբ: իզ/136բ: (123բ` Աղիւսակ):
Դ. 137աբ Քանակին Թ.երորդ (9) պրակին լուծմունք
է – Աշխարհէ, յերկնէ եւ յերկրէ եւ այլ տարերցդ եղեալ ըստ Պղատոնի...
Ե. 138ա-59ա Ստորոգութիւնքն Արիստոտելի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ.
Նխբ./138ա-9բ:
ա/139բ-43բ:
բ/143բ-6ա:
գ/146ա-9բ:
դ/149բ-53ա:
ե/153աբ: զ/153բ-7ա: է/157աբ: ը/157բ-8ա: թ/158ա-9ա: ժ/159ա:
159ա գրչից. «Կատարեցաւ Ժ.
(10) Ստորոգութիւնսն ասացեալ յեռամեծէն Արիստոտելէ, որ ասի ըստ յունարէն ձայնի Կատիլօրիաս, զյոգնամեղ
անձն` Դաւիթս, որ ձեռնտուութեամբ Հոգւոյն Սրբոյ աւարտեցաք զպարփակօղս ընդհանուր էակաց, աղաչեմ
յիշել ի Տէր»:
Զ. 159բ-71ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունարէն Պերիարմենիաս, եւ հայերէն Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ իմաստնոյն
Արիստոտելի, թարգմանեալ
եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նախադրութիւն/159բ-60: ա/160ա: բ/160աբ: գ/160բ-71ա:
Է. 172ա-5բ Արիստոտելի Յաղագս առաքինութեանց
առ Աղէքսանդր թագաւոր – Գովելի են գեղեցիկքն...
Ը. 176ա-7ա [Յակոբայ վարդապետի] Յաղագս անձին
բան ինչ խօսիմք – Արդ, գիտել պարտ է, զի անձին...
Թ. 177ա-82ա, կրկն.՝ 353ա-7բ [Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ] Յաղագս զանազան
նշանակութեանց բառից – Գոյութիւն եւ էութիւն մի են...
Ժ. 182ա, կրկն.՝ 352բ [Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ] Համառօտ հաւաքումն
վասն մարմնոյ եւ հոգւոյ եւ յորոց բաղկանայ մարմինն – Հասարակաց մտաց
ըղձալի ճշմարտութիւն...
ԺԱ. 183ա-225բ [Յովհաննու Անգելոսի] Համառօտ հաւաքումն
Յաղագս հոգւոյ եւ զօրութեանց նորին (հին թրգմ.)
Տե՛ս ձեռ. 868, 193ա-244ա. Նխբ./183ա: ա-ծ/183բ-225բ:
ԺԲ. 229ա-352ա [Պրոկղի Շաղկապք աստուածաբանականք]
Տե՛ս ձեռ. 874, 10ա-118ա. Սիմէոնի Գառնւոյ Մեկնութիւն/229ա-30ա: Ցանկ գրոցս/230բ-1բ:
ա/232ա-7բ: բ/238ա-9ա: գ/239ա-44բ: դ/244բ-50ա: ե/250ա-62ա: զ/262ա-6բ: է/266բ-70ա: ը/270ա-4բ: թ/274բ-80ա: ժ/280ա-1ա: ժա/281բ-3բ: ժբ/283բ-5ա: ժգ/285ա-6ա: ժդ/286ա-7բ: ժե/287բ-8բ: ժզ/288բ-92բ: ժէ/292բ-6բ: ժը/296բ-8ա: ժթ/298աբ: ի/298բ-9ա: իա/299ա-304ա: իբ/304ա-6բ: իգ/306բ-11ա: իդ/311ա-2բ: իե/312բ-5ա: իզ/315ա-23բ: իէ/323բ-33ա: իը/333ա-47բ: իթ/347բ-351բ: Յիշ.
լուծողի գրոցս/351բ-2ա: Յիշ. թարքմանողի գրոցս/352ա:
ԺԳ. Յաւելագրութիւնք. ԺԷ-ԺԸ.
դդ., նոտրգիր
1. Պհպնկ Գա [Քարոզ ի վերայ մկրտութեան, ԺԷ. դ.] – Եւ գիտելի է, զի Դ. (4) արարողութիւն է...
2. Պհպնկ Դբ [Բանք ի վերայ խաչին, ԺԷ. դ.] – Իսկ չորք թեւ
խաչին ծաղկէ... եւ զբարեգործութեան պտուղս:
3. 122բ
[Օրհնութիւն, ԺԸ. դ.] – Այլ
եւ զգլուխն ճշմարիտ եւ քահանայապետն Քրիստոս Աստուած օրհնեցէ...
4. 123ա [Ներսիսի Շնորհալւոյ Երգ յաղագս Մեծի
ուրբաթուն, ԺԸ. դ.] – Այսօր անճառ լուսոյն [ծագումն] / Ի փրկութեան մեր կատարումն...
5. 361ա [Տաղ ի վերայ օր մահուան, ԺԸ. դ.] – Ի
ժամ հասման իմ օր մահւան / Ի լինել յԱստուծոյ հրաման...
6. 361բ [Մաղթանք, ԺԸ. դ.] – Ըստ Պողոսի որդիակք իմ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 137բ Զմեղապարտ գրչաք` Սահակս յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս:
159ա Ո՛վ սուրբ մանկունք եկեղեցոյ, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զմեղապարտ
դպիր Սահակս, որ անունս ունիմ,
գործս` ոչ, եւ զծնօղսն իմ` զԱբրահամ քահանայն:
175բ ւրաւրագաղօք (մէկ բառ ծածկագիր) գրօց ի գարիւղրուլ (մէկ
բառ ծածկագիր) աւարտեցի աղաչեմ յիշել զիս ի Տէր:
2. 357բ Ով ընթերցող սուրբ տառիս, զԳրիգոր գրիչս յիշեա՛յ:
3. 122ա Զանարժան` տնագլխոյս յիշել աղաչեմ լոկ Ովանէսս, Տէր Յիսուս, թողութիւն շնորհեա՛ մեղաց սորա:
Զանարժան տնագլխոյս գրիչս յիշել աղաչեմ:
226ա Մաղթեմ յիշել զիս ի մտի, որ զգլուխս գրեաց տառեալ ծրեցի`
ըզՅոհաննէսս ծառայ փրկչին Տեառն Յիսուսի Հօր միածյնի, ի մանկութեան
լեալ հասակի եւ աշակերտ տեառն Դաւթի: Ո՛վ
եղբայրք, յորժամ ընթեռնուցուք յայս գիրքս,
մէկ Տէր ողորմայիւ սուտանուն կրօնաւոր Ոհանէսս յիշատակեցէ՛ք, Աստուած զձեզ յիշէ յիւր մեծի միւսանգամ գալստեանն. ամէն:
4. 226ա Զսուտանուն զՍտեփաննոսս՝ սրբագրօղ սորա, յիշեցէ՛ք, եւ Աստուած զձեզ
յիշէ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Պհպնկ Բա Ի Թվին ՌՃԺ. եւ Զ.ին (1667):
2. 122ա (ԺԸ. դ.) ԶՅարութիւն՝ յետեւողիս սորին, յիշել ժտեմ:
159ա Աբգար:
362բ Ի նիվաստ ծառաշ էր Մակառտիչ
վառչապետին (՞):
Մարտի Ժ. եւ Ը.ն (18) վաղջանեցաւ պատահմամբ:
Մարտի ԻԸ.ն (28), իսկ լուսինն ԺԵ.ն (15) թագաւորն, որ է տեսիլ:
363բ Նոյեմբերի ԻԵ.ումն (25) տէր Աստուածաբայն առի ի Մեսրոպ վարդապետէն:
Այս ա Աբգար եզերեց գիրն:
3. 226ա (ԺԷ. դ.) Ընդ լուսաւորել մաքսաւորին / Լուսա[ւ]որեայ
զիս ընդ նոսին:
4. 361ա (ԺԸ. դ.) Ի թւականիս Հայկա զարմի Է ստուգիւ,
որ շարադրի կոյսն թւիկ հարմարողի, ոլոմպիաթ նմին կից ունողի, ազատարարն վերադրողի,
ընդիքդիոնն եւս զուգողի, Ծայն Փորփիւրին, զոր մեզ լսի, հինկապատկեա նայսմ թերի, միակն այն զոր ոչ այլայլի, նայն եւս աստ յարառոցի, Յորմէ
գտցես թիւն անթերի, փարք Եռանձնեա մի բնութիւնի:
5. 357բ Յիշատակ է Քերականութիւնս Յովսէփ հանգուցեալ կաթողիկոսին, զոր ետ Դաւիթ սրբազան կաթողիկոսն ի վայելս նորակերտ վարժարանին՝
ի ՌՄԾ. (1801) թուականիս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 2ա Քրիստոսի
ծառայ Յովսէփ վարդապետ
1215 (1766): 22ա Դաւիթ կաթողիկոս ՌՄԾ.
(1801): 47ա, 122ա, 225բ, 357բ Յարութիւն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Կազմաստառ
Ա. ծ: Պհպնկ Աա Յովան մինչեւ սիրոյ
միայն հայր է, ազատ Յարս, Յորժ, որ զխորհուրդ քո գալըս, մարդի Ժ. եւ Դ.ն (14) յղեցի
(զանազան տառեր եւ բառակապակցութիւններ): Պհպնկ Աբ Յարաժամ կամ դեկերեալ միշտ մտացս վասն չարութեան, զոր ընկւեցայ
ի փառացս աստ կատարեաց բան ի յումեմն հարանց: Սրբութիւնն սրբոց թագաւորն: Այսօր անհաս
եւ անսկիզբն անեղ ծնունդ հայրական ձուլեալ մար[մ]նով Աստուածային: Յորժամ գաս: Աբգա[ր] թա[գաւոր]: Այ եկեալ: Պհպնկ Բբ Ամենայն առաքինի
ոչ է առաքինութիւնն, օրհնեցէ՛ք զՏէր: Ասյու իմ: Տէր Աստուած Յիսուս Քրիստոս Որդի Աստուած,
Աստուած ճշմարիտ, զայն շնորհն, որ ետուր, մի, ազար, ծա, ազա: 75բ Աստուածածին կոյս
Մարիամմն: 122բ Անուն Հօր եւ Որդոյ եւ
Հոգոյն Սրբոյ աաժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս
յա. փառք ամենազօրին միշտ անզրաւ: Ոչ մի ինչ բաժանումն բանին եւ մարմնոյն յաստուածային
գիրս: 123ա Այսօր երկնայինք, այսօր երնայինք: 226ա Մաղթեմ յիշել զիս ի մըտի, որ զգլուխս գրոց տառեալ ծրեցի: 362բ Թագ պարծանաց
Արշակունեաց յայտնեալ առեա շնոր[հ]
Տէր գիր: Ունիմք զբանն մարգարէական: Իրիշիտէս իմաստասէրն իւրաքանչիւր կերպից տեսակ ան[ո]ւանեաց: Պհպնկ Գբ Ծայրածաւալ
ծիրանափայլ: Ըստ Պղատոնի, եթէ առանց
հրոյ երեւակյուին առանց ջրոյ մածումն
ոչ է առանց օդոյ առանց յողոյ ոչ է հաստատութիւն:
Սրբութիւն Սրբոց մե: Բայ է խնդրող անուն, անուն է դերքայի, յոյժ դժուար էր բայն, բայց
միայն ակն կալուին մեր ի յԱստուծոյ յամենայնէ: Պհպնկ Դա Ոչ է յորժամն ոչ է: Զի ամենայն
ընթայգրութենէ բաժանումն եւ ոչ է ամենայն բաժանումն ընթայգրութիւն: Պհպնկ Դբ Օգնութեամբ
Հոգի: Բարեգործութիւնն ծանի՛ր, ով նազելի եւ թշուառական եղկելի:
2298
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ, ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ, ՏՐԱՄԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
135. չգրուած. 1բ-9բ, 103ա-33բ, 134բ, 135բ: ՊՐԱԿ՝ 1x8+Ա-ԺԱx12 (Բ 10, Ժ 8): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x14 (թ. 135՝ 30,5x21,3): ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (15,5x10): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 27: ԿԱԶՄ՝ մագաղաթագոյն ճնշագծերով կաշի,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը` կարմիր մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 10ա, 47: Լուսանցազարդ՝ բուսական, կենդանական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, կենդանագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, դեղին, շագանակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. թ. 135՝ ծալուած եւ փակցուած Բ. կազմաստառին. տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ
հետքեր, գրադաշտը գունափոխուած, կազմի եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 10ա-47ա Սիմէօնի վարդապետի Ճիւղայեցւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի
մերում Հայկազանց – Քերականութիւն...
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./10ա: 1/10ա-33ա: ա/10աբ: բ/10բ: գ/10բ-1ա: դ/11ա: ե/11աբ: զ/11բ: է/11բ: ը/11բ-20ա: թ/20ա-7ա: ժ/27ա-8ա: ժա/28ա-9ա: ժբ/29աբ: ժգ/29բ-30ա: ժդ/30ա-1բ: ժե/31բ-3ա: (17ա Գրչից. «Ո՜վ եղբայր, թողութիւն արա՛,
զի պակաս եմ գրեր: Այլ գտցես զսորա պակա՛սն այսմ տետրիս յերկրորդում թղթւոջն եւ կարդասցես,
եւ ապա՛ եկեալ զիններորդ եղանակն կարդասցես»: 2/33ա-47ա: ա/33ա-4ա: բ/34աբ: գ/34բ: դ/34բ-43բ: ե/43բ-7ա:
Բ. 47ա Նիւսացւոյն – Զմարդն իբր բնութիւնն երկբայութիւն էր ի հնոցն:
Գ. 47բ-102բ Համառօտ հաւաքումն Տրամաբանութեան,
արարեալ ի Սիմէօն քաջ րաբունապետէ Ճիւղայեցւոյ
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./47բ-8ա: ա/48ա-68բ: բ/69ա-77բ: գ/77բ-102բ:
Դ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԸ դ.
1. 134ա Հմտութիւն /// (մէկ բառ անընթեռնելի) իրի
անպատճառ գիտութիւն ներհմտութեան բազում յիրի...
2. 135ա [Աղիւսակ իմաստասիրական] – Էակ զենթակայ է, եւ ոչ նենթակայումն...
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` Ա. կազմաստառ
(ձուաձեւ` կենտրոնում ձիու գլուխ): 1բ (3 հատ. ձիու գլխով, ասպետը ձիու վրայ, զարդարեալ
քառանկիւնի մէջ արծիւ):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Բայց
զի հիւծեալ բնութեամբ գոլով զհասանիլս (տառեր եւ բառեր): 21բ (ստ. լս.) ներկայ եւ
ապառնի բազմա լուացարուք, ներկայ` մի լւանիք, ապառնի` մի լւանիցիք: 134բ (ջնջուած):
2299
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
59+1 (կրկն.՝ 1): ՊՐԱԿ՝ 1-5x12 (Ա 11, Ե 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ թագանշան
լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,8x14,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (15x9-19x3): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 25-28: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ չիք, աստառը` թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 1գ, 29ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, յուշկապարիկ: Զարդագիր՝ թռչնագիր, կենդանագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. հիմքը ցեցակեր, տեղ-տեղ զանազան բծեր եւ հետքեր, գրադաշտը գունափոխուած. կազմի
կաշին մաշուած, ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1գ-49բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ
Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./1գ: 1/1գ-28բ: ա/1գ-2ա: բ/2ա: գ/2ա: դ/2բ: ե/2բ-3ա: զ/3ա: է/3ա: ը/3բ-12բ: թ/15ա-24ա: ժ/24աբ: ժա/12բ-5ա: ժբ/15ա: ժգ/24բ-5ա: ժդ/25ա-7բ: ժե/27բ-8բ: 2/29ա-49բ: ա/29ա-30բ: բ/30բ-1բ: գ/31բ: դ/31բ-46ա: ե/46ա-9բ: Ունի հետագայի
լրացումներ:
Բ. 51ա-9բ [Պետրոսի Արագոնացւոյ] Գիրք յաղագս
առաքինութեանց
Տե՛ս ձեռ. 46, 2ա-335ա. Յռջբ. (խորագիրը`
չիք) /51ա-2ա: 1/52ա-9բ («...այս թըւի ինձ,
թէ ի վերայ վարդից քայլեմ յանուն Տեառն ///» (շար. թափուած):
Գ. 50ա-9բ [ (Ի ստորին լուսանցս) Քարոզ ինչ ի
վերայ հրեշտակաց] – (սկ. թերի) /// Զ.
(6) զի էր ի բանտի, այսինքն` ի խաչին եւ ամենեքեան թողին զնա...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա Վաթանըմ դան պանի գիշեր ցերեկ կամ երերմանի քանդ, ես`
մեղաւոր եւ անարժան Մարգարէս գր[եցի] թապիպ
թվին ՌՃԿԶ.ին (1717), ի վայելումն տէր Օվանէս, Մարգարէս գրեցի, արարեալ ի Մելքոնէ երիւէ:
3բ Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Մարգարայ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա, 35ա (զանազան արտայայտութիւններ եւ այբուբեն): 2ա (այբուբեն`
ջնջուած): 4ա Յաղագս անուան: 49բ ամարամբ:
2300
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ,
ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ԺԸ. դար (1738ից առաջ) |
ԹԵՐԹ՝
56: ՊՐԱԿ՝ Ա-Էx8: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20x14: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (15x9,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր, նոտրգիր (խառն): ՏՈՂ՝ 26: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով կարմիր
մոմլաթ, մէջքը սեւ կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ, աստառը թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1+1, թուղթ,
մասն աստառի, Ի. դ.:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 1ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, աշտանակ: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, շագանակագոյն, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. զանազան բծեր եւ հետքեր, ջնջումներ, տեղ-տեղ ցեցակեր, կազմը նորոգուած Ի.
դ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. Գիրք քերականութեան,
արարեալ Սիմէոնի մեծի վարդապէտի Ջուղայեցւոյ
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. [Նխբ.]/1ա: 1/1ա-31ա: ա/1ա-2ա: բ/2ա: գ/2աբ: դ/2բ: ե/2բ-3ա: զ/3ա: է/3աբ: ը/3բ-13ա: թ/13ա-22բ: ժ/23ա-4ա: ժա/24ա-5բ: ժբ/25բ-6բ: ժգ/26բ-7ա: ժդ/27ա-9բ: ժե/29բ-31ա: 2/31ա-53բ: ա/31ա-3ա: բ/33աբ: գ/33բ: դ/33բ-49ա: ե/49ա-53բ:
Բ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՔ, ԺԸ. դ.
1. 54ա [Տաղ հայատառ թուրքերէն] – Բարաթ գէջասսնդայ ալտում մուրազում... (9 տող)
2. 54-6ա [Աղօթք զղջման] – Մեղայ Աստուծոյ, մեղայ Աստուծոյ, Հայր սուրբ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա Ի վայելումն` Սամուէլ վարդապետի, թվ[ին] ՌՃՁԷ. (1738):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1ա
Քրիստոսի ծառայ Սամուէլ վարդապետ
1187 (1738):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 56բ
Ես եմ մոլորեալ ոչխար. գյտկտտ Հ: Ուրախացուցիչ բաժակ, բրկեալ հաց կեթանի երկնից իջեալ
Տէր ողորմեա, [Տէր ողո]րմեա:
2301
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Համատան |
ԺԷ. դար, ՌՃԽԸ. –
1699 |
ԳՐԻՉ`
Տէրոն (10ա-73բ), Արիստակէս երէց Համատանցի (77ա-172բ), Անանուն (8բ-9ա, 74ա-5բ):
ԹԵՐԹ՝
180. չգրուած` 1բ-7բ, 9բ, 44բ-5ա, 76աբ, 173ա-8ա, 179ա-80ա: ՊՐԱԿ՝ 1x7+Ա-Զx12 (Դ
13, Զ 8)+Ա-Ըx12+1x8: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան (8ա-76բ), լուսագծերով եւ լուսադրոշմներով
(1ա-7բ, 77ա-180բ). մահիկաձեւ, խաչ եւ սրտաձեւ նշան, միջին մասում «HM» տառեր, շրջապատուած
պսակով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 19x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (երկսիւն` 167բ-72բ) (12,2x 7,2/
13,3x7/14,5x8,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (8ա-75բ), նոտրգիր (77ա-172բ): ՏՈՂ՝ 30 (10ա-73բ),
23 (74ա-5ա), 25-32 (77ա-172բ): ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը
տախտակ, աստառը բազմագունի ծաղկազարդ դաջուած կտաւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր եւ բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, կազմի կաշին խունացած, մէջքը եւ եզրերը մաշուած. թ. 1-7, 173-180՝ յետագայ յաւելում:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 10ա-73բ [Ս]իմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ
Քերականութիւն ըստ լեզվի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. [Նխբ.]/10ա: 1/10ա-45բ: ա/10ա-1ա: բ/11ա: գ/11աբ: դ/11բ: ե/12ա: զ/12աբ: է/12բ: ը/12բ-22բ: թ/23ա-35ա: ժ/35ա-6բ: ժա/36բ-8ա: ժբ/38ա-9բ: ժգ/39բ-40ա: ժդ/40ա-3ա: ժե/43ա-5բ: 2/45բ-73բ: ա/46ա-8ա: բ/48աբ: գ/48բ-9ա: դ/49ա-67բ։ ե/67բ-73բ:
Բ. 74ա-5բ, կրկն.՝ 8բ-9ա [Տրամաբանականք] – [Հ]րճուին անձինք բանակ[ան]աց...
Գ. 77ա-167ա Արարեալ ի Սիմէօնի քաջ րաբունապետի
Ջուղայեցւոյ Յաղագս տրամաբանութեան
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./77ա-8ա: ա/78ա- 114բ: բ/114բ-27բ: գ/128ա-67ա:
Դ. 167բ-72բ [Արիստակիսի Համատանցւոյ Աստիճանք
բառից]
ա. 167բ-9ա [Ա.] Առաջներորդ աստիճան բառից, որք
լինին ի միոյ վանգէ – Այբ, ազգ...
բ. 169ա-70բ [Բ.] Երկրորդ աստիճան բառից, որք
լինին ի յերկուց վանկից – Աաբբա, Աբկար...
գ. 170բ-1բ [Գ.] Երրորդ աստիճան բառից, որք լինին
ի յերից վանգից – Աբդիու, Աբենէր...
դ. 171բ-2ա Դ. Չորրորդ աստիճան բառից, որք լինին
ի չորից վանգից – Աբէնելէր, Աբիմելիք...
ե. 172աբ Ե. Հինգերորդ աստիճան բառից, որք լինին
ի հնգից վանգից – Արտասուեղաբար, բիւրապատկօրէն...
զ. 172բ Զ. Վեցերորդ աստիճան բառից, որք լինին
ի վեցից վանգից – Աստեղաբաշխական, բաղտատականապէս...
Այս նորեկ մանկանց ուսո՛յ եւ զեղկելի Արիստակէս էրէցս յիշեա՛:
Յաւելագրութիւն, ԺԸ.
դ.
Ե. 178բ Ամէն
չորքոտանի կենդանի է...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 73բ Զմեղապարտ եւ զազրալի եւ ամենայն մեղօք լի՝
տրուպ Տէրոն գրիչս յիշման արժան առնէ՛ք
ի սուրբ յաղօթս ձեր, հա՛յրք եւ եղբա՛յրք:
2. 75բ Աւա՜ղ, վասն բթութեան մտացս ի (թերի):
3. 114բ Զմեղաւոր՝ Արիստակէս էրէցս յիշեցէ՛ք եւ դուք յիջեալ լիջիք Աստուծոյ:
127բ Եւ եւս՝ յիշեցէէք ի մաղրափայլ յաղօթս ձեր զմեղապարտ եւ եղկելի Արիստակէս էրէցս,
որ լոկ անուամբ կոչիմ քահանայ եւ ոչ գործով, որ եմ Համատանցի քաղաքէ. ի Համատան գրեցաւ թվին փրկչին ՌԶՃՂԹ.
(1699), իսկ Հայոց` ՌՃԽԸ. (1699), օգոստ[ո]սի ամսոյ ԺԳ. (13), պատկէր օրն Վերափոխումն
սուրբ Աստուածածնին, ի հայրապետութեան տեառն Նահապետի կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց, եւ առաջնորդ նահանգիս` Յովհաննէս Ղազվինինեցւոյ վարդապետիս:
167ա Փա՜ռք Քրիստոսի յուսոյն հաւատացելոց, որ տայ ճշմարտութիւնն
ճշմարտաբան տրամաբանողաց: Վերջ եղեւ Տրամաբանութիւնս՝ արարեալ ի Սիմէոն վարդապետէ Ջուղայեցւոյ քաջ րաբունապետէ. գրեցաւ ձեռամբ Արիստակէս իրիցէ Համատանցւոյ, որ անուամբս եմ եւ ոչ գործով, ի թուահաշու[ու]թեան փրկչին ՌՈՂԹ. (1699), ի թվականութեանս հայոց ՌՃԽԸ., ի հայրապետութեան տեառն Նահապետի, որ ի Սուրբ Էջմիածին, եւ առաջնորդութեան նահանգացս Յովհաննէս սրբազան վարդապետիս Ղազվինեցւոյ, եւ իշխանութեան Ռուստամ խանիս:
172բ Վերջ եղեւ Տրամաբանութիւնս թվին փրկչին ՌՈՂԹ. (1699), իսկ Հայոց թվին ՌՃԽԸ., սեպտեմբ[ե]րի առջի օրն. ձեռամբ՝ Արիստակէս իրիցիս գրեցաւ:
8ա (բոլորգիր, նոտրգիր) Մըշիկի /// (ջնջուած) Մըժիկի ոտն կոտրեցաւ սեպտեմբերի Զ. (6), թվին ՌՃԽԸ. (1699): Մովսէսն հիւանդացաւ,
իմ մեղացն էր շարական:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (ԺԸ. դ., նոտրգիր) 1ա Տանակերտցի Յարութիւն որդի Գիրիգորս գրեցի:
2. (ԺԸ. դ., նոտրգիր) 8ա Յիսուսի նուաստ ծառայ՝ Յովհաննէս:
3. (ԺԸ. դ., նոտրգիր) 180բ ԴՃ. (400) դիան Աղամիրի տղի թաղմելէն: ԴՃ. (400) դիան այս կիրակէի եւ
միւս կիրակէին խաչահամբուրն: ԲՃ. (200)
դիան Մանուկի ժամուցն: ԸՃ. (800) դիան Մարգարիտի թաղմելէն եւ գանձառն (՞): Բաթ ԳՃ. (300) դիան
Գրիգորի աղջկայ թաղմելէն: Բաթ ԳՃ.
(300) դիան Բարեկենդանի կիրակէի խաչահամբոյրն: Բաթ Ճ. (100) դիան Յովանէսի ժամոցն:
Բաթ Ճ. (100) դիան Գրիգորի աղջկայ գանձառին
(՞):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Աստուծով
պարոն Խալիֆյա դու էտ զիս իմ
ապասիս տալիս: 178ա Վասն ի վերուստ խաղաղութեանն ի փրկութեան անձաց մերոց զՏէր աղաչեսցուք..,
179բ (նոտրգիր) Մի՛ լինիլ անյոյս եւ թերի, / Այլ յուսա[յ] ի Տէր եւ արա՛ զբարի:
180բ Ձայնիւ իմով ես Տէր:
2302
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ,
ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ, ՏՐԱՄԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ԺԷ. դար (1694ից առաջ) |
ԹԵՐԹ՝
155. չգրուած. 1աբ, 154բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx12 (Զ 9)+Ա-Ըx12 (Ա 10, Ը 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով եւ բուսական լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19x13,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(15x 9,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 24: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով,
միջուկը տախտակ, աստառը բազմագունի դրոշմազարդ կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ`
2ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, մոխրագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մատթէոսի: Թ-Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 2 ամբողջական թերթերի ընդլայնակի
հատումով եւ երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (24x 17), բոլորգիծ երկաթագիր, 14 տող:
Կարդալ՝ Բբ, Աա, Բբ, Աա, Բա, Աբ. «/// եւ ի վերայ պատմուճանի իմոյ... Էղի՜, Էղի՜, ղամա
սաբաք[թանի] ///» (ԻԷ. 35-46): Դբ, Գա, Դբ, Գա, Դա, Գբ. «/// [քահա]նայապետիցն եւ ի
ծերոց... այղ այս ամե[նայն] ///» (ԻԶ. 47-56):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր. թ. 69՝ լրացուած 1731 թ., պատառիկ-պահպանակները
խունացած, կազմի եզրերը մաշուած, կաշին փոքրիկ պատռուածքներով եւ խունացած, մէջքի
կաշին թեթեւակի վնասուած, դռնակը մաշուած, վերին եզրը պոկուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-69ա Սէմէօնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ Քերականութիւն
ըստ լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. [Նխբ.]/2ա։ 1/2ա-39բ: ա/2ա-3ա: բ/3ա: գ/3աբ: դ/3բ-4ա:: ե/4աբ: զ/4բ: է/4բ: ը/4բ-16բ: թ/16բ-29ա: ժ/29ա-30բ: ժա/30բ-2ա: ժբ/32բ-3բ: ժգ/34աբ: ժդ/34բ-7բ: ժե/38ա-9բ: 2/40ա-69ա։ ա/40ա-2ա: բ/42բ-3ա: գ/43աբ: դ/43բ-62բ: ե/62բ-9ա:
Բ. 70ա-154ա Սիմէօնի Երեւանու եպիսկոպոսի զՏրամաբանութեան
հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./70աբ ա/71ա-100ա: բ/100ա-13բ: գ/114ա-54ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 154ա [ծածկագիր, նոտրգիր, ԺԸ. դ. (1694 թ.՞)] ԴԲԳՑԼԸԽ
(կրկն.՝ =Գաբրիէլ), ծառայ Տեառն:
2. 69ա (բոլորգիր) Փա՜ռք ամենազօրին Աստուծոյ Հօր
եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեան։ Ի թուականիս Հայոց ՌՃՁ.ին
(1731), եւ յամսեանն հոգտէմբերի Ժ. (10) եւ ի հայրապետութեան տեառն Աբահամու տօնասէր կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց, արդ, ես`
մեղօք մածեալ տէր /// (եղծուած), ըստացայ
այս Տրամաբանութեան եւ Քերականութեան գիրքս իմ հալալ վաստակէն, ի վայելումն անձին
իմոյ, եւ յիշատակ իմ ծնողացն, եւ յետ յելանելւոյն իմոյ յաշխարհէս, աղա|69բ|չեմ, զձեզ,
ո՜վ եղբարք, եթէ հանդիմ(=պ)իք սմա՝ թէ՛
ընթեռնլով եւ թէ՛ յարեւանցի զբօսնլով, միով Հայր մեղայիւ զմեզ յիշեցէ՛ք, եւ դուք յիշեալ
լիջիք առաջի անմահ Գառին Աստուծոյ. ամէն: Հայր մեր:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ 70բ
(ութանկիւն, դրոշմազարդ, կենտրոնում՝ խաչ. (կրկն. երիցս): 70բ (վարդակաձեւ, անընթեռնլի):
154ա (վարդեկաձեւ, դժուարընթեռնլի). Քրիստոսի ծառայ Գաբրիէլ՞: ՌՃԽԳ (1694)։
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝
1բ, 155բ (թռչուններ):
2303
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԱ. – 1652 |
ԳՐԻՉ`
Մարկոս սրկ.: ԾԱՂԿՈՂ` Ալէքսիանոս երէց:
ԹԵՐԹ՝
286. չգրուած` 152բ, 285ա-6բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԴx12 (ԻԴ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
19x12,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (13,2x7,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 27: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ կապիչներով, միջուկը տախտակ, աստառը կապոյտ վանդակներով
դեղին մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան`
59ա: Ճակատազարդ` 93ա, 107բ, 153ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր, կենդանագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, նարնջի,
դեղին, վարդագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան: Թ-Ժ.
դդ.: 1 (Ա)+1 (Բ), ստացուած քառորդ թերթերի երկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, միասիւն
(9x10),
ուղղագիծ երկաթագիր, 8 տող: Լուսանցազարդ` Բա: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, ոսկի:
Կարդալ` 1. Աբ, Աա. «/// [լերին]դ ասիցէք... հաւատալ նմա ///» (Մտթ. ԻԱ. 21-23,
32): 2. Բա, Բբ. «/// [ասաց ին]ձ Հայրն... զոտս աշա[կեր]տացն եւ սրբէ[ր] ///» (Յովհ.
ԺԲ. 50-ԺԳ. 1, 4-5): Ունի լուսանցային համաբարբառ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր եւ բծեր, տեղ-տեղ ցեցակեր, 2ա՝ կիսախորանը կտրած. պատառիկ-պահպանակները խունացած,
գիրը տեղ-տեղ վնասուած, Բ. պատառիկ-պահպանակը ցեցակեր, կազմի եզրերը մաշուած, կաշին
տեղ-տեղ քերծուած, դռնակը եւ աստառը վնասուած. Ի դ. նորոգուած, կապիչները եւ դռնակի
եզրերը նոր կաշի:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-58բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ
Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. [Նխբ.]/2ա: 1/2ա-34բ: ա/2բ-3ա: բ/3ա: գ/3աբ: դ/3բ: ե/3բ-4ա: զ/4ա: է/4բ: ը/4բ-14բ: թ/14բ-25ա: ժ/25ա-6բ: ժա/26բ-8ա: ժբ/28ա-9բ: ժգ/29բ-30ա: ժդ/30ա-2բ: ժե/32բ-4բ: 2/34բ-58բ: ա/34բ-6բ: բ/36բ-7ա: գ/37աբ: դ/37բ-53բ: ե/53բ-8բ:
Բ. 59ա-149ա Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ
զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./59ա-60ա: ա/60ա-92բ: բ/93ա-107ա: գ/107բ-49ա:
Գ. 149բ-273բ Սիմէօնի Գառնւոյ եպիսկոպոսի
(=Ջուղայեցւոյ) արարեալ Մեկնութիւն գրոցն Պրոկղի
Տե՛ս ձեռ. 874, 11ա-116ա. Յռջբ./149բ-51ա: Ցանկ/151ա-2ա: ա/153ա-9ա: բ/159ա-60բ: գ/160բ-5բ: դ/165բ-71ա: ե/171ա-83ա: զ/183ա-7ա: է/187ա-90բ: ը/190բ-5բ: թ/195բ-201ա: ժ/201բ-2բ: ժա/202բ-4բ: ժբ/204բ-6բ: ժգ/206բ-7բ: ժդ/207բ-9ա: ժե/209ա-10ա: ժզ/210ա-4բ: ժէ/214բ-8բ: ժը/218բ-9բ: ժթ/219բ-20ա: ի/220ա-1ա: իա/221ա-6ա: իբ/226ա-8բ: իգ/228բ-33ա: իդ/233ա-4բ: իե/234բ-6բ: իզ/236բ-45ա: իէ/245ա-53բ: իը/253բ-68բ: իթ/268բ-73ա: Յիշ. լուծողի/273ա: Յիշ.
թրգմ./273բ:
Դ. 274ա-80ա [Սիմէօնի Ջուղայեցւոյ] Համառօտ հաւաքումն
Վասն մարմնոյ եւ հոգւոյ եւ որոց բաղկանայ մարմինն
Տե՛ս ձեռ. 119, 83բ-102բ. Նխբ./274ա: 1/274ա-80ա: 2/չիք:
Ե. 280ա-4բ Հերմիսի իմաստասիրի ասացեալ (=Հերմեայ Եռամեծի
առ Ասկղիպէոս Սահմանք) – Աստուածիմանալի աշխարհ... մահկանացուք ըստ անմահին /// (շար. չգրուած)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. (գրչի) 1բ Շնորհաբաշխ Հոգի Սուրբ Աստուած ճշմարիտ,
որ հասանիմք ի յաւարտն:
149ա Եւ ես, երեսանկեալ աղաչեմք զձեզ, ո՜վ եղբայրք, անմեղադիր լերուք սղալանացս եւ գրի խոշորութեանս, զի կարս մեր այս
էր, զի զանարժան սուտանուն Մարկոս սարկաւագս
եւ զվարպետն իմ` զտէր զԱստուածատուրն, եւ
զիւր ննջեցեալսն յիշեցէ՛ք, եւ զձեզ Աստուած յիշէ ի միւսանգամ գալստեանն: Թվին ՌՃ. եւ մէկին (1652):
2. 92բ (ծաղկողի,
կարմրագիր նոտրգիր) Զծաղկող սորին Ալէքսիանոս երէցս եւ ոչ ի գործոց, յիշեսջիք ի Քրիստոս, եւ զծնաւղսն իմ աղաչեմ, ո՜վ եղբայր
իմ:
149ա, 92բ տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք,
Գ, էջ 490-491:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Յիշատակ է զայս Պրոկղի եւ Քերականութեան գիրքս Ագուլեցի Թօմայ վարդապետին, որ ետու յիշատակ ինձ եւ ծնողաց
իմոց ի վանս Սրբոյն Թօմայի Առաքելոյն: Ով
ոք հանդիպիցի ընթերցմամբ, յիշեսցէ զմիով Հայր մեղայիւ զվերոյգրեալ զանուանսն:
2. 1ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Գասպար Մնացականեան:
2304
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ` Աստուածատուր:
ԹԵՐԹ՝ 344. չգրուած` 314բ-5բ, 340ա-4բ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-Լx12 (Ա, ԻԶ 11, Զ 8, ԻԵ, ԻԷ 10, ԺԸ 13, Լ 5): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 17,4x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (12x8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 23-24: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, դռնակով, Ա. եւ Բ. փեղկերի կենտրոնում՝
զարդադրոշմ, միջուկը տախտակ, աստառը սպիտակ թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ), թուղթ, լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. վերջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, գրադաշտը տեղ-տեղ
թանաքից գունափոխուած, վերջին թերթերը խառնուած. կազմի եզրերը մաշուած, Բ. փեղկը
քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-67բ Սիմէոնի վարդապետի Ջուղացւոյ
արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս
ձեռ. 1984, 115ա-62բ. [Նխբ.]/1ա: 1/1ա-36բ: ա/1ա-2ա: բ/2ա: գ/2բ-3ա: դ/3ա: ե/3աբ: զ/3բ-4ա: է/4ա: ը/4ա-15ա: թ/15ա-26բ: ժ/26բ-7բ: ժա/27բ-9ա: ժբ/29ա-30բ: ժգ/30բ-1բ: ժդ/31բ-4բ: ժե/34բ-6բ: 2/37ա-67բ: ա/37ա-9բ: բ/39բ-40բ: գ/40բ-1ա: դ/41ա-62ա: ե/62ա-7բ:
Բ. 68ա-162ա Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքումն
Տե՛ս
ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./68ա-9ա: ա/69ա-104բ: բ/105ա-19բ: գ/119բ-62ա:
Գ. 162բ-314ա Սիմէօնի Գառնւոյ (=Ջուղաեցւոյ) եպիսկոպոսի արարեալ Մեկնութիւն
գրոցն Պրոկղի
Տե՛ս
ձեռ. 874, 11ա-116ա. Յռջբ./162բ-4ա: Ցանկ/164ա-5բ: ա/166ա-74ա: բ/174ա-6ա: գ/176ա-82բ: դ/182բ-90ա: ե/190ա-205բ: զ/205բ-11ա: է/211ա-5բ: ը/215բ-21ա: թ/221ա-8ա: ժ/228ա-9բ: ժա/229բ-32ա: ժբ/232բ-4բ: ժգ/234բ-6ա: ժդ/236ա-7բ: ժե/237բ-9ա: ժզ/239ա-45ա: ժէ/245ա-9բ: ժը/249բ-51ա: ժթ/251աբ: ի/251բ-2բ: իա/252բ-8բ: իբ/258բ-61բ: իգ/261բ-7ա: իդ/267ա-9ա: իե/269ա-71բ: իզ/271բ-82ա: իէ/282ա-93ա: իը/293ա-310ա: իթ/310ա-4ա: Յիշ.
լուծողի/314ա: Յիշ. թրգմ./չիք:
Դ. 316ա-39բ Ի Սիմէօնէ Ջուղացւոյ Հայոց վարդապետէ արտադրութիւն Վասն անձին
մարդոյ
Տե՛ս
ձեռ. 119, 83բ-102բ. Նախերգան/316աբ: 1/316բ-8բ, 320ա-1բ, 319աբ, 324աբ, 322ա: 2/322ա-3բ, 325ա-39բ (վրջ.` «ըստ պատուականութեան
ներ[գործական] ///»):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
165բ
Եւ՝ զԱստուածատուր
գրիչս յիշեա՜ ի Տէր, եւ դու յիշեալ լիցիս ի
Տէր:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
1ա, 105ա, 339բ. Գիրքս Սուրբ
Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
339բ, 344բ (զանազան տառեր), աստառ Բ. փեղկ. Մարտիրոս:
2305
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Շօշ |
ՌՃԻ. – 1671 |
ԳՐԻՉ` Մալխաս:
ԹԵՐԹ՝ 288. չգրուած` 1աբ, 30բ,
284ա, 285ա-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x 1+Ա-ԻԵx12 (Ա 11, ԻԴ 5, ԻԵ 7): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
18x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (13x8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 23: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի,
դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը վարդագոյն մետաքս:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան`
2ա, 31ա, 54ա, 133ա, 245ա: Ճակատազարդ`
82բ, 94բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային:
Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր, կենդանագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կանաչ, վարդագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ճառ: ԺԱ. դ.:
1 (Ա), սկզբից, ստացուած քառորդ թերթից: Մագաղաթ, միասիւն (13x7), բոլորգիծ երկաթագիր, 12 տող: Կարդալ`
Աբ, Աա. «/// քաւրեայ յարուցեալ... կա[ր]ծրութիւն
///»։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր, կազմի եզրերը թեթեւակի մաշուած, Բ.
աստառը ցեցակեր. պատառիկ-պահպանակը փակցուած գլխիվայր, ներքեւի աջ անկիւնը պատռուած-ընկած,
Աա էջը դժուրաընթեռնելի:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-53բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղա[յ]եցւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ
լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. [Նխբ.]/2աբ: 1/2բ-30ա: ա/2բ-3ա: բ/3ա: գ/3աբ: դ/3բ: ե/3բ-4ա: զ/4ա: է/4աբ: ը/4բ-14բ: թ/14բ-23ա: ժ/23ա-4ա: ժա/24ա-5ա: ժբ/25ա-6բ: ժգ/26բ-7ա: ժդ/27ա-9ա: ժե/29ա-30ա: 2/31ա-53բ: ա/31ա-3ա: բ/33աբ: գ/33բ-4ա: դ/34ա-49բ: ե/49բ-53բ:
Բ. 54ա-129բ Սիմէօվնի վարդապետի Ջուղա[յ]եցւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան
հաւաքումն
Տե՛ս
ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./54աբ: ա/54բ-82ա: բ/82բ-94ա: գ/94բ-129բ:
Գ. 129բ-244բ Սիմէովնի Գառնւոյ
(=Ջուղաեցւոյ) եպիսկոպոսի արարեալ Մեկնութիւն գրոցն Պրոկղի
Տե՛ս
ձեռ. 874, 11ա-116ա. Յռջբ./129բ-31ա: Ցանկ/131ա-2բ: ա/133ա-9բ: բ/139բ-41ա: գ/141ա-6բ: դ/146բ-52բ: ե/152բ-65ա: զ/165ա-9ա: է/169ա-73ա: ը/173ա-7բ: թ/177բ-83ա: ժ/183ա-4ա: ժա/184ա-6ա: ժբ/186ա-7բ: ժգ/187բ-8բ: ժդ/188բ-9բ: ժե/189բ-90բ: ժզ/190բ-4բ: ժէ/194բ-8ա: ժը/198ա-9ա: ժթ/199աբ: ի/199բ-200ա: իա/200ա-5ա: իբ/205ա-7ա: իգ/207ա-10բ: իդ/210բ-2ա: իե/212ա-4ա: իզ/214ա-21ա: իէ/221ա-8բ: իը/228բ-41ա: իթ/241ա-4ա: Յիշ.
լուծողի/244աբ: Յիշ. թրգմ./244բ:
Դ. 245ա-65ա Ի Սիմէօվնէ Ջուղա[յե]ցւոյ Հայոց վարդապետէ արտադրութիւն Վասն
անձին մարդոյ
Տե՛ս
ձեռ. 119, 83բ-102բ. Նախերգան/245աբ: 1/245բ-9բ: 2/249բ-65ա:
Ե. 265ա-81բ [Ստեփաննոսի Լեհացւոյ] Ի գրոց պատճառաց Արիստոտէլի կամ որպէս
ոմանց թուի` Պրոկղի
Տե՛ս
ձեռ. 110, 351բ-69բ. ա/265ա-6ա: բ/266աբ: գ/266բ-7ա: դ/267աբ: ե/267բ-8ա: զ/268ա-9ա: է/269աբ: ը/269բ-70ա: թ/270ա-1ա: ժ/271աբ: ժա/271բ: ժբ/271բ-2ա: ժգ/272ա: ժդ/272բ: ժե/273ա: ժզ/273աբ: ժէ/273բ-4ա: ժը/274աբ: ժթ/274բ-5ա: ի/275աբ: իա/275բ-6ա: իբ/276ա: իգ/276աբ: իդ/276բ-7ա: իե/277աբ: իզ/277բ-8ա: իէ/278ա: իը/278աբ: իթ/278բ: լ/278բ-80ա: լա/280աբ: լբ/280բ-1բ:
Զ. 282ա-3բ [Գրիգորի Կեսարացւոյ Անուանք քաղաքաց] – Ա. Աւետեաց երկիրն՝ Երուսաղէմ է...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
244բ
Զմեղօք դատապարտեալ եւ տառապեալ, զանիմաստ եւ զտատանեալ, զտրուփ եւ զախմար, անպիտան եւ փծուն՝ Մալխաս գծողս, եւ ուսուցիչն իմ` Աստուածատուր քաջ քարտօղար քահանայն յիշել
աղաչեմ, եւ դուք յիշողքդ յիշեալ լիջիք: Թիվն ՌՃԻ. (1671):
283բ
Գրեցաւ գիրքս յաշխարհն
Պարսից եւ ի Շօշ քաղաքի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
284բ
(նոտրգիր) Ես՝ Մելքոն վարդապետս, զգիրքս զայս ինքնայօժար կամօք ետու
Խօյեցի տիրացու Մովսէսին, որ է ըսպասաւոր ի Ղազարու սրբազան վեհապետին,
յիշատակ ըստ հոգւոյ: Ի ՌՃՂԳ. թուին (1744), ւ՚ ի նամսեանն հոգտեմբերի մետասանին:
Ձեռամբ
իմով զայս գրեցի,
Զի
տեսողաց հաճոյ թուեսցի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
133ա, 284բ (ութանկիւն, փակագիր). Մելքոն վարդապետ. ՌՃՀԶ. (1727):
2306
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃԺԷ. – 1668 |
ԳՐԻՉ`
Բարսեղ աբղյ., Աւետիս Թիֆլիզցի: ՍՏԱՑՈՂ` Աւետիս Թիֆլիզցի:
ԹԵՐԹ՝
411. չգրուած` 65բ-9բ, 185բ-8բ, 193բ, 359բ-62բ, 399բ-411բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx12 (Ա 11, Զ
10)+Ա-ԻԸx12 (Ժ, ԺԳ-ԺԵ 10, ԻԶ 14+1x12): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
17,3x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (11,5x12,6-7,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22-23: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ,
ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի. դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը բազմագունի դաջուած
կտաւ. լուսանցակողերը կարմիր (մասամբ գունաթափ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան`
1ա, 37ա, 70ա, 194ա, 363ա: Ճակատազարդ`
117ա, 133բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական,
թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր,
կենդանագիր (311ա, 320ա): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ,
կանաչ, նարնջի, վարդագոյն:
Ծնթ.
Իւրաքանչիւր նիւթից յետոյ գրիչներն սկսել են պրակների նոր համարակալում, որը, սակայն,
եզրահատման հետեւանքով սկսած ԺԱ-ից, հիմնականում չի պահպանուել: Յետագայում ԺԱ-ԻԸ
պրակները վերահամարակալուել են. հետեւել ենք այս նոր համարներին:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մատթէոսի: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 2 կէս թերթերի ընդլայնակի
հատումով եւ երկայնակի երկտակումով: Աա-Բբ՝ փակցուած գլխիվայր: Մագաղաթ, միասիւն,
բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 12 (Ա-Բ), 8 (Գ-Դ) տող՝ 12 (Ա-Բ), 8 (Գ-Դ): Կարդալ` Աա,
Գբ, Բբ, Դա, Բա, Դբ, Աբ, Գա. «/// Եւ այղն անկաւ յապառաժի... եւ լսել, զոր լսէքդ
///» (ԺԳ. 5-18):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ եզրահատուած. կազմի եզրերը մաշուած, մէջքի
կաշին վնասուած, Բ. փեղկի ներքին ձախ անկիւնից մի կտոր պոկուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-65ա Սիմէոնի վարդապետի
Ջուղացւոյ արարեալ
Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ։ [Նխբ.]/1աբ։ 1/1բ-36բ։ ա/1բ-2ա։ բ/2բ։ գ/2բ-3ա։ դ/3աբ։ ե/3բ-4ա։ զ/4ա։ է/4ա։ ը/4ա-15բ։ թ/15բ-27ա։ ժ/27ա/8ա։ ժա/28ա-9բ։ ժբ/29բ-31ա։ ժգ/31ա-2ա։ ժդ/32ա-4բ։ ժե/34բ-6բ։ 2/37ա-65ա։ ա/37ա-9բ։ բ/39բ-40բ։ գ/40բ։ դ/40բ-60ա։ ե/60ա-5ա։
Բ. 70ա-185ա Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ
զՏրամաբանութեան հաւաքումն
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./70ա-1ա: ա/71ա-116բ: բ/117ա-33բ: գ/133բ-85ա:
Գ. 189ա-359ա Սիմէօնի Գառնւոյ (=Ջուղաեցւոյ)
եպիսկոպոսի արարեալ Մեկնութիւն գրոցն Պրոկղի
Տե՛ս ձեռ. 874, 11ա-116ա. Յռջբ./189բ-91բ: Ցանկ/191բ-3ա: ա/194ա-204բ: բ/204բ-7ա: գ/207ա-16ա: դ/216բ-26ա: ե/226ա-45բ: զ/245բ-52ա: է/252ա-7բ: ը/257բ-65ա: թ/265ա-74ա: ժ/274ա-6ա: ժա/276ա-9ա: ժբ/279ա-82ա: ժգ/282ա-3բ: ժդ/283բ-6ա: ժե/286ա-7բ: ժզ/287բ-94բ: ժէ/294բ-9բ: ժը/299բ-301ա: ժթ/301աբ: ի/301բ-2ա: իա/302ա-8ա: իբ/308բ-11ա: իգ/311ա-6ա: իդ/316ա-7բ: իե/317բ-20ա: իզ/320ա-8բ: իէ/328բ-37բ: իը/337բ-53բ: իթ/353բ-8բ: Յիշ. լուծողի/358բ: Յիշ.
թրգմ./359ա:
Դ. 363ա-96բ Ի Սիմէօնէ Ջուղացւոյ Հայոց վարդապետէ
արտադրութիւն Վասն անձին մարդոյ
Տե՛ս ձեռ. 119, 83բ-102բ. Նախերգան/363աբ:
1/363բ-71ա: 2/371ա-96բ:
Ե. 397ա-9ա [Գրիգորի Կեսարացւոյ Անուանք քաղաքաց]
– Ա. [Ա]ւետեաց երկիրն՝ Երուսաղէմ է...
Զ. 399ա [Դեղագիր] – Այս է դեղ քասմայի, որ յաղիւսն... եւ օր մի-մի ուտեր. օգտի Աստուծով:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 396բ Մինչեւ ցայս վայր բանք եռամեծին Սիմէօնի
վարդապետին Ջուղացւոյ եզերեալ, կացին կիսակատար հոգեաց Համառօտ հաւաքումն, եւ ինքն
առ Աստուած փոխեցաւ յԵւդոկիայ քաղաքն: Այլ
Քերականութիւնն եւ Տրամաբանութիւնն եւ Հաւաքաբանութիւնն եւ տեղեացն եւ պատրանացն
ըստ աստուածատուր առատ իմաստութեան իւրում պարզաբանեաց եւ ճշմարտաբանեաց համառօտիւք
ըստ լեզուի մերում հայկազեան եւ եթող մեզ յիշատակ բարի: Նա եւ զՄեկնութիւն գրոցն
Պրոկղի արար լուսաւոր տեսութեամբ եւ բազում
օգտութեամբ լի` ի զուարճութիւն մանկանց Սիոնի, ի փառս Քրիստոսի:
Իսկ ես` Աւետիս Թիֆլիզցի, պաշտօնեայ
բանի, փափաքանօք գրել ետու, եւ ես մասն
ինչ գրեցի, եւ չեւ եւս հասեալ ըղձից իմոց` զկեսնս վճարեցի, ի թվին ՌՃԺԷ.
(1668): Որք վայելէք` յիշեսջի՛ք յաղօթս ձեր, եւ դո՛ւք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ:
2. 399ա Զարագս
ի չարին եւ զծոյլս ի բարին եւ զմեղաւոր՝ Բարսեղ աբեղայս յիշեա՛, եւ դու յիշեալ լիջիս ի Քրիստոսէ Աստուծոյ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 12ա,
194ա, 363ա (կարմիր), Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պտռիկ-պհպնկ
Աա, Բաբ, 44բ, 362ա Զգործս ձեռաց մերոց ուղիղ արա ի մեզ, 411աբ՝ զանազան տառեր եւ բառեր:
2307
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
269: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ եւ ճնշագծերով բաց-շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, աստառը
սպիտակ թուղթ (Ա. փեղկ), բազմագունի դաջուած կտաւ (Բ. փեղկ):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմի եզրերը թեթեւակի մաշուած, Ա. եւ Բ. փեղկերի կաշին քերծուած, ցեցակեր:
Ծնթ.
18րդ թերթը աւելցուած է յետագայում:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
106 (1-106). չգրուած` 1ա-4բ, 86բ-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x4+Ա-ԺԴx6 (Ա 5, Գ 7)+Ա-Գx6: ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով եւ մահիկաձեւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16,3x11,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
((թ. 5-86` 12x7,8),
(թ. 89-106` 13x8,5): ԳԻՐ՝
նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 18 (5ա-86ա), 19 (89ա-106բ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝
բուսական, թռչնային (38ա): Զարդագիր՝
կենդանագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում` խոնաւութեան
հետքեր, բծեր, թերթերը տեղ-տեղ կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-83ա Սիմէոնի վարդապետի Ջուղա[յ]եցւոյ արարեալ Քերականութիւն
ըստ լեզուի մերում
հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ։ [Նխբ.]/5ա։ 1/5բ-49բ։ ա/5բ-6բ։ բ/6բ։ գ/7աբ։ դ/7բ-8ա։ ե/8աբ։ զ/8բ։ է/8բ-9ա։ ը/9ա-19ա... կոչ. ո՛վ թուղթ, ով թուղթի // 18ա ընդ սովաւ
են այսոքիկ... // 18բ Յաղագս իններորդ եղանակին... // 19ա-23ա Ընդ սովաւ են այսոքիկ.
առեւծ...։ թ/23բ-38ա։ ժ/38ա-9բ։ ժա/36բ-41բ։ ժբ/42ա-3բ։ ժգ/43բ-4բ։ ժդ/44բ-7բ։ ժե/47բ-9բ։ 2/50ա-83ա։ ա/50ա-2բ։ բ/52բ-4ա։ գ/54ա։ դ/54ա-76բ։ ե/76բ-83ա։
Բ. 83բ-5ա [Հարցումն քերականութեան] – Հարց. Գրիգոր ըստ քերականութեան զի՞նչ է...
Գ. 85բ-6ա Բառք քերականութեան – Բայ` բան կամ մասն բանի...
Դ. 89ա-106բ Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն
Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./89աբ: ա/89բ-91ա: բ/91ա-5ա: գ/95ա-8բ: դ/98բ-9ա: ե/99աբ: զ/99բ: է/99բ-100ա: ը/100աբ: թ/101ա: ժ/101աբ։ ժա/101բ: ժբ/101բ-2ա: ժգ/102ա: ժդ/102ա-3ա: ժե/103աբ: ժզ/103բ-4ա: ժէ/104ա: ժը/104ա: ժթ/104աբ: ի/104բ: իա/104բ-5ա: իբ/105ա։ իգ/105բ: իդ/105բ-6ա: իե/106ա: իզ/106աբ:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ՌՃԽԳ. – 1694 |
ՍՏԱՑՈՂ` Ովանէս:
ԹԵՐԹ՝ 163 (107-269). չգրուած`
107ա, 215բ-8ա, 241ա-69բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Թx12 (Ա, Գ 11, Ը 14, Թ 13)+Ա-Բ (Ա 12, Բ
13)+1x14+ 1x11+1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան (107ա-215բ, 219ա-40բ, լուսագծերով
(216ա-8բ, 241ա-65բ, մահիկաձեւ` 266ա-9բ): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16,3x11,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(13x7,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ` 22-28:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ`
108ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (108ա):
Զարդագիր՝ հանգուցագիր (108ա, 109ա), թռչնագիր
(108ա): Գոյներ՝ շագանակագոյն, կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում` խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ կարկատուած, թ. 248-265` ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 108ա-215ա Սիմէօնի Երեւանու եպիսկոպոսի արարեալ զՏրամաբանութեան
հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./108ա-9ա: ա/109ա- 51բ: բ/152ա-69ա: գ/169ա-215ա:
Բ. 218բ-40բ Ստորոգութիւնք Արիստոտելի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./219ա-20բ: ա/220բ-4բ: բ/224բ-7բ: գ/227բ-31ա: դ/231ա-4բ: ե/234բ-5ա: զ/235ա-8բ: է/238բ-9ա: ը/239աբ: թ/239բ-40բ: ժ/240բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
240բ Թուին ՌՃԽԳ. (1694), ապրիլի ԻԵ. (25), ի վայելումն՝ Ովանիսին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
107բ (նոտրգիր) Յիշատակ է գիրքս Աստապատեցի
Կիրակոս վարդապետին: Թվին ՌՃ[Հ]Զ. (՞) (1727):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 5ա,
118ա. Քրիստոսի ծառայ Կիրակոս վարդապետ.
ՌՃՀԷ. (1728): 5ա Կիրակոս վարդապետ:
169ա (բոլորշի, փակագիր, թուականն անընթեռնելի). Քրիստոսի ծառայ Պետրոս վարդապետ: 240բ (դժուարընթեռնելի, 2 հատ). Քրիստոսի
ծառայ Յովհաննէս. ՌՃՁԲ (1733):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 269ա
Ըստ սահմանին, ըստ ստուգաբանութեան, ըստ նշանակութեան, եւ ըստ մասանց բանի:
2308
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ, ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ, ՏՐԱՄԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ
Քարթման |
ՌՃէ. – 1658 |
ԳՐԻՉ`
Թուման: ՍՏԱՑՈՂ` Բարսեղ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝
209. չգրուած` 1ա-3բ, 144բ, 208բ-9բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԺԸx12 (Ա 11, ԺԸ 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16,8x11,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (12,3x7): ԳԻՐ՝ բոլորգիր:
ՏՈՂ՝ 21 (4բ-200բ), 25 (201ա-8ա): ԿԱԶՄ՝ սեւ ճնշագծերով կաշի, միջուկը՝ չիք, աստառը՝
թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Սիմէոն Ջուղայեցին եւ ստացող Բարսեղ
վարդապետը` իր ազգականներով` 84բ: Կիսախորան`
4ա, 85ա: Ճակատազարդ` 137ա, 159ա: Լուսանցազարդ՝ թռչնային, բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր, կենդանագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն, կապոյտ, կանաչ,
դեղին, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, բծեր, թ. 26՝ վերին հատուածը պատռուած.
գրադաշտը տեղ-տեղ գունափոխուած, նիւթը` լրացուած (15բ, 37բ-8ա, 121ա եւ այլն, ԺԸ դ.,
նոտրգիր, նաեւ` բոլորգիր): Թերթերը եզրահատուած, որից որոշ գլխատառեր վնասուած,
203-209 ցեցակեր: Կազմի կաշին մաշուած, Բ. փեղկը ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-84ա [Ս]իմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ Քերականութիւն
ըստ լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ։ [Նխբ.]/4աբ։
1/4բ-48ա։
ա/4բ-5բ։ բ/5բ։ գ/5բ-6ա։ դ/6աբ։ ե/6բ-7ա։ զ/7աբ։ է/7բ։ ը/7բ-21բ։ թ/21բ-36ա։ ժ/36ա-7բ։ ժա/37բ-9բ։ ժբ/39բ-41բ։ ժգ/41բ-2ա։ ժդ/42ա-5բ։ ժե/45բ-8ա։ 2/48ա-84ա։ ա/48ա-51ա։ բ/51ա-2ա։ գ/52ա։ դ/52ա-76բ։ ե/76բ-84ա։
Բ. 85ա-208ա Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ
զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./85ա-6ա: ա/86բ-136բ: բ/137ա-58բ: գ/159ա-208ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
84ա Զըստացօղ տառիս յիշեսջիք
ի մաքրափայլ յաղաւթս ձեր, ո՜վ եղբարք` զԲարսեղ վարդապետն, հանդերձ հոգեւոր եւ մար[մ]նաւոր ծնօղիւք, եւ ազգայնօք, եւ զհոգեւոր
հարազատն իւր` զՍահակ րաբունապետն, եւ
դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ. ամէն: Թվին
ՌՃԷ (1658) ծրեցաւ ի երկիրն Պարսից, ի գիւղն
Քարթման: Ո՜վ ընթերցօղք սուրբ գրոցս, որք
հանդիպիք սմա կարդալով կամ օրինակելով, յիշեսջիք սուտանուն` Թուման եւ գց (այսպէս):
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ
814:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1ա
(ձուաձեւ, կենտրոնում` առասպելական թռչուն. նման` 2ա, 209բ): 4ա (ութանկիւն).
Քրիստոսի ծառայ տէր Յոհան, ՌՃԺԲ.
(1663):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ. 1բ՝
բուսապատկեր:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ. 7բ,
8բ, 9աբ, 10ա, 15բ, 89ա՝ զանազան տառեր եւ բառեր:
2309
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ, ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Էջմիածին |
ՌՂԹ. – 1650 |
ԳՐԻՉ`
Ղազար: ՍՏԱՑՈՂ` Գրիգորիոս վրդ.:
ԹԵՐԹ՝
671. չգրուած` 1աբ, 306ա-8ա, 460ա, 513բ, 523բ, 583բ-4ա, 603բ-4ա, 668բ, 670ա-1բ: ՊՐԱԿ՝
1x1+Ա-ԻԷx12 (Ա, ԺԸ 11, Գ, ԻԷ 4)+Ա-ԼԱx12 (ԺԸ 11, ԻԳ 10, ԼԱ 6) +1x1: ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 33,5x25: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (26,5x 17,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր
(գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ՝ 40-44: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ կարմիր կաշի, դռնակով, միջուկը
տախտակ, աստառը բաց մանուշակագոյն մետաքս. լուսանցակողերը կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան`
2ա, 313ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր, կենդանագիր
(2ա, 313ա): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, նարնջագոյն, վարդագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Մարկոսի (ունի լուսանցային համաբարբառ): Ժ-ԺԱ.
դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած
4 ամբողջական թերթերից: Մագաղաթ
(33x23,5), երկսիւն (26,5x20), բոլորգիծ երկաթագիր, 16 տող: Լուսանցազարդ`
Դա: Գոյներ`
մուգ-շագանակագոյն, մոխրագոյն: Կարդալ` Դա, Դբ, Աա, Աբ, Բա, Բբ, Գա, Գբ. «/// [յիշատակի]
դորին: Եւ Յուդա Սկարիովտացի... քահանայապետքն եւ ամենայն ատեանն ///» (ԺԴ.
10-55):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, խոնաւութեան հետքեր, բծեր, տեղ-տեղ ցեցակեր, թ. 24-25ի միջեւ սկզբնապէս չգրուած 2 թերթ կտրած, կազմի
եզրերը եւ դռնակի կաշին
մաշուած, աստառը խունացած,
պատառիկ-պահպանակների լուսանցներում
պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-669ա [Քարոզգիրք Գրիգորի Տաթեւացւոյ]
1. 2ա Գրիգոր Եռամեծի
քաջ հեռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցոյ արարեալ Բանս
խրատականս... ի մեկնութիւն եւ գովեստ փառաց տօնից տէրունականաց...
[Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Տե՛ս Ձմեռան հտ. տպ. 1740. Ա/2ա-5ա: Բ/5ա-6բ: Գ/18ա-20ա: Դ/6բ-8բ: Ե/8բ-11ա (վրջ.` «հանապազ մաքրիմք եւ մտանեմք ի տաճարն երկնաւոր»): Զ/11ա-4բ (սկ.` «Եկեսցուք յառաջ գլուխն եւ ասասցուք...»):
Է/14բ-8ա (18ա-20ա, տե՛ս 1. Գ): Ը/20ա-2բ:
Թ/22բ-5ա: Ժ/25ա-6բ: ԺԱ/26բ-8բ: ԺԲ/29ա-31ա: ԺԳ/31ա-4բ: ԺԴ/34բ-7ա: ԺԵ/37ա-9ա: ԺԶ/39բ-41ա: ԺԷ/41ա-4ա: ԺԸ/44ա-7բ: ԺԹ/47բ-9բ: Ի/49բ-51բ: ԻԱ/52ա-5ա: ԻԲ/55ա-7ա: ԻԳ/57ա-9բ: ԻԴ/59բ-63ա: ԻԵ/63ա-5բ: ԻԶ/65բ-7ա: ԻԷ/67ա-8բ: ԻԸ/չիք: ԻԹ/68բ-71ա: Լ/71ա-3բ: ԼԱ/73բ-4բ: ԼԲ/74բ-6բ: ԼԳ/76բ-8բ: ԼԴ/78բ-80բ: ԼԵ/80բ-3բ: ԼԶ/83բ-6բ: ԼԷ/86բ-8բ: ԼԸ/88բ-91ա: ԼԹ/91բ-2բ: Խ/93ա-5ա: ԽԱ/95ա-7բ: ԽԲ/97բ-9ա: ԽԳ/99ա-101բ: ԽԴ/101բ-4ա: ԽԵ/104ա-6ա: ԽԶ/106ա-8բ: ԽԷ/108բ-10բ: ԽԸ/110բ-2բ: ԽԹ/112բ-4բ: Ծ/114բ-7բ: ԾԱ/117բ-9ա: ԾԲ/119ա-20բ: ԾԳ/120բ-1ա: ԾԴ/121աբ: ԾԵ/121բ-2ա: ԾԶ/122ա-3բ: ԾԷ/123բ-4բ: ԾԸ/125աբ: ԾԹ/125բ-7բ: Կ/127բ-30ա: ԿԱ/130ա-2ա: ԿԲ/132ա-4ա: ԿԳ/134ա-6բ: ԿԴ/136բ-8ա: ԿԵ/138ա-9բ: ԿԶ/139բ-41բ: ԿԷ/141բ-3բ: ԿԸ/143բ-5ա: ԿԹ/145ա-6բ: Հ/146բ-8բ: ՀԱ/148բ-50ա: ՀԲ/150ա-1ա: ՀԳ/151ա-3ա: ՀԴ/153աբ: ՀԵ/153բ-5ա: ՀԶ/155ա-6բ: ՀԷ/156բ-8ա: ՀԸ/158ա-60ա: ՀԹ/160ա-2ա: Ձ/162ա-4ա: ՁԱ/164ա-5բ: ՁԲ/165բ-6բ: ՁԳ/166բ-8ա: ՁԴ/168ա-9բ: ՁԵ/169բ-71ա: ՁԶ/171ա-3ա: ՁԷ/173ա-4բ: ՁԸ/174բ-7բ: ՁԹ/177բ-8բ: Ղ/178բ-9բ: ՂԱ/179բ-81ա: ՂԲ/181ա-2բ: ՂԳ/182բ-4ա: ՂԴ/184ա-5ա: ՂԵ/185ա-6բ: ՂԶ/186բ-9բ: ՂԷ/189բ-92բ (192բ-4ա, տե՛ս 2. ՃԺ):
ՂԸ/194ա-5բ: ՂԹ/195բ-7ա: Ճ/197բ-8բ: ՃԱ/198բ-9բ: ՃԲ/199բ-200ա: ՃԳ/200ա-1բ: ՃԴ/201բ-2բ: ՃԵ/202բ-5ա: ՃԶ/205ա-7բ: ՃԷ/207բ-9բ: ՃԸ/209բ-12բ: ՃԹ/212բ-4բ: ՃԺ/214բ-6ա: ՃԺԱ/216ա-8բ: ՃԺԲ/218բ-20ա: ՃԺԳ/220ա-1բ: ՃԺԴ/221բ-3ա: ՃԺԵ/223ա-4ա (224ա-6ա, տե՛ս 3.): ՃԺԶ/226ա-7բ: ՃԺԷ/227բ-9բ: ՃԺԸ/229բ-31ա: ՃԺԹ/231ա-3ա: ՃԻ/233ա-5ա: ՃԻԱ/235ա-6ա: ՃԻԲ/236ա-8ա: ՃԻԳ/238ա-9բ: ՃԻԴ/239բ-41ա: ՃԻԵ/241ա-2բ: ՃԻԶ/242բ-3բ: ՃԻԷ/243բ-5բ: ՃԻԸ/245բ-6ա: ՃԻԹ/246ա-7ա: ՃԼ/247բ-9ա: ՃԼԱ/249ա-50ա: ՃԼԲ/250ա-2ա: ՃԼԳ/252ա-3բ: ՃԼԴ/253բ-6ա: ՃԼԵ/256ա-7բ: ՃԼԶ/257բ-8բ: ՃԼԷ/258բ-60ա: ՃԼԸ/260ա-2ա: ՃԼԹ/262ա-5բ: ՃԽ/265բ-7բ: ՃԽԱ/267բ-71բ: ՃԽԲ/271բ-4ա: ՃԽԳ/274ա-5ա: ՃԽԴ/275բ-6ա (276ա-8ա, տե՛ս 1. ՃԽԶ):
ՃԽԵ/278ա-80ա: ՃԽԶ/276ա-8ա: ՃԽԷ/280ա-2բ (282բ-305բ, տե՛ս 2.):
ՃԽԸ/338ա-40ա: ՃԽԹ/340ա-3բ: ՃԾ/343բ-6բ: ՃԾԱ/346բ-9ա: ՃԾԲ/349ա-51ա: ՃԾԳ/351ա-4ա: ՃԾԴ/254ա-7ա: ՃԾԵ/357ա-9ա: ՃԾԶ/359ա-61ա: ՃԾԷ/361բ-3ա: ՃԾԸ/363բ-5ա: ՃԾԹ/365ա-6բ: ՃԿ/366բ-9ա: ՃԿԱ/չիք:
2. 313ա Գրիգորի աշակերտի Եռամեծի Յոհաննու
Որոտնեցոյ Երկրորդ հատոր Քարոզգրոցս...
– 308բ-12բ Ցանկն է Երկրորդ հատորի Քարոզիս
– Առաջին` Նախերգաբար վասն աւրինաց... Հարիւր եւ ՁԶ. Նորին ներբողեան ի բարեյաղթ նահատակն... Յովաննու Կարապետին:
Առկայ 186 քարոզներից
171ը Ամառան հատորից են, 13ը՝ Ձմեռան, 2ը՝ արտաքոյ նոցին:
Տե՛ս Ամառան հտ. տպ.
1741. Ա/313ա-4բ: Բ/315ա-8բ: Գ/318բ-25բ: Դ/325բ-8բ: Ե/328բ-32ա: Զ/332ա-4ա: Է/334ա-8ա (338ա-69ա, տե՛ս 1.): Ը/369ա-70բ: Թ/370բ-3ա: Ժ/373ա-4ա: ԺԱ/374ա-6բ: ԺԲ/377ա-9ա: ԺԳ/379ա-83ա: ԺԴ/383ա-4ա (վրջ. «դժուարաւ ուղղի եւ պատուհասիւն Աստուծոյ»):
ԺԵ/384աբ (վրջ. «չար գործն` զերկիւղ
տանջանացն»): ԺԶ/384բ-6ա: ԺԷ/386ա-8ա: ԺԸ/388ա-90ա: ԺԹ/390ա-2ա: Ի/392ա-3բ: ԻԱ/393բ-5ա: ԻԲ/395ա-6ա: ԻԳ/396ա-8ա: ԻԴ/398ա-401ա: ԻԵ/401ա-2բ: ԻԶ/402բ-4բ: ԻԷ/404բ-7ա: ԻԸ/407ա-9ա: ԻԹ/409ա-10ա: Լ/410ա-1բ: ԼԱ/411բ-3ա: ԼԲ/413ա-5բ: ԼԳ/415բ-7բ: ԼԴ/417բ-9ա: ԼԵ/419ա-21ա: ԼԶ/421ա-3բ: ԼԷ/423բ-5բ: ԼԸ/425բ-8բ: ԼԹ/428բ-30ա: Խ/430ա-2բ: ԽԱ/432բ-4ա: ԽԲ-ԽԳ/չիք: ԽԴ/434ա-6ա: ԽԵ/436ա-7բ: ԽԶ/437բ-40բ: ԽԷ/440բ-3ա: ԽԸ/443ա-4բ: ԽԹ/444բ-5բ: Ծ/445բ-6ա: ԾԱ/446աբ: ԾԲ/446բ-7բ: ԾԳ/447բ-9ա: ԾԴ/449ա-51բ: ԾԵ/451բ-3ա: ԾԶ/453ա-4ա: ԾԷ/454ա-6ա: ԾԸ/456ա-8բ: ԾԹ/458բ-9ա: Կ/459աբ (վրջ. «այսպէս սահմանեն ծաղրն ///»):
ԿԱ/460բ-2բ:
ԿԲ/462բ-5ա:
ԿԳ/465ա-8բ:
ԿԴ/468բ-71բ:
ԿԵ/471բ-3բ:
ԿԶ/473բ-5ա:
ԿԷ/475ա-7բ:
ԿԸ/477բ-9ա: ԿԹ/479ա-80բ: Հ/480բ-2ա: ՀԱ/482ա-4ա: ՀԲ/484ա-6բ: ՀԳ/486բ-7բ: ՀԴ/487բ-92ա: ՀԵ/492ա-3բ: ՀԶ/493բ-6ա: ՀԷ/496ա-7բ: ՀԸ/497բ-9բ: ՀԹ/500ա-2ա: Ձ/502ա-5բ: ՁԱ/505բ-7բ: ՁԲ/507բ-10ա: ՁԳ/510ա-1բ: ՁԴ/511բ-3ա (վրջ. «...էջ ի դասս առաքելոցն»):
ՁԵ/514ա-5բ:
ՁԶ/515բ-6բ:
ՁԷ/516բ-8բ:
ՁԸ/518բ-9ա:
ՁԹ/519ա-20ա:
Ղ/520ա-1ա:
ՂԱ/521աբ:
ՂԲ/521բ-2ա:
ՂԳ/522բ-3ա (523ա, տե՛ս 3):
ՂԴ/524ա-5ա:
ՂԵ/525ա-6բ:
ՂԶ/526բ-8բ:
ՂԷ/528բ-31ա:
ՂԸ/531ա-4ա:
ՂԹ/534ա-6բ:
Ճ/536բ-9ա:
ՃԱ/539աբ:
ՃԲ/539բ-42ա:
ՃԳ/542ա-3բ:
ՃԴ/543բ-6ա:
ՃԵ/546ա-8ա:
ՃԶ/548բ-9բ:
ՃԷ/549բ-53ա:
ՃԸ/553ա-4բ:
ՃԹ/554բ-6բ:
ՃԺ/556բ-8բ (կրկն.՝ 192բ-4ա): ՃԺԱ/559ա-60բ: ՃԺԲ/560բ-2ա: ՃԺԳ/562ա-3ա: ՃԺԴ/563ա-4ա: ՃԺԵ/564բ-5բ: ՃԺԶ/565բ-8բ: ՃԺԷ/568բ-70ա: ՃԺԸ/570բ-1բ: ՃԺԹ/571բ-2բ: ՃԻ/572բ-4բ: ՃԻԱ/574բ-6ա: ՃԻԲ/576ա-8ա: ՃԻԳ/578ա-9բ: ՃԻԴ/579բ-81բ: ՃԻԵ/581բ-3ա: ՃԻԶ/584բ-6ա: ՃԻԷ/586ա-8ա: ՃԻԸ/588բ-91ա: ՃԻԹ/591ա-3բ: ՃԼ/294ա-7ա: ՃԼԱ/597ա-9բ: ՃԼԲ/599բ-602ա: ՃԼԳ/602ա-3ա (վրջ. զանազան գործօք բարեաց տարաւ յերկինս...
ամէն»): ՃԼԴ/604բ-6բ: ՃԼԵ/606բ-9ա: ՃԼԶ/609ա-11ա: ՃԼԷ/611ա-2բ: ՃԼԸ/613ա-4բ: ՃԼԹ/614բ-5բ: ՃԽ/615բ-6բ: ՃԽԱ/616բ-9ա: ՃԽԲ/619բ-21ա: ՃԽԳ/621ա-3ա: ՃԽԴ/623ա-4բ: ՃԽԵ/624բ-7բ: ՃԽԶ/627բ-32ա: ՃԽԷ/632ա-3ա: ՃԽԸ/633բ-4բ: ՃԽԹ/634բ-5բ: ՃԾ/635բ-6ա: ՃԾԱ/636բ-7ա: ՃԾԲ/637ա-8բ: ՃԾԳ/638բ-40ա: ՃԾԴ/640ա-1ա: ՃԾԵ/641աբ: ՃԾԶ/641բ-2ա: ՃԾԷ/642աբ: ՃԾԸ/642բ: ՃԾԹ/642բ-3ա: ՃԿ/643աբ: ՃԿԱ/643բ-4ա: ՃԿԲ/644աբ: ՃԿԳ/644բ-5ա: ՃԿԴ/645աբ: ՃԿԵ/645բ-7ա: ՃԿԶ/647ա-52ա: ՃԿԷ/652ա-4ա: ՃԿԸ/654ա-6ա: ՃԿԹ/656ա-8բ: ՃՀ/658բ-9բ (վրջ. «արտաքուստ բորբոքումն աշխարհի»):
ՃՀԱ/660ա-1բ (սկ. «Չորս զանազանութիւն
կա ի մէջ այլ կենդանեաց եւ մարդոյս»): ՃՀԲ/661բ-3բ (663բ-8ա, տե՛ս 3: Կրկն. 669ա):
ՃՀԳ/չիք: ՃՀԴ/282բ-4բ: ՃՀԵ/284բ-6բ: ՃՀԶ/286բ-9ա:
ՃՀԷ/289ա-91բ: ՃՀԸ/291բ-3բ: ՃՀԹ/294ա-5բ: ՃՁ/295բ-7բ: ՃՁԱ/697բ-9բ: ՃՁԲ/299բ-301բ: ՃՁԳ/301բ-3ա: ՃՁԴ-ՃՁԵ/չիք: ՃՁԶ/303ա-5բ: ՃՁԷ-ՃՁԸ/չիք: ՃՁԹ/668ա (վրջ. «կարգաւ Յարութիւնն Տեառն կատարեալ». շար.
թերի: (668ա թերթը նոյնութեամբ կրկն.՝ 669ա):
3. [Քարոզք Արտաքոյ
հատորոց]
ա. 224ա-6ա ՃԺԸ. Դարձեալ Վասն սգաւորաց, ի բան
Աւետարանին. Երանի սգաւորաց... – Վարդապետք
եկեղեցոյ յերկուս բաժանեն զսուգն...
բ. 523ա ՃԵ. Նորին Վասն արտասուաց, ի բանն. Եդից
առաջի քո զարտասուս – Արտասուքն վասն մեղաց
բազում...
գ. 663բ-8ա Նորին Գրիգորի աշակերտի Ներբողեան
[ող]բերգաբար ի բարեյաղթ նահատակն եւ կաթողիկոս սուրբն Թէոդորոս – Զհանդիսասիրացն նահատակութիւն տաւնախմբելի
է...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
34բ Դարձեալ ես` անարժանս ի մէջ ընկերաց եւ որոշեալս յամենայն
մասանց բարեաց՝ Ղազար գրիչս կոչեա՛ ի
բարէ[խօսութեան]:
37ա Սրբոց տօնողաց աղօթիւքն ողորմեա՛ զառածեալ մեղօք գրչիս։
39ա Եւ ես նովին ձայնիւ գոչեմ բարեխօսութեամբ եւ հաճութեամբ
սուրբ Աստուածածնին ողորմեա՛յ Ղազար գրիչս:
41ա Որում եւ ապիկար գրիչս արժանի արասցէ զղջման եւ ապաշխարութեան,
աղօթիւք սրբոյն Յովհանու, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս:
44ա Շեղտամեղտ գրիչս աղաչեմ՝ ընկա՛լ զաղաչանս իմ եւ լե՛ր բարեխօս
մոլորեալ ոչխարս։
47բ Եւ ես՝ ապաղարտակս ի մէջ ընկերաց աղաչեմ զղջումն շնորհել
ինձ գրչի[ս] (նման՝ 51բ, 73բ եւ այլուր)։
85ա Ո՜հ, ո՜հ, մէջս խիստ ցաւեցաւ:
616բ Ո՜վ Տէր Աստուած իմ, Յիսո՜ւս Քրիստոս, վասն Խաչի քո եւ
բեւեռեաց եւ գեղարդեան եւ ամենայն չարչարանաց եւ անապական թաղման քո եւ կենսատու
յարութեան եւ գերամբարձ վերացման քո եւ լուսապայծառ գալստեանն քո, զաւրացո՛յ եւ կարողացո՛յ՝
զմեծ վարդապետն Գրիգորիոս, զառնօղ եւ
զկրկին ստացօղ գրոյս, այժմ եւ ի մշտնջենաւորսդ ընդ ամենայն սուրբս քո, եւ ողորմեա՛
ինձ՝ բազմամեղ գրչի, եւ ծնողաց իմոց, եւ ամենայն հաւատացելոց. ամէն:
669բ Շնորհօք եւ առատ գթութեամբ մարդասիրին Աստուծոյ Հօր եւ
Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, այն որ վասն կամելոյ զկեանս ամենեցուն ընդարձակեալ աճեցոյց
զօրինակս եւ զճանապարհս փրկութեան ըստ այլեւայլ բարոյից հասակաց եւ արուեստից մարդկան,
այլ եւ այլ ձեւս եւ արուեստս փրկականս, բարձրագոյնս եւ խոնարհագոյնս, նրբաշաւիղս եւ
անդորրընթացս, յոլովաջանս եւ թեթեւախոնջս, նախապատիւս եւ երկրորդականս, զի ըստ
կարի կամ յօժարութեան այսմ կամ այլում հետեւելով ոք՝ մի՛ յուսահատ եղեալ ի դժուարութենէն,
վերջոտնեալ անհաղորդ մնասցէ յօժարութեան ընդմիկ կամ ընդ յոլովս ի ճանապարհաց հետեւեալ
ժամանեսցէ փրկութեան։ Յայս ամէնառատ գթութիւնս Աստուծոյ հայեցեալք բազմերջանիկք հարքն սրբազանք եւ իսկագոյն արժանիքն յիշատակելոյ՝ տէր Մովսէս եւ տէր Փիլիպպոս կաթողիկոսք Հայոց, բայց զի՞նչ, եթէ ոչ նոր արեգակուք, որոց հրամանաւ
գրեցաւ գիրքս Քարոզութեան, լի եւ կատարուն երկոքին հատոր։ Առ որ եղեւ սկիզբն եւ
աւարտ Երկրորդ հատորին բանիւ տեառն Մովսէսի հայրապետի, ի տեղի իջման Միածնի, ի բարձրաբերձ Աթոռն ամենայն հայկազնի, իսկ Առաջին հատորն հրամանաւ տեառն
Փիլիպպոսի ամենափայլ հայրապետի, եւս
ի սոյն տեառնակառոյց Կաթուղիկէի, որ
եւ կատարեցաւ իսկ ի թուին ՌՂԹ. (1650), մնալով աստ յիշատակ անջնջելի բարերջանիկ
հայրապետացս, որոց վարուց վասն եւ հանդիսապատում երախտեացն յիշատակեմ սեռօրէն
ի ձեռն սակաւու տեսութեան, բայց նախ առաջ՝ նոյն Մովսէսի: Արդ, գոլով սա ի գաւառէն Սիւնեաց, լեալ աշակերտ Սրապիոն կաթողիկոսին, եւ շրջեալ ժամանակս ինչ ի Տունն
Յունաց` առաքելաշնորհ քարոզութեամբ, եւ անտի
եկեալ յԱրեւելս, ի գաւառ իւր` արար զսկիզբն
քարոզութեան եւ նորաձեւ վարդապետութեան, քանզի ընդ այս ժամանակս բնաւին բարձեալ
էր վարդապետ անուն յԱրեւելեան աշխարհէ,
բայց թէ կային եպիսկոպոսունք` էին արժանի բամբասանաց, գնալով արտաքոյ կրօնից իւրեանց,
վասն որոյ բնաւին խոպանացեալ էին մարդիկ ի գիտութենէ եւ ի գործոց: Իսկ առաքելաշնորհ
այրս այս Մովսէս վարդապետ իբրեւ էարկ
զսերմն կենաց ի Տունս Արեւելեան, իսկոյն
արմատացաւ, աճեաց եւ ետ պտուղ բազմապատիկ, զի շինեցան եկեղեցիք ի գեղաստանս, զարդարեցան
վանորայք պարկեշտ կրօնիւք, եւ առաքինացան միայնակեացք ի յանապատս: Եւ զի՞ է քեզ.
գրեթէ ամենեւիմբ առաքելանման էր շնորհաց տարածումն, զի կարի նեղագոյն է յառաջարկութիւնս,
որոյ պատճառէ փութով յեզերումն տամ բանիս:
Արդ, թէպէտ սորա այսպիսի լուսաւորելոյ զաշխարհս, այլ Աթոռս
Մեծ տունս տէրունեան Սուրբ Էջմիածին էր ամենեւիմբ այրի եւ ամայի ի զարդուց եւ ի շինութեանց,
եւ մանաւանդ թէ անկեալ ի ձեռս սեխեխաց: Եւ եդեալ զձեռս իւր ի ծնօտի, կայր ի տարակուսի
գրեթէ միայնակ եկեղեցին` մնացեալ ի մէջ լայնածաւալ դաշտին, որոյ լուսնացոյցքն եղեալ
էին մուտ եւ ելք թռչնոց, եւ դրունքն՝ անասնոց: Արդ, զայս իբրեւ այսպէս տեսանէր մեծ
վարդապետն Մովսէս, վարանէր, տագնապէր
եւ ի միտս իւր երկունս անհնարինս քաշէր՝ գոնեայ զի տեսցէ ի զարդարանս զկողոպտեալ
հարսն Քրիստոսի:
Արդ, իբրեւ ետես ամենագութն Աստուած զսորա այսպիսի խորովակէզ
իղձն իրաւաբար ի վերայ իւրոյ հարսին` հանգոյն Մովսէսի առ Իսրայէլ եւ, կամ Մեծին
Ներսէսի եւս առ մերս, յայնժամ քաղցրացաւ, ի
կամս իւր, անտես առնելով զյանցանս մեր, երեւեցոյց զսա պատճառաւ ինչ արքային Պարսից ի Շահ Աբասին, եւ ետ Աստուած սը//// (շար. թափուած):
34բ, 616բ, 669բ՝ տե՛ս ԺԷ.
դ. Գ, էջ 389-90:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Պտռկ-պհպ. Բա (ԺԷ. դ., բոլորգիր) Յիշատակ է Երկրորդ հատոր
Քարոզգիրքս Սուրբ Էջմիածնաա:
Պտռկ-պհպ. Գա (ԺԷ. դ., բոլորգիր) Փիլիպպոս կաթողիկոս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 2ա,
669ա Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ`
594ա (ձեռք):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
203ա Միտք գրողիս` հագուստ իրանաց է գնեցեալ, եւ քիւֆր է արարեալ Քրիստոսի` իրանաց
տալ զպատիւ: 670ա Այսօր նոր արհ հարեալ ի նորահրաշ, 671ա հայերէնի այբուբենը, 668ա
այսն կանխաւ գուծակեաց զանսերմն:
2310
ԲԵՌՆԱՐՏՈՍ,
ՔԱՐՈԶՔ, ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ՍԱՂՄՈՍԻՆ. ՈՐ ԲՆԱԿԵԱԼՆ Է
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ`
Ղուկաս վրդ. Խարբերթացի:
ԹԵՐԹ՝
346 (գրչի էջակալում՝
1-678). չգրուած` 1ա-3բ, 343ա-6բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-ԻԹx12 (Գ 10, ԻԹ
6)+1x3: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ առիւծի
լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 32,2x21,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (28-28,5x16-16,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 31-35, 38-39: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ,
աստառը՝ թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, պատռուածքներ, բծեր, գրադաշտը տեղ-տեղ ճապաղած, կազմի եզրերը մաշուած,
կաշին քերծուած, մէջքի ներքեւի մասը ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-292բ Սրբոյն Բեռնարտոսի մեղրածորան վարդապետի
եւ առաջնոյ աբբայի Քլառավալէնսիոյ վանացն գործ յերկուս հատորս բաժանեալ: Ընդ որոց
առակցեցաք զգործսն նոյնոյ հեղինակի, որք զի այլ նորին գրեանքն զերկնային եւ զաստուածային
պարունակեն վարդապետութիւնս եւ զխրատս: Այժմ նորապէս ներտպիլով, նրբապէս վերաճանաչեալ,
եւ սրբագրեալ, եւ վճիտ բաղդատմամբ եւ շարակարգութեամբ ըստ հաւատարմութեան
հնագոյն օրինակաց առ բնածին ամբողջութիւնս կացուցաւ, լայնատարած եւ առաւել յաճախ
ցանկօք, որք ծառայեն երկուց հատորաց
1. 4ա-292բ Առաջին հատոր. պարունակելով զայնս,
որք հետեւեալ երեսքն ցուցանեն
ա. 4ա-14ա [Քարոզ Ա.] Զգալստենէ Տեառն, եւ զվեց
պարագայից նորին. Բան առաջին – Այսօր, եղբա՛րք,
հռչակեսցուք զգալուստն...
բ. 14ա-32բ [Քարոզ Բ.] Սկսի յառաջաբանութիւն
երանելոյն Բեռնարտոսի աբբային՝ զգովութեանց մօրն Կուսին – Գրել զինչ, եւ ջերմեռանդութիւնն ինձ հրամայէ...
գ. 32բ-3ա Անմեղադրութիւն նորին, որ զայս աւետարանական
տեղիս, որ զկնի այլոց մեկնչաց մեկնել կամեցաւ – Զաւետարանական ընթերցումն մեկնեցի՝ որպէս կարացի, ոչ տգիտանամ, թէ ամենից
ոչ է հաճոյ: Այլ գիտեմ զիս սակս այսր իրի ենթադրիլ զայրացման բազմաց: Կամ ենթադատիմ
աւելորդաբան, կամ յանդուգն, զի այսինքն զկնի հարց, որք զայս տեղիս լիապէս մեկնեցին,
վերստին ի նոյնում նոր մեկնիչ համարձակեցայ մխել զձեռս, այլ եթէ ինչ ասացեալ է զկնի
հարց, որ ոչ է ընդդէմ հարց, համարիմ ոչ հարց, եւ ոչ |33ա| ումեք տհաճել պարտի, բայց
ուր ասացի, զոր ի հարց ընկալայ, մինչ այսպէս հեռի լիցի տիպն յանդգնութեան, զի մի՛
պակաս լիցի պտուղն ջերմեռանդութեան, համբերութեամբ
լուիցեն զպատճառեալն ի հետաքրքրութենէ, սակայն գիտասցեն, որք զիս իբրեւ դատարկ
եւ ոչ զհարկաւոր մեկնեալ բամբասեն, թէ ոչ այնքան դիտեալ մեկնել զԱւետարանն, որքան
յԱւետարանէն առեալ զառիթ մեկնելոյ եւ խօսելոյ, որ այս խօսակցութիւնս հեշտացուցանէր,
իսկ եթէ մեղայ, զի առաւել յայսմանէ զարթուցանիցիւր ջերմեռանդութիւնն իմ, քան
խնդրեալ զհասարակ օգտութիւնն, հզօր եղիցի գթած Կոյսն առաջի ողորմած Որդւոյ իւրոյ՝
անմեղադիր առնել զայս իմ մեղս, որում զայս իմ եւ իւրաքանչիւր մատեանս ջերմեռանդապէս
նուիրեցի:
դ. 33ա-50ա [Քարոզ Գ.] Ի հսկման Ծննդեան Տեառն,
I, բան զգուշակմանէ, թէ Յիսուս Քրիստոս, Որդին Աստուծոյ ծնաւ ի Բեթղէհէմ Հրէաստանի
– Հնչեաց ձայն ցնծութեան յերկրի մերում...
ե. 50ա-60ա [Քարոզ Դ.] Յաւուր Ծննդեան Տեառն,
զաղբերացն Ամենափրկչին. Բան առաջին – Արդ, թէպէտ
սիրելիք այս աւուր...
զ. 60ա-1ա [Քարոզ Ե.] Ի ծննդեան սրբոց մանկանց,
զչորից շարունակ հանդիսից, այսինքն՝ Ծննդեան Տեառն, եւ սրբոյն Ստեփաննոսի, Յոհաննու,
եւ անմեղ մանկանցն. Բան առաջին – Օրհնեալ, որ
գայ յանուն Տեառն...
է. 61ա-7բ [Քարոզ Զ.] Ի Թլփատութեան Տեառն, զթլփատութենէ
մերոյ, եւ զերրեակէ վըկայութեան, զոր
պարտիմք ունիլ. Բան առաջին – Զկնի որոյ մինչ
լցան աւուրք ութն...
ը. 67բ-76բ [Քարոզ է.] Ի Յայտնութեան Տեառն, զբանիցն
առաքելոյն երեւեցաւ քաղցրութիւն: Եւ զերից երեւմանցն. Բան առաջին – Երեւեցաւ քաղցրութիւն եւ մարդասիրութիւն...
թ. 76բ-81բ [Քարոզ Ը.] Յառաջնում կիւրակէի զկնի
ութօրէից Յայտնութեան, զարարեալ սքանչելւոյ ի հարսանիս... – Յընթերցման սրբոյ Աւետարանին, եղբա՛րք, այսօր
լուաք...
ժ. 82ա-5բ [Քարոզ Թ.] Ի դարձման սրբոյն Պօղոսի,
որպէս օրինակաւ նորին պարտիմք դառնալ. Բան առաջին – Իրաւամբ, սիրելի՛ք, դարձումն վարդապետին հեթանոսաց...
ժա. 85բ-9ա [Քարոզ Ժ.] Ի մաքրութեան երանուհւոյ
Մարիամու, զերրեակ ողորմութենէ. Բան առաջին – Այսօր
զՏէրն տաճարին...
ժբ. 89ա-92ա [Քարոզ ԺԱ.] Յեօթանասուներրորդում.
Բան առաջին – Մեծ մխիթարութիւն է ինձ, եղբա՛րք
իմ...
ժգ. 92ա-103բ [Քարոզ ԺԲ.] Ի գլուխս պահոց, որպէս
պարտիմք օծանել զգլուխս մեր, եւ զերեսս մեր լուանալ. Բան առաջին – Այսօր, սիրելի՛ք, ի սրբազան ժամանակս Քառասնորդաց
մտանեմք...
ժդ. 104ա-8ա [Քարոզ ԺԳ.] Զսրբոյ Պէնէտիքտոս աբբայէ
բան – Ի ժողովիլն ձեզ ի մի առ ի լսել զբանն
փրկութեան...
ժե. 108ա-19բ [Քարոզ ԺԴ.] ՅԱւետման երանուհւոյ
Կուսին, զբանիցն Սաղմոսի. Զի բնակիցի փառքն... – Զի բնակիցի փառքն յերկրի մերում, ողորմութիւն եւ ճշմարտութիւն...
ժզ. 119բ-25ա [Քարոզ ԺԵ.] Ի կիւրակէի Ծաղկազարդի,
զերից կարգաց հետեւողացն Քրիստոսի. Բան առաջին – Որ առանց պատճառի զոգին փեսային ի միասին...
ժէ. 125ա-30բ [Քարոզ ԺԶ.] Զորրորդ լուր օր պատժական
շաբաթու, զՉարչարանաց Տեառն – Հսկեցէ՛ք մտօք,
եղբա՛րք, զի մի՛ անպտղապէս...
ժը. 130բ-3ա [Քարոզ ԺԷ.] Յընթրիս ի Տեառն, զմկրտութենէ, եւ զխորհրդոյ սեղանոյ, եւ զլուացմանէ ոտից – Այսոքիկ են աւուրք,
զորս պահել պարտիմք...
ժթ. 133ա-46ա [Քարոզ ԺԸ.] Յաւուր սրբոյ Զատկին
զեօթն կնքոցն, զորս ելոյծ Գառն – Յաղթեաց առիւծն
յազգէն Յուդայ...
ի. 146ա-50բ [Քարոզ ԺԹ.] Ութնօրէնքում Զատկի,
զերից վկայութեանցն ի յերկինս եւ ի յերկրի. Բան առաջին – Ամենայն, որ յԱստուծոյ ծնեալ է...
իա. 150բ-1ա [Քարոզ Ի.] Զխնդրոցաց զերիս հացս – Ո՞վ ի ձէնջ ունիցի զբարեկամ...
իբ. 151ա-67ա [Քարոզ ԻԱ.] Ի Համբարձման Տեառն,
յաւետարանական ընթերցմանէ. Բան առաջին – Ընկողմանողաց
մետասան աշակերտաց...
իգ. 167ա-73բ [Քարոզ ԻԲ.] Ի տօնի Պենտէկոստէի.
Բան առաջին – Սիրելի՛ք, այսօր հռչակեսցուք...
իդ. 173բ-7բ [Քարոզ ԻԳ.] Ի Ծննդեան սրբոյ Յոհաննու
Մկրտչին, զվառեալ եւ լուսաւորողէ – Հեռի լիցի
յայսոցիկ ժողովոց...
իե. 177բ-84բ [Քարոզ ԻԴ.] Ի հսկման սրբոց առաքելոց
Պետրոսի եւ Պօղոսի – Ի հսկման սրբոց հարկաւոր
է հոգեւոր մարդոյն...
իզ. 184բ-6բ [Քարոզ ԻԵ.] ԶԴաւթայ եւ զԳողիադու
եւ հինգ քարանցն – Լուաք ի գրոցն Թագաւորաց,
թէ Գողիադ...
իէ. 186բ-91ա [Քարոզ ԻԶ.] Զաւետարանական ընթերցմանէ,
ուր կերակրելով Տէրն եօթն հացիւք զամբոխն յագեցուցանէ. Նախկին բան – Գթամ ի վերայ ամբոխին...
իը. 191ա-4բ [Քարոզ ԻԷ.] Ի ծննդեան սրբոյ Վիքթորիոսի
մարտիրոսի, թաղեցելոյ ի վանս Առէմարէսթինոյ, նահանգի Դռէչէնսիոյ, որ մեռաւ [ի] չորրորդ
աւուրն մարտի – Վիքթորիոսի վարքն, եւ յատկական
փառքն...
իթ. 194բ-8բ [Քարոզ ԻԸ.] Ի տօնի երանուհւոյ Մարիամու
Մագդաղենացւոյն – Այսօր ողորմութիւնն եւ ճշմարտութիւնն
հանդիպեցան...
լ. 198բ-212բ [Քարոզ ԻԹ.] Ի Վերափոխման երանուհւոյ
Մարիամու – Այսօր փառաւորուհի կոյսն...
լա. 212բ-8բ [Քարոզ Լ.] Զերանուհւոյ կուսէն Մարիամու
– Ողջոյն լի շնորհիւ, ոչ միայն ի կուսութեանն
կայանալ...
լբ. 219ա-25ա [Քարոզ ԼԱ.] Ի ծննդեան երանուհւոյ
Մարիամու զջրմուղէ – Զներկայութիւնն զպտղաբերութեանն
կուսին գրկէ...
լգ. 225ա-9ա [Քարոզ ԼԲ.] Ի տօնի սրբոյ Միքայէլի
հրեշտակապետին – Այսօր հրեշտակաց յիշատակն...
լդ. 229ա-46ա [Քարոզ ԼԳ.] Ի տօնի Ամենայն սրբոց.
զաւետարանական ընթերցմանէ. Բան առաջին – Այսօր
տօնախմբութիւնն ամենից սրբոց...
լե. 246բ-50բ [Քարոզ ԼԴ.] Զանցմանէ սրբոյ Մաղաքեայ
եպիսկոպոսին. միակ բան – Յերկնից ձեզ այսօր...
լզ. 251ա-61ա [Քարոզ ԼԵ.] Ի նոյեմբերի ամսոջ,
զբանիցն Եսայեայ. Տեսի զՏէր նստեալ... – Տեսի
զՏէր նստեալ ի վերայ բարձր աթոռոյ...
լէ. 261ա-7բ [Քարոզ ԼԶ.] Ի տօնի սրբոյն Մարթինոսի,
եւ զօրանակացն հնազանդութեան ամենից սրբոց – Վարկեմ,
թէ զբանն ի մէնջ խնդրէ...
լը. 267բ-9բ [Քարոզ ԼԷ.] Զսրբոյ Կղէմէս պապէ եւ
մարտիրոսէ. զերից ջրոց բան – Պատուական է առաջի
Տեառն մահ սրբոց...
լթ. 269բ-77ա [Քարոզ ԼԸ.] Ի հսկման սրբոյ Անդրէային
առաքելոյն բան – Գլխաւորք տօնքն սրբոց հեղինակութիւնն...
խ. 277ա-80ա [Քարոզ ԼԹ.] Զննջմանէ ջերմեռանդ
Հիմպերթոս կրօնաւորէ – Հիմպերթոս սպասաւոր
Տեառն մեռաւ...
խա. 280ա-92բ [Քարոզ Խ.] Ի տեառնագրութեանն եկեղեցւոյ.
Բան առաջին – Այսորիկ աւուր տօնախմբութիւնս,
եղբարք... Վերջն քարոզութեանց սրբոյն Բեռնարտոսի, թարգմանեցեալ ի Ղուկասու վարդապետէ
Խարբերթացւոյ:
Բ. 292բ-342բ [Բեռնարտոսի Մեկնութիւն Սաղմոսին.
Որ բնակեալն է]
– 292բ-3բ Յառաջաբանութիւն
Մեկնութեան Սաղմոսին. Որ բնակեալն է (Սաղմ. Ղ.) – Նկատեմ յաշխատանս ձեր, եղբարք...
ա. 293բ-5ա Մեկնութիւնն նախկին համարոյ Սաղմոսին.
Որ բնակեալն է. Բան առաջին – Որ բնակեալն է
յօգնութիւն Բարձրելոյն...
բ. 295ա-6ա Տակաւին զառաջին համարոյ. Բան Երկրորդ,
ուստի ի վերոյ – Որ բնակի յօգնութեանն բարձրելոյն...
գ. 296ա-8ա Զերրորդ համարոյ երրորդ Բան. Ուստի
ի վերոյ – Աստուած իմ յուսացայց ի նա...
դ. 298ա-300ա Զչորրորդ համարոյ. Բան չորրորդ.
Ուստի ի վերոյ – Ի թիկնամէջս իւր ընկալցի զքեզ...
ե. 300ա-1ա Զառաջնոյ մաս է հինգերորդ համարոյ.
Բան 5. Ուստի ի վերոյ – Վահանաւ շրջապատեսցէ
զքեզ ճշմարտութիւնն նորա...
զ. 301ա-3ա Զերկրորդ մասն է հինգերորդ համարոյ
եւ զվեցերորդ համարոյ. Բան վեց. Ուստի ի վերոյ – Սովոր է յաստուածային Սուրբ գիրսն...
է. 303բ-9բ Զեօթներորդ համարոյ. եօթներորդ Բան.
Ուստի ի վերոյ – Յուսով կեամք, եղբա՛րք, մի՛
լքանիցիմք...
ը. 310ա-5ա Զութներորդ համարոյ. ութներորդ Բան.
Ուստի ի վերոյ – Թէպէտ համառօտապէս երբեմն
ձեզ սիրելիք խօսեցաք...
թ. 315ա-8ա Զիններորդ համարոյ. իններորդ Բան.
Ուստի ի վերոյ – Եւս, եղբա՛րք, այսօր լուիցուք...
ժ. 318ա-21ա Զտասներորդ համարոյ. Բան տասն. Ուստի
ի վերոյ – Ո՛չ մեր է, եւ ո՛չ նոր մեզ...
ժա. 321ա-5բ Զմետասան համարոյ. Բան մետասան.
Ուստի ի վերոյ – Գրեալ է եւ ճշմարտապէս գրեալ...
ժբ. 325բ-9ա Զերկոտասան համարոյ. երկոտասան Բան.
Ուստի ի վերոյ – Եթէ յիշէք, բանիւ երեկեան
աւուր...
ժգ. 329ա-31բ Զերեքտասան համարոյ. Բան երեքտասան.
Ուստի ի վերոյ – Կարեմք զայս համարս, որ ի
ձեռս է...
ժդ. 331բ-5բ Զչորեքտասաներորդ համարոյ. Բան չորեքտասան.
Ուստի ի վերոյ – Գոհասցուք, եղբա՛րք, զարարչէն
մերոյ...
ժե. 335բ-8ա Զհնկետասաներորդ համարոյ. Բան հնկետասան.
Ուստի ի վերոյ – Եկայք առ իս ամենայնքն, որք...
ժզ. 338ա-9բ Զվեշտասան համարոյ. վեշտասան Բան.
Ուստի ի վերոյ – Աղաղակեսցէ առ իս, եւ ես լուայց
նմա...
ժէ. 339բ-42բ Զվերջնոյ համարոյ. Բան 17. Ուստի
ի վերոյ – Բարեպէս զմէնջ ընձեռի, եղբա՛րք...
որ է ի վեր, քան զամենայն Աստուած օրհնեալ յաւիտեան. ամէն: Վերջ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
Տե՛ս Ա. ԽԱ.՝ 292բ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա Եկա՛յք, որդեա՛կք իմ, եւ լուարո՛ւք ինձ, եւ զերկիւղ Տեառն
ուսուցից մեզ:
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա՝ «ԺԸ. Մ[եսրոպ]
եպս.»:
2311
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ
Սեբաստիա |
ՌՄԽԶ. – 1797 |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ` Մինաս աբղյ. Բիւզանդեցի:
ԹԵՐԹ՝
432 (գրչի էջակալում՝ 1-869, որ է՝ 3ա-430բ ). չգրուած` 1ա-2բ, 431աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԼԷx12
(Ա 1, Դ 14, ԺԳ 10, ԼԶ 11, ԼԷ 8)+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ առիւծի, «VC»
լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 32,2x21,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (28,3x 17,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 44: ԿԱԶՄ` շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ ոսկեզօծ
թուղթ, եզրերը` ծաղկադրոշմ բազմագունի կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ի լուսանցս – Գրիգոր Լուսաւորիչ` 32ա, Վերափոխումն Աստուածածնին` 71բ, Խաչելութիւն`
98բ, Ծնունդ` 231բ, Յովհաննէս Մկրտիչ` 252ա, Յովնան յերախն կիտի` 276բ, Մուտք յԵրուսաղէմ`
351ա, Յարութիւն` 389բ, Տաճար` 403ա, Ծաղկազարդ (խորհրդանիշ)` 417բ: Կիսախորան` 3ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, խաչ (377բ): Զարդագիր՝ թռչնագիր, կենդանագիր, հանգուցագիր (96ա, 148ա), յուշկապարիկ,
մարդադէմ: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ,
դեղին, վարդագոյն, սեւ, շագանակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, թ. 37՝ մի փոքրիկ հատուած կտրած եւ
ապա կրկին փակցուած, որոշ գլխատառեր վնասուած. կազմի կաշին տեղ-տեղ քերծուած, եզրերը
մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-430բ [Քարոզգիրք Կիւրակէից]
– 3ա [Ընծայումն] – Զբոլոր գործս զայս նուիրեմ քեզ, Հոգի՜դ Սուրբ Աստուած... Վասն որոյ եւ հիմն
ամենից բարեաց եւ արմատ սկիզբն բնաւից պարգեւաց դաւանելով, զկանխախայծս զայս քարոզ
ի պատիւ աստուածութեանդ նուիրելով, զօգնութիւն քոյ հայցեմ նուաստս ի բանասիրաց` Յակոբ եւեթ անարժան պատրիարք Կոստանդնուպօլսի, որպէսզի որ յամենայնի նուազեալ եմ զիս քեզ համայն
ըստանալով, զգոլն իմ եւ զբարուոք գոլն
խնամեալ դարմանիցես եւ անուանդ քում փառս տացես: Եւ զի դու եղեր պարգեւ չարչարանաց
էակցիդ եւ փառակցիդ, նմին իրի յուրբաթ աւուրն վերջնոյ Մեծի Բարեկենդանին սկսայ
ի փառս քո, յամի մարդեղութեան քեւ օծեցելոյ Տեառն իմոյ Յիսուսի Քրիստոսի 1755 եւ Հայոց`
ՌՄԴ.:
ա. 3ա-11ա Առաջին քարոզ. Պենտէկոստէի Հոգւոյն
Սրբոյ Գալստեան, ի վերայ բանին Յօհաննու 14. 15, որ ասէ Տէրն. Եթէ սիրէք զիս...
– Բնաբանս այս ունի զչորս մասունս...
բ. 11ա-4բ Երկրորդ քարոզ. Սրբոյ Երրորդութեան,
ի վերայ բանին Յօհաննու 5. 7. Երեք են, որք վկայեն յերկինս... – Զայս քարոզս ի պատիւ Սրբոյ Երրորդութեան...
գ. 14բ-8բ Քարոզ երրորդ. կիւրակէին զկնի Պենտէկոստէին,
ի վերայ բանին Ղուկասու 4. 25, ուր ասէ. Արդարեւ ասեմ ձեզ... – Որպէս ասէ սուրբ հայրն Եփրեմ ի Մեկնութեան Եսայեայ...
դ. 18բ-20բ Քարոզ չորրորդ. Ի վերայ Ելման ի Վիրապէն
Սրբոյն Գրիգորի մեր Լուսաւորչին: Մատթէոս 19. 17. Դուք, որ եկիք զկնի իմ... – Երբ որ Գեղեցիկն Յովսէփ քաջագոյն գտաւ...
ե. 20բ-5ա Քարոզ հինգերորդ. Ի վերայ տօնի եկեղեցւոյ՝
կարգեալ ի Սրբոյ Գրիգորէ Լուսաւորչէն, յետ Ելման ի Վիրապէն: Յօհաննէս 10. 22. Եղեն
յայնժամ Նաւակատիք... – Նաւակատիքն է տօն օրհնութեան
տաճարի...
զ. 25ա-31բ Քարոզ Զ.երրորդ. Երրորդ կիւրակէի զկնի Հոգւոյն Սրբոյ Գալստեան, ի վերա[յ] Աւետարանին
Մատթէոսի 12. 1. Յայ[ն]ժամ գնաց Յիսուս... – Մինչ
Աստուած անսխալաբար գործէ...
է. 31բ-5բ Քարոզ Է.երորդ. Յաղաքս Գիւտի պատուական նշխարաց Սրբոյ հօրն մերոյ
Գրիգորի Լուսաւորչին, որ ի վերայ Աւետարանին Մատթէոսի 13. 45 եւ ուր ասէ. Նման
է արքայութիւն. եւ այլն – Նման է արքայութիւն
երկնից առն վաճառականի...
ը. 35բ-40բ Քարոզ Ը.երորդ. Չորրորդ կիւրակէի
զկնի Պենտէկոստէին, ի վերայ Աւետարանին Մատթէոսի 12. 38, ուր յանդիմանէ – Նախ, ուրացութիւն դպրաց եւ փարիսեցւոց...
թ. 40բ-3ա Քարոզ Թ.երորդ. Հինգերրորդ կիւրակէի զկնի Պէնտէկոստէին, ի վերայ
Աւետարանին Մատթէոսի 13. 24, յորմէ երեք արտահանին – Նախ, թէ ո՞րն է ագարակն...
ժ. 43ա-7ա Քարոզ Ժ.երրորդ. Վեցերորդ կիւրակէի զկնի Պենտէկոստէին, ի վերայ Աւետարանին Մատթէոսի
14. 12. Եւ իբրեւ լուաւ Յիսուս... – Յորմէ նախ
ուսուցանիմք, թէ ոչ պարտիմք...
ժա. 47ա-54ա Քարոզ ԺԱ.երրորդ. Ի վերայ Այլակերպութեան Տեառն Վարդավառի կիւրակէին, ի վերայ
Մատթէոսի ԺԶ. 13 – Ուր նախ եցոյց, բացայայտին...
ժբ. 54ա-8ա Քարոզ ԺԲ. Երկրորդ կիւրակէի զկնի Վարդավառին,
ի վերայ Մատթէոսի ԺԸ. 10. Զգո՛ւշ լերուք...
– Յորում եւ ի հետեւեալսն նախ ցուցանէ...
ժգ. 58ա-62ա Քարոզ ԺԳ. Երրորդ կիւրակէի զկնի Վարդավառին,
ի վերայ Մատթէոսի 19. 3 – Նախ, հարցումն փարիսեցւոց
վասն արձակման կնոջ...
ժդ. 62ա-5բ Քարոզ ԺԴ. Չորրորդ կիւրակէի զկն[ի]
Վարդավառին, ի վերայ Մարկոսի 1. 14. Եւ յետ մատնելոյն Յօհաննու... – Յորոց երեք արտահանին. նախ, թէ վասն է՞ր...
ժե. 65բ-9բ Քարոզ ԺԵ. Հինգերրորդ կիւրակէին զկնի Վարդավառին, ի վերայ
Մարկոսի 2. 1 մինչ ցԺԹ. համարի վերջն – Յորում,
նախ ցուցանի շնորհալի վարդապետութիւն...
ժզ. 69բ-71բ Քարոզ ԺԶ. Շողակաթի Աստուածածնին
Իջման Բանին Աստուծոյ ի Վաղարշապատ քաղաքի, ի շաբաթի աւուրն Վերափոխման նաւակատեաց.
Ելից 25. 9. Զգուշ լե՛ր... – Որպէս ասէ մեծ վարդապետն
Որոգինէս...
ժէ. 71բ-7բ Քարոզ ԺԷ. Յաղագս Վերափոխման ամէնօրհնեալ սրբոյհւոյ Աստուածածնի..., ի վերայ 2 Թագաւորաց 7. 1. Եւ եղեւ յորժամ նստաւ
Դաւիթ... – Դաւիթ թարգմանի` Սիրեցեալ...
ժը. 77բ-82ա Քարոզ ԺԸ. Զկնի Երկրորդ Կիւրակէի
Վերափոխման, ի վերայ Աւետարանին Ղուկասու 1. 39. Յարուցեալ Մարիամ... – Խորհրդապէս այսու բնաբանիւ նախ, իմանամք...
ժթ. 82բ-3բ Քարոզ ԺԹ. Ի վերայ Յովակիմայ եւ Աննայի`
ծնողաց սուրբ Աստուածածնին եւ կանանց Իւղաբերից. Եսթեր 20. 6. Փոքրիկ աղբիւրն եղեւ
գետ մեծ... – Սուրբ եկեղեցի զնկարագրականն
որ եւ առ Եսթեր թագուհին...
ի. 83բ-7բ Քարոզ Ի.երրորդ. Երրորդ կիւրակէի զկնի Վերափոխման սուրբ Աստուածածնին, ի վերայ Մարկոսի
Դ. 15. Իբրեւ ընդ երեկս... – Յորում, նախ, ցուցանի
երեկոյիւ տգեղութիւն մեղաց...
իա. 87բ-91ա Քարոզ ԻԱ. Չորրորդ կիւրակէի զկնի Վերափոխման
Սուրբ Աստուածածնին, ի վերայ Մարկոսի 6. 30. Ժողովեցան առաքեալքն... – Յորմէ ի յետագայիցն նախ, ուսանիմք...
իբ. 91ա-6ա Քարոզ ԻԲ. Հինգերորդ կիւրակէի զկնի
Վերափոխման Աստուածածնին, ի վերայ Մարկոսի 7. 33 – Ուր նախ՝ զխուլն եւ զհամրն բժշկեաց Քրիստոս...
իգ. 96ա-8բ Քարոզ ԻԳ. Արտաքոյ կիւրակէից սեպտեմբերի
Ը. (8), Ի վերայ Ծննդեան Սուրբ Աստուածածնին ի Յովակիմայ եւ Աննայէ. Եսայի 61.
9. Եւ ծանիցի ի մէջ ազգաց զաւակ նոցա... –
Այս բանս ըստ գրոյն վերաբերի առ հոգեւոր ծնունդս...
իդ. 98բ-104ա Քարոզ ԻԴ. Խաչվերացի կիւրակէին,
ի պատիւ Սրբոյ Խաչին, ի վերայ Աւետարանին Յօհաննու 3. 14. Որպէս բարձրացոյց...
– Յորոց բանից երեք հաւաքին. նախ թէ սուրբ
խաչն բազմօք գուշակեցաւ...
իե. 104ա-7ա Քարոզ ԻԵ. Երկրորդ կիւրակէի զկնի Խաչվերացին,
ի վերայ Աւետարանին, որ ըստ Մարկոսի գլուխ 10. Եւ անտի յարուցեալ... – Իսկ աստ երեք կարեն շօշափիլ...
իզ. 107բ-10բ Քարոզ ԻԶ. Ի շաբաթի աւուրն, ի վերայ
սրբոյն Գէորգեայ մեծի վկային Քրիստոսի... – Նախ,
թէ սուրբն Գէորք որպիսի՞ կերպիւ սպառազինեալ
էր...
իէ. 110բ-2բ Քարոզ ԻԷ. Երրորդ կիւրակէի Վարագայ
Սուրբ Խաչին, ի բան առաքելոյն Պօղոսի. Գաղատացիս 6, 14. Այլ ինձ քաւ լիցի պարծիլ...
– Յորում նկատին երեք. նախ, թէ խաչն որպէս
պարծանք է...
իը. 112բ-6ա Քարոզ ԻԸ. Ի պատիւ սրբոց եօթանասուներկու
աշակերտացն Քրիստոսի. Ղուկասու 10. 1. Յետ այսորիկ երեւեցոյց Տէր... – Յորոց բանից երեք արտահանին, նախ, թէ ուստի՞ երեւեցոյց...
իթ. 116ա-8բ Քարոզ ԻԹ. Չորրորդ կիւրակէի զկնի Վերացման
Սրբոյ Խաչին, ի վերայ Մարկոսի 11. 27. Գան միւսանգամ յԵրուսաղէմ... – Յորմէ երեք արտահանին. նախ, յանդգնական հարցումն...
լ. 118բ-22բ Քարոզ Լ. Հինգերորդ Կիւրակէի զկնի
Վերացման Խաչին, ի վերայ Մարկոսի 12. 35. Պատասխանի ետ Յիսուս... – Յորմէ նախ, կրթիմք, թէ ի տաճարի...
լա. 122բ-5բ Քարոզ ԼԱ. Ի վերայ չորից աւետարանչացն,
ի բանն Եսայեայ 40. 9. Ե՛լ ի վերայ լերինդ... – Յորոց բանից նախ, ուսանիմք, թէ չորք աւետարանիչքն...
լբ. 125բ-8բ Քարոզ ԼԲ. Վեցերորդ կիւրակէի զկնի
Սրբոյ Խաչին. Ղուկաս 3. 16 (=4. 14). Եւ դարձաւ Յիսուս... – Յորմէ եւ ի հետեւելոցն երեք ինչ ուսանիմք...
լգ. 128բ-30բ Քարոզ ԼԳ. Ի վերայ Յօսէփայ աստուածահօրն,
եւ Յօսէփայ Արեմաթացւոյն, եւ բարեկամին Քրիստոսի Ղազարու, եւ քուերցն նորա Մարիամու
եւ Մարթայի, ի վերայ Աւետարանին Մատթէոսի 4.16 (=1.16). Յակոբ ծնաւ զՅօսէփ...
– Յորմէ երեւի եռակի պատիւ...
լդ. 130բ-2ա Քարոզ ԼԴ. Եօթներորդ կիւրակէի Խաչգիւտին,
ի վերայ Մատթէոսի 23. 30 (=24. 30). Եւ ապա երեւեսցի նշան... – Յորմէ ուսանիմք, թէ մերձ կատարածին...
լե. 132ա-4բ Քարոզ ԼԵ. Ը.երորդ կիւրակէին, ի
վերայ Ղուկասու 8. 17. Չիք ինչ ծածուկ... – Յորոց
բանից մինչեւ ի 21 համարն ուսանիմք...
լզ. 134բ-7բ Քարոզ ԼԶ. Ի վերայ սրբոց հրեշտակապետացն
Գաբրիէլի եւ Միքայէլի եւ ամենայն երկնային զօրացն, ի վերայ Մատթէսի 18. 10. Զգո՛ւշ լերուք... – Նախ, զպահպանութենէ եւ զգործոց...
լէ. 137բ-40բ Քարոզ ԼԷ. Իններորդ կիւրակէի, ի վերայ
Ղուկասու 8. 48. Եւ մինչդեռ նա զայն խօսէր... – Բարոյականապէս, նախ, դուստր ծննդաբեր առաքինութեանց է հոգին...
լը. 140բ-4բ Քարոզ ԼԸ. Հասարակ սրբոց վարդապետաց
եկեղեցւոյ յաւուր տօնի Սրբոյն Յօհաննու Ոսկեբերանին,
ի վերայ բանին, որ ասէ. Որ արասցէ եւ ուսուսցէ... – Յորմէ երեք ինչ իմանամք. նախ, զառաքինութենէ...
լթ. 144բ-7բ Քարոզ ԼԹ. Տասներրորդ կիւրակէի, ի վերայ բանին Ղուկասու
9. 44. Եւ զարմանային ամենեքեանն... – Յորմէ
ուսանիմք, նախ, թէ բոլոր գործքն Քրիստոսի զարմանալիք էին...
խ. 148ա-51ա Քարոզ Խ. Արտաքոյ կիւրակէից ի տօնի
ամենայն սրբոց մարգարէից, յերեքշաբթի աւուրն, զկնի տօնի Հրեշտակապետաց, ի վերայ բանին
սրբոյն Ստեփաննոսի. Զո՞ ի մարգարէից ոչ հալածեցին... – Յորմէ երեք ցուցանի. նախ, թէ զի՞նչ է մարգարէութիւն...
խա. 151ա-3ա Քարոզ ԽԱ. Ի վերայ համօրէն առաքելոց.
Ղուկաս 6. 15. Եւ իբրեւ այգ եղեւ... – Արեգակն
արդարութեան Քրիստոս...
խբ. 153բ-5բ Քարոզ ԽԲ. Ի շաբաթի աւուր, ի վերայ
ամենայն սրբոց հնոց եւ նորոց, յայտից եւ անյայտից, ի բան առաքելոյն Բ. Կորնթ.
14. 12 (= Ա. Կորնթ. 16. 20). Ողջոյն տան ձեզ սուրբք ամենեքեան – Յորմէ զերկուս իմանամք. նախ՝ զթուոց նոցա...
խգ. 155բ-8ա Քարոզ ԽԳ. Նոյեմբերի ԻԱ. ի տօնի Երից
ամաց ընծայեցման սուրբ կուսին ի տաճարն Սողոմօնի. Տարաւ զիս արքայ... – Յորոց բանից երկուս յարտահանին. նախ, թէ ո՞րն
է այս սենեակս...
խդ. 158ա-65ա Քարոզ ԽԴ. Առաջին կիւրակէի Յիսնակամտի
Ծննդեան պահոցն, ի վերայ բանին Ղուկասու 11. 1. Եւ եղեւ ի տեղւոջ... – Յորոց նախ, ուսանիմք, թէ որպէս փրկիչն գործնական
կենօք...
խե. 165ա-8ա Քարոզ ԽԵ. Երկրորդ կիւրակէի Ծննդեան
Յիսնակաց, ի վերայ Ղուկասու 12. 13. Ասէ մի ի ժո[ղ]ովրդենէ... – Յորմէ նախ, ցուցանի ագահաց...
խզ. 168ա-72ա Քարոզ ԽԶ. Երրորդ կիւրակէի Յիսնակաց,
ի վերայ բանին Ղուկասու ԺԳ. 1. Եկին ոմանք ի նմին... – Յորոց բանից ուսանիմք զերիս. նախ, զհարկաւորութենէ...
խէ. 172ա-4բ Քարոզ ԽԷ. Յղութեան սուրբ Աստուածածնին,
որ կատարի ի դեկտեմբերի ինն, ի վերայ Երգոց երգոյն 6. 3. Գեղեցիկ ես, մերձաւոր իմ...
– Յորոց զերիս ուսանիմք. նախ, թէ սրբուհի Կոյսն
յղացաւ...
խը. 174բ-80ա Քարոզ ԽԸ. Չորրորդ կիւրակէի, ի վերայ
Ղուկասու 14. 12. Եւ ասէ զկոչնատէրն... – Յորոց
բանից նախ, ուսանիմք ըստ գրոյն զմարմնաւոր ընդունելութենէ...
խթ. 180ա-3բ Քարոզ ԽԹ. Ի մէջ պահոց սրբոյն Յակոբայ
յԵրեքշաբաթին ի վերայ առաքելոցն մերոյ Թաթէոսի
եւ Բարդուղիմէոսի, ի վերայ Սիրաքայ 44. 1, ուր ասէ. վասն նահապետաց. Գովեսցո՛ւք...
– Յորոց բանից իմանամք, թէ սուրբ առաքեալքն
մեր էին արք գովելիք...
ծ. 183բ-6ա Քարոզ Ծ. Ի շաբաթի աւուր՝ ի վերայ
սրբոյն Յակոբայ Մծբնայ հայրապետին, ի բան Եսայեայ 44. 1. Բայց արդ, լո՛ւր Յակոբ...
– Եւ նախ, զգերազանցութենէ նորին ծննդեանն...
ծա. 186ա-9բ Քարոզ ԾԱ. Հինգերորդ կիրակէին,
ի վերայ բանին Ղուկասու 17. 1. Եւ ասաց առ աշակերտսն իւր... – Յորոց բանից զերիս ուսանիմք. նախ՝ թէ հարկ է գալ
գայթակղութեան...
ծբ. 190ա-3ա Քարոզ ԾԲ. Ի վերայ Սրբոյն Իգնատիոսի
Աստուածազգեաց հայրապետի Անտիոքայ, ի վերայ բանին Մարկոսի 9. 35. Եւ առեալ մանուկ
մի... – Յորոց ուսանիմք նախ, թէ խոնարհքն միշտ
առաջի Աստուծոյ կանգուն կան...
ծգ. 193ա-7բ Քարոզ ԾԳ. Զ.երրորդ կիւրակէի, ի բանն Ղուկասու 18. 9. Արք
երկու ելին... – Յորոց ցուցանի նախ, փարիսեցւոյն
բարի...
ծդ. 197բ-203բ Քարոզ ԾԴ. Արտաքոյ կիւրակէից Ի
տօնի Դաւթի մարգարէին եւ Յակոբայ Տեառնեղբօրն – Նաթան մարգարէն բերանովն Աստուծոյ ասաց... |203բ| [Տաղ] – Դաւիթ
արքայ այսահալած մարգարէ, / Քնարի հարմամբ նա զայսըս չարըս վարէ...
ծե. 203բ-7բ Քարոզ ԾԵ. Ի վերայ սրբոյն Ստեփաննոսի
Նախասարկաւագին եւ առաջին մեծի եւ անյաղթ վկային. Կոչեցին երկոտասանքն... Գործք 6.
8, 6. 13 – Երկոտասան առաքեալքն ի նմանութիւն
երկոտասան կենդանակերպից...
ծզ. 208ա-12բ Քարոզ ԾԶ. Ի վերայ գլխաւոր առաքելոցն
Պետրոսի եւ Պողօսի, ի բանն Ծննդոց (1. 16). Եւ արար Աստուած... – Յորոց բանից զերիս իմանամք. նախ, թէ Պետրոս...
ծէ. 212բ-4բ Քարոզ ԾԷ. Ի վերայ Որդւոցն Որոտման`
Յօհաննու Աւետարանչին եւ Յակոբայ մեծի առաքելոյն. Յայտնութիւն 4. 5. Եւ յաթոռոյ անտի
ելանէին... – Նախ, աթոռովն Աստուծոյ իմանամք
զաստուածային փառքն...
ծը. 215ա-9բ Քարոզ ԾԸ. Եօթներորդ կիւրակէի ի մէջ
պահոց Յայտնութեան, ի վերայ Աւետարանին, որ ըստ Ղուկասու 19. 12. Ասէ այր ոմն...
– Յորոց զերիս ուսանիմք. նախ՝ զանազանութիւն
Քրիստոսի...
ծթ. 219բ-22բ Քարոզ ԾԹ. Ի վերայ սրբոյն Բարսղի
հայրապետին Կեսարու` մեծի եպիսկոպոսապետին եւ եօթնալոյս հայրապետին. Ելից 13.
21 – Գրեալ է, թէ. Զկնի ելիցն Իսրայէլի ի յԵգիպտոսէ...
կ. 222բ-5բ Քարոզ Կ. Ութերորդ Կիւրակէին ի մէջ
Յայտնութեան պահոց. Ղուկաս 22. 24. Եւ եղեւ հակառակութիւն... – Յորմէ
ուսանիմք զերիս. նախ, թէ ախտն փառամոլութեան անզգոյշ է...
կա. 225բ-9ա Քարոզ ԿԱ. Յաղագս նախապատրաստութեան
առ ի բարեպէս ընդունիլ զծնեալ Էմմանուէլն Յիսուս. Ղուկաս 1. 16 (= 1. 76). Եւ դո՛ւ,
մանուկ մարգարէ... – Յորոց բարոյականապէս ուսանիմք նախ, թէ պարտիմք
անմեղանալ...
կբ. 229բ-31բ Քարոզ ԿԲ. Խթման առաւօտուն, ի նախատօնակ
Ծննդեանն Քրիստոսի, ի յիշատակ Աւետմանն. Ղուկաս 1. 26 Եւ յամսեանն վեցերորդի... – Որովհետեւ հանդերձեալ է եկեղեցի սուրբ...
կգ. 231բ-4ա Քարոզ ԿԳ. Ի գերամաքուր եւ գերասքանչ
Ծննդեանն Յիսուսի Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ: Գիրք եւ քարոզ նախկին, ի վերայ Մատթէոսի.
Գիրք ծննդեանն... – Յորոց երեք ինչ իմանամք.
նախ՝ թէ Ծնունդն Քրիստոսի...
կդ. 234ա-6ա Քարոզ ԿԴ. Երկրորդ քարոզ Ծննդեանն
Յիսուսի Քրիստոսի, ի վերայ Մատթէոսի. Եւ Յիսուսի Քրիստոսի Ծնունդն էր այսպէս...
– Յորոց նախ, ուսանիմք, թէ Յիսուսի Քրիստոսի
ծնունդն էր այսպէս...
կե. 236ա-8բ Քարոզ ԿԵ. Երրորդ քարոզ ի վերայ Ծննդեան
Քրիստոսի, առ բանն Եսայեայ 7. 14 Ահա՛ կոյս յղասցի... – Յորմէ նախ, ուսանիմք զգերազանցութենէ կուսութեանն Մարիամու...
կզ. 238բ-41բ Քարոզ ԿԶ. Չորրորդ քարոզ ի վերայ
Ծննդեանն Յիսուսի Քրիստոսի. Մատթէոս 2. 1. Եւ ի ծնանիլն Յիսուսի... – Յորմէ երեք բացայայտին. նախ՝ ծնանիլն...
կէ. 241բ-4բ Քարոզ ԿԷ. Ե.երորդ քարոզ ի վերայ
Ծննդեանն Քրիստոսի, յԱւետումն հրեշտակին. Աւետարանեմ ձեզ... – Յորոց ուսանիմք նախ, թէ ծնունդն Քրիստոսի էր ուրախութիւն...
կը. 244բ-6բ Քարոզ ԿԸ. Ի վերայ Թլփատութեանն Քրիստոսի.
Եւ յաւուրն ութերորդի... – Յորմէ երկու ինչ
իմանամք. նախ՝ զթլփատութենէն...
կթ. 246բ-50ա Քարոզ ԿԹ. Ի վերայ Մկրտութեանն Քրիստոսի.
Յայնժամ գայ Յիսուս ի Գալիլէէ... – Յորմէ
երեք զարմանալիք երեւին. նախ` խոնարհութիւն վարդապետին Յիսուսի...
հ. 250ա-2ա Քարոզ Հ. Ի վերայ Յօհաննու 2 գլուխ.
Առաջին Կիւրակէի զկնի Աստուածայայտնութեան. Եւ յաւուրն երրորդի... – Յորոց զբազումս ուսանիմք. նախ, թէ ո՞րն էր երրորդ
օրն...
հա. 252ա-5ա Քարոզ ՀԱ. Ի վերայ Ծննդեանն Յօհաննու
Մկրտչին, ի բանն Եսայեայ 40. 3. Ես ձայն բարբառոյ յանապատի... – Յորոց երեք ինչ իմանամք. նախ՝ թէ սուրբն Յօհաննէս
էր ձայն Բանին Աստուծոյ...
հբ. 255բ-7ա Քարոզ ՀԲ. Ի վերայ սրբոյն Պետրոսի
հայրապետին Աղէքսանդրու. Ես եմ հովիւն քաջ... – Յորոց ուսանիմք, թէ սուրբ վարդապետք եկեղեցւոյ...
հգ. 257ա-8բ Քարոզ ՀԳ. Ի վերայ սրբոց կրօնաւորաց,
եւ յատկապէս՝ ի վերայ Մեծին սրբոյն Անտօնիոսի, [ի բանն] Մատթէոսի 10. 37. Որ սիրէ
զհայր... – Ի հնումն հրամայեցաւ աղքատաց...
հդ. 258բ-60ա Քարոզ ՀԴ. Ի վերայ Մեծին Թէոդոսի
եւ այլոց բարեպաշտ թագաւորաց. Իմաստութիւն Սողոմոնի 6. 2. Լուարո՛ւք, թագաւո՛րք...
– Ի հնումն նախ քան զօրէնս փայլեցաւ...
հե. 260ա-3ա Քարոզ ՀԵ. Երկրորդ կիւրակէի զկնի Ծննդեանն
Քրիստոսի, ի վերայ բանին Յօհաննու 3. 13. Եւ ոչ ոք ել յերկինս... – Յորմէ նախ, ուսանիմք, թէ ոչ ոք ելանել կարէ...
հզ. 263ա-6բ Քարոզ ՀԶ. Երրորդ կիւրակէի զկնի Ծննդեանն
Քրիստոսի, ի վերայ Յօհաննու 4. 43. Եւ յետ երկուց աւուրց... – Յորոց նախ, ուսանիմք, թէ Քրիստոս զկնի երկուց
օրինաց...
հէ. 266բ-70ա Քարոզ ՀԷ. Չորրորդ կիւրակէի զկնի
Ծննդեանն Քրիստոսի, ի վերայ Յօհաննու 6. 39. Այս են կամք Հօր իմոյ... – Յորոց ուսանիմք նախ, թէ Հայր Աստուած...
հը. 270ա-4ա Քարոզ ՀԸ. Առաջաւորաց պահոց կիւրակէի
Բարեկենդանին, ի վերայ Յօհաննու 6. 15. Յիսուս իբրեւ գիտաց... – Յորոց ուսանիմք նախ, փախչիլ ի ժամանակաւոր փառաց...
հթ. 274ա-81ա Քարոզ ՀԹ. Առաջաւորի պահոցն, ի բանն
Քրիստոսի Մատթէոսի 12. 11 (= 12. 41). Արք Նինուէացիք... – Յորժամ Աբիմէլէք, անողորմ որդին Գեդէհօնի...
ձ. 281ա-2բ Քարոզ Ձ. Արտաքոյ կիւրակէից ի վերայ
սրբոյ Սարգսի զօրավարին եւ որդւոյ նորա Մարտիրոսին, ի վերայ Եսայեայ 41. 20 (=
41. 2). Ո՞ զարթոյց յարեւելից... – Այս մարգարէական
բանս նախ առնանի ի վերայ Կիւորոսի...
ձա. 282բ-6ա Քարոզ ՁԱ. Առաջաւորաց կիւրակէին,
ի վերայ բանին Յօհաննու 6. 22. Ի վաղիւ անդր... – Յորմէ ուսանիմք նախ, թէ յետ Քրիստոսի գալստեանն...
ձբ. 286ա-91բ Քարոզ ՁԲ. Ի վերայ Քառասնօրեայ
գալստեանն Տեառն ի տաճարն. Ղուկաս 9. 22 (= 2. 22). Եւ իբրեւ լցան... – Յորոց նախ ուսանիմք, թէ Յիսուս անմեղ Գառն Աստուծոյ...
ձգ. 291բ-3ա Քարոզ ՁԳ. Երկրորդ կիւրակէի զկնի Առաջաւորաց,
ի բանն Յօհաննեւ 7. 37. Ի վերջնում աւուր... – Այս Աւետարանս երիցս անգամ ընթեռնանի...
ձդ. 293ա-5ա Քարոզ ՁԴ. Ի վերայ թարգմանչացն մերոց
Սրբոյն Իսահակայ հայրապետին եւ Մեսրօպայ վարդապետին, ի բանն Պօղոսի Ա. Կորնթ.
12. 4, թէ. Թէպէտ եւ բաժինք... – Եկեղեցին Քրիստոսի
է որպէս հիացական բանակ Աստուծոյ...
ձե. 295ա-6բ Քարոզ ՁԵ. Ի վերայ սրբոց Վարդանանց
զօրաւորացն Հայոց հազար երեսուն եւ վեց վկայիցն, որք կատարեցան ի մեծ պատերազմին.
Իմաստութիւն Սողոմոնի 3. 1. Բայց հոգիք արդարոց... – Եթէ առ անմահութեամբ իմացական հոգւոյն...
ձզ. 296բ-8ա Քարոզ ՁԶ. Ի վերայ Երից սուրբ ժողովոցն
եւ ի տօնի Կոստանդնուպօլսոյ սուրբ ժողովոյն, առ բանն Իմաստութեան Սողոմոնի 6.
26. Բազմութիւն իմաստնոց... – Արիստոտէլ ասէ,
թէ. Այն դեղն առաւել ընտրելի է...
ձէ. 298ա-302բ Քարոզ ՁԷ. Մեծի պահոց Բարեկենդանի
կիւրակէին – Նախ, առ բանն. Գոչեա՜ զօրութեամբ...
ձը. 302բ-5բ Քարոզ ՁԸ. Ի նոյն Կիւրակէին ի վերայ
պահոց, ի բանն առաքելոյն. Եւ զայս գիտել պարտ է մեզ. Հռոմայեցիս 13. 11... – Յորմէ ուսանիմք, թէ ժամանակ Նորոյ օրինաց...
ձթ. 305բ-8բ Քարոզ ՁԹ. Մեծի Բարեկենդանին,
[ի բանն] Մատթէոսի 6. Զգո՛ւշ լերուք...
– Նախ, ցուցանէ Տէրն, թէ որպէս առնելի է...
ղ. 308բ-14բ Քարոզ Ղ. Երկրորդ կիւրակէի Մեծի
պահոց, ի բանն Մատթէոսի 5. 17. Մի՛ համարիք, թէ... – Յորմէ եւ ի հետեւեցելոցն ուսանիմք...
ղա. 314բ-21բ Քարոզ ՂԱ. Երրորդ կիւրակէի Մեծի
պահոց ի վերայ Անառակին. Ղուկաս 17. 1 (= 15. 1). Եւ էին մերձ առ նա... – Յորոց ցուցանի նախ, որպիսութիւն բժշկելի հիւանդացն...
ղբ. 322ա-5բ Քարոզ ՂԲ. Չորրորդ կիւրակէի Մեծի
պահոց, ի վերայ Տնտեսին. Այր մի էր մեծատուն... – Յորմէ բազում ինչ ուսանիմք` ո՞վ է մեծատունն...
ղգ. 325բ-30ա Քարոզ ՂԳ. Երկրորդ քարոզ ի նոյն կիւրակէի,
ի վերայ մեծատանն եւ Ղազարու. Այր ոմն էր մեծատուն... – Յորում ցուցանի նախ մեծատան յղբութիւնն...
ղդ. 330ա-1ա Քարոզ ՂԴ. Շաբաթի աւուրն, ի վերայ
Քառասուն մանկանցն վկայից, որք ի Սեբաստիայ կատարեցան. Ելից 26. 19. Եւ Խ. (40) խարիսխս...
– Ամենավայելչագեղն Աստուած ի ստեղծանել
զերկինս...
ղե. 331բ-5ա Քարոզ ՂԵ. Ե.երորդ կիւրակէի Մեծի
պահոց, ի վերայ Դատաւորին. Դատաւոր մի էր... – Յայսմ առակի բազումք են նկատելիք...
ղզ. 335ա-40ա Քարոզ ՂԶ. Առ նոյն կիւրակէին, ի
վերայ փարիսեցւոյն եւ մաքսաւորին. Արք երկու ելին ի տաճարն... – Յորմէ նախ, ուսանիմք զբարի սկիզբն...
ղէ. 340ա-4ա Քարոզ ՂԷ. Ի վերայ Չարչարանաց եւ
մըտից Վիրապին սրբոյն Գրիգորի մեր Լուսաւորչին.
Սիրաք 45. Ըղձալի Աստուծոյ... – Որպէս Աստուած
զիւր պատկերն եւ զնմանութիւնն...
ղը. 344ա-8ա Քարոզ ՂԸ. Զ.երորդ կիւրակէի Մեծի
պահոց, ի վերայ Մատթէոսի [ԻԲ. 34] զպատուիրանէ սիրոյն Աստուծոյ եւ ընկերին. Իսկ
փարիսեցիքն իբրեւ լուան... – Յորոց նախ, ցուցանի
խորամանկութիւն փարիսեցւոցն...
ղթ. 348ա-51ա Քարոզ ՂԹ. Շաբաթի աւուրն, ի վերայ
յարութեան Ղազարու. Եւ էր ոմն հիւանդ Ղազարոս... – Յորում նախ, ցուցանի արդիւնք սիրելութեանն...
ճ. 351ա-8բ Քարոզ Ճ. Յաւուր սրբոյ Ծաղկազարդին,
ի բանն Մատթէոսի 20. 29. Եւ յելանելն նոցա յԵրիքովէ... – Յորոց նախ ցուցանի, թէ Քրիստոս ելանելով...
ճա. 359ա-64ա Քարոզ ՃԱ. Առ նոյն կիւրակէի երեկոյին,
ի խորհուրդ Դռնաբացէքին, [ի բանն] Մատթէոսի 21. 1 (= 25. 1). Յայնժամ նմանեսցի արքայութիւնն...
– Յորմէ ուսանիմք զանորոշ թիւ ընտրելոց...
ճբ. 364ա-6ա Քարոզ ՃԲ. Մեծի Աւագ երկուշաբաթի
աւուրն, ի բանն Մատթէոսի 21. 18. Եւ այգուցն իբրեւ... – Յորմէ երեւի նախ, թէ զգալի քաղցումն Քրիստոսի...
ճգ. 366բ-9բ Քարոզ ՃԳ. Աւագ չորեքշաբաթին, ի խորհուրդ
մատնութեան Քրիստոսի, ի բանն Մարկոսի ԺԴ. Եւ էր Զատիկն... – Յորոց նախ ցուցանի ապերախտութիւնն հրէից...
ճդ. 369բ-73բ Քարոզ ՃԴ. Աւագ հինգշաբաթի աւուրն,
ի խորհուրդ սրբոյ պատարագին, ի բանն Ա. Կորնթացիս 11. 23. Էառ զհաց, գոհացաւ... – Մինչ Յովսէփ հանաւ ի բանտէն...
ճե. 373բ-7բ Քարոզ ՃԵ. Ի նոյն աւուր Աւագ հինգշաբաթին,
ի խորհուրդ Ոտնալուային, ի բանն Յօհաննու 13. 4. Յառնէ յընթրեաց անտի... – Յորոց նախ, ուսանիմք, թէ Քրիստոս որպէս տանուտէր...
ճզ. 377բ-85բ Քարոզ ՃԶ. Կտակ չարչարանացն Քրիստոսի.
Զաքարիա 12. 11. Յաւուր այնմիկ սաստկասցի կոծ մեծ յԵրուսաղէմ... – Ասաց կերկերեալ ձայնիւ մարգարէն...: 385բ Երգ
ի դիմաց Աստուածածնին առ խաչեցեալ միակ Որդին – Այ իմ ամպ թեթեւ Յիսուս / Ցօղեցեր
յաչացդ արտասուս...
ճէ. 385բ-8ա Քարոզ
ՃԷ. Յաղագս Թաղմանն Քրիստոսի եւ փառաւոր գերեզմանին. Իբրեւ երեկոյ եղեւ... – Յորոց բանից նախ գովի բարեպաշտութիւնն Յովսէփայ...
ճը. 388բ-9բ Քարոզ ՃԸ. Ի խորհուրդ Աւագ շաբաթին,
վասն աստուածուրացութեան հրէիցն, վասն կնքելոյ գերեզմանի Տեառն եւ կարգելոյ պահպանացն.
Մատթէոս 27. 62. Ժողովեցան քահանայապետքն... – Որպէս որդիքն Իսրայէլի յելան յԵգիպտոսէ...
ճթ. 389բ-93բ Քարոզ ՃԹ. Ըստ կարգի կիւրակէից
սրբոյ Յարութեանն Քրիստոսի. Մատթէոս 28. 5. Պատասխանի ետ հրեշտակն... – Յորոց բանից նախ, ուսանիմք, թէ հրեշտակքն են...
ճժ. 393բ-8ա Քարոզ ՃԺ. Երկրորդ քարոզ ի վերայ
Յարութեանն Քրիստոսի եւ ի վերայ ոմանց պարագայից. Եւ իբրեւ էանց շաբաթն... – Յորմէ ուսանիմք նախ զխնկելի ջերմեռանդութիւն...
ճժա. 398ա-402բ Քարոզ ՃԺԱ. Երկրորդ կիւրակէի.
ի վերայ Նոր կիւրակէին. Եւ [յետ] յաւուրն ութերորդի... (Յօհաննէս 20.26) – Յորոց նախ, ցուցանի գթութիւն Քրիստոսի...
ճժբ. 402բ-5ա Քարոզ ՃԺԲ. Երրորդ կիւրակէի զկնի Զատկին,
ի վերայ Աշխարհամատրան տաճարին Սրբոյ Յարութեան. Եղիցի յաւուրս յետինս. (Եսայի
2)... – Յորմէ ցուցանի նախ, թէ Սուրբ Յարութեան տաճարն...
ճժգ. 405ա-8ա Քարոզ ՃԺԳ. Չորրորդ կիւրակէի, ի բանն
Յօհաննու 5. 19. Պատասխանի ետ Յիսուս... – Նախ
ցուցանի ամենակարողութիւնն Քրիստոսի...
ճժդ. 408ա-11բ Քարոզ ՃԺԴ. Հինգերորդ կիւրակէի.
զկնի Յարութեան սրբոյ Զատկին, [ի բանն] Յօհաննու 7. 14. Իբրեւ տօնն ընդմիջեցաւ...
– Յորոց նախ, ուսանիմք, թէ Քրիստոս տաղաւար
կազմեալ...
ճժե. 411բ-5ա Քարոզ ՃԺԵ. Զ.երորդ կիւրակէի. զկնի
Յարութեան Սրբոյ Զատկին, ի բանն Յօհաննու 9. 39. Եւ ասէ Յիսուս... – Յորմէ նախ, ուսանիմք, թէ Քրիստոս առողջ մտաց...
ճժզ. 415ա-7բ Քարոզ ՃԺԶ. Արտաքոյ կիւրակէից վասն
Համբարձմանն Քրիստոսի. Ա. Տիմոթէոս 3. 16. Եւ յայտնի իսկ մեծ է... – Խորհուրդն անճառ մարդեղութեան...
ճժէ. 417բ-20բ Քարոզ ՃԺԷ. Եօթներորդ կիւրակէի
զկնի սրբոյ Զատկին Երկրորդ Ծաղկազարդին. Յօհաննէս 12. 12. Ի վաղիւ անդր... – Այս Կիրակիս կոչի ընդ մեզ Երկրորդ Ծաղկազարդ...
Զի որք առ իս անիրաւեցան սօղոսանման, / Փրկութեան հասանիցին պօղոսանըման:
– 420բ [Յիշատակարան] – Ի պարգեւաց Հոգւոյն Սրբոյ աւարտեցաւ Կիւրակէից
քարոզագի[ր]քս յամի Տեառն 1758 եւ Հայոց` ՌՄԷ., յունիս ամսոյ ԺԹ. (19), ի տօնի սրբոյն
Յօհաննու Մկրտչի եւ Աթանագինեայ եպիսկոպոսի, ի փառս եռանձնեայ եւ միոյ աստուածութեան`
Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, եւ պատիւ ամենօրհնեալ մօրն Յիսուսի եւ Աստուածածին
կուսի՝ իմոյ յատկական այցելուի եւ բարեխօսի, եւ սրբոյն Յօհաննու Մկրտչին եւ ամենայն
սրբոց:
– 421ա-2բ Ցանկ գլխոց, հանդերձ եւ թղթահամարովն
– Ա. Առաջին քարոզ Հոգւոյն Սրբոյ գալստեան...
422բ Վըտակ գրքոյս է սրբազան, / Ի մեզ հեղու
մեղրածորան...
Ձեռագրում խառն կարգով ընդգրկուած
են Կիւրակէից եւ Արտաքոյ Կիւրակէից Քարոզգրքերի քարոզները. հմմտ. «Ցուցակ ձեռագրաց
Ղալաթիոյ...», էջ 139-176:
– 423ա-30բ Ցանկ գլխաւոր մտաց Տարեկան քարոզգրքոյս
ըստ այբուբենից – Աբկար թագաւորի նմանութիւն ընդ Մելքիսեդեկի...
– 430բ [Օրհնութիւն] – Այլ եւ
օրհնեսցէ Տէր Աստուած մեր եւ պահպանեսցէ...
Ըստ երեւոյթին այս «Օրհնութեան»
հեղինակը Մինաս աբեղան է. տե՛ս 430բ էջի յիշատակարանը:
Բ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԸ-ԺԹ. դդ., նոտրգիր
ա. 432բ Մալհէմ կտրածի համար – Ա՛ռ 2 կամ
3 փարայի թիրէմէնթի անաղ կարագ...
բ. 432բ [Բանք Դաւթի Անյաղթի] – Եւ Դաւիթ Անյաղթ փիլիսոփայն ասէ...
գ. 432բ Դեղ նէվազիլի համար, որ ներքոյ տողիս
գրեալ կայ – Ֆինճան մի քիսկուն իրախի որ լինի...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
3ա Օգնեա՛ Հոգիդ Սուրբ Աստուած, դու հասո՛ զսկսեալս աւարտ։ Զգործս ձեռաց մերոց
ուղիղ արա՛ ի մեզ Տէր եւ զգործս ձեռաց մերոց յաջողեա՛ մեզ։
31բ Յիշեա՛, Տէր Յիսո՛ւս, եւ օգնեա՛ զգծողիս:
420բ Աստուծով վայելումն ծառայ[ի] Տեառն` Մինաս յաբեղայի:
422բ Փա՜ռք ամենազօր, մեծապայծառ եւ ամենայաղթ տէրութեան
Տեառն մերոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի, որ ետ կարողութիւն տկար հիքոյս. միջնորդութեամբ
եւ ընդ հովանեաւ երկնահանգէտ տաճարի Սրբոյ եւ մեծի արեգակնափայլ Նշանի Տեառն, որ ի Սեբաստիաս, եղեւ օրինակեցեալ
լաւ եւ ընտիր օրինակէ զայս մեղրածորան Տարելից քարոզագիրքս լուսահոգւոյ Յակոբայ աստուածաբան վարդապետի եւ պատրիարգի Կոստանդնուպօ[լ]սոյ, որ ի ՌՄԽԶ. (1797) եւ յունիսի ԺԴ.ին (14) էհաս ի կատարն, եւ զրաւ ետ անխոնջ աշխատեցմանէս
յետնեալ միաբան կենսատու Նշանի Տեառն գծօղ
եւ Աստուծով վայելօղ սորին ի Տէր Մինաս
եւեթ աբեղայի.
Որ եմ տրուպ եւ մեղսալի,
Ի քաղաքէն Բիւզանդեցի,
Եւ անդ ի թաղն Պէկօղլի`
Որդի գոլով Աբրահամի:
Տեղ-տեղ ինչ-որ մէկը փորձել
է ջնջել, յատկապէս` անունը:
430բ Թէպէտ եղեւ Ցանկիս վախճան,
Բայց յոյժ դժուար եւ անագան,
Սակայն այսու եմ պարտական
Տալ Աստուծոյ փառս գոհութեան.
Զի զսկսեալն իմ ի կատար
Հասոյց յաւարտ եւ զրաւ արար:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 3ա (ԺԹ. դ., նոտրգիր, լս.) Յես` Զեկլելըս (= Եզեկիէլըս՞), իմ կամօքըս տվի. մ[ա՞ր]դ [դուշ]մանի՞ չիլի:
2. 430բ (ԺԹ. դ., նոտրգիր) Զրաւ Օրհնութեանս յաւարտ
եւ յիշեցէ՛ք զգծող սորին ի վերոյյիշեալ
աբեղայս, որ եմ սպասաւոր /// (2-3 բառ ջնջուած): Այսքանս բաւ:
3. 432բ (ԺԹ. դ., նոտրգիր) Քուշնայ գիւղն` 25 ղուրուշ ու կէս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 3ա
(ութանկիւն, կապգիր). ملكون (Մելքոն), Գասպարի՞ որդի՞ Մելքոն (١٢١٨ 1218 Հիջրայի =1803-1804): 422բ (ութանկիւն, եղծուած):
Երկրորդ կնքադրոշմը զետեղուած
է Մինաս աբեղայի յիշատակարանից անմիջապէս յետոյ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 2ա
«(վօ տուռ)», «(օվ տուռ)», 432ա Ըստասջիք ձեզ կշիռ ազդարութեան եւ չափ առանց ակնառութեան, կշիռ կշռեսջիք
արդար իրաւամբ եւ չափեսջիք զանձինս ձեր թարց նենգութեան, զի մի՛ ընկալցիք զդապարտակ
ի հոգիս ձեր: 432բ Յիսուն եւ ութը տրամ արծաթ թեսլիմ եղեւ (տարբեր բառեր): Ես յորժամ
բրձայց յերկրէ զամ ձգեցից:
ՆՇՈՒՄ` Աստառ Ա-ին փակցուած թուղթ` «Մ[եսրոպ]
եպս.»:
2312
ՅԱԿՈԲ ՆԱԼԵԱՆ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ
|
ՌՄԿԵ. – 1816 |
ԳՐԻՉ` Գրիգոր տիրացու:
ԹԵՐԹ՝ 346 (գրչի էջակալում՝
667-1336, որ է՝ 3ա-337բ). չգրուած` 1ա-2բ, 41բ, 338ա-46բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+ԻԹ-ԾԷx12 (Ա-ԻԸ`
չիք, ԾԷ` 8): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «VC», «IMC», երեք գլխարկներ, թագակիր առիւծ,
բուսական եւ այլ լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 30,2x21,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն
(23,7x 25,3x 14,3): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 39-42:
ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝
տե՛ս «Պատառիկ-պահպանակ»:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ ոսկի,
կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Գանձարան (Գրիգոր Խլաթեցու խմբագրութիւն):
ԺԵ. դ.: 1(Ա)+1(Բ), ստացուած է մէկ ամբողջական ձեռագրի թերթերի սեղմում-սոսնձումով.
այժմ կազմի միջուկն է: Թուղթ, միասիւն (14x10), բոլորգիր, 17 տող:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, գրադաշտը տեղ-տեղ խունացած,
բծեր, ցեցակեր, թ. 296-7՝ վերին աջ անկիւնները պոկուած, ընկած. կազմի եզրերը մաշուած,
կաշին քերծուած, ցեցակեր, միջուկը ցեցակեր, սկզբից պակասաւոր՝ Ա-ԻԸ պրակներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-337բ [Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից]
Տե՛ս
ձեռ. 2311, 3ա-430բ. Ընծ./չիք: ա-ծե/չիք: ծզ/3ա (սկ. «/// [պա]տուիրէր, թէ մխիթարեսցէք...»): ծէ/3ա-6ա: ծը/6ա-13բ: ծթ/13բ-7բ: կ/17բ-23ա: կա/23ա-8բ: կբ/28բ-32ա: կգ/32ա-5բ: կդ/35բ-8բ: կե/38բ-43բ: կզ/43բ-7բ: կէ/47բ-52բ: կը/52բ-6ա: կթ/56ա-61բ: հ/61բ-5բ: հա/65բ-70ա: հբ/70ա-3ա: հգ/73ա-5ա: հդ/75ա-8ա: հե/78ա-82բ: հզ/82բ-7բ: հէ/87բ-93բ: հը/93բ-9բ: հթ/99բ-110բ: ձ/111ա-3ա: ձա/113ա-9ա: ձբ/119ա-27բ: ձգ/127բ-30ա: ձդ/130ա-2բ: ձե/132բ-5ա: ձզ/135ա-7ա: ձէ/137ա-44ա: ձը/144ա-9ա: ձթ/149ա-54բ: ղ/154բ-64ա: ղա/164ա-76ա: ղբ/176ա-82ա: ղգ/182ա-8բ: ղդ/188բ-90բ: ղե/190բ-7ա: ղզ/197ա-205ա: ղէ/205ա-12ա: ղը/212ա-8բ: ղթ/218բ-23բ: ճ/223բ-37ա: ճա/237ա-45ա: ճբ/245ա-9ա: ճգ/249ա-54բ: ճդ/254բ-61ա: ճե/261ա-7բ: ճզ/267բ-80բ: ճէ/280բ-5ա: ճը/285ա-7ա: ճթ/287ա-94ա: ճժ/294ա-302ա: ճժա/302ա-9բ: ճժբ/309բ-13ա: ճժգ/313ա-8ա: ճժդ/318ա-23բ: ճժե/323բ-8բ: ճժզ/328բ-32բ: ճժէ/332բ-7բ: Յիշ./337բ:
Ներդիր 340-341 թերթերի միջեւ. 340գ [Նամակ, 1824 թ.] – /// Յովակիմ
աղայիս սիրով ողջուն մատուցանիմ...
340դ [Յիշատակարան, ԺԹ. դ.]
– Երկու օղորելի անօթի անձինքս եկէք ոչ քուֆտէ,
նա ոչ այ ուդելիք, առանց քուֆդէ քարոզ չէր լիներ:
340դ [Թուաբանական հաշուարկ]
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
337բ
Որ ի ՌՄԿԵ. (1816) ամի, ձեռամբ՝ Կեսարիու գիւղէն յԵւքառացի, հանգուցեալ տէր Յակոբի որդի տիրացու
եւեթ Գրիգորիս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
2բ
(նոտրգիր, ԺԸ. դ., ջնջուած եւ դժուարընթեռնլի) Գիրքս այս Դրապիզուն քաղաքիս դպրատանն է (նման`
337բ):
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա էջին փակցուած թուղթ՝ «ՌՄԿԵ-1816, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2313
ՊԵՏՐՈՍ ԱՂԱՄԱԼԵԱՆ-ԲԵՐԴՈՒՄԵԱՆ,
ՔԱՐՈԶՔ
|
ԺԹ. դար (1891ից յետոյ) |
ԹԵՐԹ՝
147 (գրչի էջակալում՝ 1-318, որ է՝ 2ա-145բ). չգրուած` 1աբ, 23բ, 146ա-7բ: ՊՐԱԿ՝
1x1+Ա-ԺԲx12+1x2: ՆԻՒԹ՝ կապոյտ թուղթ, լուսագծերով եւ թագակիր սիւն, «ÃÔÑÓ 1861», առիւծանշան,
«ÔÒ 11» եւ այլ լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 33x 20,7: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(26-27x15,5-16): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 31-39: ԿԱԶՄ՝ ծաղկաթուղթ, մէջքը` շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբից եւ վերջից պակասաւոր, լուսանցներում տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր,
բծեր, կազմի եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 2ա-145բ [Քարոզ Տարեկան, արարեալ Պետրոսի
վարդապետի Նախիջեւանցւոյ Աղամալեան...]
Տե՛ս ձեռ. 174, 38ա-197բ. ա/չիք: բ/2ա-3ա: գ/3ա-6բ: դ/6բ-7բ: ե/8ա-20ա: զ/20ա-30բ: է/30բ-42բ: ը/43ա-5բ: թ/չիք: ժ/46բ-52ա: ժա/52բ-62ա: ժբ/62ա-6բ: ժգ/66բ-8ա: ժդ/68ա-9բ: ժե/69բ-76բ: ժզ/76բ-91բ: ժէ/91բ-106ա: ժը/106ա-8ա: ժթ/108ա-23բ: ի/123բ-9ա: իա/129ա-43բ: իբ/143բ-5բ [վրջ.` «եւ ապա հեզիկ արտօսր ցօղեաց» /// (շար. թափուած]: իգ-լթ/չիք: Ցանկ/չիք:
Ունի՝ 45բ-46բ Յաղագս ծանրութեան մեղաց... – Աստէն բարւոք վարկաց խօսիլ համառօտ պրակ
մի…
ՆՇՈՒՄ՝ 1բ՝ «ԺԹ. Մ[եսրոպ] եպս.»:
2314
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ` Սարգիս Պետ: ՍՏԱՑՈՂ՝ Թադէոս
վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 407+1 (կրկն.՝ 72). չգրուած`
1աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x1+Ա-ԼԴx 12 (Ա 10)+1x1: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ թագակիր օձի, առիւծի
եւ այլ լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 33,5x23: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (28,3x18,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 43-48:
ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ կարմրերանգ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝
սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝ նախշազարդ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝
հանգուցագիր (107բ): Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ պատռուածքներ,
խոնաւութեան հետքեր, բծեր, թերթեր պոկուած, եզրերը պատռուած, կազմը խունացած,
փեղկերը քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Քարոզք Սիմէօնի Երեւանցւոյ, յԵրկրորդ
հատորէ]
Տես ձեռ. 2212, 124ա-324բ. Յռջբ./չիք: ա-ժդ/չիք: ժե/388ա-90ա: ժզ-ժէ/չիք: ժը/390ա-1ա: ժթ/391ա-2բ: ի-իա/չիք: իբ/392բ-3ա: իգ/393ա-4ա: իդ/չիք: իե/394ա-5ա: իզ-իէ/չիք: իը/395ա-6բ: իթ/396բ-7բ: լ-լդ/չիք: լե/397բ-8բ: լզ-խբ/չիք: խգ/398բ-9ա: խդ-խթ/չիք: ծ/399բ-401ա: ծա/401աբ: ծբ/402ա-7ա: ծգ-ծը/չիք: ծթ/2բ-3բ: կ/4աբ: կա-ձէ/չիք: ձը/177աբ: ձթ/177բ-8բ: ղ-ղբ/չիք: ղգ/2աբ: ղդ-ճզ/չիք: Ցանկ/չիք:
Բ. 407աբ [Տաղ] – Արդ, առաւել քան
զամենայն / Յորդ արտասուէ Մարիամ...
Գ. 6ա-387ա [Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից]
Տե՛ս
ձեռ. 2311, 3ա-430բ. Ընծ./6ա: ա/6ա-12բ: բ/12բ-4բ: գ/14բ-8ա: դ/18ա-9բ: ե/19բ-23ա: զ/23ա-8բ: է/35ա-8ա: ը/28բ-33ա: թ/33ա-5ա: ժ/38ա-41ա: ժա/41ա-7բ: ժբ/47բ-51ա: ժգ/51ա-4բ: ժդ/54բ-7ա: ժե/57ա-61ա: ժզ/61ա-2բ: ժէ/62բ-8ա: ժը/68ա-72բ: ժթ/72բ-3բ: ի/73բ-6բ: իա/76բ-9բ: իբ/79բ-84ա: իգ/84ա-6բ: իդ/86բ-90բ: իե/90բ-4ա: իզ/94ա-7ա: իէ/97ա-9ա: իը/99ա-102ա: իթ/102ա-4բ: լ/104բ-8բ: լա/108բ-11բ: լբ/111ա-4ա: լգ/114ա-5բ: լդ/115բ-7ա: լե/117ա-9բ: լզ/119բ-22ա: լէ/122ա-5ա: լը/125ա-8ա: լթ/128ա-31ա: խ/131ա-3բ: խա/133բ-5բ: խբ/135բ-7բ: խգ/137բ-40ա: խդ/140ա-6ա: խե/146ա-9ա: խզ/149ա-52բ: խէ/152բ-5ա: խը/155ա-60ա: խթ/160ա-3ա: ծ/163ա-5բ: ծա/165բ-8բ: ծբ/168բ-71ա: ծգ/171ա-5ա: ծդ/179ա-83բ: ծե/183բ-6բ: ծզ/186բ-90բ: ծէ/190բ-2բ: ծը/192բ-6բ: ծթ/196բ-9ա: կ/199ա-202ա: կա/202ա-5ա: կբ/205ա-7ա: կգ/207ա-8բ: կդ/208բ-10ա: կե/210ա-3ա: կզ/213ա-5ա: կէ/215ա-8ա: կը/218ա-20ա: կթ/220ա-3ա: հ/223ա-5ա: հա/225ա-8ա: հբ/228ա-9բ: հգ/229բ-31ա: հդ/231ա-2բ: հե/232բ-5ա: հզ/235ա-8բ: հէ/238բ-41բ: հը/241բ-5ա: հթ/245ա-51ա: ձ/251ա-2բ: ձա/252բ-6ա: ձբ/256ա-60բ: ձգ/260բ-2ա: ձդ/262ա-3բ: ձե/263բ-5ա: ձզ/265ա-6ա: ձէ/266ա-70ա: ձը/270ա-2բ: ձթ/272բ-5բ: ղ/275բ-80բ: ղա/280բ-6բ: ղբ/286բ-9բ: ղգ/289բ-93ա: ղդ/293բ-4բ: ղե/294բ-7բ: ղզ/297բ-301բ: ղէ/301բ-5ա: ղը/305ա-8բ: ղթ/308բ-11ա: ճ/311ա-8ա: ճա/318ա-22բ: ճբ/322բ-4բ: ճգ/324բ-7ա: ճդ/327ա-31ա: ճե/331ա-4բ: ճզ/334բ-42ա: ճէ/342ա-4բ: ճը/344բ-5բ: ճթ/345բ-9բ: ճժ/349բ-54ա: ճժա/354ա-8ա: ճժբ/358ա-60ա: ճժգ/360ա-3ա: ճժդ/363ա-6ա: ճժե/366ա-9ա: ճժզ/369ա-71բ: ճժէ/371բ-4ա: Յիշ./374բ: Ցանկ Ա/375ա-8բ: Ցանկ Բ/379ա-87ա:
Ունի. –175ա-6բ` Յաղագս Սրբոյ Երուսաղէմի,
ասացեալ ի Յակոբ պատրիարգէ Կոստանդնուպօլսոյ
– [Յ]ոհաննէս աւետարանիչն մերձ ննջման իւրոյ չկարելով...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 387ա Թէպէտ ցանկիս եղեւ վախճան,
Բայց յոյժ դժուար եւ անագան,
Սակայն այսու եմ պարտական
Տալ Աստուծոյ զփառս գոհութեան,
Զի զսկսեալն իմ անկատար
Հասոյց յաւարտ լիակատար
Ձեռամբ՝ Սարգիս Պետիս տկար,
Որ եմ կարի թերեկատար:
2. 374բ Մեծին Մխիթարայ վարդապետի
Գոշ կոչեցելոյ Սուրբ Աստուածածնայ
վանից թեմի իբր առաջնորդ` Թադէոս ամենամեղ վարդապետս ըստացայ զայս Կիւրակէից քարոզգիրքս Զ. (6) դրամով,
ի յարդար ընչից, ի վայելումն ինձ ի կենդանութեանս եւ յիշատակ իմ եւ հոգեւոր եւ մարմնաւոր
ծընողացն իմոց: Որ ոք ընթերձցէ եւ շահեսցի ինչ ի սմանէ, միով Հայր մերիւ յիշեսցէ,
եւ ինքն յիշեալ լիցի. ամէն:
3. 374բ (1775 թ.) Ի Սուրբ Երուսաղէմի նուիրակ Աբրահամ վարդապետէն
առի զայս գիրք, որ երբեմն Հախպատայ առաջնորդ,
ի ՌՄԻԴ. (1775) թվին, ի Թիփլիզ քաղաք:
Ծնթ. Նոյն ձեռքով գրչափոխութեամբ գրուած, հաւանաբար՝ գրչութեան ժամանակ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
6բ Քրիստոսի ծառայ Թադէոս
վարդապետ:
374բ
Քրիստոսի ծառայ Թադէոս վարդապետ, 1781:
ՆՇՈՒՄ՝
1ա «ԺԸ, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2315
ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
ՍԻՄԷՈՆԻ ԵՐԵՒԱՆՑՒՈՅ
Թիֆլիզ |
ՌՄԾԹ. – 1810 |
ԳՐԻՉ,
ԾԱՂԿՈՂ` Յօհաննէս աբղյ.: ՍՏԱՑՈՂ` Գրիգոր վրդ. Տէր-Առաքելեան Գառնեցի:
ԹԵՐԹ՝
314+1 (կրկն.՝ 279). չգրուած` 1ա-2բ, 4բ, 8ա, 216բ-7բ, 313ա-4բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԷx12
(Ա, ԺԹ 6, ԺԵ 11, ԻԵ 14, ԻԶ 10)+ 1x2: ՆԻՒԹ՝ կապոյտ թուղթ, լուսագծերով եւ «RMJ
1806, 1807», ձուածիր պսակաւոր շրջանակով` մէջտեղում` սակրաւոր արջ լուսադրոշմներով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 32x21,6: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (25x13,8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 38: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կարմիր թռչունների դրոշմներով
թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Սուրբ Էջմիածին` 8բ: Խորան` 3ա: Կիսախորան` 9ա: Լուսանցազարդ՝
թռչնային (9ա), բուսական (27ա): Զարդագիր՝
թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, նարնջագոյն,
դեղին, կանաչ, կապոյտ, մանուշակագոյն, ոսկի, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր եւ բծեր, 175-176 թերթերի միջեւ սկզբնապէս չգրուած 1 թերթ կտրուած. կազմի եզրերը
թեթեւակի մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-312բ Գիրք քարոզից, ժողովեցեալ յԱստուածաշունչ
սուրբ գրոց եւ ի լուսաւոր բանից վարդապետաց սրբոց։ Աշխատասիրութեամբ շնորհազարդ
Սիմէօնի սրբազնակատար կաթուղիկոսի լուսանկար Աթոռոյն Սրբոյ Էջմիածնի եւ ծայրագոյն
պատրիարգի Ամենայն Հայոց, յաւուրս վարդապետի եւ նուիրակութեան իւրոյ
Ա. Տե՛ս ձեռ. 2212, 13բ. 3բ-5բ։
Բ. 1. 5ա-87ա [Քարոզք յԱռաջին հատորէ]
Բ. Տե՛ս ձեռ. 2212, 15ա-91ա, 124ա-324բ. Բան աղերսանաց/5աբ։ Նախերգանք/6աբ։ Դարձեալ նախ./6բ-7ա։
Դարձեալ նախ. ի Յօնան/7աբ։ ա/9ա-18ա։ բ/18ա-22բ։
գ/22բ-4ա։ դ/24ա-5ա։ ե/25ա-6բ։ զ/27ա-8ա։ է/28ա-34ա։ ը/34ա-48բ։ թ/48բ-57բ։ ժ/57բ-65բ։ ժա/66ա-72բ։ ժբ/73ա-6ա։ ժգ/76բ-80ա։ ժդ/80բ-3ա։ ժե/83բ-7ա։
2. Յռջբ./105ա-6ա։
ա/106բ-8ա։ բ/108բ-10բ։ գ/111ա-2ա։ դ/112բ-3բ։ ե/114ա-5բ։ զ/116ա-7բ։ է/117բ-9բ։ ը/119բ-21բ։ թ/121բ-5ա։ ժ/125բ-7ա։ ժա/127բ-8բ։ ժբ/129ա-31ա։ ժգ/131բ-3բ։ ժդ/133բ-6ա։ ժե/136բ-8բ։ ժզ/139ա-41ա։ ժէ/141բ-2բ։ ժը/143ա-4բ։ ժթ/144բ-7բ։ ի/147բ-50ա։ իա/150բ-2բ։ իբ/152բ-3ա։ իգ/153բ-5ա։ իդ/155բ-7ա։ իե/157բ-9ա։ իզ/159ա-61բ։ իէ/162ա-4ա։ իը/164ա-7ա։ իթ/167ա-9ա։ լ/169բ-71ա։ լա/171ա-3բ։ լբ/173բ-5ա։ լգ/175ա-6բ։ լդ/177ա-8բ։ լե/178բ-80ա։ լզ/180բ-2բ։ լէ/182բ-4բ։ լը/184բ-6ա։ լթ/186ա-7բ։ խ/187բ-90բ։ խա/190բ-3ա։ խբ/193աբ։ խգ/193բ-4բ։ խդ/194բ-6ա։ խե/196ա-7բ։ խզ/198ա-9բ։ խէ/199բ-200բ։ խը/200բ։ խթ/201ա-2բ։ ծ/203ա-5բ։ ծա/205բ-7ա։ ծբ/207ա-16ա։ ծգ/218ա-9բ։ ծդ/220ա-1բ։ ծե/221բ-3բ։ ծզ/223բ-5բ։ ծէ/226ա-7բ։ ծը/227բ-9բ։ ծթ/229բ-31բ։ կ/232ա-4ա։ կա/234ա-6ա։ կբ/236ա-7բ։ կգ/237բ-9բ։ կդ/239բ։ կե/239բ։ կզ/239բ-41ա։ կէ/241բ-3ա։ կը/243ա-6ա։ կթ/246ա-9ա։ հ/249ա-51ա։ հա/251բ-3բ։ հբ/253բ-5ա։ հգ/255ա-7բ։ հդ/257բ-60ա։ հե/260բ-2ա։ հզ/262ա-4բ։ հէ/265ա-6բ։ հը/267ա-8բ։ հթ/268բ-71բ։ ձ/271բ-3ա։ ձա/273ա-5ա։ ձբ/275ա-7բ։ ձգ/278աբ։ ձդ/279աբ։ ձե/279բ-80ա։ ձզ/280ա-3ա։ ձէ/283ա-4ա։ ձը/284բ-6ա։ ձթ/286ա-7ա։ ղ/287բ-8բ։ ղա/289աբ։ ղբ/290ա-2բ։ ղգ/293ա-4ա։ ղդ/294բ-6ա։ ղե/296ա-7ա։ ղզ/297ա-9ա։ ղէ/299ա-300բ։ ղը/300բ-1բ։ ղթ/301բ-2բ։ ճ/303աբ։ ճա/304ա։ ճբ/304բ-5ա։ ճգ/305ա-6ա։ ճդ/306ա-7ա։ ճե/307ա-8բ։ ճզ/308բ-9բ։ Ցանկ/310ա-2բ։
Գ. Տե՛ս ձեռ. 2212, 99ա-120ա. ա/87բ-8ա։ բ/88բ։ գ/88բ-9բ։ դ/89բ-91ա։ ե/91ա-4բ։ զ/94բ-8ա։ է/98բ-101ա։ ը/101ա-2բ։ թ/103ա-4բ։
Օրինակուած է նախագաղափար օրինակից
(տե՛ս ձեռ. 2212):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
3ա Եւ այժմոյս ի թագաւորութեան ինքնակալ կայսերն Ամենայն Ռուստաց Ալէքսանդր Պաւլովիչի, եւ ի հայրապետութեան տեառն Եփրեմայ սրբազնակատար վեհապետի Ամենայն Հայոց օրինակեցեալ
նորոգ եւ ըստ կարի իբր սրբագրեցեալ, արդեամբք եւ ծախիւք ի նորին Սուրբ Էջմիածնի միաբան Գրիգոր նուաստ աբեղայէ Տէր-Առաքելեան
Գառնեցւոյ, ի վայելս իւր եւ այլ սիրակից
եղբարց, յամի Տեառն 1810. եւ յուլիս ամսեանն, ի կայսերախնամ քաղաքս Թիֆլիզ:
309բ 1810, յուլիսի 29, ի Թիֆլիզ, ձեռամբ նորընծայ Յօհաննէս աբեղայիս, գրեալ աւարտեցաւ Սիմէօնի Քարոզգիրքս այս:
312բ Ամենանուաստ Յօհաննէս աբեղայս զայս Քարոզգիրքս գրեցի եւ զգլխագի[ր]սն
ծաղկեցի ի վայելս Գրիգոր վարդապետին: Բայց
ի տեսողացդ զբարի յիշումն զիս խնդրեմ, զի եւ դուք ի Քրիստոսէ յիշեսջիք: 1810, յուլիսի
29, ի Թիֆլիզ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա
(տարբեր տառեր):
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «1810 - Մ[եսրոպ] եպս.»:
2316
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
Տփխիս |
ՌՄԿԵ–ՌՄԿԷ. – 1816–1818 |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ` Ստեփաննոս վրդ. Ջուղայեցի:
ԹԵՐԹ՝
185. չգրուած` 1ա-2բ, 3բ, 4բ, 183բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԺԶx12 (ԺԴ 8 (կրկն.), Գ 13, ԺԳ
10, ԺԵ 8, ԺԶ 6)+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, կապոյտ (1ա-2բ, 184ա-5բ` սպիտակ), լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով. «RMJR 1807», ձուածիր պսակաւոր շրջանակով, մէջտեղում` սակրաւոր արջ,
«FR 1816», թագակիր առիւծ (սպիտակ թուղթը): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 33,5x22: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(25,7-27,4x15,6-16): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 39: ԿԱԶՄ` տպագիր թղթէ օրացոյց, մէջքը` շագանակագոյն
կտաւ, միջուկը` ստուարաթուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, կազմը
ծալծլուած, մէջքի կտաւը խունացած, թեթեւակի վնասուած, Բ. փեղկի վերին մասը` ճեղքուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-145բ, 148ա-83ա [Քարոզգիրք Սիմէոնի Երեւանցւոյ]
[Քարոզք յԵրկրորդ
հատորէ]
Տե՛ս ձեռ. 2212, 124ա-324բ. Յռջբ./5ա-6ա: ա/6բ-8ա: բ/8ա-10ա: գ/10ա-1ա: դ/11ա-2բ: ե/12բ-4բ: զ/14բ-6բ (15ա թերթի նիւթը`
նաեւ 3ա): է/16բ-8ա: ը/18ա-20ա: թ/20ա-3ա: ժ/23բ-5բ: ժա/25բ-6բ: ժբ/26բ-8բ: ժգ/28բ-30բ: ժդ/30բ-2բ: ժե/32բ-4բ: ժզ/34բ-6ա: ժէ/36ա-7բ: ժը/37բ-9ա: ժթ/39ա-41բ: ի/41բ-3բ: իա/43բ-5բ: իբ/45բ-6ա: իգ/155ա-6բ: իդ/46ա-8ա: իե/48ա-9ա: իզ/49ա-51ա: իէ/51ա-3ա: իը/53ա-5բ: իթ/55բ-7ա: լ/57ա-8բ: լա/58բ-60ա: լբ/60ա-1բ: լգ/61բ-3ա: լդ/63ա-4ա: լե/64ա-5բ: լզ/65բ-7բ: լէ/67բ-8բ: լը/68բ-70ա: լթ/70ա-1ա: խ/149բ-52ա (կրկն.՝
178ա-80բ): խա/152ա-5ա (կրկն.՝ 180բ-1բ):
խբ/168բ: խգ/71աբ: խդ/71բ-3ա: խե/73ա-4ա: խզ/74ա-5ա: խէ/75ա-6ա: խը/76աբ: խթ/156բ-7բ: ծ/158ա-60բ: ծա/139ա-41ա (կրկն.՝ 160բ-2ա): ծբ/162ա-8բ, 169ա-72բ: ծգ/172բ-4բ: ծդ/174բ-6բ: ծե/76բ-7բ: ծզ/77բ-9ա: ծէ/79ա-80բ: ծը/80բ-2ա: ծթ/82ա-4ա: կ/84ա-5բ: կա/148ա-9բ: կբ/85բ-6բ: կգ/86բ-8ա: կդ/88բ: կե/88բ: կզ/88բ-9բ: կէ/89բ-91ա: կը/91ա-4ա: կթ/94ա-6բ: հ/96բ-8ա: հա/98ա-100ա: հբ/100ա-1ա: հգ/101ա-3ա: հդ/103ա-5բ: հե/105բ-6բ: հզ/106բ-9ա: հէ/109ա-10բ: հը/110բ-1բ (կրկն.՝ 181բ-3ա): հթ/111բ-3բ:
ձ/113բ-4բ: ձա/141ա-2ա: ձբ/114բ-6ա: ձգ/116ա-7ա: ձդ/117աբ: ձե/117բ-8բ: ձզ/118բ-21ա: ձէ/121ա-2ա: ձը/122ա-3բ: ձթ/123բ-4ա: ղ/124բ-5բ: ղա/125բ-6ա: ղբ/126ա-8բ: ղգ/128բ-9բ: ղդ/130ա-1ա: ղե/131ա-2ա: ղզ/132ա-3բ: ղէ/133բ-5ա: ղը/135աբ (կրկն.՝ 176բ-7բ):
ղթ/135բ-6բ: ճ/136բ-7ա: ճա/137աբ: ճբ/142աբ: ճգ/143աբ: ճդ/143բ-4բ: ճե/137բ-9ա: Ցանկ/չիք:
Բ. 88ա, 177բ [Տապանագիրք]
1. 88ա Տապանագիր
Աստուածաբանից իշխանին այս է տապան,
Եւ անօթոյն Հոգւոյն Սրբոյ այս օթարան,
Տէր Յօհաննէս պատրիարքին
Բուզանդիոյ (=Կոլոտ),
Որ թագ փառաց էր դպրատան Ամրտօլու:
Զիմաստութեամբ սուրբ մարգարիտն, որ էր թաքուն,
Ի լոյս էած այս գերարփիս խորին գիտուն,
Քսանհնգեակ ամաց միջի գեր քան զիմաց
ԶՃ. (600) ամաց գործ կատարեաց այս լուսազգեաց,
Սուրբ Յակոբայ պարտուց բարձման սա է պատճառ
Եւ լուացման ազգիս ախտի սա սուրբ օճառ,
Վկայասէր, իմաստասէր, ոսկէբերան,
Զոր արք տգէտք չեն գովելոյ երբէք արժան:
2. 177բ Տապանագիր գերեզմանի Սաղիմայ Գրիգոր
պատրիարգի (=Շղթայակիր) –
Կամօք փրկչին արթուն անունս յանձկացեալ,
Զպակասութիւն վշտաց սորին ներանցեալ,
Զութն Ճ.ակ (800) քսակ պարտուց վճարեալ,
Սուրբ Յակոբայ սիւն ամրութեան կ[աց]ուցեալ,
Վեհ աշակերտ մեծ վարժօղին Վարդանայ,
Հրեշտակական վարուք ճգնեալ անխնայ,
Սրօբէավար քաղաքավար յարակայ,
Յօրէնս Էին միշտ ակն ի բաց աներկբայ.
Ութսուն ամօք միշտ կուսութեամբ պարապեալ,
Մարմնոյն հանգիստ խուն մի երբէք ոչ տուեալ,
Յասպարիզի մարտին յաղթօղ ներգտեալ,
Գնաց առնուլ անեղծ պսակն պատրաստեալ,
Ննջէ մարմնով Գրիգորիոսն, որ արթուն
Հոգւովն հսկէ առ միշտ բարին, որ անհուն,
Յորում եւ գործքն պսակէ զիւր անուն,
Զի հաւատով եւ սուրբ գործովն էր տքուն:
Գ. 145բ-7բ Հայցուածք առ Քրիստոս եւ Նախերգանք
վասն քարոզից ի Սուրբ Հոգին – Արփիական լոյս,
անշիջանելի ճառագայթ...
Դ. 177բ [Յակոբայ երգ] – Ո՜վ խղճալի Յակոբ դու պետ, / Վասն է՞ր գնաս անարգին հետ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
140բ (Պետրոսի՞) ԶԿենդանակերպս երկոտասան
Ճէիւ պատկեայ, դի՛ր եւ քսան,
Ի քսանէ զերկուսն հա՛ն (1218+551 = 1769)
Գտցես զթիւ գրքոյս լրման:
Ապա թէ նաեւ կամիս
Առ ի գիտել զամսոյս քանի՞ս,
Կատարեալ թիւն կրկնեայ յերիս (6x3=18)
Լրումն եղեւ ի Խազմ (=Նոյեմբեր) ամիս:
(«Պետրոս») Պայծառ արփի արդարութեան,
Ծագող մեզ լոյս իմաստութեան,
Երգեմք քեզ փառս լիաբերան
Յաւարտ գործոյս բնազանցական:
Տո՛ւր ինձ լինիլ վեհիդ նման,
Ըստ որում ազդ է այս հանգամայն
Րամեա՛ նաեւ պատկերսդ համայն
Բերել ըստ այս քոյդ կերպարան,
Որով եղեալ աստուածանման
Լիցին արժան քոյդ տեսութեան,
Սուրբ նախակարապետիդ բան գոհութեան
Տալով ըստ մեզ ի յաւիտեան:
(«Պետրոս») Պատիւ եւ փառք քոյդ տէրութեան
Եւ գոհութիւն վայել է,
Տալ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեան
Րամից ի քէն, որ ելայ է (=ելեալ է՞),
Ուստի եւ մեք մատուցանեմք
Սուրբ անուանդ, քում որ ել է,
Շնորհելդ զայդ քոյդ գիտութիւն
Էիդ առ գոլ նմանակ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4ա Ի փառս Աստուծոյ եւ ի յօգուտ մանկանց եկեղեցւոյ մեծատենչ
ըղձիւ օրինակեցեալ ի Ստեփաննոս անարդիւն
վարդապետէ Ջուղայեցւոյ, եւ յետին միաբան
Սրբոյ Էջմիածնի եւ ընդ հովանեաւ սորին,
յաւուրս գերիշխանական հայրապետութեան հոգեւոր ծնողին իմոյ տեառն Սիմէօնի սրբազան կաթողիկոսին եւ հեղինակի սոյն գրքոյս,
յամի կենարարին 1768 եւ Հայոց 1217: Կրկին մեծատենչ ըղձիւ օրինակեցաւ սա ահաւասիկ
ի հայրապետութեան Սրբոյ հանրատենչ Աթոռոյն Էջմիածնի տեառն Եփրեմայ սրբազան կաթողիկոսին
Ամենայն Հայոց, ձեռամբ չնչին բանասիրի՝ Ստեփաննոս ապարդիւն վարդապետիս Ջուղայեցւոյ, տրուպ միաբան Սրբոյ Աթոռոյն Էջմիածնի, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնի եկեղեցւոյս, ի քաղաքս Տփխիս, ի
1265 (1816) թուոջս, ի 14 հոկտեմբերի, ի յօգուտ մեղապարտ անձինս իմոյ, ի վայելս սիրելի
եղբարց ընթերցասիրաց եւ յիշատակ ողորմելի հոգւոյս իմոյ բազմամեղի: Յիշողաց աշխատողի
սմին եւ զմեզ ի Քրիստոս` լիցին յիշեալ ի նմանէ. ամէն:
6ա Զվերջին կրկին օրինակօղս սորին (յամի կենարարին ի 1816 եւ
ի 14 հոկտեմբերի) զյետին միաբան Սուրբ Էջմիածնի, անկիրթ գրիչ գաղափարօղս սմին` զՍտեփաննոս ապարդիւն վարդապետս Ջուղայեցի, ընթերցօղք, օրինակօղք եւ ի սմանէ շահեցօղք
եւ զմեղապարտս յիշօղքդ ի Քրիստոս, լիջիք եւ դուք յիշեալք ի նմանէ միշտ:
88ա Զապարդիւն զգրքոյս գաղափարօղ փցուն գրիչս` զՋուղայեցի տրուպ աբեղայս, պսակ անուն<ն>ս Ստեփաննոս յիշօղքդ յիշեալք լիջիք ի Տէր. ամէն:
140բ ԶՋուղայեցի Ստեփաննոս
աբարդիւն աբեղայս՝ զչնչին գրիչս սորին,
յիշօղքդ առ Քրիստոս յիշեալ լիջիք ի նմանէ, որ եւ գրեցաւ սա ի Տփխիս, ի ՌՄԿԷ. (1818) թուոջս եւ ի մուտն ապրիլի, ընդ
հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնի եկեղեցւոյն,
առ Կուր գետովն, ի ժամանակս Ըռուսաց:
ՆՇՈՒՄ՝ 2ա
«ՌՄԿԵ – 1816, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2317
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ,
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
194. չգրուած` 1ա-2բ, 4բ, 193ա-4բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+ Ա-ԺԹx10 (Ա, ԺԵ 9, Գ, Ե, ԺԸ 12, ԺԷ,
ԺԹ 8)+1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ առիւծի լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
31x22,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (23,2x15,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 37: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդբաց
շագանակագոյն կաշի, միջուկը` ստուարաթուղթ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝
կապոյտ ցայտք:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝
հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ պատռուածքներ, 147-148 թերթերի միջեւ նախապէս
չգրուած 1 թերթ կտրուած. կազմի կաշին քերծուած, եզրերը եւ մէջքը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-192բ [Քարոզք յԵրկրորդ հատորէ]
Տե՛ս ձեռ. 2212, 124ա-324բ.
Յռջբ./3ա-4ա: ա/5ա-6բ: բ/6բ-9ա: գ/9ա-10ա: դ/10բ-1բ: ե/11բ-3բ: զ/13բ-5բ: է/15բ-7ա: ը/17ա-9ա: թ/19ա-22բ: ժ/23ա-4բ: ժա/24բ-6ա: ժբ/26ա-8ա: ժգ/28ա-30ա: ժդ/30ա-2բ: ժե/32բ-4բ: ժզ/34բ-6բ: ժէ/36բ-8ա: ժը/38ա-9բ: ժթ/39բ-42ա: ի/42բ-4ա: իա/44բ-6ա: իբ/46ա-7ա: իգ/47ա-8բ: իդ/48բ-50ա: իե/50բ-1բ: իզ/52ա-4ա: իէ/54ա-6ա: իը/56բ-9ա: իթ/59ա-61ա: լ/61ա-3ա: լա/63ա-5ա: լբ/65ա-6բ: լգ/67ա-8բ: լդ/68բ-70ա: լե/70ա-1բ: լզ/72ա-4ա: լէ/74ա-5բ: լը/76ա-7ա: լթ/77բ-8բ: խ/78բ-81ա: խա/81ա-3բ: խբ/չիք: խգ/83բ-4բ: խդ/84բ-6ա: խե/86ա-7բ: խզ/88ա-9ա: խէ/89բ-90բ: խը/90բ: խթ/91ա-2բ: ծ/93ա-5ա: ծա/95բ-6բ: ծբ/96բ-106ա: ծգ/106ա-7բ: ծդ/108ա-9բ: ծե/109բ-11բ: ծզ/111բ-3բ: ծէ/113բ-5ա: ծը/115բ-7ա: ծթ/117ա-9բ: կ/119բ-21բ: կա/121բ-3բ: կբ/123բ-5ա: կգ/125ա-7ա: կդ-կե/չիք: կզ/127ա-8բ: կէ/129ա-30բ: կը/130բ-3բ: կթ/133բ-6բ: հ/137ա-8բ: հա/139ա-41ա: հբ/141ա-2բ: հգ/142բ-5ա: հդ/145ա-7բ: հե/147բ-9ա: հզ/149բ-52ա: հէ/չիք: հը/152ա-3բ: հթ/153բ-6ա: ձ/156բ-7բ: ձա/158ա-9բ: ձբ/159բ-61բ: ձգ/162ա-3ա: ձդ/163աբ: ձե/163բ-5բ: ձզ/165բ-8բ: ձէ/168բ-9բ: ձը/169բ-71ա: ձթ/171բ-2բ: ղ/172բ-4ա: ղա/174աբ: ղբ/175ա-7բ: ղգ/178ա-9ա: ղդ/179բ-80բ: ղե/180բ-1բ: ղզ/182ա-3բ: ղէ/184ա-5ա: ղը/185ա-6ա: ղթ/186աբ: ճ/187աբ: ճա/188ա: ճբ/188բ-9ա: ճգ/189ա-90ա: ճդ/190աբ: ճե/191ա-2ա: ճզ/192աբ: Ցանկ/չիք:
2318
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
409-1 (թռիչք` 313). չգրուած` 1ա-5բ, 6բ-7ա, 8բ, 48ա-53բ, 54բ, 401բ, 408ա-9բ: ՊՐԱԿ՝
Ա-Դx12 (Ա 11)+Ա-Լx12+1x1: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով «Pro Patria»,
«J. HONIG & ZOONEN» զինանշաններ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 31,2x20: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(23,1-24x13,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ՝ 30: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ կարմիր
կաշի, Ա. փեղկի կենտրոնում խաչելութիւն` չորս աւետարանիչների խորհրդանիշերով,
Բ. փեղկի կենտրոնում` Քրիստոսի տոհմածառը, ռուսերէն հետեւեալ մակագրութեամբ.
«Благославенъ плодъ древа благославенныя» միջուկը` տախտակ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ.
լուսանցակողերը՝ ոսկի նախշազարդ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ կարկատուած, որոշ մասերում գրադաշտը
խիստ գունափոխուած, ցեցակեր, 351-352 թերթերի միջեւ նախապէս
չգրուած 3 թերթ կտրուած. կազմի
եզրերը մաշուած, ցեցակեր,
փականները պոկուած: Թերթերի համարակալումը՝ գրչից:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 6ա, 7բ-8ա, 9ա-47բ Գիրք Քարոզից, Հատոր Առաջին,
ժողովեցեալ ի գրոց աստուածայնոց եւ ի լուսաւոր բանից սուրբ վարդապետաց, աշխատասիրութեամբ
տեառն Սիմէօնի գիտնական կաթուղիկոսին եւ ծայրագոյն պատրիարքին Ամենայն Հայոց եւ Սրբոյ
քրիստոսահիմն ու լուսահեղոյս Աթոռոյս Էջմիածնի, ի վարդապետութեան եւ ի նուիրակութեան
իւրում...
Տե՛ս ձեռ. 2212. 13, 15ա-91ա: Ա/7բ-8ա: Բ. Բան աղերսանաց/9ա-10ա: Նախերգանք Քարոզից/10աբ:
«Դարձեալ Նախերգան այլ իմն մտօք.../10բ-1ա: Դարձեալ Նախերգանք ի Յօնան/11բ: 1.
ա/12ա-21ա: բ/21ա-6բ: գ/26բ-9ա: դ/29ա-30ա: ե/30ա-2բ: զ/32բ-4ա: է/34ա-42բ: ը/42բ-7բ [վրջ. «եւ աստուածագործ մեռոնին վասն
որոյ» /// (շար. թերի)]: թ-ժե/չիք:
Բ. 54ա, 55ա-117ա Մեկնութիւն առակաւոր բանից
Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, որ կոչի Աղբիւր բացեալ, ժողովեցեալ ի գրոց աստուածայնոց
եւ ի լուսաւոր բանից սուրբ վարդապետաց. աշխատասիրութեամբ Սրբոյ Էջմիածնի միաբան
Պետրոս գիտնական եւ աստուածաբան վարդապետին Նախիջեւանցւոյ, ի փառս Աստծոյ եւ
ի յօգուտ մանկանց եկեղեցւոյ, ի հայրապետութեան լուսահեղոյս գահոյն Սրբոյ Էջմիածնի
տեառն Սիմէօն սրբազնակատար կաթուղիկոսին Ամենայն Հայոց
Տե՛ս ձեռ. 2. 12ա-90բ. Բան առ բարեմիտ ընթերցօղ/55ա-8ա: Յորդորակ/58բ-9ա:
ա-լբ/59ա-117ա: Անկիւնաւոր
առ առակսն/117ա:
Գ. 117բ-407բ [Պետրոսի վարդապետի Նախիջեւանցւոյ
Աղամալեանի Քարոզ Տարեկան]
Տե՛ս ձեռ. 174, 38ա-195ա. ա/402ա-7բ: բ/117բ-9ա: գ/119ա-23ա: դ/123բ-4բ: ե/125ա-38բ: զ/138բ-51ա: է/151ա-68բ: ը/168բ-72բ: թ/173ա-7բ: ժ/177բ-86բ: ժա/186բ-200ա: ժբ/200ա-7ա: ժգ/207ա-8բ: ժդ/208բ-10բ: ժե/210բ-20ա: ժզ/220ա-40ա: ժէ/240ա-61բ: ժը/261բ-4ա: ժթ/264բ-82բ: ի/283ա-9ա: իա/289ա-305ա: իբ/305ա-9ա: իգ/309ա-16բ: իդ/317ա-20ա: իե/320բ-4ա: իզ/324բ-8ա: իէ/328բ-35ա: իը/335բ-51բ: իթ/352ա-5ա: լ/355ա-64ա: լա/364ա-7բ: լբ/367բ-70բ: լգ/371ա-2բ: լդ/373ա-4բ: լե/375ա-8ա: լզ/378բ-83բ: լէ/383բ-8ա: լը/388ա-98բ: լթ/399ա-401ա: Ցանկ/չիք:
ՆՇՈՒՄ՝1ա
«ԺԹ, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2319
ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
ՍԻՄԷՈՆԻ ԵՐԵՒԱՆՑՒՈՅ
Էջմիածին |
ՌՄԻԷ. – 1778 |
ԳՐԻՉ`
Դաւիթ: ՍՏԱՑՈՂ` Ներսէս վրդ. Եղեգաձորեցի:
ԹԵՐԹ՝
217. չգրուած` 1ա, 2բ-3ա, 50բ-1բ, 81ա-5բ, 147բ, 159բ, 213բ-7բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-Էx12
(Բ 13, Է 5)+1x5+Ա-ԺԱx12 (Թ 10, ԺԲ 1)+1x1: ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով եւ կլոր շրջանակ,
առիւծ, «FC», «BGT», եռամահիկ լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 29,5x21: ԳՐՈՒԹԻՒՆ`
երկսիւն (28,8-24,5x15,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ՝ 38-42: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ`
88ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային
(88ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր
(44ա): Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր եւ բծեր, տեղ-տեղ գրադաշտը խոնաւութիւնից
գունափոխուած, թերթերը պոկուած, եզրերը քրքրուած, մաշուած: Կազմի եզրերը մաշուած,
կաշին քերծուած, Ա. աստառն ընկած, մէջքը վնասուած, եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3բ-250ա [Մատենագրութիւնք Սիմէոնի Երեւանցւոյ]
Ա. Տե՛ս ձեռ. 2212, 13բ. 3բ-4բ։
Բ. Տե՛ս ձեռ. 2212, 15ա-91ա, 124ա-324բ. Բան աղերսանաց/4բ-5ա։ Նախերգ./87ա։ Դարձեալ
նախ./87աբ։ Դարձեալ նախ./87բ-8ա։ 1. ա/5բ-11ա։ բ/11ա-14ա։ գ/14բ-5բ։ դ/15բ-6բ։ ե/16բ-8ա։ զ/18ա-9ա։ է/19ա-24ա։ ը/24ա-36բ (գրչից՝
27ա «Եթէ կամիս աստ եւ կամ ի վերջաւորութեան այլոց տանց վերջացո՛յ զքարոզդ, քանզի
մեք յետոյ ի յաւարտս ամենից տանցն եմք վերջացուցանել»): թ/36բ-44ա։ ժ/44ա-50ա։ ժա/52ա-6բ։ ժբ/56բ-9ա։ ժգ/59ա-61բ։ ժդ/62ա-4ա։ ժե/64ա-7ա։
Ծնթ. Նախերգանքները դրուած
են Բ. հատորի սկզբում:
2. Յռջբ./86աբ։ ա/88ա-9ա։ բ/89ա-90բ։ գ/90բ-1բ։
դ/91բ-2բ։ ե/92բ-93բ։ զ/93բ-4բ։ է/94բ-5բ։ ը/95բ-96բ։ թ/96բ-98բ։ ժ/98բ-100ա։ ժա/100աբ։ ժբ/101ա-2ա։ ժգ/102ա-3ա։ ժդ/103բ-5ա։ ժե/105ա-6ա։ ժզ/106ա-7բ։ ժէ/107բ-8բ։ ժը/108բ-9բ։ ժթ/109բ-111ա։ ի/111ա-2բ։ իա/112բ-3բ։ իբ/113բ-4ա։ իգ/114ա-5ա։ իդ/115ա-6բ։ իե/116բ-7ա։ իզ/117բ-9ա։ իէ/119ա-20ա։ իը/120ա-2ա։ իթ/122ա-3ա։ լ/123ա-4ա։ լա/124բ-5բ։ լբ/125բ-6բ։ լգ/126բ-8բ։ լդ/128բ-9բ։ լե/129բ-30բ։ լզ/130բ-2ա։ լէ/132ա-3ա։ լը/133ա-4ա։ լթ/134ա-5ա։ խ/135ա-6բ։ խա/136բ-8ա։ խբ/138բ։ խգ/138բ-9ա։ խդ/139ա-40ա։ խե/140ա-41ա։ խզ/141ա-2ա։ խէ/142ա-3ա։ խը/143ա։ խթ/143ա-4բ։ ծ/144բ-6ա։ ծա/146ա-7ա։ ծբ/148ա-54ա։ ծգ/154ա-5բ։ ծդ/155բ-6բ։ ծե/156բ-8ա։ ծզ/158ա-9ա։ ծէ/160ա-1ա։ ծը/161ա-2ա։ ծթ/162ա-3բ։ կ/163բ-4բ։ կա/165ա-56ա։ կբ/166ա-7ա։ կգ/167ա-8ա։ կդ/168ա։ կե/168բ։ կզ/168բ-9բ։ կէ/169բ-70բ։ կը/170բ-2ա։ կթ/172ա-4ա։ հ/174ա-5բ։ հա/175բ-6բ։ հբ/176բ-7բ։ հգ/177բ-9ա։ հդ/179ա-80բ։ հե/181ա-2ա։ հզ/182ա-3բ։ հէ/183բ-4բ։ հը/184բ-5բ։ հթ/185բ-7ա։ ձ/187ա-8ա։ ձա/188ա-9բ։ ձբ/189բ-91ա։ ձգ/191ա-2ա։ ձդ/192աբ։ ձե/192բ-3բ։ ձզ/193բ-6ա։ ձէ/196աբ։ ձը/196բ-8ա։ ձթ/198աբ։ ղ/198բ-9բ։ ղա/199բ-200ա։ ղբ/200ա-2ա։ ղգ/202աբ։ ղդ/202բ-3բ։ ղե/203բ-4ա։ ղզ/204բ-5բ։ ղէ/205բ-6բ։ ղը/206բ-7ա։ ղթ/207աբ։ ճ/208աբ։ ճա/208բ-9ա։ ճբ/209աբ։ ճգ/209բ-10ա։ ճդ/210ա-11ա։ ճե/211ա-2ա։ ճզ/212ա-3ա։ Ցանկ/չիք։
Գ. Տե՛ս ձեռ. 2212, 99ա-120ա. ա/67բ-68ա։ բ/68աբ։ գ/68բ-9ա։ դ/69ա-70ա։ ե/70ա-3ա։ զ/73ա-5բ։ է/75բ-7ա։ ը/77բ-8բ։ թ/78բ-80բ։
Չունի` «Ցանկ» եւ Խաչ-աղիւսակի
միջի լուծումը:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4ա Գիրք Քարոզից... արտագրեցեալ ի բուն հեղինակէն, ի վայելս
ամենանուաստ ծառայի նոյնոյ սրբազան վեհապետի Ներսիսի մեղսաներկ վարդապետի Եղեգաձորեցւոյ, ի Սուրբ Աթոռս Էջմիածին, ի Ռ. եօթն հարիւր ՀԷ. ամի փրկչին (1777), եւ ի
ՌՄԻ. եւ Է. (1778) թուաբերութեանս մերում հայկազնոյ:
162ա Ո՜վ վայելօղ այսմ գրքոյս,
Արա՛ արժան յիշման՝ Դաւթիս
Աշխատանօք գծագրողիս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1բ (շղագիր) Շնորհիւն Աստուծոյ, ի ՌՄԾԶ.
(1807) թվին, հոգտեմբեր ամսոյ ԻԷ.ին (27) մեր եղբայր Գէորգին արու մանուկ ծնաւ. ի նոյեմբերի երեքին մկրտեցաւ
ի մէջ Աստուածաէջ Աթոռոյն եւ զանուն եդաւ Ներսէս, զոր Տէր Քրիստոս պահեալ պահպանեսցէ ի խնամս իւր: Յամի Տեառն 1807, հոգտեմբերի 27:
2. 1բ (նոյն ձեռքով) Մեր՝ տէր Պետրոս Յակոբեանի
Էջմիածնեցւոյ որդի Յովակիմ պատանին ծնեալ է յամի Տեառն 1808 եւ թվականութեան Հայոց ՌՄԾԷ., իսկ զկրտսեր որդի նորին`
զփոքրիկ Յակոբն, ծնեալ եղեւ յԱստրախան քաղաքի, յամի Տեառն 1821 եւ ի թվին Հայոց ՌՄՀ-ին, Է. (7) փետրվարի:
3. 2ա (նոյն ձեռքով) Աղայ Պողոս Լալայովի որդի պարոն Արտէմ Իւանիչին ծնաւ
արու զաւակ 1825 թուականութեան, ի 27 հոգտեմբերի, լոյս երեքշաբթի, եւ մկրտեցաք ի նոյեմբերի
Լ. (30), աւուր կիւրակէ` անուանեալ Գրիգորայ, որոյ կնքահայրն էր աղայ Սիմոն Սէրգէիչ Իւանովն, զոր Տէր Քրիստոս պահեսցէ ընդ թեեւօք խնամոց:
Գրիչը թուանշաններով ցոյց
է տուել «անուանեալ» եւ «աւուր» բառերի տեղափոխումը:
2. Աստառ Բ. (ԺԹ. դ., նոտրգիր) Այս է գրգուկքն
Ներսիսին, զոր /// (թերի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 148ա
(ի ստ. լուս.) Կտակ սոսկալի փրկագործ չարչարանաց եւ խաչելութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի
Քրիստոսի եւ բացայայտութեան գերասքանչ խորհրդոյ սարսափելի աւուր մեծի յուրբաթուս:
Աստառ Բ: Առակ. 29.4-ն. «Թագաւոր արդար կանգնէ զաշխարհն եւ այր անօրէն՝ կործանէ»։
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա՝
«ՌՄԻԷ – 1778, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2320
ԷԼԻԿՈՍ ԷՕԴՕՆԱՑԻ,
ՀԱՄԱՌՕՏՈՒԹԻՒՆ ՕՐԻՆԱԿԱՑ ԵՒ ԻՐԱՑ ՆՄԱՆՈՒԹԵԱՆՑ
|
ԺԸ. դար (1717ից յետոյ) |
ԳՐԻՉ`
Գէորգ դպիր:
ԹԵՐԹ՝
508+1 (265 կրկն.) (գրչի
էջակալում՝ 1-948, որ է՝ 8ա-483բ). չգրուած` 1ա-3բ, 4բ-7բ, 123բ, 154աբ,
214աբ, 251աբ, 361աբ, 401աբ, 424աբ, 465աբ, 484աբ, 495բ -508բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+ 1-79x6 (Ա, ԺԹ, ԽԷ, ԿԸ 4, ԺԲ, ԿԴ, ՀԶ 5, ԻԱ, ԻԷ, ԼԷ, ԽԳ,
ԽԵ, ՀԳ 7, ԿԹ 10, Կ-ԿԳ, ՀԲ, ՀԴ, ՀԵ 12, ՀԷ 2): ՆԻՒԹ՝ թուղթ՝
լուսագծերով, ծաղիկ, եռամահիկ, ողկոյզ եւ «A DREUETON», «CF DREVE TOND» լուսադրոշմներով
(3, 123, 154, 214, 251, 361, 401, 424, 465, 484) կարմիր թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով):
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ`
35,5x22: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (26x13,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 41: ԿԱԶՄ՝ ոսկեզօծ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ զարդահիւս կարմիր մետաքս, կանաչ եզրաշերտերով. լուսանցակողերը՝ ոսկի, նախշազարդ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցները տեղ-տեղ կարկատուած, բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ: 71-72 թերթերի
միջեւ նախապէս չգրուած 1 թերթ կտրուած: Գլխատառերը չգրուած եւ մեծ մասամբ յետագայում
աւելացուած մատիտով: 130 եւ 131 թերթերի միջեւ ներդիր՝ լուսագծերով։ Կազմի եզրերը
եւ մէջքի կաշին` թեթեւակի մաշուած, 2 փեղկերը պահող մետաղէ կապիչը` ջարդուած, կապիչներից
2ն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա Համառօտութիւն օրինակաց եւ իրաց
նմանութեանց, յաճախապէս ասացեալ բանին Աստուծոյ քարոզողաց, ամենից եւս ուսումնասիրաց
մեծապէս օգտակար եւ հարկաւոր, շարադրեցեալ յԷլիկոսէ Էօդօնացւոյ հեղինակէ, ի կարգէ
Քարոզողաց, նորում ընձեռին գիրք տասն...: Եւ այժմ վերստին զկնի այլոց տպագրութեանց
ծայրագոյն ջանիւ եւ հոգաբարձութեամբ գրեթէ յանթիւ սխալանաց սրբագրցեալ, ուղղեցեալ
եւ ի լոյս ածեցեալ եղեւ ի ֆրէ Յօհաննու Սանճեմիանեցւոյ, ի նոյն կարգէ Քարոզողաց:
Թարգմանեցեալ ի լատինականէ ի հայկական բարբառ ի Ղուկաս վարդապետէ Խարբերդացւոյ,
յամի կենարարին մերոյ ՌՃԺԷ. եւ Հայոց՝ ՌՃԿԶ. (1717), ի փառս ամենամեծին Աստուծոյ
եւ ի պարծանս սրբոյ եկեղեցւոյ
1. 8ա-122ա [Գիրք Առաջին]
– 5ա-7ա [Յառաջաբանութիւն] Գիրք կամ գործ Յօհաննու Սանճէմիանեցւոյ, ի կարգէ Քարոզողաց պայծառագունեղի
աստուածաբանութեան վարդապետի, յորում ընձեռի զօրինակաց եւ զնմանութիւն իրաց:
Գիրք առաջին, Յաղագս երկնից եւ տարերաց, յորում դնին օրինակք ի պարզ մարմնոց հրեշտակաց,
մոլորականաց, կենդանակերպից, աստեղաց, տարերաց եւ եւս յայլոց ոմանց, որք յատկական
կարգաւ ի սոսա առածին – [Ա]րասցէս զամենայն
ըստ օրինակին, որ ցուցաւ քեզ...
ա. 8ա-11ա [Ա.] Իւրաքանչիւր տարերաց երկնային եւս մարմնոց բնութեամբն ցուցանի
եւ բազում պատճառանօք եւ հեղինակութեամբ,
թէ ո՞րք իցէ հարկաւոր մարդկան խոհեմ ժուժկալութիւնն ի կերակրոց բացայայտի
բ. 11ա-2բ Բ. Ծուլութիւնն հրոյ երեւակին, յօդոյ, նաեւ եզեման (այսպէս), ըստ
զանազան ներգործութեան բաղդատի, որք եւս գարշելի մոլութիւն իցէ բացայայտի եւ զամենայն
ընթացից երեւակաց մի առ մի ընձեռի
Ծնթ. Գլուխների խորագրերը գրուած են այս կարգով, այսուհետեւ նշելու ենք գ., դ., եւ խորագիր սկզբունքով:
գ. 12բ-4ա Գ. Լուսնոյ յատկութիւնն, զանազան եւս անուանքն բլրոց, նաեւ լերանցն...
դ. 14ա-7բ Դ. Զբազմապատկութիւն է սիրոյ նորին եւս յատկութեանցն եւ զանազանութեանցն...
ե. 17բ-22բ Ե. Հրեշտակաց զանազան բնութիւն գերազանցութիւնն ապակեղէն...
զ. 22բ-4ա Զ. Զփոփոխելի բնութեան մարդկային հոգւոյ, որ եռակի փոփոխումն յօդոյ...
է. 24ա Է. Մարդկանց ի մոլութիւնս կամ ի յառաքինութիւնս եւ ի յարհեստս բնական
հակումն...
ը. 24աբ Ը. Զեօթն ներգործութեանց ստուերի, որոյ ագահութեան գարշելի մոլութիւն...
թ. 24բ-5բ Թ. Ոսկի օղամանեակքն, որք մարտիրոսաց, կուսանաց եւ վարդապետաց
կամ սրբոց գրոց քարոզողաց պարտին...
ժ. 25բ-6ա Ժ. Աղբերք Յորդանան գետոյ եւս մկրտութեան խորհուրդն...
ժա. 26ա-7ա ԺԱ. Եօթներորդ երանութիւնքն մի ըստ միոջէ համահաշութիւն...
ժբ. 27ա-8ա ԺԲ. Թէ որպէս մարդկային կեանքն իբրեւ երկիր եւ ջուր...
ժգ. 28ա-30ա ԺԳ. Սիրոյ, որ ամենայնից առաքինութեանց պսակ եւ կատարելութիւն...
ժդ. 30աբ ԺԴ. Ուր եւ թէ որպէս մարմինն հոգւոյ, փոխաբեր որպէս եւս հոգին մարմնոյ...
ժե. 30բ-1ա ԺԵ. Այլք եօթն մոլութիւնք, այսինքն՝ սպանութիւնք, համահաշութիւն
միգի...
ժզ. 31աբ ԺԶ. Սրտի մերոյ զըղջմունքն
ի յԱստուծոյ եւ ի կամաց մերոց...
ժէ. 31բ-2ա ԺԷ. Դարձման ոմանց մարմնոց վառեալ եւս ածուխոց...
ժը. 32ա ԺԸ. Ամպոյ եւ հողմոյ կամ փոշւոյ յատկութիւնքն աստ դնին...
ժթ. 32աբ ԺԹ. Մթագոյն ձորոց, նա եւ երկրի շարժման, որ զյօդն խաւարեցուցանէ...
ի. 32բ-3բ Ի. Թէ յորժամ պատճառի կարկուտն եւ հինգերորդ յատկութիւնք...
իա. 33բ-4ա ԻԱ. ԶՀիփեռպօռէից լերանց ի հիւսիսային կողմն զետեղելոց...
իբ. 34ա-5ա Իբ. Զեօթն աստեղաց ցլու, որք յունարեն սայլ աստեղք կոչիլ սովոր
են...
իգ. 35աբ ԻԳ. Զոմանց վարդապետութեան Քրիստոսի նմանութեանց ի զանազան ջրոց...
իդ. 35բ-6ա ԻԴ. Զեօթն մոլորակաց ի մարդկային մարմնոջ բնական ներգործութեանցն...
իե. 36ա-7բ ԻԵ. Զանազան յատկութեանց Սիօն լերին եւ հաստատութեան եւ շարժմանց...
իզ. 37բ-8ա ԻԶ. Եօթն աստեղաց պատրուակ Հայկին. առաջի ծնկաց ցլու...
իէ. 38ա ԻԷ. Տուրք ողորմութեան օգտակարութիւնք եւ կատարելութիւնքն...
իը. 38ա-9ա ԻԸ. Մոլորակաց ընթացման կացութիւն, զանազան եւս ներգործութիւնն
եւ յատկութիւնն...
իթ. 39ա-40ա ԻԹ. Սատանայի փորձութիւնն, յորժամ հաւատացեալ ապաշխարութեամբն
զղջման, եւս ջերմութեամբն յաւելանայ...
լ. 40ա Լ. Առուոյ յաղբերէ կամ ի գետոյ հոսեցելոյ...
լա. 40ա-3ա ԼԱ. Որք եւ որք իցեն պտուղքն Ոգւոյն Սրբոյ՝ բացայայտի...
լբ. 43ա-4ա ԼԲ. Զի՞նչ եւ ո՞ւր իցէ յաւիտենական երանութիւն եւ փառքն...
լգ. 44ա-6բ ԼԳ. Զան[ա]զան ներգործութեանց հաճոյարար շնորհաց, որք առաջին շարժելոյ...
լդ. 46բ-9ա ԼԴ. Ձրի տուեալ շնորհաց զանազան ներգոր<գոր>ծութիւնքն
համահաշութիւն..
լե. 49աբ ԼԵ. Հերետիկոսաց յանդգնութիւն եւ ստութիւն վարդապետութեան նոցին...
լզ. 49բ-50բ ԼԶ. Խոնարհութեան երեք աստիճանքն համագրին, որք կենդանակերպից
շրջանաց նմանք գոլ տեսանին...
լէ. 50բ-1ա ԼԷ. Թէ Որդին Աստուծոյ մարմնացեալ իցէ բացայայտի...
լը. 51ա ԼԸ. Անհաստատ մարդոյն բնութիւնն, թէ որպէս իցէ...
լթ. 51աբ ԼԹ. Տգիտութիւն բանականութեան, նմանութեամբ արեգակնա խաւարմամբ...
խ. 51բ-2ա Խ. Բարկութիւնն Աստուծոյ, որք իցէ ի վերայ մեղաւորաց...
խա. 52ա-3ա ԽԱ. Զկրկին բարկութեան մարդկայնոյ աստ ընձեռի...
խբ. 53աբ ԽԲ. Թէ զի՞նչ իցէ արդարութիւնն, նորին եւս կերպն կամ տեսակն...
խգ. 54ա-6ա ԽԳ. Անձրեւոյ, ջրոյ կարմիր ծովու, նաեւ ոմանց կենդանականց...
խդ. 56աբ ԽԴ. Դաշտային հրապարակին բնութիւնն բացայայտի...
խե. 56բ ԽԵ. Զբարւոյ եւ զչարէ լեղւոյ ասող է զանազան ներգործութեանց...
խզ. 56բ-7ա ԽԶ. Օրինակաւ զանազան կենդանակերպից միաւորմանց ի զանազան նշանս...
խէ. 57աբ ԽԷ. Զոմանց մահաբեր ներգործութեան, բղջախոհութեան ընձեռի...
խը. 57բ-66բ ԽԸ. Զբազում կատարելութեանց եւ գերազանցութեան սրբազնագունեղի
Կուսին ընձեռին...
խթ. 66բ-7ա ԽԹ. Ոմանց ջրոց յատկութեամբն, որք ներկայ կենի տառապանքն ընտրելոցն...
ծ. 67ա Ծ. Երեք նմանութիւնքն աճեան զմեզ ի յիշատակի մահուան...
ծա. 67ա-8բ ԾԱ. Աշխարհքն իբր ծովու, անապատի, այրի եւս բաղդատի...
ծբ. 68բ-9բ ԾԲ. Թէ որպէս հոգեւոր մարդն զանազանապէս փոփոխի ի վեց տեսակօք...
ծգ. 69բ ԾԳ. Երեք մանաւանդակ<ակ>ան չարիք (ըստ վարդապետութեան սրբոյն
Պօղոսի)...
ծդ. 69բ-70ա ԾԴ. Մեծագունից հպատակօրէն
համաձայնելի գոլն մոլորակաց օրինակաւն...
ծե. 70ա-1ա ԾԵ. Լիբանանու լերին կատարելութիւնքն համահաշուին...
ծզ. 71աբ ԾԶ. Զլեառնէ յիբուսացւոց Մօրիան կոչեցեալ ըստ լաթինացւոց...
ծէ. 71բ-2ա ԾԷ. Երկրի հաստատութիւն, նորին եւս ծայրագոյն կարողութիւնն...
ծը. 72ա-4բ ԾԸ. Եօթն գլխաւոր մոլութիւնքն համագրին, որք հրոյ, ամպոյ, որոտման...
ծթ. 74բ-6բ ԾԹ. Մեղաւորքն, որք եւ սահմանք երկրի կոչին...
կ. 76բ-81ա Կ. Ապաշխարութեան կատարելութեանն բացայայտի, որ որոտման ձեան,
ծովու...
կա. 81աբ ԿԱ. Ապաշխարողին մաքրումն, որ մաքրութեան ծովու նման եղանի կենդանակերպից...
կբ. 81բ-2ա ԿԲ. Երկու աստեղաց հաստատութեան հետեւողաց շարժման...
կգ. 82աբ ԿԳ. Առաջնորդաց պաշտօնն
լուսնթագին եւ լերանց...
կդ. 82բ-3բ ԿԴ. Թէ որով պայմանաւ հոգին ի մեղաց փտութեան նախապահիցի...
կե. 83բ-4բ ԿԵ. Զզանազան նմանութեամբ եւ օրինակօք գիշերավար աստեղ...
կզ. 84բ-5ա ԿԶ. Ծխոյ բազմապատիկ յատկութիւնքն համահաշուին...
կէ. 85աբ ԿԷ. Ոյք իցեն խոհեմութեան մասունքն...
կը. 85բ-9ա ԿԸ. Երկնից թիւն եւ կարգն աստեղաց եւս կատարելութիւնն եւ բնութիւնն
ստորոգի...
կթ. 89ա-90ա ԿԹ. Կատարելութիւն կրօնաւորութեան, որ նմանի ծերպի...
հ. 90ա-1բ Հ. Որք բազում լուսոյ, ջրոյ եւ հրոյ յատկութիւնքն համահաշուին...
հա. 91բ-2ա ՀԱ. Անապատական կամ առանձնական կենի կատարելութիւնքն զանազան
օրինակօքն...
հբ. 92աբ ՀԲ. Հիւսիսային եւ հարաւային հողմոց ներգործութիւնքն...
հգ. 92բ-6բ ՀԳ. Որք բազում հրոյ եւ ամպոյ, նաեւ ամենայնից հողմոց ներգործութիւնն...
հդ. 96բ-8բ ՀԴ. Ամի եւ տարւոյ մասանց, յորս մարդոյն մարմնաւոր կեանքն փոփոխի...
հե. 98բ-101բ ՀԵ. Հպարտոյ բազմապատիկ ներգործութիւնքն համագրին...
հզ. 101բ-2բ ՀԶ. Հպարտաց բնութիւնն լերանց, բլրոց եւս ալեաց ծովու...
հէ. 102բ-3ա ՀԷ. Երիւք յատկութեամբն փայլածուի բարեխառնութեան կատարելութիւնքն
բացայայտին...
հը. 103աբ ՀԸ. Փորձել զօրեղապէս հողմոյ, ժամանակի, եւս ոմամբք նմանութեամբքն
զօրեղապէս...
հթ. 103բ ՀԹ. Սակս երից պատճառաց երկիւղն ի սուրբ արսն յարամնալ պարտի...
ձ. 103բ-4բ Ձ. Տառապանքն բարեկամացն Աստուծոյ յոյժ օգտակար գոլ երկրի...
ձա. 104բ-7բ ՁԱ. Իւրաքանչիւր ստեղծուածոյ մարմնեղինի թէ անմարմնեղինի...
ձբ. 108ա-9բ ՁԲ. Բանին Աստուծոյ զանազան նմանութիւնքն եւ օգտակարութիւնքն...
ձգ. 109բ-10ա ՁԳ. Կուսանաց կացութիւն եւս գեղեցկութիւն կամ վայելչութիւնն
եւ կատարելութիւնն...
ձդ. 110ա-2ա ՁԴ. Բազմաստեղի յատկութեանց, նորին եւս աստեղաց թուոց եւ զեօթն
մոլորակաց...
ձե. 112աբ ՁԵ. Առաքինաց կատարելութիւնքն ո՞յք իցեն աստեղաց բազում կատարելագոյն
նմանութեամբն բացայայտին...
ձզ. 112բ-6ա ՁԶ. Մարդոյ մարմնաւոր կենի կարճութիւնն եւ անկայունութիւնն, որք բազում ստուերի...
ձէ. 116աբ ՁԷ. Մարդկային բարոյական կեանքն ոմամբք նմանութեամբք ըստ կերպի ջրոյ...
ձը. 116բ-7բ ՁԸ. Թէ՛ գործնական, թէ՛ տեսական կենաց հոգեւոր մարդոյն ընձեռի...
ձթ. 117բ-8բ ՁԹ. Եօթն գլխաւոր մոլութիւնքն նոցին եւս թիւր պակասութիւնքն համահաշուին...
ղ. 118բ-9ա Ղ. Փափկասիրութիւնն կամ հեշտասիրութիւնն, յորմէ կազմի որոգայթ
եւ գործիք սատանայի...
ղա. 119ա-22ա ՂԱ. Պայծառագոյն նմանութեամբ եւ օրինակօք Քրիստոսի Աստուծոյ...
ղբ. 122ա ՂԲ. Նախանձն Աստուծոյ ինչ իցէ եւ որպէս զի գոլ պարտ...
2. 122բ - 53ա [Գիրք Երկրորդ]
– 122բ, 124ա Գիրք Երկրորդ. Յաղագս հանքաց, այսինքն` հրահալելեաց եւ քարանց:
Յառաջաբանութիւն, յորում զհանքաց, նաեւ զանազան քարանց զանազանապէս ասելիք յառաջադրին
ա. 124ա-5ա Ա. Քարանց ութերորդ յատկութեան, որոյ ընտրեալքն Աստուծոյ...
բ. 125աբ Բ. Բանական հոգւոյն կատարելութիւնքն, որք եւ որպիսիք գոլ պարտ
իցեն...
գ. 125բ-6ա Գ. Որք եւ որքանք մոլութիւնք յագահութիւն ծնանիցի...
դ. 126ա-7ա Դ. Զանազան կճեայց յատկութիւնքն ստորագրին...
ե. 127ա-8ա Ե. Սիրոյ գերազանցութիւնն եւ կատարելութիւնն ո՞րք իցէ...
զ. 128աբ Զ. Շափիղայի, ցիմէթ եւս բնական ներգործութեամբն տեսական կենի...
է. 128բ-9բ Է. Մարգարտոյ, նաեւ քալեպի բնական յատկութիւնքն, որոց ժուժկալօղքն
եւ կուսանքն բաղդատին...
ը. 129բ-30ա Ը. Ցիկնիդոս քար ի ուղղիչն եսանաքարի ուղղութեանն...
թ. 130աբ Թ. Ճշմարիտ սիրոյ բարեկամութեան եւս ներգործութեան...
ժ. 130բ-1բ Ժ. Պղնձոյ բնութիւնն, նաեւ բաժանումն, որում զանազան նմանութեամբ...
ժա. 131բ-2ա ԺԱ. Սրբազան հաղորդութեան ոմանք նմանութիւնքն, որք զանազան Տիաքլէթէ...
ժբ. 132աբ ԺԲ. Քրիստոնէական հաւատոյն կատարելութիւնն, նա եւ արժանաւորութիւնն...
ժգ. 132բ-4բ ԺԳ. Աստուծոյ շնորհաց կատարելութիւնքն, որք զանազան յասպիսոյ...
ժդ. 134բ-5ա ԺԴ. Ճշմարիտ խոնարհութեան օրինակքն, որք մագնիս եւ ալլէքթօնէ...
ժե. 135աբ ԺԵ. Չէլէտօնիսս քարանց զանազանութիւնն, գաղափարն, զօրութիւնն...
ժզ. 135բ ԺԶ. Դժոխային հուրն, թէ որպէս անշիջանելի մնայ...
ժէ. 135բ-6ա ԺԷ. Կեղծաւորաց անօրէնութիւնն, որպիսի արտակայնայ, ոսկեպղնձի...
ժը. 136ա-7ա ԺԸ. Արդարութեան կատարելութիւնն, նաեւ հարկաւորութիւնն...
ժթ. 137աբ ԺԹ. Արդարոց երեք սեռքն, որք եւս երից սեռից բազմագունի...
ի. 137բ-8ա Ի. Գարշութիւն բղջախոհութեան, ոմանց ծծմբոյ յատկութեամբն եւ ներգործութեամբն...
իա. 138ա-9բ ԻԱ. Աստուածածնոյ կուսին գերազանցութիւնն, նա եւ կատարելութիւնն...
իբ. 139բ ԻԲ. Թէ զի՞նչ մեզ բարի գործք ողորմութեան բերեն ծիածան քարի բնութեամբքն...
իգ. 139բ-40ա ԻԳ. Զօրութիւն ալապատինէ ական, զկատարելութիւն բարւոյ...
իդ. 140աբ ԻԴ. Ոսկւոյ, քրիսօպրայի, եւս քարի բնական ներգործութիւնքն ստորագրին...
իե. 140բ-2բ ԻԵ. Շափիղայն, գոճազմի, ապակւոյ, բորակի կամ վիրոյ...
իզ. 142բ-3ա ԻԶ. Ապաշխարողսն, թէ որպիսի գոլ պարտիցի անդամանդեայ, ապոինդի քարի...
իէ. 143աբ ԻԷ. Արծաթոյ եւ ական, որ ասթռիօն կոչի, բազում կատարելութիւնք...
իը. 143բ-4ա ԻԸ. Ցակինդոսի ական զանազան բնական ներգործութիւնքն...
իթ. 144ա-5ա ԻԹ. Մարճամի յատկութիւնքն բացայայտին, որոց սրտի մաքրումն նմանի...
լ. 145ա-6ա Լ. Տպազոնի բնութիւնն, գեղեցկութիւնն եւ կատարելութիւնն...
լա. 146ա-7ա Լա. Ականց զանազանութիւնն, ծագումն եւ կատարելութիւնն...
լբ. 147աբ ԼԲ. Ոսկւոյ ծնունդն, զօրութիւնն եւ կատարելութիւնն...
լգ. 147բ-8ա ԼԳ. Ակատի ական եռակի տարաձայնութիւն եւ զանազանութիւն...
լդ. 148աբ ԼԴ. Արբեցութեան գարշելութիւնն գինւոյ եւս զգաստութեան կատարելութիւն
ստորագրի...
լե. 148բ-9բ ԼԵ. Ո՞րք իցէ հպարտութեան մոլութիւնն գարշելի, որոց բազում կենդանի
արծաթոյ...
լզ. 149բ-50բ ԼԶ. Անագի բաղդատութիւնն, ամէթօսի եւ զանազանութիւնն համահաշուին...
լէ. 150բ ԼԷ. Երկիւղալի զանազանութիւն, առն եւս յԱստուծոյ երկնչողի...
լը. 151աբ ԼԸ. Կապարոյ ծնունդն, զօրութիւնն եւ կատարելութիւնն ստորագրի...
լթ. 151բ-2ա ԼԹ. Կուսութեան յատկութիւնն եւ կատարելութիւնն այն քարի, որ
ասթէրիթոս կոչի...
խ. 152աբ Խ. Ամենից հանքաց, այսինքն՝ հրահալելեաց համառօտ ստորոգութիւն...
խա. 152բ-3ա ԽԱ. Բազում կատարելութիւն Քրիստոսի նմանութեամբ, յատկութեամբ
եւ օգտակարութեամբ քարանց...
3. 153բ-213ա [Գիրք Երրորդ]
– 153բ, 155ա Գիրք երրորդ. Յաղագս բուսոյ եւ տնկոց: Յառաջաբանութիւն Երրորդ
քրքի, յորում զաճողականաց, այսինքն`
զբուսականաց եւ տնկականաց, այսինքն` զտնկոց, առակօք ընձեռիլ յառաջադրի
ա. 155աբ Ա. Այր հոգեւոր ի ժամանակաւորաց հրաժարեալ...
բ. 155բ Բ. Օրինակաւ նախկնոյ ծաղկոյ ընկեցեալքն յաշխարհէ...
գ. 155բ-6ա Գ. Ժուժկալութեան կատարելութիւնքն եւ օգտակարութիւնքն ողջախող գառն...
դ. 156աբ Դ. Ոմանց ծաղկանց տանձի եւս օրինակօքն ձախորդութիւնք...
ե. 156բ-7ա Ե. Բեւեկնի, տանձի, ցինճիպէրի, փէթռօսօլինի...
զ. 157ա Զ. Ագահութիւնն յոյժ գարշելի գոլ, սոխի<ի>ւոքուիամի եւս օրինակօքն...
է. 157ա-8բ Է. Բարի ծառոյ բարի ներգործութիւնքն զանազան...
ը. 158բ-61ա Ը. Զոր օրինակ, որք առ սերմն ծաղիկ տերեւքն, պտուղքն...
թ. 161ա-3բ Թ. Սիրոյ գերազանցութիւնն, կատարելութիւնն, նա եւ օգտակարութիւնն
արմատոյ...
ժ. 163բ-4ա Ժ. Բեկանելութիւն մարդկայնոյ, նորին եւս մոլեկան բնութեան թիւրութիւնն...
ժա. 164ա-5բ ԺԱ. Ողջախոհութեան կուսութեան, այրութեան եւս կատարելութեանն
մեկնի...
ժբ. 165բ-6բ ԺԲ. Հոգին յարատեւօղ ի խոկման եւ ի յաղօթս բազում...
ժգ. 166բ ԺԳ. Սիրտ առն հոգեւորի, թէ որպիսի՞ գոլ պարտ իցէ արմատոյ, սերման...
ժդ. 166բ-7ա ԺԴ. Թէ որպէս պարտ իցէ եղանիլ երկբայական յանդիմանութիւնն...
ժե. 167աբ ԺԵ. Ագահութիւնն կամ ընչասիրութիւնն արմատ գոլ...
ժզ. 167բ-8ա ԺԶ. Ջերմեռանդութեան պտուղն իւղոյ բազում յատկութեանց օրինակօքն...
ժէ. 168ա ԺԷ. Որքան ցանկալ արժանապատւութեանց, ի նոյն եւս յարամնալ...
ժը. 168աբ ԺԸ. Ոչ է դնելի զսիրտն հարստութեան...
ժթ. 168բ-9ա ԺԹ. Սուրբ գրոց վարդապետութիւնն որքան հարկաւոր է...
ի. 169ա-70ա Ի. Որով պայմանաւ ողորմութիւնն աղքատաց իցէ բաշխելի...
իա. 170աբ ԻԱ. Ճշմարտի, սնոտւոյ, եւս ճոխաբանութեան զանազանութիւն եւ ելքն...
իբ. 170բ-1ա ԻԲ. Առ բարին գործելոյ, զչարն եւ թ[ո]ղլոյ յորդորումն...
իգ. 171ա ԻԳ. Օրինակաւ թեղօշի, թէ որպէս աստուածայնոյ սիրոյ ջերմեռանդութիւնն...
իդ. 171ա-2բ ԻԴ. Հաւատոյ գերազանցութիւնն, նաեւ կատարելութիւնն նշենւոյ, կասթանայի,
մանանխոյ...
իե. 172բ ԻԵ. Արդ, թէ որպէս որդիքն ոչ պարտին հետեւիլ հարց...
իզ. 172բ-3ա ԻԶ. Բախտի եւ յաջողութեան, թէ որքա՞ն իցէ անկայունութիւնն...
իէ. 173ա-4բ ԻԷ. Թէ որպէս շնորհն Աստուծոյ ի մեզ պահի...
իը. 174բ-5ա ԻԸ. Բեւեկնոյ, գնձոյ եւս նմանութեամբն որկորոյ...
իթ. 175ա-6բ ԻԹ. Խոնարհութեան կատարելութիւնն, որով փքացեալ եւ խստացեալ
մարդն...
լ. 176բ-7ա Լ. Ո՛չ յարատեւօղքն յըսկսեցեալ
բարիս ժանտաթզենւոյ...
լա. 177ա ԼԱ. Դիտաւորութիւնն զգործսն, իբր արմատքն՝ զպտուղն...
լբ. 177աբ ԼԲ. Կեղծաւորաց դաւաճանութիւնն եղեգանց բազում յատկութեամբն...
լգ. 177բ ԼԳ. Արմաւենի ծառոյ զանազան ներգործութեամբն արդարոց...
լդ. 177բ-8բ ԼԴ. Արտասուաց զօրութիւնն, որք ի ճշմարիտ ապաշխարօղսն արտակայանայ...
լե. 178բ-9ա ԼԵ. Ամենայն գլխաւոր յանցանքն, որոց միջնորդութեամբն կեղծաւորքն...
լզ. 179ա ԼԶ. Հեզ մարդն, թէ որով պայմանաւ յանիրաւութիւնս ինքեան առբերել...
լէ. 179ա-82ա ԼԷ. Աստուածածնի կուսին Մարիամու զարմանալի կերպիւ մարմնոյ...
լը. 182աբ ԼԸ. Մարտիրոսաց գերազանցութիւնն, թէ որպիսի եւս մարտիրոսութեան
կատարելութիւնն...
լթ. 182բ-3ա ԼԹ. Ողորմութեան զօրութիւնն, նորին եւս գործն, թէ որպիսի գոլ...
խ. 183աբ Խ. Մահուան մեռանողին եւս զանազան ներգործութիւնն...
խա. 183բ ԽԱ. Աշխարհի մեռեալքն եւ ի խոնարհութեան հիմնեալքն ի տառապանաց...
խբ. 183բ-5բ ԽԲ. Թէ որպէս բարի գործքն իցեն առնելիք, զի զարդիւնս ընդունիցին...
խգ. 185բ-6բ ԽԳ. Թէ որք ապաշխարութեան գործքն օրինապէս...
խդ. 186բ-7ա ԽԴ. Զանազան պտղաց ձեւոց, մանաւանդ սալորոյ...
խե. 187աբ ԽԵ. Տեսականաց ի տեսականութեան եւս յարատեւողաց կատարելութիւնքն...
խզ. 187բ ԽԶ. Պտղոց զետեղմամբքն, նոցին եւս նմանութեամբքն...
խէ. 187բ-9ա ԽԷ. Աղօթելոյ կերպն, աղօթից եւս կատարելութեանն տաշխի...
խը. 189աբ ԽԸ. Ամենայն գլխաւոր անձանց բազմապատիկ թիւր ներգործութիւնքն...
խթ. 189բ-90ա ԽԹ. Թէ որքա՞ն Քրիստոսի չարչարանաց մտածումն մեզ առ բերէ զօգտակարութիւն...
ծ. 190ա-1ա Ծ. Համբերութիւնն զի՞նչ եւ ո՞ւր իցէ, որք առ կրթութիւնն եւ վարձն
առաքինութեան...
ծա. 191ա ԾԱ. Թէ որով պայմանաւ աղքատքն հոգւով ճանաչի, նոճի բազում նմանութեամբն
ցուցանի...
ծբ. 191աբ ԾԲ. Մեղաւորն ոչ բնութեամբ, այլ մոլութիւն բնութեան չար գոլ...
ծգ. 191բ-3ա ԾԳ. Որքա՞ն ի մեղաց, մանաւանդ ի գլխաւորաց չարիք ծնանին...
ծդ. 193ա ԾԴ. Դժոխոց պատիժն՝ թէ որքան խորագոյն արտակայանայ...
ծե. 193աբ ԾԵ. Ապաշխարողաց կատարելութիւնքն՝ թէ առ որ գործս կայանայ...
ծզ. 193բ-7բ ԾԶ. Թէ զի՞նչ առ դարձումն մեղաւորին պահանջին...
ծէ. 197բ-8ա ԾԷ. Թէ որպէս ինքն ապաշխարութիւնն կատարի ոմանց ծառոց յատկութեամբն...
ծը. 198ա ԾԸ. Թէ ապաշխարութեան գործքն որպիսի գոլ պարտ իցին սալորի օրինակօքն...
ծթ. 198աբ ԾԹ. Առաջնորդութիւն բարեգործութեան դիւրապէս ի կրօնաւորութեան...
կ. 198բ-9ա Կ. Ընտրելոցն Աստուծոյ կատարելութիւնքն անջնդեղի (=արջնտեղի)
կասկիական ընկղոյ...
կա. 199ա ԿԱ. Առաքինութիւն յարատեւութեան, որք բերէ մեզ պարգեւս լաւուրի օրինակաւն...
կբ. 199աբ ԿԲ. Թէ որպէս իցէ պաշտօնն եւ արժանապատուութիւնն խնծորինւոյ...
կգ. 199բ-200բ ԿԳ. Եթէ անկատար մարդն աւուրբք յառաջանալ եւ զարգանալ կամիցի...
կդ. 200բ ԿԴ. Ներգործութիւնք իրաց ժամանակաւորաց յաջողութեան բազում...
կե. 200բ-1բ ԿԵ. Գեղեցկութիւնն մարդկայնոյ հոգւոյ եւ կատարելութիւն ոմանց
մարդկանց...
կզ. 201բ-2ա ԿԶ. Կրօնաւորութեան, կրօնաւորի եւս կատարելութիւնն...
կէ. 202ա-3ա ԿԷ. Թէ կրօնաւորն որպիսի գոլ պարտիցի եւ թէ որպէս յաշխարհականէն
զանազանի...
կը. 203ա ԿԸ. Թէ որով պայմանաւ առնելի իցէ եղբայրական յանդիմանութիւնն...
կթ. 203ա-4ա ԿԹ. Չարչարանաց Քրիստոսի, արեան եւս նորին զօրութիւնն...
հ. 204ա-5բ Հ. Սուրբ արանց նմանութիւնքն եւ կատարելութիւնքն համառօտապէս
վիպասանին...
հա. 205բ-6բ ՀԱ. Առն իմաստնոյ եւս զօրութիւնն եւ Սուրբ գրոց գերազանցութիւնն...
հբ. 206բ ՀԲ. Այն խոտոյ ծնունդն եւ զօրութիւնն, որ կոչի ծուխ երկրի...
հգ. 206բ-7ա ՀԳ. Սուրբ գրեանց գերազանցութիւնն, նաեւ օգտակարութիւնն...
հդ. 207աբ ՀԴ. Վայրենի ձիթենւոյ օրինակաւն, թէ որք սուրբ արանց ընկերութիւնն
օգնէ...
հե. 207բ ՀԵ. Հոգեւոր մարդն, զի ի դատարկութենէ փախիցի...
հզ. 207բ-8ա ՀԶ. Շօշափումն եւ համբոյրն, թէ յորժամ զմեղքն պատճառեն ի հոգին...
հէ. 208ա ՀԷ. Թէ երկիւղն Աստուծոյ որքան շնորհս մեզ պարգեւէ...
հը. 208ա-9ա ՀԸ. Տառապանքն եւ նեղութիւնքն այս աշխարհի արդարոց մեծ շահաւէտութիւն
ընծայեալ...
հթ. 209ա ՀԹ. Կատարելութիւնքն Աստուծոյ բանին աստ զանազան նմանութեամբն...
ձ. 209բ-10բ Ձ. Թէ որք կուսութիւնն գերազանցէ քան զայլ առաքինութիւնսն...
ձա. 210բ-1ա ՁԱ. Գերազանցագոյն առաքինութիւնքն աստ համահաշուին...
ձբ. 211ա-2ա ՁԲ. Տնկոց արական եւ իգական զանազանութիւնն չորս կերպիւ ճանաչի...
ձգ. 212ա ՁԳ. Խոտորաց եօթն վնասքն դնին ի մարդկային մարմինսն...
ձդ. 212աբ ՁԴ. Զանազան ծաղկանց բնական ներգործութեանց...
ձե. 212բ-3ա ՁԵ. Քրիստոս, թէ որով պատճառաւ բաղդատիցի վիշապ կոչեցեալ խոտոյ...
ձզ. 213ա ՁԶ. Ամուսնացելոց ճշմարիտ նախանձն, թէ որպիսի գոլ պարտ իցէ...
4. 213բ-50ա [Գիրք Չորրորդ]
– 213բ, 215ա Գիրք չորրորդ. յաղագս թռչնոց եւ լուղակաց: Յառաջաբանութիւն
Չորրորդ գրքի, յորում լողականաց եւ թռչնոց բազում օրինակքն եւ նմանութիւնքն ասիլ
սկսին եւ յառաջադրին
ա. 215աբ Ա. Ձագուց արծուեաց օրինակօքն յաշխարհէ արհամարհեալ...
բ. 215բ-6ա Բ. Ընդէ՞ր բարի գործքն արարեալ ի մարդկանէ իցեն...
գ. 216ա Գ. Չափաւոր եւ բարեխառն ժուժկալութիւն ի կերակրոց...
դ. 216ա Դ. Առատութիւն ի յիրս ժամանակաւորս եւ ի բազում յաջողութիւնս մեղաւորաց...
ե. 216աբ Ե. Գեղեցկագոյն ոմանց ձկանց օրինակօք ծուլութիւնն ցանկութեան եւս
տապան...
զ. 216բ-7բ Զ. Ոյք գործնականի եւ տեսականի կենի կատարելութիւնն...
է. 217բ-8ա Է. Հերետիկոսքն, որք կերպից շողոքորթողաց խօսին...
ը. 218ա Ը. Երրեակ բարեկամութեան օգտակարութեան աղագաւ ընկալեալ...
թ. 218աբ Թ. Ագահութեան պակասութիւնն ագահին եւս խստութիւնն...
ժ. 218բ-9ա Ժ. Հայհոյութիւնն յորժամ ներելի կամ մահացու մեղք իցէ սահմանի...
ժա. 219ա-20ա ԺԱ. Մեղուաց կատարելութիւնն բնական նոցին եւս խոհեմութիւն...
ժբ. 220աբ ԺԲ. Աստուածայնոյ գովութեան երգն սրտիւ ըղձացեալ եւ ասացեալ...
ժգ. 220բ-1ա ԺԳ. Մարմնասէր մարդիկքն յունաց, այսինքն՝ ուրուրաց...
ժդ. 221ա ԺԴ. Մարդիկքն առաւելեալ մարմնաւոր քան հոգեւոր մտածմամբ...
ժե. 221ա-2բ ԺԵ. Զամուսնուհին, թէ որով պայմանաւ իցէ խնդրելի զամուսնոյ...
ժզ. 222բ-3ա ԺԶ. Խիստ ժուժկալութիւն եւ կեանն տեսական, թէ որով նշանակի...
ժէ. 223աբ ԺԷ. Տգեղութիւն բղջախոհութեան, ի նմանէ եւ պատճառաւ նորին վնասք...
ժը. 223բ-4ա ԺԸ. Երկարութիւն դարձման մեծ իրապէս յԱստուծոյ գոլ նուաճելի է...
ժթ. 224ա ԺԹ. Թէ որով պայմանաւ իցէ սիրտ մարդոյն պատրաստելի...
ի. 224աբ Ի. Անողորմ եւ խստացեալ մարդիկքն յնուց, այսինքն՝ ուրուրոց...
իա. 224բ ԻԱ. Աստուծոյ խորհրդոց հետաքրքիր խուզօղքն, թէ որպիսի պատիժս...
իբ. 224բ-5ա ԻԲ. Սատանայի զօրութիւնն, նորին եւս հնարագիտութիւնն...
իգ. 225աբ ԻԳ. Աստուծոյ ծայրագունեղ սիրողաց ամենայն ձախորդութիւն...
իդ. 225բ-6ա ԻԴ. Չորիւք պատճառօք բանին Աստուծոյ քարոզօղն աքաղաղի նմանի...
իե. 226ա ԻԵ. Ողորմութիւնն աղքատաց, մանաւանդ ի յեկեղեցւոյն բարեաց...
իզ. 226աբ ԻԶ. Թէ ընդէ՛ր սատանայն երբեմն զմարդն (Աստուծոյ թոյլատուութենէն)
բարձրացուցանէ...
իէ. 226բ ԻԷ. Թէ որպէս հաւատացեալն ի ձախորդութեան հաստատուն եւ կայուն...
իը. 226բ-7ա ԻԸ. Առաջնորդքն չար օրինակօք զստորադրելոց հոգիսն ապականեն...
իթ. 227ա ԻԹ. Թէ որքա՞ն ջերմեռանդ մտի եռանդն ի փորձութիւնս կարէ...
Լ. 227աբ Լ. Որդիքն առ ծնօղսն գոլ ի յամենայն ժամանակս գթած...
լա. 227բ ԼԱ. Նեղութիւնքն եւ անձկութիւնքն երբեմն զչարսն առ հոգեւոր կեանն
ներածել...
լբ. 227բ-8ա ԼԲ. Դիւաց, հերետիկոսաց եւս նաեւ կեղծաւորաց խորամանկութիւնն...
լգ. 228աբ ԼԳ. Կարկաջօղ մարդիկքն միշտ առատանան ունայն բանիւք...
լդ. 228բ-9ա ԼԴ. Յորժամ հոգի շնորհօք նորոգի աստուածայնօք...
լե. 229աբ ԼԵ. Որկրամոլքն, որք միշտ յորովայնի ներել...
լզ. 229բ ԼԶ. Թէ որո՞վ ճանապարհաւ հերետիկոսքն, նա եւ կե[ղ]ծաւորքն...
լէ. 229բ-30ա ԼԷ. Խոնարհութիւնն մանաւանդ ի մտածմանէ մեղաց եւ յիշեցմանէ...
լը. 230ա ԼԸ. Մարդիկքն առ բարին գործելոյ անհաստատ եւ անկայունք...
լթ. 230աբ ԼԹ. Ապերախտութեան մեղքն զորդիսն եւս անժառանգեցուցանել պերճագունի...
խ. 230բ Խ. Եզական մեղուաց օրինակքն որկրամոլք դատարկութեան...
խա. 230բ ԽԱ. Ծովայնոց խոզի յայտնագոյն օրինակաւն անմեղաց...
խբ. 231ա ԽԲ. Անհնազանդութեան զանազանութիւնն, նորին եւս յանցանաց ծանրութիւնն...
խգ. 231ա ԽԳ. Նախանձաւ թիւրութիւնն նախանձոտին եւս բնութիւնն ստորագրի...
խդ. 231աբ ԽԴ. Կեղծաւորն ջայլաման, քաջահաւու, այլոց եւս ոմանց կենդանեաց
բաղդատի...
խե. 231բ ԽԵ. Ընկերին ատելութիւն զխոյթոցն
մահուան ի հոգին բեւեռել մեղուի օրինակաւ...
խզ. 231բ-2ա ԽԶ. Զմարդն արտաքսապէս
ոչ երբէք իցէ դատելի...
խէ. 232ա ԽԷ. Փորձութեան պարզումն, որ ի զղջմանէ արտասուացն բազմիցս ծնանիլ...
խը. 232աբ ԽԸ. Թէ յորժամ գովութիւնն աստուածային պայծառագոյն եւ գովելագոյն...
խթ. 232բ ԽԹ. Զանազան Սուրբ գրոց օրինակօքն ծովայնոյ եւս խոզի նմանութեամբն...
ծ. 232բ Ծ. Բղջախոհքն զաւակի յղացման արգելման բերօղք ի կանայս բաղդատին...
ծա. 232բ-3ա Ծա. Չար մարդկանց դարանակալութիւնքն աղաւնեաց զանազան նմանութեամբն...
ծբ. 233ա ԾԲ. Միանձնական կեանն կրօնաւորաց գոլ հարկաւոր ձկան...
ծգ. 233աբ ԾԳ. Թէ որքա՞ն մահուան վերջնոյ եւս դատաստանի յիշումն մեզ օժանդակէ...
ծդ. 233բ ԾԴ. Մաքրութիւնն մտաց յարաժամ գոլ պահպանելի ի մարդկանէ...
ծե. 233բ-4ա ԾԵ. Քրիստոս երբեմն ձաղմամբ գանիցն, երբեմն եւս իրաց ժամանակաւորաց...
ծզ. 234աբ ԾԶ. Զի՞նչ կրօնաւորն, զի Աստուծոյ իցէ հաճոյ ստեղծողին իւրոյ մատուցանել...
ծէ. 234բ-5ա ԾԷ. Ի դատարկութենէ, մանաւանդ ի մարդկանց առ չարն բորբոքելոյ
ի գործել...
ծը. 235ա ԾԸ. Արծուոյ գեղեցկագունի օրինակաւն հաւատքն եւ սէրն...
ծթ. 235ա ԾԹ. Թէ որո՞վ պայմանաւ ոմանց գործքն անպտուղք մնան...
կ. 235աբ Կ. Դաւից եւ խռովութեանց ի մէջ ընդունեաց բերօղքն...
կա. 235բ ԿԱ. ԹԷ որո՞վ պայմանաւ ոմանց գործքն անպտուղք մնան...
կբ. 235բ ԿԲ. Մեղաց արդար եւ բնութեան մոլութիւնն արտակայանայ թիւ[ր]ութիւնն...
կգ. 235բ-7ա ԿԳ. Մեղանչողաց եւ մեղաւորաց նմա գլխաւոր զանազանութիւնն եւ
չարութիւնն...
կդ. 237աբ ԿԴ. Ի ճշմարիտ ապաշխարութենէն, յորմէ բազում բարիք հաւաքին...
կե. 237բ-9ա ԿԵ. Ապաշխարօղքն ի ճշմարիտ իւրեանց ապաշխարութեան, թէ որպէս պարտ
իցին...
կզ. 239բ ԿԶ. Անբան կենդանիքն, որք զպատուէր սիրոյն ոչ գիտեն զօրէնս...
կէ. 239բ-40ա ԿԷ. Կատարեալ արքն, թէ զի՞նչ իցեն եւ զինչ եւս առնիցեն...
կը. 240ա ԿԸ. Յարատեւութիւնն ի գործս բարիս մեղուի օրինակաւն...
կթ. 240բ ԿԹ. Թէ որո՞վ պայմանաւ հոգեւորապէս նոյն իմացական հոգին գիրանայ...
հ. 240բ-1ա Հ. Քարոզչաց պարտն կամ բաժինքն ո՛յք իցեն...
հա. 241ա ՀԱ. Թէ զի՞նչ կողոպտողացն այլոց երբեմն պատահիցի ոմանց ձկանց օրինակօքն...
հբ. 241աբ ՀԲ. Առաջնորդաց բաժքն, թէ որպէս պարտին գոլ ի ստորադրելոցն...
հգ. 241բ ՀԳ. Թէ որքա՞ն հպարտքն, որք բազէից ի խոնարհաց, որք մուսքառտա կոչեցեալ
թռչնոյ...
հդ. 241բ ՀԴ. Մեղաւոր մարդոյ յաջողութիւնն նշան իմն գոլ...
հե. 242ա ՀԵ. Խոհեմ մարդն, թէ զինչ առնել պարտ իցէ, զի զժամանակն տնօրինիցէ...
հզ. 242ա ՀԶ. Թէ որպէս ընդ[դ]էմ սատանայի իցէ մարտնչելի կէտ ձկան...
հէ. 242աբ ՀԷ. Ի կրօնս մտանել ի նմա եւս գովելապէս յարամնալ խնդրօղքն...
հը. 242բ-3ա ՀԸ. Արծուոյ բազում նմանութեամբն բազէի եւս հմտացեալ...
հթ. 243ա-4ա ՀԹ. Սուրբ արանց կատարելութիւնքն, զոր բազում աղաւնւոյ, բազէի,
ցնոյ...
ձ. 244ա Ձ. Միով օրինակաւ մեղուի Աստուծոյ իմաստութիւնն միայն ի յարդարոյ...
ձա. 244աբ ՁԱ. Միամիտ աղաւնոյ բնական յատկութիւնքն եթէ ո՞յր պատճառաւ...
ձբ. 244բ-5ա ՁԲ. Բաղդատմամբ ձկանց ի զանազան տեղիս բնակողաց...
ձգ. 245ա ՁԳ. Մեծաւորաց ընտրութիւնն, թէ որո՞վ պայմանաւ իցէ առնելի...
ձդ. 245բ ՁԴ. Հպարտաց գործքն ոմանց մարախոց նմանութեամբն...
ձե. 245բ ՁԵ. Մուճիլիոս կոչեցեալ ձկան օրինակաւն...
ձզ. 245բ-6ա ՁԶ. Բռնաւորաց թիւրութիւնն եւ խստութիւնն, թէ որքա՞ն իցէ...
ձէ. 246ա ՁԷ. Նեղութիւնքն ընտրելոցն Աստուծոյ մեծ իրապէս օժանդակել...
ձը. 246ա ՁԸ. Կերակուր հոգւոյն բան Աստուծոյ գոլ...
ձթ. 246աբ ՁԹ. Ոմանց ծերունի կանանց չարութիւնն, որք ռամկօրէն վհուկ կոչին...
ղ. 246բ Ղ. Բազում տատրակաց յատկութիւնն, թէ որպիսի իցէ այրեաց...
ղա. 247ա ՂԱ. Ճանապարհք մեղաւորաց թռչնոց ճանապարհաց ի թաղիլն նմանին...
ղբ. 247աբ ՂԲ. Կուսութիւնն կացութիւնն զամենայն այլոց կանանց գերազանցիլ...
ղգ. 247բ-8ա ՂԳ. Չորս կարտինալական, այսինքն՝ ծղխնական առաքինութիւնքն...
ղդ. 248աբ ՂԴ. Մարդկային հոգեւոր կեանն, եթէ որով ճանապարհաւ կատարի...
ղե. 248բ-9ա ՂԵ. Զանազան թռչնոց տեսակքն համաթուին նշանակիչք զանազան մեղուաց...
ղզ. 249աբ ՂԶ. Փափկութիւն կենի, որք արծուոյն երրորդ ձուովն նշանակին...
ղէ. 249բ ՂԷ. Տոկոսն կամ վաշխն, որ եւ թեպրոց արծուոյն...
ղը. 249բ-50ա ՂԸ. Բորոտքն յորժամ ի Հին օրէնս սրբեալք ասէին...
5. 250բ-97բ [Գիրք Հինգերորդ]
– 250բ, 252ա Գիրք հինգերորդ. Յաղագս երկրային կենդանեաց: Յառաջաբանութիւն
Հինգերորդ գրքի, յորում բազմաց կենդանեաց երկրի, այսինքն` գազանաց, սողնոց եւ չորքոտանեաց
օրինակօքն ներածել, նոյնքան եւս բարուքն յարմարիլ յառաջադրին
ա. 252աբ Ա. Ժուժկալութիւնն կամ պահեցողութիւնն յոյժ օգնէ մարդկանց...
բ. 252բ Բ. Այնոքիկ, որք ի կատաղեալ շանէ խածանին, ուլից եւ ծուլից...
գ. 252բ-3ա Գ. Բնական նմանութեամբ մսից կենդանեաց ձախորդութիւնքն մարդկանց...
դ. 253ա Դ. Մարմնոյն սաստիկ տկարութեամբն օրինակաւ կենդանւոյն...
ե. 253աբ Ե. Փառասիրութիւնն ոչ սակաւ եւ չափաւորապէս զմարդն ի յորոգայթս
կալնու...
զ. 253բ Զ. Ամբարշտաց բարեկամաց կիրառումն է...
է. 253բ-4ա Է. Հոգեւորականի եւ մարմնականի սիրոյ զանազանութիւնն կամ բացորոշութիւնն...
ը. 254աբ Ը. Հոգին բանական, որքան առաւել խորհիցի...
թ. 254բ-5ա Թ. Թէ որովք զինուք հոգեւորականօք ընդ[դ]էմ թշնամեաց...
ժ. 255աբ Ժ. Ագահութեան վնասն: Ագահին թիւր արքն տզրկին, մեղուին...
ժա. 255բ ԺԱ. Միով փղի օրինակաւ գազանական խաղաղիլ միտն...
ժբ. 255բ-6ա ԺԲ. Կարճաց բնութիւնքն ստորագրին, որք շողոքորթ մարդկանց նմանին...
ժգ. 256աբ ԺԳ. Բարութիւն, նաեւ չարութիւն մարդկանց ի յերից աճիլ...
ժդ. 256բ-7ա ԺԴ. Եղբայրական սիրոյ օրէնն, թէ որպէս իցէ...
ժե. 257ա ԺԵ. Մարմնասէր մարդոյն, որ հերիտի կոչեցեալ օձի բաղդատի...
ժզ. 257աբ ԺԶ. Մարմինն մարդկային եզին եւ ցանկութիւն նորին...
ժէ. 257բ-8ա ԺԷ. Ողջախոհութեան պահօղքն զբազումս ստանան զբարիս...
ժը. 258ա ԺԸ. Սուրբ արանց խոհեմութիւնն, թէ որքան իցէ բորենւոյ...
ժթ. 258աբ ԺԹ. Կուրութիւն մտաց խայտ խլեզի գեղեցիկ օրինակաւ...
ի. 258բ Ի. Ուղտու միով օրինակաւն բան Աստուծոյ, որ արդարեւ կերակուր հոգւոյ...
իա. 258բ ԻԱ. Կեանքն վանականի գովի, որ եւ կրիայի ոչ արդիւնապէս նմանին...
իբ. 258բ-9ա ԻԲ. Մեղքն առժամայն խոստովանի շան օրինակաւ...
իգ. 259ա ԻԳ. Սրբոց յանձնապաստանութիւնն առիւծու օրինակաւ հոգեւորապէս...
իդ. 259աբ ԻԴ. Թէ որպէս զղջացեալ մեղաւորքն ոմամբ դիպուածովք...
իե. 259բ ԻԵ. Փորձութեանց նետսն միով եւեթ այծեղջեր օրինակաւն...
իզ. 259բ ԻԶ. Ներքին տունն մարդոյ որ իցէ. զորս եւս խոհեմաբար...
իէ. 259բ-60ա ԻԷ. Մանաւանդական աղօթից կամ համախակման տեղին...
իը. 260ա ԻԸ. Ճշմարիտ զղջման զօրութիւնն, որ է մեղաց թոյն...
իթ. 260աբ ԻԹ. Սատանայ, որ խոզի նմանի զթիւր դիտաւորութիւն մարդոյ սրտի...
լ. 260բ Լ. Թէ որքան իցէ անգութ մարդոյն թիւր բնութիւնն...
լա. 260բ-1ա ԼԱ. Քրիստոսի, որ խաչիւն իւրով կարմրագոյն մարդկութեան զգեցեալ...
լբ. 261ա ԼԲ. Ընծու միայնոյ օրինակաւն ցանկութիւն ագահութեան կերպիւ...
լգ. 261ա ԼԳ. Զանկար իրաց ժամանակաւորաց զբազում պօմպիկի, այսինքն՝ մետաքսագործ...
լդ. 261աբ ԼԴ. Ի մարդոյ հետաքրքրութենէ սատանայն զանթուելի հոգիս ապականեալ...
լե. 261բ ԼԵ. Մեղաց հեշտութիւնն մահաբերել մտաց միով մկան...
լզ. 261բ ԼԶ. Թէ սէրն ըստ բարւոյ սրտի ըղձի միշտ պարտ իցէ միաւորիլ...
լէ. 261բ ԼԷ. Բամբասողի բնութիւնն համառօտապէս բացայայտի, որ երիւք պատճառօք...
լը. 262ա ԼԸ. Մարդոյ ջերմեռանդութիւնն, եթէ որով պայմանաւ կատարելագործի...
լթ. 262ա-4ա ԼԹ. Բազում բնական յատկութեամբ վիշապ օձի, իժի, գայլի...
խ. 264ա Խ. Մարդն ամենայնից կենդանեաց առաջնորդ եւ գլուխ գոլ...
խա. 264ա ԽԱ. Բորենւոյ միայնով օրինակաւն, թէ զինչ մարդ ատել եւ սիրել պարտ
իցէ...
խբ. 264աբ ԽԲ. Հասարակ կամ յաւիտենական աստուածաբան վարդապետի մասն, այսինքն՝
պաշտօնն...
խգ. 264բ-5ա ԽԳ. Նենգաւոր մարդոյն եւ մատնողի չարութիւնն կեղծաւորաց եւս ապականեալ...
խդ. 265ա ԽԴ. Որով պայմանաւ տունն մտաց, որոց եւս առաքինութեամբ իցէ...
խե. 265ա ԽԵ. Խստացել սիրտն, կարծրացեալ միտն քօքտրիլաս կոչեցեալ կենդանւոյն
բաղդատի...
խզ. 265բգ ԽԶ. Ընտրելոյն Աստուծոյ
կատարելութիւնն, նոցին եւս ճշմարիտ անմեղութիւնն…
խէ. 265գ ԽԷ. Աւետարանչաց արժանապատւութիւնն եւ պաշտօնն երիվարաց…
խը. 265գդ ԽԸ. Ամենեքեան ընդ նզովեալս ի պատահմունս ոչ շնորհեալս կենցաղավարողք…
խթ. 265դ ԽԹ. Սրբոյն օրինակօքն, որք երբեմն ի յԱստուծոյ շնորհեցան...
ծ. 265դ-6ա Ծ. Ընդէ՞ր յիմարն ոչ իցէ իմաստնոյն ընկերակցելի պատճառաւ...
ծա. 266ա ԾԱ. Մարմնոյ ցանկութիւնն հալի եւ սպառի ջերմեռանդութեամբ հոգւոյն...
ծբ. 266ա ԾԲ. Դաւաճանաբար խոստովանողի, որ զկեանն ի բարին երբեմն փոխել տեսանի...
ծգ. 266ա ԾԳ. Զի՞նչ մեզ հաւատն պարգեւէ հաւատացելոց...
ծդ. 266ա ԾԴ. Որդիքն առ ծնօղս իւրեանց լինելոց գթածք...
ծե. 266բ ԾԵ. Ներգործութիւն Աստուծոյ շնորհացն նոյնոյ սրտի զանազան նմանութեամբ...
ծզ. 266բ ԾԶ. Բորենւոյ գեղեցկագունիւ օրինակաւն երախտագէտ միշտ...
ծէ. 266բ-7ա ԾԷ. Որկրամոլութեան վնասքն պատմին շատակերս եւս բնութիւնն արջու...
ծը. 267ա ԾԸ. Ժամանակաւորաց իրաց առատութիւնն, որք մարդկանց փարթամութեամբ...
ծթ. 267բ-8ա ԾԹ. Զանազանից կենդանեաց զանազան բնութիւնքն, նոցին եւս բնական
յատկութիւնքն...
կ. 268ա Կ. Փղի ի զուգաւորութեան զարմանալի բնութիւնն զամուսնացեալ...
կա. 268աբ ԿԱ. Խոնարհ մարդոյ բնութիւնն, որ վայրենի այծեման ոմամբ օրինակօք...
կբ. 268բ-9ա ԿԲ. Դժոխոց հուրն զարմանալի սալամանդրի կենդանւոյն օրինակաւն...
կգ. 269ա ԿԳ. Ձիոյ, ուղտու եւս օրինակօքն աստ եդեալք...
կդ. 269ա ԿԴ. Հիէնայի ի ցեղս կամ ի սեռս զանազանութիւն...
կե. 269աբ ԿԵ. Որքա՞ն խորշելի եւ խոտորելի իցէ ամուսնական անժուժկալութեան...
կզ. 269բ ԿԶ. Տկարութիւն մարմնական յոյժ երբեմն մարդոյն ի մոլութեան արգիլել
օժանդակէ...
կէ. 269բ ԿԷ. Հանճարեղութիւնն երբեմն առաւել օգուտ է եւ կարօղ է քան ուժն...
կը. 269բ-70ա ԿԸ. Անհամբեր եւ բարկացօղն, թէ որպէս իցէ նուաճելի...
կթ. 270ա ԿԹ. Զբարին ոչ գործել ոչ յարատեւօղքն ճիւաղ խառնածի...
հ. 270ա Հ. Գետնառիւծու բնութիւնն ստորագրի, որում բնաւորապէս անհաստատ...
հա. 270ա-1ա ՀԱ. Նախանձու զարթոյնն (այսպէս) նախանձողաց եւս բնութիւնն բազմօք
հնդկաց օձից...
հբ. 271աբ ՀԲ. Կեղծաւորաց պակասութիւն, նոցին եւս ստութիւն եւ խաբէութիւնն...
հգ. 271բ-2բ ՀԳ. Բարկութեան վնասն բարկացողաց եւս թիւր բնութիւնն...
հդ. 272բ ՀԴ. Մարդն ըստ արտաքնոյ ոչ է գոլ ոչ ի բարին եւ ոչ ի չարն...
հե. 272բ-3ա ՀԵ. Մեղքն մոլութեանց եւս կեռացողութիւնն եւ մարմաջողութիւնն...
հզ. 273ա ՀԶ. Զմարդկային օրինակաւ մեծամեծ եւ հզօր արքն դիւրապէս անցանեն...
հէ. 273ա ՀԷ. Ցիռքն ի ծարաւս իւրեանց համբերօղք, համբերաբար...
հը. 273ա-4ա ՀԸ. Բղջախոհութեան վնասքն բղջախոհաց եւս բնութիւնն...
հթ. 274ա ՀԹ. Թէ որպէ՞ս զմայր Տեառն սիրել եւ պատուել պարտ իցեն մեղաւորքն...
ձ. 274բ-5ա Ձ. Հիենայի դժնդակ բնութիւնն փոփոխական եւ այլանդակ...
ձա. 275ա ՁԱ. Զկենդանիսն առ ուտումն շնորհեցեալ, նա եւ արգելեալ...
ձբ. 275աբ ՁԲ. Ընծայիւք եւ պարգեւօք ցանգ դատաւորքն կամ իշխանքն...
ձգ. 275բ ՁԳ. Ուղտու անուանադրութեամբ, նորին եւս օրինակաւն յօժարապէս...
ձդ. 275բ-6ա ՁԴ. Երիս սեռս զոհից ի Հին օրէնս նա եւ կենդանիքն...
ձե. 276աբ ՁԵ. Առիթքն մեղաց գոլ ի մէնջ հեռացուցանէլի եւ մերժելի...
ձզ. 276բ ՁԶ. Ընդէ՞ր բարեգործութիւնքն իցեն ի հաւատացելոց ծածկաբար առնելիք...
ձէ. 276բ-7ա ՁԷ. Թէ որպէ՞ս աստուածային ժամակարգութիւնքն իցեն ասելիք ի կրօնաւորաց...
ձը. 277աբ ՁԸ. Սչիթալի եւ օֆիթի կոչեցեալ խայտախառ օձից...
ձթ. 277բ ՁԹ. Զատկականի գառինն Քրիստոսի չարչարանացն նախաձեւ ցուցչի...
ղ. 277բ Ղ. Աստուած մեղմ գթած եւս գոլ ի համբերելն, եւ ապա խիստ գոլ...
ղա. 277բ ՂԱ. Գեղեցկագոյն ցռոյ օրինակաւ համբերութիւնն եւ յարատեւողութիւնն...
ղբ. 278ա-9ա ՂԲ. Մեղաւորքն սաթիրի եւ ֆասանի, այսինքն՝ այլանդակ ճիւաղ...
ղգ. 279ա-81ա ՂԳ. Մեղաց ծանրութիւնն եւ չարութիւնն ամենայնից եւս յանցանաց
զանազանութիւնն...
ղդ. 281աբ ՂԴ. Վճարողականի ապաշխարութեան կերպն եւ մասն նորին...
ղե. 281բ-2բ ՂԵ. Ոմանց կենդանեաց, այսինքն՝ մրջիւն, առիւծուց յատկութիւնքն...
ղզ. 282բ ՂԶ. Զարմանալի արդարեւ փղի, կարճի օրինակաւն զպանդուխտս...
ղէ. 282բ ՂԷ. Բնական անշարժութեամբ ունկան մարդկանց մեք հաստատապէս ի բարի...
ղը. 282բ-3բ ՂԸ Շան բնական սովորութիւնն զանազան եւ զարմանալի...
ղթ. 283բ-4բ ՂԹ. Ճշմարիտ առաջնորդի կամ վերակացութեան մանաւանդական գործն
նորին...
ճ. 284բ Ճ. Մարդ որքան կենդանի է, անդորրապէս ի յառաքինութիւնս...
ճա. 285ա-6ա ՃԱ. Առաքինութիւնն խոհեմութեան որքա՞ն մեզ իցէ օգուտ...
ճբ. 286ա ՃԲ. Յորժա՛մ եւ թէ որո՛վ ճանապարհաւ որդիքն իցեն ի ծնողաց սնուցանելիք...
ճգ. 286ա ՃԳ. Որքա՛ն մտաց մաքրութիւնն իցէ ի հաւատացեալց պահպանելի եւ սիրելի...
ճդ. 286աբ ՃԴ. Չորիւք ուղտ երամակաց կամ ուղտավարաց...
ճե. 286բ-9բ ՃԵ. Սուրբ արանց գերազանց առաքինութիւնքն հոգւոյն եւս օժիտքն...
ճզ. 289բ ՃԶ. Թէ զինչ իմաստունն առնել պարտ իցէ...
ճէ. 289բ ՃԷ. Օնէլէնթասարիս եւ հիփօլէնթասարիս, այսինքն՝ յուշկապարկաց նման...
ճը. 289բ-90ա ՃԸ. Հերետիկոսաց, հերձուածողաց եւս թիւրութիւնն եւ ժանտութիւնն...
ճթ. 290աբ ՃԹ. Խոկացօղքն բազում օրինակօքն վայրենի այծեմանց բաղդատին...
ճժ. 290բ ՃԺ. Ի ճանապարհն Աստուծոյ կամեցողն յառաջանալ ի յնկերակցութենէ
չարեաց փախչիլ...
ճժա. 290բ-1ա ՃԺԱ. Որով պայմանաւ սրբազան գրեանսն ուսանիլ եւ իմանիլ...
ճժբ. 291ա-2ա ՃԺԲ. Հպարտաց չար բարքն, գազանական եւս մոլութիւնքն ցլուց, վիշապաց...
ճժգ. 292ա-3բ ՃԺԳ. Դեւքն զանազան մեղօք դարանակալին դաւաճանօղ եւ նենգաւոր...
ճժդ. 293բ-4ա ՃԺԴ. Երկնչօղքն ի սկսելոյ զապաշխարանս իշոյ ի ջուրս...
ճժե. 294աբ ՃԺԵ. Բռնաւորքն, որք խստութեամբ իշխանութեանն զօրութեամբն...
ճժզ. 294բ-5ա ՃԺԶ. Սիրտ մեղաւորի, թէ որով պայմանաւ բանիցի ոզնւոյ նմանութեամբն...
ճժէ. 295ա ՃԺԷ. Ուստի՞ սնափառութիւնն զսկիզբն ունիցի, թէ որքան եւս ի հաւատացելոց...
ճժը. 295աբ ՃԺԸ. Ճշմարիտ հաւատն, թէ զի՞նչ ի մեզ ներգործէ...
ճժթ. 295բ ՃԺԹ. Թէ որպէս կեանքն հոգեւոր տածի...
ճի. 295բ-6բ ՃԻ. Ի միոյ գլխաւոր մեղաց բազում ի միասին մոլութիւնն ծնանիլ...
ճիա. 296բ ՃԻԱ. Փափկութեան եւ հեշտութեան մասունքն, որ բղջախոհութիւնն...
ճիբ. 296բ ՃԻԲ. Վաշխառութիւն կեանքն նորին եւս դրամոյ կարճութիւնն...
ճիգ 297աբ ՃԻԳ. Միեղջերուի շառագունի կովու քաւութեան եւս կենդանեաց...
ճիդ. 297բ ՃԻԴ. Զնախանձաւորութիւն ամուսնոյ կրել ի յարանց է միշտ փախչելի...
6. 298ա - 362ա [Գիրք Վեցերորդ]
– 298ա-9բ Գիրք վեցերորդ. Յաղագս մարդոց եւ անդամաց նորին: Յառաջաբանութիւն
Վեցերորդ գրքի, յորում զմարդկայնոյ մարմնոյ եւ զնորին, թէ՛ արտաքնոց թէ՛ եւս ներքնայնոց
մասանց եւ պատահմանց ընձեռել հեղինակն յառաջադրէ
ա. 299բ-300ա Ա. Ծուլութեան չարութիւնն, ծուլից եւս պակասութիւնն, մանրազննաբար
բացայայտին...
բ. 300աբ Բ. Գեղեցկագոյն օրինակօք, թէ՛ գործնականի, թէ՛ եւս տեսականի...
գ. 300բ-1բ Գ. Ճշմարիտ ապաշխարութեան մասունքն (զի Աստուծոյ հաճելիք արտակայանայցեն)...
դ. 301բ-2ա Դ. Զսիրոյ Աստուծոյ եւ զընկերին գերազանցապէ[ս] ընձեռի...
ե. 302բ-3ա Ե. Ջրգողութեան երեք տեսակք համահաշուին...
զ. 303աբ Զ. Հրեշտակք բազում պատճառօք մարմնական անդամօք հին սովորութեամբ...
է. 303բ-4բ Է. Սուրբ հոգւոց կատարելութիւնքն, որք աղջկանց, նաեւ հոգւոց մեղուցելոց...
ը. 304բ-6ա Ը. Հոգեւոր ախորժակն հոգւոյ ի բազում պատճառաց...
թ. 306աբ Թ. Առաքելոց, նոցին եւս հետեւողաց կատարելութիւնքն համահաշուին...
ժ. 306բ-7ա Ժ. Ագահութեան գարշութիւնն, նորին եւս վնասքն...
ժա. 307ա-8բ ԺԱ. Այնք, որք արտաքոյ լսելեաց ի մարդն պատկանին...
ժբ. 308բ-10ա ԺԲ. Երանելեաց ծայրագոյն երջանկութիւնն յաւիտենականի...
ժգ. 310ա-1բ ԺԳ. Սիրոյ կատարելութիւնքն եւ մարդոյ թիկամբքն զգայութեան...
ժդ. 311բ-3ա ԺԴ. Թէ որով պայմանաւ հոգեւոր կերակրով, որ ճշմարիտ բանն Աստուծոյ
է...
ժե. 313ա-4ա ԺԵ. Զանազան բնական յատկութիւնքն մերոց եւս խորհրդոց զանազանութիւնքն...
ժզ. 314ա-6ա ԺԶ. Քնոյ բնականի ներգործութիւնքն, բնական եւս տեսութեան...
ժէ. 316աբ ԺԷ. Երախայի նորապէս ծնելոյ կերպն պահպանելոյ...
ժը. 316բ-7բ ԺԸ. Իրանքն կամ ծամելիքն, որք ի մասունս գլխոյ զետեղեալք են...
ժթ. 317բ-8բ ԺԹ. Հովուաց պաշտօնն ի հոգաբարձութեան նոցին, թէ որպիսի...
ի. 318բ Ի. Հետաքրքրութիւն մտաց բաղդատի ցաւոյ գագաթանց...
իա. 318բ-9ա ԻԱ. Ճարպոյ զանազանութիւնն եւ բնութիւնն ստորագրի...
իբ. 319ա ԻԲ. Մինչ Աստուծոյ անդրափոխութեամբ ի սուրբ գիրս...
իգ. 319աբ ԻԳ. Ճշմարիտ սիրոյ պաշտօնն, հարկաւորութիւնն, նա եւ կատարելութիւնն...
իդ. 319բ-20ա ԻԴ. Չորք պատճառօք հաստատութիւնքն բաղդատին հերաց...
իե. 320ա-1բ ԻԵ. Հոգեւոր վարդապետութիւնն ըստ կերպի կերակրոյ մատակարարելի
է...
իզ. 321բ-2ա ԻԶ. Սուրբ վարդապետքն երիկամանց հինգ բնական յատկուցեանցն...
իէ. 322աբ ԻԷ. Թէ զոր բաժինս Տէրն ունիլ պարտ իցէ...
իը. 322բ-3ա ԻԸ. Եկեղեցւոյ հաւատն հինգ պատճառօք մորթոց նմանի...
իթ. 323աբ ԻԹ. Թէ յորս հոգեւոր արանց մանաւանդական զօրութիւնն հոգւոյ կայանայ...
լ. 323բ-4ա Լ. Զի շնորհն Աստուծոյ մանաւանդ խոնարհաց է պարսատել...
լա. 324աբ ԼԱ. Որկրամոլութիւնն, որքան մարդկանց վնասիչ է...
լբ. 324բ-5ա ԼԲ. Խոնարհութեան առաքինութիւնն, որ ծնգաց բաղդատի...
լգ. 325ա ԼԳ. Անուղղելի մեղաւորն գոլ ամենեւին յընկերութենէ բարեաց մերժելիք...
լդ. 325աբ ԼԴ. Միով մանկանց օրինակաւն մարմնոյ տկարութիւնն...
լե. 325բ ԼԵ. Զանազանութիւն մարմնական անմաքրութեան, եթէ ոյք ի Հին օրէնս...
լզ. 325բ ԼԶ. Ծուլից եւ հեշտասիրաց անհամբերութիւնն մանաւանդ պատահի...
լէ. 325բ-6ա ԼԷ. Նախանձու չարութիւնն, նախանձոտաց եւս վատութիւնն...
լը. 326աբ ԼԸ. Արդարեւ կատարեալ արքն՝ թէ որպէս յարդարութեան պահին...
լթ. 326բ ԼԹ. Միով օրինակաւ անկման ախտին հաստատի մոլութիւնն...
խ. 326բ-7ա Խ. Հինգ թէութեանց մարմնականաց աշխատանաց եւ կրթութեանց...
խա. 327աբ ԽԱ. Շրթանց վեց բնական ներգործութիւնքն թարգմանին...
խբ. 327բ ԽԲ. Բազում նոյն որովայնի անուանցն եւ տրամադրութեանցն...
խգ. 327բ-8բ ԽԳ. Չորք բնական յատկութիւնքն մարդկային գործոց, որք զառաջին
տեղիս ունին...
խդ. 328բ ԽԴ. Բարուց եւ արտաքին շարժմանց մարմնոյ կարգաւորումն...
խե. 328բ-9ա ԽԵ. Երեք յատկութիւնք քնոյ արտադրին, որք արդարեւ զնմանութիւն
իմն...
խզ. 329ա ԽԶ. Թէ որպէս մեծաւորաց յորժամ իցէ յօժարապէս հնազանդելի...
խէ. 329աբ ԽԷ. Չորք առիթքն մեղաց բռնելոյ հարկաւորք մեծ իրապէս արտակայանալ...
խը. 329բ-30բ ԽԸ. Ձեռաց կազմողութիւնն, զարդարանքն եւ պաշտօնքն, մատանց եւս...
խթ. 330բ-1ա ԽԹ. Աստուծոյ միշտ շնորհակալութիւն ի մէնջ գոլ առնելի...
ծ. 331ա-2ա Ծ. Ի դատարկութենէ մեծ իրապէս գոլ փախչիլի...
ծա. 332ա ԾԱ. Համբերութեան առաքինութեան բարիքն, որք եւ որքանք իցեն...
ծբ. 332բ-7ա ԾԲ. Մեղաց թշուառութիւնն բազմապատիկ, որ բախդատի թշուառութեան...
ծգ. 337ա-9բ ԾԳ. Մեղաւորն, որ եւ սատանայի ծառայ իրաւամբ կոչի...
ծդ. 339բ-42բ ԾԴ. Ճշմարիտ ապաշխարութեան, թէ՛ ներքոյ եւ թէ՛ արտաքոյ մասունքն
եւ արդիւնքն...
ծե. 342բ ԾԵ. Դատարկութիւնն հոգեւոր արանց մեծ իրապէս կրճիմն եւ վնաս է...
ծզ. 342բ-3ա ԾԶ. Իշխանքն, թէ որովք առաքինութեամբ զարդարիլ պարտ իցեն...
ծէ. 343ա-4ա ԾԷ. Բազկաց թիւն, մասունքն, բնական եւս զանազան պաշտօնքն...
ծը. 344ա ԾԸ. Եռակ ըմպումն մարմնոյ եռակի ի միասին ըմպման հոգւոյ...
ծթ. 344ա-6ա ԾԹ. Բանին Աստուծոյ քարոզողաց արժանապատուութիւնքն...
կ. 346ա-9ա Կ. Գլխոյ կացութիւնն, զգայութեանց եւս՝ թէ՛ ներքնոց եւ թէ՛ արտաքնոց...
կա. 349բ-50ա ԿԱ. Մարդկային խոհեմութիւնն, թէ՛ զինչ եւ թէ՛ որպիսի գոլ պարտ
իցէ...
կբ. 350ա-1ա ԿԲ. Առաջնորդաց կառավարութիւնն, որ սակս արտայայտութեան...
կգ. 351ա-2ա ԿԳ. Ատամանց սակս նոցա զանազան բնական ներգործութեանցն...
կդ. 352ա-3ա ԿԴ. Սրտի զօրութիւնն կերպաւրութիւնն կամ կազմողութիւնն...
կե. 353ա-4ա ԿԵ. Ճշմարիտ իմաստութեան արժանաւորութիւնն, տեղին, սկիզբն եւ
պաշտօնն...
կզ. 354աբ ԿԶ. Հոտոտելեաց, այսինքն՝ ռընգան հինգ յատկութիւնքն...
կէ. 354բ-5ա ԿԷ. Ծառայքն Աստուծոյ, որք եւ բարի ծառայից մարդկան...
կը. 355աբ ԿԸ. Թէ որոց օրինապէս հսկումն կամ արթնութիւնն պատկանին...
կթ. 355բ-6ա ԿԹ. Երրեակ ոգի ի մարդկային մարմնոջ ենթագոյանալ...
Հ. 356ա Հ. Ոմանք նոյն հարսին մարդոյ բարեգոյն բաժինքն թուին...
հա. 356աբ ՀԱ. Թէ զորքան ախտն անկման, ցաւն եւս ստամոքսին ներգործէ չարս...
հբ. 356բ-7ա ՀԲ. Ինքուպուսն ինչ, որոյ եւս իրի նշան արտակայանայ...
հգ. 357ա ՀԳ. Հպարտութիւնն յարատեւ տառապանօք նուաճիլ միով երկարագոյն...
հդ. 357ա-8ա ՀԴ. Սեաւ մաղձի որակութիւնն, սկիզբն, տէրութիւնն...
հե. 358ա-9ա ՀԵ. Բարեաց եւ չար մարդկանց բանքն...
հզ. 359ա ՀԶ. Կուսանաց կատարելութիւնքն երանաց կամ միջաց բաղդատիլ...
հէ. 359ա-60ա ՀԷ. Հոգին մարդկային հինգ մանաւանդական առաքինութեամբ...
հը. 360աբ ՀԸ. Հաւատացելոց միութիւնն յօդիւ սիրոյ կարգաւորել...
հթ. 360բ, 362ա ՀԹ. Սէրն հարց ի յորդիսն, արանց առ ամուսինս...
7. 362ա-400ա [Գիրք Եօթներորդ]
– 362ա-3բ Գիրք Եօթներորդ. Յաղագս տեսլեանց եւ երազոց: Յառաջաբանութիւն
Եօթներորդ գրքի, յորում երեւակայական տեսութեանց եւ երազոց ժողովեալ ի Սուրբ գրոց
հեղինակն ընձեռել դիտէ, եւ զանազան համանման երազոց նշանակութեանց զօրինակն ներածել
եւ ո՛չ երբէք հաստատելոյ, որ ոչ մանաւանդ զբաժանմունս վիպասանելով, զոր յոյժ գիտելոյ
արժանի պատուաստել խոստանայ
ա. 363բ-4բ Ա. Հրեշտակաց, որք հաստատութեան եւ ապակւոյ բաղդատին...
բ. 364բ-5բ Բ. Սուտ քրիստոնեայքն մարախոց, ձիոց եւս առ պատերազմ պատրաստելոց...
գ. 365բ Գ. Նախկին հիանալի տեսիլքն Զաքարիայի...
դ. 365բ-7ա Դ. Աստուածածին կուսին գերազանցութիւնն եւ շնորհաց լիութիւնն...
ե. 367աբ Ե. Ագահի անզգամութիւնն, ագահութեան, եւս չարութիւնն...
զ. 367բ-8ա Զ. Ձիոց առն Աստուծոյ Յոհաննու տեսլեան ստորագրութեամբն...
է. 368ա-9ա Է. Վարձ արժանի գործողաց պատրաստեալ...
ը. 369ա-70բ Ը. Պանդուխտքն Յակոբայ նահապետին, որում խոկումն...
թ. 370բ Թ. Մարմինն Քրիստոսի ի սրբազանութեանն...
ժ. 370բ-1բ Ժ. Դիւաց (որք իրաւամբ մարախոյ ի տեսլեան առն Աստուծոյ Յոհաննու)...
ժա. 371բ-5ա ԺԱ. Ճշմարիտ եւ տեսական վարդապետքն եկեղեցւոյն Քրիստոսի...
ժբ. 375ա-6ա ԺԲ. Եօթն պարգեւքն Ոգւոյն
Սրբոյ, նոցին եւս գլխաւոր ներհակ մոլութիւնքն...
ժգ. 376աբ ԺԳ. Չորից աւետարանչաց ոմանք ձեւք ի քառակուսի թիւս...
ժդ. 376բ-7ա ԺԴ. Քրիստոսի հաւատքն առաջնոյ հրեշտակին ձեւացեալ...
ժե. 377ա ԺԵ. Ուղխից ջուրքն առընթեր տեսլեան Եզեկիելի երանելեաց խնդութիւնն...
ժզ. 377աբ ԺԶ. Հերետիկոսութիւնն զսկիզբն ունեցեալ, մանաւանդ ի սատանայէն...
ժէ. 377բ-8ա ԺԷ. Զերազն Յովսեփու, զայլ եւս ոմանս արժանի գիտութեան...
ժը. 378աբ ԺԸ. Առարկի կեղծաւորութեան տեսակքն ըստ քառից կացութեանց...
ժթ. 378բ-80ա ԺԹ. Ներշնչումն Աստուծոյ յիւր տեսակն ընտրեալսն...
ի. 380ա-3ա Ի. Աստ պերճապէս բազում տեսութիւնք սրբոց մեկնին...
իա. 383աբ ԻԱ. Ծովն ապակեղէն Յոհաննու նախատեսեալ զկեանս այս...
իբ. 383բ ԻԲ. Քրիստոսի չարչարանքն Յովսէփու որ Աստուծովն նշանակել...
իգ. 383բ-4ա ԻԳ. Իշխանին մատակարարաց փառաւոնի երազն թարգմանի...
իդ. 384ա-5ա ԻԴ. Ապաշխարութիւնն զմարդն ի մեղաց բանտէն զերծուցանել...
իե. 385ա-6բ ԻԵ. Բռնաւորաց խստութիւնն, ընկերութիւնն, կարողութիւնն եւ հալածումն...
իզ. 386բ-8ա ԻԶ. Զաքարիայի տեսութիւնքն չորից կառաց վերաբերի...
իէ. 388աբ ԻԷ. Առաջնորդաց, կրօնաւորաց, կղերիկոսաց եւս կացութիւնն...
իը. 388բ-9ա ԻԸ. Թէ որպէս մեղաւորքն յԱստուծոյ յայս կենի եւ ի միւսում...
իթ. 389աբ ԻԹ. Թէ որով պայմանաւ սուրբ արքն խոնարհութեամբ եւ մահացուցմամբ...
լ. 389բ-91բ Լ. Սուրբ գիրն Աստուածաշնչի գրքի անուոյ մատենի եւս բաղդատի...
լա. 391բ ԼԱ. Յոյսն, որ երկրորդէ աստուածաբանական առաքինութիւն...
լբ. 391բ-2բ ԼԲ. Հոգեւոր արանց թէութիւնքն հինգ համահաշուին...
լգ. 392բ-5ա ԼԳ. Զանազան սեռք փորձութեանց, ոմանց եւս մեղաց վնասքն, նոցին
եւս սպեղանիքն...
լդ. 395ա-8բ ԼԴ. Երկու երազքն Նաբուգոդոնոսրայ, մինն ի պատկերէ...
լե. 398բ-9բ ԼԵ. Գլխաւոր առաքինութիւնք, մոլութիւնքն եւս ներհակքն՝ նոցին
երազովք...
լզ. 399բ-400ա ԼԶ. Երկու տեսիլքն երանելւոյն Յօհաննու ի միասին մեկնին...
8. 400բ-23բ [Գիրք Ութներորդ]
– 400բ, 402աբ Գիրք ութերորդ. Յաղագս կանոնաց եւ օրինաց: Յառաջաբանութիւն
ութերորդ գրքի, յորում օրինակք զօրինաց, այսինքն` զկանոնեալ եւ զքաղաքական իրաւանց,
յոյժ կատարելապէս եւ յաճախապէս համագրին
ա. 403ա Ա. Իրաւունքն, թէ ո՞յր աղագաւ զոմանս առձայնէ կողոպտիչս...
բ. 403ա Բ. Թէ որով պատճառավ պատժելի
իցէ շողոքորթն...
գ. 403աբ Գ. Սէրն Աստուծոյ մինչ որքան ժամանակէ ի մեզ գործէ...
դ. 403բ-4ա Դ. Յորո՛ց, յորքանեա՛ց եւս բարեաց
մարդկային հոգին...
ե. 404ա Ե. Մեծաւորաց կարողութիւնն եւ տնօրինումն, թէ որպէս առբասրէ զանձանց ստորնագունից...
զ. 404ա Զ. Բարին ի մէջ սիրոյ, այսինքն՝ ի մէջ
շնորհաց, արարեալ յումեքէ հաւատացելոյ...
է. 404աբ Է. Հոգեւորքն արժանաւորագոյն, մեծագոյն
եւ հզօրագոյն գոլ...
ը. 404բ-5ա Ը. Թէ յորժամ չար պատահումն ի յումեք
սակս իւր մեղացն իցէ...
թ. 405ա Թ. Որք խաբէութեանց եւ ծախից եկեղեցեաց
իցեն զգուշանալիք...
ժ. 405ա Ժ. Թէ չար խորհուրդն յորժամ ներելի, կամ
մահացու մեզ արտակայանայ...
ժա. 405աբ ԺԱ. Մեղաց խոստովանութիւնն խղճմտանաց
եւս քննութիւնն...
ժբ. 405բ ԺԲ. Երկարապէս մեղքն ի խղճմտանս ոչ է
կրելի...
ժգ. 405բ ԺԳ. Թէ որպէս հոգեւոր արքն եւ որոց անցաւորքն
իցեն...
ժդ. 405բ ԺԴ. Սրբոց մարմինքն զկնի վերջին աւուրն
դատաստանի գոլ...
ժե. 405բ-6ա ԺԵ. Դատապարտեալցն, որք արդէն են
ի դժոխս, օժանդակութեան ի մեք...
ժզ. 406ա ԺԶ. Թ[է] յորժամ յանցանքն վնասու բերողին
առբասրելի արտակայանայ...
ժէ. 406աբ ԺԷ. Եօթն ազդման պատճառք հրաժարողի
ի հոգաբարձութենէ եկեղեցւոյ...
ժը. 406բ ԺԸ. Զոր օրինակ ի հաւատացելոց միութենէ,
յեկեղեցւոյ եւս արդեանց...
ժթ. 406բ-7բ ԺԹ. Յանդգնութիւն, որ նախահամարումն
կամ նախամեկնումն...
ի. 407բ Ի. Ողորմութեան եւ սիրոյ եւս գործն իբր
եւս յեկեղեցական ընտրութեան...
իա. 407բ-8ա ԻԱ. Մոլորութեան իրաւամբ տանելի,
որ իցէ յայտնի մեղանչողաց...
իբ. 408աբ ԻԲ. Որոց որքանից եւս պատժից ենթարկէ
զինքն նզովեալն...
իգ. 408բ-9ա ԻԳ. Ստութիւն գրով, ասացմամբ կամ բանիւ,
արարմամբ կամ գործով...
իդ. 409ա ԻԴ. Այն ասի գոլ ջատագով եւ պաշտպան
չարին...
իե. 409ա ԻԵ. Հաւատոյ տասն նշանակութիւնք առագրին,
որովք առաջի իրագիտաց...
իզ. 409աբ ԻԶ. Թէ ո՞վ ճշմարիտ որդեակ Աստուծոյ
գոլ կարէ բանիւ խոստովանութեան...
իէ. 409բ ԻԷ. Որպէս քաղաքական օրէնքն չորս կերպիւ
խաբեալ դաւաճանի...
իը. 409բ-10ա ԻԸ. Սովորութիւն, որ ի տեղի այլոց
օրինի երբեմն դնի...
իթ. 410ա ԻԹ. Աստուծոյ շնորհն միշտ մեղօք ի հոգւոյն
հեռանալ...
լ. 410ա Լ. Ոյք են կոչելիք հերետիկոսք, որով եւս պատժով իցեն նուաճելիք...
լա. 410աբ ԼԱ. Քաղաքական կամ կանոնական իրաւանաց անգիտութիւնն...
լբ. 410բ ԼԲ. Անհնազանդութեան ծանրութիւնն, անզգամութեան եւս չարութիւնն...
լգ. 410բ-1ա ՅԱստուծոյ մարդկանց ներշնչեալքն, որքան հեղինակութեան արտակայանան...
լդ. 411աբ ԼԴ. Որքան կերպիւ անիրաւութիւն առնի, որով եւս ճանապարհաւ...
լե. 411բ ԼԵ. Անպատշաճ գործն, թէպէտ բարի դիտաւորութեամբ իցէ...
լզ. 411բ-2ա ԼԶ. Թէ զի՞նչ իցէ առ իրաւագէտսն դատաստանն...
լէ. 412աբ ԼԷ. Ի յանդուգն դատողութենէ գոլ զգուշանալի, ուղիղն եւս ի փոքրագունէ...
լը. 412բ-3ա ԼԸ. Երդումն, որովք պատահմամբ խախտիլ եւ որովք ոչ խախտիլ...
լթ. 413ա ԼԹ. Թէ որով պայմանաւ սակաւ արդարքն իրաւամբք գերազանցին...
խ. 413աբ Խ. Թէ որքան Աստուծոյ արդարագունեղ օրէնքն յապաշխարողական...
խա. 413բ ԽԱ. Մարդոյն սրբացութիւնն ո՛չ ի տեղւոյ, այլ ի Ոգւոյն Սրբոյ...
խբ. 413բ ԽԲ. Ողոքօղքն կամ անառակօղքն, այսինքն՝ կաւատքն, զայն պատիժս...
խգ. 413բ-4բ ԽԳ. Ամուսնութեան զանազանութիւնն եւ այլազանութիւնն, կատարելութիւնն...
խդ. 414բ ԽԴ. Թէ մարդն ի համարժանաւորութենէ, թէ արդեօք...
խե. 414բ ԽԵ. Սքանչելիքն եւ հրաշագործութիւնքն նախձնաբար յԱստուծոյ...
խզ. 414բ ԽԶ. Մեղադրութիւն իմն ոչ է դնելի ի յԱստուած, եթէ զոք ի յաւիտենական...
խէ. 414բ-5ա ԽԷ. Մարդն չար տրամադրութեամբ մոռանալով ամենայն նախաանցեալ բարիքն...
խը. 415ա ԽԸ. Ապաշխարութեան դարձումն, եւս յապաշաւմն եւ զբարին գործելոյ...
խթ. 415աբ ԽԹ. Առարկայ հնազանդութեան, որն է եւ յորժամ մարդոյն իցէ...
ծ. 415բ Ծ. Ի բարի դիտաւորութիւնն Աստուծոյ մանաւանդ հայի քանի ի գործն...
ծա. 416ա ԾԱ. Խոնարհութեամբ եւ սիրով ի մարդկանց, ի շնորհաց...
ծբ. 416ա ԾԲ. Քօղն կամ ծածկոցն բազմապատիկ գոլ համագրի...
ծգ. 416ա ԾԳ. Որքա՞ն իցէ որդւոց պարտաւորութիւն առ ծնօղսն...
ծդ. 416ա ԾԴ. Թէ արդեօք բնածին կամ բնաւորեալ ախտ իմն...
ծե. 416ա-7ա ԾԵ. Մահացու մեղքն որքա՞ն վնաս բերէ մարդկային հոգւոյ...
ծզ. 417ա-8ա ԾԶ. Մեղաւորքն յայտնեաց բճից աղճկորդեաց եւ ծառայից...
ծէ. 418ա-9ա ԾԷ. Թէ՛ հոգեւոր թէ՛ եւս մարմնոյ պատժոյ բաժանումն...
ծը. 419աբ ԾԸ. Ճշմարիտ ապաշխարութեան պտուղն եւ օգտութիւնն որքան եւ իցէ...
ծթ. 419բ ԾԹ. Յարատեւութիւն բարի կենաց կամ վարուց...
կ. 419բ-20ա Կ. Պապին ծայրագոյն կարողութիւնն շուրջ զհոգեւորօք...
կա. 420աբ ԿԱ. Առաջնորդաց ի
ստորադրեալն կարողութիւն
կամ իշխանութիւն եւ կառավարութիւն...
կբ. 420բ-1ա ԿԲ. Ի քաւարանումն եղեալքն ոչ կարեն զինքեանս կապել...
կգ. 421ա ԿԳ. Բանականութեանն զօրութիւն, որ հաղորդութիւն կամ մասնակցութիւն...
կդ. 421ա ԿԴ. Որ եւ յորժամ կրօնաւորի մարմնոյ սփոփութիւն կամ զբօսանք պատկանի...
կե. 421աբ ԿԵ. Իրաւանց օրինակաւն, նորին եւս հեղինակութեամբն...
կզ. 421բ ԿԶ. Թէ հատուցումն առնելի իցէ, զի արդարութիւն լինիցի...
կէ. 421բ-2ա ԿԷ. Ամենայն խորհուրդք նոր օրինացս զկացուցումն...
կը. 422ա ԿԸ. Կուսին ողջոյնն, որպէս մարդկային բնութիւնն նախաանիծեալ Ադամայ...
կթ. 422ա ԿԹ. Թէ որով պայմանաւ՝ դրամոյ կամ այլոյ իրի հատուցումն...
հ. 422աբ Հ. Կանոն ըստ հանրական դնի, որով Սուրբ գրոց բազում տեղիս իմանալ...
հա. 422բ ՀԱ. Պարզամտութիւնն երբեմն կամ պարզութիւնն առբասրէ զուրուք յանցանս...
հբ. 422բ ՀԲ. Եկեղեցականքն, արդեօք թէ աշխարհականքն Աստուծոյ շնորհացն...
հգ. 422բ-3ա ՀԳ. Փորձութեան միշտ գոլ ի սկիզբն ընդդիմանալի է օրինակաւ...
հդ. 423ա ՀԴ. Թէ որպէս բարին առնելի իցէ ի մէնջ, որով եւս պայմանաւ...
հե. 423ա ՀԵ. Աշխարհի նեղութիւնքն եւ անձկութիւնքն, որք ընտիր իրաւամբ...
հզ. 423աբ ՀԶ. Փոխի, վարձաւորութեան եւս դնի եռակի զանազանութիւն...
հէ. 423բ ՀԷ. Որպէս առաջնորդն մինչ է կապեալ ըստ միոյ եկեղեցւոյ լինի...
հը. 423բ ՀԸ. Որք բազում ժամանակեայ մոլութիւնն ի հոգւոջ արտակայանայ...
9. 425ա-64բ [Գիրք Իններորդ]
– 425ա-7բ Գիրք իններորդ. Յաղագս արուեստաւորաց եւ իրաց արուեստականաց:
Յառաջաբանութիւն Իններորդ գրքի, յորում զարուեստական իրաց, զորս մարդկային բանականութիւնն
ի յարտաքին բնական նիւթս ունակութեամբ արուեստի ուղղապէս յառաջ ածէ երբեմն զգործ
արուեստից, երբեմն ճարտարաց, այսինքն` արուեստաւորաց, երբեմն եւս զգործեաց արուեստից,
օրինակապէս ընձեռել ի գոլ յառաջադրի
ա. 427բ-9ա Ա. Գերծնական եւ տեսական
կեանքն, որ սիրով եւ երկիւղիւն Աստուծոյ...
բ. 429աբ Բ. Աստուծոյ սէրն, թէ որքան բարիս ի մեզ բերէ...
գ. 429բ-1ա Գ. Բանական հոգին, թէ որով պայմանաւ իցէ վարելի...
դ. 431աբ Դ. Տասն մանաւանդական զէնք գոլ հարկաւոր ի զինուորսն...
ե. 432ա Ե. Ագահութեան ոմանք վնասքն աստ առադրին...
զ. 432ա-3ա Զ. Բարի արքն, թէ որով ճանապարհաւ զսիրտս իւրեանց ի յաղտից
մեղաց...
է. 433ա-4բ Է. Սիրոյ հարկաւորութիւնն, օգտակարութիւնն, կատարելութիւնն
եւ կարգն...
ը. 434բ-5ա Ը. Մարդկային մարմինն ոչ երբէք փափկութեամբ իցէ սնուցանելի...
թ. 435աբ Թ. Հրէից սպասաւորքն ի հնումն՝ թէ որով զգեստիւք զարդարէին...
ժ. 436ա Ժ. Մեղաց խոստովանութիւնն՝ թէ որքան հարկաւոր իցէ մեղաւոր հոգւոյ...
ժա. 436աբ ԺԱ. Սրտի զղջումն, որ գինւոյ եւ քացախոյ եւ ոմանց օրինակացն բաղդատի...
ժբ. 436բ ԺԲ. Մխիթարութեան կարգն՝ թէ որպիսի գոլ պարտ իցէ...
ժգ. 436բ ԺԳ. Մեղանչելոյ սովորութիւնն զկնի կոշտանալոյ, այսինքն՝ խստանալոյ...
ժդ. 436բ-7բ ԺԴ. Նոյեայ տապանի կացուցումն եւ մասանց նորին զետեղումն...
ժե. 437բ-8ա ԺԵ. Թէ որպէս սիրտն Աստուծոյ շնորհօք լնանիլ, պահպանիլ...
ժզ. 438աբ ԺԶ. Մարմնոյ հեշտութեան յօժարութեամբ ծառայել...
ժէ. 438բ-9ա ԺԷ. Բարի եւ չար առաջնորդաց յանդիմանութիւնն կամ կշտամբութիւնն...
ժը. 439աբ ԺԸ. Թէ որով ճանապարհօք դեւքն մերժեն, նոցին եւս կարողութիւնն...
ժթ. 439բ ԺԹ. Աղբոյ յատկութիւնն եւ զանազանութիւնն հարստին...
ի. 439բ-40ա Ի. Առաջնորդքն, որք մշակք, այսինքն՝ երկրագործք արդիւնապէս կոչին...
իա. 440աբ ԻԱ. Ողորմութիւնն, որ վառեալ ճրագի նմանի...
իբ. 440բ ԻԲ. Մոմի, ուռոյ, եւս եւ այլոյ իրաց բնական օրինակօքն...
իգ. 440բ-1ա ԻԳ. Սուրբ արանց սիրտքն՝ թէ զոր կատարելութիւնս ունիլ...
իդ. 441ա ԻԴ. Մարդն ոչ թարց պատճառի երբեմն բարձրացուցանել...
իե. 441ա ԻԵ. Մովսեսի տապանակին կացուցումն, նորին եւս ամենայնից մասանց...
իզ. 441բ ԻԶ. Աստուածային արդարութեան ձաղանքն, որք նետի բաղդատին...
իէ. 441բ-2ա ԻԷ. Շնորհացն Աստուծոյ բաժանումն, ներգործութիւնն եւ կատարելութիւնն...
իը. 442ա ԻԸ. Թէ որո՞վ պայմանաւ խոնարհութիւնն ի յուժի կամ ի թափումն փորձութեանց...
իթ. 442աբ ԻԹ. Ընդդէմ բնութեան անհաստատ մարդոյն եւ ընդդէմ դիւրասահութեան...
լ. 442բ Լ. Մուտն դժոխից, որ տանտալէիտան եւ ուռկանի բաղդատի...
լա. 443ա ԼԱ. Բազումք ի յՕրէնս Մովսէսի իրաւամբք համարէին անմաքուրք...
լբ. 443ա ԼԲ. Անհամբեր մարդոյն տրտնջական բնութիւնն ոմանց անբան կենդանեաց...
լգ. 443աբ ԼԳ. Ուստի ասիցի նախանձն, նախանձոտ եւս մարդոյն բնութիւնն...
լդ. 443բ ԼԴ. Կեղծաւորքն սուտ գրեանց բաղդատին, զի ի յայտ կեանս դժուարաւ...
լե. 443բ-4ա ԼԵ. Բարկացօղ մարդն փայտեղէն տան բաղդատիլ...
լզ. 444ա ԼԶ. Օրն դատաստանի, յորում արդարապէս ընտրեալք Աստուծոյ...
լէ. 444աբ ԼԷ. Բազում բնական եւ գեղեցիկ օրինակօք...
լը. 444բ ԼԸ. Զղջման արտասուքն բժշկել զմտաց հիւանդութիւնն...
լթ. 444բ ԼԹ. Ընդէ՞ր սատանայն մշտնջենաւոր թշնամի մարդոյն հանապազ...
խ. 445ա Խ. Հեզութիւնն, որ զհոգին, որպէս պարիսպ պահէ ի յորոգայթից...
խա. 445ա ԽԱ. Ստութիւնն, որ թունոյ եւ սուտ դրամոց զանազան պատճառօք նմանի...
խբ. 445ա ԽԲ. Մտածումն մահուան, թէ որպէս իցէ կառավարումն հոգեւոր կենի...
խգ. 445բ-6բ ԽԳ. Մովսեսի տապանակին՝ որքան նորին իւրաքանչիւր մասունքն...
խդ. 446բ ԽԴ. Ունօղքն տրտնջանաց կամ քրթմնջանաց մոլութեան թափուր գոլ...
խե. 446բ ԽԵ. Նորընծայք կամ սկսօղքն մինչեւ սակաւ ինչ զարգանայցեն...
խզ. 446բ ԽԶ. Ճշմարիտ հնազանդութիւն պատուիրանացն Աստուծոյ բանակի...
խէ 446բ-7բ ԽԷ. Բարի գործն, որ պարտի ի բարւոյ դիտաւորութենէ կախիլ...
խը. 447բ ԽԸ. Աղօթքն զղջական, թէ որքան զհոգին պարարտացուցանէ...
խթ. 447բ-8ա ԽԹ. Կնոջ պաճուճանքն, որք արդիւնաւորապէս սատանայի ցանց...
ծ. 448աբ Ծ. Քրիստոսի սրբոց եւս չարչարանքն վայելչացուցանել զմեր տառապանքն...
ծա. 448բ ԾԱ. Ճշմարիտ համբերութիւնն, որ վարդոյ արդիւնապէս նմանի...
ծբ. 448բ-9ա ԾԲ. Սիրտն մարդոյն, որ բանակի բաղդատի...
ծգ. 449աբ ԾԳ. Մեղքն, որ հոգւոյ տկարութիւն յորջորջի...
ծդ. 450ա-1ա ԾԴ. Դառն ապաշխարութիւնն, որ երկիւղիւ, յուսով, խոհեմութեամբ...
ծե. 451ա ԾԵ. Յարատեւութիւնն ի բարւոջ, թէ որպիսի գոլ պարտ իցէ...
ծզ. 451ա-2ա ԾԶ. Քարոզն, որ չորիւք պատճառօք սերմանողի բաղդատի...
ծէ. 452աբ ԾԷ. Թէ որով պայմանաւ հոգեւոր մարդն ի ճանապարհի Աստուծոյ զարգանայցէ...
ծը. 452բ ԾԸ. Յայտնագոյն օրինակօք եւ հեղինակութեամբ ժամանակաւոր իրաց...
ծթ. 452բ ԾԹ. Մարմնոյ զգեստուց եւս ունայն գեղեցկութիւնն որմոյ...
կ. 452բ Կ. Մեղաւորաց պատիժն երբեմն կրկնոցի բաղդատիլ...
կա. 452բ-3ա ԿԱ. Մարդ, որ ունի զբանականութիւն եւ ոչ նովաւ վարի...
կբ. 453ա ԿԲ. Կրկին անկումն ի մեղս, թէ որքա՞ն հոգւոյն վնասէ...
կգ. 453ա ԿԳ. Մարդկային մարմնոց յարութիւնն ի Քրիստոսէ յական թօթափելն...
կդ. 453ա ԿԴ. Հատուցումն կամ վճարումն մեղաց, ըստ չափոյ յանցանաց գոլ...
կե. 453աբ ԿԵ. Արտաքին զգայութիւնքն, որք իբր դրունք սրտի զինքեանց ունին...
կզ. 453բ-4բ ԿԶ. Սուրբ գիրքն, որ հայելւոյ եւ հացի ի Տեառնէ ի յանապատի ժողովրդեան...
կէ. 454բ ԿԷ. Մարդն բացաքարշմամբ կամ տաշմամբ առադրութեամբ...
կը. 454բ-5ա ԿԸ. Պարզութիւն արդարոյն աստ ոչ թարց պատճառի...
կթ. 455ա ԿԹ. Հոգն այսորիկ կենցաղոյս բաղդատի երկանի...
հ. 455աբ Հ. Յոյսն խարսխի եւ ցպոյ կամ գաւազանի նման գոլ...
հա. 455բ ՀԱ. Մեծաւորքն ի ստորադրելոյ (եթէ ոչ մեծագոյն հարկաւորութիւնն ստիպեսցէ)...
հբ. 455բ-6բ ՀԲ. Աշտարակն Բաբիլօնի ընդէ՞ր, յորժա՞մ, ո՞ւր, որպէ՞ս եւ որոց
շինեցեալ...
հգ. 456բ-7ա ՀԳ. Բերան մարդոյն որ ոչ անպատշաճ դրան քաղաքի...
հդ. 457ա-9ա ՀԴ. Ինն նշանք առողջութեան, ապառնւոյ եւս մահուան նշանակիչք...
հե. 459ա ՀԵ. Ի յայս կեանս միայն ժամանակ գոլ արդիւնաւորելոյ...
հզ. 459ա ՀԶ. Թէ որպէս երկիւղն Աստուծոյ զմիտն մարդոյն զօրացուցանէ...
հէ. 459աբ ՀԷ. Թէ ընդէ՞ր Աստուած զընտրեալսն իւր, որքա՞ն ինքեանք կրել կարիցեն
անձկանալ եւ նեղիլ...
հը. 460ա ՀԸ. Սնափառութիւն, որ ջաղացի, գետնառիւծու եւ նաւի նմանի...
հթ. 460աբ ՀԹ. Բանն Աստուծոյ, որոյ բազում պտուղք աստ համահաշուին...
ձ. 460բ Ձ. Մեղաւորաց բանքն, նոցին եւս չարաբարքն զարմանալի կերպիւ...
ձա. 460բ-1ա ՁԱ. Կատարելութիւն կուսութեան, որ վառեալ ղամբարին նմանի...
ձբ. 461ա ՁԲ. Սրբոց առաքինութիւնն օծանելեաց կամ իւղոց բուրողաց...
ձգ. 461ա ՁԳ. Ներկայ եւ ապառնի կեանքն պատճառաւ փոփոխականութեան...
ձդ. 461աբ ՁԴ. Երեք զարմանալի ոստայնոյ կամ կտաւոյ նմանութեամբն մարդկայնոյ
կենի...
ձե. 461բ-3ա ՁԵ. Թէ՛ մարմնաւոր, թէ՛ հոգեւոր կեանքն մարդոյն սակս մարտի հարկաւորութեան...
ձզ. 463ա ՁԶ. Առաքինութիւնքն ի հոգւոջ իբր ի յերկրի սերմունքն գոլ...
ձէ. 463աբ ՁԷ. Հոգեւոր միութիւն, որ երեքկին մարմնական միութեանցն նմանի...
ձը. 463բ-4ա ՁԸ. Շնորհն Աստուծոյ ի սրտի ուրուք կայանալ չորք պատճառագոյն նշանօք...
ձթ. 464ա ՁԹ. Խորամանկքն, նրբագունի եւս ուշիմութեան ունօղքն յենուլ...
ղ. 464ա Ղ. Վաշխառուքն, որք մինչ զօտարացն արգելեալք պահեն ի սատանայէն...
ղա. 464բ ՂԱ. Քրիստոս, որ աստ ճշմարիտ իրաւամբ կշռոյ բաղդատի...
10. 466ա - 83բ [Գիրք Տասներորդ]
– 466ա Գիրք տասներորդ. Յաղագս գործոց եւ բարուց մարդկանց: Յառաջաբանութիւն
Տասներորդ գրքի, յորում ճոխապէս զմնացեալ մարդկային գործոցն, որք առ հարկաւորութիւն
կենի բանաւոր պատճառաւ բաց ի յօրինաց մարդկային վճռոյ մարդիկքն գործեն, նաեւ զբարուց
եւ սովորութեանց, որք բանաւոր պատճառօք ի մէջ մարդկանց պահին, որքան բազում օրինակք
եւ նմանութիւնք առ բարոյական ներկրթումն համոզել եւ շարժել յառաջադրի
ա. 466աբ Ա. Գարշութեամբ մեղաց ընկեցեալքն յաշխարհէ. Քրիստոս բազմիցս ընդունիլ...
բ. 466բ Բ. Մինչ Աստուած իցէ բաշխիչ ամենայնից բարեաց...
գ. 466բ Գ. Մոլութիւնքն շողոքորթելոց, որք բազումք իբրեւ գործիք սատանայի...
դ. 466բ Դ. Իւրոյ ինքեան անկարգ սէրն առ աշխարհի, որ պատճառ կորստեանն...
ե. 466բ-7ա Ե. Ագահն, որ ընկղմեցելոյ ի ջուրն նմանիլ տեսանի, որք զվնաս հոգւոյ...
զ. 467աբ Զ. Մի բերան, երկու ունկ մարդոյն ի բնութենէ գոլ...
է. 467բ Է. Յատկական կամ սեփհական տօնախմբութիւնքն կամ հանդիսաւորութիւնքն...
ը. 467բ Ը. Բարին միշտ ի խառնմանէ չարի ապականի...
թ. 467բ-8ա Թ. Մարմին, որ միշտ ընդդէմ հոգւոյն հակառակի...
ժ. 468աբ Ժ. Զոր օրինակ ղեւտացիքն ի Հին օրինումն մարմնաւորապէս մաքրէին...
ժա. 468բ ԺԱ. Չար խորհուրդքն իբրեւ աւաղակք եւ դեսպանք զտուն սատանայի...
ժբ. 468բ ԺԲ. Յորժամ մեղաւորն խոստովանիլ զմեղքն եւ թէ զի՞նչ նախ քան զխոստովանութիւնն...
ժգ. 468բ-9ա ԺԳ. Արտասուաց զղջումն ի յըղձէ վերնայնոյ հայրենեաց...
ժդ. 469ա ԺԴ. Խոնարհաց եւ տառապեցելոց,
իսկ ոչ մեղաւորաց մարմնոյ...
ժե. 469աբ ԺԵ. Տեսական արքն, որք ննջողաց նմանին...
ժզ. 469բ ԺԶ. Թէ որով պայմանաւ ժուժկալութիւնն իցէ պահելի...
ժէ. 469բ ԺԷ. Սիրտն մեր ի յԱստուած գոլ զետեղելի...
ժը. 469բ-70ա ԺԸ. Խաչին Քրիստոսի զօրութիւնն եւ ընդդէմ սատանայի...
ժթ. 470ա ԺԹ. Թէ որքա՞ն զօրութեամբ, այսինքն՝ առաքինութեամբ մուտն մտաց իցէ
ամրացուցանելի...
ի. 470ա Ի. Որ ոք ներկայ կենի հեշտութեամբն առածի զթթու խաղող ուտել...
իա. 470աբ ԻԱ. Սատանայն, որ կնոջ՝ կամեցողի ըմբռնել զճանճ...
իբ. 470բ ԻԲ. Հարստութեանց, աղքատութեան եւս զանազան ներգործութիւնքն...
իգ. 470բ ԻԳ. Միտն, որ փքացմամբ իբր ի բռնադատութիւն պայթուցանի...
իդ. 470բ-1ա ԻԴ. Երեք պատճառաւ ընտրեալքն Աստուծոյ ծառայից ի յայս կենի...
իե. 471ա ԻԵ. Զի՞նչ առնել պարտ իցեն քրիստոնեայքն, զի մի բարեգործելն յիմարաբար...
իզ. 471աբ ԻԶ. Սրբազան պատարագին խորհուրդքն, որք առ ինն գլխաւոր ուղղապէս
ենթադատօղ...
իէ. 471բ-2ա ԻԷ. Թէ որքան իցէ ի կենցաղավարութենէ կանանց...
իը. 472ա ԻԸ. Հաւատն, որ լոյս աջակողմեան եւս աչք հոգւոյ կոչի...
իթ. 472ա ԻԹ. Ձաղանքն նեղութեանց եւ տառապանաց, թէ որքա՞ն բարի...
լ. 472ա Լ. Այնց միայն, որ մաքուրք են սրտիւք, Աստուած զիւր շնորհն ներհեղուլ...
լա. 742ա ԼԱ. Մտաց խնդութիւնն կղկղանաց բաղդատի, այն եւս առն Աստուծոյ Գրիգորի...
լբ. 472աբ ԼԲ. Թէ որով պայմանաւ սկսանօղքն ի ճանապարհի Աստուծոյ իցեն...
լգ. 472բ-3ա ԼԳ. Մինչ մարդկային հոգին ի յայնս, յորում ստեղծեալ եղեւ...
լդ. 473ա ԼԴ. Անժուժկալքն կամ ի յառաջադրութեան գործելոյ զբարին ոչ յարատեւօղքն...
լե. 473աբ ԼԵ. Դժոխային պատժոյ խոկումն, որքան առ արհամարհումն աշխարհի...
լզ. 473բ ԼԶ. Կեղծաւորքն, որք ոչ պատճառաւ Աստուծոյ, այլ աշխարհի...
լէ. 473բ ԼԷ. Բարցօղքն չոր փայտից նմանին, որոց աստ չորս տեսակք...
լը. 473բ ԼԸ. Աստուածային դատաստանն, թէ որպէս առնանի մարդկայնոյ կացութեան...
լթ. 473բ ԼԹ. Ի յաւուր վերջնոյ դատաստանի, թէ որքան նեղագոյն պատասխանի...
խ. 473բ-4ա Խ. Որ այլոց մոլորութիւնն ի դատել դիտէ, որպիսի գոլ պարտ իցէ...
խա. 474ա ԽԱ. Լեզուն իրաւամբ ձաղանց բաղդատի...
խբ. 474ա ԽԲ. Թէ որպիսի իցէ խօսելի, զի մի՛ խօսքն յանդիմանութեան իցէ...
խգ. 474ա ԽԳ. Զի՞նչ առնէ սատանայն, զի ըստ մեզ զհուրն բղջախոհութեան բորբոքիցէ...
խդ. 474աբ ԽԴ. Ընդէ՞ր պատուիրանքն օրինաց, ի ճակատս, ի ձեռս եւ ի յանկիւնս...
խե. 474բ ԽԵ. Մարդկային կենի թշուառութիւնն՝ թէ որքան իցէ...
խզ. 474բ ԽԶ. Մահն հարկաւոր է գոլ զմանկունսն՝ նախ քան զծերսն...
խէ. 474բ-5ա ԽԷ. Որք ճանապարհս յաշխարհէ մեռեալք են, նոցա ի միասին աշխարհն
մեռեալ գոլ...
խը. 475ա ԽԸ. Հետեւօղքն աշխարհի, որ զայլ ինչ խոստանայ եւ զայլ ինչ տայ...
խթ. 475աբ ԽԹ. Դատաւորքն ամենայն ընծայից որդի, բերանոյ եւ գործոյ...
ծ. 475բ Ծ. Այնմ, որ ի գործս հնազանդութեան սովորեալ ամենայն բեռինքն...
ծա. 475բ-6ա ԾԱ. Զի բարի գործն ի մէջ ամենայնից Աստուած իբր տէր իւր...
ծբ. 476ա ԾԲ. Մեծ իրապէս կանայքն ի զարդուց մարմնոց իցեն զգուշանալիք...
ծգ. 476ա ԾԳ. Դատարկ մարդն իբր նշան առաջի սատանայի նետի գոլ...
ծդ. 476աբ ԾԴ. Խոկումն չարչարանաց Քրիստոսի որքան զմեզ առ սէրն նորին բորբոքի...
ծե. 476բ ԾԵ. Աստուծոյ համբերութիւնն մեղաւորին երկարապէս առ ապաշխարութիւնն...
ծզ. 476բ ԾԶ. Ո՞վ արդիւնապէս համբերօղ մարդ պարտի կոչիլ...
ծէ. 476բ-7բ ԾԷ. Ի մեղաց մեծ իրապէս իցէ փախչելի, որ քան եւս ծանրագոյն բեռն...
ծը. 477բ ԾԸ. Դժոխաց տանջանքն յիւրաքանչիւր
դատապարտեալսն ոչ երբէք գոլ հաւասար...
ծթ. 477բ-8ա ԾԹ. Ապաշխարօղն՝ թէ որպէս զի ճշմարտապէս ապաշխարիցէ...
կ. 478ա Կ. Կատարեալ արքն, զի ի սէրն Աստուծոյ ջերմեռանդագոյն լինիցին...
կա. 478ա ԿԱ. Առ բարին մինչեւ ի վախճանն ստէպ գոլ յարատեւելի...
կբ. 478աբ ԿԲ. Թոյլ մարդոյն բնութիւնն բանակի բազում տեարց...
կգ. 478բ ԿԳ. Քարոզիչքն զբարին ուսուցանելով եւ զնա ինքեանք ոչ առնելով...
կդ. 478բ ԿԴ. Որքան աշխատելի իցէ, զի զաստուածային արդիւնս յաւելուցումք սերմանողին...
կե. 478բ ԿԵ. Ի յայս կենի աջողօղք են ի մեղս, որք խելագարաց եւ խելացնորաժէտից
նմանք...
կզ. 478բ-9ա ԿԶ. Բանականութեան զօրութիւնն, որքա՞ն իցէ եւ որով ճանապարհաւ...
կէ. 479ա ԿԷ. կրօնաւորաց կեանքն որպիսի գոլ պարտ իցէ...
կը. 479ա ԿԸ. Քահանայից հին օրինաց մարմնական կատարելութիւնքն...
կթ. 479աբ ԿԹ. Սուրբ արքն վարձկանաց չորս պատճառօք, նա եւ այնոցիկ, որք մարմնաւորապէս
կախին...
հ. 479բ Հ. Խորհրդական իմացումն Սուրբ գրոց հանապազորդ նորին ընթերցմամբն
ունիլ...
հա. 479բ-80ա ՀԱ. Լռութեան օգտութիւնն որքան իցէ, լեզուի եւս սանձումն...
հբ. 480ա ՀԲ. Սիմօնականն առիւծոյ
եւ աւազակի բաղդատի...
հգ. 480ա ՀԳ. Որ քան բազում յայտնագոյն եւս օրինակաց Սուրբ գրոց վկայութեամբն...
հդ. 480աբ ՀԴ. Թէ որքան բարեգթութեամբ ժամանակաւոր բարեօք զարսն հոգեւոր...
հե. 480բ ՀԵ. Թէ որով պայմանաւ յոյսն անկասկած եւ ապահով լինի...
հզ. 480բ ՀԶ. Յոյժ ցուցանք գոլ հպարտանալ ի շնորհացն Աստուծոյ...
հէ. 480բ-1բ ՀԷ. Սատանայի փորձութիւնն, յորում մանաւանդ լինի մեղք...
հը. 481բ ՀԸ. Անկումն ի մեղս կարճացուցանէ զկեանն մարդոյն...
հթ. 481բ ՀԹ. Առ ի գործելոյ զբարին գաղջութիւն մարդոյն որքան անհաճոյ է Աստուծոյ...
ձ. 481բ-2ա Ձ. Ճշմարիտ երկիւղն աստ դռնապան հոգւոյ կոչի...
ձա. 482ա ՁԱ. Տառապանաց եւ ձաղանց եւ ջրոյ բրգոյն իրաւամբք նմանի...
ձբ. 482աբ ՁԲ. Զրկեալն ի բանէն Աստուծոյ հոգեւորապէս եւ ծանրապէս քաղցեալ...
ձգ. 482բ ՁԳ. Կեանքն յաւիտենական, որ կայանայ ի տեսութեան Աստուծոյ...
ձդ. 482բ-3ա ՁԴ. Որքա՞ն կերպիւ կոչէ զմեզ Աստուած, որո՞վ կերպիւ...
ձե. 483ա ՁԵ. Մարդոյն կամքն առ ի գործել զբարին այլ այլոց՝ որո՛ւմ բաղդատի...
ձզ. 483աբ ՁԶ. Երեք մանաւանդ, այսինքն՝ բանք, խոտք եւ քարինք...
ձէ. 483բ ՁԷ. Հոգեւոր նախանձն, որպիսի իցէ եւ թէ որպէս եղբայրական յանդիմանութիւնն
իցէ...
– 485ա-95ա [Այբբենական] Ցանկ եւ ցուցակ բոլոր գրքոյս – Ագահութիւն նմանի արմատ... Օրն դատաստնի մինչ
գայցէ..
Գլուխների սկզբնատողերը եւ թերթահամարները:
Բ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ., նոտրգիր
Ներդիր 130-131 թերթերի միջեւ. [Նամակ առ Աւետիք վարդապետ] – Գերարգոյ եւ մեծապատիւ հօրդ մերոյ,
տեառնդ Աւետիք իմաստառատ վարդապետիդ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
213ա Գծօղ գրոյս անարդիւն Գէորգ դպիրս յիշիլ մաղթեմ:
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա էջին
փակցուած թուղթ՝ «ՌՃԿԶ. – 1717, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2321
ՊԵՏՐՈՍ ԱՂԱՄԱԼԵԱՆ-ԲԵՐԴՈՒՄԵԱՆ,
ՔԱՐՈԶՔ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
318. չգրուած` 1ա-4բ, 245բ, 314բ-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x4 +Ա-ԻԷx12 (Ա, ԻԴ, ԻԷ 9, Զ 10, Է, Ժ,
ԺԳ 11)+1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ Ո.Ո. լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 28x19,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(20x 12,2): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 35: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ կանաչ կաշի, մէջքին փորագրուած
«Քարօզգիրք», միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ ծաղկաթուղթ. լուսանցակողերը՝
շագանակագոյն ցայտք: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1+1, ծաղկաթուղթ (մասն կազմաստառի), «183
года по секретной части hachnichnio? Ковказской области
Грузiи» լուսադրոշմով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝
թռչնագիր (5ա), հանգուցագիր (118ա): Գոյներ՝
կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում տեղ-տեղ զանազան բծեր, խոնաւութիւնից գիրը արտատպուած հանդիպակաց
էջերին. թ. 115-6ի, 144-5ի միջեւ նախապէս չգրուած մէկական թերթ կտրած հանած. կազմի
եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 5ա-281ա [Քարոզ Տարեկան, արարեալ Պետրոսի
վարդապետի Նախիջեւանցւոյ Աղամալեան...]
Ա. Տե՛ս ձեռ. 174, 38ա-195ա. ա/չիք: բ/5ա-6բ: գ/6բ-10ա: դ/10ա-1ա: ե/11ա-23ա: զ/23ա-33ա: է/33ա-48ա: ը/48բ-52ա: թ/52ա-6ա: ժ/81բ-90բ: ժա/63բ-77ա: ժբ/56բ-63բ: ժգ/79բ-81ա: ժդ/77բ-9ա: ժե/90բ-101ա: ժզ/101բ-23ա: ժէ/123ա-44ա: ժը/144ա-6բ: ժթ/147ա-64բ: ի/164բ-70բ: իա/171ա-86ա: իբ/186բ-90բ: իգ/190բ-8ա: իդ/198ա-201բ: իե/201բ-5բ: իզ/205բ-9ա: իէ/209ա-15բ: իը/216ա-32բ: իթ/232բ-5բ: լ/235բ-44բ: լա/244բ-8բ: լբ/248բ-51բ: լգ/252ա-3բ: լդ/253բ-5ա: լե/255բ-8բ: լզ/258բ-63ա: լէ/263բ-7բ: լը/267բ-78բ: լթ/278բ-81ա: Ցանկ/չիք:
Ծնթ. Մի քանի քարոզների հերթականութիւնը
խառն:
Բ. 281ա-314ա [Այլ քարոզք Պետրոսի վարդապետի
Աղամալեան]
ա. 281ա-7բ Քարոզ ի բանն Յայտնութեան, որ ասէ.
Յիշեա՜ ուստի անկարն... – [Յ]որժամ բարեգութ
եւ մարդասէրն Աստուած...
բ. 287բ-9բ Քարոզ ի վերայ սրբոց Հռիփսիմեանց.
Տարցին թագաւորի կուսանք... – [Ս]աղմոսերգուն
Դաւիթ թէպէտ առ եղանակ...
գ. 290ա-3բ Քարոզ Ելիցն ի Վիրապէն սրբոյն Գրիգորի
Լուսաւորչին մերոյ, ի բանն Զաքարիա... Եւ հանից զվէմ... – [Ճ]շմարտութիւն յաւիտենական խոստացեալ եղեւ...
դ. 293բ-5ա Քարոզ ի տօնի եկեղեցւոյ, զոր կանգնեաց
սուրբն Գրիգոր յԵլն ի Վիրապէն. Ծափս հարէ՛ք... – [Ե]կեղեցին երկուս նշանակութիւն ունի...
ե. 295բ-7բ Քարոզ ի Գիւտի նշխարաց սրբոյն Գրիգորի,
ի բանն. Ո՜ տայր ինձ... – [Ս]էրն Աստուծոյ
յորժամ վառի...
զ. 297բ-9բ Քարոզ ի Վարդավառի շաբաթուն, ի վերայ
տապանակին. Արասցէս տապանակ... – [Ո]չ միայն
աստուածային բանքն...
է. 300ա-3բ Քարոզ ի վերայ Վարդավառին, ի բանն...
Ամէն ասեմ ձեզ... – [Ի]սկագոյն պատճառ ցուցանելոյն
Քրիստոսի զփառս իւր...
ը. 303բ-6ա Քարոզ ի վերայ Շողակաթի Սրբոյ Էջմիածնի...
Եւ զքաղաքն Սուրբ զնորն Երուսաղէմ... – [Ն]իւթական
եկեղեցին հրամայեցեալ եղեւ յԱստուծոյ կազմել...
թ. 306ա-8բ Քարոզ ի վերայ Վերափոխման Սուրբ Աստուածածնի,
ի բանն. Ո՞վ է սա, որ ելանէ... – [Յ]որժամ
համբառնալոց էր Տէրն մեր...
ժ. 309ա-11ա Քարոզ ի վերայ եկեղեցւոյ, ի բանն.
Լցցուք մեք ի բարութեան... – [Բ]արութիւն տանն
Աստուծոյ անհուն է...
ժա. 311ա-3ա Քարոզ ի Խաչվերացին, ի բանն... Յորժամ
բարձրացայց յերկրէ... – [Ս]քանչելի է խորհուրդս
փրկագործ տնօրենութեան...
ժբ. 313աբ Առ Հաղորդութիւն – Օձն ջամբեաց զմահաբեր պատերազմն...
ժգ. 313բ-4ա Քարոզ համառօտ, ի բանն, թէ. Բանն մարմին
եղեւ... – [Մ]եծ է զօրութիւն սիրոյն...
Հմմտ. ձեռ. 174, 198ա-218բ:
2322
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Մանասէ դպիր:
ԹԵՐԹ՝ 275. չգրուած` 1ա-2ա, 251ա-2բ,
275աբ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԳx12 (Ա, ԺԴ, ԻԳ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «JETON» եւ
բուսական լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 24x 17,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` երկսիւն (15,7x11,8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 28: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ. լուսանցակողերը՝
կապոյտ ցայտք:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Եպիսկոպոսն քարոզէ՝ 2բ: Կիսախորան` 3ա: Լուսանցազարդ՝ 3ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, դեղին, նարնջագոյն, մանուշակագոյն, ոսկի, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
167-8 թերթերի միջեւ սկզբնապէս չգրուած 1 թերթ կտրուած, գրչի 274բ էջի յիշատակարանը ջնջուած. կազմի մէջքը եւ եզրերը թեթեւակի մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Ճառք եւ Քարոզք]
1. 3ա-13բ Ա. Գլուխ. [Տիրատուր վարդապետի]. Երանեալ է այր, որ երկնչի ի Տեառնէ... – Որպէս լուաք ուրեմն ի հոգիընկալ եւ յաստուածամերձ...
2. 13բ-24բ Բ. Գլուխ. Ի բանն Յովբայ. Զի օրհնեաց Աստուած զվերջինն նորա, քան զառաջինն – Խրատէ զմեզ ոմն իմաստուն ուրեմն ի բան իւր...
3. 24բ-30բ Գ. Գլուխ. [Տիրատուր վարդապետի. ձեռ. 371, 85ա]. Պատճառք Յարութեան. Եւ ահա շարժումն մեծ եղեւ... – Ասէ ուրեմն ի բանս իւր ի թուղթսն...
4. 30բ-8ա Դ. Գլուխ. Եւ ահա այր մի անուն Սիմէոն, եւ էր այրն այն արդար... – Աստուածապետական զօրութիւնն համագոյ, մշտնջենաւոր...
5. 38ա-43ա Ե Գլուխ. [Տիրատուր վարդապետի արարեալ. ձեռ. 969, 98ա] Պատճառ յաղագս Ծննդեանն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի – Բայց աստանօր պարտ վարկանիմ սակաւ...
6. 43ա-9բ Զ Գլուխ. Եկեղեցւոյ ի բանն. Տէ՛ր, սիրեցի զվայելչութիւն տան քո... – Զկատարեալ սէրն Դաւթի եւ զմիամտութիւն կամացն...
7. 50ա-7ա Է Գլուխ. Պատճառ Գալստեան Տեառն յաւանակաւ յԵրուսաղէմ. Բայց այս ամենայն եղեւ... – Յորժամ պատմեաց աւետարանիչս զհրամանսն...
8. 57ա-8բ Ը Գլուխ. Յաղագս միաշաբաթու – Աստուածային հրամանացն պատուիրանք օրինաց...
9. 58բ-60բ Թ Գլուխ. Յաղագս մարգարէութեան – Քանզի սովորութիւն է ներկրթեալ անձանց...
10. 60բ-72բ Ժ Գլուխ. [Մեծ հռետորին Հայոց Եսայեայ. ձեռ. 2178, 19ա] Ի թուղթ, որ ասէ. Զոր եդ Աստուած յեկեղեցուջ՝ այս են... – Զաստուածայինսն ճառել զբան եւ զգործս...
11. 73ա-80բ ԺԱ. Գլուխ. [Տիրատուր վարդապետի. ձեռ. 20, 351ա]՝ Դարձեալ ասեմ ձեզ, եթէ երկու ի ձէնջ միաբանեսցին...
– Արդ, ճշմարտիւ գիտեմք, զի նախ առաքելոցն խոստացաւ Տէրն...
12. 80բ-90ա ԺԲ. Գլուխ. [Վահրամայ վարդապետի, ձեռ. 734, 28ա]. Ուրա՛խ լեր յոյժ, դո՛ւստր Սիոնի... – Պայծառ եւ հրաշալի է մեզ տօնս այս, ո՜վ եղբարք...
13. 90բ-101բ ԺԳ. Գլուխ. [Մեծի վարդապետին Եսայեայ ի խնդրոյ Սարգսի. ձեռ. 735, 127ա]. Ի բան մարգարէին, որ ասէ. Եւ ողջացուսցէ զմեզ յետ երկուց աւուրց...
– Որք յանդնդական խորս լայնատարած ծովու...
14. 102ա-15ա ԺԴ. Գլուխ. Ի բան մարգարէին, որ ասէ. Արդարութիւն Տեառն ուղիղ է եւ ուրախ առնէ զսիրտս... – Բայց պատշաճ վարկանիմ նախ քան ի քննութիւն մտանել իւրաքանչիւր բանից...
15. 115ա-25ա ԺԵ. Գլուխ. [Տիրատուր վարդապետի Տեսութիւն. ձեռ. 1130, 410բ] Ի բան Աւետարանին. Մ՛ի համարիք, եթէ եկի լուծանել զօրէնս, այլ լնուլ – Զմարդն ի հոգւոյ իմանալւոյ եւ ի մարմնոյ գեղեցիկ կազմեալ...
16. 125ա-31ա ԺԶ. Գլուխ. [Մեծի հռետորի Տիրատրոյ. ձեռ. 2178, 211ա]՝ Ի բան Աւետարանին. Ամէն ասեմ ձեզ, զոր կապիցէք յերկրի, եղիցի կապեալ յերկինս – Զմի ունելով աղբիւր ջրոյ բնութիւն...
17. 131ա-6ա ԺԷ. Գլուխ. [Տիրատրոյ վարդապետի ասացեալ. ձեռ.
2187, 220ա]՝ Ի բան Աւետարանին, որ ասէ. Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ – Որպէս օրէն հրոյ մշտաշարժ գոլով...
18. 136բ-42ա ԺԸ. Գլուխ. Ի բան մարգարէին Ամբակումայ. Տէ՛ր, զլուր քո լուայ եւ երկեայ – Զոր օրինակ մշակ ոք հմուտ...
19. 142ա-4բ ԺԹ. Գլուխ. Բան յաղագս մահու – [Զ]լոյս եր[ր]որդ յետ առաջնոյն եւ երկրորդին...
20. 144բ-53ա Ի. Գլուխ. [Տիրատուր վարդապետի Տեսութիւն ի բան սուրբ Աւետարանին, որ ասէ. ձեռ.
2178, 171ա]. Եւ մինչդեռ նա խօսէր, ահա ամպ մի լուսաւոր հովանի եղեւ... – Եկեղեցի սուրբ պատկեր է աստուածային փառացն...
21. 153ա-7ա ԻԱ. Գլուխ. [Տիրատուր վարդապետի. ձեռ. 2178, 224բ]. Տէր ի տաճար սուրբ իւրում... – Ասաց ոմն իմաստուն, թէ. Յաղագս բանական արհեստիս...
22. 157բ-63բ ԻԲ. Գլուխ. Մարդ բարի ի բարի գանձուց սրտի իւրոյ բղխէ զբարիս, եւ մարդ չար ի չարու գանձուց սրտի իւրոյ բղխէ զչարիս – Բայց նախ տեսցուք ըստ սովորութեան խնդրողաց...
23. 164աբ ԻԳ. Զխորհուրդս արքայի, բայց զգործ Աստուծոյ – Զարմանալի եւ աստուածագործ աշխարհիս այսորիկ...
24. 164բ-70բ ԻԴ. Գլուխ. [Տիրատրոյ վարդապետի. ձեռ. 2187, 181ա]. Քարոզ Յարութեան, ի բան մարգարէին. Զխորհուրդս արքայի ծածկել բարւոք է... – Եթէ ոք ի մարդկային բնութենէ մաքրեցաւ...
25. 170բ-82բ ԻԵ. Գլուխ. Քարոզ Յայտնութեան եւ Մկրտութեան Քրիստոսի, ի բան մարգարէին, որ ասէ. Ուրախ եղիցին երկին ի վերուստ... – Արդ, որպէս ի գալ մեծի եւ տիեզերակալ թագաւորի...
26. 182բ-7բ ԻԶ. Գլուխ. [Եռամեծի վարդապետի Եսայեայ. ձեռ.
2187, 234բ]՝ Քարոզ քահանայական կարգաց, ի բան Սողոմոնին. Զայր շուտ եւ փոյթ ի գործս իւր առաջի թագաւորաց պարտ է կացուցանել... – Սկիզբն ամենայն բարեաց է անժամանակն Աստուած...
27. 187բ-200ա ԻԷ. Գլուխ. [Յովհաննու վարդապետի Եկեղեաց գաւառի յԵզնկա քաղաքէ. ձեռ. 2187, 92ա]՝ Ի տօնի Ծննդեանն եւ Մկրտութեան – Յաղագս Աստուծոյ եւ աստուածային իրագործութեան...
28. 200բ-13ա ԻԸ. Գլուխ. Ի բան մարգարէին, որ ասէ. Տէ՜ր, ի կամս քո ետուր գեղոյ իմոյ զօրութիւն... – Արդ, հրաման է աստուածային, եւ օրէնք են առհասարակ...
29. 213բ-21ա ԻԹ. Գլուխ. Քարոզ ի բան մարգարէին, որ ասէ. Եւ եղիցի յետ այսորիկ հեզից հոգւոյ... – Բայց հանգանակեցէ՛ք տկարութեան իմոյ զպարգեւս...
30. 221ա-7բ Լ. Գլուխ. Քարոզ ի բանն Յոբայ, որ ասէ. Մահ մարդոյ հանգիստ է... – Աստուածային անմահ գանձուցն հազարապետն...
31. 228ա-36ա ԼԱ. Գլուխ. Ի բանն սաղմոսին, որ ասէ. Որպէս զի մեծ են գործք քո, Տէ՛ր... – Զխորս անճառելի իմաստից հոգւոյն...
32. 236բ-7բ ԼԲ. Գլուխ. Պատճառ Յարութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ – Բայց քննել արժան է եւ զայն...
33. 237բ-44ա ԼԳ. Գլուխ. Դրուատ գովեստի վասն սրբոյն Ստեփաննոսի Նախավկային Քրիստոսի – Ստէպ արթնութեան եւ բազում զգուշութեան...
34. 244բ-50բ ԼԴ. Գլուխ. [Գրիգորի Սկեւռացւոյ. ձեռ. 2622, 268ա]՝ Դրուատ գովեստի ծննդեան կուսին Մարիամու – Ըստ բարուցն բուսոյ... եւ որ զկնի ամենայն /// (շար. թերի):
35. 253ա-64բ ԼԵ. Գլուխ. Վահրամայ վարդապետի, որ եւ Գրիգորիս կոչեցեալ, ասացեալ Յաղագս սրբոյ Երրորդութեան... – Հաւատամք եւ խոստովանիմք մի աստուածութիւն յերիս անձնաւորութիւնս՝ ո՛չ ըստ անձանց բաժանեալ...
36. 264բ-72բ ԼԶ. Գլուխ. Յաղագս մարմնառիկ տնօրէնութեանն Քրիստոսի – Զկնի ճառից յանճառելի տնօրէնութիւնն...
37. 272բ-3բ ԼԷ. գլուխ. [Յակոբ վարդապետին ի խնդրոյ պարոն Օշնի. ձեռ. 573, 288ա]. Յաղագս անձին բան ինչ խօսեցեալ – Արդ, գիտել պարտ է, զի անձն ի գոյանալ...
– 274աբ Ցանկ գրգոյս – Ա. Երանեալ է այր, որ երկնչի ի Տեառնէ... ԼԴ. Յաղագս անձին բան ինչ խօսեցեալ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
273բ Զգծօղ գրոյս` զՄանասէ, չնչին դպիրս յիշեսջիք ի Քրիստոս Յիսուս. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 3ա (բոլորշի, ջնջուած):
2323
ՄԱՐԳԱՐ ԽՕՃԷՆՑ, ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ ԱՐԱԲԱՑՒՈՑ
Սանկտ Պետերբուրգ |
ՌՄԾԹ. – 1810 |
ԳՐԻՉ` Մարգար Խօճէնց (հեղինակը):
ԹԵՐԹ՝ 105 (գրչի էջակալում 1-186,
որ է՝ 2ա-97բ). չգրուած` 1բ, 98աբ, 104ա-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Թx12 (Թ 9): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ «Pro patria», խաչաձեւուած խարիսխներ, կենտրոնում` գայիսոն, «CANTSCHAROF
1809, 1810» եւ այլ լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 30,5x19,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(16,7x15):
ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 26: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ կանաչ կաշուով պատուած ստուարաթուղթ, աստառը՝
կապոյտ թուղթ. լուսանցակողերը՝ ոսկի: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (Ա)+1 (Բ), կապոյտ թուղթ (մասն
կազմաստառի):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցները թեթեւակի խունացած, տեղ-տեղ զանազան բծեր, կազմի եւ մէջքի կաշին
քերծուած, եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
2ա-103բ كتاب
النحو العربى مفسّر بالسان الارمنى Քիթապիւն նահվիյարէպի միւֆէսսիրու պիլսանի
էրմէնի: Գիրք Քերականութեան արաբացւոց, մեկնեալ ի հայկական լեզու: Ընծայեալ յամենափառաւոր
անուն իւրոյ` Առաջներրորդ Ալէքսանդր Պավլօվիչ
օգոստափառ կայսերական մեծութեան, առ կայսերական Բարձր կալէկն պանտխդականաց
իրակութեանց, ի լոյս ածեալ ի վաղնջուց նորոգ աշխատութեամբ եւ զգոյշ սրբագրութեամբ
ի գրեանց ընտիր-ընտիր հեղինակաց ի Գեղամեան Մարգար Զաքարեայ Խօճէնց Երեւանցւոյ, ի
փառս Աստուծոյ եւ յօգուտ ուսումնասէր հայկազուն բանասիրաց, յամի Տեառն 1810, սեպտեմբերի
Ա., ի Սանկտ Պետրբուրգ
– 2բ-3ա Ընծայումն – Օգոստափառ կայսերական մեծութի՛ւն, գերագոյն հանճար եւ անհամեմատ ունակութիւն
սիրոյ առ իմաստութիւն Ձերոյ օգոստափառ կայսերական մեծութեան, իբրեւ ամենազդեցիկ
զօրութեան ճառագայթից արեւու, թափանցեալ ի սիրտ համայն ստորադրեալ ծառայից Ձերոյ
մեծութեան, արծարծէ զամենեսին ընձիւղել իւրաքանչիւրոց ըստ կարեաց զարմտիս ունակութեան
իւրեանց առ ի նուէրս յոյժ պատարուն շտեմարան բազմազան մակացութեանց Ձերոյ կայսերական մեծութեան:
Նոյն ջերմաջերմ ներգործութիւն ձերոյ արփիափայլ ճառագայթից, ազդելով եւ ի սիրտ
ստորագրեալ ամենախոնարհ ծառայի, որ անդր, քան ի քառասուն ամաց հետէ ունեալ է պատիւս
լինելոյ ի պաշտօնի կայսերական Բարձր կալէկի պանտխդականաց, պատճառեաց վստահութիւն
ընծայել յամենափառաւոր անուն Ձերոյ օգոստափառ կայսերական մեծութեան զմինն ի բազմամեայ
աշխատակիր արգասեաց իւրոյ, որ է սոյն ներկայ համառօտ եւ լիակատար Արաբական քերականութիւն`
թարգմանեալ ի |3ա| հայ բարբառ, նորաձեւ իմն բաղդատութեամբն համեմատեալ
ի շարադասութիւնս եւրոպէականացն քերականութեանց բայիցն խոնարհեցմունս, սակս
մեծագոյն օգտի եւ յոյժ դիւրութեան դասատուաց եւ նորակիրթ ուսանօղաց: Որ համարձակի ասել, թէ մինչեւ ցայսօր չէ տեսանեցեալ յումէք յազգս եւրոպէականաց այսու ոճիւ ի շարակարգութիւն մուծեալ բայիցն արաբականաց, թէեւ յոլովք գտանին
թարգմանեցեալ ի զանազան լեզուս: Զոր եւ ահա, խոնարհաբար մատուցանէ զգրքուկն առ
յիշեալ Բարձր կալէկն կայսերական այսու դիտմամբ, որ եթէ բարեհաճիցի մեծութիւն Ձեր` բարձրագոյն հրամանաւ թարգմանեցուցանել
ի ռուսաց բարբառ, եղիցի ի նմին կալէկի յարատեւ նշան պարտավճար մտերիմ ջերմեռանդութեան
սոյնոյ յետնեալ ծառայի, որ համարձակեցաւ կաթիլ մի ջրոյ ի փոքու առուէ տկարագոյն մտաց իւրոց ուղերձել առ անհնութիւն օվկիանոսի, թէեւ լուծանի
ի նորին տարածութեան:
Գերամբարձ
կայսերական մեծութի՛ւն, խնդրի խոնարհաբար ունիլ բարեհաճութիւն ընկալնլոյ զփոքրիկ
ընծայս այս, ո՛չ թէ վասն արժանաւորութեան գրքոյն, այլ վասն մեծի ջերմեռանդութեան
սրտի այնորիկ, որ խոնարհական երկրպագութեամբ նուիրելով, մնայ ձերոյ օգոստափառ կայսերական
մեծութեան՝ ամենախոնարհ նուաստ ծառայ, նատվօրնի սօվէդնիք` Մարգար Զաքարեայ Խօճէնց Գեղամեան, ի Սանկտ Պ[ե]տրբուրգ, յամի Տեառն 1810, սեպտեմբերի 1:
– 4բ-5բ Առ բանասէր ընթերցօղս – Տեսանելով զերջանկութիւն համայն բարեծաղկեալ
եւրոպէական ազգաց, որք անձանձիր աշխատանօք մուծեալ են յազգս իւրեանց զանազան գիտութիւնս
եւ գերագոյն մակացութիւնս այնքան իմաստնական ազատ արհեստից, որք ո՛չ այլով իւիք
կարացին տիրել, բայց եթէ տեղեկութեամբ, թարգմանութեամբ եւ ընթերցմամբ գրեանց զանազան
ազգացն լեզուաց: Եւ ըստ որում հմտութիւն լեզուի իմիք անհնարին է, զի թարց քերականութեան
լինիցի, որ է դուռն եւ բանալի գիտութեանց, բաղձայի անյագ տենչանօք, զի եւ ազգ մեր
ունիցի լրապէս հմտութիւն ընթերցմանց այլասեռ ազգացն գրեանց, ընդ որոց եւ արաբականի
քերականութեան, քանզի մեծագոյն մասն եւ գրեթէ բոլորն ազգի մերոյ ցրուեալ գոլով
յԱրեւելս, ի տարակայ ծագս երկրի, այսինքն՝
ի Հնդիկս, ի Պարսիկս, ի Թուրքաստան, յԱսորեստան եւ յԵգիպտոսն
Ափրիկէի, եւ յայլ զանազան տեղիս ի մասին
Ասիոյ, ուր բնաւքն վարին իբր թէ արաբական
լեզուաւ, նաեւ նովին իսկ գրով, որոյ սակս յոյժ հարկաւոր համարէի վասն ազգի մերոյ ունիլ
հմտութիւն եւ նոյնոյ լեզուի քերականութեան, որ ո՛չ սակաւ օգուտ լինէր իբրեւ հմտութեան
եւրոպէականացն լեզուաց, մանաւանդ, զի սակաւք են, որք գտանին յԵւրոպիայ եւ հարկաւորին նոցին լեզուաց, քան զայնոսիկ,
որք կարի խուռն բազմութեամբ գտանին ի մէջ ասիականաց եւ կարօտին արաբականին: Եւս առաւել,
զի բազումք են, որք դիւրաւ կարեն ներածել ի մեզ զեւրոպէականս ընթերցականութիւն, ըստ
որում գտանին յոլով ներհուն գիտունք, որք օր ըստ օրէ յառաջանան ի ծանօթութիւն
եւ ի մեզ ներածութիւն այնց լեզուաց, իսկ արաբականին հազիւ, եւ գրեթէ ո՛չ ոք մինչեւ
ցարդ հոգացեալ է եւ զնոյն հարկաւոր եւ իմաստնալի լեզուի գիտութիւն ներածել յազգս
մեր |5ա|, վասն որոյ եւ կարի ըղձագին տենչանօք բաղձայի պաշտօն իմն մատուցանել ազնուական
ազգին իմոյ: Սակայն խոկալով զանտանելի դժուարութիւն աշխատանաց եւ զծանրութիւն եւ
երկարութիւն տաժանելի կրից ամենափարթամ լեզուին արաբականի, իւրով բոլոր կանոնաւորեալ
սահմանօք, ուղղապէս ածել առ մերս ծանօթութիւն խրտնուի, զի չէ՛ երբէք դիւրին համակերպել
զնոսին ի բաղդատութիւն ընդ մերոց քերականութեանց դասակարգութիւն, որ թէեւ դիմէի երբեմն
առ եւրոպէականաց թարգմանութիւնս ի գտանել դիւրութիւն ինչ, բայց նոքին եւս, որքան
որ անթերի եւ անվրէպ փոխաբերեալ էին ի լեզուս իւրեանց, սակայն ի խոնարհմունս բայից
հետեւեալ էին նոցունց դասակարգութեանց, որք են ըստ ամենայնի անհամաձայնք մերոց
եւ իւրեանց եւրոպէացւոց քերականական ոճից, այսինքն՝ փառնափնթոր եւ շփոթեալ գոլով
յեղանակս եւ ի ժամանակս, ի դէմս եւ ի սեռս արականաց եւ իգականաց, նաեւ յեզականս,
յերկաւորականս եւ յոքնականս, ի կրաւորականս
եւ ի ներգործականս, եւ գրեթէ ի բոլոր խոնարհեցմունս նոցին (որպէս եւ տեսանելոց էք յառաջիկայս
գրեցեալ յիւրում տեղւոջ՝ հանդերձ պատճառաւն), որք եւ առբերէին կարի մեծ իմն դժուարութիւն
եւ ժամանակի տեւողութիւն նորակիրթ ուսանօղաց: Յաղագս որոյ եւ կրէի անըմբերելի
աշխատանս ի համեմատել զնոսին առ խոնարհեցմունս մերոց բայից: Եւ մինչ մեծաւ ճգամբք
դեգերէի ի նոյնս, գթութիւն Տեառն ժամանեալ՝ գտի ի խորշս յանկեան ուրէք, ի վաղ ժամանակաց
հետէ ի մէջ փոշւոց մնացեալ վեր ի վերոյ համառօտ գրութիւն ինչ ումեմն անծանօթի՝ Յօհաննու
վարդապետի Կոստ[ա]նդնուպօլսեցի կոչեցելոյ, որ թէեւ կարի աղաւաղեալ յանհմտութենէ
գրչաց, բայց գերագոյն հմտութիւն հեղինակին մեծապէս օգնութիւն եղեւ ինձ դիւրաւ
համեմատելոյ հայկականին եւ յանկ հասուցանելոյ զսկսուածս իմս` լցուցանելով զթերին
եւ զսխալանս ի նոցունց իսկ արաբացւոց: Եւ սակայն այսու ամենայնիւ դիտելով անհոգ զանցառութիւն
մերայնոց ի վերծանութիւն այսպիսեաց, վհատեալ յուլանայի, խոկալով, թէ ե՛ւ իմս |5բ|
աշխատանք իբրեւ զնախնեացն ի փոշիս թաղեցեալ անյիշատակս դասիցի: Սակայն օրինակ բարեբարոյ
արանց, որք ի տնկարկելն զյամրաբողբոջ պտղատու ծառս, որպէս են ձիթենիք, թզենիք, արմաւք
եւ այլք, ոչ միայն ի վայելել զարդիւնս անձանց եւեթ նկատեն, այլ եւ վասն յետագայից
թողլոյ յիշատակ բարեաց ո՛չ խնայեն զաշխատանս, ըստ խրատու Ժողովողին. Առաքեա՛ զհաց
քո ի վերայ երեսաց ջրոց, զի զկնի բազմութեան աւուրց գտցես զնա: Սոյնս այս խթեալ քաջալերեաց
զիս ի կատար հասուցանել զաշխատանս իմ՝ առ ի լինիլ յիշատակ ըստ մասին իմոյ ստրկութեան, որ անդուլ ճգամբ դեգերեցայ ի լոյս
ածութիւն սոյնոյ հազուագիւտ թարգմանութեան յամի Տեառն 1766, յԶմիւռին քաղաքի, ի վայելումն ազնուական ազգի իմոյ ուսումնասէր հանճարեղաց, որոց
եւ մնամ պատրաստական ամենախոնարհ ծառայ` Գեղամեան Մարգար Զաքարեայ Խօճէնց
Երեւանցւոյ, որ ի ներկայիս Քօնսէլիէր տը քուր
աստիճանաւ գտանիմ ի պաշտօնի Պանդխտականաց Բարձր քօլէճի մեծի կայսերութեան ընդհանուր Ռուսաց, ի Սանկտ Պէտրբուրգ:
– 5աբ النحو العربى: Էլ նահվիւլ յարէպիեուն: Քերականութիւն արաբական: صدر
الكلام: Սատր էլ քէլամի: Նախերգանք
բանի – Լեզուն արաբական գոլով կարի ընդարձակ...
1. 5բ-85բ Սկսանի մասն Առաջին: Յաղագս կանոնաւորմանց մասանց բանին եւ նախ.
Յաղագս սահմանի քերականութեան
ա. 5բ الحدّ النحو: Էլ հատտիւն նահվի: Սահման քերականութեան
– النحو هو صناعت التكلم فصيحا: Էլ նահվիւ հիւ սէնյաէթիւթ`
թէքէլլիմէ ֆասիհէն: Քերականութիւն է արհեստ բարւոք կամ ուղիղ խօսելոյ...
բ. 5բ-7ա فى حروف: Ֆի հրուֆի: Յաղագս տառից –
Տառն եւ գիրն առ արաբացիս...
6աբ՝ արաբական այբուբէնը, տառերի գրման ձեւերով:
գ. 7ա-9ա فى تلفظ
الحروف: Ֆի թալաֆֆուզ իլ հրուֆի:
Յաղագս արտաբերութեան տառից – Տառն (I) էլիֆ:
դ. 9ա-10բ فى
التفاظيات: Ֆիլ թէֆազիեաթի: Յաղագս
ձայնաւորաց – Արաբացիք ո՛չ ունին զյատուկ ձայնաւոր...
ե. 10բ-2բ فى خطّات
مختلفات: Ֆի խաթթաթին միւխթէլիֆաթին:
Յաղագս գծից զանազանից կամ առոգանութեանց –
Ա. Գիծք առոգանութեանց առ արաբացիս...
զ. 12բ فى حروف احامر على النون: Ֆի հրուֆի ահամիրէ էալէն նուն: Յաղագս տառից կարմրոց մակագրելոց
ի վերայ Նունի –ن ՝
Նուն տառն մինչ զյանկումն...
է. 13ա فى رسوم مختلفين: Ֆի րէսումին միւխթէլիֆէյին: Յաղագս ձեւոց զանազանից – Առ ի որոշել զտառս...
ը. 13աբ فى تهذيب: Ֆի թէհզիպի: Յաղագս համառաւտութեան կամ նշանագրից – Սովորութիւն է արաբացւոց դնել երբեմն զնշանագի[ր]ն...
թ. 13բ-4ա فى هجاﯿﺔ: Ֆի հէճաեթի: Յաղագս վանկի – الهجاﯿﺔ هى صوت
الملفوظ Էլ հիճաեէթիւ հի սօվթ էլ մէլֆուզի,
այսինքն` վանկն է մի հնչումն արտաբերեցեալ...
ժ. 14աբﻜﻟيمة فى: Ֆի քէլիմէթի: Յաղագս
բառի –اﻟﻜﻟﻤﺔ صوت المعنوى Էլ քէլիմէթիւ սավթիւլ մանէվիեէ, այսինքն` բառն
է ձայն նշանական...
ժա. 15ա فى كلام: Ֆի քէլամի: Յաղագս բանի – الكلام هو التصاق الا لفاظ الذى يظهر التفكر النفسԷլ քէլամիւ հիւվէթթէսագիւլ էլֆազի էլլէզի եիւզէհհէրիւլ
թէֆէքքիւր էն նէֆսի` Բանն է շարամանութիւն բառից, որ յայտնէ զտրամախոհութիւն անձին...
ժբ. 15աբ فى قسمات الكلام: Ֆի գըսմաթ իլ քէլամի: Յաղագս մասանց բանի
– Մասունք բանի են ութն...
ժգ. 15բ-6ա فى اسم: Ֆի իսմի: Յաղագս
անուան –ء ﺇلاسم هو قسم
الكلام الذى يدل الذوات الاشيا
Էլ իսմիւ հիւվէ գըսմիւլ քէլամի էլլէզի եէտէլլիւզ
զէվաթ իլ էշեաի, այսինքն` Անունն է մասն բանի, որ զէութիւնս իրաց նշանակէ...
ժդ. 16ա-7բ فى اسم الموضى ﺇسم التفضيل و اسم التغليب: Ֆի իսմ էլ մէվտաէ, իսմ էլ թաֆտիլէ վէ իսմ էլ թաղլիպի: Յաղագս անուանց
դրականի, բաղդատականի եւ գերադրականի, այսինքն` պարզ, բարդ եւ յարաբարդ – Անուանք դրականք...
ժե. 17բ-9ա فى أسامى اﻟﻤﺷﺘﻗﺔ: Ֆի էսամիէ
էլ միւշթէգգաթի: Յաղագս անուանց ածանցականաց – Անուանք ածանցականք...
ժզ. 19ա-20ա فى ﺇسم الزمان و
المكان و الاﻟﺔ: Ֆի իսմիլ զէման
վ էլ մէքեանի վ էլ ալաթի: Յաղագս անուան ժամանակականի, տեղականի եւ գործիքականի – Անուանք ժամանակականք եւ տեղականք...
ժէ. 20բ فى ﺇسم المرﺓ ﺇسم الكترﺓ
و اسم الاﻨﯿﺔ: Ֆի իսմիլ մէրրէթի
իսմիլ քէթիրէթի վ էլ իսմէլ էնիեթի: Յաղագս անուան միոյ նուագի, բազմութեան եւ անօթոյ
– Անունն միոյ նուագի...
ժը. 21ա-2ա فى اسم المصغر: Ֆի իսմիլ մասղիրէ: Յաղագս անուան նուազականի – Անունն նուազական...
ժթ. 22ա-3ա فى جنس الاسماء: Ֆի ճինս իլ էսմաի: Յաղագս սեռի անուանց – Երկու են սեռք...
ի. 23ա-4ա فى خاصيات الاسماء: Ֆի խասիեաթ իլ էսմաթի: Յաղագս յատկութեան
անուանց – Յատկութիւնք կամ նշանք անուանց...
իա. 24ա-5ա فى ﻜﻤﯿﺔ و كيفية
الاسماء: Ֆի քէմիեէթի վէ քէյֆիեէթ
իլ էսմաի: Յաղագս քանակութեան եւ որակութեան անուանց – Քանակութիւնք անուանց են...
իբ. 25ա-7ա فى عدد الاسماء : Ֆի յատէտ իլ էսմաի: Յաղագս թուոյ անուանց
– Թիւք անուանց են...
իգ. 27ա فى ﺤﻟﺔ الاسماء : Ֆի հալիթ էլ էսմաի: Յաղագս հոլովից անուանց
– Հոլովք անուանց...
իդ. 27աբ فى ﺇعراب الاسماء: Ֆի յիրապ իլ էսմաի: Յաղագս հոլովմանց անուանց
– Նախ քան զշարագրութիւնս հոլովմանց...
իե. 27բ-30ա فى ﺇعراب الاول: Ֆի յիրապ իլ էվվէլի: Յաղագս առաջնոյ հոլովման
– Առաջին հոլովումն պարունակէ...
իզ. 30ա-2բ فى ﺇعراب الثانى: Ֆի յիրապէս սանի: Յաղագս երկրորդի հոլովման
– Երկրորդ հոլովումն պարունակէ...
իէ.
32բ-3ա فى ﺇعراب ثالث: Ֆի յիրապին սալիսին: Յաղագս երրորդի հոլովման
– Երրորդ հոլովումն պարունակէ...
իը.
33բ-4ա فى ﺇعراب رابع: Ֆի յիրապին րապիյին: Յաղագս չորրորդի հոլովման
– Չորրորդ հոլովումն պարունակէ...
իթ. 34բ فى ﺇعراب خامس: Ֆի յիրապին խամիսին: Յաղագս հինգերրորդի հոլովման – Հինգերրորդ հոլովումն պարունակէ...
լ. 34բ-5բ النصاحات: Էլ նասահաթիւ: Առազդեցութիւնք – Զկնի այսոցիկ հնգից հոլովմանց...
լա. 35բ-7ա فى اسماء الاعداد: Ֆի էսմա իլ յատատի: Յաղագս անուանց թուոց
– Թուական անուանք են...
լբ. 37ա-8ա فى اسماء المقاسم: Ֆի էսմա իլ մէգասիմի: Յաղագս անուանց մասնականաց
– Անուանք մասնականք...
լգ. 38բ-9ա فى ضمير او
فى بدل الاسم: Ֆի զամիրի էվ ֆի պէտէլ էլ իսմի: Յաղագս
դիտուածոյ կամ դերանուան – البدل الاسم
هو قسم الكلام الذى يدل بالتميز الاقانيم الاشياء: Էլ պէտէլ էլ իսմի հիւվէ գիսմիւլ քէլամ
էլ լէզի եէտէլլէ պիլթէմեիզ իլ էգանիմիւլ էշեաի: Դերանունն է մասն բանի, որ որոշապէս նշանակէ զդէմս կամ զանձինս էութեանց
կամ իրաց...
լդ. 39ա-43բ فى ﺇعراب
الضماير: Ֆի յիրպիլ զէմաիրի: Յաղագս հոլովմանց
դերանուանց – Ա. Հոլովմունք դերանուանց են...
լե. 43բ-4ա فى فعل: Ֆի ֆէալի: Յաղագս բայի – الفعل هو قسم
الكلام الذى يدل الحركات الاشياء بالوقت: Էլֆէալիւ հիւվէ գէսմիւլ քէլամի ելլէզի
հէտէլիւլ հարէքեաթիւլ էշեաի պիլվագթի, այսինքն՝ Բայն է մասն բանի, որ նշանակէ զշարժմունս
իրաց կամ էութեանց ընդ ժամանակաւ...
լզ. 44աբ فى اجناس
الافعل: Ֆի էճնաս իլ էֆյալի: Յաղագս սեռից բայից – Երեք
են սեռք բայից...
լէ. 44բ-5ա فى اصناف
الافعال: Ֆի էսնաֆ իլէֆյալի: Յաղագս տեսակաց
բայից – Բայից ոմանք են...
լը. 45ա-6ա فى حوازات الافعال: Ֆի հավաղաթ իլէֆյալի: Յաղագս պարագայից
բայից – Պարագայք բայից...
լթ. 46ա-9բفى تصارف
الافعالى : Ֆի թէսարիֆ էլէֆյալի: Յաղագս խոնարհմանց
կամ լծորդութեանց բայից – Բայց յառաջ քան զշարագրութենէ...
խ. 49բ-52ա فى تصريف
الفعل الجوهرى: Ֆի թասրիֆ իլ ֆէյալ իլ ճէվհէրիյի: Յաղագս
լծորդութեան բայիցն էականի – Վասն այնորիկ նախակարգի...
խա. 52բ-6բ فى تصريف
الاول الافعال المعارف: Ֆի թասրիֆ իլ էվվէլ իլ էֆյալ իլ մույարիֆի: Յաղագս առաջնոյ լծորդութեան
բայից ներգործականաց...
խբ. 57ա-9ա فى تصريف
الثان الافعال المعارف: Ֆի թասրիֆ էս սանի իլ էֆյալ իլ մուարիֆի: Յաղագս երկրորդի լծորդութեան
բայից ներգործականաց
խգ. 59ա-61աفى تصريف الافعال المجاهل: Ֆի թասրիֆ էլ էֆյալ իլ մէճահիլի: Կրաւորական լծորդութիւն նոյնոյ
բայի...
խդ. 61բ-3բ نصيحات: Նասիհաթիւն: Խրատք կամ ծանուցմունք – Ա. Զկնի շարագրութեանց լծորդութեանցն
բայից...
խե. 63բ-5բ فى تصريف الافعال الاصام: Ֆի թասրիֆ իլ էֆյալ իլ էսամի: Յաղագս լծորդութեան բայից խլից –
Եւ թէ ոյք բայք են...
խզ. 65բ-75բ فى تصريف الافعال المعاتل: Ֆի թասրիֆ իլ էֆյալ իլ մաաթէլի: Յաղագս լծորդութեանց բայից խեղից
(որոց վասն գրեցաք ի ծանօթութեան, որ Յաղագս տեսակաց բայից) – Ա. Առաջին օրինակն բայից խեղից պարունակէ...
խէ. 75բ-9ա فى الافعال المهموز: Ֆիլ էֆյալ իլ մէհմուզի: Յաղագս բայից հէմզէթունակաց – Ա.
Առաջին օրինակն է այնոցիկ...
խը. 79ա Ծանուցմունք – Գիտելի է աստանօր զգօնամիտ ուսումնասիրաց...
խթ. 79բ-81բفى المشارك : Ֆիլմէշարիքի: Յաղագս
ընդունելութեան – Բաւականապէս նշանակեցաք
զընդունելութիւնս...
ծ. 81բ-2ա فى تقدﻤﺔ: Ֆի թէգտէմէթին: Յաղագս նախադրութեան – التقدﻤﺔ هى
قسم الكلام الذى يدل الحواذات الاشياءԷլ թէգտէմէթիւ
հի գէսմ էլ քէլամ էլլէզի եիւտէլիւլ էլ հավաջաթ էլ էշեաի, այսինքն՝ Նախադրութիւնն
է մասն բանի, որ զպարագայս էութեանց նշանակէ...
ծա. 82բ-4բ فى المضاف الى الفعل: Ֆիլ մուտաֆի իլ էլ ֆէալի: Յաղագս մակբայի: المضاف الى
الفعل هو قسم الكلام الذى يدل الانواع الحركات الافعل– Էլ մուտաֆիւ իլ էլ ֆէալի հիւվէ գէսմ
էլ քէլամի ելլէզի եիւտէլիւլ էնվայիլ հարէքեաթ իւլ էֆյալի, այսինքն՝ Մակբայն է մասն
բանի, որ զեղանակս շարժմանց գործողութեանց կամ կրողութեանց նշանակէ...
ծբ. 84բ-5ա فى الملقى بين الكلام: Ֆի էլ մէլգի պէյն էլ քէլամի: Յաղագս միջարկութեան – الملق
بين الكلام هو قسم الكلام الذى يدل المراغبات القلب Էլ մէլգի պէյն էլ քէլամի հիւվէ գըսմիւլ քէլամ էլլէզի եիւտէլլիւլ մէրաղիպաթ
էլ գալպի, այսինքն՝ Միջարկութիւն է մասն բանի, որ զիղձս ( եւ զկիրս) սրտի նշանակէ...
ծգ. 85ա فى العطف: Ֆի էլ յաթֆի: Յաղագս շաղկապի
– العطف هو قسم الكلام الذى يلصق
الاقسام الكلام Էլ յաթֆիւ հիւվէ
գէսմ էլ քէլամի էլլէզի եէլսէգիւլ էգսամ էլ քէլամի, այսինքն՝ Շաղկապն է մասն բանի,
որ բաղակցէ ի միասին զմասունս բանի...
ծդ. 85բ Ծանուցմունք – Բաւական համարեցաւ մեզ այսքան շարագրութիւն...
2. 86ա-103բ Մասն Երկրորդ
ա. 86ա فى التعقيد الاقسام الكلام: Ֆի էլ թէագիտ էլ ագսամ էլ քէլամի: Յաղագս շարամանութեանց մասանց
բանի – Յետ շարագրելոյ...
բ. 86ա-7ա فى ﺘﺳﻤﺘﺔ الالفاظ عند مطابقتها: Ֆի թէսմի եւէթ իլ էլֆազի յինտի միւթպիգաթիհա: Յաղագս անուանակոչութեան
բառից ի շարակցութեան իւրեանց – Մասունք բանի
ի մէջ շարադրութեան...
գ. 87ա-8ա فى مطاﺒﻗﺔ الفعل و الاسم: Ֆի մէթպիգաթ իլ ֆէյլի վէլ էսմի: Յաղագ[ս] համաձայնութեան բայի ընդ
անուան – Ամենայն բայ պարտ է համաձայնիլ...
դ. 88ա-9ա فى مطاﺒﻗﺔ اﻟﺼﻔﺔ و الموضوف: Ֆի մէթպիգաթ իլ սէֆէթի վէ մէվտուֆի: Յաղագս համաձայնութեան
ածականին ընդ գոյականի – Ածականն համաձայնի
ընդ գոյականին...
ե. 89աբ فى مطاﺒﻗﺔ الموصول والموصول ﺇليه: Ֆի մէթապիգաթ իլ մէվսուլի վէլ մէվսուլի իլէյհիւ: Յաղագս համաձայնութեան
յարաբերականին ընդ յարաբերեցելոյն, այսինքն՝ նախ[ը]նթացի իւրոյ – Յարաբերականն միշտ պարտ է...
զ. 89բ فى مطاﺒﻗﺔ الجواب والسوأل: Ֆի մէթապիգաթ իլ ճէվապի վէսսիւալի: Յաղագս համաձայնութեան պատասխանւոյն
ընդ հարցման – Պատասխանին համաձայնի ընդ հարցմանն...
է. 90ա فى مطاﺒﻗﺔ الاسم و الفعل والحرف جميعا˝: Ֆի մէթապիգաթ իլ իսմի վէլ ֆէալի վէլ հարֆի ճէմիյէն: Յաղագս համաձայնութեան
բայի ընդ անուան եւ այլոց համայն մասանց բանի ի միասին – Մասունք բանի համաձայնին...
ը. 90ա-2ա فى ﺇعراب الافعال المناكر : Ֆի յիրապ իլ էֆյալ իլ մէնաքիրի: Յաղագս կիրառութեան բայից չէզոքականաց
– Բյայք չէզոքականք առ արաբացիտ...
թ. 92ա-4բ فى ﺇعراب الافعال المعارف: Ֆի յիրապ իլ էֆյալ իլ մույարիֆի: Յաղագս կիրառութեանց բայից ներգործականաց
– Բայք ներգործականք զզանազան հոլովս...
ժ. 94բ-5բ فى ﺇعراب الافعال الذاﺘﯿﺔ و الناﻗﺼﺔ: Ֆի յիրապ իլ էֆյալ իլ զաթիեէթի վէլ նագսաթի: Յաղագս կիրառութեան
բայից գոյականաց եւ պակասաւորաց, այսինքն՝ անկատարից – Բայք գոյականք կամ էականք...
ժա. 95բ-6ա فى بناء الافعال المقارﺑﺔ: Ֆի պինա իլ էֆյալ իլ մէգարիպէթի: Յաղագս կերտման, այսինքն՝ Համաձա[յ]նութեան
բայից մերձականաց
ժբ. 96ա أفعال المدح ولزم: Էֆյալիւլ մէտհի վէլ զէմմի: Բայք գովութեան եւ պարսաւանաց – نعم ՆիÛմէ. բարի է...ժգ. 96ա أفعال القلوب: Էֆյալիւն էլ գուլուպի: Բայք սրտից...
ժդ. 96բ أفعال التعجب: Էֆյալիւն էլ թէաճիպի: Բայք զարմացականք – Որք կիր առնանին այսու եղանակաւ...
ժե. 96բ فى بناء الاسماء: Ֆի պինա իլ էսմաի: Յաղագս շարակցութեան անուանց – Անուն կոչեմք աստէն...
ժզ. 96բ-7ա فى عمل المصدر: Ֆի յամէլ իլ մաստարի: Յաղագս կիրառութեան
անուան աներեւութի – Անուանք, որք յանեւրեւութից
բայից...
ժէ. 97ա فى عمل المشارك الفاعل: Ֆի յամէլ իլ մէշարիք էլ ֆայիլի: Յաղագս կիրառութեան ընդունելութեանց
ներգործականաց – Ընդունելութիւնք ներգործականք...
ժը. 97բ فى عمل المفعول: Ֆի յամէլ իլ մէֆյուլի: Յաղագս կիրառութեան ընդունելութեանց կրաւորականաց
ժթ. 97բ فى عمل اﻟﺼﻔﺔ اﻟﻤﺷﺒﮭﺔ : Ֆի յամէլ իլ սաֆէթ իլ մէշպիհէթի: Յաղագս
ածականաց ծնիցելոց ի չէզոքականաց բայից
ի. 97բ, 9ա فى عمل ﺇسم التفضيل: Ֆի յամէլի իսմ իլ թաֆտիլի: Յաղագս կիրառութեան բաղդատականի եւ գերադրականի
անուանց – Բաղդատական եւ գերադրական անուանք...
իա. 99ա فى عمل الاسماء المنقوﺼﺔ: Ֆի յամէլ իլ էսմա իլ մէ[ն]գուսաթի: Յաղագս կիրառութեան անուանց նուազականաց
եւ այլոց մասանց... – Իսկ վասն մնացելոց այլոց
մասանց բանի կիրառութեանց, այսինքն՝ նախադրութեանց, մակբայից, շաղկապից եւ
միջարկութեանց, ըստ բաւականին նշանակեալ եմք յԱռաջնում մասին՝ ի տեղիս իւրեանց,
որովք կարեն ուշիմամիտ հետեւողք ի լոյս ածել զհամաձայնութիւնս նոցին ըստ կերպի, զոր
ունիմ գրեալ, յորոց եւ խնդրոմ ներել սխալանացս: Վերջ:
– 99բ-100ա Վերջաբանութիւն – Արդարեւ
աստանօր կարի համառօտ տեսանի...
– 100բ-1բ Ցանկ գրքոյս, որ Առաջնոյ մասին – 1. Յաղագս սահմանի քերականութեան... 89. Յաղագս շաղկապի:
101բ-2ա Բ. ցանկ, որ վասն Երկր[որ]դի մասին – 1. Յաղագս շարամանութեան մասանց բանի ասութիւնք...
21. Յաղագս կիրառութեանց անուանց նուազականաց...
3. 102բ-3բ Յաւելուած – Յայտ իսկ է
ամենեցուն, որ լեզուն օսմանցւոց... դժուարաւ ընթեռնանի, թէեւ ի կիր առցեն զնշանագիծս:
Եւ այսքան առ այս բաւ եղիցի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
Տե՛ս 2ա
Տե՛ս 3ա
102ա (թուրքերէն)
اوستامزك آدى حضر
اليمزدن كلن بودر
(Ուսթամզն ադը Հդըր
/ Էլիմզդէն կէլէն պու տըր. - Վարպետիս անունը Հդըր է, / Ձեռքիցս եկածն էլ սա է):
كيم بو كتابى اوقور علم اولور
آكا قولاي (Քիմ բու քիթաբի օգուր, էլմ օլուր օնա
կօլայ. - Ով այս գիրքը կարդա, նրա համար գիտութիւնը դիւրին կլինի):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ռուսերէն, մատիտով) Арабская грамматика
на армянскомъ языке, пер[еводъ] кол[лежского] сов[етника] Хоченца, для павещения Е[го] И[мператорскаго Величества]):
2324
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
121. չգրուած՝ 1ա-6բ, 26բ, 116բ-21բ: ՊՐԱԿ՝ 1x6 +Ա-Բx12+Ա-Ժx8 (Ը-Թ 12, Ժ 11)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ վարազ (1-6), զինանշան՝ «VBTS» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
19,6x15,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,2-14x9-9,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ՝
22 (7բ-30բ), 19 (31ա-115բ): ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, զանազան
բծեր, 1-74 թերթերի վերին անկիւնները խունացած, փոքրիկ պատռուածքներ. կազմի եզրերը եւ մէջքը մաշուած, դռնակը վնասուած, փականներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 7ա-23ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ Քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/7ա: բ/7աբ: գ/7բ: դ/7բ-8ա: ե/8ա: զ/8ա-10ա: է/10ա: ը/10աբ: թ/10բ: ժ/10բ-1ա: ժա/11ա: ժբ/11ա: ժգ/11ա-4բ: ժդ/14բ-5բ: ժե/15բ-6ա: ժզ/16ա: ժէ/16աբ: ժը/16բ-7ա: ժթ/17աբ: ի/17բ-8բ: իա/18բ-9բ: իբ/19բ-20ա: իգ/20աբ: իդ/20բ-3ա: Ունի.
– 23ա-4ա Արծարծմունք
խոնարհմանց բայի յաղագս աղաւթից – Աղաւթական,
ներգործական, ներքսակա ամանակի միաւորական՝ աղաւթեմ, աղաւթես... գովէիք, գովեին: Մեկնութիւն բառից քերականին ի յառաջն գի՛տ՝
ի Բառգիրք, բայց տեղն այս է ստուգիւ:
Բ. 24ա-5բ Մովսիսի
Խորենացւոյ Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ խորհրդով
եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս տեսակ...
Գ. 25բ-6ա Յառոգանութիւնսն պատառիկս, զոր գտի – Շեշտոլորն Գ. (3) տեղի ունի, որ յանգին...
Դ. 27ա-30ա Բառք
քերականին – [Վ]երծանութիւն՝ ընթերցողութիւն...
Տարորոշ՝ բաժանեալ: 30աբ Հոլովք անուանց
– Աստուածք ուղական... Է Աստուած՝ հոշական:
Ե. 31ա-116ա [Մեկնութիւն
քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 2380, 159բ-216ա. ա/31ա-8բ: բ/38բ-44ա: գ/44աբ: դ/44բ-7բ: ե/47աբ: զ/47բ-51բ: է/51բ-8ա: ը/58ա-60բ: թ/60բ-79ա: ժ/79ա-89բ: ժա/89բ-97ա: ժբ/97ա-100բ: ժգ/100բ-2ա: ժդ/102ա-4ա: ժե/104ա-7բ: ժզ/107բ-12ա: ժէ/112ա-6ա:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 5ա (ջնջուած) 7ա ութանկիւն: Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա՝ Քերական եւ մեկնութիւն իւր: 2ա՝ Քերականութիւն է գիտութիւն
տառից եւ ացութեան եւ կիրառութեանց սոցին ըստ շարադրութեան քերթողացն: 121ա (վրացերէն):
2325
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ,
ՀԱՒԱՔՈՒՄՆ ՄԵԿՆՈՒԹԵԱՆ ՔԵՐԱԿԱՆԻՆ
|
ՌԿԲ. – 1613 |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ՝ Գրիգոր աբղյ. Իլովցի:
ԹԵՐԹ՝
208+1 (կրկն.՝ 161). չգրուած՝ 1ա-9բ, 17բ-8ա, 207բ-8ա: ՊՐԱԿ՝ 1x8+Ա-ԺԶx12 (Ա, Գ-Դ
16, Բ 10, ԺԶ 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, վարազանշան զինանշան եւ «ST» լուսադրոշմներով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,5x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,6-14,5x9,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22:
ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ գրադաշտը թանաքից ճապաղուած եւ
գունափոխուած, 205-206 թերթերի միջեւ նախապէս չգրուած
1 թերթ կտրուած. կազմի
կաշին խունացած, եզրերը մաշուած, մէջքը թեթեւակի վնասուած, դռնակի ներքեւից մի փոքր հատուած ընկած, փականներն
ու գամերից մէկն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 10ա-207ա [Յովհաննու Երզնկացւոյ Հաւաքումն
մեկնութեան քերականի]
– 10ա-4բ Նախադրութիւն բանի ի ցոյցս պատճառի
Հաւաքման մեկնութեան քերականին եւ աղերս խնդրոյս աշխատաւորիս Յոհաննիսի առ սպասաւորդ
բանի – Ճըշմարտութեան հաւատոյ բանին...
Տե՛ս Յովհաննէս Երզընկացի,
«Հաւաքումն մեկնութեան քերականի», Լոս Անճելըս, 1983, էջ 81-6:
1. ա. 15ա-24ա Ի խնդրոյ տեառն Յակոբայ Հայոց կաթողիկոսի
եւ վարդապետաց մերոց եղբարց արարեալ Հաւաքումն քերականին մեկնութեան Յոհանիսի
Եզնկացոյ ուսումնակ[ան]ի ի գրոց – Յաղագս բանական
արհեստիս վարժողական հմտութեան...
բ. 24ա-8ա [Բ. Գլուխ Երկրորդ] – Եկեսցուք եւ Երկրորդ գլուխն, եթէ է՞ր աղագաւ...
գ. 28ա-30բ Գ. [Գլուխ Երրորդ] – Զի որպէս բժիշկն դիտաւորութիւն ունի...
դ. 30բ-2ա Դ. [Գլուխ Չորրորդ] – Տեսցուք եւ զչորրորդ գլուխն, եթէ առ որում արուեստիցն
ունի զհամեմատութիւն...
ե. 32աբ Ե. [Գլուխ Հինգերորդ] – Առ որովք նախ քան ի սոյն արուեստ մտանել...
2. 32բ-49ա [Յաղագս քերականութեան]. Քերականութիւն
է հմտութիւն – Եւ արդ, ստուգաբանեալ լինի
քերականութիւնս...
3. ա. 49ա-61ա Յաղագս վերծանութեան – Յյետ
ասելոյ զվեց մասանց քերականութեան...
բ. 61աբ Եւ այս են գլուխք վերծանութեան – Նախերգան, պարզ, շարադրեալ...
գ. 61բ-4ա Մեկնութիւն գլխոց վերծանութեան – Նախերգան. Քանզի բազումք յա[ւ]ժարեցին...
դ. 64ա-7բ Դարձեալ կրկին մեկնութիւն վերծանութեան
գլխոցս, իբրեւ ի միոյ դէմս ճառիցն ընթերցողութեամբ երեւեցուցանել զզօրութիւն, ի
որոց ձայնք` պարզք, իմացմունք` բաղադրեալք, նախերգան – Նախերգան. ՅԱստուածն Բան...
ե. 67բ-72ա Յետ Մեկնութեան գլխոց վերծանութեանս
սակաւ ինչ դիցուք աւրինակս խրատու սակս արուեստի ոլորակաց եւ կետից, զոր պարտ է պահել
յընթ[ե]ռնուլն գրիցելոցն – Արդ, պարտ է գրամատիկոսաց...
4. 72բ-7բ Յաղագս ոլորակի – Աղբե[ւ]ր արուեստից` միտք են...
5. 77բ-80բ Յաղագս կիտի – Կէտ է պատճառ գծի...
6. 80բ-4ա Յաղագս հագներգութեան – Յետ որոյ զհագներգութիւն ասելի է...
7. 84ա-98ա Յաղագս տառի– Արդ, մինչեւ ցայս վայր սկիզբն արարեալ...
8. ա. 98ա-9բ Յաղագս վանգի – Արդ, իբրեւ եգիտ արուեստաւորս զնիւթն...
բ. 99բ-101ա Յաղագս երկար վանգի – Երկար փաղառութիւն լինի...
գ. 101աբ Յաղագս սուղ վանգի – Իբրեւ զծայրսն քննեաց...
դ. 101բ-5ա Յաղագս հասարակաց շաղաշարաց – Յետ ուսուցանելոյ զվանգ եւ զփաղառութիւն...
ե. 105ա-9ա Դարձեալ միահամուռ յաղագս վանգի եւ
փաղառութեան եւ հեգի եւ հասարակ շաղաշարաց եւ բառի ասացեալ եւ խրատ կէտիւք բաժանման
հեգիցն – Երեսուն եւ վեց գիրս բովանդակ նիւթ
է...
9. 109ա-10ա Յաղագս բառի – Բառ է մասն դուզնաքեա[յ]...
10. 110ա-4ա Յաղագս բանի – Պարտ է իմանալ զայն, զի...
11. 114ա-41բ Յաղագս անուան – Անուն է մասն բանի հոլովական...
12. 141բ-9ա Յաղագս բայի – Նախադասեալ եղեւ անուն քան զբայ...
13. 149ա-59ա Յաղագս լծորդութեան – [Յ]աղագս լծորդութեան բազում ինչ...
14. 159բ-60բ Յաղագս ընդու[ն]ելութեան – [Ը]նդունելութիւն ասի, զի հասարակ ասի...
15. 160բ-4ա Յաղագս յաւդի – [Յ]աւդ է մասն բանի հոլովական...
16. 164ա-6բ Յաղագս դերանունութեան – Դերանունդ գիտելի է, զի որպէս անուն...
166բ գրչից. «Գրեա՛ զյիշատակիկս.
Դերանունս խիստ անյայտ եւ խառնակ էր ի մեկնչացն, այլ եւ զոր հնար էր` ըստ կարի մերում
պարզեալ եղեւ: Ի հմտանալն քում իմաստիցս, ո՜վ ուսումնասէրդ, աղաչեմ յիշել զսակաւ աշխատօղս
ի սմա` զՅոհաննէս վարդապետ»:
17. 166բ-70բ Յաղագս նախադրութեան – [Ի]սկ նախադրութեան անուն ի (=եւ) տեղի...
18. ա. 170բ-2բ Յաղագս մակբայի – Իսկ մակբայդ թէպէտ եւ մեծ է...
բ. 172բ-84ա Մակերեւութիւն վերծանութեան գլխոց,
որք ի մակբայէ գլխակարգեալքն այս են – Պ[ա]րզն,
իբրու թէ վաղ, քաջ...
19. 184ա-92բ Յաղագս շաղկապի – Վասն շաղկապիդ. Զի՞ ի վերջէ դասեցաւ...
20. 192բ-9ա Յաղագս առոգանութեան – [Ա]ռոգանութիւնդ առասութիւն ասի...
21. 199ա-202ա Յաղագս ոտից – Ոտք յայն սակս ասին...
– 202ա-7ա Յիշատակարան գրոցս – [Մ]եծասքանչ եւ զարմանահրաշ բանաւոր կենդանիս
այս մարդ միեւնոյն կազմած եռակի տարորոշմամբ զանազանի. միտք` գոլով իմանալի, եւ
եռամասնեա[յ] հոգի, եւ մարմին սգալի, վասն
որոյ եւ բարեացն սորա փարթամութիւն յերիս զանազանի՝ հոգեկան եւ մարմնական եւ որ
շուրջ զմարմնովն: Եւ հոգեկանք են իմաստութիւն եւ հանճար աստուածային ուսմանցն գիտութեան,
առաքինութիւնք անկեղծ եւ հաւատք ուղեղ:
Իսկ մարմնականք են քաջազգայութիւն եւ առողջութիւն, գեղեցկութիւն եւ զօրութիւն:
Իսկ որ շուրջ մարմնովն` իշխանական ճոխութիւն, բարէհմտութիւն |202բ| ազգի, ստացուածոց փարթամութիւն եւ տոհմաւոր սիրելիք:
Արդ, որ զկարգ կազմածին իւր տեսանէ, անտի եւ զիմաստագործ կարգ արարչութեան Աստուծոյ
ծանիցէ եւ զվերնոցն ազգակից միտս սկզբնասպին
բարութեամբն կերպարանեսցէ: Իսկ որք զվերինն առ ներքինն դարձուցանեն, նոքա
զհոգւոյ անմարմնութիւն ի մարմնոյ թանձրութիւն յեղափոխել շրջեն: Իսկ որք զվերինն խորհին
ըստ Պաւղոսի եւ ելս ի սրտի դնեն ըստ Դաւթի, եւ յուտն (այսպէս) կան եւ գնան աստի ըստ
Միքիա: Եւ յաւն յարուցեալ երթիցեն ընդ
Յիսուսի, կատարելոյն բաղձան բարութեան, եւ զմարմին, եւ զմարմնո(՞) կան բարիսն, եւ
որ շուրջ զմարմնովն են պանծալիք, յանմարմին հոգւոյն փոխեն յազնուականութիւն եւ զմարմնոյ
ծանրութիւն հոգիացուցեալ զարարչականն ճշմարտեն պատկերագծութեան նմանութիւն: Արդ,
վերնական եւ աստուածային բարեացն ի կերպ կազմածին ստուգապէ[ս] պատկերագրաւղն, բարեպաշտութեան
եւ ի|203ա|մաստութեան տիրապէս տարփաւորն՝ աստուածասէր թագաւորն Հայոց Հեթում, որդի Լէոնի Բարեպաշտի, որդւոյ իմաստուն
արքային Հեթմոյ հաւր եւ մաւր` Զապելի սրբոյ թագուհոյ, դստեր առաջին պսակաւորին Լէոնի, որդւոյ Ստեփաննեա[յ], որդւոյ Լէոնի, որդւոյ Կոստանդեա[յ], որդ[ւ]ոյ
Ռուբենի Մեծի իշխանին, յերկուց թագաւորական
ցեղին սերեալ զարմի` ի Բագրատունոյն եւ
յԱրծրունոյն, յայսոսիկ թագնգալեաց եւ իշխանաց բարձրագահից բողբոջ բարեպաշտութեան
բուսեալ եւ ծաղիկ գարնանոյ ի ձմեռնացեալ ժամանակիս երեւեալ սաղարթաւոր եւ բազմոստեան,
արքայական տնկւոյն պտուղ քաղցրաճաշակ ի համս եւ I հոտս հասեալ Հայկական սեռին եւ Արամեանս
ազգին, բեկելոց եւ խոցոտելոց յայլալեզու ազանց, սպեղանի եւ դեղ դիւրացուցիչ բարեզարդութեան
կարգաց եւ կրօնից եղեղեցոյ եւ ման|203բ|կանց
նորին դասաւորութեան պայծառացուցիչ, վարժ աստուածային գրոց սրբոց եւ պատուաւղ
ուսումնականաց եւ գիտութեան հմտականաց, բարեգութ առ ամենեսեան եւ խնամածու,
յորմէ եւ ես` նուազստ Յոհաննէս Եզնկայեցի, բազում խնամ սիրոյ եւ առատութիւն գթոյ վայելեցի:
Եւ զի յոյժ գթասէր եւ ուսումնասէր ունէր բարս բարեմիտ թագաւորն, որ եւ ի դառն ժամանակիս,
յորում աշխարհ ամենայն իբրեւ զծով անդնդական խորովք խռովեալ եւ ամփոխեալ ծփէր, եւ աւազանման որդիքն Աբրահամու
անաւրէն ազգն Իսմայէլի, եւ աղախնածին որդիքն Հագարու ծանրացեալ ի վայր քարշեալ ծածկէին
զաստեղացեալ որդիսն Հաւրն հաւատոց՝ վասն պայծառ լուսոյ առաքինութեան ի նոսա նուաղելոյ,
բռնացեալ նեղէին մաշել սրով եւ գերութեամբ: Իսկ բարեսէր թագաւորն Հեթում իբրեւ զաստղ նշանաւոր լուսանշոյլ փայլէր եւ զաղքատութիւն
ե|204ա|կեղեցոյ մաւր զարդարեալ ծածկէր: Եւ ոչ դադարէր ի գիրս ստանալոյ եւ յեղեղեցոյ գանձս յաւելումն առնելոյ: Վասն որոյ եւ
ես` նուաստ Յոհաննէս Եզնկայեցի, բիւր բարեաց
պարտականս խոհեմամիտ եւ իմաստութիւն պատուող արքայի, ընծայեցի զփոքր զայս գրկունք,
որ կոչի Քերական՝ առ ի քերել եւ սրբել, պարզել եւ զտել զամենայն բանախօսութեան իրագործութիւն
վեցեակ կատարելութիւն, սորին մասամբքն կատարելագործել զբնաւորութիւն ի վեցերեկի
աւուր ստեղծեալ մարդոյն. զվերծանութիւն առոգանութեանցն ընթեռնուլ արուեստիւ,
զզրուցատրութիւնսն իմաստապէս եւ ո՛չ ռամկականացն սովորութեամբ, լեզուաց գաւառաց
եւ պատմութեանց ազանց համառաւտ համեղախաւսութեամբ,
համեմատութեանցն լծակօք, զբայիցն եւ զբանիցն ուղղել մէտս կշռոց, զդատումն քննողութեան
առնել ի տաղիցն չափողութիւն եւ ի ճառիցն ուղ|204բ|ղամիտ հարազատութիւն. տեղեկանալ
եւ տառիցն զանազանութեան եւ բառիցն ի բանսն շինողութեան. վերահասու լինել վանգիցն եւ փաղառութեանցն փոխայեղութեանց բանալի
ունել բանին զԸ.եակ (8) մասունս քերթողութեան. առնուլ զիմաստս անուանցն, հասարակաց
եւ մասնականաց եւ ընդ նոքումբք անկեալ տեսակացն եւ ի խոնարհմունս բայիցն յաւդելոյ
եւ շաղկապելոյ եւ այլով մասանցն արուեստիւ անդամոց մարմնոյ:
Արդ, ի յայսմ ժամանակի, որ էր թուականիս Հայկազնեան տումարի
ՉԽԲ. (1293), գրեցաւ գրկունքս, որ եւ այսոսիկ աւուրս ժամանակաց բազում եղեւ
աղէտս ողորմանաց եւ զգայական սուգ եւ կսկիծ ազդողական քրիստոնէից ազգի յանօրէն
սուլտանայն Եգիպտոսի, զոր պարտ է յիշել կարճառօտ բանիւ: Զի ՉԼԸ.
(1289) թուականին սուլտանն Եգիպտոսի Ալֆի անուն առ զՏրապօլիս զերեքպա|205ա|րսպեան ամրութեամբ
պատեալն գեղեցկաշէն քաղաք, անցեալ զօրօքն ընդ մուտս ծովուն, յաւարի առեալ զանչափ գանձսն, որ ամբարեալ կայր առ բարթամացեալ բնակիչսն, աւերեալ յատակեցին զպարիսպ քաղաքին եւ քակեցին
զհրաշազարդ եկեղեցիսն: Իսկ ՉԽ. (1291) թուին որդին Ալֆէ` Մելիք Աշրաֆ անուն, խակամիտ եւ գազանաբարու, առ զմեծահռչակ եւ բազմամբոխ քաղաքն զԱքայ, զոր ունէին ազգ Ֆրերացն, տունն Դամբլուն եւ Ոսպէթալին, անարի եւ թո[յ]լ
գտեալ ազգն արիական առաջի անօրինացն մատնեցաւ քաղաքն ի պաշարումն, եւ առաւ, եւ
սպառեցան սպանմամբ սրոյ եւ գերութեամբ, զի սուրք անօրինացն զաւազանածին տունկսն
բանաւոր թաւթափէին զգլուխսն ի մարմնոց իբրեւ զտերեւս ծառոց, եւ այլքն վարեցան ի գերութիւն
իբրեւ զձագս հաւուց ի բունոյ բնա|205բ|կութեանցն
իւրեանց, եւ ազնուականքն եւ ազատածինք ճողքն եւ փառաւորք գնացին ի ստրկութիւն, եւ մնաց քաղաքն բազմորդի իբրեւ զմայր
սեւազգեստ ի վերայ մանկանց իւրոց: Իսկ ի թուականին ՉԽԱ. (1292) յաւելաւ ահ եւ երկե[ւ]ղ,
դողումն եւ սասանութիւն յերկիրն Հայոց
ի Կիլիկիայ, զի վիշապագլուխն այն,
որ առ զԱքայ, դիմեաց ի դարանէ իւրմէ ահագին
շնչմամբ եւ դղրդելով անհուն զօրօք` հեծելօք եւ հետեւակօք, ըստ Երեմիայի գուժմանն
բօթի. Ել առիւծն ի մորոյ իւրմէ՝ սատակել զազգս, խաղաց եւ ել ի տեղւոջէ իւրմէ՝ առնել
զերկիր աւերեակ, եւ քաղաքք քակտեսցին
առ ի չգոյէ բնակչաց ի նոսա, որոյ ասէր ի վերա[յ] այդորիկ քրձազ[գես]դասէր թագաւորին: Կայաք եւ մնացաք մինչեւ ի թիւս
թվականին ՉԽԲ. (1293) եւ վս[տ]ահանայաք
յողորմութիւն Աստուծոյ պարգեւ լինել շ[ի]նութիւն աշխարհի յուսոյ եւ սիրոյ թագաւորին,
որ յԱստուած եւ ի սուրբս նորա: Իսկ Աստուած, որ ոչ ամաչեցուցանէ զյուսացեալն իւր,
ըստ հայցմանն Դաւթի եւ երաշխաւորութեան Պօղոսի, եւ որպէս փորձի ի |206ա| թովս ոսկի եւ արծաթ, նոյնպէս ընտրէ զսիրտս Աստուած
ըստ Սողոմոնի հայեցեալ ի համբերատար ժուժկալութիւն թագաւորին մերոյ, եւ ի նեղութիւնս,
զոր կրէր երկիրս Հայոց, եւ որ ի ձեռին ունի
սիրտս թագաւորաց, որպէս սահանս ջուրց եւ ընդ նորին կոյս կամի նայեցուցանել` դարձուցանէ
զնա, եւ որ մինչեւ ցայս վայր դույլ (=թոյլ) ետ գոռոզաբարու սուլտանին սրտմտական բարկութեամբ իբրեւ զհոսանս գետոց գորալ հեղեղաբառ, յարձակմամբ գերել եւ գերփել եւ
գազանային ցասմամբ զսպառումն սպառնալ ընդ Նաբուգոդոնոսորայն ի վերայ Երուսաղէմի, դարձոյց զսահանս տրտմութեան նորա եւ նայեցոյց
խոհականին վարել ընտրութեամբ եւ գթալ, որպէս Կիւրոս առ գերեալսն յԵրուսաղէմէ [ի] Բաբելոն: Զի ի նոյն
թուիս ՉԽԲ. (1293), ի մուտս յունիս ամսոյ եկին դեսպանք պատուա[ւ]որք ի սուլտանէն եւ բերին օժիտս մեծագին եւ պատուական զգեստուց
ղալաթ եւ ղիլա[յ] անձին թագաւորին եւ Զ. (6) եղբօր նորա: Բերին եւ թուղթս երդման զսուլտանին եւ զմեծամեծ ամիրայեաց նորա եւ հաստատեցին
դա|206բ|շինս սիրո[յ] եւ խաղաղութեան ընդ թագաւորն Հեթում առն. եւ ի նմանէ երդումն հաստատութեան, ընկալան
եւ պատմուճան զարդուց ամենայն եկեալքն ի սուլտանէն: Առաքեաց եւ առատամիտ թագաւորն մեր բազում բեռինս արծաթուց եւ զանազան
կտաւս ոսկէնկար մետաքսից, եւ բազմութիւն
ձիոց եւ ջորոց եւ այլ իրս նորագիւտս՝ աղերս եւ հարկ սուլտան[ին]: Եւ եղեւ այս սիրոյ եւ խաղաղութեան հաստատութիւն
եւ խնդութիւն մեծ երկրիս Հայոց: Էր եւ
աղերս գթութեան Աստուծոյ ի մեզ բարերարելոյ յոյս եւ հօատ եւ սէր եւ ողորմութիւն թագաւորին, զի որ զդառն ջուրն Մեռայի արար ըմպելի,
անուշահամ հնոյն Իսրայէլի, զդառնութիւն բարուց սուլտանին քաղցրացոյց ընդդէմ թագաւորին մերոյ եւ եկեղեցոյ Քրիստոսի: Արդ,
որք ընթեռնոյք զայսքան յիշատակի եւ աւգտիք յարուեստական գրոյս իմաստութենէ, յիշեսջիք
բարի յիշմամբ զպբարեպաշտ թագաւորն Հեթում, հայցել ի Քրիստոսէ թողութիւն մեղաց եւ խնդրել
արքայութիւն անմահական կենաց, յիշել ընդ նմին եւ զսրբասնունդ |207ա| եւ զբարեբարու
եղբարս նորա, զոր սնուցանէր երկիւղիւ Տեառն
եւ ուսմամբ իմաստութեամբ եւ զբարիարմատ ծնօղք աւրհնութեան զօակացս, զի եւ դուք գթութեամբ յիշեալ լիջիք. յամէն:
Աւրհնեալ յիշումն Աստուծոյ ամմէն եղիցի:
Տե՛ս Յովհաննէս Երզնկացի,
էջ 81-303, ձեռ. E:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
166բ Ընդ նմին եւ զմեղօք անձնս, զգրող սորին` զԳրիգոր
Իլովցին, եւ որք յիշէք` յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ.
ամէն:
207ա Աւարտեցօ Գիրքս այս ի վայելումն` Գրիգոր
աբեղայի, Օգսէնտիոսի որդին Իլովցին, ի թվականին ՌԿԲ. (1613), Հօկտեմբերի
ԻԷ. (27), ի փառս Աստուծոյ. ամէն: Հա[յ]ր մեր:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ
461-2:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 10ա,
113բ, 206բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա «Մեկնութիւն
քերականի» Յոհաննու Ծործորեցւոյ:
208բ Դարձեալ ասեմ, համարիք, եթէ յողոք անկեալ
ինչ` աղերսիցեմք զձեզ: Իսկ այս արհեստ գծեալս
ի սմա քերթողական (Պիտանացու բանականիս խօսից առման: Հաւաստի, որ ասացեր ի նաւակատա
ծագումն հրաշալի, որ ասացեր սաղմոս ասել պատարագս մատուցան, սաղմոս ասացից եւ ի
մի տառից եւ ապ... (զանազան բառեր եւ արտայայտութիւններ):
2326
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԴ. դար |
ԳՐԻՉ՝
Յակո՞բ:
ԹԵՐԹ՝ 422-1 (թռիչք՝ 288), չգրուած՝ 1բ, 160ա, 380բ-1ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx16 (Ա, Ե
15, Զ 11) + Ա-ԻԲx16 (Ա, Բ 14, Ե 17, Ի 13, ԻԲ 2)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
18,2x12,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,3x8): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 25-26: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով
շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի դրոշմահիւս
մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Դաւիթ
Անյաղթ՝ 91բ, Պորփիւրոս՝ 160բ: Ճակատազարդ`
2ա, 14ա, 92ա, 150ա, 161ա, 240բ, 334ա, 401բ: Լուսանցազարդ՝
բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ հանգուցագիր,
թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն,
նարնջի, դեղին, կանաչ, շագանակագոյն, մոխրագոյն, կապոյտ, սպիտակ, սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ճառընտիր։ Թ-Ժ.
դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած մէկ ամբողջական թերթի ընդլայնակի հատումով եւ հատուած
մասերի ընդերկայնակի երկտակումով, եզրահատուած: Մագաղաթ, երկսիւն (12x10,3, 16,4x10), բոլորգիծ երկաթագիր,
տող՝ 11 (Ա-Բ), 15 (Գ-Դ): Ունի՝ լուսանցազարդ՝ վարդեակ: Գոյներ՝ կանաչ, կարմիր,
սեւ: 1. Ագաթանգեղոս, Պատմութիւն Հայոց (ծաղկաքաղ): Կարդալ՝ Աա, Գա, Բբ, Դբ,
Բա, Դա, Աբ, Գբ. «/// [անսկզբ]նական. եւ աւուրբք... ընդունի զկեանս յաւիտենականս
///» (տե՛ս տպ., Տփղիս, 1909, էջ 200-220): 2. Սրբոյն Յովհաննու Ոսկեբերանի Կոստանդնուպաւղսի
եպիսկոպոսի յԱւետարանին մեկնութենէ [ճառ ԺԲ.]: Կարդալ՝ Գբ. «/// Յայնժամ գայ Յիսուս...
Ընդ ծառայս Տէրն... խռովիցիմ, քանզի» (տե՛ս Յովհաննու Ոսկեբերանի Աւետարանագիրն Մատթէոս,
Վենետիկ, 1826, էջ 171):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, բազմաթիւ յաւելագրութիւններ (հիմնականում՝
ԺԵ. դ.), ցեցակեր: 78-9 թերթերի միջեւ 2, 155-6, 404-5 թերթերի միջեւ 1 եւ 422 թերթից
յետոյ 2 նախապէս չգրուած թերթեր կտրուած. կազմի կաշին խունացած, քերծուած, մէջքի եզրերը
մաշուած եւ ցեցակեր, դռնակը վնասուած, փականներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-13ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/2ա: բ/2աբ: գ/2բ: դ/2բ: ե/2բ: զ/2բ-3բ: է/3բ-4ա: ը/4ա: թ/4ա: ժ/4աբ: ժա/4բ: ժբ/4բ: ժգ/4բ-7ա: ժդ/7աբ: ժե/7բ-8ա: ժզ/8ա: ժէ/8աբ: ժը/8բ-9ա: ժթ/9ա: ի/9ա-10ա: իա/10աբ: իբ/10բ: իգ/10բ-1ա: իդ/11ա-3ա (վրջ. տարբեր. «ստորադասականին կրօնաւորականն:
Նոյնպէս ըստ այլոց եղանակացդ»):
– 13աբ
Արծարծմունք խոնարհմանց բայից Յաղագս
աղօթից – Աղաւթական ներգործական...
Բ. 14ա-87ա Նուաստ վարդապետի Յոհանիսի Եզընկեցոյ,
որ եւ Ծործորենցի, արարեալ Համառօտ տեսութիւն քերականի
Տե՛ս ձեռ. 2193, 10ա-92բ. ա/14ա-25բ: բ/25բ-9ա: գ/29ա-30բ: դ/30բ-2բ: ե/32բ-3ա: զ/33ա-9բ: է/39բ-40ա: ը/40ա-1բ: թ/41բ-2ա: ժ/42ա-3բ: ժա/43բ: ժբ/43բ-5բ: ժգ/45բ-58ա: ժդ/58ա-62բ: ժե/62բ-8ա: (61ա գրչից. «Դարձեալ նախ յորմէ բանն իբր ի թուխտն Ղուկասէ առաջին դէմն: Եւ երկրորդն. առ որ բանն, առ Թէոփիլոս աստուածասէր
երկրորդ դէմք. Երրորդ դէմք, քանզի նախ որ ասաց. Երկրորդ առ ով խօսեցաւ. Երրորդ. Վասն
որոյ ճառեաց: Յայլ աւրինակէ գրեցաք»): ժզ/68աբ:
ժէ/68բ-70բ: ժը/70բ-2բ: ժթ/72բ-3ա: ի/73ա-7բ: իա/77բ-80բ: իբ/80բ-4ա: իգ/84ա-7ա:
Տե՛ս տպ. Յովհաննէս Ծործորեցի,
Համառաւտ տեսութիւն քերականի, աշխատասիրութեամբ՝ Լ. Գ. Խաչերեանի, Լոս Անճելըս,
1984, ձեռ. C:
Գ. 92ա-149ա Դաւթի փիլիսոփայի Ներգինացոյ [Սահմանք իմաստասիրութեան]
Տե՛ս ձեռ. 464, 95ա-149բ. Նխբ./92ա-3բ: ա/93բ-8բ: բ/98բ-101ա: գ/101ա-4բ: դ/104բ-9ա: ե/109ա-11ա: զ/111ա-4ա: է/114ա-5ա: ը/115ա-8ա: թ/118ա-9բ: ժ/119բ-24ա: ժա/124ա-6բ: ժբ/126բ-9բ: ժգ/129բ-31բ: ժդ/131բ-2բ: ժե/132բ-4բ: ժզ/134բ-6բ: ժէ/136բ-40ա: ժը/140ա-2ա: ժթ/142ա-5ա: ի/145ա-6բ: իա/146բ-9ա:
Տե՛ս տպ. Դաւիթ Անյաղթ, Սահմանք
Իմաստասիրութեան, աշխ. Ս. Արեւշատյանի, Երեւան, 1960, ձեռ. C:
Դ. 149աբ Ընդ այսոսիկ եւ առաջաբանք իմաստասիրութեան
Դաւթի մեծի եւ Անյաղթ փիլիսոփայի ընդդէմ արարկութեանցն չորից Պիւռհոնի իմաստակի եւ
սահմանք եւ տրամատութիւնք իմաստասիրութեան – [Ա]մենայն չար տանջելի... ներբողեալ ի Դաւթէ Եռամեծէ ենթագրեցաւ:
Ե. 150ա-9բ Մեկնութիւն բանից Դաւթի փիլիսոփայի,
որ է ի կատարումն նորին տառի, որ վասն սահմանացն իմաստութեան, ասացեալ Ներսէսի՝
եղբաւր կաթողիկոսի Հայոց Գրիգորիսի, ուրումնասիրողի իմաստութեան – Զխնդիր
հոգեւորական հաւատով եւ սիրով...
Զ. 161ա-74բ Ներածութիւն Պորփիւրի իմաստասիրի [Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./161աբ: ա/161բ-2բ: բ/162բ-5բ: գ/165բ-8բ: դ/168բ: ե/168բ-9ա: զ/169ա: է/169աբ: ը/169բ-70ա: թ/170աբ: ժ/170բ: ժա/170բ-1ա: ժբ/171ա: ժգ/171ա: ժդ/171ա-2ա: ժե/172ա: ժզ/172աբ: ժէ/172բ: ժը/172բ-3ա: ժթ/173ա: ի/173ա: իա/173աբ: իբ/173բ: իգ/173բ: իդ/173բ-4ա: իե/174ա: իզ/174աբ:
Է. 174բ-240ա Դաւթի փիլիսոսփայի
Ներգինեցոյ Վերլուծութիւն ի Ներածութիւն Պորփիւրի
Տե՛ս ձեռ. 1688, 1ա-151ա. ա/174բ-6բ: բ/176բ-8ա: գ/178ա-81ա: դ/181բ-2բ: ե/182բ-4բ: զ/184բ-8ա: է/188ա-9բ: ը/189բ-91ա: թ/191ա-2ա: ժ/192ա-3բ: ժա/193բ-5ա: ժբ/195ա-6բ: ժգ/196բ-7բ: ժդ/197բ-200բ: ժե/200բ-2ա: ժզ/202ա-4ա: ժէ/204ա-6բ: ժը/206բ-8բ: ժթ/208բ-11ա: ի/211ա-3ա: իա/213ա-5բ: իբ/215բ-7ա: իգ/217ա-8ա: իդ/218ա-21բ: իե/221բ-4ա: իզ/224ա-5բ: իէ/225բ-7բ: իը/228ա-31ա: իթ/231ա-4ա: լ/234ա-5բ: լա/235բ-6բ: լբ/237ա-8ա: լգ/238աբ: լդ/238բ-9ա: լե/239բ: լզ/239բ: լէ/239բ: լը/239բ-40ա: լթ/240ա: խ/240ա:
Ը. 240բ-334ա Ստոր[ոգ]ութիւնք Արիստ[ոտէլի] Ժ., որ կոչուեն յունարէն Կատաֆլօ[ր]իաս:
[Մեկնութիւն Դաւթի Անյաղթի]
Տե՛ս ձեռ. 1687, 106բ-245բ. Նխբ./240բ-6բ: ա/246բ-62ա: բ/262ա-76ա: գ/276ա-94ա: դ/294ա-311ա: ե/311ա-2բ: զ/312բ-26ա: է/326ա-8ա: ը/328ա-9բ: թ/329բ-32բ: ժ/332բ-4ա:
Թ. 334ա-401ա Սկիզ[բ]ն եւ Նախադրութիւն գրոցն, որ ասի ըստ Յունաց Պէրի արմէնիաս, եւ հայերէն՝ Յաղագս
մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ հելենացոց իմաստասիրէն Արիստոտելէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ փիլիսոփա[յ]է Ներքինացոյ
Տե՛ս ձեռ. 1690, 209բ-305ա. Նխբ./334ա-9ա: ա/339ա-43ա: բ/343ա-5բ: գ/345բ-401ա:
Ժ.
401բ-18ա Արիստոտելի իմաստասիրի
Թուխթ առ Աղէքսանդրոս
թագաւորն. Պատմութիւն յաղագս աշխարհի – Իսկ բազում անգամ ինձ աստուածա[յ]ին
ինչ... տարան, թաղեցին ի տեղոջն Արիստոտելի կոմի
(այսպէս):
ԺԱ. 418բ-22բ Արիստոտելի Յաղագս առաքինութեանց
առ Աղեկսանդր թագաւորն – Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի գարշելիքն...
ԺԲ. 422բ [Քաղուածք ի բանից իմաստասիրաց] – Սա
ասաց սկիզբն աշխարհի... արդեա՞ւք սիրելոյ այլոք ես քան թէ ինքն:
ԺԳ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆք, ԺԵ. դ.
1. 87բ-90բ (բոլորգիր) [Վիճակք քերականականք]
– Բան ներտրամադրեալ...
2. 91ա [Վասն չորից տարերաց (բոլորակ-աղիւսակ)]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. (գրչի)
1բ Յակոբ ծ[առայ
Աստուծոյ]:
173բ Զմեղաւորս յիշեա՛ (նման՝ 304բ, 326ա):
240ա Աւրհնեալ է Աստուած, որ ետ զաւրութիւն տառապեալս անձինս իմոյ,
որ մինչեւ աստ հասա խաղաղութեամբ: Եւ դարձեալ յանձին եմ ի նա, որ յապագայն խաղաղութեամբ
ի յաւարտ հասուցանէ. եւ նմա փա՜ռք յաւիտեանս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 89բ (ԺԵ.
դ. բոլորգիր) Ո՜վ
եղբայր, յիշեա՛ զգծող գրիս, զի յոյժ տաղտկացա ի գրելն. եւ Աստուած զքեզ յիշէ:
2. (ստացողի) 87ա Յիշատակ է Փիլիսոփայական մատեանս Բաբերդացի Մինաս վարդապետին, որ ստացաւ զսա ի վայելումն անձին իւրոց եւ հանդերձ աշակերտաց իւրոյ եւ մանկանց Սիովնի: Արդ, [յ]երեսս անկեալ աղաչեմ զձեզ, ո՜վ սուրբ ընթերձօղք, որք հանդիպիք սորա, յիշման արժանի արարէ՛ք զմիոյ Ողորմայիւ, խնդրելով առ Տէր թողութիւն ինձ` տրուպ Մինաս վարդապետին եւ հոգեւոր եւ մարմնաւոր ծնօղաց իմոց եւ այլ ամենայն մերձաւորաց մերոց: Զի թերեւս գտցուք զ[ող]որմութիւն ի բարերարէն Աստուծոյ աղօթիւք ձերովք, եւ դուք առցէք միոյն հարիւրապատիկ ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն:
422բ (նոտրգիր) Յիշատակ է արտաքին փիլիսոփա[յա]կան Ե. (5)
գիրքս Բաբերդացի Մինաս վարդապետին
եւ իւր ամէն արեանառու մերձօորացն եւ ծնօղացն եւ ազգ[ա]կանացն ամենեցուն. ամէն: Աստուած
բարով վայել տացէ իւրն հաստատ աստիճան վարդապետական գօազանօն: Թուին ՌՂ. (1641):
Խնամով, Բ. Գ. (2-3) լաթով պահօղն Աստուած աւրհնեսցէ:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ
14։
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 2ա, 92ա, 422բ (ութանկիւն). Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա ԶՎերգիլ[ի]ոսին իմաստասիրին, եւ զԱստղիպոսին, եւ զՀիպոկրիտեանն, զԱբրոդիտեանն: Զի այս իմաստասէր սուրբ կոյսս Կատարինէ
[է]ր [ի] քաղաքէ Աղէքսանդրու, դուստր էր Կոստա[ս] [ա]րքա[յ]ին,
թոռ էր Մեծին Կոստանդիան[ոս] արքա[յ]ին
(տեղ-տեղ ջնջուած): Բա, Գա (զանազան բառեր):
2327
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Նիկողայոս։
ԹԵՐԹ ` 190. չգրուած` 2ա-5բ, 99բ-101ա, 175բ, 188ա-90բ, 190բ։ ՊՐԱԿ` 1x4+Ա-ԺԶx12
(Ա
14, Բ
10, ԺԵ 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 19,3x13:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն, երկսիւն՝ 1աբ (14-14,5x8,1-8,5):
ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 25: ԿԱԶՄ` կարմրաւուն դրոշմազարդ կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ շերտազարդ մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), մագաղաթ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ՝ 102ա, 153բ։ Լուսանցազարդ՝ բուսական։ Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր, յուշկապարիկ (117բ)։ Գոյներ՝ կանաչ, կապոյտ, վարդագոյն, կարմիր։
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. զանազան բծեր եւ հետքեր, տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր, կազմի կապիչներն ընկած։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1աբ Մեկնութիւն բառից Քերականին – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն... [վ]անկ՝ հեգ, որ ի միոջէ կողմանէ առնու զձայնաւորն կամ զբաղաձայնն
/// (շար. թերի): Ունի.
– 6աբ Նորին դարձեալ յաղագս խակավարժիցն,
թէ քանիք են արծարծմունք անուանց, ընդ նմին եւ զմեկնութիւն եւս եւ վասն առասականացն,
թէ ոյք են, որ մեմեանց համեմատին
եւ ոչ զանազանին – Հոլովք անուանց Թ...
Բ. 7ա-18բ [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ.
267, 229ա-42բ։ ա/7ա։ բ/7աբ։ գ/7բ։ դ/7բ։ ե/7բ։ զ/7բ-9ա։ է/9ա։ ը/9ա։ թ/9աբ։ ժ/9բ։ ժա/9բ։ ժբ/9բ։ ժգ/9բ-12ա։ ժդ/12աբ։ ժե/12բ։ ժզ/12բ-3ա։ ժէ/13ա։ ժը/13աբ։ ժթ/13բ-4ա։ ի/14ա-5ա։ իա/15աբ։ իբ/15բ։ իգ/15բ-6ա։ իդ/16բ-8բ:
Ունի որոշակի տարբերութիւններ տպագրից. տե՛ս Ն. Ադոնց, «Արուեստ Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ 1-56 (ռուսերէն)։
Գ. 19ա-82բ [Բանք Դաւթի Անյաղթի]
1.19ա-77ա
[Սահմանք իմաստասիրութեան Դաւթի
Անյաղթ փիլիսոփայի]
Տե՛ս ձեռ. 464, 95ա-149բ. Նխբ./19ա-21ա։ ա/21ա-5բ։ բ/25բ-8բ։ գ/28բ-32ա։ դ/32ա-7ա։ ե/37ա-9ա։ զ/39ա-41բ։ է/41բ-2բ։ ը/42բ-5ա։ թ/45ա-7ա։ ժ/47ա-51ա։ ժա/51ա-3ա։ ժբ/53ա-6ա։ ժգ/56ա-7բ։ ժդ/57բ-8բ։ ժե/58բ-60ա։ ժզ/60ա-2բ։ ժէ/62բ-6բ։ ժը/66բ-8բ։ ժթ/68բ-72բ։ ի/72բ-4ա։ իա/74ա-7ա։
Օգտագործուած չէ քննական բնագրում՝ Դաւիթ Անյաղթ, Սահմանք Իմաստասիրութեան, աշխ.
Ս. Արեւշատյանի, Երեւան, 1960:
2. 77աբ
Ընդ այնոսիկ եւ առաջիկայ բան իմաստնոյս
– Ամենայն չար տանջելի ոչ ոք տանջեալ... Այս գծածք...Դաւթէ եռամեծէ ընթադրեցաւ։
3. 77բ-81բ
Դաւթի փիլիսոփայի Առածք հինգ
Տե՛ս ձեռ.
464, 184ա-7բ. ա/77բ-9ա։ բ/79ա։ գ/79աբ։ դ/79բ-80բ։ ե/80բ-1բ։
4. 81բ-2բ Նորին Վասն բաժանման – Ամենայն,
որ մի անգամ բաժանեալ գոյ...
Դ. 82բ-5ա [Դաւթի Հարքացւոյ] Նկատումն Արիստոտելի – Ուսուցանէ մեզ
ի բնալսողութեանցն այնոցիկ...
Ե. 85բ-99ա [Յաղագս բնութեան եւ անձին]
Տե՛ս ձեռ.
1690, 328ա-45բ. ա/85բ-6բ։ բ/86բ-90ա։ գ/90ա-3բ։ դ/93բ-8ա։ Ունի՝
– 98բ-9ա Եւ այս եւս ուսանելի է, թէ որով զանազանի
տեսութիւն մտաց...
Զ. 102ա-15բ Պորփիւրի Ներածութիւն [Ստորոգութեանցն
Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ։ Նխբ./102աբ։ ա/102բ-4ա։ բ/104ա-7ա։ գ/107ա-10ա։ դ/110ա։ ե/110աբ։ զ/110բ-1ա։ է/111ա։ ը/111աբ։ թ/111բ-2ա։ ժ/112ա։ ժա/112աբ։ ժբ/112բ։ ժգ/112բ։ ժդ/112բ-3բ։ ժե/113բ։ ժզ/113բ-4ա։ ժէ/114ա։ ժը/114աբ։ ժթ/114բ։ ի/114բ։ իա/114բ-5ա։ իբ/115ա։ իգ/115ա։ իդ/115աբ։ իե/115բ։ իզ/115բ։ Ունի.
– 101բ
[Ծառ գոյացութեան] – Գոյացութիւն. բաժանական՝ մարմին-անմարմին...
Է. 116ա-75ա [Բանք Արիստոտէլի]
1. 116ա-39բ Ստորոգութիւնք Արիստոտելի
Տե՛ս ձեռ.
926, 191ա-201բ։ Նխբ./116ա-7բ։ ա/117բ-21բ։ բ/121բ-4բ։ գ/124բ-8բ։ դ/128բ-32բ։ ե/132բ-3ա։ զ/133ա-7ա։ է/137ա-8ա։ ը/138աբ։ թ/138բ-9ա։ ժ/139աբ։
2. 140ա-53ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունացն Պերի արմենիաս, եւ հայերէն՝ Յաղագըս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ իմաստնոյն
Արիստոտելէ, թարգմանեալ
եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ.
926, 201բ-7ա. Նխբ./140աբ։ ա/140բ-1ա։ բ/141ա։ գ/141բ-53ա։
3. 153բ-8ա [Ա]րիստոտիլի Յաղագս առաքինութեանց [ա]ռ Աղէքսանդր
թագաւոր – Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի գարշելիքն...
4. 158բ-75ա [Արիստոտէլի իմաստասիրի Թուղթ առ Աղէքսանդր
թագաւոր։ Պատմութիւն յաղագս աշխարհի] – [Ի]սկ բազում անգամ ինձ աստուածային...
Ը. 176ա-187բ Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1. ա/176ա: բ/176աբ։ գ/176բ։ դ/176բ։ ե/176բ-7ա։ զ/177ա-9ա։ է/179ա-82ա։ ը/182աբ։ թ/182բ։ ժ/182բ-4ա։ ժա/184աբ։ ժբ/184բ-6ա։ ժգ/186աբ։ 2.
ա/187ա։ բ/187աբ։ գ/187բ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
139բ Զանարժան նոտրող՝ զՆիկողայոսս, յիշեցէ՛ք ի
Տէր։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 190ա Զեղեալսն
որ ի սմայ։
2328
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
188, չգրուած՝ 1աբ, 16ա-8բ, 104ա, 179բ, 181բ-2ա, 183ա-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x18+Ա-ԺԴx12 (Ա,
Բ 11, Գ, Ե, Է, Ը 13, ԺԴ 8)+ 1x5։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,4x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (13-14x8-9-13x8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր, բոլորգիր (6ա-106ա): ՏՈՂ՝ 21: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն
կաշի՝ դռնակով եւ կապիչներով, միջուկը տախտակ, աստառը դաջուած կտաւ. լուսանցակողերը՝
կարմիր գունաթափ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), մագաղաթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր, թ. 188ի եւ Գ պահպանակի միջեւ նախապէս
չգրուած 1 թերթ կտրուած. կազմը խունացած, մաշուած, քերծուած,
երրորդ կապիչի մի մասը պոկուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-15բ Սահմանք քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841. 120ա-30բ. 1.
ա/2ա: բ/2ա: գ/2ա: դ/2աբ: ե/2բ: զ/2բ-5ա: է/5ա-8ա: ը/8աբ: թ/8բ: ժ/8բ-11ա: ժա/11աբ: ժբ/11բ-3բ: ժգ/13բ-4բ: 2/14բ-5բ: ա/14բ-5ա: բ/15աբ: գ/15բ:
Բ. 19ա-103բ [Սահմանք իմաստասիրութեան Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի]
Տե՛ս ձեռ. 464, 95ա-149բ. Նխբ./19ա-21բ: ա/21բ-8բ: բ/28բ-32ա: գ/32ա-7ա: դ/37ա-44ա: ե/44ա-7բ: զ/47բ-51բ: է/51բ-3բ: ը/53բ-7ա: թ/57ա-60ա: ժ/60ա-6ա: ժա/66ա-9բ: ժբ/69բ-73բ: ժգ/73բ-6բ: ժդ/76բ-7բ: ժե/78ա-81ա: ժզ/81ա-4բ: ժէ/84բ-90ա: ժը/90ա-3ա: ժթ/93ա-8ա: ի/98ա-100ա: իա/100բ-3բ:
Գ. 105ա-24ա Պորփիւրի Ներածութիւն
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./105ա-6ա: ա/106ա-8ա: բ/108ա-12ա: գ/112ա-5բ: դ/115բ-6ա: ե/116աբ: զ/116բ-7ա: է/117աբ: ը/117բ-8բ: թ/118բ: ժ/118բ-9ա: ժա/119ա: ժբ/119աբ: ժգ/119բ: ժդ/119բ-21ա: ժե/121ա: ժզ/121աբ: ժէ/121բ-2ա: ժը/122ա: ժթ/122ա: ի/122բ: իա/122բ-3ա: իբ/123ա: իգ/123ա: իդ/123բ: իե/123բ-4ա: իզ/124ա: Ունի՝ 104բ Աղիւսակ:
Դ. 124բ-59ա Ստորոգութիւնքն Արիստոտէլի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./124բ-7ա: ա/127ա-33ա: բ/133ա-7ա: գ/137ա-43ա: դ/143ա-9ա: ե/149աբ: զ/149բ-55բ: է/155բ-6բ: ը/156բ-7բ: թ/157բ-8բ: ժ/158բ-9ա:
Ե. 159բ-79ա Սկիզբն եւ Նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ Յունացն Պերի արմենիաս. եւ հայերէն Յաղագս մեկնութեան, ար[տ]ադրեալ ի մեծ
իմաստնոյն Արիստոտէլէ, թարքմանեալ եւ մեկնեալ
ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./159բ-60ա: ա/160աբ: բ/160բ-1ա: գ/161բ-79ա: Ունի՝ 180ա-1ա, 182բ Աղիւսակք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Պհպնկ Գբ Թուին ՌՃՀԶ. (1727), յունիսի Ե. (5) շարժ եղեւ ի Սուրբ Էջմիածին, մինչեւ
զանկակքն հնչեաց. էր կէս աւուրն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 179ա Գիրքս
Սուրբ Էջմիածնայ է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 159ա Է ամէն ոչ մարդ
ոչ արդար /// ոչ ոք ամէն ոչ մարդ արդար
2329
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Սուրբ Լուսաւորչի գերեզման |
ՉԽ. – 1291 |
ՍՏԱՑՈՂ՝
Ահարոն րաբունի՝ Գրիգոր կոչեցեալ:
ԹԵՐԹ՝
303. չգրուած՝ 1ա, 303բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԴx12 (Ա 15, Ե 14, Զ 13, ԺԷ 16, ԺԸ 11, ԻԴ 18)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,7x9,8-13x9,2): ԳԻՐ՝ բոլորգիր (յաւելագրողի՝
280բ-7բ, 303ա): ՏՈՂ՝ 20: ԿԱԶՄ՝ մուգ շագանակագոյն կաշի, դրոշմազարդ դռնակով, միջուկը
տախտակ, աստառը կանաչ եւ կապոյտ կտաւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր եւ զանազան բծեր, որոշ թերթեր՝ բամբակացած, փոքրիկ պատռուածքներով, ցեցակեր,
223-224 թերթերի միջեւ նախապէս չգրուած 1 թերթ կտրուած: 68-70 թերթերը յետագայում
նորոգուած. կազմի եզրերը մաշուած, կազմի փեղկերի կաշին աւելացուած յետագա նորոգման
ժամանակ եւ երկու կողմից կարկատուած մէջքի կաշուին եւ հին են մէջքի եւ դռնակի կաշիները,
փականներն ընկած: ԺԹ դարում նորոգուած՝ թ. 1:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-21ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/2ա: բ/2աբ: գ/2բ: դ/3ա: ե/3ա: զ/3ա-5ա: է/5աբ: ը/5բ: թ/6ա: ժ/6աբ: ժա/6բ: ժբ/6բ: ժգ/6բ-10բ: ժդ/10բ-1բ: ժե/11բ-2ա: ժզ/12աբ: ժէ/12բ: ժը/12բ-3բ: ժթ/13բ-4ա: ի/14ա-5ա: իա/15ա-6ա: իբ/16աբ: իգ/16բ-7ա: իդ/17բ-21ա:
Բ. 21ա-4բ Բառք քերականի – Վերծանութիւն՝ ընթերցողութիւն... Հոլովք
անուան – Աստուած՝ ուղղական... Է Աստուած՝ հոշական:
Ա-Բ, տե՛ս Ն. Ադոնց, «Արուեստ
Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ 1915, էջ 1-66 (ռուսերէն):
Գ. 25ա-209ա [Յովհաննու Երզնկացւոյ Հաւաքումն
Մեկնութեան քերականին]
Տե՛ս ձեռ. 2325, 10ա-207ա. Նխբ./25ա-30ա: 1. ա/30ա-8ա: բ/38ա-42ա: գ/42ա-4ա: դ/44ա-5ա: ե/45աբ: 2/45բ-63ա: 3. ա/63ա-75բ: բ/75բ-6ա: գ/76ա-8բ: դ/78բ-82ա: ե/82ա-6բ: 4/86բ-91բ: 5/91բ-4ա: 6/94ա-7բ: 7/97բ-111բ: 8. ա/111բ-3ա: բ/113ա-4ա: գ/114բ-5ա: դ/115ա-8ա: ե/չիք: 9/118ա-9բ: 10/119բ-23բ: 11/123բ-51բ: 12/151բ-9ա: 13/159ա-70ա: 14/170ա-1բ: 15/171բ-6բ: 16/176բ-9ա [Վրջ. Գրչից՝ 179ա. «Դերանունս խիստ
անյայտ եւ խառնակ էր ի մեկնչացն, այլ զոր եւ հնարն էր, կարծեմ |179բ| թէ պարզեալ
եղեւ: Եթէ ծանիցես՝ յիշեսջիր զաշխատող սորա (այլ ձեռք)՝ զՅոհաննէս
վարդապետ (հմմտ. ձեռ.
2325, 166բ)]: 17/179բ-80բ (վրջ.՝ «...ի հետեւեալսն եւ այլ այսպիսիք»): 18. ա/180բ-2ա: բ/182ա-95ա: 19/195ա-203բ: 20/203բ-6ա: 21/206ա-9բ: Յիշ./չիք:
Վրջ. ունի. 209բ. «Իսկ որ
վասն խոնարհման բային է, զոր իբրեւ անշահ ու անաւգուտ համարելով կտրեալ են ոմանք եւ
ոչ եդեալ ի բնաբանին, զասացեալսն բաւական համարեցա ըստ կարգի ուղղել եւ դնել ըստ
կարգի ընդ բնաբանին։ Զի որք ոչն
ձանձրանան, բազումս գտանեն աւգտութիւն եւ զայն, զոր «կոփե[ա]լ» է եդած, որով վարժեսցիս
ի խոնար[հ]մունս «գրեալ» ասասջիր կա՛մ «շինեալ», կա՛մ որ բառ, որ հաճոյ թուի քեզ, եւ
զիս յիշեա՜ ի բարի՝ զաշխատողս»:
Դ. 209բ-23բ Խրատ վասն հանկամանաց հեքից, որ եւ պատճառն իսկ է գրայդարձին
յարուեստ գրչութեան, արարեալ զսա պատուելի եւ մեծ վարդապետին Գէորգեա, ի խնդրո Ստեփաննոսի
Գոյներ<եր>իցանց Կայծառաւնցւո
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./չիք: ա/ 209բ-16ա: բ/216ա-22ա: գ/222ա-3բ:
Ե. 224ա-81բ Նուաստ վարդապետի Յոհաննիսի Եզնկայեցոյ
Խրատ հասարակաց քրիստոնէից...
Տե՛ս ձեռ. 228, 71ա-127ա.
1. Նխբ./224ա-6բ: ա/226բ-30ա: բ/230ա-2բ: գ/232բ-5ա: դ/235աբ: Ունի՝ 235բ՝ «Կանոն սուրբ հարցն...»,
235բ-8ա՝ «Կանոն սուրբ հայրապետաց»: ե/238ա-41ա: զ/241ա-2բ: է/242բ-4ա: ը/244աբ: թ/244բ-7ա: ժ/247ա-9բ: ժա/249բ-52ա: ժբ/252ա-3բ: ժգ/253բ-5բ: ժդ/255բ-6ա: ժե/256աբ: ժզ/256բ-7բ: ժէ/257բ-8բ: ժը/258բ: ժթ/258բ-60ա (Ունի՝ 260աբ՝ «Սահակա կանոնք»,
260բ-1ա «Սրբոյն Սահակա վասն քահանայից», 261աբ «Սրբոյն Բարսղի կանոնք»): 2. Նխբ./261բ: ա/261բ-2ա: բ/262ա-3ա: գ/263ա: դ/263աբ: ե/263բ: զ/263բ-4ա: է/264ա-5ա: ը/265ա: թ/265ա-6բ: ժ/266բ-7ա: ժա/267ա-9բ: ժբ/269բ-70ա: ժգ/270ա-2ա: ժդ/272ա-3բ: ժե/273բ-4ա: ժզ/274աբ: ժէ/274բ: ժը/274բ-5ա: ժթ/275ա: ի/275աբ: իա/275բ: իբ/275բ-6բ: իգ/276բ: իդ/276բ-7ա: իե/277բ: իզ/277բ-8բ: իէ/278բ: իը/278բ-80ա: Ունի.
– 280ա-1բ Խրատք կանոնական
համառաւտ – Յաղագս հաւատոյ. Ա... Որք վերակոչին յեպիսկոպոսութիւն.
Ծ:
Տե՛ս տպ. Է. Մ. Բաղդասարեան,
Յովհաննէս Երզնկացին եւ նրա խրատական արձակը, Երեւան, 1977, էջ 143-203:
Զ. 287բ-95ա Սահման եւ կանոնք միաբանութեան
եղբարց, որք աստուածային սիրովն միաբանեցան յեղբայրութիւն միմեանց ի մայրաքաղաքս
մեծ յԵզնկայս ի թվ[իս] ՉԻԹ. (1280): Աստ հանդիպելով եւ ծերունի վարդապետն Գրիգոր
Սանահնեցի, որ եւ գրեցաւ Ի. գլուխ եղբա[յ]րութեանս, եւ ես` նուաստ վարդապետ Յովհաննէս
Եզնկեցի, գրեցի զՍահման եւ զխրատ եղբա[յ]րութեանս եւ զշահաւետ աւգուտն, որ ի սմանէ,
առաջնորդութեամբ Սուրբ Հոգւոյն – Բանն Աստուած, որ բանիւ գոյացոյց զամենայն արարածս...
Տե՛ս «Բանբեր Մատենադարանի»,
հտ. 6, էջ 371-376: տպ. Է. Մ. Բաղդասարեան, նշ. հրատ., էջ 221-228:
Է. 295ա-302բ [Աղօթք]
ա. 295ա-6ա Կիրակէի հսկմանն աղաւթի, գրեալ ըստ
խորհրդոյ Գիշերային պաշտամանն... [Յովհաննու Օձնեցւոյ] – Գոհացարուք
զամենառատ բարերարութենէ Տեառն...
բ. 296ա-7ա Աղաւթք – Գոհանամք զքէն,
Քրիստոս Աստուա՛ծ մեր...
գ. 297աբ – Նա[յ]եա՛, Տէ՛ր,
ի ժողովուրդս քո...
դ. 297բ-300ա Խրատ խոստովանութեան քրիստոնէից...
– Հաւատով խոստովանիմ զամենասուրբ Երրորդութիւնն...
ե.
300աբ – Աղաչեսցուք զարարիչն Աստուած...
զ. 300բ-1բ Աղաւթք, զոր ասէ խոստովանահայրն
ի վերայ ժողովրդեանն խոստովանողացն – Յամենայնի աւրհնեալ եւ երկրպագեալ...
է. 301բ-2բ
– Գթածն եւ մարդասէրն Քրիստոս...
Ը. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԴ-ԺԵ. դդ.
– 283բ-7բ, 303ա Սուրբ Լուսաւորչին Խրատ վասն պահոց – Պահքս անցք է ստահակաց...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. (գրչի)
24բ Ո՜վ սուրբ ընթերցողք, յիշեա՛ զեղկելի գծողս ի գերամաքուր աղաւթս ձեր, եւ դուք
յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերմէ:
111բ Յիշեա՛ զեղկելիս:
2. (ստացողի)
223բ զՃառհամարք կանոնացս ի վերջքն տե՛ս եւ զստացող գրոցս` զԱհար[ոն], զսպասաւոր
բանի, եւ զծնողսն իւր յիշա՛ ի Տէր, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս:
281բ Ի թու[ին] ՉԽ. (1291), ի հայրապետութեան տեառն Ստեփ[աննոսի], եւ ի թագաւոր[ութեան]
բարեպաշտին Հեթմոյ եղեւ
կատարումն գրոյս ի դուռն Սուրբ Լուսաւորչիս
գերեզմանին: Արդ, որք աւգտիք ի սմանէ, ասացէ՛ք, եթէ. Աստուած ողորմի
ստացողի գրոյս եւ ծնողաց իւրոց, Սուրբ Լուսաւորչիս բարեխաւսութեամբն.
ամէն: |282ա| Նուաստ եւ անարժան սպասաւորս բանի` Ահարոն, մականուն Գրիգոր կոչեցեալ, ստացա
զգիրքս զայս, որ է Քերական եւ Արուեստ գրադարձի, եւ Համառաւտ կանոնք, երկու դիտաւորութեամբ.
մի` զի ընթերցեալ աւգտեցայց ի սմանէ, վասն որոյ եւ խոշորագիծ ետու գրել ի ծերութեան
ժամանակի, եւ երկրորդ` զի յիշելոյ պատճառ լիցի մեզ յետ վճարելոյ մեզ ի մարմնաւոր
կենացս: Արդ, աղաչեմ զբարեմիտ եւ զողորմած հարքտ եւ զեղբարքտ, որք աւգտիք ի սմանէ
ընթերցմամբ կամ աւրինակ առնելով` գրելոյ աղագաւ, աննախա|282բ|նձ բարուք եւ բարեմիտ
կամաւք յիշեցէ՛ք զմեզ աղաւթիւք առաջի Աստուծոյ եւ մեղաց մերոց թողութիւն խնդրեցէ՛ք,
եւ ծնողաց մերոց, եւ եղբարց, եւ քերց, եւ ամենայն ազգատոհ[մ]ից՝ կենդանե[ա]ց եւ
հանգուցելոց, եւ մարդասէրն Աստուած, որ առատն է ի տուրս պարգեւաց, ձեզ` յիշողացտ,
եւ մեզ` յիշեցելոցս, եւ ամենայն հաւատացելոց առհասարակ ողորմեսցի եւ մեղաց թողութիւն
շնորհեսցէ, եւ ի գէհէնէ հրոյն փրկեսցէ եւ երկնից արքայութեան արժանի արասցէ ընդ
ամենայն սուրբս փառաւորել զամե|283ա|նասուրբ Երրորդութիւն այժմ, եւ միշտ, եւ
յաւիտեանս յաւիտէնից. ա<մ>էն:
Տե՛ս ԺԳ. դ. յիշ-ք, էջ
664-5:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (բոլորգիր)
1բ Ի թվ[ին] ՉԿԵ. (1316), յաւգոստոս ԺԸ. (18), որ է վերջատօն Փոխման Տիրամաւրն
եւ յիշատակ Լօրոսի եւ Փլօրոսի, յայսմ աւուր
եղեւ վախճան Ահարոն վարդապետին,
եւ եդաւ ի լերինն Սեպուհ, ընդ
հովանեաւ Սուրբ Լուսաւորչին, մերձ
ի Մանէ այրն: Զոր Տէր
Աստուած նոցին մասնակից եւ դասակից արասցէ, նմա փա՜ռք, յաւիտեան:
283ա (նոյն ձեռքով) Ի թվ[ին] ՉԿԵ. (1316), յամսեանն ոգոստոս, որ աւր
ԺԸ. (18) էր, վճարեաց զմարմնաւոր կեանսս եւ փոխեցաւ առ Քրիստոս երջանիկ եւ ճգնաւոր
րաբունին` Ահարոն, զոր
Տէր Աստուած ընդ սրբոց եւ ուղ<ղ>ափառ վարդապետացն դասեսցէ եւ կարգեսցէ զհոգի նորա ըն[դ] աստուածաբանին Գրի[գորի], եւ համանմանեաց նորին, եւ ընդ
մեծին Ահարոնի, եւ հանգուսցէ ի լոյս երեսաց իւրոց. ամէն եղիցի:
2. (բոլորգիր)
302բ Ի թվին ՉՀԳ. (1324), ես` Կիւրակոս վարդապետս,
բնակեցա ի լերինս Սուրբ Լուսաւորչիս: Աղաչեմ
զվերջոյ եկեալսդ յիշել զմեզ ի Քրիստոս, եւ Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն (կրկն.):
3. (բոլորգիր,
ԺԵ-ԺԶ. դդ.) 302բ Մէնծ: Կան[ոն]գիրգս յիշատակ
է խոճայպարոն Գորքին, Նուրիճանին: Աստուած
ի կատարտ անի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 25բ, 137բ,
300բ 302բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնայ է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 51ա, 302բ,
303բ (զանազան բառեր եւ տառեր):
2330
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԿԱԶՄՈՂ՝
Մինաս վրդ. Բաբերթացի:
ԹԵՐԹ՝
231: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
սեւ կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– եթովպերէն, ԺԶ. Դ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 2 թերթերի ընդերկայնակի հատումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (17,8x13,5), 28 տող:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմը թեթեւակի մաշուած եւ քերծուած, կապիչներն ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ. դ. (1633 թ. առաջ) |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Ստեփանոս Մշկոցի
(187ա-210բ), Անանուն Ա. (210բ-25ա), Անանուն Բ. (225բ-9բ):
ԹԵՐԹ՝ 45 (186-231). չգրուած՝ 186ա,
230ա-1բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Դx 12
(Ա 10, Գ 13, Դ 8)+1x2:
ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «LA» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,2x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (187ա-216ա),
երկսիւն (216ա-29բ) (15,2x10,7):
ԳԻՐ՝ նոտրգիր, տարբեր: ՏՈՂ՝ 28-31:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ թռչնային (222բ), բուսական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութեան հետքեր
եւ բծեր, թ. 196՝ պոկուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 187ա-95բ
Կիպրիանոսի ապաշխարութիւն – Որք
Քրիստոսի խորհրդովքն յառաջ գայք...
Բ. 195բ-204բ Երանելոյն Հիպողիտոս եպիսկոպոսի
եւ վկայի Վասն կատարածի աշխարհի եւ վասն Նեռինն եւ յերկրորդ գալուստն մերոյ (այսպէս)
– Քանզի երանելի մարգարէքն աչք մեր եղեն...
Գ. 204բ-5ա [Ի Վարուց Հարանց Եգիպտացւոց] –
204բ-5ա Յորժամ կռապաշտքն հալածեցին զքրիստոնեայսն, Մամիումայ քաղաքին... – 205աբ Եւ եպիսկոպոս
մի ի քաղաքացն Եգիպտոսի շնայր...
– 206ա Քահանայ
մի յեպի[ս]կոպոսէն իւրմէ կապեցաւ...
Դ. 206բ-10բ Կանոն միայնակեաց եւ ապաշխարող
առնել – Տանին ի դուռն եկեղեցոյն եւ կացուցանեն հանդէպ դրանն...
Ե. 210բ-14ա Յայսմ աւուր յիշատակ է քաջ հռետորին
եւ տիեզերալոյս վարդապետին մեծին Գրիգորի, աշակերտին Յոհաննու Որոտնեցոյ է կոչեցեալ – [Ա]րփիական
լոյս, անշիջանելի ճառագայթ...
Զ. 214ա-6ա Ողբանք վասն բառնալոյ թագաւորութեանն
Հայոց ազգէն Արշակունեաց եւ քահանայապետութիւն ի ցեղէն սրբոյն Գրիգորի, ասացեալ Մովսէս
Քերթողին – Ողբամ զքեզ, Հայոց աշխարհ...
Է. 216ա-24ա Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1.
ա/216ա: բ/216աբ: գ/216բ: դ/216բ: ե/216բ-7ա: զ/217ա-8բ: է/218բ-20բ: ը/220բ-1ա: թ/221ա: ժ/221ա-2ա: ժա/222աբ: ժբ/222բ-3բ: ժգ/223բ-4ա: 2/224ա-5ա: ա/224աբ: բ/224բ-5ա: գ/225ա:
Ը. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, 1633 թ.
ա. 225բ-9բ Սրբոյն Յոհաննու Ոսկէբերան սուրբ հայրապետին
Կոստանդնուպօլսի պատրիարգին [սա ի բանն
Ամբակումայ մարգարէութենէն, որ ասաց. ձեռ. 9007, 13ա] – Տէ՛ր, զլուր
քո լուա եւ երկեա...
բ. 186բ Տեսիլ Դանիէլի մարգարէի գազանացն – Որ
առիւծովն՝ զթագօրութիւն
Բաբելացոցն... Աստ է Է.թանասուն Է.երրորդքն (77րդ) եւ այլն ըստ կարգին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
195բ Դարձուցիչ մոլորելոց Տէր Յիսուս Քրիստո՛ս, թողութիւն մեղաց
շնորհեա՛ ստացողի տառիս Մշկոցի եւ անպետ
գրչիս` Ստեփանոսի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
229բ Թվին ՌՁԲ. (1633) փետրվար Ը. (8):
Տե՛ս ԺԷ դ. յիշ-ք, Բ., էջ
501:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
Կաֆա |
ՌՂԱ. – 1642 |
ԳՐԻՉ՝
Վրդանէս դպիր: ՍՏԱՑՈՂ՝ Մինաս վրդ. Բաբերթացի:
ԹԵՐԹ՝
102 (1-102). չգրուած՝ 1ա-2բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-Թx12 (Դ, Ե, Թ 10, Զ, Է 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով եւ բուսական լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,2x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(14,9x 10): ԳԻՐ՝ նոտրգիր. տարբեր: ՏՈՂ՝ 29-30:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 3ա, 8ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, մոխրագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-4բ [Առաքելի Սիւնեցւոյ Վասն ԲԺ.ան
(12) կենդանակերպիցն... Հոմերապէս ոտանաւոր. ձեռ. 35, 122բ] – [Վասն] երկոտասան
հողմոց. Հընչեալ
հողմունքն զանազան / Ի չորս կողմանց աշխարհի գան...
Հմմտ. ձեռ. 35, նաեւ՝ Յ.
Անասեան. Հայկական մատենագիտութիւն, հ. Բ., էջ 6:
Բ. 4բ-6ա Ոտանաւոր տումարի, Ղուկաս վարդապետի
[Կեղեցւոյ] ասացեալ – Պատճէն Հռոմայ մեծ տումարի, / Պարզեալ հարանցըն մեր նախկի,
/ Բայց, արդ, Ղուկասըս Գեղեցի...
Գ. 6ա-8ա Մեկնութիւն բառից քերականի – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն...
Տե՛ս տպ. Ն. Ադոնց. «Արուեստ
Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ 62-66 (ռուսերէն):
Դ. 8ա-34ա Յաղագս քերականութեան մեկնիչ, զոր
արարեալ է մեծ վարդապետին Վարդանայ, յաւրինեալ է ի խնդրոյ թագաւորին Հայոց Հեթմոյ
Տե՛ս ձեռ. 267, 247ա-311բ. ա/8աբ: բ/8բ-9բ: գ/9բ-10ա: դ/10ա: ե/10աբ: զ/10բ-3ա: է/13ա: ը/13ա-4ա: թ/14ա: ժ/14ա-5ա: ժա/15աբ: ժբ/15բ-21ա: ժգ/21ա-2բ: ժդ/22բ-3բ: ժե/23բ-4ա: ժզ/24աբ: ժէ/24բ-5բ: ժը/25բ-6ա: ժթ/26ա-8բ: ի/28բ-30բ: իա/30բ-2ա: իբ/32ա-3ա: իգ/33ա-4ա:
Տպ. Երեւան, 1972, ձեռ.
J:
Ե. 34աբ Յառոգանութիւն պատառիկս – Շեշտոլորն երեք տեղի ունի...
Տե՛ս տպ. Ն. Ադոնց, . «Արուեստ
Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ 39-41 (ռուսերէն):
Զ. 34բ-8բ [Գէորգեա վարդապետի Սկեւռացւոյ) արարեալ
ի խնդրոյ Ստեփաննոս մականուն Գոյներիցունց
Կայթառցւոյ մեղսաներկ անձին]
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ. եւ ա/չիք: բ/34բ-7բ: գ/37բ-8բ:
Ա. 38բ-40բ Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ էր զսա
յառաջագոյն Գէորգայ վարդապետի, ի խնդրոյ ումեմն, զորոյ զպակասն ի նմանէ յետոյ իմ ի
վարդապետէն խնդրեալ, եւ նա կատարեաց զխնդրուածս իմ, եդեալ յառաջ զԱռիստակիսի արարեալն
եւ զթերին ի նմանէ կարատրեաց ինքն, ինձ՝ նուաստիս Ստեփա[ննոսի] Գոյներիցանց, որոց
ողորմեսցի Տէր՝ արարողին եւ խնդրողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Նխբ./38բ-9բ: ա/39բ-40բ: բ-զ/չիք:
Ը. 40բ-51ա Բառք եբրայեցւոց (Ա-Ց) – Ադամ՝ երկիր, կամ կոյս... Ցքի, որ յաւէ եւ ի ցորենոյ...
Թ. 51բ-97ա Այս բառք են քերթողականք վասն չափոյ
հոմերական տառիցն, վասն զի քերթողական արհեստքն չափաբերականք են եւ չափով վարին:
Եւ են, որ գեղջուկք են, որով ճարտասանքն վարին, զի յաճախապէս փոխաբերին սակս զարդու
ճարտասանիցն, եւ հարկ է յոքնահար ելանիլ (Ա-Ք) – Աստուածազան՝ աստուածազարդ... Քքել՝ թշնամանել:
Ժ. 97ա-102բ Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար
ստորգիլ նորավարժիցն սակս: Բառ է գեղջուկ – Պարտ՝
պատշաճ... Գիծք՝ տառք, գծաւորք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
102բ Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգոյն
Սրբո[յ] այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Աստանաւր յանգ ելեալ կատարեցաւ
տառս այս իմաստապատում, որ կոչի Քերական, արարեալ եւ մեկնեալ զսա Մեծ վարդապետին
Հայոց Վարդանա Կիղիկեցւոյ,
ի խնդրոյ բերապաշտ թագաւորին Հեթմոյ:
Նա եւ Խրատք ոտանաւորաբար, ասացեալ Առաքել վարդապետի: Այլ եւս ոտանաւոր պատճէն տումարի յաղագս Ղուկաս վարդապետի: Այլ եւս Խրատ գրչութեան Մեծն Գէորգ վարդապետի, այլ եւս կա[յ] ի սմա բառս ամենայն
գրոց:
Յիշատակ է սուրբ տառս` Մինաս վարդապետին Բաբերթացու եւ հարազատ հօրն նորա՝ Ամիր Դօլթին, եւ մօրն նորա՝ Խաթունիկին, եւ քըւերն նորա՝ Նուրիխանին, եւ ամենայն արեան մերձաւորաց նորա: Ի թուականիս
Հայոց ՌՂԱ. (1642) ձեռամբ մեղապարտ, անիմաստ, փծուն, վտիտ, փանաքի Վրդանէս դպրի:
Վասն զի սա է քանոն եւ գաղափար ամենայն արհեստից: Զի որպէս անհնար է թռչնոց ի
լուծ լծել եւ ակաւ պատառել եւ կամ եզանց յօդս վարել, նոյնպէս առանց աշխատելոյ ի սմա
ոչ ոք կարէ հասու լինել արուեստին մեծի գրչութեան:
Բայց գրեցաւ սա յաշխարհն Կաֆայ, ի դուռն Քաշօտու, որ անուանեն Սուրբ Գէորգ, ի հայրապետութեանն
Հայոց տեառն տէր Փիլիպոս կաթուղիկոսին:
Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, որք հանդիպիք սմա ուսմամբ կամ աւրինակաւ,
յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղաւթս ձեր զանարժան Վրդանէս գրիչս եւ ամենայն արեանառուսն՝ զկենդանիսն եւ
զհանգուցեալսն, թողութիւն մեղաց հայցեցէ՛ք, աղաչեմ, զի եւ ձերն թողցի:
Ի վայելումն քաջ րաբունապետին Մինաս վարդապետին` Աստուած բարով վայել տացէ. ամէն
Հայր մեր։
Համառօտութիւնը տե՛ս ԺԷ.
դ. յիշ-ք, Գ., էջ 67:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 2ա Երկէմենից
եւ ի խոնարհ, որ է Գ. տարի եւ կէս:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
|
ԺԷ. դար |
ՍՏԱՑՈՂ՝ Մինաս Բաբերթացի:
ԹԵՐԹ՝ 83 (103-185). չգրուած՝ 185աբ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-Էx12 (Է 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
19,2x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (14x10,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 23:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ թռչնային (103ա): Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. թուղթը խունացած,
խոնաւութեան հետքերով, 184-185 թերթերի միջեւ նախապէս չգրուած 1 թերթ կտրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 103ա-83բ Մեկնութիւն քերականի, արարեալ է
Զէյթունցի տէր Դաւիթ քահանայի
Տե՛ս ձեռ. 2380, 318ա-89բ։ ա/103ա-112ա։ բ/112ա-6բ։ գ/116բ-7ա։ դ/117ա-9ա։ ե/119աբ։ զ/119բ-22ա։ է/122ա-5ա։ ը/125ա-8ա։ թ/128ա-50բ։ ժ/150բ-4ա։ ժա/154ա-60բ։ ժբ/160բ-1բ։ ժգ/161բ-2ա։ ժդ/162ա-4ա։ ժե/164ա-6բ։ ժզ/166բ-72բ։ ժէ/172բ-6ա։ ժը/176ա-9բ։ ժթ/179բ-83ա։ Յիշ. հեղ./183աբ:
Տե՛ս տպ. «Դաւիթ Զէյթունցի,
Մեկնութիւն քերականի», Երեւան, 1981, ձեռ. Դ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
183բ Յիշատակ է հոգեւոր գանձարանս, այսինքն՝ Գ. (3) քերականի
մեկնիչս հետ Բ. (2) բառգրովս եւ այլ սուրբ գրերովս, Բաբերթացի Մինաս վարդապետին
եւ իւր համօրէն ազգկականացն
եւ ծնօղացն, հարազատ հաւրն՝ խոճա Ամիր Դօլվաթին եւ մօրն՝
մայրատիկին Խաթունիկին եւ քւերն՝ Նուրիխանին եւ ամենայն արեանառու
մերձօրացն.
ամէն: Հայր:
Աստուած բարով վայել տացէ իւրն, ի յամերամ ժամանակաւք թվին
ՌՂ[Բ]. (1643):
Իննեակ դասուց սուրբ հրեշտակաց,
Է՜ք պահպանող ազգս մարդկաց,
Համաձայնեալք ի միասին,
Մեզ բարեխաւս յայնմ ատենին:
Գաբրիէլ եւ Միքաէլ,
Է՛ք գլխապատ դուք միհամուռ սրբո եւ մէլ,
Իննեակ դասուց սպասօորաց
Է՛ք առաջի սուրբ եռակի կամարարաց:
Դուք բարեխօս առ մեծ արքայն,
Միջնորդք մարդոյս առ հոգէկան,
Ընդ մեզ բերող ւ՚ ուրախ |184ա| առնող
Զաստուածաին ողորմութեան:
Զի որք որ տան ողորմութիւն առ աղքատին,
Յաղագս զսէրս աստուածային,
Դարձեալ բերէք սուրբ Երրորդութեան
Ըզշնորհս
եւ զողորմութիւնս զանազան:
Ըստ սահմանի Տեառն Աստուծոյ,
Որք առաքիք Հաւրէն լուսո
Եւ պահպանէք զազգս մարդո
Մինչ ի կատար կէտ կոչմանո:
Երկուք լինիք ի մի հոգո,
Ի հրամանէ Տեառն մերո.
Մինն ծնընդեան
յորովայնո
Եւ միուսն՝ Սուրբ աւազանո:
Իբրեւ զծառսս ի դրախտո
Անփորձ պահէք ի չար հոգո,
Սակս պտուղ բարի տալո,
Որում պարտիմք Տեառն մերոյ:
Զի անձնիշխան մեր ըստ հոգո
Եւ բանականն հանճարո,
Որ եմք պատկեր Տեառն մերո,
Բարիս առնել մեր ըստ հոգո:
Անմահական մեր ըստ հոգո
Եւ անձնիշխան կամս առնելո,
Որ եմք պատկեր Տեառն մերո
Առ ի բարիս մեզ գործելո:
Զի բանականն հանճարո
Լուսոյն հեղեալ մեր ըստ նախնո,
Բաժին փառս առնելո
Փառակենցաղն դրախտո:
Նախ թագօոր յամենայնո
Եւ քահանա աստիճանո,
Զի մարգարէ |184բ| ի Սուրբ Հոգո
Եւ եւթնարբեան շնորհաց
լիո:
Նախանձեցեալ ի բանսարկո
Առ ի պատրել անցանելո
Զպատուիրանս աստուածայնո
Եւ ի փառացն զըրկելո:
Որ մերկացաւ Հոգոյն շնորհո
Եաւթնարբեանն
ծարաւելո,
Որպէս պասկեալ ի յագելո,
Զի ի փառացն յամելայո:
Նախ պատրեցաւ կինն յԵւայո
Առ ի պտղոյն ցանկանալո,
Ըստ առաքելո վկաելո,
Որպէս առ գիրն ճառելո:
Որ կոչեցօ անուամբ յԵւա,
Զոր ի գործոյն յորջորջի նա,
Եկեր զպտուղն մահակաւ
Արար զորդիքն պարտակա:
Փոխան եղեւ դուստր Մարիամ
Էբեր զլոյսն անմահ արքայն,
Լուսօրեաց զամենեսեան
Պտուղ կենացն, որ ի յԵւայն:
Մինաս անուամբս փանաքի
Հող եւ մոխիր անուանողի
Տըհաս հասակ տարտամ լեզուի,
Յոյժ մոլորեալ մեղօք է լի:
Քեզ աղերսեմ, սուրբ տիրուհի,
Բարեխօսեա քո միածնի,
Հոգիս իմ ի քեզ զէնէ հարի
Ահեղ աւուրն ատենի:
Թվին [Ռ]ՂԲ. (1643): Մինաս:
Համառօտութիւնը տե՛ս Ժէ.
դ. յիշ-ք, Գ., էջ 106:
Այս յիշատակարանը վերաբերում
է նաեւ Բ. ձեռագրին: Ըստ երեւոյթին ժողովածուն 1643 թուականին կազմել է ինքը՝ Մինաս
Բաբերթացին:
2331
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝
Գրիգոր (149ա-305բ), Անանուն՝ (3ա-140ա):
ԹԵՐԹ՝
308-4 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝ 1բ-2բ, 5բ, 22ա-8բ, 81բ-6բ, 140բ-8բ, 258ա-9բ,
306ա-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+2x12+Ա-Ժx12+Ա-Ժx12 (Ժ 4)+Ա-Դx12+1x2։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն, միասիւն (8բ-21բ)
(12x7,5-8-11x7-10,5x7-12,4x7,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր` 3ա-7բ, 20ա-140ա, բոլորգիր՝ 8ա-19բ,
149ա-305բ: ՏՈՂ՝ 23-25: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն դրոշմազարդ կաշի՝ դռնակով եւ մետաղէ գամերով,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կարմիր կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (թ. 1-2) +2 (թ. 307-8), թուղթ,
չգրուած:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 260ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (260ա): Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, նարնջագոյն,
դեղին, կանաչ, կապոյտ, մանուշակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր եւ պատռուածքներ, տեղ-տեղ ցեցակեր. կազմը
խունացած, փեղկերը մաշուած, քերծուած, մէջքը եւ դռնակը վնասուած, կապիչներն
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-5ա Սահմանք իմաստասիրին: Սահմանք
իմաստասիրական[ք] իբր հարցմամբ – Զի՞նչ է Աստուած: [Աստուած] վսեմական եւ ինքնաբուն գոյութիւն...
Բ. 6ա-21բ [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ Քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/6ա: բ/6աբ: գ/6բ: դ/6բ: ե/6բ-7ա: զ/7ա-8ա: է/8աբ: ը/8բ: թ/8բ: ժ/8բ-9ա: ժա/9ա: ժբ/9ա: ժգ/9ա-12ա: ժդ/12աբ: ժե/12բ-3բ: ժզ/13բ: ժէ/13բ: ժը/13բ-4բ: ժթ/14բ: ի/14բ-5բ: իա/15բ-6բ: իբ/16բ: իգ/16բ-7ա: իդ/17ա-9ա (վրջ. «ստորադասականքն կրաւորականն նոյնպէս
է ըստ այլոց եղանակացդ»): Ունի.
– 19բ [Արծարծմունք
խոնարհմանց բայից յաղագս աղօթից] – Աղաւթական ներգործական... Ներքսակայ ամանակի միաւորական:
– 20ա-1բ Խոնարհմունք բայից – Բայ սահմանական
ներգործական պարզ լըծորդութեան...
Բ. 29ա-32բ Մեկնութիւն բառից քերականին – Վերծանութիւնք՝
ընթերցողութիւն... 32աբ (Յաւելեալ 22 բառ).
Բ-Գ. տե՛ս Ն. Ադոնց, «Արուեստ Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ
1-66 (ռուսերէն):
Դ. 33ա-76ա Յաղագս մեկնութեան Քերականին, զոր
արարեալ է մեծ վարդապետին Վարդանայ, ի խնդրոյ թագաւորին Հայոց Հեթմոյ
Տե՛ս ձեռ. 267, 247ա-311բ. ա/33ա-4ա: բ/34ա-5բ: գ/35բ-6ա: դ/36ա-7ա: ե/37աբ: զ/37բ-41բ: է/41բ-2ա: ը/42ա-3ա: թ/43աբ: ժ/43բ-4բ: ժա/44բ-5բ: ժբ/45բ-55ա: ժգ/55ա-7բ: ժդ/57բ-9ա: ժե/59ա: ժզ/59ա-60ա: ժէ/60ա-2ա: ժը/62ա-3բ: ժթ/63բ-7ա: ի/67ա-70բ: իա/70բ-3ա: իբ/73ա-4բ: իգ/74բ-6ա:
Տպ. Վարդան Արեւելցի, Մեկն. քերականի, Եր. 1972, ձեռ. G:
Ե. 76բ-7ա Յառոգանութիւնսն պատառիկս զոր գտի
– Շեշտոլորն երեք տեղ ունի...
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի լեզուա-քերականական տեսութիւնը..., Եր. 1962, էջ 378-9, ձեռ. B:
– 77ա Շաղկապ է – Եթէ, զի, ոչ,
մինչ, քան...
– 77ա Հոլովք անուանց – Աստուած՝
ուղղական...
Տե՛ս Ն. Ադոնց, «Արուեստ Դիոնիսեայ
Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ 39-41 (ռուսերէն):
Զ. 77բ-8ա Մովսէսի Խորենացոյ Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ
խորհրդով եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս տեսակ...
Է. 78ա-80ա Նշանագիր[ք անուանց կարճաբանութիւն՝
Ա-Ք, ձեռ. 341, 105բ] – Աբրահամ՝ ჭ... Քաղցր
ђ:
Ը. 80բ-1ա [Հերոնիմոսի Լորենցիոսի] Սուղ ինչ
վասն Հին կտակարանացն – Արդ, թուեն եբրայեցիքն զգիրս զայս ձեւ օրինակի...
Թ. 87ա-117բ [Վ]երծանութիւնք բացերեւապէս բազմազան
բայից եւ բառից՝ յոքնախումբ շարադրութեամբ, արարեալ զսա Առիստակէսի գրչի, ի խնդրոյ բազմաց, յԱրհեստ
գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./87ա-8բ: ա/88բ-9բ: բ/89բ-91բ: գ/92ա-3բ: դ/93բ-4ա: ե/94ա-6բ (96բ «Վասն կատարեալ վերայից»): զ/96բ (97ա-8ա Վասն նոյն
կատարեալ բառերոյ – Որոց անմոլոր
եւ անտարակոյս...): է/98աբ:
ը/98բ-9ա: թ/99աբ: ժ/99բ-117ա:
Ժ. 117բ-28բ Գեորգեայ վարդապետի արարեալ ի խնդրոյ
Ստեփաննոսի մականուն Գոյներիցանց Կայթառօնցոյ մեղսաներկ անձին
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./117բ-8ա: ա/118ա-23ա: բ/123ա-7բ: գ/127բ-8բ:
ԺԱ. 128բ-34բ Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ էր
զսա յառաջագոյն Գէորգեայ վարդապետի, ի խնդրոյ ումեմն. զորոյ զպակասն ի նմանէ յետոյ
իմ ի վարդապետէն խնդրեալ, եւ նա կատարեաց զխնդրուածս իմ. եդեալ յառաջ զԱռիստակէսի արարեալն, եւ զթերին ի նմանէ
կատարեաց ինքն: Ինձ՝ նուաստիս Ստեփաննոսի Գոյներիցանց, որոց ողորմեսցի Տէր, արարողին
եւ խնդ[ր]ողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Նխբ./128բ-30ա: ա/130ա-1բ: բ/131բ-2բ: գ/132բ-3ա: դ/133ա-4ա: ե/134ա: զ/134աբ:
ԺԲ. 135ա-6ա [Հարցմունք քերականականք] – Հարց.
Զի՞նչ է կէտ, գիծ, մակերեւոյթ եւ մարմին: Պատասխանի. Կէտ.
ԺԳ. 136ա
Բանք իմաստասիրաց – Ամենայն,
որ ճշմարիտ է, նաեւ բարի է... եւ էր Կլէոմբռոտոս անուն նորա:
ԺԴ. 136բ-40ա Սուղ ինչ Մեկնութիւն արարեալ ի ներգութենէն
Պորփիւրի – Վարդապետական եղանակ ի Դ. (4) բաժանի... 140ա Շնորհն Գ.
(3) ազգ է՝ բնական, ըստացական...
ԺԵ. 149ա-64ա [Բառք եբրայեցւոց (Ա-Ք) – [Ադամ]՝ երկիր
կամ երկիր կոյս...
ԺԶ. 164ա-70ա [Այս բառք ի յունականէն ի մէրս յատնեալ
(Ա-Ք) – [Ա]ռոգանութիւն՝ առասացութիւն...
ԺԷ. 170ա-226ա Այս բառք են քերթողականք վասն չափոյ
Համերական տաղիցն, վասն զի քեր[թո]ղական արհեստք չափաբերականք են եւ չափով վարին:
Եւ են, որ գեղչուկք են, որով
ճարտարասանքն վարին: Զի յաճախապէս փոխաբերին սակս զարդու ճարտասանից եւ հարկ ի
յոքնահամար եղանիլ (Ա-Ք) – [Աստուած]ազան՝
աստուծազարդ... քեղին սամին է:
ԺԸ. 226ա-34ա Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար
ստորոգիլ նախավարժիցն սակս: Բառ է գեղջուկ – [Պ]արտ՝ պատշաճ, ի դէպ՝ ի ճահ...
ԺԹ. 234ա-41բ Բառք Գաղիանոսի բժշկապետի – [Աւ]թխար՝
վաղամեռուկ...
Ի. 241բ-57բ Բառք, որ ինչ ի Խորանն եւ այլոց անյայտից
(Ա-Բ+Ա-Բ) – [Ա]նկուած՝ հանած... քայլն Զ. (6)՝ ոտն... 57բ Տաղանդն քան
Ռ. (1000) դահեկան է...
ԻԱ. 260ա-305բ Բառ է Հայոց լեզուէ պարզ եւ յիստակ – Արարիչ
կամ անտես... Քսեստ՝ չափ է, կշիռ՝ անուն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
147բ Աւգնեա՜, Հոգի՛ Սուրբ: Գրիգոր:
255ա Այս տետրս Դ. (4) թուղթ է, ո՜վ կազմիչ:
305բ Գիրս գնա, մեղաւոր ձեռս մնայ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԸ. դ.) Ես՝ Ովանէսս, որդի Խաչատուրին, Աստուած վկայ:
2332
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ՍՏԱՑՈՂ՝
Եսայի աբղյ. Վանքեցի։
ԹԵՐԹ՝
280-2 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած՝ 1բ-2ա, 69ա, 132բ, 189բ-91բ, 271ա, 278բ-80բ։ ՊՐԱԿ՝
1x1+Ա-ԻԳx12 (Դ, ԺԵ 11, ԻԳ 16)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «GB», «FA», մահիկի, բուսական
լուսադրոշմներով։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 23,5x17,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (18,5x11,5): ԳԻՐ՝
նոտրգիր (80բ-2բ, 169բ, 273ա-8ա՝ գրչափոխութեամբ)։ ՏՈՂ՝ 37: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի,
եզրերն ու մէջքը ոսկեզարդ, միջուկը ստուարաթուղթ, աստառը ծաղկաթուղթ. լուսանցակողերը`
ցայտկէն կապոյտ մելանով։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (թ. 1-2) + 1 (թ. 279-80), թուղթ, լուսագծերով
եւ առիւծադրոշմով։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 3ա, 71ա։ Ճակատազարդ՝ 133բ, 192ա։ Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային։ Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր։ Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ։
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, խոշոր բծեր, պատռուածքներ, կարկատաններ։
44-45 թերթերի միջեւ նախապէս չգրուած 1 թերթ պատռուած. կազմի եզրերը մաշուած,
մէջքը վնասուած։ Էջակալուած ԺԸ. դ.։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-31ա Յաղագս
քերականութեան Համառաւտ լուծմունք, ի տէր Առաքելէ Սիւնեաց եպիսկոպոսէ ի Մեկնութիւն
քերականութեանս պէսպէս յատկութեամբ պարզեալ, վասն դիւրալուր հասկանալոյ զխորութիւն
բանից Քերականին
Տե՛ս ձեռ. 55, 406ա-66ա ա/3ա-5ա։ բ/5ա-8ա։ գ/8ա-10ա։ դ/10ա-3ա։ ե/13ա-4ա։ զ/14աբ։ է/14բ-5ա։ ը/15աբ։ թ/15բ-6ա։ ժ/16աբ։ ժա/16բ-7ա։ ժբ/17ա։ ժգ/17աբ։ ժդ/17բ-9բ։ ժե/19բ-21ա ժզ/21ա-2բ։ ժէ/22բ։ ժը/22բ-3ա։ ժթ/23ա-4ա։ ի/24աբ։ իա/24բ-6ա։ իբ/26ա-7բ (վրջ. «...այսինքն՝ ի ներտրամադրեալ ///» (շար.
թերի)։ իգ/28ա-9ա (սկ. թերի. «/// որպէս կենդանի ոմն է»)։ իդ/29ա-30ա։ իե/30ա-1ա։
Բ. 31ա-47ա Մովսէսի
Քերդողի Յաղագս քերականութեանց
Տե՛ս ձեռ. 436,
280ա-300բ. 1. ա/31ա։ բ/31ա։ գ/31ա։ դ/31աբ։ 2. ա/31բ։ բ/31բ-2ա։ 3/32ա։ 4/32ա։ 5. ա/32աբ։ բ/32բ։ գ/32բ-3ա։ դ/33աբ։ ե/33բ։ զ/33բ-4ա։ է/34աբ։ ը/34բ։ թ/34բ-5ա։ ժ/35ա։ ժա/35աբ։ ժբ/35բ-6ա։ ժգ/36աբ։ 6/36բ։ 7/36բ-7բ։ 8/37բ։ 9/37բ-9ա։ 10/39ա-40ա։ 11/40աբ։ 12. ա/40բ։ բ/40բ։ գ/40բ։ դ/40բ։ ե/41ա։ 13/41ա։ 14/41աբ։ 15/41բ-2ա։ 16.ա/42ա։ բ/42աբ։ գ/42բ։ դ/42բ-3ա։ ե/43ա։ 17. ա/43աբ։ բ/43բ-4բ։ 18/44բ-5ա։ 19/45ա։ 20/45ա։ 21/25բ-6բ։ 22/46բ։ 23/46բ-7ա։
Գ. 47աբ Մովսէսի
Քերդողի հօր եւ Մեկնութիւն քերականի
Տե՛ս ձեռ.
436, 300բ-1ա. ա/47ա։ բ/47ա։ գ/47ա։ դ/47ա։ ե/47աբ։ զ/47բ։
Դ. [Իմաստասիրականք]
1. 47բ-9բ Համառօտ
վերլուծութիւն Պորփիւրի դժուարալուծիցն, ի յերկասիրութենէ մեծ հռետորի Յոհաննու – Հարց. Զի՞նչ է սահման ընթհանրին։ Պատասխանի. Ընթհանուր է մի թուով...
2. 49բ-51բ Լուծմունք
ստորոգութեանցն [Վահրամայ, ձեռ. 1683, 99բ]
– Բան. Յասիցելոցս։ Լուծումն. Ի խաւսից զինչ խաւսի ոք...
3. 51բ-3բ Մեկնութեան
լուծմունք կարճ ունելոյ [Վահրամայ, ձեռ. 1683, 116ա] – Պէրի արմէնիաս՝ Յաղագս մեկնութեան։ Անալօտիկէ՝ վերլուծական... Ճառեցաւ
մեզ երբ[եմն]ի Պորփիւրն ի ԺԹ. (19) ճառն
տե՛ս...
4. 53բ-5ա Յաշխարհացն
լուծմունք ճաճանչք ասացեալ – Այսոքիկ ի պարզոյ
լինին յարփոյն...
5. 55ա Ի Ստորոգութիւնս։
Յայլուստ [արարեալ Վահրամայ, ձեռ. 4132, 30բ] – Առաջադրեալ իրողութիւնս բաժանի եռակի...
6. 55աբ Յաղագս աստուածաբանութեան։
Իմաստասիրացն բանք ասացեալ – Թերեւս՝ նշանաւոր փիլիսոփայ ասէ. Գ. (3) զօրութիւնք...
7. 55բ-60ա Յաղագս
էութեան եւ պատահման, թարքմանեալ Բագարատ
Մամիկոնեան յունարէն գրոց [սրբոյն Յոհաննու Դամասկացւոյն ասացեալ]
ա. 55բ [Յաղագս էութեան եւ պատահման] – Գոյ հասարակ անուն ամենայն գոյից...
բ. 55բ-6ա Վասն սեռի, տեսակի, տեսականի եւ միմեանց – Սեռ եռակի ասի, ըստ միոյ աղագի...
գ. 56ա Յաղագս անհատի – Անհատն եռակի
ասի. անհատ է որ ոչ բաժանի...
դ. 56ա Վասն տարբերութեան – Տարբերութիւն
երկակի ասի՝ հասարակ եւ յատուկ...
ե. 56ա Յաղագս պատահման – Պատահումն
է, որ լինի եւ բացա լինի առանց ենթակային...
զ. 56ա Յաղագս յատկի – Յատուկն երկակի
ասի. առաջին, որ միոյ տեսակի է, որպէս երկրաչափութիւն...
է. 56բ [Յաղագս] ստորոգի – Ամենայն
ստորոգութիւն ի վերայ բազմաց ասի...
ը. 56բ Յաղագս փաղանուան եւ հոմանուան ստորոգութեան – Փաղանուն ստորոգութիւն է, յորժամ զանուն եւ
զսահման իւրոյ անուանն ընդունի...
թ. 56բ Թէ զինչ է ստորոգութիւն եւ զինչ է որակութիւն ստորոգութեան – Ստորոգութիւն յորժամ հարցանեմք զի՞նչ է մարդ...
ժ. 56բ-7ա Յաղագս անձնաւորութեան եւ որ յանձնաւորութեան եւ անձնաւորութեան – Անձնաւորութեան անուն Բ. (2) իր նշանակէ...
ժա. 57ա Յաղագս էութեան եւ բնութեան եւ կերպի անհատիդ ի մի անձնաւորութեան – Առաջին իմաստասէրքն էութիւն ասացին ի պարզ
լինելն...
ժբ. 57ա Յաղագս բաժանմանց – Բաժանմանց
յեղանակ Ը. (8) են...
ժգ. 57ա Յաղագս բնութեան կանխագունի
– Բնութիւն կանխագոյն է, որ արտաբերի...
ժդ. 57ա Յաղագս հոմանուանց – Հոմանունք
են, որ անուանց հաղորդին...
ժե. 57ա Յաղագս փաղանուանց – Փաղանուն
է, որ հասարակաց հաղորդին կամ ստորոգութեան...
ժզ 57ա Յաղագս բազմանուանց – Բազմանունք
են, որ սահմանաց կցորդին...
ժէ. 57ա Յաղագս այլեւայլ անուանց
– Որ ենթակայ ունին մի եւ ասին այլեւայլ անուամբ...
ժը. 57աբ Յաղագս գերադրականաց – Որ
ի մէջ հոմանուանց եւ փաղանուանցն հաղորդին...
ժթ. 57բ Յաղագս Ժ. (10) սեռականից սեռականութեան – Պարզ ասացեալն շարամանութեան էութիւն է...
ի. 57բ Յաղագս համասեռից եւ այլասեռից համատեսակաց եւ այլատեսակաց եւ թուոց
եւ տարբերութեանց – Համասեռք են, որ ըստ
իմոյ ստորոգութեանց հնազանդին...
իա. 57բ-8ա Անանձն – Անանձնաւորութիւն
երկակի ասի, երբեմն ոչ բնաւ...
իբ. 58ա Յաղագս առնչի – Առինչ է իբր
թէ առինքն կամ յինքենէ...
իգ. 58ա Յաղագս, որ առինչ – Որ առինչ
Ժ. (10) է որպէս սեռ ի տեսակ...
իդ. 58ա Յաղագս բնութեան – Բնութիւն
է սկիզբն իւրաքանչիւր գոյից...
իե. 58ա Յաղագս անձնաւորութեան – Անձնաւորութեան
անուն Բ. (2) նշանակէ...
իզ. 58ա Յաղագս դիմի – Դեմ է, որ
վասն յատկութեան ներգործութեան եւ տեսակացն...
իէ. 58աբ Յաղագս որակի եւ որակութեան
– Որակութիւն է, որ առանձին եւ է որ առ այլսն...
իը. 58բ Յաղագս առնելոյ եւ կրելոյ –
Առնելն եւ կրելն որակական զօրութիւն...
իթ. 58բ Յաղագս կալոյ – Կալն, զի զիարդն
է առ այլոյ իբր մարմին...
լ. 58բ Յաղագս, որ առ ուր – Ուրն
տեղի նշանակէ...
լա. 58բ Յաղագս ներհակի – Ներհակ որպէս
իր հակառակ իբր բան...
լբ. 58բ-9ա Վասն աւդոց – Քաղցրախառն
աւդ որպէս տապախառն շնչմունք...
լգ. 59աբ Յաղագս բնութեան – Հարց.
Զի՞նչ է բնութիւն եւ քանի յեղանակաւ ասի։ Պատասխան. Ասեմք, թէ անունս...
լդ. 59բ Յաղագս բնութեան. Յայլմէ
– Զբնութիւնն ոմանք ասացին սահմանելով...
լե. 59բ Յաղագս անձին – Ոմանք սոյնպէս
ասեն զանձն անձնէ գոյացութիւն...
լզ. 59բ-60ա Դարձեալ յայլմէ Յաղագս բնութեան – Ամենայն բնութիւն պատճառ եւ սկիզբն ինքեան...
լէ. 60ա Յայլմէ – Տեղի, որ է բովանդակութիւն
եռաբար ասի...
8. 60ա-6ա Դաւթի
Անյաղթ փիլիսոփայի Յաղագս էակաց – Քանի՞ բաժանի
էակն եւ յո՞րս։ Երկակի՝ ի գոյացութիւն...
9. 66ա-8բ Ներածութիւն
Պորփիւրի, [Լուծմունք]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-9ա. Նխբ. 66ա-7բ (սկ. տարբեր «Վարդապետութիւն Պորփիւրի իմաստասիրի,
գիտել զի՞նչ սեռ...»)։ ա/66ա։ բ/66ա-7ա։ գ/67աբ։ դ/67բ։ ե/67բ։ զ/67բ-8ա։ է/68ա։ ը/68աբ։ թ/68բ։ ժ/68բ։ ժա-իզ/չիք։
10. 69բ-70բ Այս
ինչ է ի բնաբանն Պորփիւրի – Նախ ելոյրն, թէ
տեսակն միայն սահմանի... Այսքան ի բնաբան Պորփիւրի։ Իսկ ի մեկնիչն Դաւթի փիլիսոփայ
Անյաղթ – Վերլուծութիւն, շարադրութիւն,
էութեան... Այսքան ի Մեկնութիւն Պորփիւրի լուծանի։
11. 71ա-6բ Նորին
Գրիգորի աշակերտի Համառօտ տեսութիւն ի գիրս Պորփիւրի
Տե՛ս ձեռ.
623, 192բ-206բ. ա/71աբ։ բ/71բ-2ա։ գ/72ա-3ա։ դ/73աբ։ ե/73բ-4բ։ զ/74բ։ է/74բ-5ա։ ը/75ա-6բ։
12. 76բ-95բ Նորին
Գրիգորի Լուծմունք համառօտ ի տեսութիւն Դաւթի
Տե՛ս ձեռ. 623, 206բ-47բ. ա/76բ-7բ։ բ/77բ։ գ/77բ-8բ։ դ/78բ։ ե/78բ-9ա։ զ/79ա-80ա։ է/80աբ։ ը/80բ։ թ/80բ-1ա։ ժ/81աբ։ ժա/81բ-2ա։ ժբ/82աբ։ ժգ/82բ-3ա։ ժդ/83աբ։ ժե/83բ-4ա։ ժզ/84աբ։ ժէ/84բ-5ա։ ժը/85աբ։ ժթ/85բ-6բ։ ի/86բ-7ա։ իա/87աբ։ իբ/87բ։ իգ/87բ-8ա։ իդ/88ա-9ա։ իե/89աբ։ իզ/89բ-90ա։ իէ/90աբ։ իը/90բ-2ա։ իթ/92ա5բ։ (95բ լս. գրչից. «Գրիգորի աշակերտի
հանդերձ ծնօղօք իւր կրկնակի եւ այլ վաստակելոց նմին յիշատակ բարի ի Տէր եղիցի. ամէն»)։
13. 95բ 6բ Դաւթի
փիլիսոփայի Առածք Ե. (5)
Տե՛ս ձեռ. 464,
184ա-7բ. ա/95բ-6ա։ բ/96ա։ գ/96ա։ դ/96աբ։ ե/96բ։
14. 96բ-7ա Նորին
Վասն բաժանման [Դաւթի Աթենականի Հայոց փիլիսոփայի, ձեռ. 464, 187բ] – Ամենայն, որ մի անգամ բաժանեալ գոյ...
15. 97ա-132բ [Յովհաննու
Որոտնեցւոյ Վերլուծութիւն Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ.
1648, 4ա-85բ. Այս ինչ է ի գիրս/97ա-8ա։
Բաղկացութիւն/98ա։ Նխբ./98բ-101բ։ Յաղագս ստորոգութեան/101բ-2ա: ա/102ա-6բ։ բ/106բ-11ա։ գ/111ա-4բ։ դ/114բ-20ա։ ե/120աբ։ զ/120բ-7ա։ է/127ա-8բ։ ը/129ա-30ա։ թ/130ա-1ա։ ժ/131ա-2ա։
16. 133ա-67բ Նորին
Յովհաննու Որոտնեցոյ Համառօտ լուծմունք Պերի արմէնիաս գրոցն, ի Գրիգորէ աշակերտէ
Տե՛ս ձեռ. 1648, 85բ-179բ. Այս ինչ է /133աբ։ Նխբ./133բ-6բ։ ա/136բ-8ա։ բ/138ա-9ա։ գ/139ա-67ա։ Յիշ./167աբ։ (167բ լս. գրչից. «Յոր գիրք այս անկիւնս
է գրած, այն ուղղակի օրինակեցէ՛ք, աղաչեմ զհանդիպողսդ։ Զայն օրինակն, որ այս նշանած
անկիւնս չկայ, յայս օրինակէս ուղղեցէ՛ք»)։
17. 167բ Այս ինչ
է ի լուծմունս առաքինութեանց – Նախ՝ կարգն...
18. 167բ-9բ Նորին
Գրիգորի աշակերտի Յովհաննու Մեծի Համառօտ լուծումն Առաքինութեանց Արիստոտելի – [Բան.] Զի հետ Աշխարհաց գրոց։ Լուծումն.
Աստ կարգ է վասն Դ. (4)ից... խօսել եւ անվիճաբան: (Վրջ. տարբեր, հմմտ. ձեռ. 58, 297ա-306ա: Ցանկ 167բ)։
19. 170ա-2ա (Բոլորակ
աղիւսակք)
Ե. 172բ-6բ Անուամբն
Աստուծոյ։ Գիրք ի վերայ բնութեան հանրական եւ մասնական, քահանայի ումեմն աշխատեալ
Իշաւխ ան[ուն]
Տե՛ս ձեռ.
745, 153ա-70բ. 1/172բ-6ա։ 2.
ա/176ա։ բ/176աբ։ գ/176բ։ դ-ե/չիք։
Զ. 176բ-7ա Նիւթ
եւ նշան շարապի, որ օգտէ լերդի եւ ստամոքաց եւ գլխոյ – Ա՛[ռ] ծոր Ժ. (10) դրամ, գաղձնի ունդ Ժ. (10) դրամ... 177ա Այլ դեղ
մաղձի – Ա՛ռ Բ. (2) դրամ մանիշակ չոր...
Է. 177ա-9բ Բուսայիդայ
իմաստնոյ քաղուածոյ Յաղագս կազմութեան մարդոյ
Տե՛ս ձեռ. 1713, 390բ-4բ. Նխբ./177ա։ ա/177աբ։ բ/177բ։ գ/177բ-8ա։ դ/178ա։ ե/178ա։ զ/178ա։ է/178աբ։ ը/178բ։ թ/178բ։ ժ/178բ։ ժա/178բ։ ժբ/178բ-9ա։ ժգ/179ա։ ժդ/179ա։ ժե/179աբ։ ժզ/179բ։
Ը. 179բ-82բ Նորին
Գրիգորի աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցւոյ Լուծմունք համառօտ դժուարիմոց բանից ի Գիրս գրչութեան Արիստակիսէ հռէտորէ
Տե՛ս ձեռ. 267, 444ա-55ա.
ա/179բ-80բ։ բ/180բ։ գ/180բ։ դ/180բ-1ա։ ե/181ա։ զ/181ա։ է/181ա։ ը/181աբ։ թ/181բ։ ժ/181բ։ ժա/181բ-2բ։
Տպ. Լ. Խաչերեան,
Գրչութեան արուեստի..., էջ 321-65, ձեռ. G:
Թ. 182բ-6ա Նորին
Գրիգորի Լուծումն համառօտ ի Խրատ գրչութեան Գէորգեա վարդապետի, զոր նախ խնդրեալ
էր Կոստանդեա գրչի եւ ապա Գոյներիցանց Ստեփանոսի
Տե՛ս ձեռ. 267, 429ա-44ա. ա/182բ։ բ/182բ-5ա։ գ/185աբ։ դ/185բ։ ե/185բ-6ա։ զ/186ա։
Ժ. 186ա [Վասն Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի] – Դաւիթ փիլիսոփայն է ի Հայք գաւառէ՝ ի Հերեթէ գեղջէ...
ԺԱ. 186ա-9ա Դաւթի
Անյաղթ փիլիսոփայի Ներգինացւոյ [Էակաց գիրք, ձեռ. 1744, 383ա] – Ի քանի՞ս բաժանի էակն եւ յո՞րս։ Երկակի՝ ի գոյացութիւն
եւ ի պատահումն...
ԺԲ. 192ա-269բ Տեր Առաքելի Եռամեծի եւ քաջ հըռետորի եւ յանյաղթ փիլիսոփայի աշակերտի
երից երանելոյն Գրիգորի տիեզերալոյս վարդապետի արարեալ Բան խրատական ոգեշահս եւ
հանճարս, իմաստայեղս ի Մեկնութիւն սահմանաց գրոց, ի յիղծ մախթանաց ոմանց եղբարց
հարազատաց, նորին աշակերտացն
Տե՛ս ձեռ. 1234, 8ա-116ա. Նխր./192։ Վասն Սահմանաց/195բ-9բ։ ա/199բ-204բ։ բ/204բ-9ա։ գ/209ա-11բ։ դ/211բ-7ա։ ե/217ա-8բ։ զ/218բ-27բ։ է/227բ-30ա։ ը/230ա-4բ։ թ/234բ-7բ։ ժ/237բ-45բ։ ժա/245բ-52բ։ ժբ/252բ-8ա։ ժգ/258ա-60ա։ ժդ/260ա-1ա։ ժե/261աբ։ ժզ/261բ։ ժէ/261բ-5բ։ ժը/265բ-7բ։ ժթ/267բ-70բ։ ի/270բ։
ԺԳ. 271բ-8ա Նորին
տէր Առաքելի Սիւնեաց եպիսկոպոսի Ի տեսութիւն բանսն, որ ասէ. Ամենայն չար տանջելի
է – [Հարց.] Զին՞չ է, որ ասէ՝ ամենայն չար տանջելի։
Պատասխան. Ի վերայ այսր բանի ԼԳ. (33) ինչ խնդրելի է... այսքան պատճառացս ասաց, թէ
ամենայն չար տանջելի:
ԺԴ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ.
ա. 2բ (շղագրանման նոտրգիր) Այնքան բանք ի սոյն գրգքում – Թղթահամարք Ա. (1) Մեկնութիւն քերականութեան
ի տէր Առաքելի Սիւնեայ... ՇԼԸ. (18) տեսութիւն ամենայն չար տանջելիին, ի նոյն տէր
Առաքելի։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
70բ Եւ զայս յանգս դիւրագիւտ
արարեալ աշխոյժ ընթերցողաց եւ յիշատակ աշխատողաց ի սմայ, որով եւ դուք յիշեսջիք ի
Տէր։
98ա Եւ զիս յիշեա՛։
82բ (Ստացողի) Յիշատակ
է գիրքս այս Աստուծով Եսայի ջնջի[ն] աբեղայիս, ի վայելումն անձին իմոյ, որ երկ[ր]աւ
Ղասէրցի, ի գեղջէն Վանք գեղու, եւ որդի Աբրահամ քահանայի։ Եւ հանդիպաւղ եւ վայելօղք սմին յիշել
աղաչեմ զպապն իմ՝ Պաղճին եւ մամն իմ՝ Ղըմաթըն եւ ծնօղս իմ՝ տէր Աբրահամն եւ մայրն իմ՝ Սուլթանն, ի Քրիստոս հանգուցեալ յեղբար[ց]ս իմ` զՍահակն եւ զԱկոբն եւ զբնաւս ի սմին, եւ քոյրն իմ Մարիամն եւ եղբօր դըստրիկն` Ղըմաթըն, զի բազում չանիւ աշխատեցա մինչ ի յասի, որ կայ ի սմայ բարունակեալ զՄե[կ]նութիւն քերականութեան Բ. (2) եւ զՏրամաբանութիւն
Գ. (3), Ե. (5) ձայնք Պորփիւրի, Գ. (3) Ըստորոգութիւնք, Ե. (5) եւ Պէրի արմէան, Զ.
(6) զՍահմանքն եւ այլն։
278ա Որոց եւ զմեզ փրկեսցէ մարդասէրն Քրիստոս ի դառն դժոխոց եւ տանջանաց. ամէն։
Հայր մեր, որ յերկինս։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԹ. դ. Շղագիր)
Ի վայելումն տիրացու Կարապետի Մօսկովացի։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա, 195ա, 206բ Բառեր եւ տառեր (հայերէն եւ ռուսերէն)։
2333
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 417+1 (կրկն.՝ 47). չգրուած՝ 1բ-2բ, 46բ, 55բ, 78բ,
191բ, 243ա-4բ, 251բ, 266ա-76բ, 416աբ, 417բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+1-9x12 (Բ, Ը 11, Թ 13) +Ա-Ժx12
(Ա-Գ 16)+1-15x12+1x2։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ «PZ», բուսական եւ այլ լուսադրոշմներով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,5x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (17,5x11): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 29: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, մէջքը՝ դրոշմազարդ, աստառը՝ կարմրերանգ թուղթ.
լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, պատռուածքներ, գրադաշտը
գունափոխուած, 90-91 եւ 415-416 թերթերի միջեւ նախապէս չգրուած մէկական
թերթ կտրուած. կազմը մաշուած, ցեցակեր,
եզրերը վնասուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-46ա Յաղագս Քերականութեան համառօտ լուծմունք
ի տէր Առաքելէ Սիւնեաց եպիսկոպոսէ ի Մեկնութիւն քերականութեանս պէսպէս յատկութեամբ
պարզեալ վասն դիւրալուր հասկանալոյ զխորութիւն բանից քերականին
Տե՛ս ձեռ. 55, 406ա-66ա. ա/3ա-5բ: բ/6ա-9բ: գ/9բ-13ա: դ/13ա-8ա: ե/18ա-9բ: զ/19բ-20ա: է/20բ: ը/20բ-2ա: թ/22աբ: ժ/22բ-3ա: ժա/23ա-4ա: ժբ/24ա: ժգ/24ա-5ա: ժդ/25բ-8ա: ժե/28ա-30բ: ժզ/30բ-2բ: ժէ/32բ-3ա: ժը/33աբ: ժթ/33բ-5բ: ի/35բ-6ա: իա/36բ-8բ: իբ/38բ-40բ (վրջ. թերի՝ «...այսինքն՝ ի ներտրամադրեալ///»): իգ/41ա-3բ (սկ. թերի` «///որպէս կենդանի ոմն է...»): իդ/43բ-4բ: իե/44բ-6ա:
Տե՛ս տպ. «Առաքել Սիւնեցի.
Յաղագս քերականութեան համառաւտ լուծմունք», Լոս Անջելոս, 1982, էջ 67-198, ձբռ.
G:
Բ. 47ա-8բ
Համառօտ վերլուծութիւն Պորփիւրի
դժուարալուծիցն ի յերկասիրութենէ մեծ հռետորի Յօհաննու [Որոտնեցւոյ] – Հարցումն.
Զի՞նչ է սահման ընդհանրին: Պատասխանի. Ընդհանուր է մի թուով...
Գ. 49ա-52բ Լուծմունք Ստորգութեանցն [Վահրամայ.
ձեռ. 1683, 99բ] – Բան. Յասիցելոցս: Լուծումն. Ի խօսից զինչ խօսի...
Դ. 52բ-5ա Մեկնութեան լուծմունք կարճ ունելոյ – Պէրիարմէնիաս՝
յաղագս մեկնութեան: Անալօտիկէ՝ վերլուծական...
Ե. 56ա-61բ [Յովհաննու Դամասկացւոյ ասացեալ]
Յաղագս էութեան եւ պատահման, թարգմանեալ Բագարատ Մամիկոնեան յունարէն գրոց
Տե՛ս ձեռ. 2332, 55բ-60ա. ա/56ա։ բ/56աբ։ գ/56բ։ դ/56բ-7ա։ ե/57ա։ զ/57ա։ է/57աբ։ ը/57բ։ թ/57բ-8ա։ ժ/58ա։ ժա/58աբ։ ժբ/58բ։ ժգ/58բ։ ժդ/58բ։ ժե/58բ։ ժզ/58բ։ ժէ/58բ։ ժը/58բ-9ա։ ժթ//59ա։ ի/59ա։ իա/59ա-60ա։ իբ/60ա։ իգ/60ա։ իդ/60ա։ իե/60բ։ իզ/60բ։ իէ/60բ։ իը/60բ-1ա։ իթ/61ա։ լ/61ա։ լա/61ա։ լբ/61աբ։ լգ/61բ-2ա։ լդ/62աբ։ լե/62բ-3ա։ լզ/63ա։ լէ/63աբ։
Զ. 63բ-8բ Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի Յաղագս էակաց – Քանի՞
բաժանի էակն եւ յո՞րս: Երկակի՝ ի գոյացութիւն եւ ի պատահումն...
Է. 69ա-76բ Գիրք յաղագս վեց սկզբանց, արարեալ
Չիլբերթոսի Պոռիտացւոց
ճեմականի եւ թարգմանեցեալ ի յումեմնէ բանասիրէ: Յաղագս տեսակի ներգործութեան. առնելոյ,
կրելոյ, երբի, ուրի, դրութեան, ունակութեան եւ յաղագս այնորիկ, թէ զի՞նչ է ընդունել
զառաւելն եւ զնուազն
Տե՛ս ձեռ. 873, 255ա-70բ. ա/69ա-70ա։ բ/70ա-1ա։ գ/71աբ։ դ/71բ-2ա։ ե/72բ-3բ։ զ/73բ-4բ։ է/74բ-5ա։ ը/75ա-6բ։
Ը. 77ա-8ա Նկատումն Արիստոտէլի – Ուսուցանէ
մեզ ի բնալսողութեանցն այնոցիկ... (Յաւելեալ՝
19 տող, ձեռ. 47, 105ա-6ա)
Թ. 79ա-90բ Ի Գրոց պատճառաց Արիստոտէլի եւ
կամ որպէս ոմանց թուի՝ Պրոկղի: |90բ| Դուզնաքեայ բանս թարգմանեցաւ ի լաթինացւոց բարբառոյ ի հայոց լեզու ի
ձեռն ուրումն Լէհացի Ստեփաննոս կրօնաւորի, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյն
Տե՛ս ձեռ. 110, 351բ-69բ. ա/79աբ։ բ/79բ-80ա։ գ/80ա։ դ/80բ։ ե/81ա։ զ/81աբ։ է/81բ-2ա։ ը/82աբ։ թ/82բ-3ա։ ժ/83աբ։ ժա/83բ։ ժբ/84ա։ ժգ/84ա։ ժդ/84բ։ ժե/84բ-5ա։ ժզ/85աբ։ ժէ/85բ։ ժը/85բ-6ա։ ժթ/86ա։ ի/86ա-7ա։ իա/87ա։ իբ/87աբ։ իգ/87բ։ իդ/87բ-8ա։ իե/88ա։ իզ/88աբ։ իէ/88բ։ իը/88բ-9ա։ իթ/89ա։ լ/89ա-90ա։ լա/90աբ։ լբ/90բ։
Ժ. 91ա-108բ Արտադրութիւն վասն անձին մարդոյ,
ի Սիմէօնէ Ջուղայեցւոյ Հայոց վարդապետէ...
Տե՛ս ձեռ. 119, 83բ-102բ. Նխբ./91ա: 1/91ա-5բ: (95աբ «Յաղագս զօրութեան»): 2/95բ-108բ: (106բ «Վասն ցանկականին»):
ԺԱ. 109ա-41բ Համառօտ տեսութիւն ի Գիրս Պորփիւրի՝
Գրիգորի աշակերտի Եռամեծին Յօհաննու Որոտնեցւոյ
Տե՛ս ձեռ. 623, 189ա-206բ. Ցանկ Ա/109ա։ Ցանկ Բ/109ա-10բ։ ա/111ա-2ա։ բ/112աբ։ գ/112բ-4ա։ դ/114աբ։ ե/114բ-5ա։ զ/115աբ։ է/115բ-6բ։ ը/116բ-8ա։ (գրչից՝ «գրէ անմեղադրելի լինել. նախ՝ զի են
եւ այլ բաղդատութիւնք։ Երկրորդ՝ բաւական են ներածութեամբ ասէ։ Այսքան առ այս»)։ (110բ՝ ցանկից յետոյ, գրչից. «Այսքան ի մեկնութիւն Պորփիւրի լուծանի: Եւ զայս
ցանկս դիւրագիւտ արարեալ աշխոյժ ընթերցողաց եւ յիշատակ աշխատողաց ի սմայ, որով
եւ դուք յիշեսջիք ի Տէր»):
ԺԲ. 118բ-41բ Նորին Գրիգորի համառօտ լուծմունք ի Տեսութիւնն Դաւթի
Տե՛ս ձեռ. 623, 206բ-47բ. ա/118բ-9ա: բ/119աբ: գ/119բ-20բ: դ/120բ: ե/120բ-1բ: զ/121բ-2բ: է/122բ-3ա: ը/123ա: թ/123աբ: ժ/123բ-4բ: ժա/124բ-5ա: ժբ/125աբ: ժգ/125բ-6ա: ժդ/126աբ: ժե/126բ-7ա: ժզ/127ա-8ա: ժէ/128աբ: ժը/128բ-9բ: ժթ/129բ-30ա: ի/130ա-1ա: իա/131աբ: իբ/131բ-2ա: իգ/132աբ: իդ/132բ-3բ: իե/133բ-4բ: իզ/134բ-5ա: իէ/135ա-6ա: իը/136ա-7ա: իթ/137ա-41բ:
ԺԳ. 142ա-91ա Եռամեծին Յօհաննու Հայոց փիլիսոփայի
եւ վարդապետի Հաւաքումն համառօտ վերլուծութեան ստորոգութեանց Արիստոտէլի ի Գրիգորէ
աշակերտէ
Տե՛ս ձեռ. 1648, 4ա-85բ. Ցանկ/142ա-3ա։ Նխբ./143բ-7բ։ Յաղագս ստորոգութեան/148աբ։ ա/149ա-55բ։ բ/155բ-61բ։ գ/161բ-6բ։ դ/166բ-75ա։ ե/չիք։ զ/175ա-84բ։ է/184բ-6բ։ ը/186բ-8ա։ թ/188ա-9բ։ ժ/189բ-91ա։
ԺԴ. 192ա-242բ Նորին Յօհաննու Որոտնեցւոյ համառօտ
լուծմունք Պէրիարմէնիաս գրոյն ի Գրիգորէ աշակերտէ
Տե՛ս ձեռ. 1648, 85բ-179բ. Ցանկ/192աբ: Նխբ./193ա-7ա: ա/197ա-9բ: բ/199բ-201ա: գ/201բ-42ա: Յիշ./242բ:
ԺԵ. 245ա-65բ Բոլորակ-աղիւսակք իմաստասիրականք
ա. 245ա Ուսման տրամաբանութիւն – Այսինքն՝
պարզառութիւն, շարամանութիւն...
բ. 245բ Սեռք Ե. (5) նախնեաց – Յոյնք,
Հայք, Արշակունիք...
գ. 246ա-7ա Յաղագս տեսակի – Մարմին-գոյացութիւն-անմարմին...
դ. 247բ-8ա Ստորոգութիւնք – Հոմանուան...
Սեռ... Տեսակ...
ե. 248բ Հինգ ձայնն Պորփիւրի – Սեռ-տեսակ-պատահում...
զ. 249ա Անշարաման ձայնք ըստ Արիստոտէլի
են Ժ. (10) – Գոյացութիւն-որակ-քանակ...
է. 249բ Շարժութեան տեսակք են վեց – Լինելութիւն,
ապականութիւն, աճելութիւն...
ը. 250ա-1ա Յաղագս շարամանութեան – Շարամանութիւն
է պարզ ձայնից, ներտրամադրեալ...
թ. 252աբ Նախադասութեան բաժանումն 3 – Ըստ
գոյացութեան, ըստ որակին...
ժ. 253ա Յաղագս հակասութեան ճշմարտելոյ եւ
ստելոյ – Հարկաւոր, կարելի, անկարելի...
ժա. 253բ-4ա Նախադասութիւնք – Ամեն
մարդ-ոչ ոք մարդ:
ժբ. 254բ Անդառնալի բացասութիւնք – Ըստորասական-բացասական...
ժգ. 255ա Եղանակաւոր նախադասութիւն – Եղանակք
երեք...
ժդ. 255բ
Զուղղակի հետեւմունս – Առաջին-երկրորդ-երրորդ...
ժե. 256ա Ստորադասական նախադրութեանց – Առաջին-թէական-բաղհիւսական...
ժզ. 256բ-7բ Յաղագս շարաբանութեան – Շարաբանութիւնք-արարչական-տեսական...
ժէ. 258ա-60բ Հինգ ձայնն Պորփիւրի – Ա-Բ-Գ...
ժը. 261ա-2բ Հաւագաբանութիւն – Լա-ւա-րար...
ժթ. 263ա-5ա Յաղագս վերաբերութեան եղանակաց – Դ.
(4) եղանակք...
ի. 265բ Յաղագս
պատրանաց – Որք են այսոքիկ-հոմանունս...
ԺԶ. 277ա-404բ Տէր Առաքելի Եռամեծի եւ քաջ հռետորի
եւ անյաղթ փիլիսոփայի, աշակերտի երիցս երանելոյն Գրիգորի տիեզերալոյս վարդապետի արարեալ
Բանս խրատականս, ոգեշահս եւ հանճարս, իմաստայեղս ի Մեկնութիւն Սահմանաց գրոց, ի յիղձ
մաղթանաց ոմանց բանասիրաց, եղբարց հարազատաց, նորին աշակերտացն: Օգնեա՛, Յիսուս,
եւ հասո՛ ի յաւարտ, շնորհօք Սուրբ Հոգւոյն:
Տե՛ս ձեռ. 1234, 8ա-116ա. Նխբ./277ա-83ա: Վասն Սահմանաց/283ա-9ա: ա/289-97ա։ բ/297ա-304ա։ գ/304ա-8բ։ դ/308բ-17բ։ ե/317բ-20ա։ զ/320ա-34ա։ է/334ա-8ա։ ը/338ա-45բ։ թ/345բ-50բ։ ժ/350բ-64ա։ ժա/364ա-74ա։ ժբ/374ա-83ա։ ժգ/383բ-7ա։ ժդ/387ա-8բ։ ժե/389ա։ ժզ/389ա-90ա։ ժէ/390ա-6բ։ ժը/396բ-9բ։ ժթ/400ա-4ա։ ի/404աբ։
ԺԷ . 405ա-15բ Նորին տէր Առաքելի Սիւնեաց եպիսկոպոսի ի տեսութիւն բանին, որ
ասէ. Ամենայն չար տանջելի է – Հարցումն. Զի՞նչ
է, որ ասէ. Ամենայն չար տանջելի է: Պատասխանի. Վասն այսր բանի... Եւ վասն այսքան պատճառաց
ասաց, թէ ամենայն չար տանջելի է: Վերջ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա Բառից լծորդք
շա՛ր միայար,
Ըստ իմաստնոյն խօսեալ տօմար,
Զի դու երկիցս բարբառեցար,
Անծինդ վհկոյ (՞) տացէ իսկ հար:
Թէպէտ եւ ոչ է իմաստասիրելի՝ իմաստասիրելի է: Եւ եթէ իմաստասիրելի՝
իմաստասիրելի է, ապա ամենայն իրօք իմաստասիրելի է: 415բ, 417ա՝ Թուեր եւ տառեր:
2334
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
369+1 (կրկն.՝ 289). չգրուած՝ 1ա-2բ, 3բ, 47բ, 118ա-21ա, 122աբ, 326ա-9բ, 343բ-5բ,
361ա-9բ: ՊՐԱԿ՝ 1x1+ Ա-Ժx12
(Ժ 10) + Ա-ԻԲx12 (Ա 11, Բ 8, ԺԸ 8+1x4, ԺԹ
10, Ի 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ եռամահիկի, բուսական, թագաձեւ լուսադրոշմներով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 20,2x14,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (15x9,8-16,5x10,5-17x10,5-18-10,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր
(4ա-117բ), նոտրգիր (123ա-360բ, տարբեր): ՏՈՂ՝ 30 (4ա-117բ), 24-29 (123ա-360բ): ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ մուգ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի դաջուած
կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 123ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական
(346ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ վարդագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ բծեր, պատռուածքներ, գրադաշտը գունափոխուած, ցեցակեր, 12-13,
119-120, 121-122 թերթերի միջեւ նախապես չգրուած մէկական թերթ կտրուած. կազմը խունացած,
մաշուած, ցեցակեր, մէջքը պատռուած, փականներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-53բ Յաղագս Քերականութեան համառօտ լուծմունք՝
ի տէր Առաքելէ Սիւնեաց եպիսկոպոսէ ի մեկնութիւն քերականութեանս պէսպէս յատկութեամբ
պարզեալ վասն դիւրալուր հասկանալոյ զխորութիւն բանից քերականին
Տե՛ս ձեռ. 55, 406ա-66ա. ա/4ա-7բ: բ/7բ-12ա: գ/12ա-6բ: դ/16բ-21բ: ե/21բ-3բ: զ/23բ-4ա: է/24աբ: ը/25ա-6ա: թ/26աբ: ժ/26բ-7բ: ժա/27բ-8բ: ժբ/28բ: ժգ/28բ-30ա: ժդ/30ա-3ա: ժե/33ա-6ա: ժզ/36ա-8ա: ժէ/38աբ: ժը/38բ-9բ: ժթ/39բ-41բ: ի/41բ-2ա: իա/42ա-5ա: իբ/45ա-7ա (վրջ. թերի՝ «...այսինքն՝ ի ներտրամադրեալ///»):
իգ/48ա-50ա (սկ. թերի`
«///թիւնն որպէս կենդանի ոմն է...»): իդ/50ա-1բ: իե/51բ-3բ:
Բ. 53բ-81ա Մովսէսի Քերդողի Յաղագս քերականութեանց
Տե՛ս ձեռ. 436, 280ա-300բ. 1/53բ-4բ: 2/54բ-5ա: 3/55աբ: 4/55բ-6ա: 5/56ա-63ա: 6/63ա-4ա: 7/64ա-5ա: 8/65աբ: 9/65բ-8ա: 10/68ա-9բ: 11/69բ-70բ: 12/70բ-1բ: 13/71բ: 14/71բ-2բ: 15/72բ: 16/72բ-4բ: 17/74բ-7բ: 18/77բ: 19/77բ-8ա: 20/78աբ: 21/78բ-80ա: 22/80աբ: 23/80բ-1ա:
Գ. 81ա-2ա Մովսէսի Քերդողի հօր Մեկնութիւն քերականի
Տե՛ս ձեռ. 436, 300բ-1ա. ա/81աբ։ բ/81բ։ գ/81բ։ դ/81բ։ ե/81բ։ զ/81բ-2ա։
Դ. 82ա-5ա Համառօտ վերլուծութիւն Պորփիւրի
դժուարալուծիցն ի յերկասիրութենէ մեծ հռետորի Յոհաննու [Որոտնեցւոյ] – Հարցումն.
Զի՞նչ է սահման ընթհանրին:
Պատասխանի. Ընթհանուր
է մի...
Ե. 85բ-9ա Լուծմունք Ստորոգութեանցն [Վահրամայ.
ձեռ. 1683, 99բ] – Բան. Յասիցելոցս: Լուծումն. Ի խօսից զի՞նչ խօսի ոք...
Զ. 89ա-92ա Մեկնութեան լուծմունք կարճ – Պէրիարմէնիաս՝
Յաղագս մեկնութեան: Անալօտիկէ՝ վերլուծական...
Է. 92ա-4բ Յաշխարհացն լուծմունք – Ճաճանչք
ասացեալ, այսոքիկ ի պարզոյ լինին...
Ը. 94բ-5ա Ի Ստորոգութիւնս յայլուստ – Առաջադրեալ
իրողութիւնս բաժանի եռակի...
Թ. 95աբ Յաղագս աստուածաբանութեան իմաստասիրացն
բանք ասացեալ – Թերեւս նշանաւոր փիլիսոփայ ասէ...
Ժ. 95բ-103բ Յաղագս էութեան եւ պատահման, թարքմանեալ Բագարատ Մամիկոնեան յունարէն գրոց...
Տե՛ս ձեռ. 2332, 55բ-60ա. ա/95բ։ բ/95բ-6բ։ գ/56բ։ դ/96բ։ ե/96բ-7ա։ զ/97ա։ է/97աբ։ ը/97բ։ թ/97բ-8ա։ ժ/98ա։ ժա/98աբ։ ժբ/98բ։ ժգ/98բ։ ժդ/98բ։ ժե/98բ։ ժզ/98բ։ ժէ/98բ։ ժը/98բ-9ա։ ժթ/99ա։ ի/99ա։ իա/99ա-100ա։ իբ/100ա։ իգ/100աբ։ իդ/100բ։ իե/100բ։ իզ/100բ։ իէ/100բ-1ա։ իը/101ա։ իթ/101ա։ լ/101աբ։ լա/101բ։ լբ/101բ։ լգ/101բ-2բ։ լդ/102բ։ լե/102բ-3ա։ լզ/103ա։ լէ/103աբ։
ԺԱ. 104ա-9բ Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի Յաղագս էակաց
– [Ի] քանի՞ բաժանի էակն եւ յո՞րս: Երկակի՝ ի գոյացութիւն եւ ի պատահումն...
ԺԲ. 109ա-12ա [Արիստոտէլի. ձեռ. 464, 194բ] – Արդ,
գոլ զէակն, յորժամ...
ԺԳ. 112ա-3ա [Դաւթի փիլիսոփայի Յաղագս հարկաւորին եւ կարելւոյն]
– Հարցողին. Քանի յեղանակօք զանազանին...: Ասողին. Երկակի, զի հարկաւորին...
ԺԴ. 113ա Յաղագս ստորոգութեանցն – Թէ
վասն է՞ր Ժ. (10) են սեռքն...
ԺԵ. 113բ-7բ Ներածութիւն Պորփիւրի [Լուծմունք]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. ա/113բ (սկ. տարբեր «Գիտելի է, զի՞նչ է սեռ»)։
բ/113բ-5ա (սկ. տարբեր.
«Սահմանի տեսակ եռակի»)։ գ/115աբ։ դ/115բ-6ա։ ե/116ա։ զ/116աբ։ է/116բ։ ը/116բ-7ա։ թ/117ա։ ժ/117աբ (վրջ. թերի «քանզի յառաջ է, քան զմարդ ///)։ ժա-իզ/չիք։
ԺԶ.
123ա-325բ Տէր Առաքելի՝
եռամեծի եւ քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոֆայի, աշակերտի երիցս երանելւոյն Գրիգորի տի[ե]զերալոյս
վարդապետի արարեալ Բանս խրատականս, ոգեշահս եւ հանճարս, իմաստայեղս ի մեկնութիւն
սահմանաց գրոցն, ի յիղձ մաղթանաց ոմանց բանասիրաց, եղբարց հարազատաց նորին աշակերտացն:
Օգնեա՛յ եւ հասո՛յ ի աւարտ շնորհօք Սուրբ Հոգւոյն:
Տե՛ս ձեռ. 1234, 8ա-116ա. Նխբ./123ա-33բ: Սահմանաց/133բ-44ա: ա/144ա-57բ։ բ/157բ-70բ։ գ/170բ-8ա։ դ/178ա-94ա։ ե/194ա-9ա։ զ/199ա-222ա։ է/222ա-9բ։ ը/229բ-41ա։ թ/241ա-7բ։ ժ/247բ-67բ։ ժա/267բ-83ա։ ժբ/283ա-94ա։ ժգ/294ա-9բ։ ժդ/299բ-301բ։ ժե/301բ-2ա։ ժզ/302աբ։ ժէ/303ա-13ա։ ժը/313ա-7բ։ ժթ/317բ-25ա։ ի/325աբ։
Ժէ. 330ա-43ա Նորին տէր Առաքել Սիւնեաց եպիսկոպոսի
ի տեսութիւն բանին, որ ասէ. Ամենայն չար տանջելի. Օգնեա՛, Յիսուս – [Հարցումն].
Զի՞նչ է, որ ասէ. Ամենայն չար տանջելի: Պատասխանի. Վասն այսր բանի...
ԺԸ. 346ա-60բ [Խրատք]
1. 346ա-50բ Խրատք իմաստասիրական առ ծառայս
եւ մերձաւորս եւ թագաւորս, զի յուսուցին սակաւ եւ իմաստնասցին – Որդեա՛կ, նախ ի լեզուէ քումմէ զգուշացի՛ր...
2. 350բ-1բ Աստուածաբանութիւնք իմաստասիրացն
եւ այլ առակաւոր խօսք – Հերմէս նշանաւոր փիլիսոփայ ասաց՝ Գ. (3) զօրութիւն
կայ...
3. 351բ-2բ Վասն խէլաց – Կղիտարքոս ասաց. Ճանապարհորդք
ի տունս իւրեանց փութան...
4. 352բ-3ա Վասն բարեկամաց – Եւրոպիդէս ասաց. Մեծամեծաց բազում բարեկամք եւ աղքատք ի բուն բարեկամաց քակտին...
5. 353աբ Վասն իշխանաց – Արիստոտէլ ասաց. Որք ի վերայ
բազմաց ահեղք իցեն...
6. 353բ-4ա Վասն աշակերտաց – Արիստոտէլ ասաց. Աշակերտաց իւրոց այնպիսի ինչս ստանալ...
7. 354աբ Վասն չարկամաց – Պիթագորոս ասէ. Ի հուր եւ ի կին մերձենալ միապէս է...
8. 354բ-5ա Վասն արծաթոյ – Կղիտարքոս ասէ. Յաւուր պատերազմի երկաթ լաւ է քան զոսկի...
9. 355ա Վասն գինոյ – Կղիտարքոս ասաց. Ապականի յաշխարհս
ջրով եւ հրով...
10. 355աբ Վասն որդոյ – Արիստոտէլ ասէ. Պարտ է որդոյ
հնազանդ լինել հօր...
11. 355բ Վասն աղբերաց – Դիմոսթէնէս ասէ. Զցորեանն ոչ
եթէ ի գեղեցիկ դաշտէն ընտրեմք...
12. 355բ-6ա Վասն լռելոյ – Պղատոն ասէ. Որ ոչ գիտել լռել, լռել նայ եւ ոչ խօսել...
13. 356ա-7ա Վասն մահուան – Արիստոտէլ ասէ. Ի կենաց յաշխարհիս <յաշխարհիս> որպէս ի սեղանոյ...
14. 357ա Վասն դատաստանաց – Վեց իրք պիտոյ են դատաւորաց...
15. 357ա Վասն բարեկամաց – Ճշմարիտ բարեկամն զսէրն քաղցրագոյն առնէ...
16. 357աբ Վասն երդման – Սոկրատէս ասէ. Պարտ է մարդոյ
զբանս իւր երդման վերագոյն առնել...
17. 357բ-8ա Վասն կանանց – Դիմոկրատէս ասէ. Ընդ իշխանութեամբ կանանց գրաւել մեծ նախատինք են...
18. 358աբ Վասն արծաթասիրաց – Ո՛չ խօսք ի մեռելոց եւ ո՛չ շնորհք արծաթասիրաց...
19. 358բ-9ա Վասն շոգմոգաց – Կղիտարքոս ասէ. Փայտ ի հրոյ մաշի եւ տուն ի շոգմոգաց...
20. 359ա-60բ Վասն մահուան – Որք ի ժամ մահու կտակս գրեն, նման են այնոցիկ,
որ ի ժամանակի նաւակոծութեան... Որ է օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
113ա Եւ զիս յիշեա՛:
121բ Օգնեա՛յ, Յիսուս եւ հասո՛ յաւարտ շնորհոք Սուրբ Հոգւոյն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
3ա Թուին ՌՃԼԴ. (1685) գնացաք ի Սուրբ քաղաքն Երուսաղէմ եւ երկիրպագութիւն
ամենայն տնօրինականացն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ արարաք:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 3ա Քերականութիւն
է հմտութիւն, արհեստ եւ մակացութիւն: Մակացութիւն է Ներկուռ գիտութիւն:
2335
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Երուսաղէմ |
ՋԻԵ. – 1476, ԺԵ. դար |
ԳՐԻՉ՝
Անանուն,
Կարապետ քհյ.:
ԹԵՐԹ՝
311. չգրուած՝ 107բ-8ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԳx12 (Ա, ԺԳ 16, Գ, Ե 11, Զ 14, Թ-Ժ 20) + Ա-ԺԱx12
(Է 11)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17,2x12,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (2բ-182բ, 264ա-310բ),
երկսիւն (181ա, 183ա-263բ) (13,8x9,8-15x10): ԳԻՐ՝
բոլորգիր (Անանուն՝ 2ա-57ա, Կարապետ քհյ.՝ 57ա-310բ, գրչափոխութեամբ): ՏՈՂ՝
25-35: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
բազմագունի դրոշմազարդ կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր (գունաթափ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Խորան՝ 6բ-7ա, 12բ-13ա, 14բ-5ա: Ճակատազարդ` 2բ, 7բ, 16բ: Լուսանցազարդ՝ թռչնային (2բ, 7բ), բուսական
(16բ): Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր
(16բ, 221բ): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ,
մանուշակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Յովհաննու: Ժ-ԺԱ. դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ, լուացուած եւ անընթեռնլի). Ա-Բ ստացուած
մէկ ամբողջական թերթի երկտակումով եւ եզրահատումով: Մագաղաթ, երկսիւն (13x10,5), բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 20 (Ա-Բ),
12 (Գ-Դ): Կարդալ՝ Բբ, Աա, Բա, Աբ. «/// [գրեա]լ է. [Ես ասացի թէ աստուածք ի]ցէք...
[ոչ գայթ]ագղի, զի [լոյս] ///» (Ժ. 34-ԺԱ. 10):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր տեղ-տեղ կարկատուած. կազմի եզրերը մաշուած, Բ. փեղկը ցեցակեր,
դռնակը թեթեւակի վնասուած, Ա. կապիչն ընկած, Բ. կապիչը կտրուած, գամերն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա [Յաղագս ականցն Ահարոնի] – Աջ
թիկանցն լանճանցն է բոլորս: Զմրուխտ՝ Շմաւորն...
12 բոլորակների մէջ նշուած
են զանազան թանկագին քարերի խորհրդանշական յատկութիւնները:
Բ. 2բ-4ա Բառք քերականին – Վերլուծութիւն՝ մեկնութիւն... 4ա Հոլուք անուանց – Աստուած՝ ուղղական... 4բ-5ա [Վիճակք քերականականք (ծառ)] – Յառաջաբանել,
բան, անուն...
Գ. 4ա,
5բ Թարգմանութիւն պարսիկ բառի ի Վարդան
գրոց – Զրադաշ[տ]ական՝ զբուն բան կամ զկարեւոր ուխտ...
Դ. 5բ [Յաղագս չորից տարերաց (բոլորակ-աղիւսակ)]
Ե. 6ա (կրկն.՝ 29ա) Այս բառք յեռահիւսակ
անբաղաձայնք համանուանց բակն ածեալ զամենայն ինչ, որ են անուանք հերթայեցի (=հեբրայեցի)
յօրէնս եւ ի մարգարէս եւ ի Նոր կտակարանս թարքմանել եւ մեկնել ի յեբրայեցոցն ի
յոյնս եւ ի յունէն ի հայ կարգօ ըստ նշանագրացն եւ զմեկնութիւն նշանագրացն ալփափբետիցն
եբրայեցոցն, թէ զի՞նչ միաբանութիւն անուանց ունիցին: Այս է ալֆապէքն եբրայեցոցն – Աղիփ,
ալիֆ՝ ուսումն բանագրաց կամ նշանագրաց... Թաւ՝ նշան կամ կոչումն:
Զ. 6ա Այլ բառք հարկօորք – Հաւասար՝
հանգոյն...
Է. 6բ-7ա,
8բ-9ա, 10բ-1ա [Վիճակք քերականականք] – Գիր
ԼԶ.՝ ա, բ, գ...
Ը. 7բ Անուանք քաղաքաց – Ապահունեաց երկիրն, որ
այժմն կոչի Մանազկերտ...
Թ. 7բ-8ա Վասն ասպարիզաց – Քաջ
երկրաչափ[ք]ն եւ ներհուն իմաստնասէրքն...
Ժ. 8ա,
9բ Տասն ստորոգութիւնքն Արիստոտէլի
(համառօտ լուծմունք) – Ա. Բ.
Գ. Ունիմ ես
անձն, որ է գոյացութիւն...
ԺԱ. 9բ Վեց են Սահմանք իմաստութեան – Ա.
Գիտութիւն էակաց, ըստ որում էակք են...
ԺԲ. 9բ-10ա Վանս շարականաց է, թ[է] ով զորն է
ասացեալ – Զոր նախիմացնն` մեծ հոգելից վարդապետն Վարդան Արեւելցին է ասացել...
ԺԳ. 10ա [Վասն տոհմաբանութեանն հրէից] – Ռուբէնի
ցեղն՝ ԽԶՌՇ. (46.500)...
ԺԴ. 10ա,
11բ Վասն համարոյ
Հին եւ Նոր կտակարանացն – Ծն[նդ]ոց գիրքն՝ տունք ՏՅԷ. (4307)...
ԺԵ. 11բ-2ա Յաղագս վերծանութեան նախերգան [Մեկնութեան
Ղուկասու յԻգնատիոսէ եպիսկոպոսէ. ձեռ. 1426, 98բ] – Քանզի բազումք
յօժարեցին...
ԺԶ. 12բ-3ա [Յաղագս չորից տարերաց (բոլորակք-աղիւսակք)]
ԺԷ. 13բ-5բ [Յաղագս ազգականութեան եւ պսակի]
1. 13բ,
14բ-5ա Այս են աստիճանք
աւրինացն կանոնաց՝ տեառն Ներսէսի Հայոց կաթողիկոսի արարեալ – Ընթեռնելով
իմ զխրատս աստիճանաց ազգականութեան...
14բ-5ա՝ Աղիւսակք:
2. 13բ-4ա Այլ խրատ վասն պսակի եւ ա[մուսնութեան] – Եւ
արդ, որք, այսինքն՝ որպէս (այսպէս) սրբութեամբ սնանին...
3. 15բ [Վասն արեան մերձաւորութեան] – Մի՛
ոք արեան մերձօոր ազգակցաց պսակ օրհնութեան դիցէ...
ԺԸ. 15բ Այս են անուանք ժամուց ի հասարակութեան
օուրն գարնանոյ, զոր առնէ զսկիսբն – Նաի ի գիշերոյն
այս թիւ ի կարգօ...
ԺԹ. 15բ [Տեսիլք] Դանիէլի – Առաջին
գազանն՝ Բաբելացոց թագաւորն Նաբօգօդոնոսոր...
Ի. 16աբ [Խառնափնթորք քերականականք] – Ուրացական՝
Յայգեալ եմ ողջակիզօքն հերօք...
ԻԱ. 16բ-26ա Սահմանք իմաստասիրականք իբր հարցմամբ
(Ա-Ք): Զի՞նչ է Աստուած – Աստուած վսեմական եւ ինքնաբուն...
ԻԲ. 26ա-9ա Բանք իմաստնասիրաց – Եղօտարքոս ասէ.
Յաճախեայ ի խորհուրդս...
ԻԳ. 29աբ Նշանագիր անուամբ այբուբենից (Ա Ք) – Աբիսողոմ՝
Ę:
ԻԴ. 29բ-32ա Բառք գովասանականք ոգեալք յոքունց
(Ա-Ք) – Անեղ[ա]նելի.
անարատապէս...
ԻԵ. 32աբ Վասն Հայոց թագաւորացն, զոր ի նախնեացն
ծնան, կարգօ – Յաբեթ՝ ի Նոյէ, եւ Յաբեթէ՝ Գամէր...
ԻԶ. 32բ-3բ Յառաջաբանութիւն Պօղոսի, զոր Եւաթաղի<ղի>
ցանկ է արարեալ – Լիբէացիքն
հերձու[ած] ասէին...
ԻԷ. 33բ-6բ Վասն ժողովոցն, որ եղեն յիւրաքանչիւր
ժամանակս – Ա. Առաջին ժողովն յԵրուսաղէմ՝ փարիսեցիքն առ սադուկեցիսն...
ԻԸ. 36բ-9բ Յաղագս Պիտոյից. [Մովսիսի, օգնեա՛յ
Հոյգի Աստուած Քերթողի]
Տե՛ս ձեռ. 1681, 1ա-233բ. 1/36բ-7ա։ 2/37աբ։ 3/37բ։ 4/37բ-8ա։ 5/38ա։ 6/38ա։ 7/38բ։ 8/38բ-9ա։ 9/39ա։ 10/39բ։
ԻԹ. 39բ [Տրամաբանականք] – Աշխարհ
է բուրաստան եւ ցանկ նորին...
Լ. 40ա-2բ Տումար հանդերձ օրագիւտով եւ Է.երրակով (7)... – Արդ, յորժամ կամիցիս գի[տել]...
ԼԱ. 42բ-3ա Նախադրութիւնք Աւետարանին, որ ըստ Մաթէոսի – Սուրբ[ն] [Մա]թէոս, որ նախ մաքսօոր էր...
ԼԲ. 43աբ Առ Ամոն քահանայ հարցումն Քոհոստ Կեսարոսի – Հարց. յիջանել Բանին Աստուծոյ Յիսուսի ի դժոխս
ամենեցուն հոգոցն արձակեցան կապանքն: Պատասխանի. Այո՛յ...
ԼԳ. 43բ-4ա Վասն աստիճանաց եկեղեցոյ – Առաջին
աստիճան եկեղեցոյ է պատրիարգք...
ԼԴ. 44ա-6ա Յաղագս գօտոյն, թէ քանի՞ էն գօտիք
եւ թէ որպէ՞ս տւեալ լինին եւ կամ զի՞նչ [է] խորհուրդ նոցա եւ զօրութիւն – Առաջին
գօտի է քրիստոնէականն է...
ԼԵ. 46ա-8ա Յաղագս, թէ քանի՞ են հերձուածողք
յաշխարհիս – Առաջին հերձուածողքն՝ հեթանոսք...
ԼԶ. 48ա-9ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց.
Զխաչին բեւեռքն ո՞վ ետ...
ԼԷ. 49աբ Յաղագս Լ. (30) արծաթին – Արծաթն,
զոր առ Յուդայ ի քահանայիցն...
ԼԸ. 50ա-7ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց.
Զի՞նչ է ծանր, քան զամենայն ինչ... - 50բ-1ա Հաւաքումն բանից ի ծաղկօէտ յաստուածա[յ]ին
բուրաստանէն Օետարանին ի պսակ
եւ ի պարծանս լսողաց – Բայց Զեքոնիայ միջին չորեքտասանին... - 51աբ Յաղագս մոգուցն – Մոգքն
Բ. (2) տարով յառաջ գուշակեցին...
ԼԹ. 57ա-77ա [Բանք դաւանաբանականք]
ա. 57ա-8բ Վասն սրբուհի կանանցն եղաբերից – Յովհաննէս Ոսկէբերանն եւ Կիւրեղ Աղէքսանդրու հայրապետ
Դ. (4) Մարիամ ասէն...
բ. 58բ-9ա Ասացից եւ սուղ բան վասն Սուրբ Պատարագին,
զոր կանոնադիրքն ասացին, թէ. Պարտ է ջերմն հաց հանել ի սեղանն – Եւ
նշխար կազմի Հին կտակարանաւ...
գ. 59ա-60բ Վանական վարդապետի ասացեալ Բան հաւատոյ.
Աւգնեա՛, Հոգիդ Սուրբ Աստուած – Կենսաբուխն սուրբ Աւետարանն զԹադէոս զՀայոց առաքեալն...
դ. 60բ-1ա Այլ բան Վանականի ասացեալ Ի լոյս մտաց
եւ հոգւոց – Զի՞նչ է ճրագալուցին լուծանել, զոր հայք առնեն...
ե. 61ա-2բ Վասն խմորոյ հացին եւ անջուր բաժակին
սուրբ խորհըր[դ]ոյ – Սուրբն Եփրեմ Խորին Ասորին՝ վարդապետն
տիեզերաց ասէ...
զ. 62բ Երանելոյն Աթանասի հայրապետի Աղէքսանդրի
արարեալ Դաւանութիւն – Խոստովանիմք զՈրդին Աստուծոյ...
Բերուած են վկայութիւններ
նրա տարբեր գործերից:
է. 62բ Երանելոյն Յովհաննու եպիսկոպոսի Կոստանդուպաւլսի
– Այսաւր, որ Էրն՝ ծնանի...
ը. 62բ-3բ Երանելոյն Տիմոթէոսի հայրապետի Աղէքսանդրի
ի Հակաճառականէ խոտեալ տումարի ժանդին Լեւոնի – Քանզի, որ
Էրն ի սկզբանէ, ասէ երանելի աւետարանիչն Յովհաննէս...
թ. 63բ Արբոյն Աթանասի հայրապետի Աղէքսանդրու – Իսկ
եթէ ոք, քան զայս...
Բերուած են վկայութիւններ
նրա «Տօնական», «Յաղագս Խաչին», «Տօնականի երկրորդում Զիողկիւրտանոսի (այսպէս)»
գործերից:
ժ. 63բ-6բ Թէ որպէ՞ս պատասախանի տացուք այնոցիկ,
որք Բ. (2) բնութիւնս եւ Բ. (2) կիրտ եւ Բ. (2) ներգործութիւնս ասեն ի վերայ Տեառն
մերոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի – Արդ, հարցցուք զնոսա այսպէս...
ժա. 66բ-70բ [Տօնք յիշատակի Գրիգորի Լուսաւորչի] – Եւ
արդ, գիտել պարտ է, զի ստուգիւ աւուրք...
ժբ. 70բ-7ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք յաղագս
միոյ բնութեան] – Հարց. Եթէ հերձուածողն ասէցիս, թէ. Պարտ է զԱւետիս...
-74ա Քանի ժողովք են, որ պարտ է ընդունել ուղղափառաց...
Խ. 77ա Վասն կարգաց եկեղեցւոյ – Սուրբն
Գրիգոր Աստուածաբանն արարեալ...
ԽԱ. 77աբ Վասն ժամանակաց – Բանք
կանխատեսութեանց եւ վասն կատարածի...
ԽԲ. 77բ Անուանք ականցն – Զմրուխտ՝
կանաչ է եւ դեղնագոյն...
ԽԳ. 77բ-80ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց.
Զի՞նչ է, որ ասէ Պօղոս. Դուք Քրիստոսի...
ԽԴ. 80ա-3բ [Կիրակոսի Երզնկացւոյ՝ ի Թղթոյն
առ Կարնեցիս]
ա. 80ա-1ա Կիրակոսի վարդապետի Յաղագս մկրտութեան
ընդդէմ ազգին Լատինացոց, որք ասեն, թէ չէ պարտ յորժամ մկրտեն զոք՝ մեռոնել կամ հաղորդել...
Ասեմք առ այս այսպէս, թէ – Զմկրտութեան խորհուրդն... 80բ-1ա Նորին Կիրակոս վարդապետի ասացեալ վասն բանին,
զոր ասեն, թէ. Պարտ է ասել, թէ ես մկրտեմ զքեզ... Առ այս պատասխանեմք – Եթէ
Տէրն հրամայեաց առաքելոցն...
բ. 81աբ Նորին Կիրակոսի վարդապետի, թէ պարտ
է նախ մկրտել զմարմին արեանըն եւ ապա՝ ճաշակել...
Պատասխանեմք առ այս նախ եւ առաջին զայս, թէ – ԶՅուդային ի ջուրն եթաց եւ եւս ոչ
ի գինին...
գ. 81բ-2բ Վասն էութեան պատարագին, զի ասեն նոքա,
թէ այս բանս կատարի... ասաց Տէրն, թէ. Առէ՛ք կերայք... – Արդ, ցուցանեն
մեզ...
դ. 82բ-3բ Յաղագս, թէ Հայք զԷ. (7) խորհուրդ
եկեղեցւոյ ոչ գիտեն եւ ո՛չ զԷ. (7) մահու չափ մեղքն մեկնել գիտեն: Առ այդ պատասխանի – Եւ
բազումք յաշխարհականաց ուղիղ խաւսին...
ԽԵ. 83բ-4բ [Հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց.
Եւ թէ ըստ քանի՞ յեղանակի ասի միաւորութիւն Բանին ընդ մարմնոյն...
ԽԶ. 84բ-5ա Սուրբ հայրապետացն է արարեալ զԿարգ
աւրհնութենաբեր ցուցակիս եւ թէ ով եբեր ի Հայաստան աշխարհս. կարգաւ ճառեցից – Երանելոյն
Մովսէսի Խորենացոյ թարքմանչիյ, որ է գրիչ սրբոյն
Սահակայ...
ԽԷ. 85ա Վասն անապականութեան մարմնոցն Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ – Իսկ որ ի մարդեղութիւն Բանին Աստուծոյ...
ԽԸ. 85բ-94բ [Բանք քերականականք]
1. 85բ-91ա Գէորգեա վարդապ[ե]տի արարեալ Խրատ
վասն հանգամանաց հեգից, որ եւ պատճառն իսկ է գրադարձին յուսումն գրչութեան. Աւգնեա՛,
Հոգի Աստուած:
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./չիք:
ա/85բ-8ա: բ/88ա-90բ: գ/90բ-1ա:
2. 91ա-3բ,
94բ [Գէորգեայ Սկեւռացւոյ
Խրատ գրչութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./91աբ: ա/91բ-2ա: բ/92աբ: գ/92բ-3ա: դ/93աբ: ե/93բ: զ/94բ:
3. 94աբ Առիստակիսի է բանքս – Գիտասցէ
եւ զայս՝ եղբայրութիւնդ քո... (94բ՝ տե՛ս 2):
Բերուած են հատուածներ Առիստակէս գրչի «Վերլուծութիւնք բացերեւապէս
բազմազան բառից եւ բայից» աշխատութեան 3րդ, 4րդ, 5րդ, (նաեւ՝ «Վասն վերայից» հատուածն՝
ամբողջութեամբ), 10րդ կանոններից (տե՛ս Լ.Գ. Խաչերեան, Գրչութեան արուեստի լեզուական-քերականական
տեսութիւնը միջնադարեան Հայաստանում, Եր. 1962, էջ 239-240, 241, 243, 245, 266,
279):
4. 94աբ Յառոգանութիւնսն պատառիկս, զոր գտի – Շեշտոլորն
Գ. տեղի ունի... առ-ն՝ նախդիր:
Տե՛ս Լ.Գ. Խաչերեան, նշ.
աշխ., էջ 378-9:
ԽԹ. 95ա, կրկն.՝ 261բ-2ա Լուծումն Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի
– Սաւղոն Աթենացի՝ Մի
ինչ յոյժ... Թագաւոր Կղէպուղոս Ղինդացի՝ Չափաւոր
եւ անբաւ (նոյնը՝):
Ծ. 95ա-163ա [Ի Հարանց վարուց]
1. 95ա-6բ Յառաջաբան սուրբ գրոցն ի Հարանց վարուցն.
Աւգնեա՛, Հոգիդ Սուրբ Աստուած – Այսոցիկ ամենայն առաքինութեանց...
2. 96բ-102բ Բ. Գլուխ երկրորդ: Վասն կատարեալ
առաքինութեան – Եհարց [ց]հայրն Անտոնիոս եւ ասէ...
3. 102բ-3ա Գ. Գլուխ երրորդ: [Վասն հանդարտութեան]
– Նստէր երբեմն հայրն Անտոնիոս յանապատին...
Տե՛ս «Վարք Հարանց», Ա.,
էջ 507:
4. 103ա-5ա [Դ.] Գլուխ չորրորդ: Վասն զղջութեան
եւ ապաշաւանաց եւ քաղցր արտասուաց – Ասաց Թէոփիլէ եպիսկոպոսն,
եթէ որպիսի ահ եւ դողումն կան...
5. 105ա-6բ Ե. Գլուխ հինգերորդ: Վասն պահոց – Ասաց
հայրն Աբրահամ, թէ.
Յորժամ եկաք...
Տե՛ս «Վարք Հարանց», Ա.,
էջ 568 (նոյն պատմութիւնը՝ հայր Բենիամինի մասին):
6. 106բ-13ա [Զ.] Գլուխ վեցերորդ: Վասն պոռնկական
խորհրդոց – Եղբայր ոմն եհարց ցհայրն Դանիէլ եւ ասէ...
7. 113ա-4բ [Է.] Գլուխ եաւթներորդ: Վասն անընչութեան – Հրաժարեալ
ոմն եղբայր ոմն (այսպէս) յաշխարհէ...
ա. 113ա [Ոտանաւոր] – Փրկեա՛ եւ
զիս, Տէր ընդ նոսին, / Յարեցմանէ չար խորհրդին...
8. 114բ-6բ [Ը.] Գլուխ ութերորդ: Վասն արիութեան
եւ համբերութեան – Գային երբեմն եղբարք առ հայրն Անտոնիոս...
9. 116բ-8ա [Թ.] Գլուխ իններորդ: Վասն ոչ առնելոյ
ինչ է ցո[յցս մարդկան] – Լուաւ հայրն Անտոնիոս վասն մանուկ կրաւնաւորի...
10. 118աբ [Ժ.] Գլուխ տասներորդ, թէ պարտ է զգուշանալ
մեզ յամենայն զաւրութենէ մերմէ ի դատելոյ եւ բանմբասելոյ զեղբայրն – Պատահեաց
երբեմն փորձութիւն եղբաւր ումեմն...
11. 119ա-22ա [ԺԱ.] Գլուխ մետասաներորդ: Վասն աստուածային
դատաստանաց եւ ընտրելոյ զբարին ի չարէն եւ ոչ ակնառութիւն ինչ առնել – Ասաց
հայրն Անտոնիոս. Բազումք
ճնշեցին...
ա. 122ա Նեղոսի սուրբ հաւրն Խրատ վերակացուաց – [Ն]աւավար
տգէտ պատրաստ է ի կորուստ...
բ. 122աբ [Նորին Նեղոսի սուրբ հօրն Պատուէր
առ մանկունսն. ձեռ. 789, 217ա] – Պարտ է մանկանց ճգնել եւ կրթել...
գ. 122բ [Ոտանաւոր] – Այլ որ փրկիչ
եղեր նոցին, / Ետուր յաղթել հակառակին...
12. 122բ-3ա [ԺԲ.] Գլուխ երկոտասաներորդ: Իբրեւ
թէ պարտ է մեզ միշտ արթուն եւ զգաստ լինել – Ասաց հայրն Անտոնիոս, թէ. Տեսի ես
կրաւնաւորք...
ա. 123ա
Սուրբ հաւրն Նեղոսի Վասն աղաւթից – Աղաւթք
խաւսք են մտաց առ Աստուած...
13. 123բ-4ա ԺԳ. Գլուխ երեքտասան. Եթէ պարտ է մեզ
անդադար եւ արթուն աղաւթել յամենայնի – [Ի]սկ վասն հաւրն Արսենի ասէին...
14. 124ա-5ա ԺԴ. Գլուխ չորեքտասաներորդ: Եթէ պարտ
է մեզ աւտարասէր լինել եւ ողորմութիւն առնել խնդութեամբ եւ լրջմտութեամբ – Ասաց
հայրն Ապոլոն վասն
ընդ[ուն]ելութեան զեղբարսն...
15. 125ա-6բ [ԺԵ.] Գլուխ հնգէտասաներորդ: Եթէ պարտ
իցէ առ հոգեւոր հարս եւ վարդապետս ստանալ հնազանդութիւն – Ասաց հայրն
Անտոն, եթէ. Հնազանդութիւն
եւ պահք...
16. 126բ-32բ ԺԶ. Գլուխ վեշտասաներորդ: Վասն բարիոք
խոնարհութեան եւ որ նոքաւք լուսաւորեալք են – Ասաց հայրն
Անտոն ցհայրն Պիմէն, եթէ...
ա. 132բ-3ա [Բան վասն խոնարհութեան. ձեռ.
789, 319բ] – Տեա՛րք եւ եղբա՛րք,
Գիրք սուրբք ձայնեն եւ ասեն... 133ա [Ոտանաւոր] – Որք
եւ հպարտ փառամոլին / Յաղթող գտան յասպարիսին...
17. 133ա-5բ ԺԷ. Գլուխ եւթնեւտասաներորդ: Վասն անյիշաչարութեան,
որ է նմանութիւն Աստուծոյ – Ասաց հայրն
Անտոնիոս. Յորժամ ոք ծածկեսցէ...
18. 135բ-9ա ԺԸ. Գլուխ ութեւտասաներորդ: Վասն սիրելոյ
զԱստուած եւ զընկերն – Ասաց հայրն Անտոնիոս. Ես ո՛չ երկնչիմ յԱստուծոյ...
ա. 139ա [Ոտանաւոր] – Որք ի բոլոր սրտէ
անձին / Մաքուր սիրով զքեզ սիրեցին...
19. 139ա-47բ ԺԹ. Գլուխ իննեւտասներորդ: Վասն հոգետ[ես]
հարցն եւ աստուածաաստ մտաց նոցա – Անտոնիոսի հաւրն
յայտնեցաւ երբեմն...
ա. 147բ-8ա [Ոտանաւոր] – Արդ, պաղատիմ
հայցմամբ նոցին, / Որք մաքրեցան հոգւով Քոյին...
բ. 148ա [Ամենայն ցաւոց դեղ. ձեռ. 789,
368ա] – Եհարց ոմն ի հարանց ընդ իմաստուն բժիշկ մի...
20. 148ա-51բ [Ի.] Գլուխ քսաներորդ: Վասն նշանազգեաց
եւ սքանչելագործ հարցն. Աւգնեա՛ Հոգի Սուրբ Աստուած – Ասէին վասն
հաւրն Ամոնայի, եթէ
գնայր...
ա. 151բ [Ոտանաւոր] – Սքանչելագործ
վարուք նոցին / Բուժեա՜ զցաւս իմոյ անձին...
21. 151բ-5բ ԻԱ. Գլուխ քսանեւմիներորդ: Վասն քաղաքավարութեան
նոցին, որք զամենայն վարս ուղղեցին առաքինութեամբ – Աղաւթէր երբեմն
հայրն Անտոնիոս ի խցի
իւրում...
ա. 155բ [Ոտանաւոր] – Որք զամենայն
վարս ուղղեցին, / Մարմնով եղեն իբր անմարմին...
155բ Զնորոգող եւ զթարքմանիչ սուրբ պատմութեանս զտէր Գրիգոր Հայոց կաթողիկոս յիշեսջիք ի Քրիստոս: Եւ թարքմանեցաւ ի թուականութեանս Հայոց ՇԾԹ. (1110) ամի, յաշխարհիս Եգիպտացւոց, ի փառս Ամենասուրբ Երրորդութեանն:
Հաւանաբար Ծ գլխի ենթագլուխների
վերջերում գտնուող ոտանաւորները Կարապետ գրչինն են:
22. 155բ-7ա [ԻԲ.] Գլուխ քսան եւ երկու: Խաւսք
եւ մտածութիւնք եւ խորհուրդք երկոտասան միայն[ա]կեցաց – Ժողովեալ ի
միասին միայնակեացք սուրբ լերինն...
23. 157ա-8ա ԻԳ. Գլուխ քսան եւ երեք: Վասն քաղաքավարութեան
առաքինութեան զարդարելոցն – Խորհեալ ուխտեցին առ միմեանս երբեմն երկու եղբարք...
24. 158աբ [ԻԴ.] Գլուխ քսան եւ չորս: Բանք հոգեւորք
սուրբ հարցն, որք ի ճգնութիւնս ծերացեալ էին: Համառաւտ պատմութիւն ցուցումն առաքինութեան – Հարցին
ոմնանք ի հարցն ցսուրբն Աթանասիոս Աղէքսանդրու եպիսկոպոսն...
25. 158բ-60բ ԻԵ. Գլուխ քսան եւ հինգ: Բանք խրատուց
հարցումն, համառաւտ առ սուրբն Մակարիաս հարցումն – Որպէս պարտ
է կրաւնաւոր[ի] կեալ...
26. 161աբ ԻԶ. Գլուխ քսանեւվեցերորդ: Պատմութիւն
վասն Պաւղոսի Լուստրացոյ – Պաւղոս ոմն
ի Լուստրիոյ...
ա. 161բ-2ա Վասն բարձրամիտ անապատականին – Պատմեաց
մեծն եւ սուրբ հայրն Անտոնիոս...
բ. 162աբ
[Վասն որք զդրախտին լեառն գտին եւ
զստորոտ լերինն հասեալ տեսին. ձեռ. 789, 465ա] – Ի ժամանակին
տեառն Ներսէսի Կլայեցոյ...
գ. 162բ-3ա [Ի քաղաքավարութենէ հարցն] – Եկն
աբբայ Ամովս յԵրուսաղէմ...
Տե՛ս «Վարք Հարանց», Բ., էջ 472-473:
դ. 163ա [Վասն սիրելոյ զԱստուած եւ զընկեր.
ձեռ. 789, Ա] – Ասաց հայրն Պափնոտիոս. Մեծ քան...
Տե՛ս «Վարք Հարանց», Բ.,
էջ 353:
ԾԱ. 163ա-4բ Երիցս երանեալ տիեզերալոյս վարդապետի
եւ քաջ հռետորին Գէորգեա [Երզնկացւոյ] մեծ վարդապետին արարեալ Խրատ վասն պսակի – Հարցումն,
թէ զի՞նչ է պսակն...
ԾԲ. 165աբ
[Գրիգորի Լուսաւորչի. ձեռ.
581, 176ա] Եթէ ո՞րչափ մասունք են, որ մարդն կատարեալ խոնարհութիւն սըտանայ– Արդ, որպէս
ասէ առաքեալն... Արդ, է նախ առաջին խոնարհութեան...
ԾԳ. 165բ Սուրբ հաւրն Նեղոսի – Երկիւղն
Աստուծոյ մերժէ զամենայն չարութիւնս...
ԾԴ. 166ա-78բ Սկսանի խօսք սրբոյն Թովմայի վսեմական
վարդապետի յԱնգինւոյ, կարգին եղբարցն Քարոզողաց Յաղագս զաւդուածուոյ եւ խորհրդածութեանց
եկեղեցւեոյ
– 166ա,
կրկն.՝ 95ա [Նախաբան] – [Խ]նդրեաց յինէն
Ձերդ սիրելութիւն...
1. 166ա-73ա [Յաղագս զօդուածոց]
ա. 166աբ Ա. Առաջին զաւդուածն է – Իսկ առաջին
զօդուածն է. Զի հաւատասցուք զԷութեան Աստուծոյ...
բ. 166բ-7ա Բ. Երկրորդ զօդուածն է – Երկրորդ
զաւդուածն է. Զի երեք են աստուածային անձինքն...
գ. 167աբ
Գ. Երրորդ զաւդուածն – Իսկ
այլ չորս զաւդուածքն հաւատոյ փոյթ ունին...
դ. 167բ-9բ Դ. Չորրորդ զաւդւածն – Չորրորդ զօդ[ուածն]
փոյթ ունի առ ներգործութիւն շնորհացն...
ե. 169բ-70ա Ե. Հինգերորդ զօդուածն – Ե.երորդ
(5) զօդուածն. Յաղագս յարութեան մեռելոցն...
զ. 170աբ Զ. Վեցերորդ զօդուածն – Վեցերորդ
զաւդուածն փոյթ ունի առ վերջին ներգործութիւն...
է. 170բ-1ա Է. Եւթներորդ զաւդւածն – Իսկ այլք,
որք Է. (7) զօդուածն առ հաւատս...
ը. 171ա-2ա Ը. Ը.երորդ (8) զաւդուած – Այժմ
վերջոյ կայ տեսանել զզաւդուածսն...
թ. 172ա
Թ. Իններորդ զաւդուած է – Երկրորդ
զօդուած է յաղագս չարչարանացն եւ մահուանն Քրիստոսի...
ժ. 172ա Ժ. Ժ.երորդ (10) զօդուածն – Երրորդ
զաւդ[ուած] է յաղագս իջմանն ի դժոխս...
ժա. 172աբ ԺԱ. ԺԱ.երորդ (11) զօդւածն – Չորրորդ
զաւդուած է յաղագս Յարութեանն...
ժբ. 172բ
ԺԲ. ԲԺ.երորդ (12) զօդ[ուածն] – Հինգերորդ
զաւդուած. յաղագս Համբարձմանն...
ժգ. 172բ ԺԳ. ԳԺ.երորդ (13) զաւդուած – Վեցերորդ
զաւդուած է յաղագս Գալըստեանն...
ժդ. 172բ-3ա ԺԴ. ԴԺ.երորդ (14) զաւդւ[ա]ծ – Իսկ այնոքիկ,
որք Է զաւդուածս դնեն մարդեղութեան...
2. 173ա Յաղագս Խ. (40) խորհրդածութեանց եկեղեցւոյ
– Այժմ վերջոյ կայ նկատել յաղագս եկեղեցւոյ...
– 173ա-4բ Յաղագս խորհրդածութեանց ի հասարակացն – Բայց
են խորհրդածութիւնք նորոյ...
ա. 174բ-5ա Ա. Յաղագս խորհրդածութեան մկրտութեանն – Այսոցիկ
տեսութեամբքս ի հասարակացն...
բ. 175աբ
Բ. Յաղագս հաստատութեան – Եիկրորդ խորհրդածութիւն
է հաստատութիւնն...
գ. 175բ-6բ Գ. Յաղագս խորհրդածութեան պատարագին
– Երրորդն խորհրդածութիւն պատարագին [է]...
դ. 176բ Դ. Յաղագս խորհրդածութեան ապաշխարութեան – Չորրորդ
խորհրդածութիւն է ապաշխարութիւն...
ե. 176բ-7ա Ե. Յաղագս խորհրդածութեան վերջին աւծութեանն
– Հինգերորդ խորհրդածութիւնն է վերջին աւծութիւնն...
զ. 177աբ
Զ. Յաղագս խորհրդածութեան կարգին – Վեցերորդ
խորհրդածութիւն [է] կարգին...
է. 177բ-8ա Է. Յաղագս խորհրդածութեան հարսնածութեանն – Եւթներորդ
խորհրդածութիւնն է հարսնածութիւն... որ կեայ եւ թագաւորէ Աստուած: Ընդ ամենայն յաւիտեանս
յաւիտենից. ամէն:
– Յիշատակարան թարքմանչին, զոր թարգմանեաց ի ֆռանկաց ի հայս
Ի Քրիստոս Յիսուս հարցդ անտրատարից
(այսպէս),
Տերանց եւ եղբարց իմ համատոհմից,
Տրուպըս Թադէոս, եպիսկոպոսաց
Եղբայր իսկ կարգին, որ Քարոզողաց,
Մտերմականաւ հոգով ըղձացեալ,
Ձեզ միշտ կեանս բարի եւ ելս երանեալ,
Զոր դատել կարէք սոյն <սոյն>
թարգմանութեամբս
Ի լադին լեզուէն
ի հայս առ գրութեամբս,
Զի եթէ լուսով բնականն օրինաց
Նախնի հարցն ասեմ նովիմբ վարողաց,
Ջանն եւ կրթութիւնն ի նոյն պարփակէր,
Որ ինչ ի բնութեանս յաւգուտն առ
լինէր:
Որչափ ապերախտ ապա գտանիցի,
Որ իւրն համազգեաց ոչ արդիւնասցի
Ըստ գիտելութեան իւրում եւ կարի,
Որքան եւ փոքրիկ անդամ լինիցի.
Յաղագս որոյ իմս թերավարժութիւն`
Տեսեալ զսուրբ բանիցս աւգտակարութիւն
Կատարելոցդ եւ ծայրավարժից
Պատճառ առատրեմ խորին իմաստից
Զխաւսս Թումայի` հաւրն երանելոյ,
Ի վերասացեալ կարգէն փայլելոյ,
Վսեմականի նորոգ րաբունոյն,
Ի կաթաղաղօն սըրբոցն եդելոյն,
Որք են աստիճանք իմն հոգեւոր,
Զմեզ վերածնաւղք ի փառսն երկնաւոր,
Նախ` ԲԺ.ան (12) Զաւդուածքն հաւատոյ
Եւ եւթն խորհուրդ սուրբ եկեղեցւոյ,
Աւանդեալքն մեզ առ ի Քրիստոսէ
Եւ յառաքելոցն հանկանակէ,
Թարց որոց մարդիկ ո՛չ մուծանին
Ընդ դուռն Քրիստոս, որով ներգործին:
Թէ ուղղամտաց հաճոյ լինիցի`
Շնորհակալութիւն Տեառն մատուսցի,
Եւ թէ տհաճից թուիցի անհաճոյ`
Վարձն իմ անվրէպ տացի յԱստուծոյ:
Զգրաւղսդ աղաչեմ սիրովն Յիսուսի,
Բանքս այս ընդ այլոցն աւրինակեսցի,
Յիշաւղքն եւ |178բ| առնաւղքն իմոյս
հայցուածոց
Գրեսցին յերկինս ի գունդն սրբոց.
ամէն:
ԾԵ. 178բ
Ի տաւնի Ծաղկազարդին, յորժամ կամիցին
Դռնաբացք առնել յետ Աւետարանացն եւ Համբարձւոյն – Յորժամ ելանեն
ի Թաբաւր...
ԾԶ. 179աբ Խրատ կանոնացք – Եւ
զոր հրամայեցեր մեզ սակաւ... մեծ հերձուած է քննել զմանուկն մեռեալ:
ԾԷ. 179բ-80ա Վասն պատարագի, թէ մասն ընկնի – Թէ
մասն ընկնի ի վերայ սեղանոյն...
ԾԸ. 180աբ [Գրիգորի Տաթեւացւոյ Դաւանութիւն
հաւատոյ չորեքտասան աստիճանաւ. ձեռ. 5586, 224ա] – Խոստովանիմք
եւ հաւատամք ամենակատար սրտիւ...
ԾԹ. 180բ [Խոստովանութիւն հաւատոյ Վարդան վարդապետի.
ձեռ. 8030, 421բ] – Հաւատով խոստովանիմ զքեզ, ամենասուրբ Երրորդութիւն...
Կ. 181աբ [Մաղթանք] – Նուաստոյ Գրիգոր խնդրողէ բանին,
ծառայ ծառայիցդ Յիսուսի Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ...
ԿԱ. 181բ-2բ [Օրինակ յիշատակարանի] – [Փ]ա՜ռք...
Արդ, յանգ ելեալ աւարտեցաւ հոգիաբուխ մատեանս, որ կոչի Մանրուսումն...
ԿԲ. 180ա-261բ [Բառգիրք]
1. 180ա-98բ [Բառք Եբրայեցւոց Ա-Ք] – [Ա]դամ`
երկիր կամ երկիր կոյս... կրկն. 181ա` [Ղ]ազար` աղքատ կամ աւգնականեալ... Քեբրոն՝
լծակցութիւն կանանց կամ ընկերք:
2. 198բ-238ա Այս բառք են քերդողական վասն չափու
հոմերական տաղիցն, վասն զի քերդողական արհեստք չափաբերականք են եւ չափով վարին, եւ
են, որ գեղջուկք են, որով ճարտասանք վարին, զի յաճախապէս փոխաբերին սակս զարդու ճարտասանից
(Ա-Ք)... – [Աստուած]ազան` աստուածարեալ... Քրքեալ՝ թշնամանալ:
3. 238բ-43ա Բառք, որ ինչ ի խորանն եւ այլոց անյայտից
(Ա-Ք)... – [Ա]նգուած` հանած... Քայլն Զ. (6) ոտն...
4. 243ա-7բ Բառք Գալիանոսի բժշկապետի (Ա-Ս) – [Ա]թխար`
վաղամեռուկ... Սիրոն՝
նռան ծաղիկ:
5.
247բ-51ա Այս բառք ի յունականն
առ մերս յայտ[ն]եալ (Ա-Ք)... – [Ա]ռոգանութիւն` առասացութիւն... Քքուել՝ վռզել:
6. 251բ-61բ
Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար
ստորոգիլ, նորավարժիցն սակս բառ գեղջուկ. Աւգնեա՛, Յիսուս:
ա. 251բ-6ա [Այբբենական` Ա-Ք] – [Ա]պարանք`
աշտարակ կամ յանքատեղիք... Քրիստափոր՝
Քրիստոսազգեաց:
բ. 257բ-61բ
[Այբբենական` Բ-Ք] – [Բ]ամա`
բլուր...
7. 256ա-7բ [Եւթներորդ գլուխ գրոցս, որ կոչի Բառգիրք,
զոր այժմ մեկնէ զմնացուածն. ձեռ. 530, 71ա] – [Ա]ռանցեալ` խելագարեալ... Բելիար`
դիւաց գլուխ:
257բ ստ. լս., կարմրով, գրչից.
«Կատարեցաւ բառք եբրայական. եւ զմեղաւորս յիշեա՛»:
8. 261բ [Բացատրութիւնք բառից ֆիզիկայի, էթիկայի
եւ լօճիկայի] – Ֆիզիկայն, որ
է բանական գիտութիւն, էթիկայ, որ է գիտութիւն զաւրութեանց, լաւճիկայ, որ է հաւաքաբանութիւն:
ԿԳ. 262ա-3բ Հարցմունք դշխոյին եւ պատասխանի
Սողոմոնի որդոյ Դաւթի թագաւորի – Դշխոյն ասէ. Զի՞նչ է Աստուածն քո... /// (շար. թափ.)
ԿԴ. 264ա [Այս են անուանք հայրապետացն Հայոց,
որ նստեալ են յԱթոռ սուրբ Լուսաւորչին մերոյ Գրիգորի] – Սուրբն Գրիգոր`
ամք ՄԿԷ. (267)...
ԿԵ. 264ա-8ա [ՅԱդամգրոց Առաքելի Սիւնեցւոյ. ձեռ.
83, 2ա-138բ]: Վասն ահեղ դատաստանին քննութեանց. տունս Լ. (30) – Յորժամ
դրունք երկնից բացցին, / Լիցին հնչմունք
ահագնագին...
Այստեղ` Ա. հատորից 4 գլուխ`
խառն դասաւորութեամբ. զ/264ա-5բ: է/265բ-7բ: դ/268ա: ը/268ա: Նախավերջին գլուխն անխորագիր:
ԿԶ. 268ա-303բ [Խրատք եւ Ճառք]
1. 268ա-79ա Երանելոյն Եփրեմի ասացեալ Յաղագս
ապաշխարութեան. Աւգնեա՛, Հոգի սուրբ Աստուած ճշմարիտ – Ասէ երանելի
մարգարէն Եզեկիէլ...
2. 279ա-82բ [Յովհաննու Գառնեցւոյ Խրատ ոգէշահ] – Ծառայակիցս
ձեր ի Քրիստոս Յովհաննէս Գառնեցի...
3. ա. 283ա-4ա Անանիայի Հայոց վարդապետի ասացեալ
Խրատ վասն համբերութեան եւ խաղաղութեան – Արդ, յորժամ մարդն շնորհս առնու
յԱստուծոյ...
բ. 284աբ Նորին Բանք աղաւթից – Զկարգեալ
աղաւթսն հասարակաց...
գ. 284բ-6ա Այլ եւ զայդ հարցեր, թէ. Զիա՞րդ կարէ
մարդ զերկրաւորս արհամարհել, որ անցանէ [Անանիայի վարդապետի] – Արդ,
եթէ կամիս, որ յաղթես աշխարհի...
4. 286ա-7ա Յաղագս խորհրդոց զգուշութեան [Նեղոսի.
ձեռ. 40, 69բ] – Արդ, նախ յառաջ, քան զամենայն խորհրդոց...
5. ա. 287ա-9բ Եզնակ վարդապետի Կողբացոյ Խրատք ոգէշահքն – Աստուածասէրն
իւր կամացն որպէս թշնամոյ զգուշանայ...
բ. 289բ-90բ Հարց Արձանա[յ] եւ պատասխանի Եզնկա
Կողբացո[յ] Հայոց վարդապետի – Արձան ասէ.
Զի՞նչ է կրաւնաւորութիւն...
6. 290բ-1ա Խաւսք ոգէշահք Եղիշէի վարդապետի – Ի
ձեռն կերակրոց մտանեն...
7. 291աբ Տեառն Յոհանու Ոսկէ[բէ]րանի ի Կողոսացոց թղթոյն Յորդորակ – Այսուհետեւ
գոհացողք լիցուք...
8. 291բ-3ա Երանելոյն սրբոյն Գրիգորի [Լուսաւորչի]
Խրատք ճգնաւորաց եւ ցոյցք հանդիսից առաքինութեան – Ամենայն, որ
ոք հրաժ[ար]եցան յաշխարհէս...
9. 293ա-4ա [Վայք Գրիգորի Յեսուացւոյ. ձեռ.
38, 61բ] – Վա՜յ քեզ, անձն իմ, անաւթ փայտեղէն...
10. 294ա-6բ Վասն բամբասանաց – Մի՛
բամբասէք զմիմեանս, եղբա՛րք...
11. 296բ-302ա Սրբոյն Անա<ա>նիայի ասացեալ
խրատք ոգէշահք – Զբանն,
վասն որոյ աղաչեցեր զիս...
Տողատակերում գրուած նաեւ`
«Յաղագս խաղաղութեան», «Յաղագս արտասուաց» եւ «Յաղագս զգուշութեան»:
12. 302բ-3բ Խրատ վասն խոստովանութեան, զոր արարեալ
է Կիրակոս վարդապետի Եզընկացոյ – Պարտ
է քրիստոնէին, որ յամէն կիրակմտի խոստովանի...
13. 303բ-8ա Խոստովանութիւնք մեղանաց, ցուցմունք
գաղտնեաց, տարածմունք ծածկելոցն, յանդիմանութիւնք թագուցելոցն, զոր բազում հառաչանաւք
ի խորոց սրտէ, բազում արտասուաւք ասասցէ առաջի նոցա եւ քահանային այսպէս – Խոստովանիմ
առաջի Աստուծոյ ամենակալին...
ԿԷ. 308բ-10բ Վերըստին յաւելուած կրկին հեծութեան նորին
Հսկաւղի առ նոյն աղերս մաղթանաց բանի: Ի խորոց սրտից խաւսք ընդ Աստուծոյ – Տէ՜ր,
Տէ՜ր գթութեանց եւ Աստուած ողորմութեանց... «Մատեան ողբերգութեան», Գլ. ՂԱ.:
ԿԸ. Յաւելագրութիւն, ԺԷ. դ.
ա. 1ա (բոլորգիր) [Վասն Հոգւոյն Աստուծոյ] – Զի՞նչ
է ստեղծեալ ի հողո[յն]...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 5բ (Անանուն գրչի) Ըզմեղօք զառածեալս յիշեա՛յ:
15բ Զսակօ գծողս յիշեա՛յ (նման`
39բ, 49ա):
50բ... Եւ զմեղսաթօալ գրիչս յիշեա՛յ ի Տէր, ո՛վ սուրբ ընթերցող:
2. (ծաղկողի) 6բ Ըզնըկարող խորանիս յիշեա՛ (նման`
7ա, 9ա, 10բ-1ա, 12բ-3ա, 14բ):
3. 60բ Զմեղաւորս յիշեա՛ ի Տէր, աղաչեմ, միով Աստուած
ողորմայիւ, զի եւ քեզ լիցի (նման` 66բ, 158բ-9ա, 257բ):
85ա Զմեղաւոր` Կարապետս յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս (նմանք` 66բ, 160բ, 182բ, 282բ, 294ա, 305ա, 310բ):
94բ ԶԿարապետ սուտանուն քահանայս,
մեղաւք սեռիւ լցեալ, Է. (7) գլխով զանազանեալ եւ տեսակացն շաղաշարեալ, բայց անհատիցն
թիւ ոչ գտեալ, զոր խորհրդով, բանիւ եւ գործով անպակաս հաւասարեալ, աղաչեմ զսիրելի եղբայրդ.
Աստուած ողորմի ասել եւ յիշել առ Քրիստոս` յոյսն ամենեցուն եւ մեղաց թողութիւն խնդրել.
եւ Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն:
113ա Ո՜վ սուրբ ընթերցողք, յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղաւթս ձեր
զեղկելի գծողս` Կարապետ քահանայ եւ
սուտանուն կրաւնաւոր, եւ զծնաւղսն իմ, եւ թողութիւն մեղաց հայցեցէ՛ք, զի եւ ձեզ թողցի.
ամէն (նմանիք` 151բ, 155բ, 279ա):
135բ Գիրքս գրեցաւ ի Սաղիմին`
ՅԵրուսաղէմ Սուրբ քաղաքին,
Ձեռամբ անմիտ կրաւնաւորին`
Մեղաւք լցեալ Կարապետին:
Որք կարդայք ու աւրինակէք
Կամ տեսութեան լոկ հանդիպիք,
Յիշման առ Տէր արժան առնէք
Եւ թողութիւն մեղաց խնդրէք,
Զի եւ ձեզ թողեալ լիցի:
178բ Զձե՜զ աղաչեմ, սիրելի՛ք եւ անձկալիք հա՛րք իմ եւ եղբա՛րք,
դասք սրբազան քահանայից կուսանաց եւ զուգակիցք ամուսնութեան, մանաւանդ խնդրողացդ
բանի, յիշել եղբայրական սիրով եւ բոլոր հաւատով առ Քրիստոս Աստուած յոյսն ամենայնի`
զԿարապետ քահանայս, եւ
սոսկ անուամբ կրաւնաւոր, զմեռեալս ի յաւրէնս աստուածային եւ զկենդանիս առ հակառակն
նմին, եւ մեղաց թողութիւն խնդրել ի Քրիստոսէ մեղսասէր եւ եղկելի գրողիս` Կարապետի եւ ամենայն արեան մերձաւորաց իմոց, հաւր իմոյ`
Յոհանիսի, եւ մաւր իմոյ` Եղիսաբեթի, եղբարցն` Յովանիսի եւ Գրիգորի, եւ լծակցաց նոցին`
Ալամշին եւ Դովլաթին, այլ եւ զաւակացն կենդանեաց եւ հանգուցելոցն
ի Քրիստոս Աստուած. ամէն: Յիշել ի Տէր սրտի մտաւք եւ Աստուած ողորմի ասել, մանաւանդ
որք ընթերցմամբ սորա աւգտիք:
Այլ եւ աղաչեմ կրկին եւ երեքկին զշնորհաւք եւ զսիրելի եղբարքդ
մեր ի Քրիստոս ըստ առաքելոյն բանի, մանաւանդ եւ զի յիշման արժան[ի] առնէք զայնոսիկ,
որք ի Սուրբ քաղաքս Երուսաղէմ սպասաւորեալ են մեզ ողորմութեամբ քահանայիւք,
արք եւ թէ կանայք, յանուն ննջեցելոց եւ թէ կենդանեաց, ընդ միոյն Ճ.պատիկ (100) հատուցանէ
Աստուած հայցմամբ ձերով. ամէն եւ ձեզ:
302ա Ո՜վ սուրբ ընթերցաւղք, մաքուր մտաւք եւ սուրբ վարուք եւ
ճգնազգեաց կրաւնաւորք եւ զարդարեալ ամենայն առաքինութեամբ նմանեալ` Թէոդորեա ճգնաւորին, յորժամ զարտասուաց ողբս ընթեռնուս
եւ սրտի մտաւք արտասուես եւ զԱստուած աղաչես եւ մեղաց թողութիւն խնդրես ի Քրիոստոսէ
եւ Աստուծոյ ամենայնի, զի ըստ մեծի ողորմութեան իւրում եւ բազում գթութեան թողցէ
քեզ որպէս եւ կամիս, եւ պարգեւեսցէ զաւգուտն քո ըստ ամենայնի հոգւոյ եւ մարմնոյ. նոյնպէս
եւ ինձ անարժանիս` Կարապետ քահանայի,
եւ սոսկ անուամբ կրաւնաւորի, սրտի մտաւք աղաչելով զԱստուած եւ միջնորդութեամբ ամենայն
սրբոց, թողութիւն խնդրելով մեղաւոր գծողիս եւ իմոցն ամենայնի, հաւրն իմ` Յոհանիսի, եւ մաւր իմոյ` Եղիսաբեթի, եղբարցն իմ` Գրիգորի եւ Յովանիսի, եւ կողակցին`
Ալամշայի, եւ Դովլաթի` կենակցին Գրիգորի, նաեւ զաւակացն հանգուցելոցն ի Քրիստոս. ամէն: Եւ դեռաբոյս տղայոց նոցին
բարւոք կենցաղավարութիւն եւ աստուածահաճոյ վարուք ծառայել Փրկչին Յիսուսի, բարեխաւսութեամբ
սուրբ Աստուածածնին եւ ամենայն սրբոց Աստուծոյ եւ անբարբառ սուրբ տնաւրէնութեանցս
Քրիստոսի եւ Աստուածընկալ սուրբ գերեզմանին. ամէն: Մաղթանաւք սոցին, Աստուա՛ծ իմ Յիսուս Քրիստոս, ընկա՛լ զպաղատանս
գծողի գրիս եւ կատարեա՛ ի կամս ողորմութեան քո. ամէն:
Գրեցաւ ի Սուրբ քաղաքս Երուսաղէմ, ընդ հովանեաւ
Սուրբ առաքելոյս Յակովբայ որդոյ Զեբեթեա: Խոշորութեան եւ սխալանաց խնամով լերուք, զի կար մեր բազում աշխատութեամբ
գրեցաւ, հոգեկան եւ մարմնական ցաւաւք մեղաց վարանել:
308ա Գրեցաւ Հաւատոյ դաւանութիւնս ի թվիս Հայոց յՋ. եւ ԻԵ. (1476), ձեռամբ մեղապարտ Կարապետ քահանայի եւ սուտանուն կրաւնաւորի, եւ յիշատակ
հոգոյ իմոյ եւ ամենայն արեան մերձաւորաց իմոց, հաւրն իմոյ` Յոհանիսի, եւ մաւր իմոյ` Եղիսաբեթի, եւ եղբարց իմոց` Յովանիսի եւ Գրիգորի, եւ կենակցաց նոցին` Ալամշայի եւ
Դովլաթի, եւ դեռաբոյս զաւակացն նոցա, զոր Տէր
Աստուած Յիսուս Քրիստոս՝ յոյսն ամենեցուն, շառաւիղ բարի պահեսցէ նոցա, թէ՛ արու եւ
կամ էգ, յազգէ մինչեւ յազգ. ամէն:
Գրեցաւ ի Սուրբ քաղաքս Երուսաղէմ, ընդ հովանեաւ
Սրբոյս Յակոբայ որդոյ Զեբեթեա, եւ այս է Աթոռ Եղբաւրն Տեառն Յակոբայ: Աղաչեմ զհանդիպողքդ, զի թողութիւն մեղաց խնդ[ր]էք յԱստուծոյ ինձ` Կարապետի եւ իմոցն ամենայնի եւ որք մարմնաւոր պիտոյից աւգնական
եղեալ են մեզ ի սուրբ տնաւրէնութեան տեղիքս, խնդրեցէ՛ք ի Քրիստոսէ, զի ի ժամ սոսկալի
դատաստանին Քրիստոսի ողորմութիւն լիցի նոցա եւ աւգնութիւն ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ
եւ ամենայնի. ամէն: Եւ զձեզ ողորմութեան արժանի արասցէ. ամէն:
Յերես անկեալ աղաչեմ զքեզ, հա՛յր հոգեւոր, որ ունիս իշխանութիւն
կապելոյ եւ արձակելոյ. արձակեա՛ եւ զիս ի կապանաց մեղաց իմոց եւ աղաչեա՛ զԱստուած,
զի ներեսցէ ինձ բազմամեղիս:
308ա՝ համառօտութիւնը տե՛ս
ԺԵ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 412:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 308ա (ԺԷ. դ., նոտրգիր,
տեղ-տեղ թեթեւակի եղծուած) Ես` Իսրայել էրէցս ծախեցի Հարանց
վարքս տէր Յակոբին Դ.
(4) մարչիլի: Յովանէս եպիսկոպոսն
վկայ, տէր Դաւիթն վկայ,
տէր Իքնատիոսն վկա. ընդ երկայն
աւուրս վայելէ:
2. 308ա
(նոտրգիր) Վերջի[ն] ստացող` Արիստակէս վարդապետս
յիշեցէ՛ք ի սուրբ յաղօթս ձեր վասն Աստուծոյ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ
մերոյ: Թվին ՌՀԲ.
(1623):
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ
91:
3. 311ա
(ԺԷ-ԺԸ. դդ., նոտրգիր) Իրիցայմէջ (՞),
ՌԵՃ. (1500)` Ազարին` ախջըկանն, ՌԴՃ.
(1400)` Աւաքին մեծ ախջըկան, ՌԲՃ.
(1200)` Խաչիկին, ՌԴՃ. (1400)` Ղուկասին ախջըկանն, տղինն էլ
իմացէք:
4. Բա
(ԺԸ. դ., նոտրգիր) Զմեղաւոր Ալէքսան յիշեցէ՛ք
(կրկն.՝ այլ ձեռք` «Ալէքսանոս»):
Գբ Ալէլէքսանոս,
ծառա[յ] Աստուծոյն:
5. 1ա
(ԺԸ. դ., նոտրգիր) Շիրազի խենքն այսպէ[ս]. յառաջն` Ա. (1) կարմիր, յետոյ` Ա. (1) սեաւ,
յետոյ` Ա. (1) սպիտակ, Ա. (1)` այլ սեաւ, Ա. (1)` այլ կարմիր:
6. 5բ
(ԺԸ. դ., նոտրգիր, թեթեւակի եղծուած) Մեղաւոր` Եղիսաբեթ յ[ի]շեցէ՛ք եւ
եղկելի թշնառական`
Ախզայինն հազար բերան
Տէր Աստուած, սուրբ Կուս արժան
արա՛յ, իմ հաւր, մաւր ոչ (՞) յ[ի]շեց[էք] մեղքն:
7. 311բ
(ԺԸ. դ., նոտրգիր) Գիրս Գրիգորին է:
8. 311բ
(ԺԸ. դ., նոտրգիր) Կիրակոսն` մէկ
զօլաթա, Փանոսն` մէկ
զօլաթայ, մէկ, Ասլանու` Բ.
(2) զուլաթա:
9. Պտռկ-պհպ.
Դա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Բաառգիրք
Եսայու [է]:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1բ (եղծուած
եւ անընթեռնլի): 15բ, 135բ, 272բ Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պտռկ-պհպ. Աաբ,
Բաբ, Գբ, Դբ 1բ եւ այլն (զանազան բառեր, տառեր): 311բ Զի ի լրութենէ առաք զշնորհս
եւ ճշմարտութեան, այսպէս ասէ աւետարանիչն Յոհանէս:
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ՋԻԵ – 1476, Մ[եսրոպ] եպս.»:
2336
ԳԻՐՔ ՈՐ ԿՈՉԻ
ՃԱՆԱՊԱՐՀ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹԵԱՆ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
256. չգրուած` 2բ, 255ա: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԱx12+ 1x2: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ եռամահիկի,
բուսական լուսադրոշմներով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 21x16: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (16,2x 10,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 23: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն
կաշի՝ ճնշագծերով, միջուկը՝ ստուարաթուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. խոնաւութեան հետքեր եւ բծեր, տեղ-տեղ պատռուածքներ, թանաքի ճապաղումներ. լուսանցակողերը վնասուած. կազմը խունացած, մաշուած, ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-254բ, [Գիրք, որ կոչի Ճանապարհ ճշմարտութեան]
– 3ա-35բ Գիրք քրիստոնէական վարդապետութեան,
որ է Համառօտ ներածութիւն ի բանից աստուածայնոց Գրոց սրբոց՝ առ յուսումն ճանապարհին
ճշմարտութեան եւ մտից անձկացեալ դրանն արքայութեան երկնից, որպէս ասաց Տէրն մեր Քրիստոս,
եթէ. Մտէ՛ք ընդ նեղ դուռն, յորմէ հետէ մտցէ տանուտէրն եւ փակեսցէ զդուռն եւ ըսկսանիցիք կալ արտաքոյ եւ ասել. Տէ՛ր, տէ՛ր,
բա՛ց մեզ: Եւ նայ ի ներքուստ պատասխանի տայցէ եւ ասիցէ, եթէ. Ոչ գիտեմ զձեզ, ի
բաց կացէ՛ք յինէն, ամենայն մշակդ անիրաւութեան – Հարցումն. Զի՞նչ է նեղ դուռն: Պատասխանի. Նեղ դուռն կու նշանակէ զհաւատն...
ա. 36ա-67բ Առաջին բան հաւատոյ, թէ զինչ է միութիւն
Երրորդութեան: Պարկ Ա. – Նախկին եւ առաջին
մասն բանի հաւատոյ...
բ. 67բ-118ա Յաղագս երկրորդ մասի բանին հաւատոյ,
թէ զինչ է խորհուրդ մարդեղութեանն բանին Աստուծոյ արարչին համայնի: Պարկ Բ. – Երկրորդ բան հաւատոյ է մարդեղութիւն Բանին...
գ. 118ա-58բ Յաղագս երրորդ մասի բանին հաւատոյ,
թէ զինչ է խորհուրդ չարչարանաց Բանին Աստուծոյ, որ մարդացաւ եւ չարչարեցաւ: [Պարկ
Գ.] – Երրորդ բան հաւատոյ է չարչարանքն Քրիստոսի...
դ. 159ա-83ա Յաղագս չորրորդ մասի բանին <բանին>
հաւատոյ, թէ զինչ իցէ լուծումն մահու, որ Տէրն մեր Քրիստոս ելոյծ: Պրակ Դ. – Եւ գիտելի է, զի Տէրն մեր Քրիստոս իւր...
ե. 183ա-208ա Յաղագս հինգերորդ մասի բանին հաւատոյ,
թէ զինչ է խորհուրդ Յարութեան Քրիստոսի Որդոյն Աստուծոյ Բանին Հօր: [Պարկ Ե.] – Եւ գիտելի է, թէ զինչ էր խորհուրդ Յարութեան...
զ. 208ա-18բ Յաղագս վեցերորդ մասի բանին հաւատոյ.
Համբարձմանն Քրիստոսի, թէ որպէս նոյն թանձրացեալ մարմնովն համբարձաւ յերկինս: Պրակ
Զ. – Եւ գիտելի է վասն Համբարձմանն Քրիստոսի...
է. 219ա-42բ Եօթերորդ մասն բանի հաւատոյ, եթէ
Տէրն մեր Քրիստոս միւսանգամ գալոց է յաշխարհ՝ ի դատել զաշխարհս: [Պրակ Է.] – Եւ գիտելի է վասն ահեղ աւուրն եւ ահագին դատաստանին...
ը. 243ա-6բ Ութերորդ մասն հաւատոյ բանի, եթէ Հոգին
Սուրբ երեք գիրք խօսեցաւ ճշմարտապէս: [Պրակ Ը.] – Եւ գիտելի է, զի Սուրբ Հոգին Աստուած երեք գիրք խօսեցաւ...
թ. 247ա-8ա Իններորդ մասն բանի հաւատոյ, եթէ մի
է ընդհանրական եւ առաքելական եկեղեցի մի եւ նոյն: Պրակ Թ. – Եւ գիտելի է, զի մի է ընդհանուր սուրբ եկեղեցի...
ժ. 248բ-52ա Տասներորդ մասն բանի հաւատոյ, եթէ
զղջացելոցն թողութիւն խոստացեալ է ի ձեռն ապարշխարութեան:
Պրակ Ժ. – Եւ գիտելի է, զի Տէրն մեր Քրիստոս
խոստացեալ է...
ժա. 252ա-4բ Մետասաներորդ մասն բանի հաւատոյ,
եթէ գոյ ճշմարիտ յարութիւն հասարակաց արդարոց եւ մեղաւորաց: Պրակ ԺԱ. – Եւ գիտելի է վասն յարութեան հասարակաց, արդարոց...
ժբ. 254բ Երկոտասաներորդ մասն բանի հաւատոյ,
եթէ գոյ հատուցումն ըստ իւրաքանչիւր գործոց արդարոց եւ մեղաւորաց, հատուցումն յաւիտենական:
Պրակ ԺԲ. – Եւ գիտելի է, զի գոյ հատուցումն
յաւիտենական... արժանիս արասցէ Քրիստոս Աստուած մեր անճառ փառաց ընդ սուրբս իւր.
ամէն:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ 255բ,
256բ թռչնագրեր, հանգուցագրեր:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Գրիստոնէութեան վարդապետութիւն
համառօտ։ Քրիստոնէական վարդապետութիւն, որ է համառօտ նե[ր]ածութիւն բանից Աստուծոյ։
Այսօր ահաւոր ձայնք որոտմանց։ 1բ, 255բ-6բ (զանազան տառեր, բառեր)։ 2ա՝ Սէթ ծառ[ա]յէ գրչափորձ եւ մ<մ>րափորձ։
2337
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՈՁԴ. – 1684 |
ԹԵՐԹ՝
236-4 (տե՛ս Պահպանակ), չգրուած՝ 1ա-2բ, 10բ-4բ, 22բ, 235ա-6բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Բx12+Ա-ԺԸx12
(Ա 7, Դ 8, ԺԶ 14, ԺԷ 10) +1x1: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ թագաձեւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 21x15: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (17,7-18,5x11-12): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 29-34: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
դարչնագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը` կարմիր մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (թ. 1-2) + 2 (թ. 235-6), թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր. լուսանցակողերը վնասուած,
նախապես չգրուած կտրուած թերթեր 30-31ի՝ 3 թերթ, 33-34ի՝ 3 թերթ, 65-66ի՝ 4 թերթ,
221-2ի՝ 1 թերթ. կազմը խունացած, եզրերը, մէջքն ու դռնակը մաշուած, փականներից մէկն
ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-10ա Համառօտ հաւաքումն տիեզերական ժողովոց
եւ Սահմանադրութիւն նոցին յաղագս ուղղափառ հաւատոյ: Դաւանութիւն առաքելական հաւատոյ,
զոր առաքեալքն նախ քան զսփռիլն ի վիճակս իւրեանց ի միասին գումարեալք հաստատեցին,
որպէս զի ամենեքեան միապէս քարոզեսցեն, եւ հաւատացեալքն ուսցին եւ հաւատասցեն. եւ
է այս – Հաւատամ յԱստուած Հայր ամենակարօղ,
արարօղ...
Ունի հետեւեալ բաժինները
եւ ենթաբաժինները.
1. 3ա Յաղագս տիեզերական սուրբ ժողովոյն Նիկիու, որ եղեւ ընդդէմ Արիոսի, ի ժամանակի սրբոյն
Սեղբեստրոսի Հռօմայ հայրապետի եւ Մեծին Կոստանդիանոսի, յամի ներմարդութեան Բանին
Աստուծոյ ՅԻԵ. (325)
ա. 3ա Պատճառ Նիկիոյ սուրբ ժողովոյն – Արիոս երէց Աղէքսանդրացւոյ եկեղեցւոյ...
բ. 3բ Դաւանութիւն եւ սահմանադրութիւն հաւատոյ
Նիկիական սուրբ ժողովոյն – Հաւատամք ի մի Աստուած...
գ. 3բ Առադրութիւն առ ժողովն Նիկիու – Այսինքն՝
ժողովն Սարտիկու գումարեալ...
2. 3բ-4ա Երկրորդ տիեզերական սուրբ ժողովն Կոստանդնուպօլսի,
ի հայրապետութեան Դամասոսի Հռօմայ հայրապետի եւ յինքնակալութեան Մեծին Թէոդոսի,
ի թուականութեան փրկչին ՅՁԱ. (381), ՃԾ. (150) հայրապետաց ընդդէմ աղանդոյն Մակեդոնի
եւ Ապօղինարի
ա. 4ա Պատճառ սուրբ ժողովոյն – Մակեդոն պատրիարգ Կոստանտինուպօլսի...
բ. 4աբ Սիմբոլոն սուրբ ժողովոյն, այսինքն՝ սահմանադրութիւն
հաւատոյ – Հաւատամք ի մի Աստուած...
գ. 4բ-6ա Դաւանութիւն ուղղափառ հաւատոյ, զոր
Դամասոս Հռօմայ հայրապետ... – Վասն զի զկնի
Նիկիական ժողովոյն...
3. 6ա-10ա Երրորդ ժողով Տիեզերական, այսինքն՝
Եփեսոսի, առաջին հայրապետութեան տեառն Կելեստիանոսի Հռօմայ հայրապետի եւ Կիւրղի
Աղէքսանդրացւոյն, ի կայսերութեան Փոքու Թէոդոսի, գումարեալ ընդդէմ Նեստորի եւ այլոց
հերետիկոսաց ի թուականութեան փրկչին ՆԼԱ. (431)
ա. 6աբ Պատճառ սուրբ ժողովոյս – Նեստոր ազգաւ Գերմանիկեցի չափաւորապէս...
բ. 6բ Նզովք Նեստորի – Սուրբ ժողովն ասաց...
գ. 6բ-7ա Սրբազան ժողովս ըստ գրեցելումն...
– Ծանի՛ր զքեզ վասն ամպարիշտ...
դ. 7ա-8ա
Հայհոյութիւնք Նեստորի ընդդէմ Աստուծոյ եւ Կիւրղի Աղէքսանդրա[ցւոյն] – Եթէ ոք զԵմմանուէլ Աստուած ճշմարիտ...
ե. 8աբ Երկոտասան կանոնք Կիւրղի ուղղափառ դաւանութեան
– Եթէ ոք ոչ խոստովանիցի...
զ. 8բ-10ա Սահմանադրութիւն հաւատոյ Եփեսոսի
սուրբ ժողովոյն – Եւ արդ, մեծահանդէս սուրբ
ժողովս...
Բ. 15ա-234ա [Քրիստոնէական վարդապետութիւն]
1. 15ա-7բ Քրիստոնէական վարդապետութեան յառաջաբանութիւն:
Յաղագս հարկաւորութեան, գերազանցութեան, որպիսութեան եւ գլխաւորութեան օրինադրութեան
քրիստոնեական վարդապետութեան... – Հատուած
առաջին. Մարդն զգածեալ...
2. 17բ-65բ Քրիստոնէական վարդապետութեան մասն
առաջին. Յաղագս հաւատոյ եւ առաքելական դաւանութեան
ա. 17բ-8բ Գլուխ առաջին – Հատուած Ա. Թէ զի՞նչ է հաւատ...
բ. 19ա-25բ Յաղագս առաջնոյն մասին Առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ երկրորդ – Առաջին աստիճան
դաւանութեան սրբոյն Պետրոսի...
գ. 25բ-9ա Յաղագս երկրորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ երրորդ – Երկրորդ աստիճան
դաւանութեան...
դ. 29ա-30բ Յաղագս երրորդ մասին դաւանութեան.
Գլուխ չորրորդ – Երրորդ աստիճան դաւանութեանս
սրբոյն Յօհաննու...
ե. 30բ-4բ Նոմոս հայրապետական սրբազան տեառն մերոյ
Պիոսի՝ աստուածային նախախնամութեամբ Հռոմայ չորրորդ հայրապետի, ի վերայ դաւանութեան
հաւատոյ, երդմամբ հանդերձ – Պիոս եպիսկոպոս
ծառայ ծառայիցն...
զ. 34բ-8բ Յաղագս չորրորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ հինգերորդ: Չորրորդ աստիճան դաւանութեան՝ Յակոբայ առաքելոյն ասացեալ
– Չարչարեցաւ ի ներքոյ Պոնտացոյն...
է. 38բ-42ա Յաղագս հինգերորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ վեցերորդ – Հինգերորդ
աստիճան դաւանութեան սրբոյն Թումայի...
ը. 42ա-4ա Յաղագս վեցերորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ եօթներորդ – Վեցերորդ
աստիճան դաւանութեան Յակոբայ առաքելոյն...
թ. 44ա-6բ Յաղագս եօթներորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ ութերորդ – Եօթներորդ աստիճան
դաւանութեան Փիլիպպոսի...
ժ. 46բ-8բ Յաղագս ութերորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ իններորդ – Ութերորդ աստիճան
դաւանութեան Բարդուղիմէոսի...
ժա. 48բ-55բ Յաղագս իններորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ տասներորդ – Իններորդ աստիճան
դաւանութեան Թադէոսի...
ժբ. 55բ-7բ Յաղագս տասներորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ մետասաներորդ – Տասներորդ
աստիճան դաւանութեան սրբոյն Սիմոնի...
ժգ. 57բ-62ա Յաղագս մետասաներորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ տասն եւ երկու – Մետասաներորդ
աստիճան դաւանութեան Մաթէոսի...
ժդ. 62ա-5բ Յաղագս երկոտասաներորդ մասին առաքելական
դաւանութեան. Գլուխ երեքտասաներորդ – Երկոտասաներորդ
աստիճան դաւանութեան Մատաթեայ...
3. 66ա-144ա Քրիստոնէական վարդապետութեան. Մասն
երկրորդ
ա. 66ա-72բ Յաղագս խորհրդոյն եկեղեցոյ ըստ ինքեան.
Գլուխ առաջին – Հատուած Ա. Զվարդապետութիւն
խորհրդոցն ուսուցանել...
բ. 72բ-86ա Յաղագս խորհրդոյ Մկրտութեան. Գլուխ
երկրորդ – Հատուած Ա. Վասն է՞ր հարկաւոր է...
գ. 86բ-91ա Յաղագս խորհրդոյ Դրօշմի. Գլուխ երրորդ
– Հատուած Ա. Վասն է՞ր այժմ մանաւանդ զօրութիւն...
դ. 91ա-109ա Յաղագս խորհրդոյ հաղորդութեան.
Գլուխ չորրորդ – Հատուած Ա. Զիա՞րդ զխորհուրդ
Հաղորդութեան...
ե. 109ա-27ա Յաղագս խորհրդոյ Ապաշխարութեան.
Գլուխ հինկերորդ – Հատուած Ա. Բազում անգամ զգուշութեամբ...
զ. 127ա-30բ Յաղագս խորհրդոյ Վերջին օծման. Գլուխ
վեցերորդ – Հատուած Ա. Զիա՞րդ հոգեւոր հովիւք
բազում...
է. 130բ-7բ Յաղագս խորհրդոյ քահանայական կարգի.
Գլուխ եօթներորդ – Հատուած մէկ. Զիա՞րդ հովիւք
բազում զգուշութեամբ...
ը. 138ա-44ա Յաղագս խորհրդոյ Պսակի. Գլուխ ութներորդ
– Հատուած Ա. Զիա՞րդ հովիւք միշտ պարտին ջանալ...
4. 144բ-89ա Քրիստոնեական վարդապետութեան Մասն
երրորդ
ա. 144բ-7բ Յաղագս տասն պատուիրանաց եւ աստուածային
օրինաց. Գլուխ առաջին – Հատուած Ա. Տասն[ա]բանեայ
օրէնք է...
բ. 147բ-53ա Յաղագս առաջնոյն պատուիրանին. Գլուխ
երկրորդ – Ես եմ Տէր Աստուած քո...
գ. 153ա-8բ Յաղագս երկրորդ պատուիրանին. Գլուխ
երրորդ – Մի՛ առնուցուս զանուն Տեառն...
դ. 158բ-63բ Յաղագս երրորդ պատուիրանի. Գլուխ
չորրորդ – Յիշեսջիր զօրն շաբաթուց սրբել...
ե. 163բ-8բ Յաղագս չորրորդ պատուիրանի. Գլուխ
հինգերորդ – Պատուեա՛յ զհայր քո եւ զմայր քո...
զ. 168բ-72բ Յաղագս հինգերորդ պատուիրանի. Գլուխ
վեցերորդ – Մի՛ սպանաներ: Հատուած Ա. Թէ զի՞նչ
իցէ...
է. 172բ-5բ Յաղագս վեցերորդ պատուիրանի. Գլուխ
եօթներորդ – Մի՛ շնար: Հատուած Ա. Առ ի՞նչ վերաբերի...
ը. 175բ-80բ Յաղագս եօթներորդ պատուիրանի. Գլուխ
ութերորդ – Մի՛ գողանար: Հատուած Ա. Թէ որքա՞ն
իցէ...
թ. 180բ-4բ Յաղագս ութներորդ պատուիրանի. Գլուխ
իններորդ – Մի՛ սուտ վկայութիւն վկայեր...
ժ. 184բ-9ա Յաղագս իններորդ եւ տասներորդ պատուիրանի.
Գլուխ տասներորդ – Մի՛ ցանկանար տան ընկերի
քոյ...
5. 189ա-234բ Քրիստոնէական վարդապետութեան.
Մասն չորրորդ
ա. 189աբ Յաղագս Տէրունական աղօթից եւ նոցին
հարկաւորութեան. Գլուխ առաջին – Հատուած Ա.
Թէ զիա՞րդ Աստուած...
բ. 189բ-91ա Յաղագս օգտակարութեան աղօթից. Գլուխ
երկրորդ – Հատուած Ա. Թէ զի՞նչ իցէ առաջին...
գ. 191ա-2բ Յաղագս մասանց եւ աստիճանաց Տէրունական
աղօթից. Գլուխ երրորդ – Հատուած Ա. Թէ որքա՞ն
մասունս ունի...
դ. 192բ-3բ Յաղագս այնոցիկ, զորս պարտ է խնդրել.
Գլուխ չորրորդ – Հատուած Ա. Թէ զի՞նչ արդեօք
յԱստուծոյ...
ե. 193բ-4բ Յաղագս որոց արդեօք պարտ է աղօթել.
Գլուխ հինգերորդ – Հատուած Ա. Ոչ ինչ ազգ գոյ
յաշխարհիս...
զ. 194բ-5ա Առ որն պարտ իցէ աղօթս առնել. Գլուխ
վեցերորդ – Հատուած Ա. Թէ առ ո՛րն մանաւանդ...
է. 195ա-6բ Յաղագս նախապատրաստութեան վասն աղօթելոյ.
Գլուխ եօթներորդ – Հատուած Ա. Թէ որովք մանաւանդ
առաքինութեամբք...
ը. 197ա-8բ Զիա՞րդ պարտէ աղօթել. Գլուխ ութներորդ
– Հատուած Ա. Յաղագս բարւոք աղօթելոյ...
թ. 198բ-204բ Յաղագս յառաջաբանութեան Տէրունական
աղօթից. Գլուխ իններորդ, Հայր մեր, որ յերկինսդ ես – Հատուած Ա. Զիա՞րդ Քրիստոս ի սկիզբն...
ժ. 204բ-7ա Յաղագս առաջին խնդրուածոյն Տէրունական
աղօթից. Գլուխ տասներորդ. Սուրբ եղիցի անուն քո– Հատուած Ա. Թէ զիա՞րդ ի սրբութենէ...
ժա. 207ա-10բ Յաղագս երկրորդ խնդրուածոյն Տէրունական
աղօթից. Գլուխ մետասաներորդ. Եկեսցէ արքայութիւն քո – Հատուած Ա. Արքայութիւնն երկնից ի Սուրբ Գիրս...
ժբ. 210բ-4բ Յաղագս երրորդ խնդրուածոյն Տէրունական
աղօթից. Գլուխ երկոտասաներորդ. Եղիցին կամք քո – Հատուած Ա. Զիա՞րդ ըստ խնդրելն...
ժգ. 214բ-9բ Յաղագս չորրորդ խնդրուածոյն Տէրունական
աղօթից. Գլուխ երեգտասաներորդ. Զհաց մեր
հանապազորդ տո՛ւր մեզ այսօր – Հատուած Ա. Թէ
զո՞ր արդեօք կարգ աղօթիս...
ժդ. 219բ-25ա Յաղագս հինգերորդ խնդրուածոյն Տէրունական
աղօթից. Գլուխ չորեքտասաներորդ. Եւ թո՛ղ մեզ զպարտս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց
պարտապանաց – Հատուած Ա. Ի չարչարանացն Քրիստոսի
թողութիւն...
ժե. 225ա-30ա Յաղագս վեցերորդ խնդրուածոյն. Գլուխ
հնգետասաներորդ. Եւ մի՛ տանիր զմեզ ի փորձութիւն – Հատուած Ա. Թէ որքա՛ն վտանգ իցէ...
ժզ. 230ա-3բ Յաղագս եօթներորդ խնդրուածոյն Տէրունական
աղօթից. Գլուխ վեշտասաներորդ. Այլ փրկեա՛ զմեզ ի չարէն – Հատուած Ա. Ոչ ինչ ի վերնագոյն խնդրուածս...
ժէ. 233բ-4բ Յաղագս աւարտաբանութեան Տէրունական
աղօթից, որ է. Ամէն. Գլուխ տասն եւ եօթներորդ – Հատուած Ա. Զի՞նչ է գործ եւ պտուղ այս բառիս... Գրեցաւ ի Հռօմ, ի հայրապետական պալատի Սրբոյն Պետրոսի, յամի ներմարդութեան Տեառն հազար հինգ հարիւր
վաթսուն եւ չորս (1564), նոյեմբերի ամսոյ ԺԳ. (13), յամի հինգերորդի հայրապետութեան
մերոյ:
Լուսանցներում սուրբգրական
տեղիների նշումներ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
65բ Աւարտեցաւ առաջին մասն քրիստոնէական վարդապետութեանս յամի
ներմարդութեան Բանին Աստուծոյ ՌՈՁԴ. (1684), յունվարի ԻԱ. (21), ի Սուրբ Էջմիածին:
2338
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Նոր Ջուղա |
ՌՁ. – 1631 |
ԳՐԻՉ`
Մարտիրոս երէց:
ԹԵՐԹ՝
338. չգրուած՝ 138ա, 280ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԹx12 (Ա 10, ԺԸ 14, ԻԷ 13, ԻԹ 1)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9,2x4,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 13-19: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ ծաղկազարդ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 1ա, 175ա, 203ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, մանուշակագոյն, կապոյտ, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, պատռուածքներ, կարկատաններ, ցեցակեր, թանաքի ճապաղում՝ 55բ,
9րդ թերթը պոկուած, 83րդը՝ պատռուած. կազմի մէջքն ու եզրերը քերծուած, մաշուած, դռնակը
վնասուած, փականներն ու գամերն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-120ա [Տօնացոյց]
Տե՛ս ձեռ. 435, 279ա-310ա. 1/1ա-5ա: 2. ա/5բ-9բ: բ/9բ-18բ: գ/18բ-23բ: դ/24ա-9ա: ե/29ա-53բ: զ/53բ-61բ: է/61բ-4ա: ը/64բ-5բ: թ/65բ-8բ: ժ/68բ-85ա: ժա/85ա-94ա: ժբ/94ա-100ա: ժգ/100ա-1ա: ժդ/101ա-6բ: ժե/106բ-11բ: ժզ/111բ-20ա:
Բ. 120ա-1ա [Թումայի Մեծոփեցւոյ, ձեռ. 435,
311ա] Խրատ Իւղաբերից աւետարանչացն – Իսկ կիրակիքն զԻղաբերից Աւետարանքերն այսպէս...
Գ. 121ա-295ա [Ժամագիրք]
Տե՛ս ձեռ. 435, 4ա-156բ. 1/170ա-4բ (միայն՝ «Զղջումն»): 2/121ա: ա/121բ-8ա: բ/128աբ: գ/129ա-33ա: դ/133ա-5ա: ե/135ա-7ա, 8բ: 3/չիք: (139ա-48ա` տե՛ս 4. զ: 148բ-9բ` տե՛ս §§
4. զ եւ 4. է): 4. ա/175ա-85բ: բ/185բ-203ա: գ/203ա-6բ: դ/207ա-10ա: ե/210ա-3բ: զ/213բ-70ա: է/270ա-83ա: ը/283բ-90ա: թ/290ա-5ա: Ունի.
ա. 150ա-5ա Սեմտեմբերի ամսոյ
Ը. (8) տօն է ծնընդեանն ամէնաւրհնեալ կուսին Մարիամու – ԳԿ. Երգեցէ՛ք որդիք...
բ. 155ա-64բ Թէոդոսի՝ զմարտիրոսաց...
Կիւրղի մարտիրոսաց ասա՛... 155բ Յոհաննու տանն մարտիրոսաց...
գ. 165ա-7բ Քաղուածք Մարտիրոսաց
– Ժողովեալքս ի յիշատակ սրբոց...
դ. 167բ-9ա Երգ զկնի գիշերոյ պաշտամանս ըստ պատշաճի սրբոց – Հա՛յր անըսկիզբն եւ գթածական...
ե. 169ա Գրգորի Լուսաւորչին եւ
ամենայն հայրապետաց – Ցուցեր մեզ դուռն գիտութեամբ
ի խաւարէ...
զ. 169բ-70ա Աղաւթք Յովաննէս Գառնեցոյ, ասացեալ ի ժամ նընջման առանձին – Աղաչեմ զքեզ եւ գոհանամ զանհաս մարդասիրութենէդ...
Խառն դասաւորութեամբ. հմմտ.
տպ. Վաղարշապատ, 1902, էջ 11-513:
Դ. 295ա-329բ [Աղօթամատոյց]
1.
295ա-8ա Նախադրութիւնք
խրատականք Յաղագս աղաւթից, զոր արարեալ է տեառն Ներսէսի, եղբաւր Գրիգորիսի Հայոց
վերայդիտողի – Աղաւթք
հասարակաց քրիստոնէից, մեծաց եւ փոքունց...
2. 298բ-303բ [Ներսիսի Շնորհալւոյ] Աղաւթք իւրաքանչիւր
անձին հաւատացելոց ի Քրիստոս առ սուրբ Երրորդութիւն եւ մի աստուածութիւն – Հաւատով
խոստովանիմ եւ երկիր պագանեմ քեզ, Հա՛յր...
3. 303բ-8ա Նորին աղօթք եռամեծի եւ քաջ վարդապետի
Մխիթարայ Գոշի, խստակրօն ճգնաւորի եւ բանիբուն հեռետորի ասացեալ զաղօթս Ի ժամ Սուրբ
պատարագին – Ամենակալ ամենախնամ Աստուած, յամենայնի աւրհնեալ...
4. 308ա-10բ [Խոստովանութիւն քահանայից, զոր արարեալ
է վարդապետաց. ձեռ. 706, 166բ] – Մեղայ ամենասուրբ Երրորդութեանն` Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն
Սրբոյ...
5. 310բ-1ա [Աղօթք] Արձակման մեղաց [արարեալ
մեծին րաբունապետին Գրիգորի. ձեռ. 789, 518ա] – Ողորմեսցի
քեզ մարդասերն Աստուած եւ թողութիւն շնորհեսցէ...
6. 312ա-8ա Աղաւթք Յովհաննէս Գառնեցոյ, ասացեալ
պատշաճաւոր ըստ Է. (7) աւուրց արարչութեան, յամենայն աւուր միոյ-միոյ ըստ պատշաճի
աղօթել
ա. 312ա-3ա Ի կիրակէի ասա՛ զայս – Յաւիտենից
Աստուած եւ արարիչ բոլորից...
բ. 313ա-4ա Յերկուշաբթի ասա – Ո՜վ
ամենակալ եւ ամենակարող Տէր իմ...
գ. 314աբ Աղաւթք երեքշաբթի ասա՛ – Վերին
վայելչութեանցն վերանորոգօղ...
դ. 314բ-5բ Աղօթք չորեքշաբթի աւուր – Անկանիմ
առաջի քո եւ աղաչեմ զքեզ...
ե. 315բ-6բ Աղաւթք հինգշաբթի աւուր ասա՛ – Ներող
եւ ներգործող բարեաց բազմագութ...
զ. 316բ-7բ Աղաւթք ուրբաթի աւուր – Է
բնութեամբ բարի...
է. 317բ-8ա Շաբաթ աւուրն – Սուրբ
Երրորդութիւնն անբաժանելի, որ յայըմ աւոր...
7. 318ա-9ա Աղաւթք Յովաննէս Գառնեցոյ ասացեալ
Ի ժամ ննջման առանձին – Աղաչեմ
զքեզ, Տէր եւ գոհանամ զանհաս մարդասիրութենէդ...
8. 319ա-25ա Աղօթք առանձնակի – Տէր
Յիսո՛ւս, դու ես իմ աւգնական, ի ձեռս քոյ եմ...
9. 325ա-7ա Տեառն Ներսէսի ասացեալ Ողբանք անձին
ամենայն ումեք – Աշխարհ ամենայն / առ իս նայեցեալ, / նխտակից լերուք...
10. 327բ-9բ Նորին տեառն Ներսէսի ասացեալ Ի մխիթարութիւն
մտաց ի տղայից. խօսք ընդ Աստուծոյ – Առաւաւտ լուսոյ, / արեգակն արդար, / առ իս լոյս ծագեա՛...
Ե. 329բ-31բ [Տաղ Աստուածածնին Ա-Ք] – Աստուածածին
մայր Քրիստոսի, / Իմ յոյսն դու յաւուր մեծի...
Զ. 332ա-8բ [Պատճէ տումարին հայոց] – Կրկնակ
ամսոյց այսպէս արա՛. Կալ զնաւասարդի...
322ա կրկնակացոյց աղիւսակ:
Է. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ,
ԺԷ-ԺԸ. դդ.
ա. 137բ
Վասն բաբայսլի – Զուղտի
մէզն Գ. (3) անգամ անօթից խմեա՛յ` լաւանաս Աստուծով:
բ. 185բ Գողի – Այիմ աղիայ
ալտուլայ աֆի...
գ. 206բ – Եկեսցէ ժամանակ,
յորում կամիցիս զըղջալ
եւ ոչ կարասցես: Քանզի յորժամ կարացեր, ոչ կամեցար: Յիշեա՛ զՆազարեթս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
43բ Եւ դու, որ վայելողդ ես տառիս եւ գլխաւոր ի հանդիսի, որպէս հաճոյ է կամաց քոց,
այնպէս արա՛: Եւ զմեղաւոր գծողս` սուտանուն Մարտիրոս էրէցս յիշեա՛, որ միայն զանունս ունիմ եւ ոչ զգործս, եւ Աստուած ողորմի ասա՛
եղկելոյս:
210ա Զանպիտան եւ զմեղօք մեռեալ գրչիկս յիշեա՛, ո՜վ սուրբ քահանայք, ձեզանէ թողութիւն
կու խնդրեմ, եւ դուք վարձս առնուք ի Քրիստոսէ աւուր ահեղին:
218ա Զանպիտան եւ զմեղաւք մեռեալ գրչիկս յիշեսջիր, ո՜վ սուրբ պատարագաւղ:
236բ Զեղկելի եւ զանարժան, սուտանուն Մարտիրոսս յիշեսջիր, ո՜վ սուրբ պատարագաւղ:
298ա Ո՜վ սուրբ եղբայր: Յորժամ սրտի մտաւք աղաւթես` զմեղաւոր գծաւղս սուտանո|298բ|ւն
Մարտիրոսս յիշեսջիք,
որ միայն զանունս ունիմ եւ գործս ոչ, ի յաղաւթս քո յիշես: Եւ թէ գրես, բանիցն զգո՛յշ
լեր, որ չփոփոխես: Եւ Աստուած ողորմի մեր ծնաւղացն հրամայես եւ ի Տեառնէ ողորմութիւն
գտանես, յորժամ զաղօթս կատարես:
311ա Յիշատակարան գրոց – Փառք ամենասուրբ Երրորդութեան` Հաւր եւ Որդւոյ եւ Սուրբ Հոգւոյն, համագոյ,
զուգապատիւ, յատկադէմ, միասնական եւ անբաժանելի երից անձանցն եւ միոյ բնութեանն
եւ միոյ աստուածութեան. ամէն: Արդ, գրեցաւ Տաւնացոյցս եւ Աւետարանացոյցս, այլ եւ
կայ ի միջի Աղաւթմատոյցս, ի յերկիրս Պարսստա|311բ|ն, ի թուականութեանս Հայոց
ՌՁ. (1631), ի Շաւշ քաղաքն Սպահան, ի Նոր Ջուղայ, ձեռամբ բազմամեղ եւ անարհեստ գրչի, նուաստ եւ անարժան Մարտիրոս իրիցի, որ միայն զանունս ունիմ եւ ոչ զգործ: Արդ,
աղաչեմ զձեզ, ո՜վ տաւնասէր եղբարք քահանայք եւ կրաւնաւորք, մանկունք սուրբ եկեղեցոյ,
յորժամ կատարէք զտաւնս տէրունական եւ զարեամբ ներկեալ մարտիրոսացն եւ զայլ սրբոցն,
որ գրեալ կան ի գիրքս, յիշեսջիք զվարպետն իմ զպատուական ծնաւղն` զտէր Գրիգոր եպիսկոպոսն, եւ զմարմնոյ ծնաւղսն իմ` զՅակոբն, զմայրն իմ` Սայիպսաւլթանն, եւ զեղբարսն իմ հանգուցեալ ի Քրիստոս` զՊար|312ա|սամը եւ զԱղաբաբէն եւ զուգակիցն
իմ հանգուցեալ ի Քրիստոս` զՂուղանն, եւ
զորդիսն իմ` Աւետիկն, Սահակն, Ղազարն,
դուստրն` զՍափորն, եւ զհանգուցեալ ի Քրիստոս որդիսն եւ զդստերս իմ` Եփրիանոսն, Յակոբն,
Գրիգորն, Սայիպն, Բզտիկտատիկն՝ զկենդանիսն.
Տէր Աստուած զիւրեանք յերկար ամաւք պահէ ի կրաւնս աստուածապաշտութեամբ, խաղաղական
կենաւք մինչեւ ի խորին ծերութեան եւ բարի քաղաքավարութեամբ. ամէն: Հայր մեր, որ
յերկինս:
298աբ, 311ա-312ա՝ համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 423:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 137բ
Ես` Մարգար ժամարարս
ձեռնայդրեցայ
Ջուղայ, ձեռամբ Դաւիթ վարդապետէ, հրամանաւ
սրբազան Ստեփանոս վարդապետէն,
ի դուռն Սուրբ Յոհանիսին եկեղեցուն,
որ է Շահվալինց, թիվն ՌՃԽ.ումն
(1691), Նիրհան Զ.ում (6):
2. 218ա
Աստուծով թիվն ՌՃԿԵ.
(1716) եւ թիվն մին
Ճ. մին (1716) Դամայ ԻԷ.ումն (27), օրն Բ.շաբթի եկինք բոլորվեցանք ողորմած հոգի Դիլաքի որդի Ոհանջանին տնէրն, Տէր Աստուած,
բարին կատարէս. ամէն:
3. 279բ
Թվին ՌՃՀԳ.ումն
(1724):
4. 29ա
Ես` մեղաւոր Թաթոսըս, գնացի գրեցի
թվին ՌՃՁԴ.ումն
(1735), սեկդեմբերի
ԺԴ.ումն (14), օրն ուրբաթ:
134ա Այս է գիրքըս Ժամայկարգութեան,
զայս եկեղեցու յիշայտակ է:
140ա Ես` մեղաւոր եւ անարժան Թաթոս գրեցի, որ ինչ տեսի եւ լսեցի եւ
յիմացայք: Ես,
մեղաւոր եւ անարժան ժամարարս գրեցի:
174բ Թաթոս գրեցի
ԻԵ. (25) թուման ժամանակի, որ ինչ նեղութիւն քաշեցինք:
228բ Կարդաս, յիմանաս, մին բերան յ[ի]շես, դուք յ[ի]շեալ լ[ի]նիք
առաջի Քրիստոսի այեղ ատենին. ամէն:
252բ Ես` մեղաւոր Թաթէոս սարգաւարքս գրեցի
թվին ՌՃՁԵ.ումն (1736) չար (՞) Է.ում օրն Շ (՞) չորեկշաբթի:
275բ Է Տէր Աստուած Յիսուս Քրիստոս ամա (՞): Ես` մեղաւոր Թաթոսզ գրեցի թվին ՌՃՁԴ.ումն
(1735):
5. 206բ Եթէ հաճիս
ի զայս բանես,
Դու բնաւին չմոլորիս,
Գանզի
գրէ օրինաց,
Ականչդ բա՛ց,
լե՛ր իմաց,
Ո՜վ տառապեալդ` Ստեփանոս,
Մտի պահեա՛ միշտ զՔրիստոս: Եղիցի:
211բ Ես` մեղաւոր եւ զանարժան Ստեփանոսս գրեցի, ով որ
հանդիպի, յիշման արժան առնի:
299բ Թվին ՌԲՃԼԱ.
(1781), փետրվարի Է.
(7) նուաստ հոգիընկալ Ստեփաննոսէ գրեցեալ,
որ եմ որդի Սարգսի, հայցեմ
ի ջէնց յիշեալ, ե[ւ] դուք
եղեք արժանի արքայութեան Քրիստոսի. ամէն:
311բ Ի ըստորայգոյն պատրեալ
ի մեղաց Տէր զօրութեանց Աստուած ի մերկեայ ի չարեաց` տիրացու Ստեփաննոսիս առնել արժանի
տւողին շնոր[հ]աց: Փառս ընդ Հօր վերառաքօղի եւ ընդ Որդւոյն միածնի եւ Սուրբ Հոգւոյն
այժմն յաւիտենի:
6. 338բ (ԺԸ. դ.)Յիշատակ է զայս գրքուկն տէր Առաքելի որդի տիրացու
Կարապետին եւ իւր
եխբոր` տէր Ղուկասու, որ եդ ի ձեռն
նորընձայեցելոյ`
տիրացու Աբրահամին:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 53բ մարդակերպ,
128բ-9ա:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա, 34բ,
139բ, 273բ (զանազան բառեր ու տառեր), 229բ (այբուբեն), 89բ (ցուցակ է), 197բ Արի,
Տէր, ել մի մեր, 303բ-4ա Տէր Յիսուս Քրիստոս, սուրբ արեանդ եմ գին, / Մի՛ տար զիս գերի
չարին:
2339
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԳՐԻՉ` Գրիգոր:
ԹԵՐԹ՝ 297. չգրուած՝ 1բ-2բ, 297բ:
ՊՐԱԿ՝ 1x2 (մասն կազմաստառի)+Ա-ԻԵx12 (ԻԵ 8)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11x6,7): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 21-22: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, Ա. փեղկի աստառը՝ թուղթ,
Բ. փեղկինը` կապոյտ կտաւ, դռնակինը` սպիտակ շերտերով կարմիր կտաւ. լուսանցակողերը`
կարմիր (գունաթափ), դրուագումով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 4ա: Ճակատազարդ` 49ա, 131բ, 222բ: Լուսանցազարդ՝
բուսական, թռչնային, խաչ: Զարդագիր՝ հանգուցագիր,
թռչնագիր: Գոյներ՝ կանաչ, կապոյտ, մանուշակագոյն,
նարնջի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր,
պատռուածքներ. կազմը խունացած, մէջքն ու դռնակը վնասուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-109բ [Տօնացոյց]
– Տօնացոյց եւ Հարցնացոյց,
եւ Աւետարանացոյց, եւ Հրահանգ տէրունական տօնից եւ վըկայից մարտիրոսաց եւ ամենայն սրբոց,
արարեալ վարդապետացն մերոց: Յունվար ի Ե. (5) Ճրագալոց
է եւ ի վեցն` Յայտնութիւն եւ Ջրաւրհնէք, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս. ամէն: Զգործս
ձեռաց մերոց ուղիղ արա՛յ ի մեզ, Տէ՛ր, եւ զգործս ձեռաց մերոց յաջողեա՛ մեզ: Օգնեա՛,
Հոգիտ Սուրբ Աստուած
ճշմարիտ, եւ զսկսեալս առ ի մէնջ առ ի յաւարտ ա՛ծ:
Տե՛ս ձեռ. 435, 279ա-310բ. 1/չիք: 2. ա/4ա-9ա։ բ/9ա-18բ։ գ/18բ-24բ։ դ/24բ-9ա։ ե/29ա-48բ (32ա-48բ «Խրատք դ[ռ]նաբացի զկնի Հայր
գթածին... Զգեցուցանէն զհայրապետն կամ զմի ի...»)։ զ/49ա-56ա։ է/56ա-8ա։ ը/58ա-61ա։ թ/61ա-3բ։ ժ/64ա-77ա։ ժա/77ա-84ա։ ժբ/84ա-9բ։ ժգ/89բ-91ա։ ժդ/91ա-5բ։ ժե/95բ-9ա։ ժզ/99ա-109բ (վրջ. տարբեր` «...Որ յահեղակերպ յաթոռ, որ ի Մեծ բարեկենդանին ամէն վճարի»):
Բ. 109ա-13բ [Արարեալ եւ սահմանեալ սուրբ վարդապետին
Թումայի Մեծոփեցոյ...] – Խրատք պաշտման եկեղեցւոյ Հայեաստանեաց ազգաց
Տե՛ս ձեռ. 435, 310բ-8ա. ա/110աբ: բ/110բ-1ա: (111ա-3բ «Զկնի Երկինք պատմենին... որդի սատանայի հպարտութեամբ եւ լրբութեամբ»): գ/109ա-10ա: դ-ե/չիք: Ետեւառաջութիւն:
Գ. 113բ-45ա [Ժամագիրք Հայաստանեայց Սուրբ եկեղեցւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 435, 4ա-156բ. 1/չիք: 2. ա/131բ-7ա։ բ/137աբ։ գ/137բ-41ա։ դ/141ա-2բ։ ե/142բ-5ա։ 3/113ա-4ա, (114ա-6ա «Խրատք
ժամատեղաց Բ. (2) դաս ասելն – Յորժամ տէրունական տօն հանդիպի...»:) 4/չիք: Ետեւառաջութիւն:
Դ. 116ա-31ա,
222բ-43ա [Մանրուսմունք]
Տե՛ս ձեռ. 755, 4ա-317բ. 1.
ա/222բ-4ա: բ/224ա-5ա: գ/225ա-9ա: դ/229ա-31բ: 2. ա/231բ-4բ: բ-գ/չիք: դ/234բ-5բ: ե/235բ-8ա: 3/չիք: 4. ա/122ա-31ա: բ/118բ: գ/118բ-9ա: դ/չիք: 5. ա/119ա-22ա: բ/238ա-9բ: գ/239բ-41ա: դ/241աբ: ե/241բ-2ա: զ/242աբ (242բ-3ա «Լոյս զըւարթ սուրբ փառաց... Եկեալքս ի մըտանել արեգականն...»): 6. ա-բ/չիք: գ/118աբ: դ-7/չիք: 8. ա/116բ: բ/116բ-7ա: գ/117աբ: դ/117բ-8ա: 9. ա-դ/չիք: ե/116աբ: 10/չիք: Խառն դասաւորութեամբ:
Ե. 145ա-50բ [Ի Մաշտոց գրոց]. Կանոն հաղորդ տալոյ – Առնու
քահանան զսուրբ խորհուրդն եւ խաչ...
Զ. 150բ-73ա [Մասն Ժամագրոց]
ա. 150բ-2ա Իւղաբերից Աւետարան ըստ Մատթէոսի – Եւ
յերեկոյի շաբաթուն, յորում...
բ. 152ա-5ա Բժշկութեան Աւետարան ըստ Մատթէոսի – Եւ
եղեւ իբրեւ կատարեաց Յիսուս...
գ. 155ա-6ա Հանգստեան Աւետարան Մա[տ]թէոս[ի] – Յայնժամ
թողեալ Յիսուս ի զժողովուրդսն...
դ. 156ա-7բ Իւղաբերից Աւետարան Մարկոս[ի] – Եւ
իբրեւ երեկոյ եղեւ...
ե. 157բ-8ա Աւետարան Յարութեան եւ Համբարձման
Տեառն ըստ Մարկոսի – Յարուցեալ Յիսուս առաւոտուն...
զ. 158աբ Աւետարան Բժշկութեան ըստ Մարկոսի – Եւ
ելեալ միւսանգամ ի սահմանացն...
է. 158բ-60ա Աւետարան Մարկոսի – Եւ
նոյնժամայն մտեալ...
ը. 160աբ Պաշտաման Աւետարան ըստ Մարկոսի – Եւ
ասէր այսպէս. Է արքայութիւնն...
թ. 160բ-1բ Իւուղաբերից Աւետարան ըստ Ղուկասու – Եւ
ահա այր մի` անուն Յովսէփ...
ժ. 161բ-3բ Աւետարան Բժշկութեան ըստ Ղուկասու – Եւ
եղեւ ի վաղիւն երթայր...
ժա. 163բ-5ա Աւետարան ըստ Ղուկասու
– Եւ հանէր դեւ մի համր...
ժբ. 165ա-6բ
Աւետարան ըստ Ղուկասու Պաշտման – Մի՛
երկնչիր, հօտ փոքրիկ...
ժգ. 166բ-8բ Աւետարան Իւղաբերից Յոհաննու – Յետ
այսորիկ աղաչեաց...
ժդ. 168բ-9բ Աւետարան Յոհաննու Բժշկութեան – Յետ
այսորիկ տօն էր հրէիցն...
ժե. 169բ-72ա Աւետարան բժշկութեան ըստ Յոհաննու – Եւ մինչդեռ անցանէր, ետես այր մի կոյր...
ժզ. 172ա-3ա Աւետարան ըստ Յոհաննու Հանգստեան – Պատասխանի
ետ Յիսուս եւ ասէ...
Է. 173ա-217բ [Ճաշոց]
ա. 173ա-4բ Յայտնութեան Ճրագալուցին Երեկոյի
ճաշու եւ Առաւոտեան ճաշու կարդա՛յ – Սաղմոս. Տէր ասաց ցիս: Պօղոսի առաքելոյ ի Տիտոսի թղթոյն.
Քանզի երեւեցաւ շնորհքն...
բ. 174բ-5ա Տօն գլխոյ աւուրն ճաշու – Սաղմոս.
Տեսին ամենայն ծագք: Աւրհնեցէ՛ք: Պօղոսի առաքելոյ ի Կողոսացիս թղթոյն. Զգ՛յշ լերո՛ւք...
գ. 175բ-7ա Փետրվարի ԺԴ. (14). Տեառնընդառաջ
է եւ երեկոյին ժամու ելանեն ի դուրս – Սաղմոս. Տեսին ամենայն ծագք: Աւրհնեց՛ք զՏէր: Ընթերցուածս
ի Մաղաքիա մարգարէէ. Այսպէս ասէ Տէր...
դ. 177ա-9բ Ծաղկազարդին կիւրակէին Ճաշու – Սաղմոս. Լերինք ցնծասցեն: Փոխ: Աւրհնեցէ՛ք զՏէր: Ընթերցուածս ի Զաքարիա
մարգարէէ. Ուրախ լե՛ր յոյժ...
ե. 179բ-82բ Սուրբ Զատկի երեկոյի Ճաշու – Սաղմոս,
կցուրդ. Քեզ վայել է աւրհնութիւն: Պօղոսի առաքելոյ ի Կորնթացւոց. Ցուցանեմ ձեզ...
զ. 182բ-4բ Մեծի Յարութեան եւ Համբարձման Ճաշու
զայս կարդա՛յ – Սաղմոս. Համբարձաւ Աստուած: Ընթերցուածս ի Գործոց առաքելոց.
Զբանն առաջին...
է. 184բ-7ա Հոգւոյն Սրբոյ գալստեան. Առաւօտուն
եւ Ճաշու – Սաղմոս. Հոգի քո Սուրբ եւ բանական: Ընթերցուածս ի Գործոց
[առաքելոց]. Եւ ի կատարել աւուրցն...
ը. 187ա-91ա Մեծի Վարդավառի Առաւօտուն եւ Երեկուն
եւ Ճաշու կարդայ – Սաղմոս, կցուրդ. Լերինք ցնծասցեն: Ընթերցուածս յԱռակաց. Ուրախ
լե՛ր, երիտասարդ...
թ. 191ա-3բ Հոգտեմբեր (=Աւգոստոս) ԺԵ. (15) Փոխումն
է սուրբ Աստուածածնին, կիրակի առաւօտուն – Սաղմոս. Արի՛, Տէ՛ր, ի հանգիստ:
Յիշեա՛: Ընթերցուածս յԱռակաց. Սրտացուցեր զմեզ...
ժ. 193բ-5բ Սեպտեմբեր ԺԵ. (15) տօն է սրբոյ խաչին,
Առաւօտուն եւ Ճաշու – Սաղմոս. Նշանեցաւ: Փոխ. Ի կարդալ իմուլ: Ընթերցուածս
յԱռակաց. Դարձեալ եթէ ի նաւոք ելանիցէ...
ժա. 195բ-7ա Վարագայ Սուրբ խաչին – Սաղմոս,
կցուրդ. Նշանեցաւ: Փոխ. Ի կարդալ իմում: Ընթերցուածս յԱռակաց. Փայտ կենաց է ամենեցուն...
ժբ. 197ա-200ա Գիրք կիւրակէից – Սաղմոս.
Քեզ վայել է աւրհնութիւն: Ընթերցուածս Յեսայեա մարգարէէ. Ուրախ լե՛ր, ամուլ...
ժգ. 200ա-2բ Համօրէն առաքելոցն – Սաղմոս. Ընդ ամենայն:
Ընթերցուածս յԵրեմիայ մարգարէէ. Այսպէս ասէ Տէր...
ժդ. 202բ-4բ Համօրէն մարգարէիցն – Սաղմոս,
կցուրդ. Յեկեղեցիս աւրհնէ: Յարեաւ Աստուած: Ընթերցուածս ի Զաքարիայ մարգարէէ. Այսպէս
ասէ Տէր...
ժե. 204բ-5բ Հայրապետացն է – Սաղմոս.
Քահանայք քո: Յիշեա՛, Տէր: Ընթերցուածս յԵսայեա մարգարէէ. Եւ կոչեսցին նոքա...
ժզ. 205բ-7ա Գիրք մարտիրոսաց – Սաղմոս.
Պատուական է: Հաւատացի զոր: Ընթերցուածս յԵսայեա մարգարէէ. Նորոգեցարուք առ իս...
ժէ. 207ա-8բ Գիրք ճգնաւորաց – Սաղմոս.
Որպէս սիրելի են: Ընթերցուածս յԵսայեա մարգարէէ. Յաւուր յայնմիկ եղիցի...
ժը. 208բ-10բ Գիրք սրբոց կուսանացն – Սաղմոս.
Տարցին թագաւորի: Ընթերցուածս յԱռակաց. Փախի՛ր, եղբօրորդեա՛կ իմ...
ժթ. 210բ-2ա Գիրք թագաւորաց – Սաղմոս.
Տէր, ի զօրութեան քում: Ընթերցուածս յԱռակաց. Սիրտ առն խորհեսցի...
ի. 212ա-4բ Գիրք Նաւակատեաց եկեղեցւոյ – Սաղմոս,
կցուրդ. Այս օր է, զոր: Ընթերցուածս յԱռակաց. Իմաստութիւն շինեաց...
իա. 214բ-6ա Չորեքշաբթի – Սաղմոս. Կեցո՛
զծառայս: Ողորմեա՛ ինձ, Աստուած: Պօղոսի առաքելոյ ի Հռոմայեցոց թղթոյն. Եթէ ոչ գիտէք,
եղբա՛րք...
իբ. 216ա-7բ Ուրբաթ – Սաղմոս. Տեսին
ամենայն ծագք երկրի: Պօղոսի առաքելոյ ի Կորնթացւոց. Արդ, համարձակիմք...
իգ. 217բ-22ա Հանգիստ Յովհաննու Աւետարանչի – Էր
ընդ եղբարս...
Հմմտ. ձեռ. 982:
Ը. 243ա-97ա
[Տաղարան]
1. 243ա-4ա Տաղ աւետեացն («Ա-Ջ») – Աւետի՛ս
քեզ, Մարիամ, զոր Գաբրիէլ սկըզբնաւորեաց: / Աւետի՛ս, աւետի՛ս, աւետի՛ս, քեզ, Մարիամ,
աւետի՛ս...
2. 244ա-5ա Տաղ Ծննդեան – Հրճուիմք
այսօր մեք հոգեպէս / Տօնիւս մաքուր սուրբ կուսական...
3. 245աբ Տաղ Ծննդեան – Ծաղիկ պայծառ
ծովային / Եւ մարգարիտ մեծագին...
4. 245բ-6բ Տաղ Քառասնօրեա գալստեան – Քրիստոս
փառաց թագաւոր այսօր եկեալ յընծայումն, / Կատարելով նա զօրէնս Քառասնօրեա գալստեամբն...
5. 246բ-7ա Տաղ Ծաղկազարդի – Այսօր
ց[ն]ծան արարածք խրախճանապէս աւրհնութեամբ: / Երկինք, երկիր` պար առեալ, ծափս ծափի
հարկանեն...
6. 247աբ Տաղ Յարութեան – Եկեալ
Մարիամ Մագդաղենացին / Յայն առաւօտին միաշաբաթին...
7. 247բ-8ա Տաղ Յարութեան («Գրիգոր») – Գոչեր
հրեշտակն առ վիմին / Վասն Յարութեան Յիսուսի...
8. 248աբ Տաղ Նոր կիրակէին – Այսօր
նոր արեւ յարեալ / Ի նորահրաշ արեգակնէն...
9. 248բ-9ա Տաղ Համբարձման – Այսօր
անդրանիկ Հօր միածյին Որդին / Յերկինս սըլանայ Ադամային կերպիւ...
10. 249ա Տաղ Հոգւոյ գալստեանն – Այսօր
Սուրբ Հոգին Աստուած եկեալ յաշխարհ, / Յաշխարհս հընչեաց ըզձայն որոտման մեծի...
11. 249ա-51ա Տաղ Վարդավառին – Այսօր
ցընծայ լեառն Թաբօր / Եւ զուարճանայ
մեծն Ահերմոն...
12. 251աբ Տաղ Փոխման Աստուածածնի – Այսօր
Գաբրիէլ հրեշտակապետն եկեալ, / Բերեալ զբրաբիոն պըսակ յաղթող կուսին...
13.
251բ-2ա Տաղ Աստուածածնին – Խնկի
ծառին նըման ես,
/ Պըտուղ
դու քաղցրահամ ես...
14. 252ա-3ա Տաղ Խաչի – Խաչն ի նախնումն
երեւեցաւ, / Ծաղկեալ ի դրախտն աստուածատունկ...
15. 253աբ Տաղ առաքելոց – Ցնծան
տիեզերք խընդութեամբ
/ Եւ հրճուին երկինք գովութեամբ...
16. 253բ-4ա Տաղ մարտիրոսաց սրբոց – Անմահ
արքայդ նահատակաց, / Բախտ եւ պըսակըդ զինուորաց...
17. 254աբ
[Տաղ] հայրապետաց – Հայրապետաց
հանուրց ազգին, / Վարդապետաց ուղիղ բանին...
18. 254բ-5ա Տաղ ճգնաւորաց – Ճգնաւորօքն
անապատին, / Հետեւողաց կենաց ձայնին...
19. 255աբ Տաղ կուսանաց – Կոյսքըն մաքուր թագիւ
պճնին, / Որք փեսայիդ սպասեցին...
20. 255բ-7ա Տաղ Սուրբ Աստուածածնի ի Գրիգոր Շէրւանցոյ
վարդապետի ասացեալ յոյժ գեղեցիկ («Աղքատ Գրիգորիկ») – Աղքատ հոգովս
ունայնացեալ, / Մեղօք ի լի ժահահոտեալ... / Գրիգոր նուաստ վարդապետի...
21. 257աբ
Տաղ անոյշ Սուրբ Աստուածածնի, ի
նոյն Գրիգոր վարդապետէ («յԱրթոնւե») – Յիմանալի զօրաց գովեցեալ / Ո՜վ մայրդ մաքրեալ... / Խեղճ
գերի` Գրիգորիկն...
22. 257բ-8բ Ի նոյն Գրիգոր վարդապետէ ասացեալ
(«Արթունի է») – Արփիահրաշ եւ լուսազարդ / Աթոռ Տիրական փառօք պատուեալ...
/ Գրիգոր ծառայդ ի քեզ
յանձին...
23. 258բ-9ա Այլ տաղ սուրբ Աստուածածնի, ի յայլմէ
(հայախառն թուրքերէն) – Աստուածածին կոյս Մարիամ / Սանսան աֆանտըմ տօղուրան...
24. 259աբ Այլ տաղ Աստուածածնի, Ասապովի ասացեալ
(«Ասապովիխ») – Արքայաշէն
տաճար բանին / Խորան կազմեալ... [Խ]աւարեալ Ասապովիս...
25.
259բ-60ա Այլ տաղ ծննդեան
Աստուածածնի [Նարեկացոյ է. ձեռ. 5521, 31ա] – Սեաւ եմ գեղեցիկ
դուստր Եւայի Երուսաղէմ. / Ահա նա, հարսն իմ ցանկալի...
Տպ. տե՛ս Ա. Քէոշկերեան,
«Գրիգոր Նարեկացի. Տաղեր եւ գանձեր», Երեւան, 1981, էջ 94:
26. 260ա-1ա Այլ տաղ Սուրբ Աստուածածնի, ի Մխիթար
վարդապետէ («Մխիթար ծառայ») – Մաքուր տաճար եւ բնակարան անմահին, անմահին, / Որ մայր եղեր
անվառ Բանին միածնին, միածնին...
27. 261աբ Տաղ Մարիամու, [Անդրէաս րաբունւոյ
ասացեալ] – Մարիամ, մայր Աստուծոյ, հաւատամ, հաւատամ, / Մայր, բարէխօս
լինել վասն իմ հաւատամ... / Անուամբ Տեառնէ րաբունի... Անդրէ...
28. 261բ-2բ Այլ տաղ Սուրբ Աստուածածնի, ի Գրիգորէ
(«Ա-Ք, Ի») – Անարատ տաճար / Բարձրելոյն անճառ...
29. 262բ-3բ Առ Սուրբ Աստուածածնին, ասացեալ ի
նոյն Գրիգոր վարդապետէ – Ողջոյն
քեզ, Մարիամ, ամէնաւրհնեալ տիրուհի: / Գովեալ ես դու յամէն լեզուէ, իսկուհի Մարիամ...
/ Ես` Գրիգորիս եղկելի...
30. 263բ-4բ Տաղ Սուրբ Աստուածածնի, ի տէր Աբրահամ
պիտակ բանասիրէ («Աբրահամ քո ծառա է») – Արեւ պայծառ եւ երկնային, / Կոյս
Մարիամ Աստուածածին... / Ես` Աբրահամ նուաստ ոգի...
Չի զետեղուած տպագրում, տե՛ս
Ուշ միջնադարի հայ բանաստեղծութիւնը, II, աշխ. Հ. Սահակեանի, Երեւան, 1987, էջ 806:
31. 264բ-5բ Տաղ Ծննդեան Տեառն մերոյ Յիսուսի
Քրիստոսի – Այսօր տօն է Ծըննդեան, աւետի՛ս, / Տեառն մերոյ եւ Յայտնութեան, աւետիս...
32. 265բ-6ա Տաղ վասն տես[լ]եան Պետրոսի առաքելոյն – Պետրոս
երազ էր տեսեր, / Ելեալ պատմեր Պողոսի...
33. 266ա-7ա Տաղ հոգեւոր, ի Գրիգոր վարդապետէ
ասացեալ Շէրւանցոյ («Երգ ի Գրիգորէ») – Եղկելի մըտօք յիմարեալ,
/ Աւաղելի կենօք տոչորեալ... / Է Գրիգորիս ողորմելի...
34. 267աբ Այլ տաղ, նոյնոյ Գրիգոր վարդապետէ
(«Ողբ ի Գրիգորէ») – Ո՜վ իմ թագաւոր
փրկիչ, / Խընամող
եւ միշտ բարերար... / Մեղուցեալ` Գրիգորն գոչէ...
35. 267բ-9բ Այլ տաղ հոգեւոր, ի Քօթանէ ասացեալ – Աստուծոյ
Տէր տերանց, մեղայ քեզ, / Քան զայլ
ծառայ չեղայ քեզ... / Քօթան, հերիք
դու լացեր... Կտրէ, Քօթան, թաթ
մամէ...
36. 269բ-71բ Այլ տաղ անուշ եւ գեղեցիկ հոգեւոր – Անձն
իմ, ընդէ՞ր ծուլացար / Եւ ի մահուանէ անհոգացար...
37. 271բ-2ա Տաղ գեղեցիկ յոյժ, Զաքարիայի ասացեալ – Զառածեալ
մեղօք եղկելի, / Թշուառական մարմնով գերի...
38. 272աբ Տաղ ղարիպի, ասացեալ յԱնդ[ր]իաս
պարոնտիրէ («Անդրէաս») – Աւա՜ղ, անձն իմ յոյժ տրտմեալ է, / Ղարիպութիւն զիս նեղեալ է...
/ Սէֆիլ Անդրէաս նեղեալ
է...
39. 272բ-3բ Տաղ վարդի եւ պլպուլի, յԱնդրէասէ
ասացեալ («Անդրեասի երգ է») – Ահա եղեւ այլւի գարուն, / Վերացաւ փութով սաստիկ ձուն...
40. 273բ-4ա Տաղ ղարիպի, ասացեալ ի Վանեցի Սահակ
դպրէ (թուրքախառն հայերէն) – Սրտաբեկեալ կամ երերո՞ւն ես, անճար, / Ղանի խուտամ սանէյլաբայեայ`
Նազար...
41. 274աբ
Տաղ կռընկի – Կանչէ՛, կըռունկ, կանչէ՛,
/ Ձայնիկդ ի հոգիս...
42. 274բ-5բ Տաղ անոյշ եւ գեղեցիկ տեսլեան մարգարէին
(Նարեկացի) – Սայլքն իջանէին ի լեռնէն ի Մասեաց / Եւ ի վերայ
նորա աթոռ են արկեալ...
43. 275բ-6բ Տաղ ի վերայ Սուրբ Երուսաղէմի ասացեալ
Թուրքի անոյշ – Ղութսի (=ու) շարիֆ դօրթ ղափուսի, / Ալթուն սուտան տուր եափուսի...
44. 276բ-7ա Տաղ Իսահակ վարդապետէ ասացեալ
(«յԻսահակ») – Յիսկական լուսոյն ծագեալ, / Բանն Աստուած ճառագայթեալ...
45.
277բ-8ա Այլ տաղ հոգեւոր,
ի Շերւանցի Գրիգորէ ասացեալ («Տա[ղ] ի Գրիգորէ») – Տարաշխարհիկ
եղեալ ես, / Ի հայրենեաց զրկեալ ես... զԳրիգորն ի հրոյն փրկեսցես:
46. 278աբ Տաղ վարդի եւ պլպուլի («Յաքազ») – Յետ
գընալոյ վարդին
եկ բլպուլն յայգին, / Ետես թափուր ըզվարդն` քաղեցաւ հոգին...
47. 278բ-9ա Տաղ բլպուլի եւ վարդի – Արեկ,
որ մտնունք բաղչէն ու վարդ քաղենք. ծաղկեցաւ այգին: / Բլպուլն ու տուտի ղումրին...
48. 279աբ Տաղ Ծննդեան Տեառն մերոյ Յիսուսի
Քրիստոսի – Երկինք երկնից իմաց արարէ՛ք, / Եւ երկնայինք դուք խոնարհեցէ՛ք...
49. 280աբ Տաղ սուրբ Ստեփաննոսի, ի Գրիգոր վարդապետէ
(«Գրիգորի է») – Գեղեցիկ զարմանազան գունով փայլական, / Քան զարեգակն եւս
գերագոյն լուսով աննըման...
/ Գրիգորն ի քեզ է միշտ
ապաստան:
50. 280բ-1ա Տաղ Յարութեան, ի յԱբրահամ վարդապետէ
(«Աաբբրաահհաամմ») – Արքայ եւ Տէր, զքեզ բոլորից հաւատամ, հաւատամ: / Հայր երկնի
եւ երկրի, ստեղծօղ գոյից, հաւատամ...
Չի զետեղուած տպագրում, տե՛ս Ուշ միջնադարի հայ բանաստեղծութիւնը, II, աշխ. Հ.
Սահակեանի, Երեւան, 1987, էջ 806:
51. 281աբ Տաղ ծովու – Սաստիկ հողմոյ
հանդիպեցայ, / Յոյժ հընչեաց:
Ասա՛ մեզ, ծով...
52. 281բ-2բ Տաղ Ադամայ եւ Եւայի – Ադամայ
ստեղծօղն եկեալ յիւր պատկերն ի տես, / Ադամայ էր ձայն տուեալ. Ադա՛մ, դուն ո՞ւր ես...
53. 282բ-3ա Տաղ հոգեւոր Անառակ որդւոյն («Այս
բանս») – Առ Հայրդ աղաղակեմ. / Անառակի որդւոյս ողորմեա՛...
54. 283աբ Տաղ հոգեւոր, ի Սուքիաս վարդապետէ
(«Ի Սուքիասէ») – Ի հոգի խոցեալ եմ գոլով, / Անըզբուժ վիրօք շրջելով...
55. 283բ-4ա Այլ տաղ հոգեւոր, ի Յովանիսէ ասացեալ – Հոգով,
մըտով կարդամ առ
քեզ, Տէ՛ր, Տէ՛ր, / Զի խոնարհ ես եւ հեզ, Տէր, Տէր... / Յովաննէս զքեզ աղաչէ...
56. 284ա-5ա Տաղ ծաղկի պալասանի – Ծաղիկ
էն ծաղկին ասեմ, հէ՛, ի մտուն, հէ՛, / Որ յօձու բերնիկն է բուսեր, հէ՛, հէ՛, հէ՛...
57. 285ա-6ա Տաղ եւ ողբ հոգեւոր («Յոհանիզծ վարդ») – Յամենայն մեղաց
ի զատ կացի՛ր / Եւ յօրէնս Աստուածայինըս միշտ մերձեցի՛ր...
58. 286աբ
Տաղ Յարութեան – Ահա
գարուն եւ բարութիւն / Եւ ամենայնի լիութիւն...
59. 286բ-7ա Այլ տաղ յոյժ գեղեցիկ եւ լաւ եւ պիտանի
հոգեւոր – Մեղայ քեզ, Քրիստոս, ապաւէն, յոյս զքեզ ունիմ, / Լալագին
պաղատանօք, հառաչմամբ առ քեզ անկանիմ...
60. 287ա-8ա Տաղ սուրբ Ստեփաննոսի, ի Գրիգորէ
(«Ա-Ք, Գրիգորի է») – Անմահ անեղին, / Տեղի բանին հըզօրի...
61. 288աբ Վարդի եւ պլպուլի ասացեալ [տաղ], ի
Գրիգոր վարդապետէ («Գրիգորիսի է<է>») – Գեղեցկազան
հաւիկն պլպուլ տոչորէր, տոչորէր, / Եկեալ յայգին զվարդըն քաղցրիկ որոնէր, որոնէր... / Էգորիս ողորմելի խելագար...
Ի թիւ ՌՃԽ. եւ երեքեան (1694), երեքեան: / Ա՜յ սիրելի, ա՜յ նազելի, զմեզ յիշեցէ՛ք:
62. 288բ-9բ Տաղ սուրբ Ստեփաննոսի ասացեալ
(«Ի Յովհաիս») – Իսկական Բանին վըկայ դու վաղահաս, / Պտուղ սխրալի, արժանի ես գովեստի, սուրբ
Ստեփաննոս...
63. 289բ-90ա Տաղ վարդի եւ պլպուլի անոյշ («Ի Սուք[իա՞ս]») – Իմ
սիրուն պլպուլ պատուական, / Քաղ[ց]րաձայն թռչուն աննըման...
64. 290աբ Տաղ Սողոմոնի ասացեալ («Ա-Լ») – Ամենայն
փառք մարդոյ դատարկ եւ ունայն, / Սողոմոն զայս ասէ շնորհիւ տիրական...
65. 290բ-2բ Ողբ Աստուածածնի ընդդէմ խաչին – Աստուածածին
կոյսըն Մարիամ
/ Կացեալ առ խաչն իւրոյ միածնին... Ողորմեա՛ երգողի բանիս՝ մեղաւորիս եւ յանցաւորիս:
66.
293ա Այլ տաղ Սուրբ
Աստուածածնի, ի տէր Յովհաննիսէ – Սրբուհի Մարիամ անապական կոյս, / Աւրհնեալդ ի կանայս, սուրբ
մայր իսկուհի... Ողորմեա՛ դու գրոյս մեռեալ ծառայիս, մայր:
Թ.. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԸ. դ., նոտրգիր
ա. 293բ-5բ Ցանկ գրոյս այսմիկ – Ա.
Նախ եւ առաջին` Տօնացոյց...
բ. 296ա [Տաղ Յարութեան. ձեռ. 5394, 10բ]
(«Գալուստ») – Գըլխոյ
պըսակ զարմանալի,
/ Թագ ոսկէհուռ եւ հրաշալի...
գ. 296բ [Տաղ] («Պետրոս») – Պըղերգութեամբ
զանցաւոր կեանքս անցուցի, վա՜յ ինձ, անցուցի, / Մարմինս ուրախ, զհոգիս իմ միշտ լացուցի,
վա՜յ ինձ, լացուցի...
դ. 297ա [Տաղ] («Ի Սուք») – Իմ
աչացըս լոյս
որդի, / Արեւուս հոգի... / Մարտիրոս ջանըմ, ջանըմ, զիա՞րդ կորուսի...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
18բ Եւ զգրիչս յիշեա՛ (նման` 72ա):
25բ Եւ զմեղաւոր` Գրիգոր գրիչ յիշեա՛:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
3ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Արդ, պատվիրեմ` կարդա՛յ եւ տե՛ս,
Եւ խրատեմ, թէ միտ դնես,
Սրտի մտօք զԱստուած սիրես
Եւ զպատվիրանս
նորա առնես,
ԶՏօնացոյցս լաւ պահես
Եւ զամենայն տօն տեսանես,
Զժամատեղն ժիր պահես
Զօրն սրբոց տօնիւ պատվես,
Զնահատակսն յիշատակես
Եւ Սաղմոսիւք միշտ աղօթես,
Շարականաւ աւրհնաբանես
Եւ զպատմութիւն նոցա պատմես,
Եւ խունկ անուշ մատուցանես,
Եւ ի տաճարն նոցա մտցես,
Ջահ լուցանես եւ մոմ վառես,
Եկեղեցոյ աւել ածես:
Այս բաւական է, թէ լսես
Եւ Աստուծոյ միշտ ծառայես,
Եւ անխափան զայս կատարես
Զսուրբսն Աստուծոյ ուրախ առնես,
Յորժամ զկենցաղս վճարես,
Նոցին փառացն հասանիս
Զարքայութիւն ժառանգես,
զԱստուած նոքօք փառաւորես:
Արդ, պաղատիմ լալագին ես,
Զի զզառածեալ գծողս յիշես
Եւ դու յիշեալ ի Տէր լիցիս,
Յորժամ տեսցես փառօք յերկրիս:
2340
ՍԻՄԷՈՆ ԵՐԵՒԱՆՑԻ, ՏՕՆԱՑՈՅՑ. ԵՐԿՐՈՐԴ ՀԱՏՈՐ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
144-2 (1 եւ 144` մասն կազմաստառի). չգրուած՝ 1աբ, 2բ, 136բ-7բ, 141ա-4բ: ՊՐԱԿ՝
1x1+Ա-ԺԹx8 (Գ-Դ թռիչք, ԺԹ 7)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ բուսական լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,3x7,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21-22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
դարչնագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Խորան` 2ա: Ճակատազարդ` 6ա: Լուսանցազարդ՝
բուսական (3ա, 6ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր
(3ա): Գոյներ՝ կարմիր, դեղին, կանաչ,
կապոյտ, նարնջագոյն, մանուշակագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմը խունացած, եզրերն
ու մէջքը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 3ա-140բ Տօնացոյց, Երկրորդ
հատոր, որ է քանօն եւ կառավարիչ
Առաջնոյ հատորին, յօրինեցեալ ԼԶ. (36) խորանօք ի վերայ ԼԶ. (36) գրոցն մերոց այբուբենականց,
որոց յիւրաքանչիւր տարեգրոյ խորան ըստ բերման իւրոյ տարւոյն զամենայն շարժական
եւ տեղափոխ տօնսն կանօնաւորեալ տեղաւորէ. Զմարտիրոսաց, Պահոց եւ Յարութեան հարցիցն
եւ Կիւրակէից համբարձեացն, ամսաթուոց եւ աւուր ձայնից կարգսն պահելով` անտարակոյս
ցուցանէ հանդերձ շարժական միջոցից որքանութեամբքն, մշտնջենաւորապէս եւ դիւրին
ճանապարհաւ: Ի փառս Աստուծոյ եւ ի զուրաճութիւն մանկանց եկեղեցւոյ
– 3ա-5բ Սակաւ ինչ յառաջաբանութիւն վասն Երկրորդ
հատորի Տօնացուցիս – Գիտեա՛ աստանօր նախապես, զի Երկրորդ հատորս այս...
ա. 6ա-10ա Գիր տարւոյն Այբ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
4 – Ձայն աւուրն ԲԿ, Յունվար
6, Երեքշաբաթ, Ծնունդ եւ Յայտնութիւն Քրիստոսի...
բ. 10բ-2բ Գիր տարւոյն Բեն: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
3 – Ձայն ԲՁ, Յունվար
6, Երկուշաբաթ, տօն Ծննդեան եւ Յայտնութեան...
գ. 13ա-5բ Գիր տարւոյն [Գիմ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
2 – Ձայն ԱԿ, Յունվար
6, Կիւրակէ, տօն Ծննդեան եւ Յայտնութեան...
դ. 16ա-9բ Գիր տարւոյն Դայ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
1 – Ձայն, Յունվար
6, Շաբաթ, տօն Ծննդեան եւ Յայտնութեան...
ե. 20ա-3ա Գիր տարւոյն Եչ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
7 – Ձայն, Յունվար
6, Ուրբաթ, տօն Ծննդեան...
զ. 23բ-7ա Գիր տարւոյն Զայ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
6 – Ձայն, Յունվար
6, Հինգշաբաթ, տօն Ծննդեան...
է. 27բ-30բ Գիր տարւոյն Է: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
5 – Ձայն, Յունվար
6, Չորեքշաբաթ, Ծնունդ եւ Յայտնութիւն...
ը. 31ա-4բ Գիր տարւոյն Եթ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
4 – Ձայն, Յունվար
6, Երեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
թ. 35ա-8ա Գիր տարւոյն Թոյ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
3 – Ձայն, Յունվար
6, Երկուշաբթի, տօն Ծննդեան...
ժ. 38բ-41բ Գիր տարւոյն Ժէ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
2 – Ձայն, Յունվար
6, Կիւրակէ, տօն Ծնունդ եւ Յայտնութիւն...
ժա. 42ա-5ա Գիր տարւոյն Ինի: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
1 – Ձայն, Յունվար
6, Շաբաթ, տօն Ծննդեան...
ժբ. 45բ-8ա Գիր տարւոյն Լիւն: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
7 – Ձայն, Յունվար
6, Ուրբաթ, տօն Ծննդեան...
ժգ. 48բ-51բ Գիր տարւոյն Խէ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
6 – Ձայն, Յունվար
6, Հինգշաբաթ, տօն Ծննդեան...
ժդ. 52ա-4ա Գիր տարւոյն Ծայ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
5 – Ձայն, Յունվար
6, Չորեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
ժե. 54բ-7բ Գիր տարւոյն Կեն: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
4 – Ձայն, Յունվար
6, Երեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
ժզ. 58ա-60բ Գիր տարւոյն Հոյ: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
3 – Ձայն, Յունվար
6, Երկուշաբաթ, տօն Ծննդեան...
ժէ. 61ա-4բ Գիր տարւոյն [Ձայ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
2 – Ձայն, Յունվար
6, Կիւրակէ, Ծնունդ եւ Յայտնութիւն...
ժը. 65ա-8ա Գիր տարւոյն [Ղատ]: Եօթներեակ [Հռօմայեցւոց]
1 – Ձայն, Յունվար
6, Շաբաթ, տօն Ծննդեան...
ժթ. 68բ-71ա Գիր տարւոյն [ՃԷ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
7 – Ձայն, Յունվար
6, Ուրբաթ, Ծնունդ եւ Յայտնութիւն...
ի. 71բ-4բ Գիր տարւոյն [Մեն]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
6 – Ձայն, Յունվար
6, Հինգշաբաթ, տօն Ծննդեան...
իա. 75ա-7բ Գիր տարւոյն Յի: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
5 – Ձայն, Յունվար
6, Չորեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
իբ. 78ա-81բ [Գիր տարւոյն Նու]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
4 – Ձայն, Յունվար
6, Երեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
իգ. 82ա-4բ [Գիր տարւոյն Շայ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
3 – Ձայն, Յունվար
6, Երկուշաբաթ, տօն Ծննդեան...
իդ. 85ա-8ա [Գիր տարւոյն Ո]: Եօթներեակ [Հռօմայեցւոց]
2 – Ձայն, Յունվար
6, Կիւրակէ, տօն Ծննդեան...
իե. 88բ-92ա [Գիր տարւոյն Չայ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
1 – Ձայն, Յունվար
6, Շաբաթ, տօն Ծննդեան...
իզ. 92բ-5բ [Գիր տարւոյն Պէ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
7 – Ձայն, Յունվար
6, Ուրբաթ, տօն Ծննդեան...
իէ. 96ա-9բ [Գիր տարւոյն Ջէ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
6 – Ձայն ԳՁ, Յունվար
6, Հինգշաբաթ, տօն Ծննդեան...
իը. 100ա-3ա [Գիր տարւոյն Ռայ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
5 – Ձայն, Յունվար
6, Չորեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
իթ. 103բ-7բ [Գիր տարւոյն Սէ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
4 – Ձայն,
Յունվար
6, Երեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
լ. 108ա-11ա [Գիր տարւոյն Վեւ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
3 – Ձայն ԱԿ, Յունվար
6, Երկուշաբաթ, տօն Ծննդեան...
լա. 111բ-5ա [Գիր տարւոյն Տիւն]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
2 – Ձայն ԱՁ, Յունվար
6, Կիւրակէ, տօն Ծննդեան...
լբ. 115բ-20ա [Գիր տարւոյն Րէ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
1 – Ձայն ԴԿ, Յունվար
6, Շաբաթ, տօն Ծննդեան...
լգ. 120բ-4ա [Գիր տարւոյն Ցոյ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
7 – Ձայն ԴՁ, Յունվար
6, Ուրբաթ, Ծնունդ եւ Յայտնութիւն...
լդ. 124բ-9ա [Գիր տարւոյն Իիւն]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
6 – Ձայն ԳԿ, Յունվար
6, Հինգշաբաթ, տօն Ծննդեան...
լե. 129բ-33բ [Գիր տարւոյն Փիւր]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
5 – Ձայն ԳՁ, Յունվար
6, Չորեքշաբաթ, տօն Ծննդեան...
լզ. 134ա-6ա [Գիր տարւոյն Քէ]: Եօթներեակ Հռօմայեցւոց
4 – Ձայն ԲԿ, Յունվար
6, Երեքշաբաթ, տօն Ծննդեան... Զի սա միշտ նահանջ լինի եւ մինչեւ ի մարտն բանի:
Տպ տե՛ս «Աւետարան Ճաշու», Սանկտ
Պետերբուրգ, 1786, էջ 259 -338:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
138ա Փառք եւ գոհութիւն անլռելեաւ ձայնիւ ամենասրբոյ Երրորդութեանն` Հօր եւ Որդւոյ
եւ Հոգւոյն Սրբոյ, որոյ առատաձիր շնորհօքն եւ ողորմութեամբն, եւ օգնականութեամբ
բազմերախտի եւ հոգեծնի հօրն մերոյ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին, ի լրումն եկեալ կատարեցաւ
տպեցումն նորափայլ գրքոյս, որ կոչի Տօնացոյց: Աշխատասիրութեամբ եւ հոգաբարձութեամբ
սրբազնակատար հայրապետիս մերոյ տեառն Սիմէօնի յօգնաշխատ եւ գերիմաստ կաթուղիկոսիս Ամենայն Հայոց, ի վերատեսչութեան սրբոց
տնօրինականաց տեղեացն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ` տեառն Պօղոսի քաջաջան վարդապետին Վանեցւոյ: Եւ ի դիտողութեան արքայապերճ մայրաքաղաքին
Կոստանդնուպօլսոյ |138բ| միանգամայն
ծայրագունի նուիրակին Սրբոյ Էջմիածնի եւ
փոխանորդին վերոյյիշեալ սրբազան հայրապետիս
մերոյ` տեառն Զաքարիայ համեստափայլ վարդապետին:
Ի թուոջ Փրկչին մերոյ ՌՉՀԵ. (1775) եւ ի թուոջն մերում ՌՄԻԴ. (1775), յամսեանն
ապրիլի եօթն եւ ի Սուրբ Էջմիածին:
Ուրեմն, որք վայելէքդ զսա, նախապէս տո՛ւք փառս Աստուծոյ՝ յաջողողին եւ տնօրինողին
ամենայնի, եւ ապա յիշեսջիք ջերմեռանդ ըղձիւ զվերոյյիշեալ բարեմիտ եւ յոգնաջան հայրապետս
մեր, հանդերձ հոգեւոր եւ մարմնաւոր ծնողօքն եւ համայնիւք իւրայնովքն՝ կենդանեօք
եւ ննջեցելովք: Որ գոլով պաշարեցեալ եւ որպէս թէ կաշկանդեցեալ ի յամենուստ կուսէ,
ի յամենատեսակ մրրիկս եւ ի բազմակերպ ալէկոծութիւնս |139ա| ընդ չարաշունչ բերմանց
ժամանակիս ոչ թուլանայ երբէք յայսպիսեաց աթոռաշահ եւ ազգաօգուտ գործառութեանց,
թէպէտ յոգնատաժան աշխատութեամբ եւ չափազանց դրամավատնութեամբ, որպէս ինքն ի կարճոյ
ծանուցեալ է ի վերջին կտակոջն իւրում:
Յետ որոյ յիշեսջիք զհոգեծին որդեակն սրբազնիս մերոյ` զԻսահակ եպիսկոպոսն
Գեղամացի, որ յամենայնի կարգաւորիչ եւ տնօրինիչ
է գործոյս եւ գործավարացն սորին անձանձիր աշխատեցմամբ: Ընդ սմին եւ զտիրացու` Յարութիւն
Էջմիածնեցի, որ է փորագրօղ եւ քանդակօղ բոլորից
գրեանց, պատկերաց, խորանաց, կանօնաց եւ այլոց ծաղկանշից, նաեւ տպօղ գրքոյս:
Ընդ սոսին յիշեսջիք` եւ զտիրացու Միքայէլն եւ զտիրացու Վարդանն, զշարօղսն |139բ| եւ զցրուօղսն գրոցս:
Արժանի ի յիշման եւ Շօռօթեցի Մկրտիչ արքեպիսկոպոսն, որ իբրու նախկին հեղինակ եղեւ
գործոյս այսորիկ, որքան առ փորագրութիւն ի պողովատէ այս:
Նաեւ յիշեսջիք զհոգեծին եւ զհարազատ բնական զաւակն մեծի հայրապետիս մերոյ` զՄկրտիչ արքեպիսկոպոսն,
որ յամենայնի որպէս զմայր հոգածու եւ խնամատար լինի գործավարացն սորին` հոգալով
զկարիս եւ զպիտոյսն յամենայնի: Ընդ սմին եւ յիշեսջիք զհարազատ միաբան եւ զանձանձիր
գրագիրն Սրբոյ եւ Մեծի Աթոռոյս` զՂունկիանոս
վարդապետն Աշտարակցի, որ բաց ի հասարակ պաշտօնէն իւրմէ, քանիցս վերակրկնելով
պարզագրեաց զգիրքս զայս մեծաւ աշխատութեամբ ի շաղագրեցմանէ հեղինակին: Ընդ սոսին
եւ զայլ հարազատ ծառայս եւ սպասաւորս եւ զձեռնասուն աշակերտս մեծի հայրապետիս յիշեսջիք
ի Քրիստոս, որք ըստ կարեաց իւրեանց աշխատեցան ի գործս այս:
|140ա| Եւ վերջապէս յիշեսջիք զարժանին յիշեցման, զծնունդն օրհնութեան եւ զտունկն
բարեբեր, զվառեալն Աստուածային սիրով եւ զսիրահարեցեալն ի յամենայնի օգուտ եւ ի
պայծառութիւն ազգիս եւ եկեղեցեացս մերոց, զմեծահաւատ իշխանազուն իշխան` Գրիգոր աղայն Ջուղայեցի,
ի Հինդ բնակեալ, որ ընդ օրհնեալ ազգատոհմութեան Խօջխջանեան Չաքիկենց կոչի: Ընդ նմին յիշեսջիք եւ զնորին օրհնեալ եւ
ի Քրիստոս հանգուցեալ օրհնաժառանգ ծնօղսն, զ/// (շար. թերի) եւ զայլսն: Քանզի գործս
այս բոլորո|140բ|վին ամենիւք պարագայիւքն եւ բնաւիւք ծախիւքն` վերոյյիշեալ յԱստուծոյ օրհնեցելոյ, բարեպաշտի արդար
եւ տեառնատուր արդեամբն կարգաւորի եւ յառաջանայ ձրիապէս: Որ եւ սիրավառ ջանացողութեամբ
միշտ կամի եւ հետեւի եւ զայլս այսպիսիս, եւ քան զայս առաւել արձանագրելի յիշատակս
յառաջացուցանել եւ հասատատել ի Սուրբ Աթոռոջս, ի յիշատակ յաւիտենական ինքեան եւ իւրայնոցն: Որոյ զսրտի բարի խորհուրդսն
Տէր կատարեսցէ եւ զուխտս նորին ի փառս իւր ընկալցի: Զյիշատակս նորին օրհնութեամբ
պահեսցէ եւ զփոխարէնն հատուսցէ բազմապատկապէս իւրեան եւ իւրայնոցն, ի հոգիս եւ
ի մարմինս, աստ եւ ի հանդերձելումն: Եւ դուք` յիշօղքդ յիշիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ
մերմէ. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
5բ Որք վասըն մեր
զողորմութիւն բանիւ հայցեն,
Նոքա ըզնոյնս
ի Քրիստոսէ արդեամբք առցեն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 5բ Քրիստոսի ծառայ Ղունկիանոս վարդապետ, 1220 (1771): 64բ, 136ա Ղունկիանոս վարդապետ,
1219 (1770):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Ա. փեղկ Յախըր:
2341
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
486-1 (տե՛ս. Պահպանակ). չգրուած՝ 2աբ, 48բ, 81ա, 82ա, 83աբ, 215բ-6ա, 283աբ, 416բ,
485ա-6բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Էx12 (Բ, Ե 11) +Ա-ԼԶx12 (Գ, Ե, Զ, ԺԱ 12+3, ԺԲ, ԺԸ-Ի, ԻԱ, ԻԸ
11, ԻԳ, ԻԴ, Լ, ԼԳ 9, ԼԴ 10, ԼԶ 3): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16,3x11,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,8x6,1): ԳԻՐ՝
նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 20-21: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ ոսկեդրոշմ թուղթ, դռնակինը` կապոյտ կտաւ. լուսանցակողերը`
կարմիր (գունաթափ) դրուագումով: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (թ. 1) + 2 (Ա-Բ), կապոյտ թուղթ,
լուսագծերով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Դաւիթ վարդապետ՝ նրա առջեւ կնկուղաւոր մէկը ծնրադիր՝ (գուցէ Սիմէօն Ջուղայեցին),
երրորդ մէկը գիրք եւ վարդապետական գաւազանը ձեռքին (ունի հետեւեալ յիշատակարանը՝
«Դաւիթ վարդապետ օրգն[ե]» 2,5 տող ջնջուած)` 81բ, Սիմէօն Ջուղայեցի` 82բ: Կիսախորան` 84ա: Ճակատազարդ` 3ա, 284ա, 310ա: Լուսանցազարդ՝
բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր
(19բ): Գոյներ՝ կարմիր, սեւ, ոսկի:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, պատռուածքներ, 22-23, 51-52,
212-213, 217-218 թերթերի միջեւ նախապէս չգրուած մէկական թերթ կտրուած. կազմը մաշուած,
մէջքը, դռնակը եւ կապիչները Ի. դ. նորոգուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-80բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ
Քերականութիւն ըստ մերում լեզուի
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. 1/3ա-48ա։ ա/3ա-4ա։ բ/4աբ։ գ/4բ-5ա։ դ/5ա։ ե/5բ-6ա։ զ/6ա։ է/6ա։ ը/6ա-19բ։ թ/19բ-35բ։ ժ/35բ-7ա։ ժա/37ա-9բ։ ժբ/39բ-41բ։ ժգ/42աբ։ ժդ/42բ-6ա։ ժե/46ա-8ա։ 2/49ա-80բ։ ա/49բ-50ա (ունի՝ Յաղագս
Յիոյ – Հասարակ անուանք, թէ ուղղականք...)։
բ/չիք։ գ/53ա։ դ/53ա-73ա։ ե/74ա-80բ։
Բ. 84ա-215ա Սիմէօնի վարդապետի արարեալ Ջուղայեցւոյ
Հաւաքումն տրամաբանութեան
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./84ա-5բ (աղիւսակ` 88ա): ա/85բ-138ա: բ/138ա-58ա: գ/158ա-215ա:
Գ. 217ա-39բ Ներածութիւն Պորփիւրի իմաստասիրի
[Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./217աբ։ ա/217բ-20ա։ բ/220ա-5ա։ գ/225ա-9բ։ դ/229բ-30ա։ ե/230աբ։ զ/230բ-1ա։ է/231աբ։ ը/231բ-2բ։ թ/232բ-3ա։ ժ/233ա։ ժա/233աբ։ ժբ/233բ-4ա։ ժգ/234ա։ ժդ/234ա-5բ։ ժե/235բ։ ժզ/235բ-6բ։ ժէ/236բ։ ժը/236բ-7ա։ ժթ/237ա։ ի/237աբ։ իա/237բ։ իբ/237բ-8ա։ իգ/238ա։ իդ/238աբ։ իե/239ա։ իզ/239աբ։ (216բ՝ Աղիւսակ)
Դ. 240ա-82բ [Ստորոգութիւնք Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./240ա-2բ: ա/242բ-9բ: բ/250ա-5ա: գ/255ա-62ա: դ/262բ-70ա: ե/270աբ: զ/270բ-8ա: է/278ա-9բ: ը/279բ-80բ: թ/280բ-2ա: ժ/282աբ:
Ե. 284ա-308բ Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունարէն Պերի արմէնիաս եւ հայէրէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ
ի մեծ իմաստնոյն Արիստոտէլէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ Անյաղթէ...
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./284աբ: ա/285աբ: բ/285բ-6բ: գ/286բ-308բ:
Զ. 308բ-416ա Համառօտ ժողովածու Վասն առ ի պատրաստ գոլոյ ի պէտս մտառութեան
եւ սերտողութեան բանասիրաց, ոչ իմաստնոց եւ գիտնականաց, այլ նմանեաց իմոց իմաստակաց
եւ տգիտաց, տինա թէ մոռացկոտաց, հաւաքեալ ի նուաստ Մովսիսէ մեղսամածէ Ջուղայեցւոյ,
ՌՃԽԴ. (1695) թուին, ի փառս Աստուծոյ մերոյ. ամէն
Տե՛ս ձեռ. 513, 4ա-74ա. Ցանկ/308բ-9բ: ա/310ա-6ա: բ-է/չիք: ը/316ա-22ա: թ/չիք: ժ/322աբ: ժա/322բ-4բ: ժբ/324բ-6ա: ժգ/326ա-8բ: ժդ/328ա-9ա: ժե/329բ-35բ: ժզ/335բ-6ա: ժէ/336ա-40ա: ժը/340ա-2ա: ժթ/342բ-4ա: ի/344ա-50ա: իա/350ա-2բ: իբ/352բ-9ա: իգ/359ա-65բ: իդ/365բ-8բ: իե/368բ-75բ: իզ/375բ-8ա: իէ/378ա-82բ: իը/382բ-6ա: իթ/386ա-7ա: լ/387բ-91ա: լա/391ա-2բ: լբ/392բ-3բ: լգ/394ա-8ա: լդ/398բ-403բ: լե/404ա-6բ: լզ/406բ-9բ: լէ/409բ-16ա:
Է. 417ա-84բ Վկայութիւնք պիտանիք եւ հարկաւորք
Յաղագս առ ի պատրաստ գոլոյ ի ձեռս խնդրողաց բանի, ի պէտս քարոզութեան, եւ թէ ի պէտս
վիճաբանութեան, մանաւանդ ի պէտս գիտութեան. ծաղկաքաղ արարեալ յաստուածայնոց գրոց
աշխատասիրութեամբ ումեմն Աղէքսանդրի թշուառ ոգոյ. – ՅԵրկրորդ օրինաց.
Կաշառ կուրացուցանէ զաչս իմաստնոց...
Հմմտ. ձեռ. 1983, 7ա-60բ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 2ա Որ զանճառելի ծոծ:
2բ Է էին քերականութիւն: 486բ, Պհպնկ Բբ (բառեր, տառեր):
2342
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Սիմէոն:
ԹԵՐԹ՝ 325-4 (տե՛ս Պահպանակ). չգրուած`
1բ-2բ, 62բ, 66ա-9բ, 174բ-6ա, 199ա-209ա, 216բ, 272բ, 289բ-91բ, 322ա-3բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԷx12
(Ե 18, 6, Զ, ԺԴ, Ի 11, ԺԶ 8, ԺԸ 10)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16,2x10,3 (15,3x9,7/14,8x10,2): ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10-11,5x5,5-6): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (3ա-174ա, 187ա-98բ, 252ա-321բ), բոլորգիր
(177ա-86բ, 209բ-51բ): ՏՈՂ՝ 16-25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կապոյտ շերտաւոր կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր (գունաթափ):
ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (թ. 1-2)+2 (թ. 324-5), թուղթ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 3ա, 70ա, 278ա: Ճակատազարդ`
210ա, 273ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական:
Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր (307բ):
Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, նարնջագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, որոշ թերթեր ներքեւից եզրահատուած, տեղ-տեղ ցեցակեր,
312ա-7բ թերթերի գրադաշտը թանաքակեր եւ ճապաղուած, 228-229 թերթերի միջեւ նախապէս
չգրուած 1 թերթ կտրուած: Վերջին պահպանակները` ցեցակեր. կազմի եզրերը մաշուած,
կաշին քերծուած եւ ցեցակեր, Բ. գամն ու կապիչն ընկած, մէջքը թեթեւակի վնասուած. պահպանակները` ԺԷ-ԺԸ դդ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-62ա [Սիմէօնի Ջուղայեցւոյ Քերականութիւն]
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. 1/3ա-37ա։ ա/3բ-4ա։ բ/4ա։ գ/4աբ։ դ/4բ-5ա։ ե/5աբ։ զ/5բ։ է/5բ-6ա։ ը/6ա-16բ։ թ/16բ-27բ։ ժ/27բ-9ա։ ժա/29ա-30բ։ ժբ/31ա-2ա։ ժգ/32աբ։ ժդ/32բ-5բ։ ժե/35բ-7ա։ 2/37ա-62ա։ ա/37ա-9ա։ բ/39ա-40ա։ գ/40ա։ դ/40ա-57ա։ ե/57ա-62ա։
Բ. 63ա-5բ Բառք քերականին (Ա-Ք) – Առձեռն`
ձեռն ի ձեռն...
Գ. 70ա-174ա [Սիմէօնի Ջուղայեցւոյ Հաւաքումն տրամաբանութեան]
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./70ա-1բ: ա/71բ-115բ: բ/116ա-31բ: գ/132ա-74ա:
Դ. 177ա-97բ Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն
Արիստոտէլի (աղիւսակ` 176բ)]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./177աբ: ա/177բ-80բ: բ/180բ-7ա: գ/187ա-90բ: դ/190բ: ե/190բ-1ա: զ/191աբ: է/191բ-2ա: ը/192աբ: թ/192բ-3ա: ժ/193ա: ժա/193աբ: ժբ/193բ: ժգ/193բ-4ա: ժդ/194ա-5ա: ժե/195ա: ժզ/195աբ: ժէ/195բ: ժը/195բ-6ա: ժթ/196ա: ի/196ա: իա/196աբ: իբ/196բ: իգ/196բ-7ա: իդ/197ա: իե/197աբ: իզ/197բ: Ունի.
ա. 198աբ
Քանակին Թ.երորդ (9) պրակին լուծմունք
է – Աշխարհ է յերկնէ եւ յերկրէ... 209բ կրկն.՝ վրջ. [Բ]այց մի՛ խռովեցուսցէ...):
Ե. 210ա-54բ Ստորոգութիւնքն Արիստոտէլի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./210ա-3բ: ա/213բ-22բ: բ/222բ-8ա: գ/228ա-35ա: դ/235բ-43ա: ե/243աբ: զ/243բ-51ա: է/251բ-2բ: ը/252բ-3ա: թ/253ա-4ա: ժ/254աբ:
Զ. 255ա-72ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունարէն Պերի արմենիաս, եւ հայերէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ
իմաստնոյն Արիստոտէլէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./255աբ: ա/255բ-6ա: բ/256աբ: գ/256բ-72ա:
Է. 273ա-7բ Արիստոտէլի Յաղագս առաքինութեանց
առ Աղէքսանդր թագաւոր – Գովելի են գեղեցիկքն, եւ պարսաւելի են գարշելիքն...
Ը. 278ա-89ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/278ա: բ/278աբ: գ/278բ: դ/278բ-9ա: ե/279ա: զ/279ա-80բ: է/280բ: ը/280բ: թ/280բ: ժ/280բ-1ա: ժա/281ա: ժբ/281ա: ժգ/281ա-4ա: ժդ/284աբ: ժե/284բ-5ա: ժզ/285ա: ժէ/285ա: ժը/285ա-6ա: ժթ/286աբ: ի/286բ-7բ: իա/287բ-8ա: իբ/288աբ: իգ/288բ-9ա: իդ/289ա [վրջ.` «...սիրեցիք, սիրեցին: Գերակատարին եզական ///» (շար. թերի)]:
Թ. 292ա-303բ [Յաղագս բնութեան եւ անձին]
Տե՛ս ձեռ. 1690, 328ա-45բ. ա/292ա-3ա: բ/293ա-6ա: գ/296ա-9բ: դ/299բ-303բ (գրչից՝ «Այս գծածք յոյժ ցանկալի աշխոյժ
մտաց իրբանոսաց եւ կարի պիտանի հաւատոյ»)։
Ժ. 304ա-17բ Գրիգորի Եռամեծի քաջ հռետորի եւ
անյաղթ փիլիսոփայի իմաստայեղ անձինն, աշակերտի Յոհաննու Որոտնեցոյն, Համառօտ տեսութիւն
եւ լուծումն դժուարիմաց բանից Պորփիւրի...
Տե՛ս ձեռ. 623, 189ա-206բ. Ցանկ Ա/304աբ (304բ` տրամաբանական ծառ): Ցանկ Բ/չիք: ա/305ա-6բ: բ/306բ-7բ: գ/307բ-9բ: դ/309բ-10բ: ե/310բ-2ա: զ/312աբ: է/312բ-4ա: ը/314ա-7բ:
ԺԱ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԷ. դ.
ա. 318բ-21բ Այս է Արիստոտէլի իմաստասիրութեան
ծառն – Իմաստնասիրութիւն` գիծնական, տեսական...
Բոլորակների մէջ ցոյց են
տրուած ստորոգութիւնների բաղկացուցիչ մասերն ու նրանց կապերը: Յաւելագրութեան հեղինակը
Մարտիրոսն է (տե՛ս «Յիշատակարան յետագայի»):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
254բ Զյոգնամեղ անձն` Սիմէոնս, որ ձեռնտուութեամբ
Հոգոյն Սրբոյ աւարտեցաք զՊարփակօղս ընդհանուր էակաց, աղաչեմ յիշել ի Տէր:
317բ Յիշեցէ՛ք զՍիմէոնս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
322ա (ԺԷ. դ., նոտրգիր) Ես` մեղաւոր Մարդիրոս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 3ա, 37ա, 62ա, 70ա,
177ա, 255ա (ութանկիւն). Քրիստոսի ծառայ Միքաէլ վարդապետ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա (պահպանակ, վրացերեն)
«Քի է խա ցնուտի է» (՞): 1ա, 177բ, 205բ (զանազան բառեր, տառեր):
2343
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
356+1 (կրկն.՝ 3): ԿԱԶՄ՝ դարչնագոյն դրոշմազարդ կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
մագաղաթ, մասն պատառիկ-պահպանակի, վրայից սոսնձուած սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝
կարմիր (գունաթափ):
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Յովհաննու, Թ-Ժ. դդ.: 1 (Ա)+1 (Բ), մասն աստառի, ստացուած երկու տարբեր
թերթերի ընդերկայնակի երկտակումով եւ եզրահատումով: Մագաղաթ, երկսիւն (13x7,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 8 տող: Կարդալ` Աբ,
Բա. «/// [Զամենայն զոր տայ] ինձ Հայր` առ իս եկեսցէ... [Քրիստո]սն յորժամ գայցէ...
///» (Զ. 37-Է. 27):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. պատառիկ-պահպանակները ցեցակեր, խոնաւութեան հետքերով, Աա եւ Բբ թուղթ փակցուած
եւ այդ պատճառով անընթեռնլի. կազմի կաշին խունացած, ցեցակեր, եզրերը քերծուած, Ա.
կապիչն ընկած, Բ. կապիչը պոկուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Աստուածատուր աբղ.: ՍՏԱՑՈՂ՝
Գրիգորիս:
ԹԵՐԹ՝ 176+1 (կրկն.՝ 3), չգրուած՝
1աբ, 81բ, 176աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԲx6 (Ա-Ե 8, ԺԲ 5)+Ա-Ըx12: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,3x11,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12,7x8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 16-20:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` թռչնագիր (2ա, 82ա): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան
հետքեր եւ զանազան բծեր, ցեցակեր, 83-84 թերթերի միջեւ նախապէս չգրուած 1 թերթ կտրուած,
Ա. պրակն առանձնացած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-81ա Սիմէօնի վարդապետի Ջուղա[յե]ցւոյ
արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. 1/2ա-47ա։ ա/2ա-3ա։ բ/3ա։ գ/3աբ։ դ/3գ։ ե/3գ-4ա։ զ/4ա։ է/4ա։ ը/4ա-18բ։ թ/18բ-34բ։ ժ/34բ-6ա։ ժա/36ա-8բ։ ժբ/38բ-40ա։ ժգ/40աբ։ ժդ/40բ-4բ։ ժե/44բ-7ա։ 2/47բ-81ա։ ա/47բ-50բ։ բ/50բ-1բ։ գ/51բ-2ա։ դ/52ա-74բ։ ե/74բ-81ա։
Բ. 82ա-175ա Սիմէօնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ
արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքումն
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./82աբ: ա/82բ-117բ: բ/118ա-31բ: գ/132ա-75ա (175բ Տրամաբանական աղիւսակ):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
117բ Զ<զ>անպիտան եւ զմեղսասէր, թէրավարժ Աստուածատուր
հաբեղայ յիշել աղաչեմ, եւ դուք եւս յիշեալ լիջիք
ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մէրմէ. ամէն։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
81ա (ԺԷ. դ.) Գրիգորիս է գիրքս:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 13ա, 83ա Քրիստոսի
ծառայ Գրիգոր վարդապետ:
164ա` լուացուած:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Զանազան
տառեր եւ բառեր:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 52 (177-228): ՊՐԱԿ՝ Ա-Եx12
(Ա 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,3x11,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11,5-12x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22-26:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ` բուսական` 205ա: Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 177ա-204բ Ստորոգութիւնքն Արիստոտելի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./177ա-9ա: ա/179ա-84բ: բ/184բ-7բ: գ/187բ-92ա: դ/192ա-7ա: ե/197ա: զ/197ա-202ա: է/202ա-3ա: ը/203աբ: թ/203բ-4բ: ժ/204բ:
Բ. 205ա-24ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունաց Պերի արմենիաս եւ հայերէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ
հելենացւոց իմաստասերէն Արիստոտէլէ եւ թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ փիլիսոփայէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./205ա-6ա: ա/206աբ: բ/206բ-7ա: գ/207ա-24ա:
Գ. 224բ-8բ [Ա]րիստոտելի Յաղագս առաքինութեանց, գրեալ
առ Աղեքսանդր թագաւոր – [Գ]ովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի գարշելիքն... ասացելոցդ
ներհակքն, որք են ի պարսաւելեացն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
224ա Զմեղուցեալս յիշեա՛ ի Տէր:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 205բ Գրիգոր վարդապետ, ՌՃՀԸ.
(1729):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 193բ Մեղրն է արարչական
քաղցր կերք: 194ա ծննընդենէ:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Յոհան:
ԹԵՐԹ՝ 128 (229-356).
չգրուած՝ 229ա-30բ, 275աբ: ՊՐԱԿ՝ Ը (Ա)-ԺԱ (Դ)x12 (Ը 10)+Ա-Էx12 (Ե 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,3x11,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,1x 7,3): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 22-23:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 231ա, 276ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական` 231ա, 276ա, թռչնային`
249բ: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր`
256ա, կենդանագիր` 249բ, 315բ: Գոյներ՝
կարմիր, կապոյտ, մանուշակագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր,
թ. 274՝ կարկատուած, լուսանցներում` տեղ-տեղ լրացումներ, 229-230 եւ 235-236 թերթերի
միջեւ նախապէս չգրուած մէկական թերթ կտրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 231ա-49ա Պորփիւրի Ներածութիւն
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./231ա-2ա: ա/232ա-3բ: բ/233բ-7բ: գ/237բ-41ա: դ/241աբ: ե/241բ-2ա: զ/242ա: է/242բ-3ա: ը/243աբ: թ/243բ: ժ/243բ-4ա: ժա/244ա: ժբ/244աբ: ժգ/244բ: ժդ/244բ-6ա: ժե/246ա: ժզ/246աբ: ժէ/246բ: ժը/247ա: ժթ/247ա: ի/247աբ: իա/247բ: իբ/247բ-8ա: իգ/248ա: իդ/248աբ: իե/248բ: իզ/248բ-9ա:
Բ. 249բ-74բ Դաւթի փիլիսոփայի Ներգինացւոյ Վերլուծութիւն
ներածութեան Պորփիւր[ի]
Տե՛ս ձեռ.
1688, 1ա-151ա. ա/249բ-51բ: բ/251բ-4ա: գ/254ա-8ա: դ/258բ-60ա: ե/260ա-3ա: զ/263ա-7բ: է/267բ-9բ: ը/269բ-71ա: թ/271բ-3ա: ժ/273ա: [վրջ. «...վասն այսորիկ յիշեաց /// (շար. թափուած)]:
Գ. 276ա-356ա Դաւթի փիղիսօֆայի Ներգինացւոյ Յաղագս սահմանաց
իմաստասիրութեան
Տե՛ս ձեռ.
464, 95ա-149բ. Նխբ./276ա-8բ: ա/278բ-85ա: բ/285բ-9ա: գ/289ա-93բ: դ/293բ-300բ: ե/300բ-3բ: զ/303բ-7ա: է/307ա-9ա: ը/309ա-13ա: թ/313ա-5բ: ժ/315բ-22ա: ժա/322բ-6ա: ժբ/326ա-30ա: ժգ/330ա-3բ: ժդ/333բ-4բ: ժե/334բ-7ա: ժզ/337ա-9բ: ժէ/339բ-44ա: ժը/344ա-6բ: ժթ/346բ-50բ: ի/350բ-2բ: իա/352բ-6ա:
Դ. 356աբ Ընդ այսոսիկ եւ առաջիկա բան իմաստնոյս
– Ամենայն չար տանջելի ոչ ոք տանջեալ անապական... Այս գծածք հանդիսադիր խմբից
առաջնոցն տառից տրամախոհ իմաստասէր մակացու արանց ներբողեալ ի Դաւթէ եռամեծէ
ընթադրեցաւ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
322ա Ո՜վ ընթերցօ[ղ]ք զխոր գրոյս,
յիշեցէ՛ք ի սուրբ յաղօթս ձեր զնուաստ Յոհանս, եւ զհայրն իմ Գրիգորն, եւ զմայրն
իմ Զօրիկն, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 275ա Նոցա որդիքն, որք են քաջք` Մանիդոն եւ Աստղիկ, որք են յաւէրժահարսունք:
2344
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ,
ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ՌՃԾ. – 1701 |
ԳՐԻՉ` Ստեփաննոս երէց:
ԹԵՐԹ՝ 113. չգրուած. 1ա-6բ, 94բ-5ա,
101ա, 104ա-13բ: ՊՐԱԿ՝ 1x4+Ա-Թx12 (Զ 13, Թ 8) +1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
(ԺԹ. դ. յաւելում` թ. 1-4, 110-113, լուսադրոշմով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 17x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (13x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը` սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝
հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր. կազմի եզրերը մաշուած, մէջքի եւ երեսի կաշին քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 7ա-100բ Սիմէոնի
վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. 1/7ա-60ա։ ա/7ա-8բ։ բ/8բ։ գ/8բ-9ա։ դ/9աբ։ ե/9բ-10ա։ զ/10բ։ է/10բ։ ը/10բ-27բ։ թ/27բ-46ա։ ժ/46ա-8ա։ ժա/48ա-50բ։ ժբ/50բ-3ա։ ժգ/53ա-4ա։ ժդ/54ա-8ա։ ժե/58ա-60ա։ 2/60բ-100բ։ ա/60բ-4բ։ բ/64բ-6ա։ գ/66ա-7ա։ դ/67ա-92ա։ ե/92ա-100բ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
101բ Ամենայնի իրի չափ եւ
քանակութիւն կոպր եւ սահման բնաւորեցաւ լինիլ, զի ոչ ի ստեղծականացս առանց սահմանի
կայացաւ ինչ յԷէն, ուստի եւ ոչ թարց չափոյ. վասն որոյ ի չափակցութիւն անդամոցն գեղեցկութիւն
կենդանւոյն առկայանայ՝ ի փիլիսոփայէն ասացաւ, քանզի արդարեւ զառելեալսն ի վայելուչ
չափոյն անհեթեթս եւ անճոռնիս անուանեմք, եւ զոչ ժամանեցեալսն ի սոյն` անկատարս
եւ թերիս, իսկ զըստ պատշաճին զչափակիրսն կատարականս եւ ախորժս զգացմանցս վարկանիմք:
Իսկ ի բանականաց խօսունից զառաջնատիպսըն` անկարգազրոյցս, եւ զերկրորդատեսակսն` տըգէտս, իսկ զերրորդակերպսն` յարմարախօսս եւ քերականս ասեմք լինիլ, որպէս
թէ զուղղութիւն եւ զչափ բանին կարգա|102ա|ւորապէս առ պահեալ` ըստ կանոնին արտաբերեաց:
Այլ քանզի զանազանք են կայք, ուստի տարաբերք են եւ չափք եւ
ուղղութիւնք իւրաքանչիւրոցն, զի այլ է իմանալեաց, եւ այլ` զգալեաց, այլ` մարմնոց,
եւ այլ` մարմնականաց, այլ` զետեղականաց, եւ այլ` ապադրեաց, այլ` իրաց, եւ այլ` իրակութեանց,
այլ` մակացելեաց, եւ այլ` մակացութեանց, եւ այլոցն սոյնպէս:
Արդ, ի յոլովից եւ ի զանազանից ուղղչաց եւ չափոց մի եւ այս
գրգուկ օրինակեցեալ, որ
է եւ ասի Քերականութիւն, իսկ թէ որո՞ ի յէիցս իցէ` ուղղիչ ահա տառից եւ ասից: Քանզի
թարց սորին նպաստութեան ոչ ոք յայսոսիկ բաւապէս կարէ մխիլ ըսֆիլիսօֆոսացն բանց, որք հանրից իմաստ[աս]իրութեանց
իբր այնց, զորս բանիւ |102բ| յաւէտ, քան թէ գործով մատակարարեն, զսա ենթակայ իսկ
եւ բանալի բացայայտեցին գոլ: Քանզի որպէս վայելումն դարաստանի իմիք աղխիւք եւ դրամբ
փակեցելոյ փոքր իմն անպատուելոյ բանալւոյ երկաթէ ի պէտս ունի, այսպէս եւ մանաւանդ
արհեստ գրչութեան եւ ընթերձման քան թէ
այլքն, այսորիկ փոքեր եւ նուաստի հմտութեանս
կարօտի, առանց որոյ ոք հմտօրէն ընթերցօղ` ո՛չ ոք ըստ բաւականին բանագէտ, ուստի
եւ` ո՛չ ոք յարմարապէս գրիչ: Այլ իցէ թէրեւս, որպէս վարկանիմ յոմանց յառաչս երեւեցելոց
ծաղրիլ եւ նշկահիլ պիտանացուիս այսորիկ, յորում չիք հիացումն, զի որք ի յաւէտ ախտս
իցեն ըմբռնեցեալք ցաւոց զվիշտսն ինքեանս կրեցեալս զգալ ո՛չ զօրեն, այսպէս եւ ո՛չ
յիմոցս նմանեաց, իւրեանցըն յանդիմանի
յիմարութիւն: |103ա| Այլ ցարց արհեստի եւ
կրթութեան յընթեռնուլ եւ ի գրել առ փութան, որք ո՛չ գրեն, այլ եղծեն, ո՛չ գրեն, այլ
խանգարեն, որպէս փեղ` յերկրաչափութիւն ձկտեցեալ,
եւ գօմէշ` յերաժշտութիւն, ուստի առակ, կատակ, ծանակ եւ քամահանաց նպատակ նշաւակի
յաւէտ առլինին ե՛ւ առաջի հըմտաց, ե՛ւ
իրագիտաց իբրեւ զիս հեգնելի եւ ծիծաղելի երեւին, որ ահա՛ անվարժ եւ անկիրթ գոլով
մասանց բանի եւ կառաւարութեան նոցին,
այլ եւ առոգանութեանց պիտոյից մանաւանդ, եւ ո՛չ զգիրս ըստ պատշաճ ձեւոյն նըկարել զօրելով, անուսումնաբար եւ տգիտապէս զայս
գրգուկս այլանդակս եւ արտատիպս զգրոցն կերպադրութիւնսըն քարշելով: Վասն որոյ ներել իմումս տգիտութեան,
խակութեան եւ յիմարութեան ժտեմ ի խոհեմամիտ |103բ| եւ ի հմտավարժ վերծանողացդ,
զի եւ Քրիստոս ներեսցէ սխալանաց եւ յանցանաց ձերոց գըթութեամբն իւրով:
Թիւ գրգուկիս աւարտեցման`
Զոյգ շրջանիկ եզ յոբելեան
Եւ մակ եռակ քառապատկեան,
Քառիկ դարձեալ եւ մու քըսան։
Թուականը՝ 2x5321064
501224=1150+551 =1701 թ.:
Սոյն յիշատակարանի վերծանութիւնը տե՛ս Ա.Գ. Աբրահամեան, Հայոց գիր եւ գրչութիւն,
Երեւան, 1973, էջ 165-6: Կարծում ենք, որ ձեռագրիս հեղինակն է Ստեփաննոս երէցը, որի
ձեռքով են գրուած նաեւ ձեռ. 2346, 2355 եւ 2357: Ուշագրաւ է, որ բոլորն էլ ունեն
վերը գրուած յիշատակարանը:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
103բ (ԺԸ. դ. շղագիր) Խրթնութիւն թոււոցս է ՌՃԾ (1701):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 4բ՝
Յա Եմաւուս Գղօպաս։ 5բ՝ Սարսիմ ի քո դատաստա[նէն]։ 108՝ Սիրուն ես դու, վարդ ես գովելի
եւ նազելի։ 111բ՝ Սարսիմ ի քո դատաստանէն, երգնչիմ ի քո արդարադատին յարէն։ Հայր սուրբ Մինաս, հայր սուրբ։ 113բ՝ Խայտալ, խնդալ կամ ցնծալ։
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ 5բ:
2345
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ, ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ, ՏՐԱՄԱԲԱՆՈԻԹԻՒՆ
|
ՌՃԾԴ. – 1705 |
ԳՐԻՉ` Գալուստ տիրացու.:
ԹԵՐԹ՝ 187+1 (կրկն.՝ 42). չգրուած` 1ա-3բ, 50բ, 84աբ, 182ա-7բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-ԺԵx12 (Գ 14, Է, ԺԳ, ԺԵ 11)+1x6: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով (յետագայի յաւելում` 1-3,
182-187, լուսագծերով եւ թագի ու առիւծի լուսադրոշմներով): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,2x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12-14x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (լրացնողի` 28աբ): ՏՈՂ՝ 19-24: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը` ծաղկադրոշմ կտաւ, դռնակինը` կապոյտ շերտերով մետաքս. լուսանցակողերը՝ կապոյտ (ծաղկազարդ): Պահպանակ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր, թ. 5՝ դիրքը խախտուած, կազմի
եզրերը մաշուած, մէջքի եւ երեսի կաշին խունացած, ցեցակեր, փոքրիկ քերծուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-83բ, 5աբ Սիմէոն վ[ա]րդապետի Ջուղաեցւ[ո]յ
արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերոյմ
Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. 1/5ա-50ա։ ա/5բ-6բ։ բ/6բ։ գ/7աբ։ դ/7բ-8ա։ ե/8աբ։ զ/9ա։ է/9ա։ ը/9ա-24բ։ թ/25ա-39ա։ ժ/39ա-40բ։ ժա/41ա-2գ։ ժբ/42գ-3բ։ ժգ/43բ-4բ։ ժդ/44բ-8ա։ ժե/48ա-50ա։ 2. 51ա-83բ։ ա/51ա-3բ։ բ/53բ-4բ։ գ/54բ-5ա։ դ/55ա-77ա։ ե/77ա-83բ։
Բ. 85ա-181ա [Ս]իմէոն վարդապետի Ջուղաեցոյ
արարեալ զՏրամաբանութիւն հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./85ա-6ա: ա/86ա-124ա: բ/124բ-39ա: գ/139բ-81ա:
Գ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ,
ԺԸ-ԺԹ. դդ.
– 4ա [Դեղգիր] – Ծ. (50) դրամ
(դժուար ընթեռնլի)
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4բ Տէ՜ր Յիսո՛ւս, օգնեա՛յ ինձ՝ մեղուցեալ գըծօղ տառիս. ամէն:
7բ Գրեալ եղեւ Քերականութիւն էս [ի] վաղճան[ու]մն տեառն Նահապետ կաթուղիկոսին,
թվին ՌՃԾԴ. (1705):
50ա Գձօղ նոմոսիք ի ծառայ տրուբ տիրացու Գալուստ է, եւ որք հանդիպիք
սմայ` կարդալով կամ օրինակելով, թողութիւն շնորհեցէ՛ք սղալանաց սորին գրուս, եւ իմ ծնօղաց
եւ իմս ներումն յիշեցէ՛ք, եւ դուք յիշեալ լինիք ի Քրիստոսէ. ամէն: Թվին ՌՃԾԴ.
(1705):
181բ [Յ]այց արա՛յ, Տէ՛ր, յորժամ գաս փառօք Հօր եւ հր[ե]շտակօք
քօվք սրբօվք՝ առ ի դատել զմեղաւորս, զի եւ մեզ արժանի արասցես ի սուրբ արքայութեան
քոյ եւ անթառամ պսակացն զգձօղ տառիս. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
4բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Սո՛ւրբ տիրամ<մ>այր, դու բար[եխ]օսեա՛յ
առ Որդի քոյ միածին, զի փրկեսցէ ի դառն տանջան[աց] ի մեղաց իմոց:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 6ա
(ութանկիւն) Տէր Գրիգոր վարդապետ:
93բ (փակագիր, ութանկիւնք) Տիրացո՞ւ Գալուստ: 93բ, 181ա Դաւիթ վարդապետ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա, 4աբ, 62բ, 178բ, 187բ, եւ այլն (զանազան բառեր):
2346
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌՃՀ. – 1721 |
ԳՐԻՉ` Ստեփաննոս
երէց:
ԹԵՐԹ՝
326. չգրուած՝ 1ա-3բ, 25բ, 58բ-9բ, 96աբ, 99ա-100բ, 233բ-4բ, 299ա-300բ, 322բ-325բ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-Ըx12 (Ե 12+1)+Ա-ԺԲx12 (Ա 8, ԺԲ 3+1)+Ա-Ըx12 (Բ, Դ 10, Զ 12+1, Ը 7)+1x4: ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով (13, 59, 100, 234, 300, 323-5` դեղին թուղթ, լուսագծերով եւ 3
օղակներ` տարբեր խորհրդանշաններով, վերեւում` խաչ, իսկ ներքեւում` «v» լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
16,4x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,3-11x6,3): ԳԻՐ՝
նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ եւ ճնշագծերով շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝
տախտակ, աստառը` դեղին թուղթ. լուսանցակողերը՝
կարմիր (գունաթափ):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր, տեղ-տեղ` յաւելագրուած,
թերթերը եզրահատուած, պրականիշերը տեղ-տեղ վնասուած. կազմը՝ ԺԸ. դարի, փեղկերի
եւ մէջքի կաշին թեթեւակի մաշուած, խոնաւութիւնից կազմի կաշին` արտատպուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-97բ Սիմէոնի վարդապետի արարեալ Քերականութիւն
ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ։ 1/4ա-58ա։ ա/4ա-5բ։ բ/5բ։ գ/5բ-6ա։ դ/6աբ։ ե/6բ-7ա։ զ/7աբ։ է/7բ։ ը/7բ-25ա։ թ/26ա-43բ։ ժ/43բ-5բ։ ժա/45բ-8ա։ ժբ/48ա-50բ։ ժգ/50բ-1ա։ ժդ/51բ-5բ։ ժե/55բ-8ա։ 2/60ա-96բ։ ա/60ա-3ա։ բ/63ա-4ա։ գ/64աբ։ դ/64բ-88բ։ ե/88բ-96բ։
Բ. 101ա-233ա [Ս]իմէօնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ
արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքումն
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./101ա-2ա: ա/102ա-50բ: բ/150բ-72ա: գ/172ա-232բ:
233ա տրամաբանական աղիւսակ, գրչից. «Օգնեա՜ ինձ, ո՜վ Յիսուս»:
Գ. 235ա-56ա Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն
Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./235աբ: ա/235բ-7բ: բ/238ա-42բ: գ/242բ-6բ: դ/246բ: ե/247ա: զ/247բ-8ա: է/248աբ: ը/248բ-9բ: թ/249բ: ժ/249բ-50ա: ժա/250ա: ժբ/250աբ: ժգ/250բ: ժդ/251ա-2ա: ժե/252աբ: ժզ/252բ-3ա: ժէ/253ա: ժը/253բ: ժթ/253բ: ի/253բ-4ա: իա/254ա: իբ/254բ: իգ/255ա: իդ/255աբ: իե/255բ: իզ/255բ-6ա:
Ի լուսանցս` լուծմունք:
Դ. 256բ-98բ Ստորոգութիւնք Արիստոտելի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./256բ-9բ: ա/259բ-67ա: բ/267ա-72ա: գ/272ա-9ա: դ/279ա-86բ: ե/286բ-7ա: զ/287ա-94բ: է/294բ-5բ: ը/295բ-6բ: թ/296բ-8ա: ժ/298աբ:
Ի լուսանցս` լուծմունք:
Ե. 301ա-22ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունաց Պէրի արմէնիաս, եւ հայերէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ
իմաստնոյն Արիստոտիլէ, թարգմանեալ
եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./301աբ: ա/301բ-2ա: բ/302բ-3ա: գ/303ա-22ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
– 97ա-8բ Ամենայնի իրի
չափ եւ քանակութիւն կոպր...
Տե՛ս ձեռ. 2344, 101բ-3բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
98բ Գրեցաւ վայելչատիպ գրգուկս ձեռամբ` Ստեփաննոս երիցու, ի թուականիս
Հայոց ՌՃՀ. (1721), ի Փետրվար ամսոյ.
եւ խնդրեմ ի վայելողացդ, զի ներեսջիք սխալանաց իմոց:
322ա Գրեցաւ ձեռամբ` Ստեփան[նոս] երիցու, ի թվականիս Հայոց
ՌՃՀ. (1721), մարտի ամսոյ աւարտեցաւ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
326բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Լուսանցը գիր կար, վասն որոյ նշան դր[ի]: Լա՛ւ կազմէս:
Այս Կիրակի կուզէ, քօսէլէով լինի, Հայոց շիրազով ղամպուր Սերգիսին է: Տրամաբանութենէ
մի այլ կար, վաղն ուղարկեմ զայն:
2347
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ,
ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
348. չգրուած՝ 57բ-58ա, 98բ, 116ա, 163աբ, 348աբ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԱx12 (Ա չիք, Զ 9, Է
10, ԼԱ 5)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,8x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13x8-12,2x7,7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր, բոլորգիր (164ա-322բ): ՏՈՂ՝
23-25: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ դարչնագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ. լուսանցակողերը՝
կարմիր (գունաթափ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Սիմէոն Ջուղայեցի`
58բ
(գծանկար), 167բ: Կիսախորան՝ 59ա, 168ա: Ճակատազարդ`
99ա, 116բ, 323ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական,
թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր,
կենդանագիր: Գոյներ՝ կարմիր, նարնջի,
վարդագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ, մանուշակագոյն, մոխրագոյն, շագանակագոյն, սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Յովհաննու:
Թ-Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 2 տարբեր թերթերի ընդլայնակի հատումով եւ ընդերկայնակի
երկտակումով, եզրահատուած, Դ. թերթը սոսնձուած կազմի Բ. փեղկին: Մագաղաթ, երկսիւն
(19,7x8), բոլորգիծ երկաթագիր, տող՝ 10 (Ա-Բ), 8 (Գ-Դ): Բա, Բբ եւ Գբ էջերը
անընթեռնլի: Կարդալ՝ Աա, Աբ, Դա, Գա. «///ափշեցոյց զսիրտս նոցա... զոր լսէք, ոչ է
[իմ] ///» (ԺԲ. 40-44, ԺԴ. 19-23):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. սկզբից պակասաւոր:
Խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, ցեցակեր, եզրահատումից լուսանցազարդերը վնասուած,
որոշ պրականիշերը հետագայում փոխուած. պատառիկ-պահպանակը ցեցակեր. կազմի փեղկերը
քերծուած, խունացած, ցեցակեր, մէջքը քերծուած եւ պատռուած, կապիչներն ու գամերն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-57ա [Սիմէօնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ
Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում Հայկազանց]
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. 1/1ա-28ա։ ա-է/չիք։ ը/1ա-4բ (սկ. թափուած «/// սուրե, տուրք, քուն եւ այլք...»)։
թ/5ա-17ա։ ժ/17բ-9ա։ ժա/19ա-21ա։ ժբ/21ա-2բ։ ժգ/22բ-3ա։ ժդ/23ա-6ա։ ժե/26ա-8ա։ 2/28բ-57ա։ ա/28բ-31ա։ բ/31աբ։ գ/32ա։ դ/32ա-51ա։ ե/51ա-7ա։
Բ. 59ա-162բ Համառօտ հաւաքումն Տրամաբանութեանս,
արարեալ ի Սիմէօն քաջ րաբունապետէ Ջուղա[յե]ցւոյ
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./59ա-60ա: ա/60ա-98ա: բ/99ա-115բ: գ/116բ-62բ:
Գ. 164ա-322բ Սիմէօնի Գառնւոյ եպիսկոպոսի արարեալ
Մեկնութիւն գրոցն Պրոկղի
Տե՛ս ձեռ. 874, 10ա-116ա. Նխբ./164ա-5բ: Ցանկ/166ա-7ա: ա/168ա-75բ: բ/175բ-7ա: գ/177ա-83բ: դ/183բ-90ա: ե/190ա-204բ: զ/204բ-9բ: է/209բ-14ա: ը/214ա-9բ: թ/220ա-7ա: ժ/227ա-8բ: ժա/228բ-31ա: ժբ/231ա-3բ: ժգ/233բ-5ա: ժդ/235ա-6բ: ժե/236բ-8ա: ժզ/238ա-43բ: ժէ/243բ-8բ: ժը/249ա-50բ: ժթ/250բ-1ա: ի/251ա-2բ: իա/252բ-9ա: իբ/259ա-62բ: իգ/262բ-8ա: իդ/268ա-70բ: իե/270բ-3ա: իզ/273ա-84ա: իէ/284ա-96բ: իը/296բ-316բ: իթ/316բ-22ա: Յիշ. լուծողի/322ա:
Յիշ. թրգմ./322աբ:
Դ. 323ա-47բ Ի Սիմէօնէ Ջուղա[յե]ցւոյ հայոց վարդապետէ Արտադրութիւն վասն անձին մարդոյ
Տե՛ս ձեռ. 119, 83բ-102բ. Նխբ./323աբ: 1/323բ-9բ: բ/329բ-47բ:
Ե. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԷ-ԺԸ. դդ.
ա. 162բ Վասն կատարածի – Իսկ
գիտելի է, զի ի տարոջն...
բ. Պտռկ-պհպնկ
Աբ Սուրբ վարդապետաց
– Առաքինութիւն զանցեալ չարն ի բաց...
գ. Դա [Դեղգիր] – Աչք որ ձնով
անկանի: Ա՛ռ ձմերկի կլեպն, այրէ՛ եւ այն մոխիրն դեղդրով աչքն քաշէ՛:
դ. Պտռկ-պհպնկ Դա ՅԱւետարանէ Ղուկասու – Նոյնպէս
եւ դուք, յորժամ առնիցէք...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
116ա (կարմրագիր) Աւգնեա՛, Տէր Յիսո՛ւս, որբիկ եթումիս:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (ԺԸ.
դ., նոտրգիր) Բա ՌՃԻԸ. (1679) յունիսի Դ. Դ.շաբթին (4) յետ Համբարձման Դ. (4) ժամուն
Երեւանու[մ] սաստիկ շարժն եղեւ:
Պտռիկ-պհպնկ Աբ ՌՃԼԱ.
(1682) թվին Եզիազար կաթողիկոսն է
եկել:
Պտռիկ-պհպնկ Բա ՌՃԿԴ. (1715) Աբգարն մարտի Դ.
(4) մեռաւ:
Պտռիկ-պհպնկ Գա Հազար ՃԿԷ. (1718) թվին օգոստոսի ԻԴ. (24) օրն կիր[ակի]
/// եւ Սուրբ Լուսաւորչի կենդանի ///... (անընթեռնլի):
Պտռիկ-պհպնկ Գա Հազար ՃԿԸ. (1719) օգոստոսի ԻԲ. (22) օրն Բ-շաբթի
ծայրագոյն գաւազան ետ ինձ` Դանիէլ վարդապետիս
եւ Պետրոս վարդապետին,
ընդ հովանեաւ Սուրբ Էջմիածնին:
Պտռիկ-պհպնկ Դա ՌՃՀԴ. (1725) հոկտեմբերի ԺԵ.երորդ (15) կիրակին
լույս Բ.շաբթի գիշերն
Աստուածատուր վէհն
վաղջանեցաւ:
Պտռիկ-պհպնկ Դա ՌՃՀԵ. (1726) մարտի Զ. (6) Կարապետ վարդապետին կաթողիկոս
օրհնեցին, որ էր Անառակի կիրակին:
Պտռիկ-պհպնկ Դա ՌՃՀԸ.
(1729) հոկտեմբերի Բ. (2) օրն Ե.շաբթի Կարապետ կաթողիկոսն վաղճանեցաւ:
Պտռիկ-պհպնկ Բա ՌՃՀԸ. (1729) դեկտեմբերի Բ. (2) օրն Գ.շաբթի
յետ եկեսցին Գրիգոր վարդապետի
խապարն եկաւ կաթողիկոսութեան:
Պտռիկ-պհպնկ Դա ՌՃՀԹ. (1730) թվին յունիսի Դ. (4) օրն Ե.շաբթի Աբրահամ
կաթողիկոսն Սուրբ Էջմիածին մտաւ եւ յունիսի Է. (7) օրն կիրակի օծաւ:
2. (այլ ձեռք)
Պտռիկ-պհպնկ Դա ՌՃԿԳ. (1714) թվին նոյեմբերի
ԻԲ. (22) սրբազան Աղէքսանդր կաթողիկոսն
առ Աստուած փոխեցաւ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 59ա,
168ա Քրիստոսի ծառայ Յակոբ վարդապետ, ՌՃՂԵ.
(1746):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պտռիկ-պհպնկ Բա Թուրքն արտաքին
գրոցն մանթիզ կամ իշմ գիթապի կասեն:
Պտռիկ-պհպնկ Դա Զի փութաս կթել քեզ պտուղ անհաս, սակաւ մի համբերեր եւ ապա կթեա՛, զի հաստատուն
լիցի:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` Պտռիկ-պհպնկ Բա՝ թռչնագիր:
2348
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 3 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
362: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դաջուած կտաւ.
լուսանցակողերը՝ կարմիր (գունաթափ)՝ դրուագումով:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Գրիգոր Նազիանզացի, Քրիստոս ծնեալ։ Թ-Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ) +2 (Գ-Դ), ստացուած մէկ թերթի
ընդլայնակի հատումով եւ ընդերկայնակի երկտակումով, եզրահատուած: Մագաղաթ, երկսիւն
(14,8x8,5), բոլորգիծ
երկաթագիր, 13 տող: 1. Ի Ժողովողն, կարդալ` Աա, Բբ, Բա, Աբ. «/// [ծանօթու]թիւն
իմն գայր ի նոյն... որ պատերազմին յաղթեցին ///» (տե՛ս ձեռ. 946, 186ա-94բ):
2. Ի
հայրն... վասն հարուածոյ կարկտին, կարդալ` Դա, Գբ, Գա, Դբ. «/// բազումս բարբառի գեղեցկապէս...
եւ առանց առաջնո[րդութեան] ///» (տե՛ս ձեռ. 946, 198ա-201բ):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմը խունացած, մաշուած, Բ. փեղկը քերծուած,
գամերն ու կապիչներն ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ՌՃԽԸ. – 1699 |
ԳՐԻՉ՝ Դաւիթ վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 83 (1-83). չգրուած՝ 78ա-83բ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-Էx12 (Ա 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,5x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11,7x7,1): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 20:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր (77բ): Գոյներ՝ նարնջագոյն, կանաչ, մանուշակագոյն,
կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան
հետքեր եւ զանազան բծեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-77ա Սիմէօն վարդապետի
Ջուղա[յե]ցւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. 1/1ա-44ա։ ա/1բ-2բ։ բ/2բ։ գ/2բ-3ա։ դ/3աբ։ ե/3բ-4ա։ զ/4ա։ է/4ա։ ը/4բ-18ա։ թ/18բ-32ա։ ժ/32ա-3բ։ ժա/33բ-6ա։ ժբ/36ա-7բ։ ժգ/37բ-8բ։ ժդ/38բ-42ա։ ժե/42ա-4ա։ 2/44բ-77ա։ ա/44բ-7ա։ բ/47բ-8բ։ գ/8բ։ դ/48բ-70բ։ ե/70բ-77ա։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
77բ (ստացողի) Փառք եռանձնեայ եւ միակամ տէրութեանն` Հօր եւ
յՈրդւոյ եւ Սուրբ Հոգոյն այժմ եւ առյապայն անզրաւ յաւիտեանս. ամէն: Արդ, ես` տրուպս
ամենից եւ յետնեալս համայնից եւ զփանաքիս բնաւից Դաւիթ անուամբ եւեթ վարդապետս ըստացա զ[ս]ոփերս
ներհմտութեան Տրամաբանական մակացութեան ի վայելումն անձին իմոյ. եւ հետ իմոյ՝
ով ոք վայելէ, միով յիշմամբ զմածեալս մեղօք յիշեսցէ եւ ինքն յիշեալ լիցի առաջի անմահ
Գառինն յԱստուծոյ, իսկ որք հանդիպիք յայսմ հոգեւոր խրախճանիս, յիշեշջիք ի մաքրափայլ
յաղօթս ձեր զհայրն իմ` զԿարապետն եւ զմայրն
իմ` զՀռիփսիմէ եւ ամենայն
արեանառու մերձաւորս իմ, եւ զձեզ յիշեսցէ Տէրն մեր: Եւ որք սրտի մտօք զմեզ յիշեսջիք,
յիշեալ լիջիք առաջի Քրիստոսի եւ <եւ> փոխարէն ի Տեառնէ ընկալջիք:
Արդ, գրեցաւ ի թուականութեանս մերում ՌՃԽԸ. (1699) ամին, ի հայրապետութեան
տեառն Նահապետի կաթուղիկոսի
Սուրբ Էջմիածնայ, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ՝ յուսոյն մեր, յաւիտեանս. ամէն: Հայր
մեր: Աւարտեցաւ ի յամսեանն նոյեմբերի Ի. եւ Դ. (24):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 78բ Այս թիւրն
է: Երանեալ է այր, որ ոչ գնաց ի խորհուրդս ամբարշտաց:
Պտռիկ-պհպնկ Աա, Բա (տառեր եւ բառեր):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 114 (84-197). չգրուած` 84աբ:
ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԱx12 (Ա, Դ 10, Ե 5, ԺԱ 4): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, արեւելեան
(134-193): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,5x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,3-12,3-7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր, տարբեր (85ա-132բ,
133ա-96բ): ՏՈՂ՝ 20-21:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 85ա, 134ա, 150ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր (103բ): Գոյներ՝ կարմիր, դեղին, կապոյտ, նարնջի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր,
պատռուածքներ, թանաքի ճապաղում (86բ, 87ա, 139բ), 145-146 թերթերի միջեւ նախապէս
չգրուած 5 թերթ կտրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 85ա-197ա Սիմէոնի վարդապետի
Ջուղայեցւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./85ա-6ա: ա/86ա-133բ: բ/134ա-49բ: գ/150ա-97բ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 197բ Սուրբ Հոգին
Աստուած ի ժամու, յորում էջ ի դաս:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
165 (198-362). չգրուած՝ 198աբ, 250բ-1ա, 263ա-4բ, 310բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԵx12 (Ա-ԻԱ չիք:
ԻԲ 8, ԻԷ, ԻԹ 11, ԼԵ
14): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան, առանձին թերթեր` լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
15,5x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21-22:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ`
199ա, 265ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ մանուշակագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկիզբը թերի, տեղ-տեղ զանազան բծեր, պատռուածքներ, 262-263 թերթերի միջեւ
նախապէս չգրուած 1 թերթ կտրուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 199ա-362բ Համառօտ հաւաքումն եւ յոյժ օգտակար
ի Դիալէթիկայն, որ է Դրամաբանութիւն,
կարգեալ եւ թարքմանեալ ձեռամբ Բարդուղիմէոսի
եպիսկոպոսի
Տե՛ս ձեռ. 69, 266ա-337բ. ա/199ա-240ա: բ/240ա-62բ: գ/311ա-62բ: դ/265ա-310ա:
Ծնթ. Հերթականութիւնները խառն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Պտռիկ-պհպնկ Դա` (բոլորգիր) Հայոց մեծ թվական ՌՃՀԳ.
(1724), իսկ Փոքրն Ճ. եւ Ը. (1191), Հռոմայեցոց Փոք[ր]ն ՆԺ. եւ Գ. (1193):
2349
ՊԵՏՐՈՍ ԱՍՏԱՊԱՏՑԻ,
ՀԱՄԱՌՕՏ ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆՆ ՍԻՄԷՈՆԻ ՋՈՒՂԱՅԵՑՒՈՅ
|
ՌՃԼ. – 1681 |
ԳՐԻՉ`
Պետրոս Աստապատցի՞:
ԹԵՐԹ՝
264 չգրուած` 1ա-4բ, 5բ, 244բ, 257բ-64բ: ՊՐԱԿ՝ 1x5+Ա-ԻԲx12 (Ա 11, Գ, Ե, ԻԱ 10, Ի
14)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ բուսական լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (11,5x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 16: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ սեւ կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ շերտաւոր մետաքս.
լուսանցակողերը` կարմիր։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 6ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր (6ա): Գոյներ՝
կարմիր, նարնջագոյն, կանաչ,
սեւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մարկոսի: Թ-Ժ. դդ.: 2 (Ա-Բ) + 2 (Գ-Դ), ստացուած մէկ ամբողջական թերթի
ընդլայնակի հատումով եւ ընդերկայնակի երկտակումով, եզրահատուած: Թուղթ, երկսիւն
(15,2x7,7), բոլորգիծ
երկաթագիր, տող՝ 10 (Ա-Բ), 8 (Գ), 7 (Դ): Մանրանկարչութիւն – Զարդագիր՝
հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր,
կապոյտ, կանաչ, դեղին, ոսկի: Կարդալ` Դբ, Աբ, Գա, Բա, Գբ, Բբ, Դա, Աա. «/// թէ մահապարտ
է: Եւ ոմանք... կապեցին զՅիսուս եւ [տարան] ///» (ԺԴ. 64-72, ԺԵ. 1):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, գրադաշտը գունափոխուած, պատառիկ-պահպանակը խոնաւութիւնից
դեղնած. կազմի կապիչներն ընկած, եզրերն
ու մէջքը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 6ա-242բ Համառօտ մեկնութիւն քերականին Սիմէօնի
Ջուղայեցւոյ Առաջին հատորին, երկասիրեալ յումեմնէ Պետրոս ստրուկ վարդապետէ Ազտապատեցւոյ, ըստ խնդրոյ ուսումնասէր
գրամարտիկոսաց...
– 6ա-13ա Գլուխ Ա. – Արդ,
խնդրելի է մեզ նախկնաբար, թէ յումմէ՞ գտեալ...
– 13բ-9ա Յորդորումն առ
ուսումնասէր մանկունսդ – Տե՛ս դու, եղբա՛յր, եւ ի միտ ա՛ռ, / Ի յուսմանէ մի՛ լինիր
սառ...
Ա. 19ա-30ա Ըսկիզբն քերականութեանս. Օգնեա՛ Սուրբ
Հոգի Աստուած եւ հասո՛ ի թիկունս իմ, զի առանց քո ամենայն բանք անպիտանք են
ա. 19աբ Գլուխ Բ. – Հարց. Զի՞նչ
է քերականութիւն: Պատասխանի. Քերականութիւնն բացակայ անուն է...
բ. 19բ-21բ Գլուխ Գ. – Հարց. Քերականութիւն
որպէ՞ս ասի զմարդոյ: Պատասխանի. Տե՛ս, օ՛վ մտավարժ մանուկ...
գ. 21բ-3ա Գլուխ Դ. – Հարց. Զի՞նչ
է քերականութիւնն եւ զի՞նչ քերականն եւ զի՞նչ քերթողն: Պատասխանի. Քերականութիւնն
ընդհանուր արուեստն է...
դ. 23ա-4բ Գլուխ Ե. – Հարց. Քերականութիւնն
ըստ Արիստոտէլի Տասանց
ըստորոգութեանցն
յորո՞ց սէռիցն է դասեալ: Պատասխանի. Զի եթէ քերականութիւնն նոյն ինքն...
ե. 24բ-5բ Գլուխ Զ. – Հարց. Քերականութիւնն
որո՞ց մակացութեանց ունի համեմատութիւն: Պատասխանի. Առ ճարտասանականն ունի սա...
զ. 25բ-6բ Գլուխ Է. – Հարց. Նոյն
ինքն քերականութեան անունս ի յիրէ՞ն է եդեալ, թէ՞ ի ձայնէն: Պատասխանի. Տե՛ս, ուրեմն,
օ՛վ ուշիմ վարժասէր...
է. 26բ-7բ Գլուխ Ը. – Հարց. Քերականութիւնն
յորո՞ց մակացութեանց ունի զիւր ըսկիզբն:
Պատասխանի. Յերաժշտականէն ունի զիւր ըսկիզբն...
ը. 27բ-30ա Գլուխ Թ. – Հարց. Վասն
է՞ր յառաջագոյն զքերականութիւնն ուսանիմք եւ ապա զայլ մակացութիւնս: Պատասխանի.
Զի ամենայն գիտութեան եւ իմաստասիրութեան...
– 30աբ Յորդորումն առ
համբակագունեղ մանկունսդ – Ո՛վ վարժասէր մանուկ եւ գրամարտիկոս դու, / Մի՛ հեղգ լինիցիս
եւ ծուլասցիս դու...
Բ. 30բ-68ա Մուտ քերականութեանս
– 30բ-2ա Գլուխ Ժ. – Հարց.
Զի՞նչ է Սահման քերականութեան: Պատասխանի. Բարւոք խնդրեցեր զսահման բանիս...
1. 32ա-3բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
առաջին մասին, որ է սահմանականն
ա. 32աբ Գլուխ ԺԱ. – Հարց. Զի՞նչ
է Սահման քերականութեան: Պատասխանի. Քերականութիւն է գիտութիւն տառից...
բ. 32բ-3ա Գլուխ ԺԲ. – Հարց. Ըսկիզբն սահմանաց
յումմէ՞ եղեւ գտեալ... Պատասխանի. Ի գռեհիկ եւ ի շինական մարդկանց եղեւ...
գ. 33աբ Գլուխ ԺԳ. – Հարց. Զի՞նչ
գործ սահմանականին: Պատասխանի. Գործ սահմանականին է, որ...
2. 33բ-6ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երկրորդ մասինն, որ է բաժանականն
ա. 33բ
Գլուխ ԺԴ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի քերականութիւնն: Պատասխանի. Եւ բաժանի յերկուս...
բ. 33բ-5ա Գլուխ ԺԵ. – Հարց. Յումմէ՞
եղեւ գտեալ բաժանողական հնարս զայս: Պատասխանի. Բաժանողական հնարս Պռիմէդէս եգիտ...
գ. 35ա-6ա Գլուխ ԺԶ. – Հարց. Զի՞նչ
է գործ բաժանականին: Պատասխանի. Զի գործ բաժանականին է ընդդէմ...
3. 36ա-9ա
Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երրորդ մասինն, որ է ապացուցականն
ա. 36ա-9ա Գլուխ ԺԷ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց քերականութեանն: Պատասխանի. Ապացոյց քերականութեան...
բ. 39ա Գլուխ ԺԸ. – Հարց. Զի՞նչ
է գործ ապացուցականին: Պատասխանի. Գործ ապացուցականին է, որ զդժուար...
4. 39ա-43ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
չորրորդ մասին, որ է վերլուծականն
ա. 39ա-40բ Գլուխ ԺԹ. – Հարց. Զի՞նչ
է վերլուծումն քերականութեան: Պատասխանի. Վերլուծականն կրկին է, այսինքն` բնական...
բ. 40բ-1ա Գլուխ Ի. – Հարց. Վասն
է՞ր քերականութիւնն գրականութիւն կոչի ըստ թարքմանչացն մերոց: Պատասխանի. Քերականութիւնն
վասն այնորիկ գրականութիւն կոչի...
գ. 41ա Գլուխ Ի. – Հարց. Զի՞նչ
է գործ վերլուծականին: Պատասխանի. Գործ վերլուծականին է, որ զդժուարիմաց...
դ. 41ա-3ա Գլուխ ԻԱ. Յաղագս Էին – Հարց.
Զի՞նչ է ասելն Է՛, զոր ի սահմանի... Պատասխանի. Կրկին կերպիւ իմանի Էն...
5. 43ա-55ա Յաղագս գիտութեան
ա. 43աբ Գլուխ ԻԲ. – Հարց. Զի՞նչ
է ասելն գիտութիւնն, որ ի սահմանի... Պատասխանի. Գիտութիւնն աստ ի տեղի սեռի է...
բ. 43բ Գլուխ ԻԳ. – Հարց. Գիտութիւնն
ի քանի՞ս բաժանի: Պատասխանի. Եւ բաժանի չորո. այսինքն...
գ. 43բ-4ա Գլուխ ԻԴ. – Հարց. Զի՞նչ
է հմտութիւն: Պատասխանի. Հմտութիւն է միոյ իրի անպատճառ գիտութիւն...
դ. 44ա Գլուխ ԻԵ. – Հարց. Զի՞նչ
է ներհմտութիւն: Պատասխանի. Ներհմտութիւն է ընդհանուր իրաց...
ե. 44աբ Գլուխ ԻԶ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց դորին: Պատասխանի. Ապացոյց սորին. զոր օրինակ...
զ. 44բ-5ա Գլուխ ԻԷ. – Հարց. Զի՞նչ
է արհեստ: Պատասխանի. Արհեստ է ընդհանուր իրաց գիտութիւն...
է. 45աբ Գլուխ ԻԸ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց դորին: Պատասխանի. Ապացոյց սորին. որպէս զոր օրինակ...
ը. 45բ
Գլուխ ԻԹ. – Հարց. Զի՞նչ
է մակացութիւն: Պատասխանի. Մակացութիւն է գիտութիւն իւրոյ ենթակային...
թ. 45բ-7ա Գլուխ Լ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց դորին: Պատասխանի. Քանզի անսխալաբար գիտէ զգիտելիսն...
ժ. 47աբ
Գլուխ ԼԱ. – Հարց. Գիտութեան
ըսկիզբն յումմէ՞
է: Պատասխանի. Անսկիզբն ըսկզբէն
եւ անեղ Էակէն...
ժա. 47բ-8բ Գլուխ ԼԲ. – Հարց. Առ օվ ժողովի գիտութիւնն:
Պատասխանի. Առ ցանկացօղս եւ փափակօղս...
ժբ. 48բ-50ա Գլուխ ԼԳ. – Հարց. Ի մէջ
էակաց գիտութիւնն ո՞ւմ համեմատի: Պատասխանի. Ոչ ոք էակաց համեմատի գիտութիւնն...
ժգ. 50աբ Գլուխ ԼԴ. – Հարց. Գիտութիւնն
յորո՞ց նուազի: Պատասխանի. Այ նոցունց
նուազի, որք միշտ զհետ...
ժդ. 50բ Գլուխ ԼԵ. – Հարց. Առ
ո՞րս յաւելու գիտութիւն: Պատասխանի. Որք միշտ երթեկեն առ նա...
ժե. 50բ-1ա Գլուխ ԼԶ. – Հարց. Ո՞րք
են նիւթապէս ենթակայ գիտութեան: Պատասխանի. Ամենայն արհեստից ունին ենթակայք...
ժզ. 51աբ Գլուխ ԼԷ. – Հարց. Գիտութիւնն
առ ո՞րս ունի զկատարումն իւր: Պատասխանի. Իւրաքանչիւր գիտութիւն իւրաքանչիւր ենթակայս...
ժէ. 51բ-3բ Գլուխ ԼԸ. – Հարց. Վասն
է՞ր Հոմերու, որ
նախկին գտողն է... Պատասխանի. Տե՛ս, մտառութեամբ ընթէրձիր, որ լաւ...
ժը. 54ա-5ա Գլուխ ԼԹ. – Հարց. Վասն
է՞ր թարքմանիչքն
մեր զարհեստ... Պատասխանի. Արդար եւ իրաւ քերականութիւնն...
6. 55ա-68ա Յաղագս տառի
ա. 55աբ Գլուխ Խ. – Հարց. Զի՞նչ
է ասելն տառից, զոր ի սահմանի... Պատասխանի. Տառն առաջին դուռն է գրոց...
բ. 55բ Գլուխ ԽԱ. – Հարց. Ո՞յք
են: Պատասխանի. Այսինքն` առաջինն տառ, երկրորդն՝ գիր...
գ. 55բ-6բ Գլուխ ԽԲ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց դոցին: Պատասխանի. Ապացոյց սոցին տառն է...
դ. 56ա-7ա Գլուխ ԽԳ. – Հարց. Վասն
է՞ր բազմաւորակի դնէ տառիցն...: Պատասխանի. Վասն զի յոլովք են տառք...
ե. 57ա-8ա Գլուխ ԽԴ. – Հարց. Կարէ՞ս
բօվանդակն մի ըստ
միոջէ... Պատասխանի. Ասացից, զի եթէ ըստ օրինի...
զ. 58ա Գլուխ ԽԵ. – Հարց. Զի՞նչ
է ասելն եւ ասութեանց... Պատասխանի. Բազումք են տեսակ ասութեանց...
է. 58ա-62ա Գլուխ ԽԶ. – Հարց. Ո՞յք
են դոքա, ասա՛ զի տեսից: Պատասխանի. Այսինքն` ապացուցական, քերթողական...
ը. 62ա-3ա Գլուխ ԽԷ. – Հարց. Վասն
է՞ր Դաւիթ փիլիսոփայն...
Պատասխանի. Զի ամենայն առասպելաբանութիւն գրօվ...
թ. 63ա-4ա Գլուխ ԽԸ. – Հարց. Զի՞նչ
է, որ ասէ կիրառութեանց սոցին... Պատասխանի. Տե՛ս, ո՛վ սիրելի վարժասէր...
ժ. 64բ-5բ Գլուխ ԽԹ. – Հարց. Վասն
է՞ր ասէ ըստ շարագրութեան քերթողացն: Պատասխանի. Տե՛ս, այս օրինակ եւ ըզգուշութիւն է...
ժա. 65բ-8ա Գլուխ Ծ. – Հարց. Կամիմ,
զի վերստին ապացուցիւ... Պատասխանի. Տե՛ս, ուրեմն, ո՛վ գրամարտիկոս դու...
Գ. 68ա-71ա Յաղագս բաժանման
ա. 68աբ
Գլուխ ԾԱ. – Հարց. Վասն
է՞ր ասէ եւ բաժանի յերկուս... Պատասխանի. Այս առաջին բաժանումն է...
բ. 68բ-71ա
Գլուխ ԾԲ. – Հարց. Բաժանումն
գրոց քանի՞ք են: Պատասխանի. Եռակի շնորհօք լցեալ Դաւիթ Անյաղթ...
Դ. 71ա-242բ Յաղագս կիրառնլեաց, որ է հատոր առաջին
ա. 71աբ Գլուխ
ԾԳ. – Հարց. Վասն է՞ր
ասէ. հատոր առաջին: Պատասխանի. Առաջին ասելօվ երկրորդն հաստատեաց...
1. 71բ-3բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան առաջին
մասին, որ է սահմանականն
ա. 72ա-3բ Գլուխ ԾԴ. – Հարց. Զի՞նչ
է սահման կիրառնլեաց: Պատասխանի. Նուրբ մտածեա, ո՛վ մտավարժ...
2. 74ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան երկրորդ
մասինն, որ է բաժանականն
ա. 74ա Գլուխ ԾԵ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի կիրառնլիսն: Պատասխանի. Եւ բաժանի չորո...
3. 74ա-5ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երրորդ մասին, որ է ապացուցականն
ա. 74ա-5ա Գլուխ ԾԶ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց կիրառնլեացն: Պատասխանի. Ապացոյց կիրառնլեացն են ամենայն նիւթք...
4. 75աբ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
չորրորդ մասին, որ է վերլուծականն
ա. 75աբ
Գլուխ ԾԷ. – Հարց. Զի՞նչ
է վերլուծումն կիրառնլեաց: Պատասխանի. Վերլուծումն կիրառնլեաց այն էր, զոր...
I. 75բ-8ա Յաղագ[ս] տառի
ա. 75բ-6ա Գլուխ ԾԸ. – Հարց. Զի՞նչ
է սահման տառին: Պատասխանի. Բարւոք ի միտ ա՛ռ...
բ. 76բ Գլուխ ԾԹ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի տառն: Պատասխանի. Որպէ՞ս ի վերն ասացաք...
գ. 76բ-7ա Գլուխ Կ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց տառին: Պատասխանի. Ապացոյց տառին է նե[ր]տրամատրեալ բանն...
դ. 77ա Գլուխ ԿԱ. – Հարց. Զի՞նչ
է վերլուծումն տառին: Պատասխանի. Տառն է ըստուգաբանի տարրն...
ե. 77ա-8ա Գլուխ ԿԲ. – Հարց. Վասն է՞ր,
սկիզբն արարեալ զտառէ, պատմէ զգրոց: Պատասխանի. Յայսմ բանիս պատասխանի տայ...
II. 78ա-145ա Յաղագս գրոյ
1. 78ա-95բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
առաջին մասին, որ է սահմանականն
ա. 78ա-9ա Գլուխ ԿԳ. – Հարց. Զի՞նչ
է սահման գրոյն: Պատասխանի. Գիր է, որով ձեւանայ ձայն...
բ. 79ա-82ա Գլուխ ԿԴ. – Հարց. Վասն
էր գիրն կոչի, որպէս ասաց...։ Պատասխանի. Բազումն պատճառի, գիրն տառ կոչի...
գ. 82ա-3բ Գլուխ ԿԵ. – Հարց. Ըսկիզբն յումմէ՞
եղեւ գտեալ...: Պատասխանի. Ըսկիզբն
եղեւ գտեալ գիր...
դ. 83բ Գլուխ ԿԶ. – Հարց. Քանիք
են գիրք, զոր գտան...: Պատասխանի. Են թուօվ երեսուն եւ ութ...
ե. 83բ-5ա Գլուխ ԿԷ. – Հարց. Ապա
Ֆէն եւ Օն յումմէ՞ եղեւ գտեալ: Պատասխանի. Դոքա յետոյ սահմանեցին վարժապետք...
զ. 85աբ
Գլուխ ԿԸ. – Հարց. Վասն
է՞ր Հայոց գիրն յոլով է... Պատասխանի. Զի մեր լեզուս ընդարձակ է, քան զայլ...
է. 86ա Գլուխ ԿԹ. – Հարց. Քանի՞
ազգք են, որք գրօվ վարին... Պատասխանի. Երկոտասան ազգ են, որք գրօվ վարին...
ը. 86բ Գլուխ Հ. – Հարց. Քանի՞ք
են գործիք գրոյն... Պատասխանի. Մինչդեռ գիրն ոչ լինի արտաբերեալ ձայնիւ...
թ. 86բ-7ա Գլուխ ՀԱ. – Հարց. Վասն
է՞ր մարդն կարօտացաւ գրոյ: Պատասխանի. Ըստ երանելւոյն Գրիգորի, զի գիրն...
ժ. 87ա-8ա Գլուխ ՀԲ. – Հարց. Վասն է՞ր
գիրն սեաւ ունեմք եւ թուղթն սպիտակ: Պատասխանի. Եւ այս յոյժ բարւոք առնեմք...
ժա. 88ա-9ա Գլուխ ՀԳ. – Հարց. Վասն
է՞ր ենթակայն գրի թուղթ... Պատասխանի. Եւ վասն չորս պատճառի...
ժբ. 89աբ Գլուխ ՀԴ. – Հարց. Վասն
է՞ր թղթի չորս կողմունքն բացատ թողումք... Պատասխանի. Եւ այս յոյժ բարւոք առնեմք...
ժգ. 89բ-95բ Գլուխ ՀԵ. – Հարց. Վասն
է՞ր երեսուն եւ վեց են գիրն... Պատասխանի. Եւ այս կարի իմն խորհրդաւոր եւ վայելուչ...
2. 95բ-143բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երկրորդ մասինն, որ է բաժանականն
ա. 95բ Գլուխ ՀԶ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի գիրն: Պատասխանի. Եւ բաժանի յերկուս` ի ձայնաւորս եւ ի բաղաձայնս...
բ. 96ա Գլուխ ՀԷ. – Հարց. Քանի՞ք
են ձայնաւորք: Պատասխանի. Ութն, այսինքն` ա, ե, է...
գ. 96աբ Գլուխ ՀԸ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի ձայնաւորն: Պատասխանի. Եւ բաժանի յերիս, այսինքն` ի յերկարն...
դ. 96բ-106բ Գլուխ ՀԹ. – Հարց. Վասն
է՞ր Էն բնութեամբ երկար է: Պատասխանի. Եւ այս ըստ երից պատճառանաց...
ե. 106բ-11բ Գլուխ Ձ. – Հարց. Օն վասն
է՞ր է բնութեամբ երկար: Պատասխանի. Եւ այս եւս ըստ երից եղանակաց...
զ. 111բ-2ա Գլուխ ՁԱ. – Հարց. Քանի՞ք
են բնութեամբ սուղք: Պատասխանի. Երկու են բնութեամբ սուղք...
է. 112ա Գլուխ ՁԲ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն զի՞նչ նշանակեն: Պատասխանի. Սուղքս այսոքիկ Եչ եւ Ոյ...
ը. 112բ-5բ Գլուխ ՁԳ. – Հարց. Ո՞րպէս
նշանակութիւն ունին դոքա... Պատասխանի. Նախ ասացից Եչին, որ...
թ. 116ա-21ա Գլուխ ՁԴ. – Հարց. Ոն ո՞րպէս
ունի նշանակութիւն մարգարէիցն: Պատասխանի. Ոն ըստ խորհրդոյն նշանակէ...
ժ. 121ա-4ա Գլուխ ՁԵ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն Ւիւնն զի՞նչ նշանակէ: Պատասխանի. Գիտելի է, զի տառս այս...
ժա. 124ա Գլուխ ՁԶ. – Հարց. Քանի՞ք
են երկամանակք տառքն: Պատասխանի. Երեք են երկամանակքն, այսինքն` ա, ը, ի:
ժբ. 124ա-30բ Գլուխ ՁԷ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն զի՞նչ նշանակեն երկամանակքն: Պատասխանի. Խորհուրդ սոցա վերաբերի առ Տէր
մեր...
ժգ. 130բ Գլուխ ՁԸ. – Հարց. Քանի՞ք
են երկբարբառքն: Պատասխանի. Հինգ են, այսինքն` աի, եա, եօ, իւն, ոյ:
ժդ. 130բ-1ա Գլուխ ՁԹ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց դոցին: Պատասխանի. Որպէս հայր, կեանք, եօթն...
ժե. 131աբ Գլուխ Ղ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն զի՞նչ նշանակէն երկբարբառքն: Պատասխանի. Խորհուրդ սոցա վերաբերի առ Տէր
մեր...
ժզ. 131բ-2բ Գլուխ ՂԱ. – Հարց. Վասն
է՞ր են ութ ձայնաւորք... Պատասխանի. Եւ այս բազում պատճառի, նախ ութ են...
ժէ. 132բ-3ա Գլուխ ՂԲ. – Հարց. Ութ
ձայնաւորքդ այդոքիկ բնութեա՞մբ ունին... Պատասխանի. Ոչ թէ ստացմամբ ունին զձայնն...
ժը.
133աբ Գլուխ ՂԳ. Յաղագս
բաղաձայն գրոց – Հարց. Քանի՞ք են բաղաձայնք տառն: Պատասխանի. Են թուօվ Ի.
եւ Թ., որք են այսոքիկ...
ժթ. 133բ Գլուխ ՂԴ. – Հարց. Ի դոցանէ
քանի՞քն են թաւք: Պատասխանի. Ինն են թաւք, որք են այսոքիկ...
ի. 133բ-4ա Գլուխ ՂԵ. – Հարց. Վասն
է՞ր ասին թաւք: Պատասխանի. Զի ի յարտաբերիլն առաւել...
իա. 134ա Գլուխ ՂԶ. – Հարց. Քանի՞ք
են լերկք: Պատասխանի. Մետասանք, որք են այսոքիկ` պ, մ, կ...
իբ. 134ա Գլուխ ՂԷ. – Հարց. Վասն
է՞ր ասին լերկք: Պատասխանի. Զի ի յարտաբերիլն մեր ի նուաղ բախէ...
իգ. 134աբ Գլուխ ՂԸ. – Հարց. Քանի՞ք
են միջակք: Պատասխանի. Վեց, այսինքն` բ, գ, դ...
իդ. 134բ-7ա Գլուխ ՂԹ. – Հարց. Վասն
է՞ր ասին լծորդութիւն: Պատասխանի. Վասն այն ասին լծորդութիւնք...
իե. 137ա-8ա Գլուխ Ճ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն զի՞նչ նշանակեն թաւքն, միջակքն եւ լերկքն: Պատասխանի. Տե՛ս, երեք են դոքա...
իզ. 138ա
Գլուխ ՃԱ. – Հարց. Քանի՞ք
են անձայնք: Պատասխանի. Հնգէտասանք, որք են այսոքիկ...
իէ. 138աբ Գլուխ ՃԲ. – Հարց. Վասն
է՞ր ասին անձայնք: Պատասխանի. Վասն զի ի յարտաբերիլն շունչն արգելանի...
իը. 138բ Գլուխ ՃԳ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն անձայնն զի՞նչ նշանակէ: Պատասխանի. Ըստ խորհրդոյն անձայնն նշանակէ...
իթ. 139ա Գլուխ ՃԴ. – Հարց. Քանի՞ք
են կիսաձայնք: Պատասխանի. Կիսաձայնքն եւս են հնգետասանք...
լ. 139աբ
Գլուխ ՃԵ. – Հարց. Վասն
է՞ր կիսաձայնք ասին: Պատասխանի. Տե՛ս, կիսաձայն ասէ...
լա. 139բ-40ա Գլուխ ՃԶ. – Հարց. Կիսաձայնքն
ըստ խորհրդոյն զի՞նչ նշանակեն: Պատասխանի. Խորհուրդ սոցա վերաբերի առ մարդիկք...
լբ. 140բ Գլուխ ՃԷ. – Հարց. Քանի՞ք
են կրկնակք: Պատասխանի. Ութ են կրկնակք, այսինքն` զ, լ, խ...
լգ. 140բ-1բ Գլուխ ՃԸ. – Հարց. ըստ
խորհրդոյն զի՞նչ նշանակեն կրկնակքն: Պատասխանի. Խորհուրդ կրկնակացն վերաբերի առ Տէր...
լդ. 141բ-2ա Գլուխ ՃԹ. – Հարց. Քանի՞ք
են նայք: Պատասխանի. Չորս են, որք են այսոքիկ...
լե. 142ա-3բ Գլուխ ՃԺ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն զի՞նչ նշանակեն նայքն: Պատասխանի. Խորհուրդ սոցա վերաբերի առ մարդկային
բնութիւնս...
3. 143բ-4ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երրորդ մասին, որ է ապացուցականն
ա. 143բ-4ա Գլուխ ՃԺԱ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց գրոյն: Պատասխանի. Ըստ Փիլիմոնի իմաստասիրին...
4. 144բ-5ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
չորրորդ մասին, որ է վերլուծականն
ա. 144բ-5ա Գլուխ ՃԺԲ. – Հարց. Զի՞նչ
է վերլուծումն գրոյն: Պատասխանի. Վերլուծումն գրոյն այս է...
III. 145բ-66բ Յաղագս վանկի
1. 145բ-8ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
առաջին մասին, որ է սահմանականն
ա. 145բ-8ա Գլուխ ՃԺԳ. – Հարց. Զի՞նչ
է սահման վանկին: Պատասխանի. Վանկառութիւն է հնչումն...
2. 148ա-53բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երկրորդ մասին, որ է բաժանականն
ա. 148ա-52ա Գլուխ ՃԺԴ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի վանկն: Պատասխանի. Եւ բաժանի վանկն յերկու...
բ. 152ա-3բ Գլուխ ՃԺԵ. – Հարց. Սուղ
փաղառութիւնն քանի՞ կերպիւ լինի: Պատասխանի. Սուղ փաղառութիւնն կրկին եղանակաւ...
3. 153բ-4բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երրորդ մասին, որ է ապացուցականն
ա. 153բ-4բ Գլուխ ՃԺԶ. – Հարց. Ո՞յք
կամ որպիսի՞ք են ապացոյց վանկին... Պատասխանի. Ապացոյց վանկին են սոքին` տօթ, քար...
4. 154բ-66բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
չորրորդ մասին, որ է վերլուծականն
ա. 154բ Գլուխ ՃԺԷ. – Հարց. Զի՞նչ
է վերլուծումն վանկին: Պատասխանի. Վանկ ասել պարառումն...
բ. 154բ-6ա Գլուխ ՃԺԸ. – Հարց. Զի՞նչ
է վանկն եւ զի՞նչ փաղառութիւնն... Պատասխանի. Վանկն այն է, որ ձայնաւորն...
գ. 156աբ Գլուխ ՃԺԹ. – Հարց. Յորժամ
մէկ բաղաձայն գիր... Պատասխանի. Ի փաղառութեանցն է դա...
դ. 156բ-63ա Գլուխ ՃԻ. – Հարց. Ըստ
խորհրդոյն զի՞նչ նշանակեն վանկն եւ փաղառութիւնն: Պատասխանի. Վանկն եւ փաղառութիւնն
համեմատին առ սուրբ Երրորդութիւնն...
ե. 163ա-4ա Գլուխ ՃԻԱ. – Հարց. Սուղ
փաղառութիւնն ըստ խորհր[դ]ոյն զի՞նչ նշանակէ: Պատասխանի. Զի որպէս երկար փաղառութիւնքն...
զ. 164ա-6բ Գլուխ ՃԻԲ. – Հարց. Զի՞նչ
է հասարակ շաղաշարութիւն: Պատասխանի. Հասարակ շաղաշարութիւնն...
IV. 166բ-72բ Յաղագս բառի
1. 166բ-9ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
առաջին մասին, որ է սահմանականն
ա. 166բ-9ա Գլուխ ՃԻԳ. – Հարց<րց>.
Զի՞նչ է սահման բառին: Պատասխանի. Բառ է ձայն յօդաւոր...
2. 169բ-76բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան երկրորդ
մասին, որ է բաժանականն
ա. 169բ-76բ Գլուխ ՃԻԴ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի բառն: Պատասխանի. Եւ բաժանի բառն յերիս...
3. 176բ-7ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երրորդ մասին, որ է ապացուցականն
ա. 176բ-7ա Գլուխ ՃԻԵ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց բառին: Պատասխանի. Ապացոյց բառին են ամենայն բառք...
4. 177աբ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
չորրորդ մասին, որ է վերլուծականն
ա. 177բ Գլուխ ՃԻԶ. – Հարց. Զի՞նչ
է վերլուծումն բառին: Պատասխանի. Բառ ասել իբր բարբառ իմն...
V. 178ա-242բ Յաղագս բանի – Յետ ասելոյ
զգրոյ, զվանկէ եւ զբառէ...
1. 178ա-86ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան առաջին
մասին, որ է սահմանականն
ա. 178ա-86ա Գլուխ ՃԻԷ. – Հարց. Զի՞նչ
է սահման բանին: Պատասխանի. Տե՛ս եւ զգուշ լե՛ր...
2. 186ա-91բ Յաղագս
յեղանակի վարդապետութեան երկրորդ մասին, որ է բաժանականն
ա. 186ա-91բ Գլուխ ՃԻԸ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի բանն: Պատասխանի. Նախ բաժանի բանն Գ. (3)...
3. 191բ-2ա Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
երրորդ մասին, որ է ապացուցականն
ա. 191բ-2ա Գլուխ ՃԻԹ. – Հարց. Ո՞յք
են ապացոյց բանին: Պատասխանի. Ապացոյց բանին մտածին...
4. 192բ-242բ Յաղագս յեղանակի վարդապետութեան
չորրորդ մասին, որ է վերլուծականն
ա. 192բ
Գլուխ ՃԼ. – Հարց. Զի՞նչ
է վերլուծումն բանին: Պատասխանի. Վերլուծումն բանին այն էր...
բ. 193ա Գլուխ ՃԼԱ. – Հարց. Քանի՞ք
են հակակայք բանին: Պատասխանի. Չորս են հակակայք բանին...
գ. 193աբ Գլուխ ՃԼԲ. – Հարց. Քանի՞ք
են դրունք բանին: Պատասխանի. Ըստ երանելւոյն Գրիգորի յեօթն են դրունք...
դ. 193բ-4բ Գլուխ ՃԼԳ. – Հարց. Քանի՞
կերպիւ ասի բանն: Պատասխանի. Ըստ վարդապետաց եկեղեցւոյ երեքկին...
ե. 194բ-5բ Գլուխ ՃԼԴ. – Հարց. Զի՞նչ
է պատճառն, որ արտաբերեալ...: Պատասխանի. Այլ է բանն եւ այլ է ձայնն...
զ. 195բ-7բ Գլուխ ՃԼԵ. – Հարց. Քանի՞ք
են մասունք բանին: Պատասխանի. Զանազանք ասեն արտաքին փիլիսոփայքն...
է. 197բ-200ա Գլուխ ՃԼԶ. – Հարց. Վասն
է՞ր մասն ասէ եւ ոչ տեսակ: Պատասխանի. Եւ այս ասեմք վասն բազում պատճառի...
ը. 200ա-2ա Գլուխ ՃԼԷ. – Հարց. Զի՞նչ
է առաջին մասին բանին: Պատասխանի. Առաջին մասն բանին` անունն է...
թ. 202բ Գլուխ ՃԼԸ. – Հարց. Յի՞նչ
պէտս եդաւ անուն ամենայն իրաց: Պատասխանի. Զի որպէս ամենայն ինչ նիւթ է...
ժ. 202բ-3ա Գլուխ ՃԼԹ. – Հարց.
Ուստի՞ լինի անունն: Պատասխանի. Որպէս յառաջն ասացաք...
ժա. 203աբ Գլուխ ՃԽ. – Հարց. Բնութեամբ
է անուն, թէ դրութեամբ: Պատասխանի. Ամենայն անուանք դրութեամբ են...
ժբ. 203բ-4ա Գլուխ ՃԽԱ. – Հարց. Գոյացակա՞ն
է անուն, թէ պատահական: Պատասխանի. Պատահական է անուն...
ժգ. 204աբ Գլուխ ՃԽԲ. – Հարց. Ամենայն
տեսակի միապէ՞ս է անուն, թէ այլապէս: Պատասխանի. Զի այլապէս է...
ժդ. 204բ-5ա Գլուխ ՃԽԳ. – Հարց. Անունն
մա՞սն է, թէ՞ բոլոր: Պատասխանի. Յայտ է, զի անունն մասն է...
ժե. 205ա Գլուխ ՃԽԴ. – Հարց. Զի՞նչ
է գործ անուանն: Պատասխանի. Զի գործ անուանն է...
ժզ. 205աբ Գլուխ ՃԽԵ. – Հարց. Ի քանի՞ս
բաժանի անունն: Պատասխանի. Զի բնախօսն Արիստոտէլէս` չորս բաժանի...
ժէ. 205բ-6ա Գլուխ ՃԽԶ. – Հարց. Զի՞նչ
կամ ո՞րպէս մտածին ենթակայական անուանքն: Պատասխանի. Մտածին որքան առ այս...
ժը. 206բ-7բ Գլուխ ՃԽԷ. – Հարց. Որպէ՞ս
կամ զիա՞րդ մտածին մակադրական անուանքն: Պատասխանի. Մակադրական անուանքն մտածին...
ժթ. 207բ-9ա Գլուխ ՃԽԸ. – Հարց. Անհատից
անուանք, զոր դնեն ի վերայ... Պատասխանի. Թուի ինչ, թէ այսպիսի անուանքս...
ի. 209աբ Գլուխ ՃԽԹ. – Հարց. Քանի՞ք
են հետեւմունք անուանց: Պատասխանի. Հետեւմունք անուանց վեց են...
իա. 209բ-11բ Գլուխ ՃԾ. – Հարց. Ի քանի՞ս
տրոհի քանակքն: Քանակքն տրոհի երեք...
իբ. 211բ-3բ Գլուխ ՃԾԱ. – Հարց. Քանի՞ք
են սեռք գոյական անուանց: Պատասխանի. Սեփականապէս սեռք գոյական անուանց չորք են...
իգ. 213բ-4բ Գլուխ ՃԾԲ. – Հարց. Ձեւք
անուանց ո՞րքան են մտածին: Պատասխանի. Ձեւք անուանց մտածին երեք...
իդ. 214բ-6ա Գլուխ ՃԾԴ. – Հարց. Քանի՞ք
են տեսակք անուանց: Պատասխանի. Տեսակք անուանց նախապետական երկու են...
իե. 216ա-7ա Գլուխ ՃԾԳ. – Հարց. Քանի՞ք
են թիւք անուանց: Պատասխանի. Թիւք անուանց երկու են...
իզ. 217աբ
Գլուխ ՃԾԵ. – Հարց.
Քանի՞ք են հոլովք անուանց: Պատասխանի. Հոլովք անուանց ըստ բնաբանին Սիմէօնի տասն են...
իէ. 217բ-8բ
Գլուխ ՃԾԶ. – Հարց.
Վասն է՞ր դոքա հոլօվք կոչին... Պատասխանի. Հոլով ասել ի մերս լեզու...
իը.
219ա Գլուխ ՃԾԷ. – Հարց.
Զիա՞րդ կամ որպէ՞ս մտածի ուղղական անունն: Պատասխանի. Ուղղական անունն մտածի որքան
առ այս...
իթ. 219բ-20ա
Գլուխ ՃԾԸ. – Հարց.
Զի՞նչ ցուցանէ սեռական անունն: Պատասխանի. Հոլովս այս սեռական ի սեռէն...
լ. 220բ-1ա Գլուխ ՃԾԹ. – Հարց. Տրական
անունն որպէ՞ս կարեմք իմանալ: Պատասխանի. Իմանամք որքան առ այս, զի անունս...
լա. 221աբ Գլուխ ՃԿ. – Հարց. Զի՞նչ
նշանակութիւն ունի գործիական անունն: Պատասխանի. Գործիական անունս այս Քրիստոսիւ...
լբ. 221բ-2ա Գլուխ ՃԿԱ. – Հարց. Հայցական
անունն որպէ՞ս կարեմք իմանալ: Պատասխանի. Մտածի հայցական անունն որքան...
լգ. 222բ-3ա Գլուխ ՃԿԲ. – Հարց. Սկզբնական
անունն որպէ՞ս կարեմք իմանալ: Պատասխանի. Իմանամք որքան առ այս...
լդ. 223աբ
Գլուխ ՃԿԳ. – Հարց.
Զիա՞րդ իմացեալ լինի պատմական անունն: Պատասխանի. Պատմական անունն իմացեալ լինի...
լե. 223բ-4ա Գլուխ ՃԿԴ. – Հարց. Ներգոյական
անունն ո՞րպէս պարտիմք իմանալ: Պատասխանի. Ներգոյական անունն իմացեալ լինի...
լզ. 224աբ
Գլուխ ՃԿԵ. – Հարց.
Ո՞րպէս մտածի արտագոյական անունն: Պատասխանի. Մտածի որքան առ այս...
լէ.
224բ-5բ Գլուխ ՃԿԶ. – Հարց.
Կոչական անունն որպէ՞ս կարեմք իմանալ: Պատասխանի. Իմացեալ լինի կոչական անունն որքան...
լը.
225բ-32բ Գլուխ ՃԿԷ. – Եւ
աստէն գիտելի է, զի մինչ մտածեմք...
լթ. 233ա-42բ Գլուխ ՃԿԸ. – Հարց. Անունս
այս Յիսուս ըստ քերականութեան զի՞նչ է: Պատասխանի. Յիսուս ըստ քերականութեան ի
կիրառնլիս... եւ այլք յոլովք սոցին նմանք, եւ այսքանս բաւականասցի յաղագս անուան,
որ է առաջին մասն բանին:
– 243ա [Յիշատակարան]
Ոչ ունելով իմն զիմաստ
Կալեալ ունիմ մտացս փաստ,
Ոչ ջանամ ես լինիլ զգաստ,
Ծոյլաբար շրջիմ անդ եւ աստ:
Տարակացեալ ի հրահանգաց
Եւ խելագար լեալ ի մըտաց,
Մոլորեալ զիմաստից շաւղաց,
Բնակեալ յերկրում օտարաց:
Աւաղ կենաց քոց, ո՛վ գերի,
Փոխարկող լաւն ընդ վատթարի,
Ոչ նախանձիս ընդ ընկերի
Զնախանձ Տեառն, որ է բարի:
Զի այնք առեալքն ի գործ ածեն
Եւ հանապազ զնոյն մտածեն,
Այլոց զիմաստ ուսուցանեն
Եւ գիտութեամբ զինքեանս կրթեն:
|243բ| Իսկ դու աստ խոզից ծառայես
Զոր եւ բարւոք գոլ
զայն կարծես:
Զբանս իմաստնոյն է՞ր ոչ մտածես
Եւ հանճարով զքեզ կրթես,
Այլ միշտ շրջիս աստ ծուլացեալ,
Տգիտութեան գուբն ընկեցեալ,
Թէ եւ զայլս քո ոչ յառաջեալ,
Գոնեա զառեալն է իր պահեալ:
Հանգստարան լե՛ր իմաստնոց
Եւ մի՛ խաղայ դու ընդ տղայոց,
Այլ հետեւեա՛ Գրոց սրբոց,
Զի լիցիս վառ իբրեւ զբոց:
Զծուլութիւն ի քէն ի բաց մերժեա՛,
Արիութեամբ զքեզ հաստատեա՛,
Գրոց սրբոց միշտ հետեւեա՛
Եւ զշընորհս
յԱստուծոյ հայցեա՛:
|244ա| Զի տացէ քեզ զիմաստութիւն,
Եւ անձին քում պարկեշտութիւն,
Գործեցելւոյն քոյ զթողութիւն
Եւ ապառնոյն` զգուշութիւն:
Ի Պետրոսէ մտօք
տկար
Այսքան գիծքս անկեալ ի շար,
Շարադրեալս էր ինձ յոյժ յարմար,
Զնոյն առնէի գործով կատար:
Որք ընթեռնոյք սրտիւ յօժար
Յիշեցէ՛ք զանձն իմ ապիկար,
Բնակեալ յայսմ յերկրի օտար,
Թողեալ զլաւն, եղեալ վատթար:
Զմեզ յիշեցէ՛ք միշտ ի բարին
Եւ ասացէ՛ք Տէր զողորմին,
Յաւուր Մեծի դատաստանին
Արժան լինիլ կենաց ձայնին:
– 245ա-56ա Ցանկ գլխաւոր
բանից, զոր ինչ գտանի ներ գրքոջս – Գլուխ Ա. Յաղագս, թէ ըսկիզբն յումմէ՞ եղեւ գտեալ զԱրհեստ
քերականութեանս... Գլուխ ՃԿԸ. Յաղագս թէ, Յիսուս ըստ քերականութեան զի՞նչ է:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
5ա (կրկն.՝ 256բ) Թիւս այս Շայիւ սկզբնաւորի,
Հինգ հարիւրեակ` սա անուանի
Եւ նոյն տառըս կրկնապատկի,
Հազար թիւն լըրման
բերի:
Երկյոբելեան առ այս լըծի,
Դասք թագուհեացն ի ներս ածի,
Թիւք Հռիփսիմեանցն որքան մտածի
Ընդ այսու թուով շարաբարդի:
Յորմէ կոյս թիւն արտաքս ձըգի,
Յայնժամ թիւ (1681) մատենիս գըտցի:
Շարադըրող այսմ
բանի`
Պետրոս անուամբ
աբեղայի,
Ըսկիզբն
առեալ դեկտեմբերի
Աւարտ եղեալ ի մայիսի:
Փառք եւ պատիւ յամենայնի
Փրկչին մերոյ ազատողի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
256բ-7ա (վր. լս., շղագիր) Ո՛հ ո՛հ աբեղայամիտ իմաստակութիւնս:
Խրթնութիւն թուականութեանս ՌՃԼ. (1681) Ս. Յ. Սիւնեաց:
2350
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
389: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ սեւ կաշի, կապիչներով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմեզրքը եւ մէջքը թեթեւակի մաշուած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
ՀաՄայտա՞ն |
ԺԸ. դար (1733ից առա՞ջ) |
ՍՏԱՑՈՂ՝ տէր Օվանէս:
ԹԵՐԹ՝ 76 (1-76). չգրուած՝ 1ա-5բ,
75ա-6ա: ՊՐԱԿ՝ 1x5 +Ա-Զx12 (Ա 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,8x1
0,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12x7,4): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 23:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 6ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝
կարմիր, վարդագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, տեղ-տեղ կարկատուած, գրադաշտը գունափոխուած, փոքրիկ պատռուածքներ.
եզրահատումից ճակատազարդն ու լուսանցազարդերը վնասուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 6ա-74բ Ի Սիմէոնի վարդապետի
Ջուղացոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115բ-62բ. 1/6ա-44բ։ ա/6ա-7ա։ բ/7ա։ գ/7աբ։ դ/7բ-8ա։ ե/8աբ։ զ/8բ։ է/8բ-9ա։ ը/9ա-21բ։ թ/21բ-33բ։ ժ/33բ-5ա։ ժա/35բ-7ա։ ժբ/37ա-8բ։ ժգ/38բ-9ա։ ժդ/39բ-42բ։ ժե/42բ-4բ։ 2/ 45ա-74բ։ ա/45ա-7ա։ բ/47բ-8ա։ գ/48աբ։ դ/48բ-68ա։ ե/68ա-74բ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
76բ (ԺԸ. դ.) Տէր Օվանէսին է այս Քերականս, որ մնաց Համայտան Ը (8) գրքօվ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 6ա (բոլորշի).
Քրիստոսի ծառայ Անանիա վարդապետ:
ՌՃՁԲ. (1733):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
Էջմիածին |
ՌՃՂԵ-ՌՃՂԷ. –
1746-1748 |
ԳՐԻՉ, ԾԱՂԿՈՂ՝ Ստեփան, Անանուն: ՍՏԱՑՈՂ՝ Յակոբ վրդ. Շամախեցի
(82ա-245բ):
ԹԵՐԹ՝ 313 (77-389). չգրուած` 77ա-81բ, 246ա-52բ, 383ա-9բ: ՊՐԱԿ՝
1x4 Ա-ԺԵx12 (Գ, ԺԵ 8)+Ա-ԺԸx8 (Ա 6, Բ 5, ԺԵ, ԺԸ 7): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
15,8x10,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11,7x5,8-10,7x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (Ստեփան գրչի` 82ա-245բ, Անանուն` 253ա-382ա):
ՏՈՂ՝ 20-21:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ`
82ա, 257ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, դեղին, վարդագոյն,
մանուշակագոյն, ոսկի:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում փոքրիկ պատռուածքներ, զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր,
գրադաշտը գունափոխուած, եզրահատումից վնասուած. կազմուած Յակոբ Շամախեցու կողմից:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 82ա-229ա Ի Սիմէոնէ վարդապետէ Ջուղայեցւոյ
արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./82ա-3ա: ա/83ա-133ա: բ/133բ-57ա: գ/157ա-229ա:
Բ. 229բ-36բ Յաղագս զանազան նշանակութեանց գլխաւոր
բառից տրամաբանականաց, ի նոյնոյ Սիմէոնէ հմտագոյն վարդապետէ արտադրեալ: Եւ բառք
ասելիք են այսոքիկ` գոյութիւն, էութիւն, էակ, գոյացութիւն, ենթադրութիւն, տեսակ,
բնութիւն, բուն, անհատ, անձն, բան, իմանալի, կենդանի, հոգի, շնչաւոր, զօրութիւն,
մարմին...
Տե՛ս ձեռ. 119, 83բ-102բ. Նխգ./չիք։ 1/229բ-36բ։ Ունի՝ 236ա Յաղագս զօրութեան: 2/չիք։
Գ. 236բ-41բ Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի Ներգինացւոյ
Գիրք Էակաց, որոց բնաւքն են հարցմումք եւ պատասխանիք ի վերայ տրամաբանական ուսմանց – Հարցմունք.
Վասն էակին. Ի քանի՞ս բաժանի էակն: Պատասխանի. Երկակի` ի գոյացութիւն:
Դ. 241բ-4բ Վիճումնական հարցաբանութիւնք Մելիտոսի
յունաց փիլիսոփային ընդ Աթենականն Մովսէս փիլիսոփայն Հայոց տրամաբանական ոճիւ ըստ այսմ
օրինակի – Հարցմունք ի վերայ դիմի. Դէմ ի բնութեան է:
– 244բ Այսքան վիճմունք Մելիտոսի
Տրամաբանեալ ընդ Մովսէսի,
Զորս Մելիտոս հարցաբանէր,
Արին Մովսէս պատասխանէր,
Եւ տըւողին
իմաստ բանի Բանին,
Կենաց անըսկըզբան,
Ընդ Հօր իւրոյ եւ Սուրբ Հոգւոյն
Փա՜ռք եւ պատիւ անեզրական:
Ե. 253ա-382բ Նորին Ջուղայեցւոյ Սիմէոնի, Գառնւոյ
եպիսկոպոսի արարեալ Մեկնութիւն գրոցն Պրոկղի
Տե՛ս ձեռ. 874, 11ա-116ա. Յռջբ./253ա-5ա: Ցանկ/255ա-6բ: ա/257ա-64ա: բ/264ա-6ա: գ/266ա-72բ: դ/272բ-9բ: ե/279բ-93բ: զ/293բ-8ա: է/298ա-302ա: ը/302ա-7ա: թ/307ա-13ա: ժ/313ա-4ա: ժա/314ա-6ա: ժբ/316ա-8ա: ժգ/318ա-9ա: ժդ/319ա-20բ: ժե/320բ-2ա: ժզ/322ա-6բ: ժէ/326բ-30բ: ժը/330բ-2ա: ժթ/332աբ: ի/332բ-3ա: իա/333ա-8բ: իբ/338բ-40բ: իգ/340բ-5ա: իդ/345ա-6բ: իե/346բ-8բ: իզ/348բ-56ա: իէ/356ա-65ա: իը/365ա-78բ: իթ/378բ-82ա: Յիշ. լուծողի/382ա:
Յիշ. թրգմ./382բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 82ա
(Ստեփան գրչի, ճակատազարդի վերին եւ ներքին կողերին, կապտատառ) Ի վայելումն Շամախեցի Յակոբ վարդապետին,
ՌՃՂԵ. (1746). (նոյնի աջ եւ ձախ կողերին, կարմրատառ) ձեռամբ` Ստեփ[ա]նի:
2. 245ա
(ստացող Յակոբ Շամախեցիի) Յիշատակարան
մատենիս – Յիշեա՛, բազումողորմ եւ բարեգութ Տէ՛ր, յողորմութիւնս եւ
ի գթութիւնս քո զՅակոբ եպիսկոպոսն
Շամախեցի, զմիաբանն Սրբոյ Աթոռոյ Էջմիածնի, որ
ստացեալ է զսա կամեցողութեամբդ քոյ, առ ի վայելումն անձին իւրոյ ի կեանս իւրում,
իսկ յետ վախճանին իւրոյ՝ առ մեզ, յիշել ի բարի իւրոյ ինքեան: Նաեւ հոգեւոր եւ մարմնաւոր
ծնօղացն եւ երախտաւորացն եւ ամենից արիւնակցացն իւրոց:
Արդ, զսոսա, զնա եւ զմեզ, որք խնդրեցաք, ահա կրկին աղաչեմք զմարդասէր
Աստուածդ մեր յիշել եւ մեղաց մերոց զթողութիւն շնորհել յաւուր մեծի գալստեանդ քում
եւ հրաւիրել յանտրտում ուրախութիւնսն քոյ, յորում օրհնեսցուք զքեզ, հանդերձ Հարբ
եւ Հոգւովդ Սրբով յաւիտենից յաւիտեանս. ամէն:
Արդ, կազմեցաւ գիրքս եւ գրեցաւ յիշատակարանս ի ՌՃՂ. եւ Է.
(1748) թուականի մերում, եւ յաւուրս տեառն Պետրոսի հայրապետի Սրբոյ |245բ| Էջմիածնի,
եւ ընդ հովանեաւ սորին, որ վասն մեր զթողութիւն բանիւ հայցէ, նա՛ ընկալցի արդեամբք
զնոյն ի Քրիստոսէ:
3. 256բ
(Անանունի). Աւգնեա՛յ, Հոգիտ Սուրբ Աստուած ճշմարիտ:
2351
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Եւդոկիա |
ՆՈՃԼԻ. – 1701 |
ԳՐԻՉ` Եղիա դպիր Մարսըւանցի:
ԹԵՐԹ՝ 181. չգրուած՝ 1ա-4բ, 8բ,
70աբ, 176ա, 178ա-81բ: ՊՐԱԿ՝ 1x8 + Ա-Եx16 (Ա 12, Բ 14, Ե 3) + Ա-Էx16 (Ա 15, Է
13)+1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,3x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն: ԳԻՐ՝
նոտրգիր (Մարտիրոս վարդապետի` 5ա-6ա, անանուանց` 6բ-8ա, 176բ-7բ: ՏՈՂ՝ 22: ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի, մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի
շերտազարդ մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
9ա: Ճակատազարդ` 71ա, 110բ, 127ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային (127ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր (35ա), կենդանագիր
(127ա): Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, տեղ-տեղ կարկատուած, գրադաշտը գունափոխուած, եզրահատուած.
կազմի եզրերը եւ կաշին մաշուած ու քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. Ա. 9ա-69բ Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում
Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./9ա։ 1/9ա-44ա։ ա/9ա-10ա։ բ/10ա։ գ/10աբ։ դ/10բ-1ա։ ե/11աբ։ զ/11բ։ է/11բ-2ա։ ը/12ա-23բ։ թ/23բ-35ա։ ժ/35ա-6ա։ ժա/36ա-7բ։ ժբ/37բ-9ա։ ժգ/39աբ։ ժդ/39բ-42ա։ ժե/42ա-4ա։ 2/44ա-69բ։ ա/44ա-6ա։ բ/46ա-7ա։ գ/47ա։ դ/47ա-64ա։ ե/64ա-9բ։
Բ.
71ա-175բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ զՏրամաբանութեան
հաւաքումնս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./71աբ: ա/72ա-110ա: բ/110բ-26բ: գ/127ա-75բ:
– 5ա-6ա Մարտիրոս վարդապետի ձեռքով կրկին գրուած է Տրամաբանութեան սկիզբը («Նախաբանը»):
2. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ,
ԺԸ. դ.
Ա. 6բ [Յաղագս հոգւոյ բանականի] –
Որպէս ձէթ ղուղմային զջերմ...
Բ. 6բ [Տաղ] – Որ վասն անչափ սիրոյ քոյին, / Բանդ ի Կո[ւ]սէն առար մարմին...
Գ. 7ա-8ա Դաւթի փիլիսոփայի Էյակաց Գիրք բովանդակն – Ի քանի՞ս բաժանի էյակն կամ յո՞րս: Երկակի` ի գոյացութիւն եւ ի պատահումն...
Դ. 176բ-7ա [Դեղգիրք] – Ի. (20) տրամ թաթարակիր,
Ի. (20) տրամ...
Ե. 177բ Վասն առն եւ կնոճն, թէ ո՞րն փութով մեռանի – Կա՛լ
զանունն երկոցունց...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
69բ Ո՜վ եղբայր, յորժամ ընթեռնուս
զայս բանս եւ օգտիս, յայնժամ յիշման առնես արժանի զգրիչս եղկելի, հանդերձ ծնօղօքս
ամենայնի:
175բ Ես` մեղապարտ Մարսըւանցի,
Եկեալ, մնացի [Եւ]դոկիայ,
ի
Սուրբ Պարսամայ եկեղեցի
Տրամաբանութիւնս աւարտեցի:
Եւ վատ ձեռամբս` Եղիայ դպրի,
Ի թվին ՆՈՃԼԻ. (1701), ամսոյն Տրէի,
Սղխալ գրոցս եմ ամօթալի,
Զձեր ոտից հող եւ փոշի,
Զմեզ յիշէ՛ք Հայր մեղայիւ,
Տէրն Քրիստոս զձեզ ողորմի:
Հայր մեր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
175բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Ես` Մարտիրոս վարդապետս, որ եմ տեղեաւ Մեղրցի, ստացա զայս գիրքս, որ է Քերականութիւն եւ Տրամաբանութիւն,
ի աշխատանաց իմոց եւ ի վայելումն ինձ մինչ ի մահ: Եւ յետ մահուան իմոյ ո՛վ ոք վայելեսցէ,
միով Հայր մեղայիւ զիս յիշեսցէ, եւ ինք յիշեալ լիցի ի Քրիստոսէ յԱստուծոյ մերմէ.
ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 8բ
(ութանկիւն, ջնջուած եւ դժուարընթեռնելի). Քրիստոսի ծառայ Նէրսէ՞ս վարդապետ: 9ա, 127ա (բոլորշի, ջնջուած եւ անընթեռնելի): 15բ, 19բ,
69բ (բոլորշի, ջնջուած եւ անընթեռնլի): 69բ, 175բ (ուղղանկիւն, ջնջուած եւ դժուարընթեռնելի).
Քրիստոսի ծառայ տէր Աստուածատուր///:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 8բ
ձիեր:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 177բ
Վասն մհլամի..., զանազան տառեր եւ բառեր:
2352
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 4 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
360: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ բաց շագանակագոյն կաշի` դռնակով, Ա. փեղկի կենտրոնում` Խաչելութեան,
Բ. փեղկի կենտրոնում` Աստուածածնի պատկերը, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դաջուած
կարմիր կտաւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմի եզրերը թեթեւակի մաշուած, կապիչներն ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ
Ա.
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Աւետ դպիր: ՍՏԱՑՈՂ` Տէր Պետրոս:
ԹԵՐԹ՝ 81 (1-81). չգրուած. 1աբ, 2բ-5բ:
ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-Էx12 (Է 6): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (12x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 21:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ`
6ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, վարդագոյն, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, եզրահատումից ճակատազարդն ու լուսանցազարդերը
վնասուած, թ. 26՝ այրուածքի հետք:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 6ա-81բ Սիմէոնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ Յաղագս քերականութեան
ըստ [լեզուի մերում Հայկազանց]
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./6ա։ 1/6ա-49բ։ ա/6ա-7ա։ բ/7աբ։ գ/7բ-8ա։ դ/8աբ։ ե/8բ-9ա։ զ/9ա։ է/9աբ։ ը/9բ-23ա։ թ/23ա-37բ։ ժ/37բ-9բ։ ժա/39բ-40բ։ ժբ/41բ-3ա։ ժգ/43բ-4ա։ ժդ/44ա-7բ։ ժե/47բ-9բ։ 2/50ա-81բ։ ա/50ա-2բ։ բ/52բ-3բ։ գ/53բ։ դ/53բ-76ա։ ե/76ա-81բ։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
81բ Գրեցաւ անարժան ձեռամբ` յոգնամեղ Աւետ դպրի մեղուցելոյ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 81բ Ի վայելումն ամէնիմաստ, հեզահոգի, սրբակրօն /// (յաջորդ բառը
ջնջուած եւ գրուած` «աբեղայ») տէր Պետրոսին. (այլ ձեռքով)՝ թվին ՌՃԿԱ.
(1712):
Ծնթ. Յաւելագրողը տէր Պետրոս
աբեղան է, որն ըստ երեւոյթին, սոսկ այս 4 տարբեր ձեռագրերն ի մի կազմողն է: Տե՛ս մնացեալ
ձեռագրերի յետագայի յիշատակարանները:
2. 2ա Թվին ՌՃՁԸ. (1739), հունուվար ամսոյ ԺԷ.ին (17), որ ես Քերականութիւն դաս
առա:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 6ա
(ութանկիւն, անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
Փետուր:
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
Սուրբ Թումա |
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ`
Աստուածատուր էրէց: ՍՏԱՑՈՂ` Յոհաննէս քհյ.:
ԹԵՐԹ՝
136 (82-217). չգրուած. 86բ, 215բ-7բ: ՊՐԱԿ՝ 1x5 +Ա-ԺԱx12 (Ա 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x 10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 20:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան`
87ա: Ճակատազարդ` 132բ, 153բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, ձկնագիր (109բ, 124ա): Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր:
Ծնթ. Դ-ից բացի, միւս 3 ձեռագրերն
ունեն առանձին պրականիշեր: Չնայած դրան, տէր Պետրոսը (Բ), սկսած 82րդ թերթից, ինքն
էլ է ըստ կարգի համարակալել պրակները: Այդ պրականիշերի մի մասը յետագայ եզրահատման
հետեւանքով թափուել է:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 87ա-215ա Սիմէոնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքումն
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./87ա-8ա: ա/88ա-132ա: բ/132բ-53ա: գ/153բ-215ա (82ա-6ա Աղիւսակք):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
132ա Զս[տ]ացօղ սորա` Ոհաննէս սրբակարգ եւ յարացոյց սրբազանից հեզահոգի քահանայն
յիշեսջիք ի Քրիստոս. ամէն: Նաեւ զԱստուածատուր էրէց յոգնամեղսամատ քարտուղար ընդ նմին յիշել աղաչեմ:
153ա Ոյք հանդիպիք ներ յայսմ տուղիս,
Որք ընթերցօղք էք Տրամաբանիս,
Լիօվ սրտիւ յիշել զարժան[ի]ս`
Տէր Յոհաննէս զստացօղ տառիս:
Սայս սպասաւոր Սուրբ Թումայի,
Յար հարակայ կայ անդ կարգի,
Վեցեակ թվոյ պաշտօնի,
Մու-երորդի, սա երկրորդի (այսպէս):
Նաեւ յոգնամեղսամատ` Աստուածատուր էրէցս
յի[շեսջիք]:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
215ա (նոտրգիր, կրկն.) Ի վայելումն` տէր Պետրոսին, թիվն
ՌՃԿԱ. (1712): Օ՜վ սուրբ ընթերձօղք, յիշեցէ՛ք վերոյգրեալ տէր Պետրոսն եւ հայր` Հայրապետ, եւ մայր իմ` Դօլվաթն, եւ դուք
յիշեալ լինիչիջ առ Քրիստոս:
215ա (ԺԷ. դ., նոտրգիր) Ի վայելումն` Պետրոս եռայմեծ
եւ քաչ վարդապետին:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
143բ (ութանկիւն, անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 217բ
Եւ Եսայի ասէ, թէ. Զոհեն զպարտէզս իւրեանց եւ ուտէն զմիս խոզենի:
ՁԵՌԱԳԻՐ Գ.
|
ԺԷ. դար (1699ից առաջ) |
ԹԵՐԹ՝ 110 (218-327): ՊՐԱԿ՝ Ա-Թx12
(Ը 14): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10x
6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 16:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան`
219ա: Ճակատազարդ` 247բ, 300ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, վարդագոյն, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, եզրահատումից տէր Պետրոսի (Բ.) պրականիշերը վնասուած. մանրանկարները տեղ-տեղ
խունացած, գունաթափուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 219ա-47ա Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./219ա-20ա: ա/220ա-3ա։ բ/223ա-9ա։ գ/229ա-34բ։ դ/234բ-5ա։ ե/235աբ։ զ/235բ-6բ։ է/236բ-7ա։ ը/237ա-8բ։ թ/238բ։ ժ/238բ-9ա։ ժա/239բ։ ժբ/239բ-40ա։ ժգ/240աբ։ ժդ/240բ-2բ։
ժե/242բ։ ժզ/242բ-3բ։ ժէ/243բ։ ժը/243բ-4ա։ ժթ/244ա։ ի/244աբ։ իա/244բ-5ա։ իբ/245աբ։ իգ/245բ։ իդ/245բ-6բ։ իե/246բ։ իզ/246բ-7ա։ (218բ Աղիւսակ: Ի լուսանցս` լուծմունք):
Բ. 247բ-99բ Ստորոգութիւնքն Արիստոտէլի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./247բ-51բ: ա/251բ-60ա: բ/260ա-6ա: գ/266ա-75ա: դ/275ա-84ա: ե/284ա-5ա: զ/285ա-94ա: է/294ա-5բ: ը/295բ-7ա: թ/297ա-8բ: ժ/298բ-9բ:
Գ. 299բ-327բ Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ ասի ըստ յունացն Պերի արմենիաս եւ հայերէն Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ իմաստնոյն
Արիստոտելէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./299բ-301ա: ա/301աբ: բ/301բ-2բ: գ/302բ-27բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 218բ (նոտրգիր) Քրիստոսի ծառայ
Տէր Միքայէլս. թիւն փոքր ՁԳ. (1699), նիր[հան] ԺԱ.։
2. 327բ (ԺԸ. դ.) Ի վայելումն աբեղա[յ] տէր Պետրոսին եւ յիշատակ եւ ծնողացն, հօրն իմ` Հայրապետին եւ մօր իմ` Դօլվաթին, վերոյիշողքն յիշեա[լ] [լիչ]ին առաչի Քրիստոս[ի]. ամէն:
ՁԵՌԱԳԻՐ Դ.
|
ՌՃԽԲ. – 1693 |
ԳՐԻՉ`
Յովհաննէս վրդ. Իսպահանցի:
ԹԵՐԹ՝
33 (328-360). չգրուած` 328բ, 353ա-60բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Գx12 (Գ 9): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13x6,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր:
ՏՈՂ՝ 20:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝
թռչնագիր: Գոյներ` սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, թ. 360՝ աջ անկիւնը պոկուած, կազմի
կապիչների հետքերն արտատպուած որոշ թերթերի վրայ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 329ա-52բ Թվին Հայոց մեծաց
ՌՃԽԲ. (1693), յամսեանն դեկտեմբերի ԻԶ. (26), անարժան յամենայնի Յով[հ]աննէս վարդապետի,
յորդւոյ Զաքարիայէ Իսպահանցոյ արարեալ Քերականութիւն, ժողովեալ ի քերթողաց: Օգնեա՜
Սուրբ Հոգի Աստուած
– 329ա [Նախաբան] – Քերականութիւն
է արհեստ իմն հմտութեան...
ա. 329ա Յաղագս նիւթոյ (այլ ձեռք)
– Նիւթ է երիմն, յորոց շաղաշարութենէ...
բ. 329ա-30բ [Յաղագս գրի] – Գիր է,
որով ձեւանայ ձայն...
գ. 330բ-1ա Յաղագս վանգի – Վանգ է, որ ի տառէ բաղկանայ...
դ. 331աբ Յաղագս բառի – Բառ է, որ
ի տառէ եւ ի վանգէ բաղկանայ...
ե. 331բ-2ա Յաղագս բանի – Բան է,
որ ի նիւթոյ եւ ի տեսակաւորութենէ...
զ. 332ա-7ա Յաղագս անուան – Անուն
է մասն բանի հոլովական յայտնութեան ենթակայի...
է. 337ա-41բ Յաղագս բայի – Բայ է
մասն բանի հոլովական դիմաւոր...
ը. 341բ-3ա Յաղագս ընդունելութեան
– Ընդունելութիւն է բառ իմն հոլովական, յառաջ եկեալ...
թ. 343ա-4բ Յաղագս դերանուան – Դերանուն
է բառ իմն հոլովական, փոխանակ անուան...
ժ. 344բ-5ա Յաղագս յօդի – Յօդ է նշանակիչ
դիմաց...
ժա. 345աբ Յաղագս նախդրի – Նախդիր
է բառ իմն, որ նախդրի բառից...
ժբ. 345բ-8բ Յաղագս մակբայի – Մակբայ
է բառ իմն անհոլով, առադրեալ բայի...
ժգ. 348բ-9ա Յաղագս շաղկապի – Շաղկապ
է բառ իմն անհոլով, որ շաղկապէ զբառս...
ժդ. 349ա-50ա Յաղագս առոգանութեան
– [Ա]ռոգանութիւն է, որ զնիւթ արուեստի...
ժե. 350ա Յաղագս յարմարութեան տառից
– Փոխարկութիւն է, որ ինչ եւ իցէ...
ժէ. 350բ-1ա Յաղագս Յիախնդրութեան բառից – Ուղղականն եւ սեռականն Յի առնուն...
ժը. 351ա-2ա Յաղագս բաղադորութեան անուան ընդ բայի – Ի շարադրութիւնս ուղղականն...
ժթ. 352աբ Յաղագս կիտից – [Կ]էտ է,
որ զբառս, զբանս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
352բ [Կ]ատարեցաւ դուզնաքեայ Քերականութեանս արհեստ յոքնամեղ իմաստակէ` Յովհաննէս յանարժան վարդապետէ Իսպահանցոյ, ի գեղջէ Ջուղայոյ, ի թվաբերութեան Հայոց մեծաց ՌՃԽԲ. (1693), յամսեանն յունվարի ԻԴ. (24): Եթէ հաճոյ թուեսցի սրբազանիցդ,
միով Հայր մերով յիշեսջիք, զի եւ դուք յիշեալ
լիջիք ի գիրն կենաց, ապա թէ ոչ` ներումն շնորեսջիք, զի այսքան էր ապիկարիս կար: Նաեւ զծնօղսն իմ` զԶաքարիայն եւ զԵղիսաբեթն, եւ զհարազատ եղբայրն իմ` զԿիրակոս էրէցն, եւ զցանկալի զորդիսն իւր`
զըՍտեփաննոսն, զԴիոնէսիոսն եւ զՏիմոթէոսն եւ զդստերսն` զԿատարինէն, զՍողովմէն եւ զԵղիսաբեթն, եւ զամուսինն իւր` զԹամարն,
զի եւ դուք ծնողօք եւ հարազատօք յիշեալ լիջիք այժմ եւ յանվաղճան կեանսն պատր (այլ՝ տէր Պետրոսի (Բ.) ձեռքով)՝
աստելոցն սրբոց. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 328ա Ի վայելումն աբեղայ տէր Պետրոսին, եւ յիշատակ ծնողաց իմ, հօր` Հայրապետին, եւ մօր իմ` Դօլվաթին, վերոյյիշողքն
յիշեալ լինին առաչի Քրիստոս[ի]. ամէն:
Եղեւ թիվն ՌՃԿԱ. (1712). վերջ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
360բ (զանազան բառեր եւ տառեր):
2353
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար (1699ից առաջ) |
ԳՐԻՉ՝
Յակոբ քհյ.:
ԹԵՐԹ՝
322. չգրուած. 1ա-2բ, 45բ, 84ա, 173բ, 318բ, 319բ-22բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԷx12 (ԻԷ 8): ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ «AG» լուսադրոշմով: (186-189՝ յաւելագրողի): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
15,5x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (13,5x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (յաւելագրողի` 186ա-9բ, 244աբ):
ՏՈՂ՝ 21: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
դրոշմազարդ կարմիր կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1, թուղթ (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ`
3ա, 85ա, 108բ, 150բ, 174ա, 229ա, 252բ: Լուսանցազարդ՝
բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր,
ձկնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն, դեղին,
կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, տեղ-տեղ յաւելագրութիւններ, փոքրիկ պատռուածքներ, եզրահատումից պրականիշերը
վնասուած կամ ցեցակեր. կազմի եզրերը, Ա. փեղկի դրոշմազարդերն ու յիշատակարանը զգալիօրէն
մաշուած, իսկ Բ. փեղկը, աստառը, մէջքի կաշին եւ պահպանակը ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-83բ Սիմէօնի վարդապետ Ջուղացւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի
մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./3ա։ 1/3ա-45ա։ ա/3ա-4ա։ բ/4ա։ գ/4ա-5ա։ դ/5ա։ ե/5աբ։ զ/5բ-6ա։ է/6ա։ ը/6ա-19ա։ թ/19ա-33ա։ ժ/33բ-5ա։ ժա/35ա-7ա։ ժբ/37ա-9ա։ ժգ/39աբ։ ժդ/39բ-43ա։ ժե/43ա-5ա։ 2/46ա-83բ։ ա/46ա-9ա։ բ/49ա-50բ։ գ/50բ։ դ/50բ-75բ։ ե/75բ-83բ։
Բ. 84բ-108ա [Ներածութիւն Պորփիւրի Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./85աբ: ա/85բ-8ա: բ/88ա-93բ: գ/93բ-8ա: դ/98աբ: ե/98բ-9ա: զ/99աբ: է/99բ-100ա: ը/100ա-1ա: թ/101աբ: ժ/101բ-2ա: ժա/102ա: ժբ/102աբ: ժգ/102բ: ժդ/102բ-4բ: ժե/104բ: ժզ/104բ-5ա: ժէ/105աբ: ժը/105բ: ժթ/105բ-6ա: ի/106աբ: իա/106բ: իբ/106բ-7ա: իգ/107ա: իդ/107աբ: իե/107ա-8ա: իզ/108ա (84բ Աղիւսակ):
Գ. 108բ-50ա Ստորոգութիւնքն Արիստոտէլի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./108բ-11բ: ա/111բ-8բ: բ/119ա-24ա: գ/124ա-30բ: դ/130բ-8ա: ե/138աբ: զ/138բ-45բ: է/145բ-7ա: ը/147ա-8ա: թ/148ա-9ա: ժ/149ա-50ա:
Դ. 150ա-73ա Սկիզբն [եւ] նախադրութիւն գրոցն,
որ ասի ըստ յունացն Պերի արմենիաս եւ հայերէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ
իմաստնոյն Արիստոտէլէ, թարքմանեալ եւ
մեկնեալ ի Դաւթէ (համառօտ)
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./150բ-1ա: ա/151ա-2ա: բ/152աբ: գ/152բ-73ա:
Ե. 174ա-318ա Սիմէոնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./174ա-5ա: ա/175ա-228բ: բ/229ա-52ա: գ/252բ-318ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
173ա ...Եւ եղկելի փծուս գրչի` Յակոբ քահանայի, յիշել աղաչեմ, ո՜վ ընթերցող:
318ա Փա՜ռք Քրիստոսի՝ յուսոյն հաւատացելոց, որ տայ ճարտարութիւն
ճշմարտաբան տրամաբանողաց: Ո՜վ ընթերցօղ աստուածասէր, յորժամ ընթեռնուս այսմ տառիս,
եւ զանպիտան գրչի` Յակոբ քահանայիս յիշել
աղաչեմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Տեառնէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Կազմի Ա. փեղկ (դժուարընթեռնելի) Ի վայելումն`
խօջայ Ոսկանի որդի պարոն Մարգարին: Թվին
[Ռ]ՃԽԸ. (1699):
2. 319ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Ո՜վ ընթերցօղ, յիշեա՛յ
եղկելի Հոյհաննէս աբեղէս. վերջ:
3. 319ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Ո՜վ ընթերցօղ, յիշեա՛յ
եղկելի Յակոբ աբեղէս. վերջ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 320բ
(բոլորշի). Քրիստոսի ծառայ Ստեփանոս. ՌՃՂԲ.
(1743):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա,
321բ (զանազան տառեր):
2354
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Բզնունեաց գաւառ |
ՌՃԼԷ. – 1688 |
ԳՐԻՉ՝
Գրիգոր էրէց (3ա-123ա, 250ա-83բ): ՍՏԱՑՈՂ` Սիմէոն արհեպս.:
ԹԵՐԹ՝
290. չգրուած. 1ա, 130աբ, 220ա-5բ, 290բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԱx12 (Դ 10, Ը 11)+Ա-Ըx12+Բ-Գx12
(Ա չիք) +Ա-Դx12 (Ա 10, Դ 7): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով (արեւելեան`
284ա-290): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,5x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12x7. 131ա-249բ՝
10,5x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (Անանունք. Ա՝ 123բ-6ա, Բ՝ 131ա-219բ, Գ՝ 226ա-49բ, Դ՝
284ա-90ա): ՏՈՂ՝ 19-21 (226ա-49բ), 17-21 (284ա-90ա): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի` դռնակով եւ երկու կապիչով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ, դռնակինը`
կապոյտ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝
բուսական, թռչնային (39ա): Զարդագիր՝
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր,
սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. միջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ կարկատուած. կազմի
եզրերը մաշուած, կաշին` ցեցակեր, խունացած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. [Քարոզք]
Ա. 3ա-91ա [Քարոզք Գրիգորի Տաթեւացւոյ. Արտաքոյ Ա. եւ Բ. հատորոց]
ա. 3ա-24բ Գրիգորի Եռամեծի քաջ հեռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփա[յ]ի, աշակերտի
Յոհաննու Որոտնեցո[յ] Քարոզ եւ խրատ կրօնաւորաց, ի բանն. Են ներքինիք... – Արդ, ի վերայ այսմ բանիս Ը. (8) իրս...
բ. 24բ-38բ Քարոզ ի բանն. Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս
յանապատ... – Գիտելի է, զի բանս այս վեց միտս
ունի...
գ. 39ա-48ա Նորին Գրիգորի եռամեծի եւ քաչ հեռետորի
Քարոզ ի բանն Յոբայ. Փորձութիւն են կեանք մարդկան... – Բանս այս երեք միտք ունի...
դ. 48ա-54բ Նորին Գրիգորի եռամեծի քաջ հռետորի
եւ գերահռչակ փիլիսոփա[յ]ի Քարոզ ի բանն. Պահեմ երկիցս ի շաբաթու... – Զբանս զայս չորս կէրպիւ տեսցուք...
ե. 54բ-68բ Նորին Գրիգորի եռամեծի եւ քաջ հռետորի
ասացեալ Վասն գրոց աշակերտաց եւ վարդապետաց, ի բանն. Աչք իմաստնոյն ի գլուխ իւր, Սողոմոն
ասէ – Բան առակախօսիս Դ. (4) միտս ունի...
զ. 68բ-78ա Նորին Գրիգորի եռամեծի եւ քաջ հեռետորի. Քարոզ վասն մանգանց եւ երիտասարդաց, ի Ժողովողէն. Յիշեա՛յ
զարարիչն քո.. – Ի վերայ այս բանիս Դ. (4) ինչ
ասելի է...
է. 78բ-91ա Նորին Գրիգորի եռամեծի եւ քաջ [հռետորի]
Քարոզ վասն մանգանց եւ երիտասարդաց...
ի բանն իմաստնոյն Սողոմոնի, որ ասէ. Երեք են, զորս անհնար է ինձ իմանալ... – Յայս բանիս վերայ Ե. (5) միտս տեսանելի է...
Բ. ա. 91բ-105բ Նախերգան քարոզի... – Երանելի բնութիւն եւ աննախանձ բարերարութիւն...
բ. 105բ-23ա Յորդորակ աւրհնութեան – Այժմ ժամանեալ մեր յաւարտ...
գ. 123բ-6ա [Աւրհնութիւնք վասն ժողովրդեան]
– Ա[ւ]րհնեալ է Հայր [Աստուած] անեղն, անծին...
դ. 284ա-90ա Յայլմէ Քարոզ Մեծի Ուրբաթին սուգ,
յառաքելոյ բանին. Կտակ յետ մահու հաստատուն է [Յակոբայ Ղրիմեցւոյ]... – Սովորութիւն է մարդկան, յորժամ մեռանի...
2. 131ա-219բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի
մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./131ա։ 1/131ա-184ա։ ա/131ա-2բ։ բ/132բ։ գ/132բ-3բ։ դ/133բ։ ե/134աբ։ զ/134բ։ է/135ա։ ը/135ա-53ա։ թ/153ա-69բ։ ժ/169բ-71բ։ ժա/171բ-4ա։ ժբ/174ա-6ա։ ժգ/176ա-7ա։ ժդ/177ա-81բ։ ժե/181բ-4ա։ 2/184ա-219բ: ա/184ա-7ա։ բ/187ա-8ա։ գ/188աբ։ դ/188բ-212ա։ ե/212ա-9բ։
3. 226ա-49բ [Արիստակիսի գրչի Վերլուծութիւնք բացերեւապէս բայից եւ բառից]
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./չիք: ա-դ/չիք: ե/226ա-8ա (սկ.` «եւ զարհուրեցուցեալ, զարհուրել...»:
228ա «Վասն վերայից»): զ/228ա-30բ:
է/230բ-1ա: ը/231ա-2ա: թ/232ա-3բ: ժ/233բ-49բ (վրջ.` «մանգամարդացն, մերկացին ///» (շար. թափուած)):
4. 250ա-83բ Պատմութիւն Պըղնծէ քաղաքին, զոր օրինակ
է անցաւոր աշխարհիս – Կայր ի քաղաքին Պաղտատ խալիֆա մի, յորում անուն էր Աբդլ Մէլիք...
(284ա-90ա տե՛ս 1, Դ.):
5. Յաւելագրութիւն,
ԺԸ. դ., նոտրգիր
ա. 126բ [Խաչատուրի Տաղ վարդին եւ պիւլպիւլին
Բ. (2) ազգ լեզուէ. ձեռ. 1682, 90ա (հայերէն եւ թուրքերէն)] – Յորժամ եղեւ գարուն, եկ բուլբուլն յա[յ]գին...:
ա. 129բ [Տաղ Աստուածածնի] – [Խ]րախճանաբար քեզ յանձն առեր սուրբ աւազանին...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
2բ Աւգնեա՛ ինձ, Տէ՛ր Յիսուս, եւ հասո՛յ զսկսեալս ի յաւարտ:
24բ ԶՍիմէօն արհեպիսկոպոսն
յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, որ ետ գրել փափաքանօք
զՔարոզգիրքս յիշատակ հոգւոյ իւրոյ: Եւ զանարաժանս` զԳրիգոր սուտ էրէցս ընդ նմին յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, եւ յիշողացդ Աստուած ողորմեսցի. ամէն
(նման` 38բ, 48ա, 78բ, 91ա):
54բ Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս` զՍիմէօն եպիսկոպոսն, որ ետ գրել զՔարոզգիրքս յիշատակ
հոգւոյ իւրոյ, եւ զյետնեալս ի մանկունս եկեղեցւոյ` զԳրիգոր գծող տառիս, աղաչեմ զձեզ յիշել առ Տէր:
68բ ԶՍիմէօն րաբունին եւ զհոգեւոր
իշխանն մեր եւ զտէր գաւառիս Բզնունեաց զսրբասէր
եպիսկոպոսն յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, որ ետ գրել զհոգէշահ բանս` յիշման հոգւոյ իւրոյ, եւ
զանարժան զԳրիգոր էրէցս խնդրեմ արժան առնէք
յիշման ի յաղօթս ձեր, եւ դուք յիշեալ լիջիք [յ]Աստուծոյ:
283բ Գրեցաւ Պատմութիւնս Պղնծէ քաղաքին ձեռամբ Գրիգոր սուտ իրիցւոյ: Թվին ՌՃԼԷ. (1688):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) ՌՃԴ. (1655) թւին արեգակ
խաւարեցաւ յուլիս ամիս: ՌՁԵ (1636) սուլթան Մուրատ եկն եւ գնաց:
2. 128բ (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Գիրք այս, որ Ուչքլի[սա] (=Բագաւան) վանիցն է, որ կոչի Քերական[ութիւն]:
3. 129ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Ես` տէր Ղազարս, գրչափորձ արարի:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 121բ, 130բ (կենդանագրեր):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` աստառ
Ա. (եբրայական ամսանուններ). Սբաթ, Ադար, Նիսան, Հազիրան, Թամուզ... (զանազան բառեր): 1ա (տառեր եւ բառեր):
1բ (Աղօթք) Սուրբ Աստուած, սուրբ եւ հզօր... (Աղօթք). Փառք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն
Սրբոյ... (խազագրուած): 2ա (Աղօթք) Յիշեսցուք ի գիշերի զանուն քո, տէր... (խազագրուած):
(Տաղ) Ադամ ասաց, թէ. Ես զիս անմահ գիտէի...: Գրչափորձ թանաքի: 2բ (բառեր): 95ա,
101բ, 126բ, 127աբ, 128բ, 130բ, 172ա, 219բ, 223բ, 290ա (տառեր եւ բառեր): 127ա (տաղ)
Թագուհի բարեաց բուրա[ստա]ն, / Ծառդ կենաց եդեմական... (զանազան բառեր): 127բ Սիրելի
հատոր Անտոնէ պանտուխդ
կենցաղոյս...: 128ա Ըստեղծեաց զմարմինն
յառաջ եւ ապա` զհոգին...: 129ա (տաղ) Ա[ւ]րինաւորք չէին յատակք, / Օրինադիրք եղեն
մատակք, / Այլ են զրկօղք եւ են վատթարք, / Են ատելիք (ատելիք) չարեաց գումարք...
(տէր Ղուկասի ձեռքով):
2355
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ,
ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ՌՃՀ. – 1721 |
ԳՐԻՉ`
Ստեփաննոս երէց:
ԹԵՐԹ՝
108. չգրուած՝ 1աբ, 26բ, 104աբ, 107բ-8բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Թx12 (Ա 13, Թ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով (2աբ` տպ.): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,2x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 18-20: ԿԱԶՄ՝ ճնշագծերով դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ ոսկեզօծ դրոշմազարդ կարմիր թուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր. կազմի կաշին քերծուած, եզրերը թեթեւակի մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-103բ Սիմէոնի վարդապետի արարեալ Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ.
1984, 115ա-62բ. Նխբ./3ա։ 1/3ա-63բ։ ա/3ա-4բ։ բ/4բ։ գ/4բ-5բ։ դ/5բ-6ա։ ե/6աբ։ զ/7ա։ է/7ա։ ը/7բ-26ա։ թ/27ա-47ա։ ժ/47ա-9ա։ ժա/49բ-52ա։ ժբ/52ա-4բ։ ժգ/55ա-6ա։ ժդ/56ա-60բ։ ժե/60բ-3բ։ 2/64ա-103բ։ ա/64ա-7ա։ բ/67բ-8բ։ գ/68բ-9ա։ դ/69ա-95բ։ ե/95բ-103բ։
2աբ [Տաղարան տպ.] ա. Իմաստութիւն
Հօր էական, / Միտ գերագոյն եւ անսահման...: 2բ Յոհան Ջուղայեցի վարդապետի նկարը, գունազարդուած (գրչից), – Գիրք Յոհաննու
վարդապետի / Ջուղայեցւոյն Հայաստանի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
105ա-7ա: Տե՛ս ձեռ. 2344, 101բ-3բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
107ա Գրեցաւ վայելչատիպ գրգուկս ձեռամբ Ստեփանն[ո]ս երիցու, ի թուականիս Հայոց ՌՃՀ. (1721), նոյեմբերի,
եւ խնդրեմ ի վայելողացտ, զի ներեսջիք
սխալանաց իմոց:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 108բ հացալից:
2356
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՃԺԳ. – 1664 |
ԳՐԻՉ՝ Ներսէս սրկ.:
ԹԵՐԹ՝ 362. չգրուած. 99ա, 112բ, 362բ: ՊՐԱԿ՝
Ա-Լx12 (Թ 16, Լ 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,5x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն:
ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ մագաղաթ (մասն Պատառիկ-պահպանակի), դռնակինը` կարմիր կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ`
1ա: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր:
Գոյներ՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Ղուկասու: Թ. դ.: Աստառ Ա+ 1 (Ա)+1 (Բ) + աստառ Բ, ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի
հատուած 2 կէսերի երկտակումով: Մագաղաթ, միասիւն (Ա-Դ՝ 24,5x17,5), բոլորգիծ երկաթագիր,
17 տող: Կարդալ` Գա, Աա, Դբ, Բբ, Դա, Բա, Գբ, Աբ. «/// [այրի] մի էր ի նմին քաղաքի...
զկուրծս իւր եւ ասէր. Աստուած ///» (ԺԸ. 3-13):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, ցեցակեր, եզրահատումից հին պրականիշերը
(սկսած Ժ.ից) վնասուած, պատառիկ-պահպանակները ցեցակեր. կազմը խունացած, ցեցակեր,
դռնակի անկիւնները վնասուած, կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-88բ Սիմէոն վարդապետի արարեալ Յաղագս քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-22բ. Նխբ./1ա: 1/1ա-51բ: ա/1ա-2բ: բ/2բ: գ/2բ-3բ: դ/3բ-4ա: ե/4ա-5ա: զ/5աբ: է/5բ: ը/6ա-23ա: թ/23ա-39ա: ժ/39ա-40բ: ժա/41ա-3ա: ժբ/43աբ: ժգ/45աբ: ժդ/45բ-9բ: ժե/49բ-51բ: 2/52ա-88բ: ա/52ա-4բ: բ/54բ-6ա: գ/56ա: դ/56ա-81բ: ե/81բ-8բ:
Բ. 89ա-112ա [Բանք տոմարականք]
ա. 89ա-97բ [Յակոբայ Ջուղայեցւոյ Տոմար Հայոց]
– Ես` Ջուղայեցի Յակոբ վաճառականս, որ անպիտան ծառա եմ Յիսուսի Քրիստոսի...
Յորժամ ըսկիզբն արարի Տօմարիս, թուականն
էր Հայոց ՌՃԺ. (1661)... 92ա [Ա]յս Տումարիս
նոր տարեմուտն Ջրաւրհնէք օրն է... այնպէս առնես, որ չսղալես:
– 97բ [Յիշատակարան] – Զվաստակօղ Տօմարիս` զՋուղայեցի
մահդեսի Յակոբ վաճառականս, յիշեսջիք,
որ բազում աշխատանօք Տօմարս յայտնեցի, ո՛չ թէ ես, այլ ողորմութեամբ Տեառն իմոյ Յիսուսի
Քրիստոսի: Եթէ ոք օրինակ առցէ ի սմանէ, աղաչեմ առ նայ, որ զյիշատակս իմ գրեսցէ,
նայ գիրն կենաց յիշեալ լիջի. ամէն:
Դարձեալ աղաչեմ զձեզ, եղբա՛րք, որ զհան|98ա|գուցեալ ծնօղսն
իմ յիշեցէ՛ք` զԱւագն, Եղիսաբեթն, եւ զեղբայրն իմ` Ոհանն: Եթ[է] ոք զննջեցեալսն իմ յիշէ, նայ արքայութեանն արժան լիջի. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս:
Ի թվականիս Հայոց հազար
հարիւր եւ Ը. (1659) էր, որ Տօմարս գրեցի Եղէգաձորի անապա[տ]ումն, որ Շատէվանք կոչի:
Տօմարիս թիւն Հայոց ՌՃԺ. (1661) ըսկիզբն
կարգեցի վասն այն պատճառի, որ խորանին կենդանակերպքն յառաջն Խոյն եւ Ցուլն լինի, որ
ուղիղ գայ, խորանն ձախ չլինի: Թէ ոք զվաստակօղ Տօմարիս` զՅակոբ վաճառականս, մի բերան յիշէ, նայ անփորձ կենայ յայսմ աշխարհի: Յետ այս կենացս ելանելոյ` արքայութեանն ժառանգ լինի: Հայր
մեր, որ յերկինս, սուրբ եղիցի:
Ի թուականիս Հայոց ազգի
Հազար հարիւր Ժ. աւելի (1661)
Գեղեցիկ Տօմարս յայտնեցի,
Ով ոք կարդայ` հաճոյ լինի,
Սայ է Մեկնիչ Տօմարի,
|98բ|
Մի ըստ միոջէ քեզ ցուցանի
Տարին որչա՞փ շարժմունք ունի,
Կամ պասէրին, թէ՛ ի մէջ Զատկի,
Այլ եւ եղանակն գարնանայի,
Ամառն, աշնան, ձմեռնայի,
Թէ՛ ըսկիզբն տարուն եւ կամ
վերջի,
Շարժմունքն զամէն եղանակի
Զորն որ կամես, զայն քեզ յայտնի:
Ով ոք սորա կու հետեւի,
Տարուն շարժմունքն հմուտ լինի,
Տայ ի փառս Քրիստոսի,
Մարդասիրին յաւիտենի:
բ. 100բ-6բ [Վասն կրկնակ ամսոց] – Զկրկնակ ամսոց այսպէս արա՛. Կա՛լ զՆաւասարդի ամիսն...
(99բ-100ա, 106բ բանալի-աղիւսակք):
գ. 107ա-11բ [Աւետիքի Վասն թուականին] – Թուական այսպէս արա՛. կա՛լ զՀայոց մեծ թուականն...
դ. 112ա [Աւետիքի երեսնեկ բոլորակ-աղիւսակ]
– Զմուտ երեսնեկի բոլոր[ակ]իս այսպէս արա՛յ.
կա՛լ... եւ զանարժան Աւետիքս յիշեսջիք,
հա՛յրք իմ:
Գ. 113ա-241ա [Հ]ամառօտ հաւաքումն Տրամաբանութեանս,
արարեալ ի Սիմէօն քաջ րաբունապետէ Ջուղայեցւոյ. Յաղագս Տրամաբանութեան
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./113ա-4ա: ա/114ա-60ա: բ/160բ-82ա: գ/182ա-241ա:
Դ. 242ա-314բ Համառօտ հաւաքումն Յաղակս հոգոյ եւ զօրութեանց նորին (հին թրգմ.)
Տե՛ս ձեռ. 868, 193ա-244ա. Նխբ./242աբ: ա/242բ-3բ: բ/243բ-4բ: գ/244բ-5բ: դ/245բ-6ա: ե/246ա-7բ: զ/247բ-8ա: է/248ա-9բ: ը/249բ-50բ: թ/250բ-2ա: ժ/252ա-3ա: ժա/253ա-4ա: ժբ/254ա-5ա: ժգ/255աբ: ժդ/255բ-7ա: ժե/257բ-8բ: ժզ/258բ-9ա: ժէ/259ա-60ա: ժը/260ա-1բ: ժթ/261բ-2ա: ի/262ա-3բ: իա/263բ-7բ: իբ/267բ-9բ: իգ/269բ-72բ: իդ/272բ-6ա: իե/276ա-9բ: իզ/279բ-82բ: իէ/282բ-3ա: իը/283ա-4ա: իթ/284ա-5ա: լ/285աբ: լա/285բ-7բ: լբ/287բ-8բ: լգ/288բ-9բ: լդ/289բ-90բ: լե/290բ-1ա: լզ/291ա-2բ: լէ/292բ-3բ: լը/293բ-6ա: լթ/296բ-7բ: խ/297բ-9ա: խա/299ա-300ա: խբ/300ա-2բ: խգ/302բ-5ա: խդ/305ա-6ա: խե/306աբ: խզ/306բ-7բ: խէ/307բ-9բ: խը/309բ-11բ: խթ/311բ-3բ: ծ/313բ-4բ:
Ե. 314բ-61բ Յաղագս առաքինութեանց հոգոցն (հին թրգմ.)
Տե՛ս ձեռ. 930, 256բ-76ա. Նխբ./314բ-6ա: ա/316ա-7ա: բ/317ա-8ա: գ/318ա-9բ: դ/319բ-21ա: ե/321ա-2ա: զ/322ա-4բ: է/324բ-7ա: ը/327ա-30բ: թ/330բ-2ա: ժ/332ա-3ա: ժա/333ա-5բ: ժբ/335բ-8ա: ժգ/338ա-40ա: ժդ/340ա-1ա: ժե/341ա-4բ: ժզ/344բ-7ա: ժէ/347ա-8բ: ժը/348բ-50բ: ժթ/350բ-2ա: ի/352բ-4ա: իա/354ա-8ա: իբ/358ա-60բ: իգ/361աբ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
241բ [Ե]ւ այսքան բաւականասցի Յաղագս քերականութեան եւ Տրամաբանութեան
ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ, որ է աւրհնեալ ընդ Հօր եւ ընդ Հոգոյն Սրբոյ յաւիտեանս
յաւիտենից. ամէն:
Կատարեցաւ գիրքս, որ Յաղագս քերականութեան եւ Տրամաբանութեան,
Ի թըւականութեանս Հայոց
ՌՃԺԳ.ի (1664),
Ի նահանգի Մեծ Աթոռիս,
Ընդ հովանեաւ Էջմիածնիս,
Ի հայրապետութեան տեառն Յակոբայ կաթուղիկոսի:
Ծրագրեցաւ ի քարտիսիս,
Մեղսմակարթ եւ եղկելիս
Ձեռամբ անարժան սարկաւագի`
Ներսէս անուն վերաբերի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
362ա (նոտրգիր) Առի գիրգս ՌՃԿԶ. (1717) Ռ. (1000) տեկան:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
աբգ: 71բ Ջերմարար։ Զնձեռեմ: 98բ մարդ: 112բ Յիշատակ է: 361բ ըաես: 362բ (այբուբեն):
Պհպնկ Աբ աէեզէըըթժ:
2357
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ, ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ՌՃԿԳ. – 1714 |
ԳՐԻՉ` Ստեփաննոս երէց:
ԹԵՐԹ՝
110. չգրուած՝ 1աբ, 2բ, 26բ, 105բ, 108բ-10բ: ՊՐԱԿ՝ 1x1+1-9x12 (Թ 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,7x10,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (12x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ թուղթ (Բ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝
թռչնագիր 3ա (ուրուագիծ): Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր. կազմի կաշին խունացած, եզրերը թեթեւակի մաշուած, մէջքը վերից
եւ վարից վնասուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-105ա Սիմէոնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ (այլ ձեռքով)՝ արարեալ Քերականութիւն
ըստ լեզուի մերում Հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./3ա: 1/3ա-63բ: ա/3ա-4բ: բ/4բ: գ/4բ-6բ: դ/5բ-6ա: ե/6աբ: զ/7ա: է/7ա: ը/7բ-26ա: թ/27ա-47ա: ժ/47ա-9բ: ժա/49բ-52ա: ժբ/52բ-5ա: ժգ/55ա-6ա: ժդ/56ա-60բ: ժե/60բ-3բ: 2/64ա-105բ: ա/64ա-7ա: բ/67բ-8բ: գ/68բ-9ա: դ/69ա-97ա: ե/97ա-105ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
106ա-8ա: Տե՛ս ձեռ. 2344, 101բ-3բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
108ա Գրեցաւ վայելչատիպ գրգուկս ձեռամբ Ստեփաննոսի երիցու, ի թուականութեանս Հայոց ՌՃԿԳ.
(1714), ի նոյեմբեր ամսոյ ԺԸ.ին (18), եւ խնդրեմ ի վայելողացտ, զի ներեսջիք սխալանաց իմոց:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 2ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Որ եմ զառածեալ մեղօք եղկելի,
Որ միշտ, ո՜վ Տէր իմ, զքեզ ունիմ ի մտի:
Բայց ապայգայն զնւաստ տիրացաւ Գէորքս առի, խնդրեմ իմոյ պատւական տէարցդ, որ սա դուռն իմաստութիւն, դեռայբուսիկ կ.(՞) գրգուքս, որ գոչի Քերականութիւն: Ով սա դիմեսցի, առ ինքն
ծաւալեսցի հոգւոյն, որպէս որ կամեցաւ առաքելոցն սրբոց եւ մարքարէիցն նախայգուշակօղ եւ վերջայպէս մատակարար
սորին, որ եւ խնդրեմ զմեզ յիշեսցէ եւ ինքն յիշեալ լիցի ի Քրիստոսէն մերմէ. ամէն:
2. 109ա (ԺԸ. դ., եղծուած, անընթեռնելի) Ի վայելումն
///: Աստուած վերչ բարի անէ. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 1բ,
110բ (ութանկիւն). Քրիստոսի ծառայ Սարգիս: 1196 (1747):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա Հայր
սուրբ: 108բ Յաղագս առման:
2358
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Իսպահան-Ջուղա |
ՌՃԸ.-ՌՃԺԱ. – 1659-1662 |
ԳՐԻՉ` Յոհաննէս սրկ.: ԾԱՂԿՈՂ` տէր
Յակոբ:
ԹԵՐԹ՝ 363. չգրուած՝ 1ա-3բ, 31աբ,
126բ, 151աբ, 362ա-3բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+Ա-ԼԱ 12 (Ա 8, ԺԲ 16, ԼԱ 10, թռիչք` ԺԳ)+1x2: ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով (թ. 1-3, 362-363՝ ԺԸ. դ. յաւելում): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
13,5x9: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10x6-11,5x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (4ա-126ա), բոլորգիր
(127ա-361բ): ՏՈՂ՝ 17-22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կապոյտ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
4ա: Ճակատազարդ` 32ա, 127ա, 152ա, 206բ,
231բ, 279բ, 300բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական,
թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, ցեցակեր,
35բ, 36ա՝ թանաքի ճապաղում. եզրահատումից լուսանցազարդերը
վնասուած. կազմի եզրերը
մաշուած
եւ ցեցակեր, կաշին խունացած. թ. 1-3 եւ 362-363՝ աւելացուած ԺԸ. դ., հին թերթերը տեղ-տեղ նորոգուած եւ կարկատուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 4ա-30բ Սահման քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1/4ա-28ա: ա/4ա: բ/4ա-5ա: գ/5աբ: դ/5բ-6ա: ե/6ա: զ/6ա-9բ: է/9բ-16ա: ը/16ա-8ա: թ/18ա: ժ/18ա-22ա: ժա/22աբ: ժբ/22բ-5բ: ժգ/25բ-8ա: 2/28ա-30բ: ա/28ա-9ա: բ/29ա-30ա: գ/30աբ:
Բ. 32ա-126ա [Ս]իմէոնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ Քերականութիւն ըստ
լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./32ա: 1/32ա-83ա: ա/32բ-3բ: բ/33բ: գ/33բ-4բ: դ/34բ-5ա: ե/5աբ: զ/36ա: է/36ա: ը/36ա-51բ: թ/52ա-68բ: ժ/68բ-70բ: ժա/70բ-3բ: ժբ/73բ-5բ: ժգ/75բ-6բ: ժդ/76բ-81բ: ժե/80բ-3ա: 2/83բ-126ա: ա/83բ-7ա: բ/87ա-8ա: գ/88աբ: դ/88բ-117ա: ե/117ա-26ա:
Գ. 127ա-50բ Պորփիւրի ներածութիւն [Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-9ա. Նխբ./127աբ: ա/127բ-30ա: բ/130ա-5ա: գ/135ա-9բ: դ/139բ-40ա: ե/140աբ: զ/140բ-1բ: է/141բ-2ա: ը/142ա-3ա: թ/143ա: ժ/143աբ: ժա/143բ-4ա: ժբ/144աբ: ժգ/144բ: ժդ/144բ-6ա: ժե/146աբ: ժզ/146բ-7ա: ժէ/147աբ: ժը/147բ: ժթ/147բ: ի/147բ-8ա: իա/148աբ: իբ/148բ-9ա: իգ/149ա: իդ/149աբ: իե/149բ-50ա: իզ/150աբ:
Դ. 152ա-205բ Ստորոգութիւնքն Արիստոտէլի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./152ա-5ա: ա/155ա-64ա: բ/164ա-70բ: գ/170բ-9ա: դ/179ա-89ա: ե/189աբ: զ/190ա-9բ: է/199բ-201բ: ը/201բ-3ա: թ/203ա-4բ: ժ/204բ- 5բ:
Ե. 206ա-31ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոց, որ
ասի ըստ յունարէն Պերի արմէնիաս, եւ հայերէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ
իմաստնոյն Արիստոտէլէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./206բ-7բ: ա/207բ-8բ: բ/208բ-9բ: գ/209բ-31ա:
Զ. 231ա-359բ [Ս]իմէոնի վարդապետի Ջուղայեցւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան
հաւաքումս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./231ա-2բ: ա/232բ-79ա: բ/279բ-300բ: գ/300բ-59բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
30բ (նոտրգիր) Ձեռամբն իմում` թերավարժ Յոհանիսի,
աղաչե՜մ զքեզ, եղբա՛յր, միով Տէր ողորմայիւ
յիշատակեա՛յ, ի թվականիս Հայոց ՌՃԸ. (1659):
205բ (բոլորգիր) Զյոգնամեղ անձն` Յոհաննէսս, որ ձեռնտութեամբ Հոգոյն Սրբոյ աւարտեցաք զպարփակօղս
ընդհանուր էակաց, աղաչեմ յիշել ի Տէր:
360ա (բոլորգիր) Փա՜ռք անբաժանելի եւ միասնական սուրբ Երրորդութեանն՝
Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ, այժմ եւ միշտ: Օգնականութեամբ ամենայն բարեաց տւօղ Հոգւոյն Սրբոյ աւարտեցաւ տառս ի գեղեցկաշէն
եւ ի հռչակաւոր քաղաքիս Պարսից Իսպ[ա]հան եւ ի գեօղաքաղաքս Ջուղայ, ի դուռն վանիցս Սուրբ Ամենափրկչիս, ի կաթողիկոսութեան Հայոց տեառն Յակոբայ
Ջուղայեցոյ, եւ ի վանից Սուրբ Ամենափրկչիս յարքայանիստ գեօղաքաղաքիս Ջուղայոյ տեառն Դաւթի Ջուղայեցոյ, զոր բարի վարուք եւ ճշմարիտ առաքինութեամբ կենցաղավարէր
ի մէջ գոռոզ ազգիս ջուղայեցւոցն: Եւ ժողովեալ բազում եղբարս, զոր բարի խրատս ուսուցանէր
եւ մեծաւ ջանիւ յընթերցմունս ուսուցանէր` օրինակ առնելով զհայրապետն Սահակ եւ զՄեսրոպ, եւ յամենայն զօրութենէ ջանն դնելով ի վերայ եղբարց դաս ասելով զգիրսն Պորփիւրի,
Արիստոտէլի եւ այլոց իմաստասիրացն յոյժ
քերթողաբանութեամբ, ունելով աշակերտս հնգէտասան քաղաքավարէր յոյժ հեզութեամբ, քաղցրութեամբ եւ առաքինութեամբ: Շնորհօքն
Քրիստոսի ելեալ ի յայս հնգետասան եղբարցս վարդապետս Բ. (2), եւ ձեռնադրեալ աբեղայս
ԳԺ. (13), եւ սարգաւագունս Գ. (3), զոր
յայսմ ամի ձեռնադրեաց զՈհան|360բ|նէսս, վասն զի իսկ եմ տրուպ աշակերտացս: Ի թագաւորութեանս
Պարսից Փոքր Շահ-Ապասիս, եւ ի մարմնաւոր առաջնորդութեան Հեգազին, զոր Աստուած անփորձ պահեսցէ:
Յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեզ զծրագրօղ տառիս` զՈհաննէսս, եւ զծնօղսն իմ` զԶաքարայն եւ զԵղիսաբէթն, եւ զհարազատ եղբարքն իմ` զՍաֆարն, եւ զկողակիցն իւր` զՄարիամն,
եւ զորդիքն` զՅարութիւն եւ զԱւետիսն, զոր Աստուած անփորձ պահեսցէ, եւ զպատուականագոյն
միւս եղբայրն իմ` զտէր Կիրակոսն, զոր
աստուածահաճոյ վարուք կայր ի քահանայութեան իւրում, եւ զկողակիցն` զՄարիամն, զոր յայսմ ամի վաղճանեալ ի հասակ մանկութեան իւրում, եւ զ[հ]ոգեւոր եղբայրն մեր` զտէր Յակոբն՝ ծրագրօղ ծաղկացս:
(ծայրակապ` «Յոհաննիսի է բանս այս»)
Յաղթեալ խաբմամբ ի բանսարկուին,
Վերաւորեալ նետից նորին,
Ո՜հ եղկելոյս, որով ապրիմ
Ի յանաչառ դատաստանին,
Հայիմ ի յիս` ճար մի չունեմ,
Դարձեալ յուսամ ի կենդանին:
Արդ, խնդրեցէ՛ք վասն եղկելոյս,
Վասն յանցանաց իմոյ գործելոյս
|361ա| Ներել մեղացս իմ ներգործեալ
Ի Քրիստոսէ հայցմամբ յուզեալ,
Ներող գթածն եմ յուսացեալ,
Որ չյիշէ մեղքս իմ չար գործեալ,
Ի յուսալով Աստուածն բան`
Չառնել ինձ դատ արդարութեան,
Սիրտ բաղձանաց պարգեւեսցէ
Եւ արտասուօք զմեղս սրբեսցէ,
Իբր ըզպոռնիկըն քաւեսցէ,
Անձին յանցանքըս ջնջեսցէ:
Է իմ յանցանքս անասնական,
Որ քան զաւազ ծովու շատ կան,
Բանամ ըզգանձըս իմ խոտան,
Զոր գործեցի մեղքն անարժան,
Այլ աղաչեմ ըզբազմագութն`
Բառնալ ըզցաւս իմ տրտմութեան,
Նոր նորոգել զիս վերստին,
Որպէս շնորհօք աւազանին,
Սիրով լցեալ տեսլեամբ նորին
Ի յայնմ ահեղ դատաստանին,
Աղաչանօք մօրն անճառին
Եւ Յովհաննու բարբառ ձայնին
Յեցեալ ի սուրբսն անտրտմական
|361բ| Յարազուարճ արքայութեան,
Սիրով լըցեալ տեսլեամբ նորին,
Ըն[դ]միշտ փառացն յաւիտէնին:
Թվինն հազար հարիւր տասն
եւ մէկի (1662)
Աւարտեցաւ տառ նազելիս,
Ձեռամբ իմով թերավարժիս`
Յոհանիսի կրօնաւորիս:
Աղաչեցէ՛ք վասն եղկելոյս,
Թէրեւս գըտայց ներողութիւն
Ի մարւդասէր փրկչէն մերմէ,
Վասն իւր արեան ճաշակմանէ,
Զոր ճաշակեմք` սրբիմք մեղաց,
Յաղագս իւրոյ ասացուածաց.
Թէ որ ուտէ իմ զմարմին,
Ունի կեանս յաւիտենին:
Վասն այս խոստմանց յուսամ ի Տէր,
Թէպէտ մեղօք լցեալս եմ ի գէշ:
2359
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար (1709ից յետո՞յ) |
ՍՏԱՑՈՂ`
Սարգիս եւ Դանիէլ վրդք.:
ԹԵՐԹ՝
287. չգրուած՝ 2բ, 5ա-10բ, 80բ-2բ, 258աբ, 279բ-86բ: ՊՐԱԿ՝ 1x10+Ա-ԺԲx6+ԺԳ-ԻԹx12 (ԻԷ
8)+1x5: ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ (11-82), թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով (83-282), յետագայի յաւելում`
1-10, 283-287): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13,7x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,5x6,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (յաւելագրողի` 1ա-4բ,
287աբ): ՏՈՂ՝ 21-22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ մանուշակագոյն կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ`
11ա, 83ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (11ա,
83ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, թանաքի բծեր, տեղ-տեղ գրադաշտը խունացած. կազմի եզրերը
մաշուած, երեսի եւ մէջքի կաշին խունացած, դռնակի աստառն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Բ. 11ա-80ա [Սիմէօնի Ջուղայեցւոյ Քերականութիւն]
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./11ա («Նախադրութեան»
սկիզբն աւելացուած է ԺԹ դարում, հաւանաբար` մատենադարանապետ Սահակ վ. Ամատունու
ձեռքով): 1/11ա-49բ: ա/11ա-2ա: բ/12ա: գ/12աբ: դ/13ա: ե/13աբ: զ/13բ: է/13բ-4ա: ը/14ա-26ա: թ/26ա-38բ: ժ/39ա-40բ: ժա/40բ-2բ: ժբ/42բ-4ա: ժգ/44աբ: ժդ/45ա-7բ: ժե/48ա-9բ: 2/50ա-80ա: ա/50ա-2բ: բ/52բ-3բ: գ/53բ: դ/53բ-74ա: ե/74ա-80ա:
Բ. 83ա-219բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքումն
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./83ա-4ա: ա/84ա-128ա: բ/128բ-48ա: գ/148բ-203ա:
Գ. 203բ-22բ Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-9ա. Նխբ./204աբ: ա/204բ-6բ: բ/206բ-10բ: գ/210բ-4ա: դ/214աբ: ե/214բ-5ա: զ/215ա: է/215աբ: ը/216աբ: թ/216բ: ժ/216բ-7ա: ժա/217աբ: ժբ/217բ-8ա: ժգ/218ա: ժդ/218ա-9ա: ժե/219աբ: ժզ/219բ-20ա: ժէ/220ա: ժը/220աբ: ժթ/220բ: ի/220բ-1ա: իա/221ա: իբ/221աբ: իգ/221բ: իդ/221բ-2ա: իե/222ա: իզ/222աբ: (203բ Աղիւսակ):
Դ. 223ա-57բ Ստորոգութիւնք Արիստոտէլի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./223ա-5ա: ա/225բ-31ա: բ/231ա-5ա: գ/235ա-40բ: դ/240բ-7ա: ե/247աբ: զ/247բ-54ա: է/254ա-5ա: ը/255ա-6ա: թ/256ա-7ա: ժ/257աբ:
Ե. 259ա-79ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոցն, որ
ասի ըստ յունաց Պէրի արմէնիաս, եւ հայերէն` Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ
իմաստնոյն Արիստոտելէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ
ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. Նխբ./259աբ: ա/259բ-60ա: բ/260աբ: գ/260բ-79ա:
Զ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ,
ԺԸ. դ.
1. 1աբ [Մասն Տրամաբանութեան] – Գիտելի է, զի Ե. (5) եղանակս...
2. 2ա [Վասն իմաստասիրութեան] – Իմաստասիրութիւն բաժանի ի տեսականն...
3. 3ա-4բ Սահմանք քերականութեան եւ իւրաքանչիւր
մասանց, յայլմէ արտադրեալ
ա. 3ա [Նախաբան] – Քերականութիւն է մին արհեստ, որ
ուսուցանէ...
բ. 3ա [Յաղագս տառի] – Գիր է նախկին եւ նուաստագոյն...
գ. 3բ [Յաղագս վանգի] – Վանգ է, որ այլով անուամբ փաղառութիւն...
դ. 3բ [Յաղագս բառի] – Բառն է բացակաւոր ձայն...
ե. 4աբ [Յաղագս բանի] – Բանն է շարամանութիւն բառից...
4. ա. 287բ [Մանունք] – Աղօթք է աղերսել ինչ...
բ. 287բ [Տաղ Յովհաննու Մկրտչին] – Սուրբն Յովհաննէս Քրիստոսի յառաջեցաւ, / Օր նոցա
մարգարէից լրումն եդաւ, / Բայց փրկիչն յորժամ զնոր օրէնս սկսաւ, / Հին օրէնքն ըստ
Յովհաննու գլխատեցաւ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
203բ Օգնեա՛ ինձ, ո՛վ Յիսուս:
225ա Ո՛վ անսպառածաւալ, մշտաշարժ եւ մշտաբուղխ Սուրբ Հոգի Աստուած,
շնչեա՛ ի յիս եւ հասո՛ զսկսեալս գծագրելով եւ ուսմամբ ի յաւարտ:
279ա Գրեցաւ ի վայելումն` Սարգիս եւ Դանիէլ վարդապետացն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝
128ա (ութանկիւն, կարմրագոյն). Դանիէլ վարդապետ:
218բ (բոլորշի) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Սարգիս վարդապետ Ագուլեցի: Թվին ՌՃԾԸ. (1709): 278ա (բոլորշի, ջնջուած, կենտրոնում`
կնքատիրոջ դիմանկարը` վարդապետական գաւազանով) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Ներսէս վարդապետ: ՌՃԾ. /// (1711///):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ 2ա,
10բ (զարդագրեր` Ա, Բ, Ի, Ե, նաեւ` նախշեր):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ`
287աբ (զանազան տառեր, տրամաբանական լուծումներ, այլաբանական թուերով հաշուարկ
եւ այլն):
2360
ՍԻՄԷՈՆ ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ,
ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ, ՏՐԱՄԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ
|
ՌՂԹ. – 1650 |
ԳՐԻՉ` Յօհաննէս դպիր:
ԹԵՐԹ՝ 268. չգրուած՝ 1աբ, 268բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԳx12 (ԺԷ 10, ԻԳ
6): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13,4x9,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (11x6,3): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 18-19: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի` դռնակով եւ երկու կապիչներով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դրոշմազարդ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 2ա: Ճակատազարդ` 105բ, 174բ, 200բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, յուշկապարիկ
(55բ): Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր,
կենդանագիր (105բ): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ,
վարդագոյն, դեղին, նարնջագոյն, ոսկի:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Ղուկասու: ԺԱ. դ.: 4 (Ա-Դ)+4 (Ե-Ը), ստացուած 2 կէս թերթերի ընդլայնակի
հատուած եւ երտակուած մասերից: Մագաղաթ, երկսիւն (22,5x16), բոլորգիծ
երկաթագիր, 17 տող (Ա-Դ, Ե-Ը): Կարդալ` Աբ, Գբ, Դա, Բա, Դբ, Բբ, Աա, Գա. «/// զարի]ւնն
Պիղա[տոս] խառնեաց ըն[դ զո]հս նոցա... արձակեեալ ե[ս ի յիւ]անդութեն[է քումմէ] ///» (ԺԳ.
1-12), Եբ, Էբ, Ըա, Զա, Ըբ, Զբ, Եա, Էա «/// [զմ]արգարէս եւ [քարկ]ոծ առնեիր... ի վեր
մա[տիր] յայնժամ [եղիցին]
///»
(ԺԳ. 34-ԺԴ. 10):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում եւ գրադաշտում խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր, գոյները
խունացած, եզրահատումից պրականիշերը վնասուած, պատառիկ-պահպանակներում խոնաւութեան
հետքեր, պատռուածքներ. կազմը մաշուած, մէջքը ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-105ա Սիմէոնի վարդապետի Ջուղացւոյ, արարեալ
Քերականութիւն ըստ լեզուի մերում հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./2ա: 1/2աբ-58բ: ա/2բ-3բ: բ/3բ: գ/3բ-4բ: դ/4բ-5ա: ե/5աբ: զ/5բ-6ա: է/6ա: ը/6ա-23ա: թ/23բ-42ա: ժ/42ա-4բ: ժա/44բ-7բ: ժբ/47բ-9բ: ժգ/49բ-50բ: ժդ/50բ-5բ: ժե/55բ-8բ: 2/58բ-105ա: ա/58բ-62ա: բ/62բ-3բ: գ/64ա: դ/64ա-94բ: ե/94բ-105ա:
Բ. 105բ-268ա [Ս]իմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ
արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքմունս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./105բ-7ա: ա/107ա-74ա: բ/174բ-200բ (192բ գրադաշտի կէսը չգրուած, կարմրագրով
նշուած: Գրչից. «Տեղիս ընդ վայր է թողեալ եւ անպիտան»): գ/200բ-68ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
268ա Փա՜ռք Քրիստոսի՝ յուսոյն հաւատացելոց, որ տա ճարտարութիւն ճշմարտաբան տրամաբանողաց:
Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս, ո՜վ սուրբ հարք եւ եղբարք, զմեղաւոր ծրողս անյիշելիս ի դպիրս`
Յօհաննես անուամբ միայն եւ գործով թափուր եւ ունայն, աղաչեմ զձեզ յիշել ի Տէր: Ի թւականիս Ռ. եւ ՂԹ. (1650):
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ 391:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Պտռիկ-պհպնկ Բա (դժուարընթեռնելի).
(ԺԸ.) դար Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Պօղոս վարդապետ /// (1 բառ ջնջուած):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
(զարդագիր «Զ»):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պատառիկ
պահպանակ Աբ. «Չորից իրաց վերջն վատ է նախ թէ որ: Քերականութիւն է իմաստութիւն, այսինքն`
գրոց գիտութիւն: Զի փայտիւն ծառայութիւն նոյնպէս փայտիւն փրկագործութիւն: Ժամանակ
աշխարհի, այսինքն` որպէս ասէ Պօղոս Պետրոս» Աաբ, Բա, Գա, Դբ, Եա, Ըաբ` զանազան
բառեր, տառեր, թուեր, նշումներ
1բ Անունն է /// զկնի գործ /// էին.
268բ ոհան (զանազան տառեր):
2361
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ` Յակոբ աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝
339. չգրուած՝ 1բ, 87բ-8ա, 201բ, 208ա-10բ, 233ա-9բ, 263ա, 278բ, 337բ, 338բ-9բ: ՊՐԱԿ՝
Ա-Էx12 (Է 14)+1x2+Ա-Ժx12 (Թ 14)+1-13x8 (Ա, Գ, Դ, Զ 12, Բ 16, Է, Ը 10, ԺԳ 5): ՆԻՒԹ՝
թուղթ, արեւելեան (1-60, 113-24), լուսագծերով եւ մահիկաձեւ «SS» եւ «RB» լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x6,5-12x8): ԳԻՐ՝ նոտրգիր, բոլորգիր`
2ա-27ա: ՏՈՂ՝ 15-24 (խառն): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ ծաղկազարդ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ`
116ա: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր:
Գոյներ՝ մանուշակագոյն, նարնջի:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – 1. Աւետարան Մատթեոսի:
Ժ. դ.: 4 (Գ-Զ), ստացուած մէկ քառատուած թերթի ստորին մասերի ընդլայնակի երկտակումով:
Մագաղաթ, միասիւն (նախապես` երկսիւն) (Աա՝ 11x9), բոլորգիծ երկաթագիր, 13 տող:
Կարդալ` Զբ, Գա, Եա, Դբ, Եբ, Դա, Զա, Գբ «/// [յի]նէն, զուր պաշտէն զիս... ի բերանոյ`
ի սրտէ ան[տի գայ] ///» (Մտթ. ԺԵ. 9-18): 2. Աւետարան Յովհաննու: ԺԱ. դ.: 2 (Ա-Բ),
ստացուած մէկ թերթի վերին մասի ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն
(10x8,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 9 տող: Կարդալ` Աբ, Բա, Բբ, Աա «/// [յ]երկնից եւ կեանս
տա աշխարհի... ընդ միմեանս հրեայքն եւ ասէ[ին] ///» (Յովհ. Զ. 33-53):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ թանաքի ճապաղումներ,
զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր. կազմը խունացած, վնասուած, մէջքը պատռուած,
եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-87ա Ջուղացւոյ Սիմոնի վարդապետի արարեալ Քերականութիւն լեզուի մերում
հայկազանց
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./2ա: 1/2ա-52բ: ա/2ա-3բ: բ/3բ-4ա: գ/4աբ: դ/4բ-5ա: ե/5ա-6ա: զ/6ա: է/6աբ: ը/6բ-24բ: թ/24բ-39ա: ժ/39ա-40բ: ժա/40բ-3ա: ժբ/43ա-5ա: ժգ/45ա-6ա: ժդ/46ա-50ա: ժե/50ա-2բ: 2/52բ-87ա: ա/52բ-5բ: բ/55բ-6բ: գ/56բ-7ա: դ/57ա-79բ: ե/79բ-87ա:
Բ. 89ա-115ա Ներածութիւն Պորփիւրի
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. Նխբ./89աբ: ա/89բ-92բ: բ/92բ-8ա: գ/98ա-103ա: դ/103աբ: ե/103բ-4ա: զ/104բ-5ա: է/105աբ: ը/105բ-6բ: թ/107ա: ժ/107աբ: ժա/107բ-8ա: ժբ/108աբ։ ժգ/108բ: ժդ/108բ-10բ: ժե/110բ: ժզ/110բ-1բ։ ժէ/111բ: ժը/111բ-2ա: ժթ/112ա: ի/112աբ: իա/112բ-3ա: իբ/113աբ: իգ/113բ: իդ/113բ-4բ: իե/114բ: իզ/114բ-5ա:
Գ. 116ա-70բ Ստորոգութիւնք Արիստոտելի
Տե՛ս ձեռ. 926, 191ա-201բ. Նխբ./116ա-9ա: ա/119ա-28ա: բ/128ա-35ա: գ/135ա-44բ։ դ/144բ-54ա: ե/154ա-5ա: զ/155ա-65ա: է/65ա-6բ: ը/166բ-8ա: թ/168ա-70ա: ժ/170աբ:
Դ. 171ա-201ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն Գրոցն, որ ասի ըստ յունացն Պերի արմէնիաս
եւ հայերէն՝ Յաղագս մեկնութեան, արտադրեալ ի մեծ իմաստնոյն Արիստոտելէ, թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ
Տե՛ս ձեռ. 926, 201բ-7ա. ա/172ա-3ա: բ/173ա-4ա: գ/174ա-201ա:
Ե. 202ա-7բ [Նախերգանք գրոց
իմաստասիրականաց]
ա. 202ա-3ա Ներածութիւն Պորփիւրի
գրոց. նախերգան – Պորփիւրոս եւ Յամղիքոս եւ Քրիսաւորի է...
բ. 203ա-4ա Ստորոգութիւնք
Արիստոտէլի. նախերգան – Արիստոտէլ Ստագիրացի էր ի
Քամշիթ գաւառէ...
գ. 204աբ Նախերգան յաղագս
Պերի արմենաս ի հոռոմ լեզուէ եւ հայերէն. Յաղագս մեկնութեան – Թէ
ուստի՞ էր Արիստոտէլ, կամ
յորմէ...
դ. 204բ-7բ Արիստոտէլի Յաղագս
առաքինութեանց գրոց. նախերգան – Ի խնդրոյ Աղէքսանդր թագաւորի
պատմութիւն...
Զ. 211ա-32ա Ի տօնի Աստուածընկալ
Սուրբ նշանին Երկրորդ աւուրն երանելոյն Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի ներբողեան ի Սուրբ
խաչն, որ է Սեպտեմբեր ամսոյ ի տասն եւ Դ. (14) – Բարձրացուցէ՛ք
զՏէր Աստուած մեր...
Է. 240ա-59բ Աշխարհի եւ այլ
մասնաւոր իրաց սակս սակաւահոգ բանք, արտադրեալք ի Սարգսէ ումեմնէ պիտակ անուամբ
քահանայէ սակս վարժման անձին իւրոյ
ա. 240ա-1բ Յաղագս, թէ զինչ
է աշխարհ – Աշխարհ հոմանուն է...
բ. 241բ-2բ Յաղագս, թէ որպէս
ձեւ ունին երկինք եւ երկիր, եւ կամ որպէս կայ անշարժապէս երկիրս ի միջին կէտն երկնից
– Իմաստասէրք զերկինս գնդաձեւ ասեն...
գ. 242բ-6ա Յաղագս որքանութեան
երկնից եւ ի դասուց նոցին, եւ բնութեանցն, եւ որքանութեան տարակցու<ցու>թեանցն
– Երկինքն հոմանուն է եւ ի վերա...
դ. 246ա-8ա Յաղագս, թէ զինչ
է լոյս – Լոյսն հոմանուն է եւ առնանի...
ե. 248ա-9ա Յաղագս, թէ զինչ
է ժամանակ – Ժամանակ է չափ շարժման...
զ. 249ա-50ա Յաղագս խաւարման
արեգական եւ լուսնի – Արեգակն եւ լուսինն առ աչս...
է. 250ա-1բ Յաղագս ամպոց
եւ միգաց, եւ մառախլաց, եւ զանազան երեւմանցն, որ յերկինս – Ամպ է գոլորշի
թանձրատեսակ...
ը. 251բ-2բ Յաղագս հողմոց
իւրաքանչիւրոցն տեղեաց եւ այլ մասնաւոր իրաց պիտանացուաց – Հողմն լինի
ի չոր եւ ի ծխատեսակ...
թ. 252բ-3ա Յաղագս, թէ զինչ
է անձն մարդոյ ըստ սահմանին – Զի որպէս ոչ միեւնոյնպէս բնաւորեալ...
ժ. 253ա-4ա Յաղագս, թէ զինչ
է տնկական հոգին ըստ սահմանի իւրոյ եւ թէ որքան են զօրութիւնք նորա – Տնկական
հոգին է էութիւն իմանալի...
ժա. 254ա-6բ Յաղագս, թէ զինչ
է զգայական հոգին ըստ սահմանին եւ թէ որքան են զօրութիւնք նորա – Զգայական
հոգին է էութիւն իմանալի...
ժբ. 256բ-8ա Յաղագս սահմանի
բանական հոգւոյն եւ որքանութեանց զօրութեանց նորին – Բաւականապէս
յառաջագոյն յաղագս սահմանի բանական...
ժգ. 258ա-9բ Յաղագս ունակութեանց հոգւոյն, ո՞րք են որակութիւնք
նորին – Գիտել պարտ է, զի չորիւք եղանակօք...
Ը. 259բ-63բ [Բանք զանազանք]
1. 259բ-62բ Ի ճարտասանական
գրոց մասունք են
ա. 259ա-61ա Յաղագս պիտոյից
– Որք են բացայիշատակք համառօտք...
բ. 261աբ Յաղագս խրատու
– Խրատ է բանն բացասութեամբ գլխաւորեալ...
գ. 261բ-2ա Վասն եղծման – Եղծումն
է ի բաց բարձումն...
դ. 262աբ Սահման հասարակաց
տեղւոյ – Հասարակ տեղի բան աճեցական... զբանն կատարելական գլխովք
իրաւացաւն եւ օգ/// (շար. թերի):
Հմմտ. տպ. «Մովսէս Խորենացի,
Մատենագրութիւնք», Վենետիկ, 1865, էջ 341-412:
2. 263բ Անուանք առաքելոցն
եւ կանանց, եւ որդւոց, եւ դստերց – Պետրոս եւ կին նորա` Սոփի... եւ որդի մի` Տիւքիկոս:
3. 265ա – Ըստ բնութեան երիցս Աստուած ասել է խոտելի...
4. 265աբ Յաւելումն եւ
պակասումն իրակութեան, ըստ որում կիրք եւ ներգործութիւն ի մարդն – Չորս
է, որ զսիրտն բանայ...
5. 266ա [Մասն Աւետարանի]
– Մի կոչէ՛ք զոք վարդապետ...
6. 266ա [Մասն Աւետարանի]
– Ի ճանապարհի ումեք ողջոյն մի՛ տաջիք...
7. 266աբ [Մասն Աւետարանի]
– Երկոտասան պարգեւք, զոր ունէր մարդն...
8. 266բ Այլ բան շահաւէտ
– Ռաբբի Մովսէս ասէ, թէ. Աստուած...
9. 266բ-7ա Յաղագս Աստուածային
Երրորդութեանն – Գերազանցութիւն Քրիստոսի քան զհրեշտակաց...
10. 267բ [Տաղ] – Ի յԱստուած
գլուխ ոսկի է Աստուածութիւն, / Երեսք նորա է յաւիտենական պայծառութիւն...
11. 267բ Կատարելութիւնք
Աստուծոյ են այսոքիկ – Յաւիտենականութիւն, անհունութիւն...
12. 268աբ Ասէ փեսայն. Ասացի. ելից ի վերա...
13. 268բ-9ա Եղբօրորդին իմ սպիտակ է եւ կարմիր...
14. 269բ-70ա Սանդուխք, զոր ետես. նահապետն Յակոբ...
15. 271ա-2ա [Քարոզ ի բան].
Եւ ետես կինն, զի բարի էր ծառն ի կերակուր... Եւ մեք ամենայն յարատ հայեցուածովք
ապականեալքս – Փոխանակ այնմ կափոյց...
16. 272բ-4բ Յաղագս Հոգոյն
բղխման – Պատասխանի.
[Ա]սէ առաքեալն Պօղոս ի Հռոմայեցւոց...
17. 275ա-8ա Վկայութիւնք վասն
մարդ<դ>եղութան Տեառն – Գիտելի է, զի Դ. (4) աւետարանիչքն ճշմարիտ են...
18. 279ա-81բ Զի՞նչ է սահմանն
Սահմանին: Պատասխանի – Բան կարճառօտ յայտնիչ բնութեան...
Թ. 281բ-2բ Յոհաննու Ոսկեբերանի
Կոստանդնուպօլսի եպիսկոպապետի Ներբողեան, ասացեալ ի սուրբ Լուսաւորչի, մարտիրոսն
եւ ի քահանայապետն Հայոց Մեծաց` Գրիգորիոս – Բազում եւ
այղ եւս է սորա առաքինութիւն... Զնա պաշտեցէ՛ք, ասէ /// (շար. թերի):
Տե՛ս տպ.` «Յովհան Ոսկեբերան,
Ճառք», հատ. 2, Վենետիկ, 1862, էջ 826-841:
Ժ. 283ա-337ա [Բանք զանազանք]
1. 283ա-308բ Ցանկ է Յայսմաւուրքի
ըստ այբուբենից վասն դիւրեաւ գտանելոյ զպատմութիւն եւ զվկայութիւն սրբոց մարտիրոսաց,
զոր եւ կամիցիս: Այբ – Աբուդիմոսի վկային. օգոստոսի ԻԵ. (25)...
2. 308բ-10բ Վասն ազգականութեան
– Հարց. Ո՞րն է Է. (7) ազգն, որ Է. (7) պորտ կոչեմք: Պատասխանի. Գիտելի է, զի
նախ եւ առաջին...
3. 311ա-3բ Ողբ եւ տաղ Աստուածածնի
եւ ընդ[դ]էմ խաչին Քրիստոսի – Աստուածածին կոյսըն Մարիամ / Կայր առ խաչին իւրոյ միածյնին...
4. 313բ-4ա Գիր գլխացաւի
– Յայնժամ գայ Յիսուս ի Գալիլիէ...
5. 314աբ Գիր խոցի եւ ծըծացաւի – Ելեալ ի լեառն
Զիթենեաց տեսի...
6. 314բ-5բ Անուանք եւ վկայութիւնք
երկոտասան առաքելոցն – Առաջին` Սիմոն Պետրոս էր ի ցեղէն Նեփթ[ա]ղիմայ...
7. 315բ-7ա Եւթանասուն երկու
առաքելոցն անուանք եւ ընթացք նոցին – Ադդէ, որ
կատարեցաւ յՈւռհայ...
8. 317բ-8բ Այլ ուստեք գտաք
բանք կարեւոր – Նափորտն եւ զարկիոն նափորտքն, տուեալ սուրբ առաքելոյն
Շիղայի...
9. 319ա-32բ Տեառն Ներսէսի
Հայոց կաթողիկոսի ասացեալ զՀանելուկս ի Սուրբ գրոց – Կաթուղիկոսն
էր անղալատ, / Իւր վիճակէն ինքն չէր ի զատ...
Տե՛ս տպ.` Ա. Մնացականեան,
«Հայ միջնադարեան հանելուկներ»,
(V-XVIII դդ.), Երեւան, 1980, էջ 201-344, ձեռ. c:
10. 333աբ Երգս զայս Բասեղի
է [Արծրունւո՞յ] ասացեալ Գովասանութիւն սուրբ հարանց յանապատի («Երգ ի Բար» – Երգ
սրբութեան այս գովեստի դուրական / Վայելչաբար առ վայելուջսն գրեցան...
Տե՛ս Ն. Ակինեան, «Բարսեղ
Արծրունի».- Հանդէս Ամսօրեայ, 1956, էջ 417-51:
11. 334ա – Արդ, եթէ մի բնութիւն վասն անքակտելի...
12. 334ա – Յովհաննէս աւետարանիչն յորժամ աշակերտեցաւ...
13. 334բ – Մինչեւ ցՏէր Աստուած զօրութեանց...
14. 334բ – Եթէ կամիցիս իմանալ զձմեռն, թէ դըժար գայ...
15. 334բ – Էդիլ ղահր` ատամացաւի դեղ է...
16. 334բ – Ջան բաշխի` դեղ է ատամի...
17. 335ա-7ա [Յաղագս շարժի
յԵրեւանու] – Եւ արդ, յիշատակաւ ճառեցի զանցուած ժամանակիս... Իսկ ի թուականի
մերում ՌՃԻԸ. (1679), յամսեանն յունիսի, ի չորրորդումն աւուր, յաւուր չորեքշափաթի... եւ եղիցի
հոգոցն հանգուցելոց Քրիստոս Աստուած:
ԺԱ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԷ. դ.
1. 263բ-4բ Մատթէոսի Աւետարանի
մեկնութենէն, Ժողովեալ Ներսէսի Հայոց կաթողիկոսի ի խնդրոյ նորին եղբօր` Գրիգորիսի
վերադիտօղ Հայոց – Հարկաւորք` լոյս, օդ, երկիր, հաց... ի հասկին մարգարէք
եւ նոր օրէնքն:
2. 338ա (գրչից) Նորին Գրիգորի եռամեծի, քաջ հռետորի եւ անյաղթ փիլիսոփայի Քարոզ ի բանն. Առաջնորդեա՛յ
ինձ ի շաւիղս պատւիրանաց քոց... – Ի յայսմ բանիս Գ. (3) իրս տեսանելի է... Բարի ճանապարհն
/// (շար. թերի):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
170բ Աղաչէ յեշել զեղկելի գրիչս, իբր |171ա| թէ լիցի եւեթ յիշման արժանի:
232ա Քրիստոս Աստուած, վասն անբարբառ բարեխօսիս, կենագործօղ
սրբոյ խաչիս, ողորմեա ամենայն հաւատելոց, նաեւ ստացողի սուրբ |232բ| գըրոցս, դժոխարմատ ծառոյս դառնութեան պտուղ, գրչիս`
Յակոբ աբեղայիս, որ անձամբ անձին փակեցի
առ ի յինէն ամենայն մասանց զկենացն հնար, ի փրկութիւն պատժապարտ հոգոյս եւ քեզ փառք
յաւիտեանս. ամէն:
263բ Սուրբ առաքեալք երկոտասան,
Լերո՛ւք գծողիս յոյս փրկութեան,
Յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
333բ Վա՛յ զիս, խիստ եմ մոլորած,
զծրողս յիշեցէ՛ք. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա Թվին
ՌՃՂԲ. (1743) հոգտեմբերի ամսոյ Թ. (9) Ղազար վարդապետն գնաց Օսմանցոց երկիրն, օրն կիրակի:
2. 88բ (ԺԷ դ.) Նոմեմբերի ԺԵ.ին (15) դաս առի զՆերածութիւնն Պորփիւրի:
115ա Դեքտեմբերի ԺԵ. (15) աւարտեցի
Աստուծով:
115բ Դեքտեմբերի ԺԷ. (17) դաս
առի Ստորոգութիւնքն:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` Դբ
(սուրբ):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 88ա
(անընթեռնլի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պատառիկ
պահպանակ1ա, Աբ, Գա Զանազան բառեր եւ տառեր:
2362
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ` 343: ՊՐԱԿ` Ա-ԻԹx12 (Ա 8, ԺԴ,
ԺԹ 13, ԺԶ 11, Ի 10): ՆԻՒԹ` թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 13,5x9,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(10x6): ԳԻՐ` նոտրգիր (տարբեր): ՏՈՂ` 13-17: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով,
միջուկը` տախտակ, աստառը` բազմագունի ծաղկազարդ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1, մագաղաթ (վերջից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 117ա, 213ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, սափոր (248ա): Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր, ձկնագիր (143բ): Գոյներ` կարմիր, կապոյտ, շագանակագոյն:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. սկզբից եւ միջից պակասաւոր, լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ. կազմի եզրերը մաշուած, մէջքը ցեցակեր, կաշին խունացած. պահպանակը
խունացած, փոքրիկ պատռուածքներով:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-108բ [Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ Քերականութիւն]
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-62բ. Նխբ./չիք: 1/1ա-63ա: ա/1ա-2ա (սկ. չիք. «/// եւ մի վա[ն]կք են Բ...»): բ/2ա: գ/2ա-3ա: դ/3բ-4ա: ե/4ա-5ա: զ/5ա: է/5աբ: ը/5բ-25բ: թ/25բ-45բ: ժ/45բ-8ա: ժա/48ա-51ա: ժբ/51ա-3բ: ժգ/53բ-4բ: ժդ/54բ-4բ: ժե/60ա-3ա: 2/63ա-108բ: ա/63բ-7ա: բ/67ա-8բ: գ/68բ-9ա: դ/69ա-99բ: ե/99բ-108բ:
Բ. 117ա-340բ Սիմէօնի վարդապետի Ջուղացւոյ արարեալ զՏրամաբանութեան հաւաքումնս
Տե՛ս ձեռ. 664, 101ա-57բ. Նխբ./117ա-9ա (կրկն.`
109ա-10բ): ա/119բ-212բ (կրկն.` 110բ-6բ.
վրջ. «ըզԲաբգէն այլայլակ առ այլ մար[դիկ]
///»): բ/213ա-45բ: գ/245բ-340բ:
Գ. 341աբ [Ի Գրոց Հարցողաց Բարսղի Կեսարացւոյ] – Որպէս
գրէ եւ սուրբն Բարսեղ ի Հարցողացն...
Դ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԸ. դ., տէր Պետրոսի
ա. 343ա [Աղօթք] – Հոգի
երեսաց մերոց, Տէ՛ր մեր, Յիսո՛ւս Քրիստոս...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 342ա (նոտրգիր) Ի թվին ՌՃԼ. եւ Դ. (1685) սկիզբն եղեւ վանիցս արտերն քաղելոյ: Նախ
եկն Լահէն այսքան`
ցորեան 90 լիտր, իսկ գարի` 80 լիտր, եւ Գետի վրէն արտն` 60 լիտր:
2. 117ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Էս` Նախչայնվայնցի Աղէքսանդիր որդի Փայլէլին այ: Էս` Քերականութեան
թուխտս ԱՃԺԵ.
այ (1115): Ով որ հավատայլ չի
ԱԱ. (այսպէս) համբիրի: Էս
գիրեց Ջուղեցի Գիրիքորի որթի Պողոս: Գիրեցիմ, վկայ եմ.
ամէն:
3. 198ա (նոտրգիր) Էս Քերականութիւնն Նախջիվանցի Աղէքսանդրի որդի
ըՌափայէլին այ: Գրեցավ [ի] Քաշան, 119
(1735), յունըրվարի 20ումն:
4. 342բ (նոտրգիր) Ես` տիրացու Հաբրահամ: Թիւ ՌՄԻԸ.
(1779):
5. 343ա (ԺԸ դ.) Տէր Պետրոս:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 241բ, 247աբ, 248ա:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 342ա-343բ,
Պհպնկ Աաբ (զանազան բառեր, տառեր, հաշուարկներ):
2363
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ` 113. չգրուած` 1բ, 42աբ, 91բ-2բ,
113բ: ՊՐԱԿ` 1x1+Ա-Ժx12 (Ա 11, Դ 6, Ը 13, Թ 22): ՆԻՒԹ` թուղթ, արեւելեան (1-36,
43-91), լուսագծերով (37-42, 92-113): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 12x8,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն
(8,7x5,5): ԳԻՐ` նոտրգիր (տարբեր): ՏՈՂ` 16-21: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի,
երկու կապիչով, միջուկը` տախտակ, աստառը` գրուած թուղթ (աստառ Ա` բոլորգիր, երկսիւն,
ԺԵ. դ., մասն Պատարագամատուցի, Աղօթք ճաշակման, աղօթք գոհաբանութեան «///իզէսպէս
հայցուածս անձին իւրոց... մինչեւ յաւիտեան: Ա[լէլուիա] ///»: Աստառ Բ` նոտրգիր,
ԺԸ. դ., մասն Մաշտոցի, Կանոն պսակի հանդերձ աւրհնելոյ. «/// աչաց նշան դրոշմամբ...
հանդերձ հարսան...»):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` թռչնագիր: Գոյներ` կարմիր:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. լուսանցներում բծեր, տեղ-տեղ կարկատուած, փոքրիկ պատռուածքներ. կազմի կաշին խունացած,
եզրերը թեթեւակի մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-91ա [Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ] Յաղագս քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 1984, 115ա-22բ. Նխբ./2ա: 1/2ա-47բ: ա/2ա-3բ: բ/3բ: գ/3բ-4բ: դ/4բ-5ա: ե/5աբ: զ/5բ-6ա: է/6ա: ը/6բ-23ա: թ/23ա-38բ: ժ/38բ-40բ: ժա/41աբ (41բ «... սոքօք, դոքոք, նոքոք///» (շար. թափուած)): ժբ, ժգ/չիք: ժդ/43ա-5ա (սկ. թափուած «/// աստանօր, այդրանօր, աստէն...»): ժե/45ա-7բ: 2/48ա-91ա: ա/48ա-51բ: բ/51բ-3ա: գ/53աբ: դ/53բ-88բ: ե/82բ-91ա:
Բ. 93ա-113ա Սահման Քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 841, 120ա-30բ. 1. ա/93ա: բ/93ա-4ա: գ/94ա: դ/94աբ: ե/94բ: զ/94բ-8ա: է/98ա-103ա: ը/103աբ: թ/104ա: ժ/104ա-6բ: ժա/106բ-7բ: ժբ/107բ-9բ: ժգ/110ա-1ա: 2/111ա: ա/111բ-2ա: բ/112աբ: գ/112բ-3ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
103բ Զպանդուրամիտ տպագծողս յիշեսջիր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (ԺԷ. դ., նոտրգիր) Յիսուսի Քրիստոսի
ծառա տէր /// (կտրած):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 2ա,
ութանկիւն (ջնջուած եւ անընթեռնելի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1աբ,
91բ, 92բ, 93ա, 104ա, 113բ (զանազան բառեր եւ տառեր):
2364
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Սուրբ Բարթողիմէոս |
ԺԴ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Տիրացու աբղյ.: ԾԱՂԿՈՂ՝ Պաւղոս։ ՍՏԱՑՈՂ՝ Յոհաննէս րաբունի։
ԹԵՐԹ` 266. չգրուած՝ 1ա-6բ, 7բ, 264բ-6բ։ ՊՐԱԿ` 1x6+Ա-[ԺԶ]x12 (Ա, Ը 13 Զ 11)+Ա-Էx12 (Է 7)։ ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 16x12։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (12,5x9): ԳԻՐ` բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 21, 25։ ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ մուգ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ զարդահիւս կարմիր մետաքս (Ա. փեղկ), թուղթ (Բ. փեղկ, ձեռագրի թերթերից, փակցուած աստառին)։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 8ա,
188ա: Ճակատազարդ՝ 104ա, 121ա։ Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային (45ա)։ Զարդագիր` թռչնագիր, հանգուցագիր։ Գոյներ՝ սեւ, կարմիր, մանուշակագոյն, կապոյտ։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. զանազան բծեր, խոնաւութեան հետքեր, ցեցակեր։ Թ-ԺԶ. պրականիշները չիք: Կազմի կաշին վնասուած, մէջքը մաշուած, պատռուած, Բ. փեղկի կաշին եւ աստառը ցեցակեր։ ԺԹ. դ. նորոգուած ։
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 7ա Նշանագիրք իմաստնոց – Ոսկի...
Աշխարհ:
Բ. 8ա-103բ Նուաստ Յոհաննէս վարդապետի Եզնկաեցոյ,
որ եւ Ծործորեցի արարեալ Համառաւտ տեսութիւն [Քերակա]նին
Տե՛ս ձեռ.
2193, 10ա-92բ. ա/8ա-23ա։ բ/23ա-8ա։ գ/28ա-30ա։ դ/30ա-2բ։ ե/32բ-3բ։ զ/33բ-42ա։ է/42աբ։ ը/42բ-4բ։ թ/44բ-5ա։ ժ/45ա-7ա։ ժա/47աբ։ ժբ/47բ-50ա։ ժգ/50ա-66բ։ ժդ/66բ-71բ։ ժե/71բ-9ա։ ժզ/79աբ։ ժէ/79բ-82ա։ ժը/82ա-4բ։ ժթ/84բ-5բ։ ի/85բ-91ա։ իա/91ա-4բ։ իբ/94բ-8բ։ իգ/98բ-102ա։ իդ/102ա-3բ։
Համեմատական բնագրում՝ Համառաւտ տեսութիւն Քերականի, Լոս Անճելըս, 1984, ձեռ. D։
Գ. 104ա-121ա Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն
Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ.
718, 138ա-70բ։ Նխբ./104աբ։ ա/104բ-6բ։ բ/106բ-10ա։ գ/110ա-3բ։ դ/113բ։ ե/113բ-4ա։ զ/114աբ։ է/114բ-5ա։ ը/115աբ։ թ/115բ-6ա։ ժ/116ա։ ժա/116աբ։ ժբ/116բ։ ժգ/116բ-7ա։ ժդ/117ա-8ա։ ժե/118ա։ ժզ/118աբ։ ժէ/118բ։ ժը/118բ-9ա։ ժթ/119ա։ ի/119աբ։ իա/119բ։ իբ/119բ-20ա։ իգ/120ա։ իդ/120աբ։ իե/120բ։ իզ/120բ-1ա։
Դ. 121ա-84ա Դաւթի ֆիլիսոֆայի Ներգինացւոյ Վերլուծութիւն
Ներածութեանն Պորֆիւրի. Աւգնեա՛
Հոգիտ Սուրբ Աստուած
Տե՛ս ձեռ.
1688, 1ա-151ա. ա/121ա-2բ։ բ/122բ-4բ։ գ/124բ-7բ։ դ/127բ-9ա։ ե/129ա-31ա։ զ/131ա-4բ։ է/134բ-6ա։ ը/136ա-7ա։ թ/137ա-8ա։ ժ/138ա-9բ։ ժա/139բ-41ա։ ժբ/141ա-2բ։ ժգ/142բ-3բ։ ժդ/143բ-6ա։ ժե/146ա-8ա։ ժզ/148ա-9բ։ ժէ/149բ-52ա։ ժը/152ա-4ա։ ժթ/154ա-6բ։ ի/156բ-9ա։ իա/159ա-61ա։ իբ/161ա-2բ։ իգ/162բ-3բ։ իդ/163բ-6բ։ իե/166բ-9ա։ իզ/169ա-70ա։ իէ/170ա-2բ։ իը/172բ-5բ։ իթ/175բ-8բ։ լ/178բ-80ա։ լա/180ա-1ա։ լբ/181ա-2ա։ լգ/182աբ։ լդ/182բ-3բ։ լե/183բ։ լզ/183բ։ լէ/183բ-4ա։ լը/184ա։ լթ/184ա։ խ/184ա (լ-խ համարակալուած չեն)։
Ե. ա. 184բ-7ա Տեառն Ներսէսի Հայոց կաթողիկոսի
ասացեալ Յաղագս երկնի եւ զարդուց նորա, բարառնաբար ի դիմաց նորա, ի չափ երկոտասանից
պարզեալ ոտից, ի խնդրոյ առն բժշկապետի եւ աստղագիտի Մխիթար երկոտասան աստղիչս
– Իմ եղական գոլով բնութիւն եւ սկզբնական, / Յանեղէն ձգել կամար անզու[գ]ական...
բ. 187աբ Յիշատակարան, Որ է ըստ նախադրութեան
անուանն եւ է այս. Մխիթար բժիշկ ընգալ ի Ներսիսէ
զայս բան – Միշտ էիդ անեղ բնութիւն բնաւորեցան, /անեղիդ անմահութիւն
հետեւեցան... (ծայրակապ, տե՛ս խորագիր)
Տե՛ս տպ. «Բանք չափաւ», Վենետիկ, 1928, էջ 300-324։
գ. 187բ Յիշատակարան նախագաղափար օրինակի.
Եւ խ[ն]դրողի այսմըն գրոյ,
Երիցագոյն եղբօր մերոյ,
Յոյժ խոհեմի քաջիմաստն`
Ամիր-Հնդու անուանելոյ։
Սայ եղիցի
պատճառ բարո,
Յիմաստութիւն կրթել հոգո,
Ի ստորնայնոցս ամբառնալոյ
Եւ յերկնայինսըն հպելո։
Տացէ Յիսուս պարգեւ [բարո],
Այժմ եւ յաւուր իւրում վերջնոյ։
Ի փառս Հօր, պատիւ յՈրդոյ,
Ի [գո]հութիւն տվողին Հոգո,
Որ միշտ երգի յարարածոյ,
Յիմանալեաց եւ ի զգալո,
Սուրբ, համ[ագոյ] Երրորդութեանն,
Միով բնութեան Աստուածութեանն,
Անձեւի, անքանակի,
Փա՜ռք յաւիտեանս [յամեն]այնի։
Զ.
187բ-263ա [Բանք Դաւթի
Անյաղթի]
ա. 187բ-262բ Դաւթի Եռամեծի եւ Անյաղթ ֆիլիսօֆայի Ընդդեմ չորից առարկութեանց Պիհ[ռոն]ի իմաստակի եւ սահման, եւ տրա[մատ]ութիւն իմաստութեան
Տե՛ս ձեռ.
464, 95ա-149բ։ Նխբ./188ա-90բ։ ա/190բ-6բ։ բ/196բ-200ա։ գ/200ա-4ա։ դ/204ա-10բ։ ե/210բ-3բ։ զ/213բ-7ա։ է/217ա-8բ։ ը/218բ-22ա։ թ/222բ-4բ։ ժ/224բ-30բ։ ժա/230բ-4ա։ ժբ/234ա-7բ։ ժգ/237բ-40բ։ ժդ/240բ-1բ։ ժե/241բ-4ա։ ժզ/244ա-6բ։ ժէ/246բ-51ա։ ժը/251բ-3բ։ ժթ/253բ-7բ։ ի/257բ-9ա։ իա/259ա-62բ։
– 187բ Գրչից
(խորագրին կից). «Դաւթի փիլիսոփայի
Ներգինացւոյ Յաղագս
սահմանաց իմաստասիրութեան»:
բ. 262բ-3ա
Ընդ այսոսիկ եւ առաջիկա բան իմաստնոյ
– Ամենայն չար տանջելի...
Ի ստորին լուսանցս լուծմունք: 263ա՝ գրչից. «Եւ այս գրքիս մէջն կայ Դ. (4) բան. Առաջինն՝ Քերականութեան մեկնիչ, երկրորդն՝ Պորփիւրի բնաբանն եւ մեկնիչն, երրորդն՝ Ներսէս Կլայեցոյ. Իմ եղականն, չորրորդ՝ Դաւթի Սահմանքն իմաստասիրութեան»։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 184ա
Զամէնաներհուն քաջ րաբունին եւ զարհիական գլուխն մեր՝ զտէր Յոհաննէս՝ զարժանապատիւ
աթոռակալն Սուրբ ուխտին Բարթողիմէոսի առաքելոյն եւ զվերատեսուջ հոգոց այնմ նահանգին,
զփափաքմամբ
սիրող եւ ստացող այսմ իմաստասիրական եւ քերթողական տառիցս, բարի մտօք եւ զուարթ
սրտիւ յիշեսջիք, զի եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն։
2. 263բ Փա՜ռք ամենասուրբ
Երրորդութեան՝ Հաւր, եւ Որդոյ, եւ Հոգոյն Սրբոյ։ Ես՝ Տիրացու այբեղայս, իմ սրտի
կամաւ զայս աստուածային տառս Քերականի բաշխեցի Յոհանէս վարդապետին՝ յիշատակ
ինձ եւ ծնօղաց իմոց՝ Մեթարին, Թամիկին,
Կոստանդին, Իշխանին եւ այլոց աշխատաւորաց, որք աշխատեալ են այսմ տառիս. որքանի
որ վարդապետն կարդայ ի դասատունն, ով որ օգտի զմեզ յիւրեանց յաղաւթքն յիշեն։ Եւ
ով ոք, կադալով կամ օրինակելով` զՏիրաց[ու] աբեղայս
յիշման արժանի առնէ, եւ ինքն յիշեալ լիջ[ի] ի Քրիստոսէ Աստուծոյն մերոյ. ամէն։
3. 121ա
(Ճակատազարդի մէջ, ծաղկողի). Մեղապարտ Յիսուսի ծառայ Պաւղոս Տեառնդ ո՜հ, աղաղակեմ
(՞)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
264ա (1687, նոտրգիր) Արդ, վերստին ստացօղ եղեւ զայս Քերականութեան
մեկնիչ եւ Արտաքին գիրքս Անդրիանուպօլսոյ առաջնորդ
Եփրեմ վարդապետն,
վասն վայելման իւրում անձին, զոր Տէր Աստուած բարեաւ վայելել տացէ. ՌՃԼԶ. (1687) թուականին։
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 8ա, 9բ,
117բ, 262բ. Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա (նոտրգիր)
Յարութիւն դպիր եւ վարդապետ, աբգդ, 6ա (շղագիր) գիրս այս, զոր գրեցի յոյժ լաւ է:
159բ զանազան տառեր, 173բ իսկ:
183ա (նոտրգիր) վասն զի սեռ հանգիդաբար ստորոգի, որոց ստորոգի,
իսկ պատահումն ոչ հանգիտաբար, այլ ըստ առաւելումն եւ նուազելումն, եւ եւս զանազանի սեռ
ի պատահմանէ։
2365
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԴ. դար (1393ից առաջ), ՌԺՂԶ.– 1747 |
ԳՐԻՉ`
Յոհաննէս քհյ. (ԺԴ. դ.): ԼՐԱՑՆՈՂ, ԿԱԶՄՈՂ, ՍՏԱՑՈՂ` Յակոբ եպս. Շամախեցի (1747 թ.):
ԹԵՐԹ՝
125. չգրուած՝ 1ա-4բ, 22ա-5բ, 121բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ 1x4+ Ա-Բ (Ա 13, Բ 4)+Ա-Թx12 (Է 13, Ը
11, Թ 4)+1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ արեւելեան` (ԺԴ. դ.), լուսագծերով եւ թագանշան լուսադրոշմով`
(ԺԸ. դ.): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն (18բ-21բ) (13,5x9,5): ԳԻՐ՝
բոլորգիր (Յոհաննէսի` 26-32, 35-57, 59-68, 70-93, 95-104, 107-120, Յակոբ Շամախեցու`
5-21, 33-34, 58, 69, 94, 105-106, 121): ՏՈՂ՝ 22-23: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ սեւ կաշի,
միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 5ա: Լուսանցազարդ՝ թռչնային (5ա), բուսական (27ա):
Զարդագիր` թռչնագիր (5ա), հանգուցագիր
(27ա): Գոյներ` կարմիր, կանաչ, երկնագոյն:
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. միջից պակասաւոր, յուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
կարկատուած, կազմի կաշին խունացած, եզրերը մաշուած, նորոգուած, լրացուած եւ կազմուած
Յակոբ Շամախեցու կողմից, եզրահատուած եւ պրականիշերն աւելացուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 5ա-18ա Քերականութիւն Հոմերոսի (= Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան)
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/5ա: բ/5աբ: գ/5բ: դ/5բ-6ա: ե/6ա: զ/6ա-7բ: է/7բ: ը/7բ-8ա: թ/8ա: ժ/8աբ: ժա/8բ: ժբ/8բ: ժգ/8բ-12ա: ժդ/12ա-3ա: ժե/13աբ: ժզ/13բ: ժէ/13բ-4ա: ժը/14ա-5ա: ժթ/15ա: ի/15ա-6բ: իա/16բ-7ա: իբ/17աբ: իգ/17բ-8ա:
Բ. 18բ-21բ Մեկնութիւն բառից Քերականութեանս – Վերծանութիւն` ընթերցողութիւն... Փեռեկումն` բացումն: (Ունի յաւելեալ
6 բառ՝ 21բ)
Ա-Բ, տե՛ս Ն. Ադոնց. «Արուեստ Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ
1-66 (ռուսերէն):
Գ. 26աբ [Մասն Քերականի] – (սկ. թափուած)
/// [Եզա]կի` գովեցի, գովեց...
Դ. 27ա-120բ Վեհիմաստ վարդապետ Յոհաննու Եզնկայեցոյ, որ եւ Ծործորեցի,
Համառաւտ տեսութիւն Քերականին
Տե՛ս ձեռ. 2193, 10ա-92բ. ա/27ա-41ա: բ/41ա-7ա: գ/47ա-9ա: դ/49ա-51բ: ե/51բ-2ա: զ/52ա-60ա: է/60աբ: ը/60բ-2բ: թ/62բ: ժ/63ա-4բ: ժա/64բ-5ա: ժբ/65ա-7ա: ժգ/67բ-82բ: ժդ/82բ-8ա: ժե/88ա-95ա: ժզ/95ա-6ա: ժէ/96ա-8ա: ժը/98ա-100բ: ժթ/100բ-1բ: ի/101բ-7ա: իա/107ա-10բ: իբ/110բ-5ա: իգ/115ա-8բ: իդ/118բ-20բ:
Տե՛ս «Յովհաննէս Ծործորեցի,
Համառաւտ տեսութիւն քերականի», Լոս-Անճելըս, 1984, էջ 111-327:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 26բ Զյետնեալ ժամանակի ծնունդ` զՅոհաննէս անուամբ միայն քահանայ յիշեսջիք, ո՜վ սիրելիք,
որք վայելէք զսակաւ գծիկս:
120բ Եւ նւաստ աշխատաւղս Յոհաննէս յաղաւթս յիշեա՛:
2. 121ա Յիշատակարան ստացողի մատենիս – Յիշե՛ա, բազումողորմ եւ ամենագութ Տէր, յողորմութիւնս
եւ ի գթութիւնս քո զՅակոբ եպիսկոպոսն Շամախեցի, զմիաբանն Սրբոյ Աթոռոյ Էջմիածնի, որ ստացեալ է զսա վերստին եւ նորոգեալ կամեցողութեամբդ
քոյ, առ ի վայելումն անձին իւրոյ՝ ի կեանս իւրում, իսկ յետ վախճանին իւրոյ` առ մեզ
յիշել ի բարի իւրոյ ինքեան, նա եւ հոգեւոր եւ մարմնաւոր ծնողացն եւ երախտաւորացն
եւ ամենից արիւնակցացն իւրոց: Արդ, զսոսա, զնա եւ զմեզ, որք խնդրեցաք, ահա կրկին
աղաչեմք զմարդասէր Աստուածդ մեր յեշել
եւ մեղաց մերոց զթողութիւն շնորհել յաւուր մեծի գալստեանդ քում եւ հրաւիրել յանտրտում
ուրախութիւնսն քոյ: Յորում օրհնեսցուք զքեզ, հանդերձ Հարբ եւ Հոգւովդ Սրբով ի յաւիտենից
յաւիտեանս. ամէն:
Արդ, վերստին նորոգեալ, կազմեցաւ գիրքս եւ գրեցաւ յիշատակարանս
ի ՌՃՂ. եւ Զ. (1747) թուականի մերում, ի յաւուրս տեառն [Ղազարի] հայրապետի Սրբոյ Էջմիածնի, եւ ընդ հովանեաւ սորին, որ վասն մեր զթողութիւն
բանիւ հայցէ, նա ընկալցի արդեամբք զնոյն ի Քրիստոսէ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
120բ (բոլորգիր) Արդ ես` Յակոբ Ղրիմեցի, սպասաւոր բանի, ուխտազանս Աստուծոյ, ետու զԱրտաքին
իմաստասիրական գիրքս համշիրակ եղբաւր մէրոյ`
տէր Խաչատրի բանի սպասաւորի, զոր Տէր Աստուած
վայելել տացէ սմա հանդերդ արդիւնաւոր
վարդապետութեամբ, զի ասէ Գիրն սուրբ, թէ. Որ արասցէ եւ ուսուսցէ, նա [մեծ կոչեսցօ
յարքայութեան երկնից]: Ի թվիս Հայոց ՊԽԲ.
(1393), մարտի ԻԳ. (23), աւրն շաբաթ: Արդ, մեղուցեալս յամենայնի եւ սեւերեսս ի
Քրիստոսէ, աղաչեմ յիշե[լ] յաղաւթս քո եւ զերախտաւորք գրոցս եւ Քրիստոսի փա՜ռք յաւիտեանս.
ամմէն:
2366
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԴ–ԺԵ. դարեր |
ԳՐԻՉ`
Անանուն (ԺԴ. դ.), Յովհաննէս (ԺԵ. դ.): ԿԱԶՄՈՂ` Գրիգոր:
ԹԵՐԹ`
126. չգրուած` 1աբ, 16աբ: ՊՐԱԿ` 1x2 (Ա 12, Բ 3) +Ա-Ժx12 (Ա 8, Բ 13, Գ 11, Ը 10, Ժ
9): ՆԻՒԹ` թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 15,5x12: ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (12,5x8,5): ԳԻՐ`
բոլորգիր (Յովհաննէսի՝ 2ա-15բ, Անանունի` 17ա-125բ): ՏՈՂ` 21-22: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, դռնակով եւ երկու կապիչներով, միջուկը` տախտակ, աստառը` կապոյտ
զոլաւոր կտաւ. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 2ա, 17ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (2ա, 17ա): Զարդագիր` թռչնագիր (2ա), հանգուցագիր (17ա):
Գոյներ` կարմիր, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Ներսէս Շնորհալի,
Գանձ սրբոյ Վարդավառին (խազագրուած): ԺԳ. դ.: 2 (Ա-Բ), վերջից, ստացուած կէս թերթի
ընդերկայնակի հատումով եւ երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (այժմ` միասիւն) (Ա-Բ՝
16,5x12),
բոլորգիր, 12 տող: Կարդալ` Աա, Բբ, Բա, Աբ. «/// հարսին ըղձաւոր... բուրմանց ըզմայլեալ
ի տիպ [տիրական] ///» (տե՛ս
«Բանք չափաւ», էջ 480-481):
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. միջից պակասաւոր,
լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ ցեցակեր,
թերթերը բամբակացած, որոշ թերթեր կտրած, կազմի եզրերը մաշուած, ցեցակեր, մէջքը թեթեւակի
վնասուած. կազմուած ԺԵ. դ.՝ Գրիգորի կողմից լրացուել եւ սրբագրուել է:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-12ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/2ա: բ/2աբ: գ/2բ: դ/2բ: ե/2բ-3ա: զ/3ա-4ա: է/4ա: ը/4աբ: թ/4բ: ժ/4բ-5ա: ժա/5ա: ժբ/5ա: ժգ/5ա-7բ: ժդ/7բ-8ա: ժե/8աբ: ժզ/8բ: ժէ/8բ-9ա: ժը/9աբ: ժթ/9բ: ի/9բ-10բ: իա/10բ-1ա: իբ/11աբ: իգ/11բ-2ա: իդ/չիք: Ունի.
ա. 12ա-3ա Թելադրութիւն
ի խոնարհմունս բայից վեհայգոյն վարդապետի
Յոհաննու Ծործորեցոյն ասացեալ – Յաղագս խոնարհմանց բայից, որպէս ուսաք ի բնաբանութիւն անդր...
եւ զնուաստ աշխատողս Յովհաննէս յաղօթս
յիշեա՛...
Տե՛ս Յովհաննէս Ծործորեցի,
Համառաւտ տեսութիւն քերականի, աշխ. Լ. Գ. Խաչերեանի, Լոս Անճելըս, 1984, էջ
324-327:
Բ. 13ա-4բ Հարցմունք եւ
պատասխանիք – Հարցումն. Զի՞նչ է քերականութիւն...
Գ. 14բ-5բ Բառք քերականի
– Եզ առ մու` մի առ մի...
Դ. 18ա-125բ Նուաստ վարդապետի Յոհաննիսի Եզնկայեցոյ, որ եւ Ծործորեցի,
արարեալ Համառօտ տեսութիւն քերականին
Տե՛ս ձեռ. 2193, 10ա-92բ. ա/18ա-34ա: բ/34ա-9բ: գ/39բ-42ա: դ/42ա-4բ: ե/44բ-5բ: զ/46ա-55բ: է/55բ-6ա: ը/56ա-8բ: թ/58բ-9ա: ժ/59ա-61ա: ժա/61աբ: ժբ/61բ-4բ: ժգ/64բ-83ա: ժդ/83ա-9բ (խորագրուած`
«Յաղագս նախադրութեան»): ժե/89բ-97բ:
ժզ/97բ-8բ: ժէ/98բ-101ա: ժը/101ա-4ա: ժթ/104ա-5բ: ի/105բ-12ա: իա/112բ-6բ: իբ/116բ-22ա: իգ/122ա-5բ: [վրջ.` «Արդ, սոքա են
եռավանգն Ը /// (շար. թափուած):
Տե՛ս «Յովհաննէս Ծործորեցի,
Համատաւտ տեսութիւն քերականի», էջ 111-324, ձեռ. G:
Ե. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԷ. դ.
ա. 15բ (բոլորգիր) [Գովասանք Սաղմոսին է. ձեռ. 1177, 274բ] – Բանք Սաղմոսին
է պատուական, / Լցեալ հոգով աստուածական... / Նայ Սուրբ Հոգոյն լինի տաճար ///
(շար. կտրած):
բ. 126աբ [Յաղագս թարգմանութեանն
Սուրբ գրոց եւ մեկնութեանց] – Հերովդիանոս ոմն`
որդի Ապուղինարի, խոյեմագոյն միանգամ[ա]յն...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
13ա (գրչի, ստ. լս.) Եւ զնուաստ աշխատողս՝
Յովաննէս յաղօթս յիշեա՛յ,
փառք յաւիտեանս:
11բ-2ա (սրբագրողի, ստ. լս.) Զետին
ստացաւղ գրոցս` զանարժանս Գրիգոր, աղաչեմ
յիշել ի Տէր, զի բնաբանս շատ սխալ կայր, ուղորդեցի, զաւելորդն քէրեցի եւ զպակասն
գրեցի եւ ի կապն, եւ ի կազմել գրոցս երկու տետր ծուռ է անկեալ. գտայ /// (ջնջուած),
որ ընթերցողքն չմոլորին:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ` 1ա
(զարդագրեր):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1աբ,
126բ (զանազան բառեր): Աա. Սաղմոսի
մ[ե]կնիչ:
2367
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 324. չգրուած՝ 1ա-4բ, 5ա-9ա,
317բ-24բ: ՊՐԱԿ՝ 1-2x 4+Ա-ԼԹx8 (Ե 6, ԼԹ 10)+1x4: ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13,7x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,5x7): ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 15: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
դարչնագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ սրճագոյն մետաքս. լուսանցակողերը`
կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր` հանգուցագիր: Գոյներ` կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, զանազան բծեր, ցեցակեր, եզրահատումից պրականիշերը վնասուած. կազմը խունացած,
եզրերն ու մէջքը մաշուած, դռնակը կտրտուած եւ մաշուած, լուսանցներում լրացումներ եւ
սրբագրումներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 10ա-38ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/10ա: բ/10բ-1ա: գ/11ա: դ/11աբ: ե/11բ: զ/12ա-4բ: է/14բ-5ա: ը/15աբ: թ/15բ: ժ/15բ-6բ: ժա/16բ: ժբ/16բ: ժգ/16բ-22բ: ժդ/22բ-3բ: ժե/24ա-5ա: ժզ/25ա: ժէ/25աբ: ժը/25բ-7ա: ժթ/27ա: ի/27բ-9բ: իա/29բ-31ա: իբ/31աբ: իգ/31բ-2բ: իդ/32բ-8ա (վրջ. «...Բազմաւորական, թէ կոփիցիմք, կոփեցիք, կոփեցին»):
Բ. 38ա-43բ Բառք Քերականին – Վերծանութիւն` ընթերցողութիւն...
(43բ` յաւելեալ 9 բառ)... տարորոշ` բաժանեալ: |43բ| Հոլովք անուանց
– Աստուած` ուղղական... Է Աստուած` հոշական:
Ա, Բ, տե՛ս Ն. Ադոնց. «Արուեստ Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ 11-66 (ռուսերէն):
Գ. 44ա-317ա Ի խնդրոյ տեառն Յակոբայ կաթուղիկոսի
եւ վարդապետաց մերոց եղբարց արարեալ Հաւաքումն քերականին մեկնութեան Յոհաննիսի Եզնկայցոյ
ուս[ու]մնականի ի գրոց
Տե՛ս ձեռ. 2325, 10ա-207ա. Գրչից Նխբ./44ա-51բ: 1. ա/52ա-64ա: բ/64ա-9բ: գ/69բ-72բ: դ/72բ-5ա: ե/75աբ: 2/75բ-98բ (95բ. «Թէ որպէ՞ս բաղդատութիւն առնէ հրէից եւ հեթանոսաց` զոմն խոտէ, եւ զոմն ընտրէ, եւ զպատճառն յանհասութիւն յաւարտէ: Կամ թէ զԱբրահամ ընդ Մովսէս եւ զԵղիա ընդ Յօհաննէս գիտէ բաղդատել եւ հաւասարութիւն նոցին համեմատութեամբն ծանուցանել». լուսանցում. «Գիտելի լիցի որք կամիցինն, զի այսչափս հեղինակին ի յառաջին մեկնութենէն գրեցեալ եղեւ»: 3. ա/99ա-116ա: բ/116աբ: դ/116բ-20բ: դ/120բ-5ա: ե/125ա-31ա: 4/131բ-8ա: 5/138բ-42ա: 6/142ա-6բ: 7/146բ-64ա: 8. ա/164ա-6ա: բ/166ա-7բ: գ/167բ-8բ: դ/168բ-72բ: ե/172բ-8ա: 9/178ա-9բ: 10/179բ-85ա: 11/185ա-223ա: 12/223ա-34ա: 13/234ա-49ա: 14/249ա-51ա: 15/251ա-7բ: 16/257բ-61բ: 17/262ա-7բ: 18. ա/267բ-70ա: բ/270ա-88ա: 19/288ա-300ա: 20/300ա-8բ: 21/309ա-13ա: Յիշ./313բ-7ա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ՕՐԻՆԱԿԻ
51բ
Ո՛հ, զաղքատս եւ պատւական գանձես յիշեա՛ ի Տէր:
261բ
Գրեա՛ զյիշատակիկս. Դերանունս խիստ անյայտ եւ խառնակ էր ի մեկնչացն, այլ
եւ զոր հնար էր՝ ըստ կարի մերում պարզեալ եղեւ: Ի հմտանալն քում իմաստիցս, ո՜վ ուսումնասերդ,
աղաչեմ յիշել զսակաւ աշխատաւղս ի սմա` զՅոհաննես վարդապետ: Ընդ նմին եւ զմեղաւք զառածեալ
անձնս զգրող սորին` զԹորոս Կլայ[եցի] եւ զաշակերտ վարդապետիս` Յոհաննիսի: Եւ
որք յիշեք, յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ:
220ա
Որք հմուտ եւ տեղեակ իսկ էք առաջնոյ աւրինակին, որ Յաղագս անուանս ճառի եւ այժմ տեսանեք
միայար եւ ըստ կարգի, զորս երեք եւ չորք կրկին էր եդեալ: Կարծեմ եւ յուսամ, թէ դիտաւորութեամբ
եւ հեշտաբար յընթռնուլն եւ յաւգտիլն յիշէք զսակաւ աշխատանս մեր: Աւրինակո՛ղք գրոյս,
գրեցէ՛ք ըզչորս տող բանիս: Ո՛հ, աղաչեմ, զգրող սորին յիշեա:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
5ա
(ԺԸ. դ.) Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ` տէր Նահապետ:
9բ
Ի վա[յ]ելումն` Սամուէլ վարդապետին. Թվին ՌՃՁԷ. (1738):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 10ա (ութանկիւն) Ք[րիստոսի]
ծ[առայ] Սամուէլ վարդապետ. 1187 (1738):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝
177ա Բազում է արհեստ գրչութեան:
2368
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Ռուսաց Երկիր Էջմիածին |
ՌՁԹ-ՌՂ.– 1640-1641 |
ԳՐԻՉ՝ Ոսկան վրդ.:
ԹԵՐԹ՝ 502. չգրուած` 498բ-502բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԽԲx12+1x6 (Ա, ԻԷ, ԼԵ
10, Բ 9, ԺԳ 14, ԼԴ 11): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, արեւելեան՝ 497-502: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
15x9,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն (13ա-4բ) (12x6,2): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի մետաքս, դռնակինը՝ կարմիր
կտաւ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Յովհաննու Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Պօղոսի թղթոյն առ Հռոմեացիս: ԺԱ. դ.: 2 (Ա-Բ)+2
(Գ-Դ), ստացուած 1 թերթի ընդլայնակի հատումով, ընդերկայնակի երկտակումով եւ եզրահատումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (մէկ սիւնը՝ 15x10), բոլորգիծ երկաթագիր, 12-14 տող:
Կարդալ` Աբ, Բա, Գա, Աա, Բբ, Գբ, Դա, Դբ. «/// զայսն խնդրեն... թէ զիա՞րդ ծնաւ Որդի ///» (տե՛ս
Migne, PG, t. 60, col. 410-12):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. միջից պակասաւոր, լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
տեղ-տեղ կարկատուած, յետագայում արուած յաւելագրութիւններ. կազմի կաշին եւ եզրերը
մաշուած, մէջքը վերից-վար ճաքուած, Բ. փեղկը քերծուած, պատառիկ-պահպանակները թեթեւակի
խունացած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-12բ Յաղագս քերականութեան
[Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/1ա: բ/1աբ: գ/1բ: դ/1բ: ե/1բ-2ա: զ/2ա-3բ: է/3բ: ը/3բ-4ա: թ/4ա: ժ/4աբ: ժա/4բ: ժբ/4բ-5ա: ժգ/5ա-8բ: ժդ/8բ-9ա: ժե/9բ-10ա: ժզ/10ա: ժէ/10աբ: ժը/10բ («... Հոլովք նախագաղափարացըն ///» (շար.
թափուած)): ժթ-ի/չիք: իա/ 11աբ (սկ. թափուած. «/// տրամախոհութիւն ոճով
եւ զմեկնութեան փեղեկտումն...»): իբ/11բ-2ա:
իգ/12աբ: իդ/չիք:
Բ. 12բ-4բ Մեկնութիւն բառից
Քերականին – Վերծանութիւն՝ ընթերցողութիւն...
Գ. 15ա-20բ Արիստոտիղի Յաղագս առաքինութեան առ Աղէքսանդր
թագաւոր – Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի գարշելիքն...
Դ. 20բ-3բ [Դաւթի Հարքացւոյ]
Նկատումն Արիստոտիղի – Ուսուցանէ
զմեզ ի բնալսողութեանցն յայնոցիկ...
Ե. 23բ-32ա Պատասխանիք Վասն երկու բնութեան, վասն ջրոյ եւ վասն գլխաւորութեան
Պետրոսի – Աստուածային Հոգւովն լցեալ...
Զաքարիա Օշականցին գրել է՝ 25բ. «Ի բանիցս յայս[ո]ց զգուշացի՛ր, եղբա՛յր, զի ի
հերձուածողաց է գրեցեալ, որ ի տեղիս-տեղիս սուտ խօսին», 28ա. «Զգուշացի՛ր, եղբայր,
յայսոսիկ, զի սուտ խօսի. կամի վկայութեամբ հաւաստի առնել զբանս իւր, որ ոչ է ճշմարիտ»,
31բ. «Ո՛չ ես արդար, այլ ծուռ խօսիս»:
Զ. 32բ-8ա Վասն տիեզերական սիւնհոդոսացն, թէ ե՞րբ եւ վասն որո՞յ եւ որո՞ւմ
տեղւոջ ժողովեցան եւ զո՞վ ոք նզովեցին – Պարտ
է գիտել, զի եւթներորդ սուրբք ժողովք եղեն...
Զաքարիա Օշականցին
գրել է՝ 34բ. «Բաց ի յերից սուրբ ժողովոցն, այլքն ոչ են ընդունելիք մեզ, այլ խոտելի»:
Է. 38ա-42ա Յաղագս հայրապետացն Հայոց, թէ որք կացին հակառակ Սըրբոյ եկեղեցւոյն Հռովմայ եւ կամ որք միաբան
եւ հնազանդ ամենայնի – Արդ, կացեալք յԱթոռ հայրապետութեան
Հայոց...
Զաքարիա Օշականցին
նշել է՝ 38բ. «Աստ գըլուխդ տաս ի քարն, որ ջախջախի: Դու ո՞վ ես, որ դատես զսուրբն Աստուծոյ: Լո՛ւռ
լեր, մեղ[աւ]ո՛ր, առաջի Տեառն», 41բ. «Գրօղն աղբ է կերել Ղ. (90) անգամ»:
Ը. 42ա-3բ Դաւանութիւն ուղղափառ հաւատոյ ասացեալ Մեծին Աթանասի գերազանց
վարդապետի Աղէքսանդրու հայրապետի – Ամենայն
ոք, որ կամի փրկիլ...
Թ. 45ա-61ա Ներածութիւն Պորփիւրի [Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի]
Տե՛ս ձեռ. 718, 138ա-70բ. (44աբ՝ «Այս է Պորփիւրի իմաստասիրութեան ծառն»): Նխբ./45ա: ա/45բ-7ա: բ/47ա-50բ: գ/50բ-3բ: դ/53բ-4ա: ե/54աբ: զ/54բ-5ա: է/55աբ: ը/55բ-6ա: թ/56ա: ժ/56աբ: ժա/56բ: ժբ/56բ-7ա: ժգ/57ա: ժդ/57ա-8բ: ժե/58բ: ժզ/58բ-9ա: ժէ/59ա: ժը/59ա: ժթ/59աբ: ի/59բ: իա/59բ-60ա: իբ/60ա: իգ/60աբ: իդ/60բ: իե/60բ-1ա: իզ/61ա:
Ժ. 61բ-142բ Դաւթի փիղիսոփայի Ներգինացւոյ Վերլուծութիւն Ներածութեան Պորփիւրի:
Օգնեա՛ Հոգիդ Սուրբ Աստուած:
Տե՛ս ձեռ. 1688, 1ա-151ա. ա/61բ-3բ: բ/63բ-5բ: գ/65բ-9բ: դ/69բ-71ա: ե/71ա-3բ: զ/73բ-7բ: է/77բ-9ա: ը/79բ-81ա: թ/81ա-2ա: ժ/82ա-4ա: ժա/84ա-6ա: ժբ/86ա-7բ: ժգ/87բ-9ա: ժդ/89ա-92ա: ժե/92ա-4բ: ժզ/94բ-6բ: ժէ/96բ-9բ: ժը/99բ-102ա: ժթ/102ա-5ա: ի/105ա-8ա: իա/108ա-10բ: իբ/111ա-2բ: իգ/112բ-4ա: իդ/114ա-8ա: իե/118ա-21բ: իզ/121բ-3բ: իէ/123բ-7ա: իը/127ա-31ա: իթ/131բ-5ա: լ/135ա-7ա: լա/137ա-8բ: լբ/138բ-40ա: լգ/140աբ: լդ/140բ-1բ: լե/141բ: լզ/141բ-2ա: լէ/142ա: լը/142ա: լթ/142աբ: խ/142բ:
ԺԱ. 142բ-78բ Սահմանք իմաստասիրին Դաւթի: Սահման
իմաստասիրական իբր հարցմամբ (Ա-Ք) – Զի՞նչ
է Աստուած: Աստուած՝ վսեմական...
ԺԲ. 179ա-236ա Համառօտ հաւաքումն եւ յոյժ օգտակար ի Դիալեթիկայն, որ է տրամաբանութիւն,
կարգեալ եւ թարգմանեալ ձեռամբ Բարդուլիմէոսի եպիսկոպոսի
Տե՛ս ձեռ. 69, 266ա-346բ. ա/179ա-219բ: բ/219բ-36ա: գ-դ/չիք:
ԺԳ. 236ա Յոհաննու Աւետարանէն Մեկնութիւն ըստ
այնմ, որ ասէ – Ահա չորս ամիսք են եւ հասեալ
են հունձք...
ԺԴ. 238ա-347ա Ստորոգութիւնք Արիստոտիղի
[Դաւթի Անյաղթի Մեկնութիւն]
Տե՛ս ձեռ. 1687, 106բ-245բ. Նխբ./238ա-45բ: ա/245բ-66ա: բ/266ա-81բ: գ/282ա-301ա: դ/301ա-20բ: ե/320բ-2ա: զ/322ա-37բ: է/337բ-40ա: ը/340ա-2ա: թ/342ա-5բ: ժ/345բ-7ա:
ԺԵ. 347ա-427ա Յաղագս մեկնութեան, որ ասի Պերի արմէնիաս
Տե՛ս ձեռ. 1690, 209բ-305ա. Նխբ./347ա-53բ: ա/353բ-8բ: բ/358բ-61բ: գ/361բ-427ա:
ԺԶ. 427ա-48ա Արիստոտիղի իմաստասիրի Յաղագս ամենայն աշխարհի առ Աղէքսանդրոս
թագաւոր – Իսկ բազում անգամ ինձ աստուածային ինչ...
ԺԷ. 449ա-80ա Սկիզբն եւ նախադրութիւն գրոց, որ ասի ըստ յունաց Անալօտիկի եւ
հայերէն Յաղագս վերլուծութեան, արտադրեալ ի մեծ իմաստասիրէն հեղենացւոց Արիտոտիղէ,
թարգմանեալ եւ մեկնեալ ի Դաւթէ փիղիսոփայէ
Տե՛ս ձեռ. 464, 150բ-83բ. ա/449ա-51բ: բ/451բ-4ա: գ/454ա-6ա: դ/456ա-8ա: ե/458ա-60բ: զ/460բ-1բ: է/461բ-3բ: ը/463բ-5ա: թ/465ա-8բ: ժ/468բ-71ա: ժա/471ա-3ա: ժբ/473ա-6բ: ժգ/476բ-8ա: ժդ/478ա-80ա:
480ա. գրչից. «Այս ԺԴ. գլուխք,
զոր մեկնեալ է Դաւթի փիղիսոփային յԱրիստոտիղական Վերլուծականէն եւ առ յիւրմէ տրամաբանեալ
զձեւս բանի, զոր ոչ է իմանալ ամենայն արհեստաւորի, ներգործեցաւ կտակ բաղկացեալ
մատենիս, որ ի տասնից եւ ի քառից շարադասեալ եւ արտայայտեալ տրամաբանականին
Դաւթի ի վարժս ուսումնասիրաց անձանց,
ի փառս Աստուծոյ»:
ԺԸ. 480բ [Ի գրոց Արդ գոլ զէակն] –
Արդ գոլ զէակն յորժամ է... զամենայն զէակն գոլ
ի հարկէ:
ԺԹ. 480բ-4ա Դաւթի փիղիսոփայի Առածք
Ե...
Տե՛ս ձեռ. 464, 184ա-7բ. ա/480բ-81բ: բ/481բ-2ա: գ/482ա: դ/482բ-3բ: ե/483բ-4ա:
Ի. 484ա-5բ Նորին վասն բաժանման – Ամենայն, որ մի անգամ բաժանեալ գոյ յայլոց գոյից...
ԻԱ. 485բ-91բ Ի ճարտասանական գրոց մասունք են
յաղագս պիտոյից [Ի Պիտոյից գրոց Մովսիսի Քերթողի]
Տե՛ս ձեռ. 1681, 1ա-233բ. ա/485բ-6բ: բ/486բ-7ա: գ/487աբ: դ/487բ-8ա: ե/488աբ: զ/488բ: է/488բ-9բ: ը/489բ-90բ: թ/490բ: ժ/491աբ: Ունի.
ա. 491բ-2ա Սահմանք մասանց մարմնոյ [հմմտ. ձեռ.
1714, 217աբ] – Ուղիղ է մասն մարմնոյ` զշաղկապ
կենաց յինքեան ունելով
ԻԲ. 492ա-4բ Վասն ժողովոց, որք եղեն ի ժամանակս-ժամանակս,
յորո՞ւմ ամի եղեն ժողովք եւ ո՞ւր եւ վասն է՞ր – Առաջին ժողովն ի Նիկիայ սրբոց հարցն...
Հմմտ. Զ.:
ԻԳ. 494բ-6բ Առանձնակի ժողովք Հայոց – Եւ որպէս այսոսիկ ժողովք ընդդէմ հասարակաց հերձուածողաց:
ԻԴ. 498ա [Բոլորակք տրամաբանականք] – Ամապիմուս, էտէնթուլի, իլիացէ, բուռբուռէա
ԻԵ. Յաւելագրութիւն, ԺԸ. դ., Զաքարիա վրդ. Օշակացու
ձեռքով
ա. 236բ-7բ Սիմէօնի սրբազան կաթուղիկոսի Լուծմունք
Մեկնութեան Դաւթի Անյաղթին, որ առ հոմանունութիւն – Արդ, ասէ երանելի հայրապետս, թէ. Իսկ մեկնիչն...
բ. 497աբ (այլ ձեռք) Վերլուծական Զ.
(6) գլխումն առ անսահմանելին, որ յիշէ, նորա լուծումն այս է – Արդ, նախադասութիւն է բան յայտնօղ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
448բ Շնորհք եւ
գոհութիւն Աստուծոյն իմոյ եւ Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի, որ օժանդակեաց ինձ` մեղսամակարդի
եւ յուսավրիպի Ոսկանի, ապիկարի եւ ապաշնորհի,
եզր հասանել քարտիսացս շարածրութեան, սկզբմամբ ներթուում ՌՁ. եւ Թ.ում (1640),
իսկ աւարտմամբ ներթուոջ ՌՂ.ումըն
(1641), ամսեանն մետասաներորդում, որք աւուրք երեք էին նոյեմբերի ամսոյ, ծայրաւորեալ
յերկիրն Ռուսաց, վերջաւորեալ յերկրիս Հայոց, ընդ հովանեաւ Սրբոյ Աթոռոյս Էջմիածնի, մօրս լուսոյ Հայոց զարմի, ի ժամանակս յետնագունի,
եւ յաւուրս Փիղիպպոսի` Հայոցս ազգի կաթողիկոսի:
Արդ, որք պատահիք այսմ մատենի իմաստասիրականս շարագծի, յիշեսջիք
ի յարփիափայլ յաղօթս ձեր եւ յանուշահոտ մատուցմունս զվերոյյիշատակեալ անունն եւ զթողութիւն յանօրինութեանց
եւ սղալանաց խնդրեցէ՛ք, զի եւ դուք զմասն
բարի ի Քրիստոսէ ընկալջիք յաւուրն վարձատրութեան եւ հատուցման. ամէն:
Նա եւ յիշեսջիք զհամօրէն դասս եղբայրականս, որք կան ի սպասու
տաճարին արդեանս` զՅակօբ վարդապետն, որ է վերակացու, զՅօհաննէս վարդապետն, զՍիմէօն վարդապետն, զծերունի տէր Բարսեղն, զՍահակ եպիսկոպոսն, զտէր Մովսէսն, զտէր
Յօհանն, զտէր Սարգիսն, զտէր Կարապետն, զտէր Յօհաննէսն, զԱւագն, /// (ջնջուած), զՅօհանն. նաեւ ի փոքունցն` զՊօղոսն, /// (ջնջուած), եւ զբարեմիտ մարան[ա]պետն զՅօհանն, որոյ Տէր Յիսուս վարձահատոյց լիցի:
148բ՝ համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ 8:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 496բ (նոտրգիր) Մեղաւոր եւ անարժան ծառայ Աստուծոյ`
տէր Ներսէս, որդի Հօլուպվոյթի Կամենցի ձեռամբս իմով գրեցի, թվին ՌՁԸ. (1639), հոկտէմբեր ամսոյ ԺԹ. (19), օրն
Է. (=Ե.)շաբթի, բարեկամ տէր Ոսկան վարդապետին:
Թուականի մէջ երեւի անճշտութիւն
կայ. պէտք է լինի ՌՁԹ. (1640):
2. Պատառիկ պահպանակ Գա (նոտրգիր, խազուած) Ես` Դանիէլ վարդապետս, ըստացայ զայս գիրքս
ՌՃՀԲ. (1723) թվին:
3. 496բ (նոտրգիր) Զաքարիա վարդապետ յՕշականցի, ստացեալ զայս ի ՌՄԼԴ. թվին (1785):
Բա (ծածկագրուած) I::: I. IIII::::. I. IIII::. II: I. II: I: IIII::. IIII:. I. IIII::. I:: I.
III:::: I ::. IIII:: նօոբհբյւլ լ թբճբյբհվ լզտվըվլյ բյաբձը 45267 475 եւ 4145267
(«Զաքարիա իբր վարդապետ
յՕշականցի, ի ժամանակս Ներսէսին, անբաղթ. տեսցէ Տէր եւ տանեսցէ»):
Ծածկագիրը վերծանեց Ս. Լալաֆարեանը:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 14բ, 496բ (ութանկիւն). Քրիստոսի ծառայ Զաքարիա վարդապետ. 1240 (1791):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Պտռիկ-պհպնկ
Բբ. Ամենայն իր///ութիւն, ունի, այսինքն էութիւն, ողջութիւն, ներգործութիւն, մելանափորձ,
սեւաբոյր...: 52բ-3ա հմուտ ելն բարւոք է սորացս: 496բ ընդանուրն ոչ մի բաց ի բազմաց,
այլ է մի ի բազումս:
2369
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
ԿոստանդիանուպՈս |
ՌԿԳ. – 1614 |
ԳՐԻՉ՝ Թորոս:
ԹԵՐԹ՝ 275. չգրուած` 1աբ, 9բ, 17ա,
274բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԳx 12 (Բ 14, ԻԳ 9): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 16,5x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (12x8):
ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 17: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝
տախտակ, աստառը՝ բազմագունի շերտաւոր մետաքս, դռնակինը՝ կարմիր. լուսանցակողերը՝
կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
10ա: Ճակատազարդ` 121ա, 245ա, 254բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, կենդանական
(198ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր,
մարդագիր (194բ): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ,
վարդագոյն, նարնջագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Մատթէոսի:
Թ. դ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 2 կէս թերթերի ընդերկայնակի հատումով, ընդլայնակի
երկտակումով եւ եզրահատումով: Մագաղաթ, երկսիւն (Ա-Բ՝ 19x12), բոլորգիծ երկաթագիր, 8 տող (Ա-Բ),
13 տող (Գ-Դ): ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ վարդեակ (Բբ): Գոյներ՝ կարմիր, դեղին, մանուշակագոյն: Կարդալ`
Աբ, Բա, Բբ, Աա. «/// Ահաւասիկ, որ զփափուկսն... ոչ ապաշխ[ար]եցին: Վա՜յ քեզ` Քո[րազին]
///» (ԺԱ. 8-9, 11-12, 16-17, 19-21), Գա, Դբ, Գա, Դբ, Գբ, ԴԱ. «/// [ոչ] էր աւրէն
նմա... եւ իրաւունս հեթանոսաց ///» (ԺԲ. 4-7, 9 -18):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր, բծեր, պատառիկ-պահպանակները ծալծլուած, տեղ-տեղ խունացած. կազմի դռնակն
ընկած, եզրերը թեթեւակի մաշուած, աստառ Բ՝ ցեցակեր, մէջքի կաշին ճաքուած, կապիչներից
մէկն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-9ա Մեկնութիւն բառից Քերականին – Վերծանութիւն՝ ընթերցողութիւն... Փեռեկումն` բացումն (9ա՝ յաւելեալ
6 բառ):
Բ. 10ա-117բ [Վարդանայ Արեւելցւոյ
Յաղագս Մեկնութեան Քերականին]
Տե՛ս ձեռ. 267, 247ա-311ա. ա/10ա-2բ: բ/12բ-6ա: գ/16ա-8բ: դ/18բ-20ա: ե/20ա-1բ: զ/21բ-31ա: է/31բ-2ա: ը/32ա-5ա: թ/35ա-6ա: ժ/36ա-8բ: ժա/38բ-41ա: ժբ/41ա-64ա: ժգ/64ա-70բ: ժդ/70բ-4բ: ժե/74բ-5բ: ժզ/75բ-8ա: ժէ/78ա-83բ: ժը/83բ-6ա: ժթ/86ա-96ա: ի/96ա-104բ: իա/104բ-9բ: իբ/109բ-13ա: իգ/113ա-7բ:
Տպ. Եր., 1972, Բ:
Գ. 117բ-9բ Մովսէսի Խորենացւոյ
Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ խորհրդով եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս
տեսակ...
Դ. 121ա-97բ [Բառք քերթողականք (Ա-Ք)] – Աստուածազան` աստուածազարդ...
Ե. 198ա Ո՜վ լուսերամից դասուց եւ կաճառք եր[կ]նակումար հանդիսից մեղուցեալ: Բառք, որ ինչ ի
խորանն եւ այլոց յօտից – Անգու[ա]ծ` հանած,
ախս` փակս... Արբշիռ` կերող եւ արբեցող:
Զ. 198ա-209ա Այս բառք Փիլոնի գրոցն է, ո՜վ ընդերձողք
(Ա-Ք) – Անբաժ` անմասն, առեղծանել` մեկնել...
Է. 209ա-33ա Բառ[ք] եբրաէցոց է (Ա-Ք) – Ադամ` երկիր, կոյս...
Ը. 233բ-41բ [Բառք Գաղիանոսի բժշկապետի (Ա-Ս).
ձեռ. 536, 98ա] – Աթխար` վաղամեռակ, ակի` բողկի
տակ...
Թ. 241բ-4բ [Եւթներորդ գլուխ գրոցս, որ կոչի Բառգիրք...
ձեռ. 530, 71ա (Ա-Ք)] – Առանցեալ` [խ]ելագարեալ...
// (244բ) Կատարեցաւ Բառք Եբրայական:
Ժ. 244բ-54ա Այս բառք ի յունա[կ]անն
առ մեր յայտն (=յայտեալ. Ա-Ք) – Առոգանութիւն` ասացութիւն... Քրիստոս` օծեալ:
ԺԱ. 254բ-73բ Հանդէս բանաստեղծաց
փաղանունաբար ստորոգիլ նորավարժիցս սակս բառ գեղջուկ – Պարտ, պա[տ]շաճ...
Քուստի` քաշիկ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
119բ Փա՛ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգւոյն
Սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից.ամէն: Աստանօր յանկ ելեալ կատարեցաւ
տառս այս իմաստապատում, որ կոչի Քերական, արարեալ եւ մեկնեալ զսա մեծ վարդապետին
Հայոց Վարդանայ Կիղիկեցւոյ, ի խնդրոյ բարեպաշտ թագաւորին Հեթմոյ, ի թուիս հայոց ՌԿԳ. (1614), ամիսս հայոց Մարերի
Ի. (20), օրն Ե.շաբթի (5) աւարտումն եղեւ ձեռամբ մեղապարտ եւ յետին Թորոս |120ա| գրչի, ի մայրաքաղաքս Կոստանդիանուպօլիս, ի դուռն Սուրբ Նիկօղայոսի Զմիւռնացւոյ
հայրապետին եւ այղ սրբոցն, որ աստ կան հաւաքեալ,
ի պատրիարգութեան Յովանէս վարդապետին, ի խնդրոյ բարեսէր եւ հեզահոգի
եւ ընթերցասէր (անունը չգրած), ի վայելումն անձին իւրոյ եւ յիշատակ հոգւոյ իւրոյ,
վասն զի սա է քանոն եւ գաղափար ամենայն
արհեստից, եւս առաւել՝ որք փութան ձեռնարկել յարհեստ գրչութեան: Զի որպէս անհնար
է թռչնոց ի լուծ լծել եւ ակաւս պատառել, եւ կամ եզանց՝ յօդս վերանալ, նոյնպէս առանց
աշխատելոյ |120բ| ի սմա ո՛չ կարէ հասու լինել արուեսին մեծի գրչութեան, եւ որ յանդգնի
համարձակել, ո՛չ կարէ գրել զճշմարիտն, այլ եղծանէ զարուեստն եւ (չգրած) [աղաւ]աղէ
զգրելին ըստ անիմ[ա]ստ խոհակերի, որ ոչ գիտէ զորոշումն յաւդուածին, այլ անհմտաբար
հանէ զանդամայն միսն ի միւս անդամն, եւ զմիւսոյն՝ ի միւս այլ: Բայց են ոմանք, որ ծաղր
առնեն զգիրս զայս, որպէս եւ է մեր ազգիս հպարտութիւն եւ բրտավզութիւն, զի որպէս
մարգարիտ ի քիթս խոզի եւ մանեակ ոսկի ի պարանոց իշոյ, այնպէս եւ սա ի ձեռն անիմաստ
եւ անմիտ առնն, այլ, որ արբի ի |121ա| սիրոյ սորին, նա՛ միայն գիտէ զճաշակ քաղցրութեան
դորա:
Արդ, որք հանդիպիք սմա ուսմամբ կամ աւրինակաւ, յիշեցէ՛ք ի
մաքրափայլ յաղօթս ձեր անարժան գծողս /// (չգրած):
244բ Ո՜վ տունկ հայրական եւ արմատք աւրհնութեան, միջնորդ հաշտութեան
Աստուծոյ ընդ մարդկան, յորժամ զխրթին բառ լուծել կամենայք, գիտենք ի մաւտ ի գրկունքս, պիտի խորհիք եւ գաք, յայնժամ
զմեղաւոր գծողակըս յիշաւղ լինիք եւ Աստուած
ողորմի ասէք, Աստուած զձեր մեղքն չյիշէ. ամէն:
Գրչի անունը՝ Թորոս, գրուած
է այլ ձեռքով գրչութեան ժամանակից ոչ շատ ուշ: Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ
517-518:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
273բ Արդ, ես` Սարգիս վարդապետ:
274ա (նոտրգիր) Արդ, ես` Սարգիս վարդապետ, առաջնորդ Սուրբ ուխտիս Յօհաննուվանից, ստացայ զայս Բառգիրքս եւ եդի յիշատակ ի նոյն
վանս, ի դուռն Սուրբ Կարապետիս, թուին ՌՃԼԶ.
(1687): Վասն Աստուծոյ մի՛ հանէք զսայ ի դրանէ Սուրբ Կարապետիս, աղաչեմ առ սիրելիսդ Աստուծոյ եւ ամենայն
սրբոց, եւ դուք լերուք ողջ ամենայնի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ`
121ա (քառանկիւն). Քրիստոսի ծառայ Յարութիւն: 1210 (1761):
2370
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Բուզանդիայ Շօշ (Սպահան) |
ՌՀ.-ՌՀԳ. – 1621-1624 |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ՝ Պօղոս աբղյ. Տիւրիկցի:
ԹԵՐԹ՝
310. չգրուած` 1բ-2ա, 61բ, 272ա-3բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԶx12 (ԺԸ 10, ԻԱ 11, ԻԵ 13): ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն` 2ա-122բ, 274ա-310բ, երկսիւն`
123ա-271բ (10x6): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 24: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի`
դռնակով, երկու կապիչներով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմագունի
շերտաւոր մետաքս: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
8ա: Ճակատազարդ` 66ա, 103ա, 123ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր (8ա): Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում զանազան
բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, մկնկեր, պահպանակները խունացած, Բ-ի եւ Գ-ի մեծ մասը
կտրած, հանած, թ.՝ 298աբ թուղթ այլ ձեռագրից. կազմի եզրերը թեթեւակի մաշուած, Բ.
փեղկը եւ միջուկը մկնկեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա [Նշանագիրք]
ա. 1ա Այբուբենքս գաւազանագիր
են, ո՜վ եղբայր...: Այբուբենքս նշանագիր են, ծանի՛ր...: Այբուբենքս կետագիր
են, գիտացի՛ր... ///:
– 1ա գրչից. «Ըստ Այբ, ԺԷ,
ՃԷ, Ռա-ին ի Դ. բաժանին սոքա եւ զիւրեանց էութիւնսն, կէտքն ցուցանէն»:
Բ. 2բ-3ա [Հարցմունք եւ պատասխանիք] –
Հարց. Զի՞նչ է կէտ, գիծ /, մակերեւոյթ եւ մարմին: Պատասխանի. Կէտ` ., գիծ`,
մակերեւոյթ` L, մարմին - ...
Գ. 3բ Բանք իմաստնասիրաց
– Ամենայն, որ ճշմարիտ է, նաեւ բարի է...
Դ. 4ա-7բ Մեկնութիւն բառից
քերականին – Վերծանութիւն` ընթերցողութիւն... Փեռեկումն` բացումն: (7բ
Յաւելեալ` 6 բառ. Արմաւենիք` քանդակագործ արարւած...):
Ե. 8ա-60ա Յաղագս Մեկնութեան
Քերականին, զոր արարեալ է մեծ վարդապետին Վարդանայ, ի խնդրոյ թագաւորին Հայոց Հեթմոյ
Տե՛ս ձեռ. 267, 247ա-311բ. ա/8ա-9ա: բ/9ա-11ա: գ/11աբ: դ/11բ-2բ: ե/12բ-3ա: զ/13ա-8ա: է/18աբ: ը/18բ-20ա: թ/20աբ: ժ/20բ-1բ: ժա/21բ-3ա: ժբ/23բ-34բ: ժգ/34բ-7բ: ժդ/37բ-9բ: ժե/39բ-40ա: ժզ/40ա-1ա: ժէ/41ա-3բ: ժը/43բ-5ա: ժթ/45ա-9ա: ի/49բ-53բ (53ա. «Քիչ
մի մեկնութենէ շաղկապիս գրեցաւ ի մակբայն. զայն անդ ընկալ»): իա/53բ-6ա: իբ/56ա-8ա: իգ/58ա-60ա:
Զ. 60բ-1ա Յառոգանութեանսն
պատառիկս, զոր գտի – Շեշտոլորն երեք տեղ ունի... -61ա Շաղկապ է – Եթէ, զի, ո՛չ...
-61ա Հոլովք Անուանց
– Աստուած` ուղղական... (այլ ձեռք) Է Աստուած` հոշական...
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի..., էջ 378-9, ձեռ. D:
Է. 62աբ Մովսեսի Խորենացոյ Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ խորհրդով եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս տեսակ...
Ը. 63ա-4բ Նշանագիրն (Ա-Ք) – Աբարհամ`...
Թ. 65աբ [Հերոնիմոսի Լորենցիոսի] Սուղ ինչ վասն
Հին կտակարանաց – Արդ, թուեն եբրայեցիքն զգիրս...
սրբագրացն` ինն:
Ժ. 66ա-102ա Վերծանութիւն
բացերեւապէս բազմազան բայից եւ բառից` յոքնախումբ շարադրութեամբ, արարեալ զսա Առիստակէսի Գրչի, ի խնդրոյ բազմաց, յԱրհեստ
գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./65ա-8ա: ա/68ա-9ա: բ/69ա-72ա: գ/72ա-4ա: դ/74ա-5ա: ե/75ա-7բ: զ/77բ-9բ: է/79բ-80ա: ը/80աբ: թ/80բ-1բ: ժ/81բ-102ա:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի..., էջ 227-86, ձեռ. H:
ԺԱ. 103ա-15բ Գեորգեայ վարդապետի արարեալ ի խնդրոյ Ստեփաննոսի մականուն Գոյներ<եր>իցանց Կայթառօնցոյ մեղսաներկ անձին
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./102աբ: ա/103ա-8բ: բ/109ա-14ա: գ/114ա-5բ:
ԺԲ. 115բ-22բ Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ էր զսա յառաջագոյն Գէորգեայ վարդապետի
ի խնդրոյ ումեմն, զորոյ զպակասն ի նմանէ յետոյ իմ ի վարդապետէն խնդրեալ, եւ նա կատարեաց
զխնդրուածս իմ, եդեալ յառաջ զԱռիստակեսի արարեալն եւ զթերին ի նմանէ կատարեց ինքն
ինձ նուաստիս` Ստեփաննոս Գոյներիցանց, որոց ողորմեսցի Տէր արարողին եւ խնդրողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./115բ-7բ: ա/117բ-9ա: բ/119ա-20բ: գ/120բ-2ա: դ/122աբ:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի..., էջ 287-320, ձեռ. H:
ԺԳ. 123աբ Այս բառք բաղաձայնք հոմանուանց, բագձաձեալ զամենայն, որ ինչ միանգամ
են անուանք հեբրայեցի յՕրէնս եւ ի Մարգարէս եւ Նոր Կտակարանս, թարգմանեալ եւ մեկնեալ
յեբրայեցւոյն ի յոյնս եւ ի յունէն ի հայ. կարգաւ` ըստ նշանագրաց ալփաբեթիցն եբրայեցւոց,
թէ զի՞նչ միաբանութիւն անուանց իցեն – Ալիֆ`
ուսումն նշանագրաց... Թաւ` նշան կամ կանչումն:
ԺԴ. 123բ-39բ Բառք Եբրայեցոց (Ա-Ք) – Ադամ՝
երկիր...
ԺԵ. 140ա-204բ ա. Այս բառք են քերթողականք, վասն
չափոյ հոմերական տառիցն, վասն զի քերթողական արհեստքն չափաբերականք են եւ չափով
վարին, եւ են, որ գեղջուկք են, որով ճարտասանքն վարին, զի յաճախապէս փոխաբերին
սակս զարդու ճարտասանիցն, եւ հարկ է յոգնահամար եղանիլ (Ա-Ք) – Աստուածազան՝
աստուածազարդ...
բ. 205ա-17ա [ (Ա-Ք)] – Աստուածակերտ՝
աստուածատունկ...
ԺԶ. 217ա-24բ Բառ[ք] Գալիանոսի բժշկապետի արարեալ
(Ա-Ք) – Աղթար՝ վաղամեռուկ...
Տեղ-տեղ յաւելագրութիւնք,
այլ ձեռք:
ԺԷ. 224բ-5բ Թարգմանութիւն պարսիկ բառից ի Վարդան
գրոց – Զրադաշ[տ]ական՝ զբուն բան կամ զկարեւոր ուխտ...
225բ «Զառաջին ճառն ընթերցեալ՝
գտի երիս բառս, զոր պարթեւն ո՛չ գիտաց, ասելով՝ չէ՛ պարսիկ, եւ այլն այս է բովանդակ»:
ԺԸ. 225բ [Վասն շնորհին] – Շնորհն
Գ. (3) ազգ է...
ԺԹ. 225բ-7բ Անունք ցաւոց տաճկերէն – Սֆուլ՝
սղկած, չոր դեղերն է...
Ի. 228ա-9բ [Անանիայի Շիրակացւոյ] Յաղագս ընթացից արեգականն եւ համարոյ
չափուցն– Եթէ կամիցիս գիտել, թէ այսօր Արեգակն քանի՞ հոլովումն առնու...
ԻԱ. 229բ-30բ Թիւք նշանաւոր իրաց – ՅԱդամայ
ի փոխիլն Ենովքայ՝ ամք ՌՆՁԷ. (1487)...
ԻԲ. 230բ
[Մանունք]
ա. 230բ [Յաղագս սերնդաբանութեանն հրէից] – Աբրահամ
ի Ճ. (100) ամին ծնաւ զԻսահակ...
բ. 230բ Վասն դարուց – Յառաջին դարն՝
Ենովք փոխեցաւ...
ԻԳ. 231ա-63բ [Աշխարհացոյցք]
ա. 231ա-44ա Կարծեմ, թէ Մովսէսի Խորենացոյ է ասացեալ: [Վարդանայ
Արեւելցւոյ Աշխարհացոյց (ընդարձակ խմբագրութիւն)]
Տե՛ս ձեռ. 20, 251ա-7ա. ա/231ա-2ա: բ/232ա-3ա: գ/233ա-9ա: դ/239ա-44ա:
բ. 244բ-63բ [Մովսիսի Խորենացւոյ Յաղագս աշխարհագրութեան]
Տե՛ս ձեռ. 2291, 79ա-105ա. ա/244բ-6բ: բ/246բ-9ա: գ/249ա-51ա: դ/251ա-2բ: ե/252բ-63բ (Հայք՝ 256ա-8ա):
ԻԴ. 263բ-4ա Այսոքիկ են ՀԲ. (72) լեզուքն – Եբրայեցիք,
ասորիք... Հնդիկք...
264ա «Դ. լեզուն պակաս էր
օրինակն, վասն այն դատարկ է»:
ԻԵ. 264աբ [Յաղագս լեզուաց] – Առաջին
լեզուն՝ փաղեկայն... Արաբացին եւ այլքն:
ԻԶ. 264բ [Իսկ որ դպրութիւն գիտէ եւ գրով վարժի՝
ԺԲ. (12) ազգ. ձեռ. 268, 152բ] – Իսկ որ զդպրութիւն գիտեն եւ գրով վարին՝ ԺԲ. (12) ազգք են...
թուի թէ մարք աւելորդ է գրած:
ԻԷ. 264բ-6բ [Անանիայի Շիրակացւոյ] Այսոքիկ են ԽԲ. (42) գետք եւ գնացք
նոցին – Նաբանայ եւ Փարփարայ ի Դամասկոս ելանեն...
ԻԸ. 266բ-7բ ա. Յաղագս երկոտասանիցն – Վսեմական Դորոթէոս յիշատակումն առնէ...
բ. 267բ Թէ յորո՞ց ազգէ էին երկոտասանք – Պետրոս
եւ Անդրէաս՝ ի ցեղէն Նեփթաղիմի...
գ. 267բ
Անուանք ԺԲ.ն (12) մարգարէիցն – Ովսէ,
Ամովս, Միքիայ...
դ. 267բ Անուանք ԺԲ.ն (12) նահապետացն – Որդիք
Յակոբայ ազատք` Ռուբէն, Շմաւոն... Եւ աղախնացն
որդիք – Դան, Նեփթաղիմ, Գադ եւ Ասէր: Աբրահամ Գ (3) կին ունէր...
ուստի սուրբն Գրիգոր Լուսաւորիչն:
ԻԹ. 268ա-71ա [Գրիգորի Կեսարացւոյ] Սուղ ինչ անուանք
քաղաքաց (Ա-Ք) – Աւետեաց երկիրն Երուսաղէմ է... |271աբ| Երինուպօլիս՝
Պաղտատ է, Խրամ քաղաք՝ Տարաշամայ քով է... Գանգրայ:
Լ. ա. 271բ [Յաղագս երկրին Հայոց] – Ի
Կապադովկացոց Կեսարեան մինչեւ
զՊոնտոսի կողմ ասեն Առաջին Հայք... Իսկ սեպհական
իւր աշխարհ՝ Մեծ Հայք:
բ. Յաւելագրութիւն, ԺԷ. դ.
271աբ «Տոսփ՝ Վան է, Տմորիս՝ Քարպահ եւ Ալկի... Գոգովիտ՝ Դարօնս»:
ԼԱ. 274ա-89բ [Բառգիրք Հայոց (Ա-Ք)] – Ապէնիազ՝
անկարօտ...
Վերջին 4 բառերը այլ ձեռքով:
ԼԲ. 290ա-7բ Հանդէս բանաստեղծաց, փաղանունաբար
ստորոգիլ նորավարժիցն՛ սակս բառէ գեղջուկ – Պարտ՝ պատշաճ... Գիծք՝ տառք, գծաւորք...
ԼԳ. 297բ-8բ [Թարգմանութիւնք բառից զանազանից]
ա. 297բ Հոռմերէն – Վասիլիկոս՝ թագաւոր, կեսար՝
գլուխ թագաւորաց...
բ. 297բ
Ֆռանկերէն – ՌԷ՝ թագաւոր,
ցիսար՝ գլուխ թագաւորաց...
գ. 297բ
Առ յոյնսն են Դ. (4) բառք – Այսինքն՝ Ուզիա...
Իսկ Հայս անուանին՝ էութիւն, գոյացութիւն, ենթադրութիւն եւ անձն:
դ. 298աբ [Բառք զանազանք՝ Կ-Ձ] – Կիլի
Հէքմաթ՝ որ է կաւ իմաստասիրաց... տարհ արայ, թէ ի վրայն ձգէ:
Այս թուղթն այլ ձեռագրից
առնուած յաւելուած է:
ԼԴ. 299ա-300ա Դաւանութիւն զղջման, որք տան ի խոստովանութիւն – Մեղա՜յ
ամենասուրբ Երրորդութեան...
ԼԵ. 300բ-4ա Սուղ ինչ Վասն
մահացու մեղաց – Այսոքիկ եմ մեղք
գլխաւորք...
ԼԶ. 304բ-8ա ա. Սուղ ինչ Մեկնութիւն արարեալ ի
Ներգործութենէն Պորփիւրի – Վարդապետական եղանակ ի Դ. (4) բաժանի...
բ. 308ա [Սահմանք գիտութեան] – Գիտելի
է ըստ կանոնաց իմաստասիրաց, զի գիտութիւն...
ԼԷ. 310բ Թելադրութիւն: Գիրքս ասէ – Գլխաւոր
եմ եւ աստուածեղէն կրօնիցն վարդապետ... ազնիւ օրինակ քո փոխանակ առից:
ԼԸ. 310բ Ի Նարեկէն է – Որպէս
հոգի ընդ մարմին, եւ ոսկի ընդ հրոյ... կերպեցեալ զմերս ի մարմնի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
60ա Զանմտութեամբ ջանողս աղաչեմ յիշել,
Եւ յոյժ անարժանիս Հայր մեղա՛յ ասել,
Եւ զնազելի մատենս խնամօք պահել,
Եւ ի փափագողացըն ո՛չ արգիլել:
300ա Գրեցաւ թվին Հայոց ՌՀ. (1621), մարտ ամսոյ Ի. (20), գարնան:
308ա Փա՜ռք եւ պատիւ եւ երկրպագութիւն անհասին, անճառին, անիմանալոյն,
էիցս էացուցանողին, եզակ երրեակին, եւ երրեակ միակին՝ ամենասուրբ Երրորդութեանն՝
Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ, անզրաւ յաւիտեանիւ. ամէն:
308բ Ցանկամ
գոլով նիազ
Աներբ
եւ յարակա
Սահանք
ոգոյս բաղձայ
Ապենիազդ
գայցես
Նքթեալ
լաբոսագերբ
Ըսփոփեալ
պալարեա,
Սալարեալս
բալիստրէն,
Որոնեալ
տածեսցես
Ղաբանոսք
ներհունի
Ւիւծելոյս
տո՜ւք երագ
Աւթոց
ոգոց ծրած
Պենտագծիւ
ի ծարի
Մասամբքս
մանրախիտ,
Որակիդ
բնաւի,
Նըքողեալ
ըղձիւ,
Ունայնիս
խնդիր,
Զմիգացեալս
հոգի
Որ բնաւից ես գոյակ,
Նըշդեհեալս
ի կենաց
Տըրոհեալս
յերամո,
Մատըռւակք
ոգո,
Առիթ կենաց ձիր,
Րախարար
տառիդ
թըւաբերն ԱՌԱԾի: (1611):
Ծայրակապ. «Պաւղոսըն ասաց
զայս բանս ի գծի, / Մոնոզոն տմարթ, Տիւրիկցո որդի»:
Զարմանամ ընդ այսմ իր, որ արտակերտեալ,
Զի բան նիւթիւ ծածկեալ 'ւ իմաստի գըծեալ,
Բայց մարդս, որ բանական լըսիմք որջորջեալ,
Պարտիմք քննել ըզգիրս՝ ըստ Տեառն ասացեալ:
Նաեւ ի նազելի սրբոցդ հանդիսի
Աղաչե՜մ ապիկարս մի՛ անգոսնեսցի,
Զի ես եմ պարտապան բիւր քանքարի,
Աղաչե՜մ զանցաւորքըտ ճանապարհի,
Ընկա՛լ ըզսա,
Տէ՛ր իմ, արքայդ երկնային,
Իբրեւ զլոմայսն այրոյն ի գանձանակին,
Եւ որք ի քէն հայցեն վասն իմ զՈղորմին,
Լըցո՛ կըրկին կենօք զհայցուածս
նոցին:
|309ա| Շնորհիւ ամենազօրին Աստուծոյ եւ հովանաւորութեամբ
Որդոյն միածնի եւ գործակցութեամբ Հոգոյն Սրբոյ, յանգեալ աւարտեցաւ ամենափարթամ
գանձս եւ իմաստնոց վեհարանս, սոփերաց մարզարանս եւ պուետից ճեմարանս, խորոց բանալիս
եւ անհասից ծանուցանողս, րաբունեաց գնդից զուարճարանս եւ աշակերտաց րամից գերալրացուցանողս,
տարակուսելոց սփոփողս, եւ հանգոյն իմ բամբամտաց նրբացուցանողս, զաստուածայինսն
յայնտող եւ արտաքնոցն ծանուցանող, ի սրբազանից կաճառաց կազմեալս եւ ի վերծանող
յոգնահանճարից յարդարեալս, բարելի եւ հոգիազարդ տառս, որ կոչի Քերական, այլ եւ Բառգիրք
եւ Աշխարհացոյց եւ այլ սուղ ինչ դուն եւ խուն բանս:
Արդ, սկիզբն գրականութեան սորին եղեւ ի մայրաքաղաքն Բուզանդիայ, ի դուռն Սուրբ Նիկողայոսի Զմիւռնոյ հայրապետին,
եւ ի պատահմանէ ոչ աջողութեան՝ յամրացաւ գծագրութիւն սորին, եւ յետ չորից ամաց, ապա
աւարտեալ եղեւ ի ՌՀԳ. (1624) թվին, ի
Շօշ քաղաք, որ կոչի
Ասպահան, առ ափն Սանտարու գետոյն, ի դուռն
մենաստանին, որ կոչի Սուրբ Փրկիչ, առ
ոտսն գերերջանիկ եւ երանաշնորհ, եռամեծ եւ հոգիազարդ, սրբասնունդ եւ հեզահոգի,
գովեալ ի հազարաց եւ ընտրեալ ի բիւրուց, հոգով խոնարհ եւ ամենաբարի |309բ| արշիական
պատւով ճոխացեալ սուրբ րաբունապետին Խաչատուրի, ի վայելումն ինձ՝ անարժանիս եւ խոպանացելոյս ի համայն
առաքինութեանց, աշակերտ նորին կոչեցեալ սուտ անուամբ` Պօղոս աբեղայիս, մանաւանդ ի վայելումն
ուսումնասէր եղբարց մանկանց Սիոնի, որք տենչան հասանել վերինն իմաստութեան:
Արդ, յետ դուզնաքեայ բանիցս, առ ոտս անկեալ արտասուալից հառաչմամբ,
մեծաւ պաղատանօք աղաչեմ զհոգիազարդ եւ զլուսահոգի սուրբ աւազանաւ ծնեալ եղբարսդ,
որք հանդիպիք այսմ նազելի եւ լուսազարդ մատենիս՝ կարդալով կամ օրինակելով, յիշեսջիք
ի մաքրափայլ աղօթս ձեր զթափրացեալս յամենայն բարեաց եւ զպարտապանս բիւրուց քանքարաց,
զանարժան հող եւ մոխիրս, զլոկ անուամբ` Տիւրիկցի Պօղոս աբեղայս, եւ զհայրն իմ՝ մականւամբ զՄեղրիկանց Սատաղան, եւ զմայրն իմ՝
զԱղապեկին, եւ զեղբարսն
իմ, եւ զքըւերսն
իմ՝ զկենդանիսս եւ զհանգուցեալսն եւ զամենայն արեան մերձաւորսն իմ, եւ որք յիշէքդ
միով Հա՜յր մեղայիւ, յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ յանաչառ ահեղ ատենին. ամէն:
Դարձեալ աղաչեմ, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զտէր Ղուկաս քահանայն, որ
ինձ զշարականն դաս ետուր, եւ զտէր Նազարէթ քահանայն,
որ վարժեաց զմեզ յուսումն գրչութեան ըստ կարեաց, եւ յարհեստ քերականութեան, զոր
Տէր Աստուած հատուսցէ նմա. ամէն:
Դարձեա՜լ աղաչեմ յիշել ի Տէր զսրբահոգի վարդա|310ա|պետն մեր՝
զտէր Խաչատուր քաջ
րաբունապետն, որ պատճառ եղեւ կրօնաւորութեան մերում եւ բազում աշխատանս կրեաց վասն
իմ առ ի յուսումն աստուածաբանական իմաստից եւ յերգս ձայնաւորաց փոքր ի շատէ ըստ կարեաց
իմոց եւ արժանացոյց զանարժանութիւնս իմ աստիճանի սարկաւագութեան, զոր Տէր Աստուած
հատուսցէ նմա ըստ վաստակոց իւրոց աստ եւ ի հանդերձեալն, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս.
ամէն:
Դարձեալ աղաչեմ, յիշեցէ՛ք ի Տէր զամենայն հոգեւոր եղբարսն
իմ, որք ի յուսումն դպրութեան եւ գրչութեան, եւ որք ի կրօնս առաքինութեան եւ սրբութեան,
զկենդանիսս եւ զհանգուցեալսն, եւ որք հանդիպիք այսմ տառիս՝ մի՛ զ[ը]մբոստնուցուք
ի վերայ անվարժ գրչութեան սորին, քանզի թէպէտ պրտուեղէն է տապան սորին, սակայն լի
է զանազան եւ պատուական ակամբք եւ մարգարտօք: Իսկ դարձեա՜լ աղաչեմ զքրիստոսասէր
եղբարսդ, զի մի՛ վաճառեսցի գիրքս այս, այլ ի ձեռս իմաստնոց եղիցի եւ յարաժամ ընթերցցի,
եւ վերոյգրեալ անուանքն յիշեսցի, եւ որք յիշենն՝ յիշեալ լիցին ի Քրիստոսէ յանաչառ
ահեղ ատենին, որ հատուցանէ ըստ իւրաքանչիւր գործից, որ եւ ձեզ՝ յիշողացդ, եւ մեզ
յիշեցելոցս, ողորմութիւն շնորհեսցէ ի միւսանգամ գալստեանն իւրոյ, որ է աւրհնեալ
յաւիտեանս. ամէն: Հա՜յր մեր, որ յերկինս:
60, 300ա, 308ա` համառօտութիւնը
տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ, էջ 137-138:
2371
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Սուրխաթ |
ՊԶ.– 1357 |
ԳՐԻՉ՝ Ստեփանոս: ՍՏԱՑՈՂ՝ Կարապետ քհյ.:
ԹԵՐԹ՝ 294. չգրուած՝ 1աբ, 2բ, 72բ, 162բ, 293ա-4ա: ՊՐԱԿ՝
1x2+Ա-Զx12 (Ա, Զ 13)+Ա-ԺԸx12+1x2։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14,6x11: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն`
3ա-6բ, 163բ-275բ, միասիւն` 7ա-163բ, 276ա-292բ (10x7-11x7,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 20-22: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կապոյտ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա)+2 (Բ), թուղթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 8ա: Ճակատազարդ` 78ա, 132բ, 163ա, 276ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ զանզան բծեր. կազմի եզրերը թեթեւակի
մաշուած, մէջքը վերից-վար ճաքած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-6բ Մեկնութիւն բառից Քերականին – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն...
Բ. 8ա-71ա Յաղագս Մեկնութեան Քերականին, զոր
արարեալ է մեծ վարդապետին Վարդանայ, ի խնդրոյ թագաւորին Հայոց Հեթմոյ
Տե՛ս ձեռ. 267, 247ա-311բ. ա/8ա-9բ: բ/9բ-11բ: գ/11բ-2ա: դ/12բ-3բ: ե/13բ-4ա: զ/14ա-20ա: է/20աբ: ը/20բ-2ա: թ/22բ-3ա: ժ/23ա-4բ: ժա/24բ-5բ: ժբ/25բ-40ա: ժգ/40ա-3բ: ժդ/43բ-6ա: ժե/46աբ: ժզ/46բ-8ա: ժէ/48ա-51ա: ժը/51ա-2բ: ժթ/53ա-8բ: ի/58բ-63բ (59ա «Քիչ մի
մեկնութենէ շաղկապիս գրեցաւ ի մակբայն. զայն անդ ընկալ»): իա/63բ-6բ: իբ/66բ-8բ: իգ/68բ-71ա: Ունի.
ա. 7աբ Վասն քերականութեան եւ վեց մասանց նորին
– Ա. Վասն վերծանութեան... ԻԳ. Վասն խոնարհմուն բայի:
Տպ. Եր., 1972, A:
Գ. 71բ-2ա Յառոգանութիւնսն պատառիկս, զոր գտի
– Շեշտոլորն երեք տեղի ունի...
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի..., էջ 378-9, ձեռ. E:
Դ. 73ա-4ա Մովսեսի Խորենացւոյ Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ խորհրդով եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս տեսակ...
Ե. 74ա-6բ Նշանագիր[ք] (Ա-Ք) – Աբրահամ՝...
Զ. 77ա Զայս որպէս թէ գիրքն խրատէ զստացաւղ
– Գլխաւոր եմ եւ աստուածային կրաւնից վարդապետ...
Պատասխանի. Գանձ ունիմ զքեզ հոգեւոր բարութեանց...
Է. 78ա-131ա Վերլուծութիւնք բացերեւապէս բազմազան
բայից եւ բառից՝ յոքնախումբ շարագրութեամբ
արարեալ զսա Առիստակիսի Գրչի, ի խնդրոյ
բազմաց, յարհեստս գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./78ա-80բ: ա/80բ-2բ: բ/82բ-6բ: գ/86բ-9ա: դ/89ա-90բ: ե/90բ-4ա: զ/94ա-7բ: է/97բ-8ա: ը/98ա-9ա: թ/99ա-100ա: ժ/100ա-31ա:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի... էջ 227-86, ձեռ. A:
Ը. 132ա-51ա Գէորգեայ վարդապետի արարեալ, ի խնդրոյ
Ստեփաննոսի մականուն Գոյներ<եր>իցանց Կայթառաւնցւոյ մեղսաներկ անձին
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./132աբ: ա/132բ-41ա: բ/141ա-9ա: գ/149ա-51ա:
Թ. 151ա-62ա Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ էր
զսա յառաջագոյն Գէորգեայ վարդապետի՝ ի խնդրոյ ումեմն. զորոյ զպակասն ի նմանէ յետոյ
իմ ի վարդապետէն խնդրեալ, եւ նա կատարեաց զխնդրուածս իմ, եդեալ յառաջ զԱռիստակեսի արարեալն եւ զթերին ի նմանէ կատարեաց ինքն ինձ նուաստիս՝ Ստեփանոս
Գոյներ<եր>իցանց, որոց ողորմեսցի
Տէր արարողին եւ խնդրողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./151ա-3բ: ա/153բ-6բ: բ/156բ-8ա: գ/158ա-9ա: դ/159բ-61ա: ե/161աբ: զ/161բ-2ա:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի... էջ 287-320, ձեռ. A:
Ժ. 163աբ
Այս բառք բաղաձայնք հոմանուանց
բագձաձեալ զամենայն որ ինչ միանգամ են անուանք հեբրայեցի յԱւրէնս եւ ի Մարգարէս
եւ ի Նոր կտակարանս, թարգմանեալ եւ մեկնեալ յեբրայեցւոյն ի յոյնս եւ ի յունէն՝
ի հայ. կարգաւ՝ ըստ նշանագրաց ալֆաբեթիցն եբրայեցւոց, թէ զի՞նչ միաբանութիւն անուանց
ունիցին – Ալիֆ՝ ուսումն նշանագրաց...
ԺԱ. 163բ-86ա Բառք Եբրայեցւոց (Ա-Ք) – Ադամ՝ երկիր
կամ կոյս կամ երկիր մարմնացեալ... |186աբ| Քանքար եւ տաղանդ՝ վեց հազար դահեկան...
ԺԲ. 186բ-275բ Այս բառք են քերթողականք, վասն չափոյ
հոմերական տաղիցն, վասն զի քերթողական արհեստքն չափաբերականք են եւ չափով վարին:
Եւ են, որ գեղջուկք են, որով ճարտասանքն վարին, զի յաճախապէս փոխաբերին սակս զարդու
ճարտասանից, եւ հարկ է յոքնահամար եղանիլ (Ա-Ք) – Աստուածազան՝
աստուածազարդ... Քքել՝
թշնամանել:
ԺԳ. 276ա-88բ Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար
ստորոգիլ նորավարժիցն սակս բառէ գեղջուկ – Պարտ՝ պատշաճ...
ԺԴ. 289աբ Թարգմանութիւն պարսիկ բառից ի Վարդան
գրոց – Զրադաշտական՝ զբուն բան կամ զկարեւոր ուխտ...
290ա «Զառաջին ճառն ընթերցեալ,
գտի երիս բառս, զոր պա[ր]թեւն ոչ գիտաց, ասելով՝ չէ՛ պարսիկ, եւ այլն. այս է բովանդակ»:
ԺԵ. 290ա Շաղկապ է – Եթե, զի, ոչ մինչ...
Հոլովք Անուանց – Աստուած՝
ուղղական...
ժԶ. 290ա-1բ [Հերոնիմոսի Լորենցիոսի Սուղ ինչ վասն
Հին կտակարանաց] – Արդ, թուեն եբրայեցիքն զգիրս զայս ձեւ աւրինակի... սրբագրացն՝
ինն:
ԺԷ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ,
ԺԷ. դ., նոտրգիր
ա. 294բ [Անուանք նահապետաց] – Նոյ, Աբեդ... Թորգոմ, Հայկ:
բ. 294բ
(նոյն ձեռքով) [Յաղագս ժամանակաց] – Տարին
ԾԲ. (52) է եւ օր մի... ՑՃԼԲ. (6132)՝ բիւր ժամք են (տե՛ս Յիշ. յետագայի 2)
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
71ա ԶՍտեփանոս անիմաստ
գրիչ աղաչեմ յիշեա՛ ի Տէր:
186բ Զծոյլս ի բարիս եւ զարագս ի չարիս՝ զՍտեփանոս անիմաստ գրիչ,
աղաչեմ յիշել ի Տէր:
291բ Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն
Սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Աստանօր յանգ ելեալ կատարեցաւ
տառս այս իմաստապատում, որ կոչի Քերական, արարեալ եւ մեկնեալ զսա մեծ վարդապետին
Հայոց Վարդանայ Կիղիկեցւոյ, ի խնդրոյ
բարեպաշտ թագաւորին Հեթմոյ, նաեւ
Խրատք Գերոգեայ վարդապետի,
եւ անհաս Գրչին Առիստակիսի մեծ հռետորի,
ի թուիս Հայոց ՊԶ. (1357), ձեռամբ` Ստեփանոսի մեղապարտ
եւ յետին գրչի, ի խնդրոյ սրբամաքուր եւ ընթերցասէր քահանային` Կարապետին, ի վայ|292ա|ելումն
անձին իւրոյ եւ յիշատակ հոգւոյ իւրոյ: Վասն զի սա է քանոն եւ գաղափար ամենայն արհեստից,
եւս առաւել՝ որք փութան ձեռնարկել յարհեստ գրչութեան: Զի որպէս անհնար է թռչնոց ի
լուծ լծել եւ ակաւս պատառել, եւ կամ եզանց յաւդս վերանալ, նոյնպէս առանց աշխատելոյ
ի սմա ո՛չ ոք կարէ հասու լինել արուեստին մեծի գրչութեան, եւ որ յանդգնի համարձակել,
ո՛չ կարէ գրել զճշմարիտն, այլ եղծանէ զարուեստն եւ աղաւաղէ զգրելին ըստ անիմաստ
խոհակերի, այսինքն՝ մսագործի, որ ոչ գիտէ զորոշումն յաւդուածին, այլ անհմտաբար
հանէ զանդամայն միսն ի միւս անդամն, եւ զմիւսոյն ի միւս այլն: Բայց են ոմանք, որ
ծաղր առնեն զգիրս զայս, որպէս եւ է մեր ազգիս հպարտութիւն եւ բրտավզութիւն, զի որպէս
մարգարիտ ի քիթս խոզի եւ մանեակ ոսկի ի պարանոց իշոյ, այնպէս եւ սա ի ձեռն անիմաստ
եւ անմիտ առնն. այլ |292բ| որ արբի սիրոյ սորին՝ նա՛ միայն գիտէ զճաշակ քաղցրութեան
դորա:
Բայց գրեցաւ սա յաշխարհիս Հոնաց եւ ի յերկիր Խրիմի, ի հոյակապ եւ
ի հռչակաւոր քաղաքիս, որ կոչի Սուրխաթ, ընդ
հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնին, ի հայրապետութեան
Հայոց տեառն Մխիթարայ, եւ
յեպիսկոպոսութեան տէր Ստեփանոսի աւրհնեալ
քահանայապետի ամենայն Հիւս[ո]ւսական կողմանց:
Արդ, որք հանդիպիք սմա ուսմամբ կամ աւրինակաւ, յիշեսջիք ի մաքրափայլ աղօթս ձեր զԿարապետ սրբամաքուր
քահանայ, եւ զծնաւղս իւր, զհայր իւր՝ զպարոն Աստուածատուրն, եւ զմայր իւր՝
զԱղութն, եւ զքոյր իւր՝
զՀիլալն՝ զփոխեցեալն
առ Քրիստոս, եւ զհամեստ ամուսին իւր՝ զԳոհարտիկինն, եւ զնորաբողբոջ զաւակն իւր՝ զՀիլալն եւ զՎարդենին, ընդ նմին եւ
զիս՝ զեղկելի գրիչս զՍտեփանոս, եւ
զծաւղս իմ, եւ զամենայն արեան մերձակայս իմ: Եւ Աստուած, որ առատն է ի տուրս բարեաց,
ձեզ՝ յիշողացդ, եւ մեզ՝ յիշելեացս, առհասարակ ողորմեսցի. ամէն:
291բ՝ համառօտութիւնը տե՛ս
ԺԴ. յիշ-ք, էջ 426-7:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 77բ
(նոտրգիր) Այս Բառգիրքս` Պետրոս վարդապետին
[է], իւր արդեանցն ըստացեալ
թվին ՌՃԻԹ.
(1680), Խարբերթցի տէր Ալսանէն:
Պհպնկ Բբ (նոյն ձեռքով) Թվին ՌՃԼԴ. (1685), մարտի ԺԷ. (17)
օր, Դ.շաբթի (4), Պետրոս ձեռամբ իմով գրեցի ի Սուլիմանաստուր եկեղեցի Կօստանտինուպօլսոյ, մարտի
Գ. (3), օրն Գ.շաբթի (3) երազ տեսի ակռայս: ԺԷ. օրն, Գ.շաբթի երազ տեսի Կասպարն, որ Թոխաթ բերեց ինձ:
2. 294բ
(ԺԷ. դ., նոտրգիր) Աայիայ ու կումտումիայ խազի սախալի, մլուկ, խուպի, ալահ, ալլահ,
զանթուզի, զան զերթի. Անուամբն Անեղին Աստուծոյ օգնեցէ՛ք մեղաօոր ծառայիս:
3. 2ա
(ԺԸ. դ., նոտրգիր) Ա[յ]ս է տապան Անապ[ատ]ցի Պետրոսի որդի Տարգիրհանի:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 6բ, 63բ,
108բ, 286բ (վարդեակաձեւ, կապգիր). Պետրոս: Թվին ՌՃԻԷ.
(1678): 77բ (բոլորշի). Տէր Պետրոս Քրիստոսի
ծառայ:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պհպնկ Աա, 2բ
(զանազան բառեր): 289բ Շլոռոս, որ թա[ր]քմանի պոզլախ ձի:
2372
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԶ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Տէր Անդրիաս:
ԹԵՐԹ՝ 355. չգրուած՝ 1աբ, 82աբ, 165բ-7բ, 354ա-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԱx8
(ԻԱ 6)+Ա-ԻԴx8 (Ա7, ԻԴ 6): ՆԻՒԹ՝ թուղթ (1-166), մագաղաթ (167-355): ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
13x10: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (2ա-6բ, 168բ-330բ), միասիւն (7ա-165ա, 331ա-53բ) (10x7): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 19-20 (2ա-164բ), 17 (168բ-353ա): ԿԱԶՄ՝
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կապոյտ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
2 (Ա-Բ), մագաղաթ (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
7ա: Ճակատազարդ` 83ա, 136ա, 168ա, 331ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝
հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ
ցեցակեր, թ. 353-4՝ կարկատուած, եզրահատումից պրականիշերը վնասուած. կազմի դռնակը
եւ մէջքի ստորին մասն ընկած, եզրերը թեթեւակի մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-6բ Մեկնութիւն բառից քերականին – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն... Փեռեկում՝
բացումն: (6բ յաւելեալ՝ 6բառ. ենթակայ՝ բնութիւն):
Բ. 7ա-78բ (այլ ձեռքով) Մեկնութիւն Քերականին ի Վարդան վարդապետէ արարեալ
Տե՛ս ձեռ. 267, 247ա-311բ. ա/7ա-8բ: բ/9ա-11ա: գ/11ա-2ա: դ/12ա-3ա: ե/13ա-4ա: զ/14ա-20բ: է/20բ-1ա: ը/21ա-3ա: թ/23ա-4ա: ժ/24ա-5բ: ժա/25բ-7ա: ժբ/27ա-44ա: ժգ/44ա-8ա: ժդ/48ա-50բ: ժե/51աբ: ժզ/51բ-3ա: ժէ/53ա-6բ: ժը/56բ-8բ: ժթ/58բ-64բ: ի/64բ-70ա: իա/70ա-3ա: իբ/73բ-6ա: իգ/76ա-8բ:
Տպ. Երեւան, 1972, ձեռ. E:
Գ. 78բ-80ա Յառոգանութիւնսն պատառիկս, զոր գտի
– Շեշտոլորն երեք տեղի ունի...
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի..., էջ 378-9, ձեռ. E:
Դ. 80բ-1բ Մովսէսի Խորենացոյ Բան իմաստութեան
– ՅԱստուծոյ խորհրդով եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ
մարդկայինս տեսակ...
Ե. 83ա-134բ [Վ]երլուծութիւնք բացերեւապէս բազմազան
բայից՝ յոքնախումբ շարագրութեամբ արարեալ
զսա Արիստակիսի Գրչի, ի խնդրոյ բազմաց, յարհեստս գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./83ա-5բ: ա/85բ-7բ: բ/87բ-91բ: գ/91բ-4ա: դ/94ա-5բ: ե/95բ-9ա: զ/99ա-102ա: է/102ա-3ա: ը/103աբ: թ/103բ-5ա: ժ/105ա-34բ:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի... էջ 227-86, ձեռ. F:
Զ. 135ա-53բ Գէորգեայ վարդապետի արարեալ ի խնդրոյ
Ստեփանոսի մականուն Գոյներիցանց Կայթառաւցւոյ մեղսաներկ անձին
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./135աբ: ա/136ա-44ա: բ/144ա-51բ: գ/151բ-3բ:
Է. 153բ-64ա Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ էր
զսա յառաջագոյն Գէորգեայ վարդաապետի, ի
խնդրոյ ումեմն. զորոյ զպակասն ի նմանէ յետոյ իմ ի վարդապետէն խնդրեալ, եւ նա կատարեաց
զխնդրուած իմ, եդեալ յառաջ զԱռիստակիսի
արարեալն եւ զթերին ի նմանէ կատարեաց ինքն ինձ նուաստիս՝ |154ա| Ստեփանոս Գոյներիցանց,
որոց ողորմեսցի ի Տէր արարողին եւ խնդրողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./153բ-6ա: ա/156ա-8բ: բ/159ա-60բ: գ/160բ-1բ: դ/161բ-3ա: ե/163աբ: զ/163բ-4ա:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան
արուեստի... էջ 287-320, ձեռ. E:
Ը. 168աբ Այս բառք բաղաձայնք հոմանուանց, բագձաձեալ
զամենայն, որ ինչ միանգամ են անուանք հեբրայեցի յԱւրէնս եւ ի Մարգարէս եւ ի Նոր Կտակարանս,
թարգմանեալ եւ մեկնեալ յեբրայեցւոյն ի յոյնս եւ ի յունէն ի հայ` կարգաւ ըստ նշանագրաց
ալֆաբեթիցն եբրայեցւոց, թէ զի՞նչ միաբանութիւն անուանց ունիցին– Ալիֆ՝
ուսումն նշանագրաց...
Թ. 168բ-200բ Բառք Եբրայեցւոց (Ա-Ք) – Ադամ՝ երկիր
կամ կոյս... -200բ Քանքար եւ տաղանդ՝ վեց հազար դահեկան...
Ժ. 201ա-330բ Այս բառք են քերթողականք. վասն չափոյ
հոմերական տաղիցն, վասն զի քերթողական արհեստքն չափաբերականք են եւ չափով վարին,
եւ են, որ գեղջուկք են, որով ճարտասանքն
վարին, զի յաճախապէս փոխաբերին սակս զարդու ճարտասանից, եւ հարկ է յոգնահամար
եղանիլ (Ա-Ք) – Աստուածազան՝ աստուածազարդ...
ԺԱ. 331ա-49բ Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար
ստորոգիլ նորավարժիցն սակս: Բառ է գեղջուկ – Պարտ՝ պատշաճ, ի դէպ, ի ճահ...
ԺԲ. 350ա-1բ Թարգմանութիւն պարսիկ բառից ի Վարդան
գրոց – Զրադաշ[տ]ական՝ զբուն բան կամ զկարեւոր ուխտ...
351բ «Զառաջին ճառն ընթերցեալ,
գտի երիս բառս, զոր պա[ր]թեւն ոչ գիտաց, ասելով՝ Չէ՛ պարսիկ եւ այլն. այս է բովանդակ»:
ԺԳ. 351բ Շաղկապ է – Եթե, զի, ո՛չ մինչ,
քան... 351բ-2ա Հոլովք Անուանց – Աստուած՝
ուղղական...
ժԴ. 352ա-3բ [Հերոնիմոսի Լորենցիոսի Սուղ ինչ վասն
Հին կտակարանաց] – Արդ, թուեն Եբրայեցիքն զգիրս զայս ձեւ աւրինակի... սրբագրացն՝
ինն:
ԺԵ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, ԺԷ. դ.
–164բ-5ա Ըստուգեցէ՛ք
զդիտաւորութիւն, զպիտանացուն, պատճառն մակագրութեան...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
80ա ԶԱնդրիաս անիմաստ
գրիչ աղաչեմ յիշել ի Տէր:
164ա Զգծաւղ սորա` զանարժան տէր Անդրիաս, աղաչեմ յիշել
ի Տէր:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պհպնկ Աբ-Բա,
355բ (ծաղիկներ):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պհպնկ Աբ քերական:
353բ տրամադրեալ, փոխադրեալ:
2373
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
240: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ դեղին
մետաքս: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), մագաղաթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. կազմի եզրերը մաշուած, կաշին խունացած, Բ. փեղկը ցեցակեր, կապիչներն ընկած:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԴ. դար |
ԳՐԻՉ՝ Ստեփանոս:
ԹԵՐԹ՝ 158 (1-158), չգրուած՝ 23բ-4բ,
157բ-8բ: ՊՐԱԿ՝ 1-2x 12+Ա-ԺԱx12 (Ա 14): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13x9: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (10,5x6,5):
ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 19-23:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 1ա, 25ա, 34ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան
հետքեր եւ զանազան բծեր. գրադաշտը տեղ-տեղ խունացած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-20բ [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/1աբ: բ/1բ-2ա: գ/2ա: դ/2ա: ե/2աբ: զ/2բ-4ա: է/4աբ: ը/4բ-5ա: թ/5ա: ժ/5աբ: ժա/5բ: ժբ/5բ: ժգ/5բ-10ա: ժդ/10աբ: ժե/10բ-1բ: ժզ/11բ: ժէ/11բ-2ա: ժը/12ա-3ա: ժթ/13ա: ի/13ա-4բ: իա/14բ-5բ: իբ/15բ-6ա: իգ/16ա-7ա: իդ/17ա-20բ: Ունի.
– 20բ-2բ Արծարծմունք խոնարհմանց բայի. Յաղագս
աղօթից – Աղաւթական, ներգործական, ներքսակայ
ամանակի...
Բ. 25ա-154ա Մեկնութիւն Քերականի, արարեալ Եսայեա
վարդապետի
– 25ա-34ա [Նախերգան] – Ի ձեռնատուութենէ Հոգւոյն հանդերձեալ եմք բուռըն
հարկանել...
ա. 34ա-43ա Յաղագս քերականութեան – Քերականութիւն է հմտութիւն...
բ. 43ա-9ա [Յաղագս վերծանութեան] – Յետ ասելոյ զվեց մասանց քերականութեան...
գ. 49ա-53ա Յաղագս ոլորակի – Ոլորակ է բացագանչութիւն պատկանաւոր ձայնի...
դ. 53ա-5ա [Յաղագս կիտի] – Կէտ է տրամախոհութեան յանկեցելոյ նշան...
ե. 55ա-6բ [Յաղագս հագներգութեան] – [Հագներգութիւն է մասն քերդա]ծացն...
զ. 56բ-66բ Յաղագս տառի – Գիր է ԼԶ.` զԱյբէ մինչեւ ցՔ`է: Արդ, մինչեւ զայս
վայր ասացեալ քերդողիս...
է. 66բ-7ա Յաղակս վանգի – Փաղառութիւն է իսկապէս պատառութիւն ձայնորդաց...
ը. 67ա-9ա Յաղագս երկար վանգի – Երկար
փաղառութիւն լինի ըստ յեղանակս ութ...
թ. 69աբ Յաղագս սուղ վանգի – Սուղ փաղառութիւն լինի ըստ
երկուս յեղանակս...
ժ. 69բ-72ա [Յաղ]ագս հասարակ շաղա[շարաց] – Հասարակ վանկ լինի ըստ յեղանակս երիս...
ժա. 72աբ Յաղագս բառի – Բառ է մասն բանի...
ժբ. 72բ-5ա Յաղագս բանի – Բան է հետեւակ բառի շարադրութիւն...
ժգ. 75ա-97ա Յաղագս անուան – Անուն է մասն բանի հոլովական...
ժդ. 97ա-104ա Յաղագս բայի – Բայ է բառ անհոլով...
ժե. 104բ-14բ Յաղագս լծորդութեան – Լծորդութիւն է կարգաւոր խոնարհութիւն բայից...
ժզ. 114բ-5բ Յաղագս ընդունելութեան – Ընդունելութիւն է բառ ընդունական բայից...
ժէ. 115բ-9բ Յաղագս յաւդի – Յաւդ է մասն բանի հոլովական...
ժը. 119բ-23բ Յաղագս դերանունութեան – Դերանունութիւն է բառ փոխանակ անուան առեալ...
ժթ. 123բ-4բ Յաղագս նախադրութեան – Նախադրութիւն է բառ նախադրեալ...
ի. 124բ-9բ Յաղագս մակբայի – Մակբա[յ] է մասն բանի անխաղաց...
իա. 130ա-4բ Յաղագս շաղկա[պի] – Շաղկապ զի՞ ի վերջ դասեցաւ...
իբ. 134բ-42ա Յաղագս առոգանութեան – Առոգանութիւնք են տասն...
իգ. 142ա-8բ Յաղագս [գր]ադարձից – Կամ եղեւ ինձ ընդ առոգանութեանցն կարգել...
իդ. 148բ-54ա Յաղագ[ս] ոտից – Ապա եւ վասն ոտին առնու ասել արուեստաւորս...
Տե՛ս Եսայի Նչեցի, Վերլուծութիւն
քերականութեան, Եր. 1966, 55-186, ձեռ. B:
Գ. 154բ-7ա [Դաւթի Հարքացւոյ] Նկատումն Արիստոտէլի – Ուսուցանէ զմեզ ի բնալսողութեանցն այնոցիկ...
ի ձեռն խորհրդաբերութեան մտաց եւ կրթութեան բանի ունի մարդս:
Դ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
ա. 22բ-3ա (ԺԶ. դ., նոտրգիր) [Հարցմունք եւ պատասխանիք]
– [Հարց.] Զի՞նչ է հնազանդ: Սահմանք. Հնազանդութիւն
է բառնալ...
բ. 157ա (ԺԸ. դ., նոտրգիր) Արիստոտէլի Ժ. ստորոգութիւնքն
– Այսինքն` գոյացութիւն, որակ, քանակ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
154ա Զանպիտան հողս` զՍտեփանոս գրիչ, աղաչեմ
յիշել ի Տէր, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոս Աստուած. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Պհպնկ Բբ,
157բ (զանազան բառեր):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
Շօշ (Սպահան) |
ՌՁԲ. – 1633 |
ԹԵՐԹ՝
82 (159-240). չգրուած` 240բ: ՊՐԱԿ՝ 1-7x12 (Է 10): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13x9:
ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,5x 6,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 19:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում տեղ-տեղ զանազան բծեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 159ա-210ա Վերծանութիւնք բացերեւապէս բազմազան
բայից եւ բառից յոքնախումբ շարադրութեամբ,
արարեալ զսա Արիստակէսի Գրչի, ի խնդրոյ բազմաց, յարհետս գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./159ա-61բ: ա/161բ-3բ: բ/163բ-7բ: գ/167բ-70բ: դ/170բ-1բ: ե/171բ-5բ: զ/175բ-8բ: է/178բ-9ա: ը/179բ-80ա: թ/180ա-1ա: ժ/181ա-210ա:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան արուեստի... էջ 227-86, ձեռ.
H:
Բ. 210բ-29ա Գէորգեայ վարդապետի արարեալ
ի խնդրոյ Ստեփաննոսի մականուն Գոյներիցանց Կայթառաւնցւոյ մեղսաներկ անձին
Տե՛ս ձեռ.
267, 399ա-417բ. Նխբ./210բ-1ա: ա/211ա-9բ: բ/219բ-27ա:
գ/227ա-9ա:
Գ. 229ա-40ա Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ
զսա յառա|229բ|ջագոյն Գէորգեայ վարդապետի, ի խնդրոյ ումեմն. զորոյ զպակասն ի նմանէ
յետոյ իմ ի վարդապետէն խնդրեալ, եւ նա կատարեաց զխնդրուածս իմ, եդեալ յառաջագոյն զԱռիստակեսի արարեալն եւ զթերին ի նմանէ կատարեաց ինքն ինձ նուաստիս՝ Ստեփանոս
Գոյներիցանց, որոց ողորմեսցի ի Տէր արարողին եւ խնդրողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./229բ-32ա: ա/232ա-4բ: բ/234բ-6ա: գ/236ա-7բ: դ/237բ-9ա: ե/239բ: զ/240ա:
Տպ. Լ. Խաչերեան, Գրչութեան արուեստի..., էջ 287-320, ձեռ. G:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
211ա Գրեցաւ ի Սպահան սա, որ ի յառաջն Շաւշ կոչիւր, ի թվին ՌՁԲ. (1633), յաթոռակալութեան Սրբոյ Լուսաւորչին մաքուրն վարուք տէր Մովսէս կաթողիկոսի, եւ մերս հայրապետ զարմանալիս`
Խաչատրի:
239ա Զտարտամեալս մեղաւք եւ զխաւարեալս
մտաւք աղաչեմ՝ յորժամ հանդիպիք սուրբքդ, մի Ողորմայիւ զգծողս յիշեցէ՛ք:
240ա Գրեցաւ սա յամին, որում շարժեցաւ արքայն Վրաց, բարեպաշտն Թամուրազ, պատերազմ ընդ մահմետականս: Տէր տացէ զաւրութիւն քրիստոնէից:
211ա, 240ա՝ տե՛ս ԺԷ դ. յիշ-ք,
Բ., էջ 515:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
236բ (լուսանցում, կարմրով, կապգիր) «Սէնէքէրիմ՞ վարդապետ՞»:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 236բ, էըթ,
240բ (տարբեր տառեր, բառեր):
2374
ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԷՋՄԻԱԾՆԻ (ՓՂՈՍԿՐԱԿԱԶՄ)
Նորավանք (մերձ
ի ԲՂԷՆ) |
ՆԼԸ.– 989 |
ԳՐԻՉ՝ Յովհաննէս: ՍՏԱՑՈՂ` Ստեփաննոս քհյ.:
ԹԵՐԹ՝ 232+1 (կրկն.` 156). չգրուած՝ 227բ: ՊՐԱԿ՝ 1x8+Ա-Ռ (=
Ա-ԻԸ)x8 [Ռ-ԻԸ` 9]: ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 35x28: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (24x21,
23x20,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիծ երկաթագիր: ՏՈՂ՝
20-21: ԿԱԶՄ՝ քանդակազարդ փղոսկր` փակցուած կաշուի վրայ (Ե-Զ. դդ.): Պատկերներ.
Ա. փեղկ. 1 կենտրոնում` Աստուածամայրը մանկան հետ, կողքին՝ երկու հրեշտակներ։
2. ձախ կողմ, վերեւում` Աւետումն (գահին նստած Տիրամայրը եւ Գաբրիէլ հրեշտակապետը)։
3. ձախ կողմ, ներքեւում. Փորձութիւն ջրի (քահանայապետը, Յովսէփը եւ Տիրամայրը սափորը
ձեռքին. տե՛ս Յակոբոսի նախաւետարան, գլ. 15-16)։ 4. աջ կողմ, վերեւում` Սուրբ Ծնունդ
(Տիրամայրը, մանուկ փրկիչը մսուրում, մսուրի կողքին էշը եւ ցուլը)։ 5. աջ կողմ,
ներքեւում՝ Փախուստ Եգիպտոս (Տիրամայրը էշի վրայ նստած, Յովսէփը, էշի միւս կողմում՝
Յովսէփի որդին, ետեւում՝ հրեշտակ. տե՛ս Յակոբոսի նախաաւետարան, գլ. 17)։ 6. ստորին
մասում՝ Երկրպագութիւն մոգուց (Տիրամայրը մանկան հետ, ետեւում՝ Յովսէփը, երեք մոգերը,
Տիրամոր կողքին եւ մոգերի ետեւում հրեշտակներ): Բ. փեղկ. 1. կենտրոնում՝ Քրիստոս ընդ
առաքելոցն Պօղոսի եւ Պետրոսի: 2. աջ կողմ, վերեւում՝ Անդամալոյծի բժշկումը (Մատթ.
Թ. 1-8): 3. աջ կողմ, ներքեւում՝ Գերգեսացի դիւահարների բժշկումը (Մատթ. Ը.
28-34): 4. ձախ կողմ, վերեւում՝ Ջրգողով հիւանդի բժշկումը (Ղուկ. ԺԴ. 1-6): 5. ձախ
կողմ, ներքեւում՝ Բեթհեզայի աւազանի անդամալոյծի բժշկումը (Յովհ. Ե. 1-15): 6. ստորին
մասում, ընդլայնակի՝ Մուտք յԵրուսաղէմ: Ա. եւ Բ. փեղկերին վերին մասում, ընդլայնակի՝
երկու թեւատարած հրեշտակներ՝ բռնած պակասաւոր հաւասարաթեւ խաչ, հրեշտակների կողքերին
սրեր եւ լուսինը խորհրդանշող կերպարներ: Կազմի մէջքը` շագանակագոյն կաշի, աստառը`
վարդագոյն ստուարաթուղթ (ԻԱ. դ.): ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1+1, մագաղաթ (ԻԱ. դ.):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զ. դ.- Աւետումն Զաքարիայ` 228ա, Աւետումն
Աստուածածնի` 228բ, Երկրպագութիւն մոգուց` 229ա, Մկրտութիւն` 229բ, 989 թ.- Տաղաւարիկ
(tempictto)` 5բ, Քրիստոս ընդ առաքելոցն Պօղոսի եւ Պետրոսի` 6ա, Առաքեալք` 6բ-7ա,
Աստուածամայրը մանկան հետ` 7բ, Զոհաբերութիւն Իսահակայ` 8ա: Ի լուսանցս. Երկրպագութիւն
մոգուց՝ 10ա, Մկրտութիւն (Աստուծոյ ձեռքի եւ Սուրբ Հոգին խորհրդանշող աղաւնու պատկերով)՝
12բ, 72բ, 119բ, Գլուխ Յովհաննու Մկրտչին՝ 35բ, Իւղաբեր կանայք եւ հրեշտակ՝ 110ա,
Մարիամ Մագդաղենացի՝ 222բ: Խորան՝ 1ա-5ա:
Լուսանցազարդ՝ բուսական, խաչ (հաւասարաթեւ,
ծաղկած), խորան (պարզ կամար)՝ 48բ, 70բ, 173բ (խորան եւ վարշամակներ)՝ 201ա, ծառ՝
49, 96ա, 161ա, վարդեակներ: Զարդագիր՝
«Զ» տառի բոլորակը մարդադէմ՝ 211բ, 215բ, 221բ: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, դեղին, սպիտակ, սեւ, շագանակագոյն,
մանուշակագոյն, վարդագոյն, ոսկի, նարնջագոյն: Զ. դ. մանրանկարներինը՝ կապոյտ,
մանուշակագոյն, կանաչ, դեղին, վարդագոյն, ոսկի, շագանակագոյն, նարնջագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում պատռուածքներ, խոնաւութեան հետքեր եւ զանազան բծեր. թերթերը
ծալծլուած, գիրը որոշ տեղերում խունացած. 228ա-9բ՝ Զ դ. մանրանկարները կարուած ձեռագրի
վերջում. մանրանկարների գոյները տեղ-տեղ թափուած, 8բ՝ Աբրահամի դեմքը կտրուած.
փղոսկրէ կազմն աւելացուած գրչութեան շրջանում, որոշ զարդաքանդակներ (Ա. եւ Բ.
փեղկերի պսակաւոր խաչը պահող զոյգ հրեշտակներին ու մոգուց երկրպագութիւնը պատկերող
դրուագները) թեթեւակի վնասուած, մէջքի կաշին մաշուած եւ կարկատուած: Մասնակի նորոգուած,
թերթերը տեղ-տեղ կարուած, աւելացուած պահպանակները, լուսանցային մասերը ԺԹ դ. տեղ-տեղ
կպցուած սպիտակ կտորով:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1աբ [Թուղթ Եւսեբեայ]:
– 2ա-5ա [Համաբարբառ Կանոնք՝ Ա-Ժ.] (նաեւ՝ լուսանցային):
1. 9ա-71բ Աւետարան Մաթէոսի:
2. 72ա-111բ Աւետարան Մարկոսի (ունի՝ «Յարուցեալ Յիսուս»՝ 110բ-1բ):
3. 111բ-76բ Աւետարան Ղուկասու:
4. 177ա-227ա Աւետարան Յովհաննու: Ունի.
ա. 231բ-2բ [Աւետարանացոյց] – Ի տասներորդ ժամու ելանեն ի հովանոցն եւ ընթեռնու
Աւետարան ըստ Ղուկայ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
227ա Փա՛ռք սուրբ Երրորդութեանն, յաւիտեանս. ամէն։ Յովաննէս գրեցի, աղաչեմ
յիշել զիս:
230ա Յիշատակարան. Իմանալի լուսով արտափայլեալ աստուածընկալ
սրբոյն միտք, գերախոհ մակերեւութեամբ արփիահրաշ եւ ծայրագոյն լուսոյն անճառ ճառագայթիւք
գերափայլեալ ի ստորինսս եւ ի գերագոյնսն յիմանալիսն եւ ի զգալիս, զոր եւ իմն պսակաւոր
եւ հարազատ մաքրութեամբ մարմնոյ եւ խաչակիր նահատակութեամբ թողեալ զհայրենական շքեղաշքութիւնն,
քանոն կրաւնից միանձանց եղեալ, յերկրի զանմարմնոյն բերեալ աւրինակ՝ նոցին եղեւ
հաղորդ, թողլով յերկրի իւրայոցս աշակերտելոց, աւրինակ գնացից կենաց պողոտային
եւ սանդուղս ի վերինն Սիովն, զանուանեալ Նորս վանս՝ հիմնարկեալ ի սմա զվկայարան նոյնանուն իւր սրբոյ
Նախավկային Ստեփաննոսի:
Իսկ ես՝ յետին եւ ամենանուաստ Ստեփաննոս, մոլորական
կրաւնաւոր եւ անարժան քահանայ, նորին աշակերտ եւ եղբաւրորդի, ոչ ըստ նորին |230բ|
աւրինակի, այլ յոյժ մեղուցեալ, որ թեպէտ եւ ըստ սին եւ սնոտի խաբկանաց կենցաղոյս Հայկազնեա
գոլ ասեին յիս,
այլ եմ ըստ ճշմարտութեանն, որում եսն վկայեմ ինձ աննշան եւ վաթթար եւ յետին,
քան զամենայն մարդիկ՝ ըստ չար գործոց եւ անուղայ գնացից իմոց, սակայն քրիստոնեա
գոլ եւ գինք արեան մեծին Աստուծոյ Յիսուսի Քրիստոսի ոչ ուրանամ զիս:
Եւ արդ, մեծաւ տարփմամբ ցանկացայ գրել զվսամափայլ չորեքծագեան
զհոգեբուղխ տառս սրբոց աւետարանչացս՝ ի զարդ գերարփի վայելչութեան եկեղեցւոյ,
ի սմա պարելոյ մանկանց նոր Սիովնի, աղերս թախանձանաց առ ամենեսին հառաչագին հայցմամբ
պաղատանաւք առաջի արկանելով զգութ սիրոյն Քրիստոսի, որք ընթեռնուք զսա եւ ձեռնատարած
համբարձմամբ առաջի զենլոյն Քրիստոսի վայելիք ի սեղան անմահ արքային, ողորմագութ
գորովմամբ յիշման արժանի արասջիք զտար|231ա|ժանեալ մեղաւք զհոգի իմ:
Եւ արդ, մի՛ ոք իշխեսցէ ի Բանէն Աստուծոյ հեռա[ցու]ցանել զսա
իւիք պատճառանաւք ի Նորավանից սուրբ
եկեղեցւոյս. եւ թէ ոք յանդգնի որոշել զայս Աւետարանս ի սուրբ խորանէս՝ յափշտակողն
ի փառաց Որդւոյն Աստուծոյ որոշեալ լիցի իբր սատանայ, նզովեալ յոգի եւ ի մարմին
ընդ անհաւատ սեղանակողոպտսն, եղիցի դատապարտեալ յՈրդւոյն Աստուծոյ:
Եւ զսա լիցին հանապազ ընթերցեալ ի սուրբ եկեղեցւոջս, զի յստոյգ
ի հին յաւրինակաց գրեցաւ: Նոյն անէծքդ կացցէ ի վերայ այնոցիկ, ոյք անփոյթ առնեն զհրամայեալս
առ յինէն:
Եւ գրեցաւ յամի թուոյ հայազանց ՆԼԸ. (989) եւ ըստ թուոյ Հոռոմի
ՉԽԲ., յիսմայէղական բռնակալութեանն ՅՀԹ.:
231ա Յովհաննէս գրեցի,
յիշեցէ՛ք:
231ա (ոսկեգիր) Տեառն Ստեփաննոսի է Սուրբ Աւետարանս:
232բ Տեառն
Ստեփաննոսի է Սուրբ
Աւետարանս: Տացէ զսա Տէր ի վայելումն մանկանց Նոր Սիովնի:
Տե՛ս Յովս., յիշ-ք, էջ 155-6. Ե-ԺԲ. դդ., յիշ-ք, էջ 71-2:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 8բ
(բոլորգիր, Ժ. դ.) Յանուն Աստուծոյ, ես` Տիրտիկին, աղախին Քրիստոսի, միաբանեցայ Սուրբ Նախավկիս, այլ զինչ ես`
Տիկնաց, աղախին Քրիստոսի,
միաբանեցայ Նախավկայիս, յայս
աւրէ ի հետ զինչ մեր կարողութիւն լինի՝ ծառայութիւն առնենք սրբոցս, գրեցաւ յիշատակ:
2. 8բ
(բոլորգիծ երկաթագիր) Ի թուականութեանս հայոց ՈԻԲ. (1173) եւ ի տէրութեան աթաբակ
Ալտկզին, եւ ի հայրութեանս
Գրիգո[րա]յ ///
(կտրած), ես` Գուրժի, որդի
Վահրամայ, գնեցի յիմ հալալ
յ[ը]նչից զսուրբ զԱւետարանս, եւ տվի ի մեծահռչակ
վանքս Մաղարդիս, ի Սուրբ Նախավկայս, ի յիշատակ
ինձ եւ ծնողաց իմոց, որդոց իմոց եւ ամուսնոյն իմոյ: Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, ո՜վ աստուածասէր
քահանայք, յորժամ ընթեռնոյք զսուրբ Աւետարանս առաջի սուրբ խորհրդյոյն` զիս եւ զծնողս
իմ, եւ զորդիս իմ, եւ զամուսին իմ յիշեսջիք առաջի զենմանն Քրիստոսի, եւ Տէր Աստուած
յիշողացդ ողորմեսցի. ամէն: Եւ ես` տէր Ստեփաննոս գրեցի: Եթէ ոք հեռացուցանէ զսուրբ զԱւետարանս ի սուրբ ուխտէս
կամ գրաւ ա[ր]կանելով կամ ծախելով, այնպիսին նզովի ՅԺԸ. (318) հայրապետացն: Կատարիչք
հրամանաց աւրհնեալ եղիցին:
9ա (երկաթագրանման բոլորգիր) Ես` Գուռջի, որդի Վահրամայ, հրաման առի
հռչակաւոր եւ ի մեծ վանացն Մաղարդին Սուրբ
Ստեփանոս Նախայվկայէն վանաց
շինելոյ, ու շինեցի զԹիզայպառակիս վանս: Ով որ վանիցն
հայր լինի կամ գեղիս առաջնորդ, որ մեծ վանացն մտոց կամ հասի կամ գրաւից, մահոյ կամ
կենաց նզովի ԳՃԺԸ. (318) հայրապետացն, յայս Աւետարանէս անիծած ու կապած կելնի.
ամէն:
Տե՛ս նաեւ Յովս., յիշ-ք, էջ 157-8, 449-52: Ե-ԺԲ. դդ., յիշ-ք, էջ 213-4:
Ձեռագրի մասին մանրամասն տե՛ս «Էջմիածնի Աւետարանը: Ուսումնասիրութիւն հայկական,
ռաւեննական եւ ասորա-եգիպտական գեղարուեստի», գրեց Տր. Յովսէփ Ստչիգովսկի, Վիեննա
1892: Ս. Տեր-Ներսեսյան, Հայ արուեստը միջնադարում, Երեւան 1975: Ս. Բարխուդարեան,
Էջմիածնի աւետարանի գրչութեան վայրը, Բանբեր Մատենադարանի, 4, Երեւան, 1958, էջ
43-59: Կազմի մասին աւելի մանրամասն տե՛ս Е. К. Родин, Диптих Эчмиадзинской
библиотеки, С-Петербург, 1891. Н. Г. Котанджян, “Цвет раннесредневековой живописи
Армении”, Ер., 1978, стр. 27-41: “Codex Etschmiadzin”, Heide and Helmut
Buschhausen, Graz/Austria, 2001.
2375
ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ՍԱՂՄՈՍԱՑ
(քարացած ձեռագիր)
|
Ժ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 49. եւ քարացած մէկ մաս: ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 31x30՝ պահպանուած թերթերի չափսը, 27x26՝ քարացած մասը, 42x32՝ հաշուարկուած-վերականգնուած չափսը: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն: ԳԻՐ՝ ուղղագիծ մանր երկաթագիր: ՏՈՂ՝ 32-33:
ՎԻՃԱԿ՝ քարացած. ձեռագիրս 1873 թ.
Հաղբատի ձորի մի քարանձաւում գտել եւ հանել է պատմաբան-հնագետ Աղեքս. Երիցյանը: Ձեռագրի
ամբողջ վերին հատուածը խաթարուած է, պահպանուել են միայն թերթերի ստորին կէսերը:
Քարացած զանգուածի կէսից մի փոքր աւելին 1975 թ. շուրջ Արտաշէս Մաթեւոսեանն անջատել,
առանձնացրել է եւ ստացել 49 թերթ, որոնք, սակայն, դժուարընթեռնելի են:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
[Թէոդորետոս Կիւրացի, Մեկնութիւն Սաղմոսաց]
Ծնթ. Անջատուած թերթերից հնարաւոր եղաւ կարդալ առանձին բառեր եւ նախադասութիւններ.
պարզուեց, որ ձեռագիրս ոչ թէ Աւետարան է (ինչպէս գրուած է ի «Ցուցակ ձեռագրաց Մաշտոցի
անուան Մատենադարանի» հ. Ա.), այլ Թէոդորետոս Կիւրացու «Սաղմոսաց մեկնութիւն»ը (բովանդակութեան
ճշտումը Շահէ աբղյ. Անանեանի, Լուսինէ Թումանեանի): Ստորեւ տալիս ենք տեսանելի հատուածներից
մի քանիսը.
«Վասն անուան քո առաջն[որ]դեցեր ինձ, եւ սնուցեր (զիս)» (Սաղմ. Լ. 4): «Քաջալերացարուք [եւ զաւրասցին] սիրտք ձեր ամենեքեան որ յուսացեալ եք ի Տէր։ Ասէ ամենայն զԱստուծոյ խոստովանութիւնս ձեր գիտացեալ զառաքինութիւն եւ զաւրութիւն յաստիւ կեանս գործեցէք եւ այսր յուսով քաջալերեալք անվրէպ հասանէք պսակաց եւ անանց ուրախութեանն յաւիտենից» (Սաղմ. Լ. 25 եւ մեկնութիւն): «[Դու ես ապաւէն իմ ի նեղութե]նէ յայսմանէ, որ շո[ւրջ եղեւ] զի[նեւ]։ Ցնծութիւն իմ փրկեա զիս յայնցանէ, որք պաշարեցին զիս: Քանզի վասն մեղացն իմոց պաղատանս եւ խնդրուածս մատուցաներ, զի լսեայց Աստուծոյ եթե թո[ղա]ն մեղք իմ» (Սաղմ. ԼԱ. 7 եւ մեկնութիւն):
2376
ԱՆԴՐԷԱՍ ԿԱՊԱԴՈՎԿԱՑԻ,
ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ՅԱՅՏՆՈՒԹԵԱՆՆ ՅՈՎՀԱՆՆՈՒ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
135-3 (տե՛ս Պահպանակ), չգրուած՝ 4աբ, 134բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԱx12։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14x 9,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,5x7): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 20: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ. լուսանցակողերը՝ կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
3 (թ. 1-3)+7 (Ա-Է), սպիտակ թուղթ, լուսագծերով:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ճակատազարդ` 10ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (10ա): Զարդագիր՝ հանգուցագիր (10ա): Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, կազմի կաշին՝ խունացած, դրոշմազարդերը
վատ պահպանուած, եզրերը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
5ա-134ա Ի տիեզերական ժողովոյն եւ ի վայելուչ եւ
յաստուածապահ քաղաքն Կոստանդինուպօլիս, Յայտնութիւն Յովհաննու ընկալեալ եղեւ, այլ
եւ սորին քննութիւն, որ եղեւ եպիսկոպոսացն Կեսարու, ձեռնարկ արար ընդունելութեամբ
ի սկիզբն գրոցս աստուածասէր արքեպիսկոպոսն Կոստանդնուպօլսի Թեսալիոս կամօք հանուր
ժողովոյն զայս բանքս
Տե՛ս ձեռ. 1161, 80ա-168բ. Յռջբն./5ա-7ա: Ցանկ/7ա-9ա:
1/10ա-4բ: 2/14բ-132բ: ա/14բ-8ա: բ/18ա-21ա: գ/21ա-3ա:
դ/23ա-4ա: ե/24ա-5ա: զ/25ա-7ա: է/27բ-8ա: ը/28բ-30ա:
թ/30ա-2բ: ժ/32բ-6բ: ժա/36բ-7բ: ժբ/37բ-9ա: ժգ/39ա-40բ:
ժդ/40բ-1ա: ժե/41ա-2բ: ժզ/42բ-3ա: ժէ/43ա-4ա: ժը/44ա-6ա:
ժթ/46ա-9ա: ի/49ա-51ա: իա/51բ-3ա: իբ/53աբ: իգ/53բ-4ա:
իդ/54աբ: իե/54բ-5բ: իզ/55բ-7բ: իէ/57բ-60ա: իը/60ա-1բ:
իթ/61բ-2բ: լ/63ա-4բ: լա/64բ-5բ: լբ/65բ-6ա: լգ/66բ-71ա:
լդ/71ա-7ա: լե/77ա-8ա: լզ/78ա-80ա: լէ/80ա-2ա: լը/82ա-3ա:
լթ/83ա-4բ: խ/84բ-5ա: խա/85աբ: խբ/85բ-7ա: խգ/87ա-8ա:
խդ/88ա-9ա: խե/89ա-91ա: խզ/91աբ: խէ/91բ-2ա: խը/92ա-3ա: խթ/93բ-4ա:
ծ/94աբ: ծա/94բ-6ա: ծբ/96ա-7բ: ծգ/97բ-9ա: ծդ/99ա-103ա:
ծե/103ա-7ա: ծզ/107բ-8բ: ծէ/108բ-9բ: ծը/109բ-11բ: ծթ/111բ-3ա:
կ/113աբ: կա/114աբ: կբ/114բ-5ա: կգ/115ա-7ա: կդ/117ա-9ա:
կե/119ա-20ա: կզ/120ա-1ա: կէ/121ա-7ա: կը/127ա-8բ: կթ/128բ-9ա:
հ/129աբ: հա/129բ-30բ: հբ/130բ-2բ: Յշտկ./132բ-4ա (խորագրուած՝
«Նախադրութիւն սրբոյն Յովհաննու Յայտնութեան». տե՛ս Յովս., յիշ-ք, էջ 475-6):
2377
ՆԵՐՍԷՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ,
ՅԻՍՈՒՍ ՈՐԴԻ
|
ԺԶ. դար |
ԹԵՐԹ՝
386. չգրուած՝ 127բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԳx12 (Ա, Բ, ԺԱ, ԺԵ 11, ԻԸ 14, Լ 10, ԼԳ 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 14x9: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10,3x6): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 16: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, դռնակով, կապիչներով եւ մետաղէ գամերով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ կարմիր զարդահիւս մետաքս, «Տէր Աստուած Յիսուս Քրիստոս» կնքադրոշմանման
հիւսուածքով. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ներսես Շնորհալի՝ 1բ: Կիսախորան՝
2ա, 128ա, 331ա: Ճակատազարդ` 175բ, 221բ:
Լուսանցազարդ՝ բուսական,
յուշկապարիկ (190ա), Ներսէս Շնորհալի
(221բ): Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր,
նարնջի, դեղին,
կանաչ, կապոյտ, վարդագոյն, շագանակագոյն, ոսկի:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Մաշտոց։ ԺԱ. դ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած 2 տարբեր թերթերի ընդլայնակի հատումով
եւ ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (Ա-Բ՝ 13,5x 10), բոլորգիծ երկաթագիր,
12-15 տող: Կարդալ՝ Բա, Աբ, Աա, Բբ, Գբ. «...թշնամին պատրանաւք խաբմամբ, զի դու միայն
ես... Ընդ որում Հաւր եւ Սուրբ Հոգւոյդ վայել է փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ», Դա,
Դբ, Գա. «...Գամ ժողովել զամենայն ազգս... թուղթ գրեմ, որով զարթուցից ի յիշ[ատակ]...».
տպ. տե՛ս «Գիրք Մեծ Մաշտոց կոչեցեալ», Կ. Պոլիս, 1807 թ., էջ 63-4, 407-8 (կան տարընթերցումներ):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, բծեր, ցեցակեր. կազմի եզրերն ու մէջքը վնասուած,
դռնակը պատռուած եւ կարկատուած, կապիչներից մէկն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-221ա [Բանք Ներսիսի Շնորհալւոյ]
Տե՛ս ձեռ. 1450, 3ա-376ա. 1/2ա-127ա: 2/128ա-75ա: 3-6/ չիք: 7/214բ-7բ: 8/205ա-14բ: 9/175բ-85ա: 10/185ա-90ա: 11/190ա-5ա: 12/217բ-21ա: 13/197բ-200ա: 14/200ա-2ա: 15/202ա-4ա: 16/204աբ: 17-21/չիք: 22/195ա-7բ: Խառն դասաւորութեամբ:
Բ. 221բ-52բ Գովեստն ներբողական պատմագրական բանիւ յաղագս վարուց մեծի հայրապետին՝
տեառն Ներսէսի Կլայեցոյ, Հայոց կաթողիկոսի եւ տիեզերալոյս վարդապետի: Ասացեալ է տեառն
Ներսէսի Լամբրունոյն՝ արքեպիսկոպոսի Տարսոնի Կիլիկեցոյ եւ սորին հարազատի դստեր որդւոյ
– Շարժել ստիպէ հարկ տէրունի / Զդադարումն իմս բանի...
Գ. 253ա-9ա Նորին Ներսէսի Բան մաղթանաց առ հրեշտակապետն ի ներբողական ճառէն
յորդորակ – Այլ պաղատիմք առ հոգեղենսդ / Մեք՝ տկարքս եւ հողեղէնքս...
Դ. 259ա-60ա Գրիգորիսի կաթողիկոսի ասացեալ [տաղ] – Է յիս գիտութիւն,
բայց խամրեալ է, / Գոյ երկեղ բարեաց, այլ շիջանի միշտ...
Ե. 260ա-71ա Նորին Յոհաննիսի վարդապետի Եզնկացւոյ ասացեալ ի խրատ աշխարհականաց բարառնաբար
– Աւրհնել Աստուծոյ անունն, միշտ կենդանոյն, / Որ երետ միտք եւ խելք ու խաւսք
մարդոյն...
Զ. 271ա-7բ Նորին Յովհաննու Բան խրատական առ մարդիկ աշխարհի – Ադամայ
որդիք ամէն եւ ծնունդք ի հողէն, / Եկէ՛ք տամ ձեզ խրատ յԱստուծոյ բանէն...
Է. 277բ-321ա Ի Յոհանիսէ վարդապետէ Եզնկեցոյ, ի խնդրոյ ուսումնասէր իշխանի
ումեմն Ապլոց անուն կոչեցեալ՝ բան ինչ ի յիշատակ սիրոյ: Եւ նա գրեաց Յաղագս երկնի
եւ զարդուց նորա (ծայրակապ՝ «Յոհանիսի բան յաղագս երկնի, ի խնդրո իշխանի Հայոց
Ապլոց անուն») – Յամենահրաշ գործ արարչին, որ գոյացան, / Մեծ եւ ահեղ սքանչելիք
ներգործեցան...
Ը. 321բ-30բ [Կ]արապետի մեծի վարդապետի ասացեալ Խրատ պիտանիս մանկանց եկեղեցոյ
ոտանօոր տառիւք (ծայրակապ՝ «Ա-Ք + Կարապետէ») – Ամենայնի ըսկիզբն
ես եմ, / Դուք լուարո՛ւք, զոր ինչ ասեմ...
Թ. 331ա-82բ [Շարադրութիւնք հոմերական վիպասանութեամբ սակս Հայկազեան սեռի
եւ Արշակունեաց զարմի ի սկզբանց մինչ ի վախճան, ասացեալ Ներսէսի սրբոյ կաթողիկոսի
Հայոց] – Պարտական է Հաւր որդի / Հատուցանէ վարձ ծընաւղի... Վիպասանութիւն
ըստ Հոմերի, սկսեալ ի վերուստ. եւ այս է սկիզբն – Աստանաւր սկզբնաւորեալ / Բանն
ի սկզբան ըսկիզբն եդեալ...
Օգտագործուած չէ քննական
բնագրում՝ Ներսէս Շնորհալի, Վիպասանութիւն, աշխ. Մ. Մկրտչեանի, Երեւան, 1981: 352ա՝
գրչից. «Տանս մին տող յաւրինակն չկայր, այլ աւրի[նա]կ չկայր:
Ժ. 382ա-3բ Աղաւթք Գրիգորի Նարեկացոյ Հանգստեան, Զկնի Եկեսցին ասա՛ եւ Ապաշխարութեան
– Սփռեա՛, Տէ՛ր, զշնորհս Հոգոյդ Սրբո ի վերայ մասանց...
ԺԱ. 383բ-6բ [Գրիգոր Նարեկացի, Բան ԻԸ. (թերի)] Ընդդիմամարտ դիմաց այս նուագ
աղաւթից: Եւ դիւաց սարսուռ ջերման տագնապ ախտաւորութեանց Աստուծով փարատեա՛ – Արդ,
այսքանեացս անբաւից հրաշից... զուգակշիռ հաւասարութեանդ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
Տպ տե՛ս «Գրիգոր Նարեկացի,
Մատեան ողբերգութեան», աշխ. Պ. Խաչատրեանի եւ Ա. Ղազինեանի, Երեւան, 1985, էջ 357:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1ա (ԺԶ.
դ., բոլորգիր) Յիշատակ է Յիսուս որդիս ի դուռն Սուրբ Աստուածածնին
եւ Սուրբ Լուսաւորչին: Ոչ ոք չունի՝ ո՛չ առաջնորդ, ո՛չ աբեղա, ո՛չ միայբանիցն
չունին իշխանութիւն հանել սա ի դրանէս: Թէ ոք անդքնի եւ հանէ՝ մասն Յուդա[յ]ի
առցէ եւ պատիժն Կաենի, Գ. ժողովուն նզովեալ եղիցի: Ի սկզբանէ ինչ որ անէծք ելեալ է
Այտուծոյ բերանոյն կամ ի սրբոցն, ա[յ]ն մարդուն վրայ կատարի, որ զայս կու հանէ:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 128ա, 252բ Քրիստոսի ծառայ Օհաննէս:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 386բ (խզբզոց):
ՆՇՈՒՄ՝ 2ա
«ԺԶ, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2378
ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ
|
ԺԵ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 169: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԱx12 (Ա, ԺԳ, ԺԴ, ԺԶ 10, Բ, ԺԹ 8, Դ, ԺԸ
4, Ե 5, Զ, ԺԲ չիք, ԺԱ 9, ԺԵ, ԺԷ, ԻԱ 7, Ի 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
14,8x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն (13,5x 11): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 33: ԿԱԶՄ՝ մուգ շագանակագոյն կաշի,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ բազմերանգ ծաղկազարդ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ),
թուղթ (ԻԱ. դ.):
ՎԻՃԱԿ՝ անբաւարար. թերթերը խոնաւութիւնից խիստ վնասուած, պատառոտուած,
բազմաթիւ կարկատաններով, ցեցակեր, թանաքը խոնաւութիւնից եղծուած. թ. 1 եւ 169՝ հին
պահպանակ. սկզբի եւ միջին որոշ թերթեր ընկած. վերջին վերակազմութիւնը՝ Ի. դ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
ա. (Սկիզբ՝ թերի)
2ա /// պատասխանի /// ո՞վ է սայ, թագաւոր փառաց... Ի դժոխս գէշ պատառեցին դեւքն:
բ. 2ա-6ա Քարոզ Նոր Կիրակէին: Գայ Յիսուս դրօքն փակելօք... – Գիրք
Աստուածաշունչ վասն գալըստեանն Քրիստոսի ի բազում տեղի ճառէ...
գ. 6բ Քարոզ սուրբ Մարկոսի աւետարանչի: Ողջոյն տա ձեզ Մարկոս... – Սիրաք
ասէ. Փառք /// (երկու բառ անընթեռնլի) ի պատուականութենէ հօրն...
դ. 6բ-10բ Քարոզ Սուրբ Խաչին: Զի ճառ խաչին կորուսելոցն յիմարութիւն է... – Չորս
կերպիւ մահն յաշխարհս եմ...
ե. 16ա-20բ Զ. Այլ քարոզ համբարձմանն: Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս համբարձաւ...
– Վարդապետք ասեն, թէ այն իրքն, որ ծանր է...
զ. 20բ-2բ Է. Այլ քարոզ համբարձմանն: Եւ ի յօրհնելն նորա զնոսա... – Գրեալ
է ի գիրս Ծննդոց, ԺԱ. գլուխն...
է. 22բ, 14աբ Ը. Քարոզ Հոգոյն Սրբոյ գալստեան: Հուր եկի արկանել եւ զինչ կամիմ... – Վարդապետք
օրինակ բերեն վասն Սուրբ Աստուածածնին...
ը. 14բ, 11աբ Թ. Այլ քարոզ Հոգոյն Սրբոյ գալստեան: Հուր եկի արկանել յերկիր... – Վարդապետք
ասեն, թէ հայելին Գ. ազգ է...
թ. 11բ Ժ. Քարոզ Սուրբ Երրորդութեանն՝ Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ: Երեք
են, որ վկայեն յերկինս... – Վարդապետք ասեն. Ի տուէ ոչ ոք կարող է զբոլորակութիւն...
ժ. 12ա-3բ, 15աբ
[Քարոզ Յովհաննու Մկրտչին՞] – /// ասաց. Ահա Գառն
Աստուծոյ...
ժա. 23ա-28ա [Քարոզ Պետրոսի առաքելոյն՞] – ... Առաքեալն
Պետրոս կացուցաւ գլուխ ամենայն Եկեղեցոյ...
ժբ. 28ա-9ա ԺԸ. Քարոզ Մարիամ Մագդաղենացւոյ: Եկ հարսն Իսրաէլի ի Լիբանանէ... – Գիտելի
է, որ ամենայն հաւատացեալք, որ են առանց մեղաց...
ժ. 29բ-30բ ԺԹ. Քարոզ Յակոբոս առաքելոյն: Կարէ՞ք ըմբել զբաժակն... – Աստուածային
գիրք չորս բաժակս յայտնեն...
ժդ. 31աբ Ի. Քարոզ երանելոյն Դօմինիկոսի: /// Յովսիայ, որպէս զհաւաքումն
անուշահոտութեան... – Ասեն իմաստունք, թէ /// (մէկ բառ անընթեռնլի) անդամոց...
ժե. 32ա-4ա ԻԱ. [Քարոզ Աստուած]ածնին փոխման: ///Եւ նշան երեւ[եցաւ յերկինս],
կին մի արկեալ զիւր[եաւ]... – Գրեալ է յԵրկր[որդ Թագաւորութեանցն Զ.] չոգաւ Դաւիթ եւ
էհա[ն զտապա]նակն...
ժզ. 34ա-5ա ԻԲ. Քարոզ Բարդօլիմէ առաքելոյ: Հրամաեաց թագաւորն հանել զգեստն
Յովնաթանու... – Վարդապետք ասեն, թէ յայնմհետէ, որ մարդն...
ժէ. 35աբ ԻԳ. [Քարոզ Թովմայի առաքելոյ] – Թօմաի առաքելոյ սակաւ ինչ հաւաքեալ: [Զի առ ամենեսեան առ որս առա]քեցից
զքեզ՝ երթիցես...
Ազատ մասում, սեւ թանաքով
հաւանաբար գրչի ձեռքով արուած յետագայի լրացում է:
ժը. 36ա ԻԴ. Քարոզ Յովհաննու Մկրտչին – /// [ձայ]ն բարբառոյ
յանապ[ատի]...
ժթ. 36ա-40ա ԻԵ. Քարոզ Սուրբ Խաչին: Այլ ինձ լիցի պարծիլ, բայց միայն ի խաչն – Ասէ
Սօղոմոն, թէ զերախտիս բարէկամի քո...
ի. 40աբ ԻԶ. Քարոզ Մատթէոս առաքելոյ եւ աւետարանչի: Ոչ է պիտոյ բժիշկ ողջաց... – Վարդապետք
ասեն, թէ Աստուծոյ ողորմութիւն յայտնի լինի...
իա. 41ա-6ա ԻԷ. Քարոզ հրեշտակապետ Միքաէլի եւ ամենայն զօրաց: Եղեւ պատերազմ
յերկինս... – Յորժամ ել Յակոբ ի տանէ հօր իւրոյ...
իբ. 46ա-50բ Քարոզ առաքելոցն Սիմոնի եւ Յուդաի: Որդիք քո որպէս նորատունկ... – Ամենակալն
Աստուած. բազում ամլոց ոչ գոյր զաւակ...
իգ. 50բ Քարոզ Կատարինեայ կուսին: Ե՛կ ընտրեալ իմ եւ եդից ի քեզ... – Բնաբանս
մեզ Գ. իրք ցուցանէ վասն սրբուհոյն Կատարինեայ: Նախ կոչումն...
իդ. 51աբ Քարոզ Բեթլահէմի մանկանց: Հերոդէս բարկացեալ կոտորեաց զամենայն
մանկունս... – Հերոդէս ասէ զաւրաց իւրոց. Գիտէ՞ք զԲեթլահէմ...
իե. 52ա-4բ
ԼԳ. Քարոզ մոգուցն: Յուր ծնանիցի արքայն: Հրամաեաց Տէրն.
շատ է աշակերտին, եթէ լինիցի... – Եւ այս ոչ իմացեալ լինի...
իզ. 54բ Քարոզ սրբոց///- Ըստ այնմ գործոց ամենայն սայ... գազանաց առաքեց[ից]/// (թափուած):
իէ. 55ա-8ա [Քարոզ Սրբոյ կոյս]ին ծննդեան – /// Սուրբ կոյսն
ի մէջ նոցա, այլ տրտմին եւ տխրին...
իը. 58ա-62բ ԼԵ. Քարոզ խոստովանութեան: Արդ, երթիցուք երից աւուրց ճանապարհ...
– Վարդապետք ասեն, թէ Սուրբ Աստուածածինն նման է լերին վասն Բ. պատճառի...
իթ. 62բ-6ա ԼԶ. Քարոզ ննջեցելոց: Ողորմեցարո՛ւք ինձ, ո՜վ բարէկամք... – Վարդապետք ասեն,
թէ ոք արկեալ իցէ ի բանդ...
լ. 66ա-70ա Քարոզ քահանայից: Քահանայք սուրբ լիցին եւ մի՛ գարշեցուսցեն զանուն
Աստուծոյ... – Վարդապետք ասեն, թէ ամենակարողն Աստուած ոչ է թողեալ ինչ
յաշխարհի առանց կարգի...
լա. 70ա-3բ Քարոզ խոստովանութեան: Խոստովանիմ զքեզ, Տէ՛ր, զի բարկացար ինձ... – Գրեալ
է յԵրկրորդ Թագաւորութեան Ե. գլուխ, թէ կալաւ թագաւորն Ամոնա զծառայս Դաւթի...
լբ. 73բ-6բ Քարոզ ննջեցելոց: Ի միտ ա՛ծ զդատաստանս իմ... – Վարդապետք
ասեն, թէ Աստուած ոչ անփոյթ արասցէ վասն փրկութեան մարդկան...
լգ. 76բ-9բ Խ. Քարոզ ննջեցելոց: Սակաւ մի լաց ի վերայ մեռելոցն... – Վարդապետք
ասեն, թէ պարտ է, որ կենդանիքն մխիթարեն ի վերայ մեռելոցն...
լդ. 79բ-83բ ԽԱ. Քարոզ հովուաց: Ես եմ հովիւն քաջ... – Վարդապետք
ասեն, թէ Սուրբ Աստուածածինն նման է ոչխարի...
լե. 83բ-8ա ԽԲ. Քարոզ եպիսկոպոսաց: Եթէ ոք եպիսկոպոսութեան ցանկայ... – Վարդապետք
ասեն, թէ արեգակն յորժամ հեռի է...
լզ. 88ա-91բ ԽԳ. Քարոզ բամբասանաց: Մի բամբասէք զմիմեանս... – Վարդապետք
ասեն, թէ միջնորդութեամբ սուրբ Աստուածածնին...
լէ. 91բ-5ա ԽԴ. Քարոզ սիրոյ: Այս է պատուէր իմ, զի սիրեսջիք զմիմեանս... – Վարդապետք
ասեն, թէ սուրբ Աստուածածինն նման է դրախտին վասն Բ. պատճառի...
լը. 95ա-100բ ԽԵ. Քարոզ եկեղեցոյ: Սրբեցի զտունն, զոր շինեցեր... – Ամենակալն
Աստուած, որո իմաստութեանն ոչ գո բաւ...
լթ. 100բ-2ա ԽԷ. Քարոզ երկրորդ Կիրակէի Գալստեան: Բարձրացուցէ՛ք զգլուխ ձեր,
զի մերձեալ է... – Ի բանս յայս նախ զարթուցանի թմրութիւն մեր այնու, որ ասէ...
խ. 102ա-5բ Քարոզ վասն վերջի դատաստանին երկրորդ գալստեան: Զի որպէս փայլակն,
որ ելանէ... – Սովորութիւն է թագաւորաց եւ իշխանաց, զի յորժամ ինքեանք...
խա. 105բ-8բ ԽԹ. Այլ քարոզ վերջին դատաստանին: Զի որպէս փայլակն, որ ելանէ
յարեւելից... – Վարդապետք ասեն, թէ սուրբ սէրն, որ հաստատ է, պարտի ունել երկուս
ոտս...
խբ. 108բ-10բ Քարոզ երրորդ Կիրակէի Գալստեան: Ահաւասիկ, որ զփափուկսն զգեցեալ
են, ի տունս... – Ասէ յերկրորդ [թուղթս ի] Կորընթացւոց ԺԱ... Արդ, գովէ զերանելին
Յովհաննէս, որպէս քահանայապետն զդէսպանն
իւր...
խգ. 110բ-2ա Ծ. Քարոզ Կիրակէի, որ է ի մէջ Ը.օրեա Ծ[ննդեան]: Մանուկն աճէր եւ
զօրանայր – Բանք այս ասացան վասն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, բայց կարէ
իմանիլ...
խդ. 112ա-3բ ԾԱ. Քարոզ Կիրակէի ի մէջ Ը.օրեա Յայտնութեան: Տառապելով՝ խնդրէաք
զքեզ – Զբանս զայս ասաց սուրբ կոյս Մարիամ Աստուածածինն, որով եւ
յայտնեաց զցաւս իւր...
խե. 113բ-4բ ԾԲ. Քարոզ Ը.օրեա Մկրտութեանն: Յայնժամ գա Յիսուս ի Գալիլիէ...
– Բնաբանս այս Գ. իրս յայտնի մեզ. նախ՝ խոնարհութիւն Քրիստոսի...
խզ. 114բ-5բ Քարոզ առաջի Կիրակէի յետ Յայտնութեան: Եւ հարսանիք էին ի Կանա
Գալէլիական – Գրեալ է ի Հռութ, թէ կին մի՝ անուն Նոէմի...
խէ. 115բ-7ա ԾԶ. Քարոզ առաջաւորի Կիրակէի, որ կոչի ըստ Հռոմայեցոց Եօթանասուներորդ:
Երթայք եւ դուք յայգին իմ եւ զոր ինչ արժան իցէ... – Ի յորս վարդապետն
մեր հրաւիրէ զմեզ ի հոգեւոր...
խը. 117ա-8ա Այլ քարոզ նոյն Կիրակէի: Երթայք եւ դուք յայգին իմ... – Ասէ փիլիսոփա.
Մարդս բնականապէս ոչ հանդերձ ունի եւ ոչ կերակուր եւ ոչ հարստութիւն...
խթ. 118ա-9ա Դարձեալ այլ քարոզ նոյն Կիրակէի: Շուրջ եղեն զինեւ երկունք մահու...
– Այս Կիրակիս կոչի Առաջաւոր, որ ֆռանգէրէն կոչի Մ(ս)էփթուաջէսիմա...
ծ. 119ա-20ա Քարոզ երկրորդ Կիրակէի Առաջաւորին: Ել սերմնահան սերմանեալ...
– Աստուած ինքն միայն յետ խորհելոյ...
ծա. 120աբ Այլ քարոզ: Ել սերմնացան սերմանել զսերմանիս իւր... – Ճանապարհն
ցուցանէ զփառասէրսն, զի որպէս ճանապարհն յայտնի է...
ծբ. 120բ-3ա ԿԱ. Քարոզ սերման: Տէր ոչ սերմն բարի... – Վարդապետք
ասեն, թէ էր [այր մի] զօրագլուխ մեծ...
ծգ. 123բ-5բ [Քարոզ] Կիրակէի բուն Բարէկենդանի: Կոյր ոմն, նստէր առ ճանապարհաւն,
մուրացիկ աղաղակէր... – Ամենայն մեղաւոր վասն մեղաց իւրոց ունի Գ. զրկումն...
ծդ. 125բ-30բ ԿԳ. Քարոզ երկրորդ Կիրակէի Աղուհացին: Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս
յանապատ... – Գրեալ Յուդիթ, թէ Հողէփեռնէս չար իշխանն...
ծե. 131ա-2բ ԿԵ. Քարոզ երրորդ Կիրակէի Աղուհացին: Ելեալ անդի Յիսուսի, գնաց
ի կողմանս... – Կինս այս՝ կամելով խնդրել զառողջութիւն դստեր իւրոյ...
ծզ. 132բ-3բ ԿԶ. Այլ քարոզ Քանանացւոյ: Ահա կին... – Գրեալ է յիմաստութիւն,
թէ այլ մեծ ճարտարութիւն չկայ...
ծէ. 133բ-5ա Քարոզ չորրորդ Կիրակէի Աղուհացին: Եւ հանէր դեւ մի համր – Վարդապետք
ասեն, թէ յաշխարհի մեծ վիշապ մի երեւեցաւ...
ծը. 135ա-8ա ԿԸ. Այլ քարոզ նոյն [Կիրակէի]: Եւ հանէր դեւ մի – Արդ,
Դ. են ազգ մարդկան, զորս փորձէ սատանա, զոմանս փորձէ եւ յաղթէ...
ծթ. 138աբ Քարոզ չարչարանաց Կիրակէի: Ով յանդիմանեսցէ զիս վասն մեղաց... – Երիս
իրս տեսանելի է աստ. Նախ, թէ զինչ եւ քանիք են պատճառք մեղաց...
կ. 138բ Քարոզ Ծաղկազարդին – Գի՛տ, տէ՛ս ի տօնակարգն Կ (Կիրակէից՞.
այսչափ):
կա. 138բ-9բ ՀԴ. Քարոզ Յարութեան Քրիստոսի: ԶՅիսուս Նազօրացի զխաչեալսն խնդրէք...
– Ասէ Էզեկիէլ, թէ տեսի բազում...
կբ. 139բ-40ա ՀԵ. [Քարոզ] սուրբ Զատկին վասն: Շարժումն մեծ եղեւ, զի հրեշտակապետն
էջ յերկնից... – Ասէ սուրբն Օգոստինոս, թէ Աստուած միայն կարէ շարժել զամենայն
կերպիւ...
կգ. 140աբ ՀԶ. Քարոզ Նոր Կիրակէին: Եցոյց նոցա զձեռն եւ զկողն իւր... – Ասէ
փիլիսոֆա. Որչափ բարի իմն հասարակ է, այնչափ բարի յատկութիւն...
կդ. 140բ-4ա ՀԷ. Քարոզ հովուաց: Ես եմ հովիւ քաջ... – Վարդապետք
ասեն, թէ Սուրբ Աստուածածինն նման է ոչխարի...
կե. 144ա-5ա Ձ. Այլ քարոզ: Յորժամ եկեսցէ Մխիթարիչն... – Բանքս
այս են Որդոյն Աստուծոյ, կոչողին...
կզ. 145ա-6ա ՁԱ. [Քարոզ] չորրորդ Կիրակէի յետ նորո: Խնդրեցէ՛ք եւ առնուցուք,
զի ուրախութիւն ձեր... – Զքաղցրութիւն Տեառն մերոյ՝ Յիսուսի Քրիստոսի յայտ առնէ
մեզ Գ. կերպիւ...
կէ. 146ա-7ա ՁԲ. [Քարոզ] հինգերորդ Կիրակէի հետ Յա(րութեան): Դուք վկա էք վասն
իմ... – Ի բանս այս երկու իրք ցուցանեն: Նախ հաստատութիւն արդարոցն...
կը. 147ա-50բ ՁԳ. Քարոզ Գալստեան Հոգոյն Սրբոյ – Երկու եղբարք
ընդ մարմնոյ եւ ընդ հոգո, լծակիցք ի վարս...
կթ. 150բ-4ա ՁԵ. Քարոզ ընթրեացն: Այր ոմն գործեաց ընթրիս եւ հրաւիրեաց...
– Վարդապետք ասեն, թէ որ ինչ լաւագոյն եւ պայծառագոյն է՝ առաւել բաշխէ...
հ. 154բ-5բ [Քարոզ] երրորդ Կիրակէի յետ տօնի Երրորդութեան: Ուրախութիւն է
հրեշտակաց ի վերայ միոյ մեղաւորի... – Ի յորս երկու իր ցուցանին մեզ: Նախ՝ օգտութիւն ապաշխարութեան...
հա. 155բ-6ա ՁԹ. [Քարոզ] չորրորդ Կիրակէի հետ տօնի Երրորդութեան: Եղերուք գթած,
որպէս Հայրն ձեր... – Գրեալ է յԻսթեր... Ասաց Արտաշէս ցԻսթեր...
հբ. 156ա-7բ [Քարոզ] հինգերորդ Կիրակէի յետ տօնի [Երրորդութեան]: Թողին զամենայն,
եւ գնացին զհետ նորա... – Ի յորս Բ. իր ցուցանին մեզ. Նախ, թէ պարտիմք թողուլ զաշխարհ...
հգ. 157բ-8բ ՂԱ. [Քարոզ] վեցերորդ Կիրակէի հետ [տօնի Երրորդութեան]: Եթէ մատուցանիցես
զպատարագ քո... – Ի յորս Բ. իրս ցուցանին: Նախ, թէ որք են արժանի մատուցանելո...
հդ. 158բ-60ա ՂԲ. [Քարոզ] եօթներորդ Կիրակէի յետ տօնի [Երրորդութեան]: Գթամ
ես ի վերայ ժողովրդեանդ... – Ի յորս Գ. [իրս ցու]ցանին: Նախ ցուցանի առա(ւելութիւն՞)
գթութեան Աստուծոյ...
հե. 160ա-1ա ՂԳ. [Քարոզ ու]թերորդ Կիրակէի յետ տօնի [Երրորդութեան]: [Ա]ռնէ
զկամս Հօր իմոյ... – Ի յորս Բ. [իրս ցուցա]նեն: Նախ դժուարութիւն [ար]ժանաւորութեան...
հզ. 161ա-2ա [Քարոզ] իններորդ Կիրակէի յետ տօնի [Երրորդութեան]: Տուր զհամար
տնտեսութեան քո... – Ի յորս Բ. իրս ցուցանին. նախ ցուցանի խոստովանութիւն աստուածաին
արդարութեան...
հէ. 162ա-3ա ՂԷ. [Քարոզ] ԺԵ. կիրակէին յետ տօնի [Երրորդութեան]: Խնդրեցէ՜ք
նախ զարքայութիւն Աստուծոյ – Ուր երիս իրս իմացեալ լինի: Նախ զի պարտիմք խնդրել զարքայութիւն...
հը. 163ա-4ա ՂԸ. [Քարոզ] ԺԶ. կիրակէին յետ տօնի Երրորդութեան: Ահա ելանէր մեռեալ
մի որդի... – Ուր երիս իրս իմաց լինի, որք պարտին զարհուրեցուցանել զմեզ...
հթ. 164ա-5ա Ճ. [Քարոզ ԺԷ.] Կիրակէին յետ տօնի [Երրորդութեան]: [Եւ] բուռն
հարեալ [զնմանէ] բժշկեաց [զնա]... – Ուր Բ. իրս ցուցանէ. նախ՝ բարէգթութիւն...
ձ. 165ա-6ա [Քարոզ] ԺԸ. կիրակէին յետ տօնի Երրորդութեան: Սիրեսցես զՏէր Աստուած
քո... – Ուր երիս իրս ցուցանէ. նախ՝ զի սիրեցուք...
ձա. 166ա-7ա [Քարոզ ԺԹ. Կիր]ակէին յետ տօնի [Երրորդութեան]: [Զ]ի հաւատք քո
կեցուցին [զքեզ]... – Ուր ցուցանի, թէ /// (1 բառ անընթեռնլի) պարտ է առնել ճշմարիտ
զղջ[ումն՞]...
ձբ. 167ա-8բ
[Քարոզ] – Գիտելի է, զի Հերոդէս` որդի Անթիպատրոսի... եւ
Պետրոսի գլխաւորի /// գնալ առ ինքն ի վերայ ծովուն: Եւ ասաց /// (թափուած. այս միաւորը
հաւանաբար աւելացուած է յետագայում գրչի կողմից):
Միաւորների մեծ մասի հեղինակը,
հաւանաբար, Բարթուղիմէոս Մարաղացին է. հմմտ. ձեռ. Հմր 2183, 5375.
Մխիթարեան Վիեննայի ձեռ. Հմր 312, Մխիթարեան Վենետիկի ձեռ. Հմր
397, 792, 1026, 1610: Լուսանցքներում կան բազմաթիւ եւ համառօտ եւ ընդարձակ լրացումեր
եւ լուծմունքներ, որոնք եզրհատման եւ ձեռագրի վնասուածութեան հետեւանքով վատ են
պահպանուել:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1ա (շղագիր) Քարոզգիրքս, որ կոչի Սեղան սրբութեան խնկոց
1827 նոյեմբերի 4 ընծայեալ ի Աշտրախան քաղաքի քահանայի`
տէր Մելքիսեդեկի Օվսեփեանի Եուզպաշեօվի, որ
իմ` նուաստ տիրացու Մօսէս Յովակիմեան, լուսարար Պետրոս եւ Պողօս եկեղեցւո, Աստրախան, յետո
ձերնադրեալ ի Յովհաննէս արքեպիսկոպոսէ
աբեղայ եւ յետո վարդապետութեան կարգ տվեալ եւ 1828 ապրիլի 20, որոյ (՞) կոչեցայ Մկրտիչ, զկնի անցանելոյ երեք ամսոյ. չուեալ (՞) ի յուլիս ամսոյ ի
Նախիջեւան քաղաք, միաբանութիւնս Սուրբ Խաչ վանս:
1բ Քարոզգիրքս այս, որ կոչի Սեղան Խնկոց, ընծայեալ ի Աստրախան նորնծեայ քահանայէ, որ կոչի Մելքիսեդեկ Ուզպաշեան, նոյն քաղաքացի Մկրտիչ վարդապետի
Յովակիմեան, 1827 ամի ի 4 նոյեմբերի:
130բ Պահոց աւուրն ասա. Մկրտիչ վարդապետ, 1843 ի 17 սեպտեմբերի, ի Սուրբ Խաչ վանս, վշտացեալ (՞) յոյժ չարեաց:
2379
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
(Բաղկացած է 2 տարբեր ձեռագրերից)
ԹԵՐԹ՝
296+1 (կրկն.՝ 1): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ,
աստառը՝ վարդագոյն զարդահիւս մետաքս. լուսանցակողերը՝ կարմիր:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մատթէոսի: Ժ. դ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած մէկ ամբողջական թերթի ընդլայնակի
հատումով եւ ընդերկայնակի երկտակումով: Մագաղաթ, երկսիւն (Ա-Դ՝ 22x16), բոլորգիծ
երկաթագիր, 21 տող (Ա-Դ): Կարդալ. Գա, Աբ, Դբ, Բա, Դա, Բբ, Գբ, Աա. «Եւ ելեալ արտաքս՝
ելաց դառանապէս... եթէ զՅիսուս զանուանելն Քրիստոս» (ԻԶ. 75-ԻԷ. 17):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. պատառիկ-պահպանակը
ցեցակեր: Կազմը խունացած, մաշուած, մէջքը՝ վերից վար պատռուած:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ Դբ (բոլորշի, մէջտեղը՝
երկգլխանի արծուի պատկեր). Печать Ахалцыхской [город]ской полицiи:
ՁԵՌԱԳԻՐ Ա.
|
ԺԷ . դար |
ՍՏԱՑՈՂ՝
Ստեփաննոս:
ԹԵՐԹ՝
229+1 (կրկն.՝ 1). չգրուած՝ 228աբ, 229բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-Իx 12 (Ժ, ԺԱ, ԺԲ, ԺԶ, Ի 10): ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11,5x7): ԳԻՐ՝
նոտրգիր, 99բ՝ տարբեր: ՏՈՂ՝ 18:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Լուսանցազարդ՝ բուսական (11բ, 12ա):
Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, բծեր, պատռուածքներ:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1գ-225բ [Լուծմունք գրոցն Փիլոնի Եբրայեցւոյ]
1. 1գ-60բ Բան վերլուծական յաղագս նախախնամութեան: Այս չորս Փիլոնն է
– [Յ]որժամ զյաղագս նախախնամութեան բանդ կամեի: Լուծմունք. Վասն զի բազումք ի հեթանոսացն...
2. 60բ-97բ Բան ունելոյ [եւ] անասուն կենդանեաց վերլուծական բանք – Փիլոն
ասէ ընդ Լուսիմաքոս. Յիշեալ երիկեան բանսն: Լուծմունք. Ոչ թէ վասն նախախնամութեան
բանին...
3. 98ա-142բ Լուծմունք այլաբանութեան Փիլոնին – Մտաց եւ զգայութեան:
Լուծմունք. Տեսակի մտացն զերկին նշանակ... յաղթութեան պասկիլ: (յաւելեալ 4 տող) Եւ
այս գեղեցիկ պսակ է... բազմայժողով տաւնք եւ խնդութիւնք: Աւրհնեալ Հոգին Սուրբ Աստուած:
4. 142բ-61ա Բան վերլուծական յաղագս Հեսեանցն – Հեսեայցն սակս
խաւսեցեալ: Լուծմունք. Ոմանք Հեզեայց ասեմն...
5. 161ա-225բ [Լուծմունք Փիլոնի նահապետաց գրոց – Տէրունեան օրինացն:
Լուծմունք.] Աստուածաին ասէ եւ զԵ. գիրսն Մովսէսի աւրէնք կոչէ... թէ զայս ցեղ իրքս
Աստուած կարէ հատուցանել, վճարել առնել: Ընդ նմա, ընդ միածնին, Որդո իւրո եւ ընդ
կենդանարար Սուրբ Հոգոյն... փառք եւ պատիւ... ամէն:
Այլ օրինակների
(ձեռ. Հմր 59, 1053, 2059) համեմատ ունի զգալի տարբերութիւններ:
Բ. 225բ-6ա Յառաջայբանութիւն Պաւղոսի, զոր Եւթաղիցս
խնդ[ր]է արարեալ իաց(՞) ինքն հերձուված էին, թէ մարգարէիցն բան ի վկայութիւն չէ ընդունելի, եւ դարձեալ ի բաց բառնային զբանս Աստուածաշունչ
գրոց, եւ էր՝ որ յաւելուին – Բան. Ընդ ուսումնասէր եւ ընդ փոյթ քոյոյ սիրոյդ... Լուծմունք.
Ծերունի պատուական միանակաց՝ անուն նմա Աթանաց... եւ խանտացեալ՝ նախանձէր կամ յաշաղէր: Հայր մեր:
Գ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ,
ԺԸ. դ.
226բ-7բ Այս վիճակարան գրեալ եղեւ հրամանաւ սուրբ ժողովոյն Նիկիայ...:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
54ա Ստացողի սորա Տէր ողորմեսցի:
58բ Ստեփաննոսի՝ ստացողի սորա, Տէր Յիսուս Քրիստո՛ս, ողորմեա՛:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1բ ՌՃԻԱ. (1672) Ապրէլ ընծայեցաւ:
1բ Արզրումա առաջնորդ Խաչատուր վարդապետին է, որք վայելէք, Աստուած ողորմի ասացէ՛ք: Թվին
ՌՃՀԴ. (1725):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 39բ Ապրէլ ծառայ Աստուածոյ: 40ա՝ անընթեռնելի:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ 97բ (խզբզոց):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 1ա բանալի ա, բարի արերզվէ, Փիլոնի աստուածաբանութիւն: 229ա
(զանազան բառեր, տառեր, թուեր):
ՁԵՌԱԳԻՐ Բ.
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ՝
Սարգիս:
ԹԵՐԹ՝
67 (230-96). չգրուած՝ 230աբ, 231բ, 295ա: ՊՐԱԿ՝ ԻԱ-ԻԷ, խառն (ԻԱ 14, ԻԲ 13, ԻԳ 6,
ԻԴ 13, ԻԵ 10, ԻԶ 5, ԻԷ 6): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15x10,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(11,5x7): ԳԻՐ՝
նոտրգիր (տարբեր՝ 267բ-80բ, 281ա-96բ), բոլորգիր (240ա-1բ, 263ա, 264ա-7ա): ՏՈՂ՝
17-18:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ բծեր, ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 231ա [Վիճակարան բոլորակ-աղիւսակ] – Վիճակ. վասն ճանապարհի
գնալու, թէ լինի...
Բ. 232ա-5բ [Ողբ եւ կշտամբանք անձին, Առաքել վարդապետէ ասացեալ, ձեռ.
424, 350բ] (ծայրակապ՝ «Ա-Ք+Ռաքելե») – Անթիւ չարեաւք յանցեայ ես, մեղօք
յաղտեղացայ ես...
Գ. 236ա-9բ [Ողբ վասն մեռելոց, Գեւորգ վարդապետէ ասացեալ. ձեռ, 3228, 11ա]
(ծայրակապ՝ «Գեորգ վարդապետի բան ի բերանոա մեռելոց) – Գոչեմք առ
ձեզ ողբերգական, / Ձայնիւ մաղթեմ յոյժ լալական...
Դ. 240ա-1բ [Շարական] – [Յ]արեւելից յարեւմուտս, մանկունք Սիոնի, /
Հայցեցէ՛ք միշտ անդադար զծագաւղըն լուսոյ...
Ե. 241բ-3ա [Տաղ] – Հողոյ ուռչէ բուսել իմ գաւազան, / Ի յամբոյն ցաւղ
չէ ըմպել իմ դաւանն...
Զ. 244ա-62բ [Կենսագրութիւն Մկրտչի
Նաղաշ] Յիշատակարան գրոցս պատմագրաբար, զոր շինեալ է քաջ քարտուղարն, առա[քելա]կան
եպիսկոպոսն եւ աստուածաբան վարդապետն տէր Աստուածատուր՝ քուէր որդի մեծ րաբուբապետին
Յակոբա Ովսանան[ց]: Փա՜ռք Ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ Հաւր, Որդոյ եւ Սուրբ Հոգոյն
– Ամենեցուն ճարտարապետն Աստուած, յառաջ քան զլինելն ժամանակաց...
Տե՛ս նաեւ ձեռ. 2748, 354բ-7բ, ձեռ. 9004, 1ա-5բ, տպ.՝ ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ
622-31, ձեռ. Ա:
Է. 263ա [Ջերմաթափի
հմայագիր] – Սուրբ Սիկի եւ սուրբ Սիկոս ե սուրբըն Սուքիանոս ի ճանապարհ երթային...
Ը. 264ա-7ա
[Հրաժարիմք եւ դաւանութիւն] – [Հ]րաժարիմ ի քէն, սատանա՛, եւ յամենայն խաբէութենէ
քումմէ...
Թ. 267բ-94բ
Բանք պիտանիք ի բժշկական գրոց
Ունի հետեւեալ խորհուդները,
նշուած ի լուսանցս. Կնոջ կաթի, Գողի, Դատաստանի, Խելացի, Մահու հիւանդի, Փածղան,
Լերդի, Ականջի, Աչիչ, Սաֆրայի, Հաիզ, Ոտաց, Փորացաւի, Քամու, Երակի, Քանչալի, Ակռացաւի,
Ստամոքսի եւ այլն:
Ժ. 295բ-6բ [Մասն Տօնացոյցի] – Շ. Է.երրակ Գ. յունվար, ԼԱ., չորէքշաբ[թ]ի.
Յայտնութիւն... Յուլիս ԼԱ., հինգշաբ[թ]ի:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
235բ
Իսկ գծողին այս տառի / եւ սուտանուն Սարգսի / խնդրէք սրտիւ ողորմի,
/ որ ինքն ձեզ քաղցրասցի, / արժան առնէ դրախդին: / Հայր մեր յերկինս ընդ նմին.
ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
263բ (ծածկագիր) 18573.
1251712.
21462. 9131765.
81462. 41473.
475475. 672678.
71615. 4151-.
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 285բ (2 հատ) Խուպիար ծառա
Յիսուսի:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 263աբ (տառեր, թուեր):
2380
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՁԴ. – 1635 |
ԳՐԻՉ՝ Եսայի վարդապետ (1ա-21ա, 390ա-446բ), Վարդերես Լեհըցի
(23ա-389բ):
ԹԵՐԹ՝ 447. չգրուած՝ 14բ, 16ա-7բ, 21բ-2բ, 236աբ, 447աբ: ՊՐԱԿ՝
Ա-ԼԸx12 (Ա, ԻԳ 10, ԺԴ 9, ԼԵ 14, ԼԸ 8), (ԻԱ. պրականիշի մօտ գրչի ծանուցում. «21 հային
այլ լեհի գիր է: Գրել եմ որ խալատես ոչ հսապումն»): ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան, թ.
428-47՝ լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 19,7x13: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն, երկսիւն
(216բ-8բ) (14x8,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր (տարբեր),
բոլորգիր՝ 1ա: ՏՈՂ՝ 27: ԿԱԶՄ՝ մուգ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝
Ա. փեղկինը՝ սպիտակ թուղթ, մասն պահպանակի, Բ. փեղկինը՝ մագաղաթ, մասն պատառիկ-պահպանակի.
լուսանցակողերը՝ կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1, թուղթ (սկզբից, մասն կազմաստառի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
1ա: Ճակատազարդ` 29ա: Լուսանցազարդ՝ բոլորակ: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ, մանուշակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Վրացերէն: 1 (Ա) + 2 (Բ-Գ), Գ-ն սոսնձուած
կազմի փեղկին: Մագաղաթ, միասիւն (Գ-Դ` 9,5x16), 34 տող:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան հետքեր, զանազաբ բծեր, թանաքի
ճապաղումներ, ցեցակեր. կազմը քերծուած, եզրերը մաշուած, մէջքը վնասուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-14ա [Դիոնիսիոսի Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան]
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/1աբ: բ/1բ: գ/1բ: դ/1բ-2ա: ե/2ա: զ/2ա-3բ: է/3բ: ը/3բ-4ա: թ/4ա: ժ/4ա: ժա/4ա: ժբ/4աբ: ժգ/4բ-7ա: ժդ/7աբ: ժե/8աբ: ժզ/8բ: ժէ/8բ: ժը/8բ-9ա: ժթ/9աբ: ի/9բ-10բ: իա/10բ-1ա: իբ/11աբ: իգ/11բ-2ա: իդ/12ա-4ա:
Տե՛ս տպ. Ն. Ադոնց, «Արուեստ
Դիոնիսեայ Թարակացւոյ... Պետրոգրադ, 1915, 1ա-66 (ռուսերէն):
Բ. 15աբ Մեկնութիւն բառից քերականին ի յառաջն գի՛տ ի բառգիրքն, բայց տեղ
էր այս է ստուգիւ: Մովսէսի Խորենացւոյ Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ խորհրդով
եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ... եւ յամենայնի փառս Տեառն Աստուծոյ յաւիտեանս. ամէն:
Գ. 18աբ Յառոգանութինսն պառատիկս, զոր գտի – Շեշտոլորն Գ. տեղի ունի, որ յանգին... առնէ նախդիր: Կատարեցաւ ի փառս...
ամէն – 18բ Հոլովք անուանց – Աստուած՝
ուղղական... Է Աստուած՝ հոշական:
Դ. 19ա-21ա Բառք քերականի – Վերծանութիւն՝ ընթերցողութիւն...
Փեռեկումն՝ բացումն (յաւելեալ 9 բառ՝ 21ա) Ենթակայ՝ բնութին... Երկատել՝ տրոհել:
19ա ի ստ. լս. գրչից. «Թողութիւն
արարէ՛ք. վերի լուսանցի Գ. բառ օրինակն չկայր (նոյն նիւթը Վարդերես գրչի ձեռքով կրկնուած՝
23ա-5բ):
Ե. 26ա-159ա Ի խնդրոյ տեառն Յակոբայ Հայոց կաթողիկոսի եւ վարդապետաց մերոց
եղբարց արարեալ զՀաւաքումն քերականին մեկնութեան Յովհաննիսի Եզնկացւոյ ուսումնականի
գրոց
Տե՛ս ձեռ. 2325, 10ա-207ա. Նխբ./26ա-8բ: 1/29ա-40ա: 2/40-50ա: 3/50ա-65բ/ 4/65բ-9ա: 5/69ա-70բ: 6/70բ-3ա: 7/73ա-82ա: 8/82ա-9ա: 9/89աբ: 10/89բ-92ա: 11/92ա-112ա: 12/112ա-8ա: 13/118ա-26ա: 14/126ա-7բ: 15/127բ-30բ: 16/130բ-3ա: 17/133ա-6ա: 18/136ա-46բ: 19/1746բ-52բ: 20/152բ-5բ: 21/155բ-8ա: 29բ ստ. լս. գրչից. «Թողութիւն արարէ՛ք,
այս մէկ օղս յետոյ ձգեցի, վասն որոյն թերատ մնաց, կարգն շիտակ է, չտարակուսիս»:
Յիշ./158բ-9ա (անաւարտ. «...այլոց մասանցն արուեստիւ անդամոց մարմնոյ: Վերջ. ամէն:
Յիշատակարանը, ինչպես նաեւ ընդարձակ լրացումները լուսանքներում, գրուած են Բ. ձեռագրի
գրչի ձեռքով):
Տե՛ս տպ. Յովհ. Եզնկացի,
«Հաւաքումն մեկնութեան քերականի», աշխատ. Լ. Խաչերեանի, Լոս Անճելըս, 1983,
81-303, ձեռ. C:
Զ. 159բ-216ա [Մեկնութիւն քերականութեան]
ա. 159բ-63բ [Յաղագս մասանց քերականութեան] – Քերականութիւն
է հմտութիւն ստոյգ վերծանութեան եւ անթերի գրչութեան: Հարցումն. քանի՞ են մասունք
քերականութեան: Պատասխանի. Վեց...
բ. 163բ-6բ [Յաղագս տառիցն] – Աշակերտն ասէ. Ասա՛ ինձ, եւ գիտացից:
Վարդապետն ասէ. Գիտեա՛, զի ընդամէնն...
գ. 166բ-7ա [Յաղագս վանգի] – Վարդապետն ասէ. Կամիմ այժմ ճառել
քեզ, թէ վասն էր...
դ. 167ա-8ա [Յաղագս երկար վանգի] – Աշակերտ ասէ. Ո՞րք են բնութեամբ երկար... Վարդապետ ասէ. Նախ
բնութեամբ երկարքն...
ե. 168աբ Վասն սըղոյ – Աշակերտ ասէ. Արդ, յորժամ զերկարն զեկուցեր...
զ. 168բ-70բ Հասարակաց շաղաշարաց – Աշակերտ
ասէ. Ուսո՛ եւ յաղագս հասարակաց շաղաշարաց...
է. 170բ-4ա [Յաղագս] գրադարձի – Աստի ուսցես զարհեստն եւ գրադարձին...
ը. 174ա-5բ Բան է հետեւակ բառի – Ե՛կ այժմ բուռն հարցուք օգնականութեամբն
Աստուծոյ զնոյն ինքն զբանէն...
թ. 175բ-88ա Զի՞նչ է անուն: Անուն է մասն բանին – Անուն մասն է
բանին հոլովական, մարմին կամ իր...
ժ. 188ա-96ա Յաղագս բայի – Հարց. Զի՞նչ է բայ: Պատասխանի. Բայ է բառ անհոլով...
ժա. 196ա-201ա Յաղագս լծորդութեան – Բազում ինչ ունիմք պիտանացու իմանալ
ի սմանէ...
ժբ. 201ա-4ա [Յաղագս ընդունելութեան] – Սկսանիմք այսուհետեւ
օգնականութեամբն Աստուծոյ զերրորդ մասն բանին... Ընդունելութիւն է բառ...
ժգ. 204ա-5ա [Յաղագս յօդի] – Ըստ կարգի յօդդ չորրորդումն մասն
է բանի...
ժդ. 205ա-7ա Յաղագս դերանունութեան – Հարց. Զի՞նչ է
դերանունութիւն: Պատասխանի. Դերանունութիւն է բառ փոխանակ... |206բ| Վասն որոյ
խնդրեմ ի ձէնջ, զի սակաւ աշխատութիւնս ուղիղ սրտիւ ընդունիջիք եւ զթերին լցուսջիք,
նա եւ զիս առանց պարսաւանաց թողուցուք, քանզի մեր կարս այսչափ էր: Ողջ լերո՛ւք ի
Տէր:
ժե. 207ա-9բ Յաղագս նախադրութեան – Հարց. Զի՞նչ է
նախադրութիւն: Պատասխանի. Որպէս ուսաք ի բնաբանն քերականին... (209բ գրչից)՝ Աստուած
ողորմի՛ աշխատողի սորին Յովանէս վարդապետի Եզնկացւոյ:
ժզ. 209բ-13ա Յաղագս մակբայի – Հարց. Զի՞նչ է մակբայ: Պատասխանի.
մակբայ է մասն բանի անխաղաց...
ժէ. 213ա-6ա [Յաղագս շաղկապի] – Հարց. Զի՞նչ է շաղկապ: Պատասխանի.
Շաղկապ է մասն բանի, որ կապէ... ի փառս Աստուծոյ եւ ի յօգտութիւն ուսումնասիրաց.
ամէն:
Է. 216բ-35բ Քերականութիւն է Ը. մասանց բանի
Տե՛ս ձեռ. 1782, 76բ-99ա. ա/216բ-20բ: բ/220բ-3բ: գ/223բ-7բ: դ/227բ-9ա: ե/229ա-30ա: զ/230-1ա: է/231ա-2ա: ը/232-5ա: թ/235աբ:
Ը. 237ա-317բ Նուաստ Յոհաննէս վարդապետի Եզնկացոյ, որ եւ Ծործորեցի, արարե[ա]լ
համառօտ տեսութիւն քերականին
Տե՛ս ձեռ. 2193, 10ա-92բ. ա/237ա-49ա: բ/249ա-53ա:
գ/253ա-5ա: դ/255ա-7ա: ե/257ա-8ա: զ/258ա-65ա: է/265աբ:
ը/265բ-7բ: թ/267բ-8ա: ժ/268ա-9բ: ժա/269բ-70ա: ժբ/270ա-2ա:
ժգ/272ա-86բ: ժդ/286բ-90բ: ժե/290-6բ: ժզ/296բ-7ա: ժէ/297ա-9ա:
ժը/299ա-301բ: ժթ/301բ-2ա: ի/302ա-6բ: իա/306բ-9բ: իբ/306բ-13ա:
իգ/313ա-6ա: Ունի.
ա. 316աբ Թելադրութիւն ի խոնարհմունս
բայի – Յաղագս խոնարհմանց բայից, որպէս ուսաք ի բնաբանութիւն անդր...
Որոշ ձեռագրերում սա Յովհաննէս
Ծործորեցու աշխատութիւնից դուրս է:
Տե՛ս տպ. Ծործորեցի, «Համառօտ
տեսութիւն քերականի», աշխ. Լ, Խաչերեանի, Լոս Անճելըս, 1984, 109-327, ձեռ. E:
Թ. 318ա-89բ [Դաւթի Զեյթունցւոյ Մեկնութիւն քերականի]
ա. 318ա-26բ [Յաղագս քերականութեան] – Հարց. Զի՞նչ է
քերականութիւն: Պատասխանի. Հըմտութիւն է...
բ. 326բ-30բ Յաղագս տառի, որ է գիր – Հարց. Զի՞նչ է,
որ ասէ գիր է ԼԶ... Պատասխանի. Զհայոց գիրսն ասէ, որ...
գ. 330բ-1ա Յաղագս վանգի – Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ փաղառութիւն
է... Պատասխանի. փաղառութիւն է ստու[յ]գ պարառութիւն...
դ. 331ա-3ա Յաղագս երկար վանգից – Հարց. Երկար փաղառութիւն
վասն է՞ր ասէ: Պատասխանի. Երկար փաղառութիւն, այսինքն՝ յորժամ...
ե. 333աբ Յաղագս սուղ վանգի– Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ սուղ փաղառութիւն...
Պատասխանի. ըստ սղութեան եւ կարճութեան..
զ. 333բ-5բ Յաղագս հասարակաց շաղաշարաց – Հարց. Է՞ր ասէ:
Պատասխանի. Ըստ կարգի զարուեստ...
է. 335բ-6ա Յաղագս բառէ (ի) – Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ բառ է մասն
բանի... Պատասխանի. Բառն խօսք լսի, որ լինի...
ը. 336ա-9ա Յաղագս բանի – Հարց. Զի՞նչ է, որ ասէ յաղագս բանի: Պատասխանի. Ամենայն արուեստաւորի
սովորութիւն է... (336բ ստ. լս. գրչի՝ «Զայս տեղս չգրեցի, զէրա լաւ չէր գալ»):
թ. 339ա-58բ Յաղագս անուան – Հարց. Վասն է՞ր ասէ անուն է մասն
բանի հոլովական: Պատասխանի. Կամի իմաստասէրս, որ զբնութիւն...
Խորագիրը սխալմամբ գրուած
է վերջին պարբերութեան «Որք հմուտ եւ տեղեակ...» բառերից առաջ:
ժ. 358բ-62ա Յաղագս բայի – Հարց. Վասն է՞ր ասէ՝ զբայն ի վերջ անուան եւ առաջոյ այլ... Պատասխանի.
Վասն նախադասութեան անուան...
ժա. 362ա-9ա Յաղագս լծորդութեան – Հարց. Է՞ր ասէ լծորդութիւն է կարգօոր
խոնարհութիւն... Պատասխանի. Լծորդութիւն այն է, որ միմեանց...
ժբ. 369աբ Յաղագս ընդունելութեան – Հարց. վասն է՞ր
նախադասեաց զանուն եւ զբայ... Պատասխանի. Քանզի ընդունելութիւն ունի մասն...
ժգ. 369բ-70բ Յաղագս յաւդի – Հարց. Է՞ր ասէ՝ յօդ է մասն բանի հոլովական...
Պատասխանի. Յաւդել՝ կցել լսի, որ յարի եւ յօդի...
ժդ. 370բ-2բ Յաղագս դերանունութեան – Հարց. Վասն է՞ր
աստ կարգեցաւ դերանունութեան: Պատասխանի. Զի որպէս անուն նախադասեցաւ...
ժե. 372բ-4բ Յաղագս նախադրութեան – Հարց. Վասն է՞ր
նախադրութեանդ անուն եւ տեղ... Պատասխանի. Նախադիր ասի, զի նախ եդեալ լինի...
ժզ. 374բ-80ա Յաղագս մակբայի – Հարց. Զի՞նչ է մակբայն: Պատասխանի.
Կրկնաբայ կամ վերնաբայ լսի...
ժէ. 380ա-3ա Յաղագս շաղկապի – Հարց. Վասն է՞ր
ի վերջոյ դասեցաւ շաղկապքս: Պատասխանի. Քանզի նախ պիտոյ է իրք...
ժը. 383բ-6բ Յաղագս առոգանութեան – Հարց.
Է՞ր յետ զկնի Ը. մասանց... Պատասխանի. Նախ ի սկիզբն քերականիս յիշեաց...
ժթ. 387ա-9բ [Յաղագս ոտիցն – Հարց. Վասն է՞ր քան զամենեսեան ի
վերջոյ դասեցաւ] ոտն: Պատասխանի. Զի թէպէտ ոչ է սա յութ մասանց... որ է աւրհնեալ
ի կամս Հօր եւ արարչակից Հոգւոյն իւրոյ ու յանբաւ յաւիտեանս. ամէն:
– 389բ [Յիշատակարան հեղինակի] – Յիշեցէ՛ք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր եւ զյետնեա[լ]ս յամենեցուցն
զԴաւիթս, որ աշխատեցայ հետ բանական արհեստիս,
այսինքն՝ Քերականիս, զայնս, որ յառաջին քերթողացն ասացեալ էր եւ մեկնեալ պարզ, զնա
յերկուս բաժանեցի, այսինքն՝ ի հարցումն եւ ի պատասխանիս, ի վարժումն մանկանց
նորագունից, զի ի հարցանել միոյն, հարկ լինիցի միւսոյն տալ պատասխանի, որ վասն այնորիկ
յաւժարեսցին ուսանել եւ մի՛ հեղգասցին: Իսկ ի տեղիս տեղիս զերկարն, որ ձանձըրացուցանէր
զ[ը]նթերցօղ, զնա կարճացուցի. եւ զկարճսն, որ զմիտս բանին պարզ ոչ յայտներ, զայն
երկարացուցի չափաւոր: Դարձեալ աղաչեմ զձեզ, եղբայրք, զի մի՛ մոռանայք յիշել ի Տէր.
ամէն:
Տպ տե՛ս «Դաւիթ Զեյթունցի,
Մեկնութիւն քերականի», աշխ. Ե. Կ. Մելքոնեանի, Երեւան, 1981, 63-182, ձեռ. Բ:
Ժ. 390ա-446բ Յաղագս քերականութեան համառօտ լուծմունք, ի տէր Առաքելէ Սիւնեաց
եպիսկոպոսէ. ի մեկնութիւն քերականութեանս պէս պէս յատկութեամբ պարզեալ՝ վասն դիւրալոււր
հասկանալոյ զխորութիւն բանին քերականին
Տե՛ս ձեռ. 55, 406ա-66ա. ա/390ա-4ա: բ/394ա-8բ:
գ/398բ-403բ: դ/403բ-9բ: ե/409բ-11բ: զ/411բ-2բ: է/412բ-3ա:
ը/413ա-4բ: թ/414բ-5ա: ժ/415ա-6ա: ժա/416ա-7բ: ժթ/417բ:
ժգ/417բ-9ա: ժդ/419բ-23ա: ժե/423ա-6բ: ժզ/426բ-9ա: ժէ/429աբ:
ժը/429բ-30ա: ժթ/430ա-2բ: ի/432բ-3բ: իա/433բ-6բ: իբ/436բ-8ա:
իգ/438ա-41բ: իդ/441բ-3ա: իե/443ա-6բ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 2ա Թվին ՌՁԴ. (1635):
11բ ԶԵսայիայ շարադրեալ:
21ա ԶԵսայի վարդապետ՝ գծող Քերականի բնաբանին եւ բառին, յիշել աղաչեմ: Թվին ՌՁԴ. (1635), մայիսի ԻԷ. (27): Նա եւ Առաքել Սիւնեցոյ Լուծմունքն, որ ի վերջ գրքիս, գրեցի իմով ձեռամբ իդուռն Սուրբ Էջմիածնայ, տօնի սուրբ Յովաննու եւ Աթանագնա, աւուր Ե.շաբթի (5) եղեւ աւարտ: Աւա՜ղ կենացս սաթ հազար ալֆ, վա՛յ զիս, ո՜հ,
ո՜հ:
2. 25բ Ո՜հ, ո՜հ, աղաչեմ զողորմելի գերիս յիշեա՛:
110բ Օրինակաւղք գրոյս, գրեցէ՛ք
զչորս տող բանիս: Ո՜հ, աղաչեմ յիշել զանհեթեթ գըրողս ի բարի: Զի թէպէտ եւ գիրս վատթար
է եւ յոռի, սակայն աւրինակս ընդիր է եւ կարի պիտանի:
133ա ...Եւ զմեղաւոր գրաւղս զՎարդերեսս Լեհըցի:
158ա Զմեաղւոր գրչիս՝ սուտանուն
Վարդերես Լեհըցիս յիշեցէ՛ք
ի Քրիստոս, աղաչեմ զձեզ:
216ա Զմեղապարտ գրչիս՝ զՎարդերեսըս Լեհըցիս յիշեցէ՛ք
ի Տէր. Ա. գրիչով Լ. տետր եմ գրեր, օրն Ա. տետր:
317բ
Աղաչեմ զձեզ, սիրելի՛ք, վասն Աստուծոյ համար, որ եթէ կարդալով, եթէ օրինակելով, թէ
Ա. Ա. սղալ գտանէք եւ գիրս նուաստութեան համար չի լինի թէ նեղանայք, որ իմ կարողութիւնս
այսչափ էր: Մեղապարտ զծողս սուտանուն ԳԺԵԽԾՇԲԳՍ-ըս (փոխարինագրով՝ Վարդերեսըս)
յիշեսջիք ի մաքրափայլ աղօթս ձեր, եւ յիշողն յիշեալ լիցի ի միւս անգամ գալուստն Քրիստոսի.
ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ
594-5:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
Աբ Թվին
ՌՂԹ. (1650), մայիսի ԻԶ. (26) Գ. ապզի պառաւն, (այսպէս), Գ. ապազի /// (1 բառ անընթեռնլի):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 50ա, 447բ:
2381
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Յոհանավանք |
ՌՁ. – 1631 |
ԳՐԻՉ՝
Ստեփանոս քահանայ (1ա-280ա), Մարտիրոս ջահընկալ (280բ-325բ): ԾԱՂԿՈՂ՝ Սիմէոն աւագ
սարկաւագ: ՍՏԱՑՈՂ՝ Մովսէս կաթողիկոս: ԹՈՒՂԹ ԿՈԿՈՂ՝ Մարտիրոս ընթերցող։
ԹԵՐԹ՝
325: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԸx12 (Ա 8, Գ 14, Ի 13, ԻԸ 2): ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 15,5x10,4: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (5ա-133ա, 226բ-38ա, 247ա-325բ), երկսիւն (1ա-4բ, 133բ-226ա, 238բ-46բ)
(11,5x7): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 24-26: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1, թուղթ (սկզբից):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 5ա: Ճակատազարդ` 68ա, 109բ, 133ա, 226բ, 264ա:
Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ նարնջագոյն, դեղին, կապոյտ, մանուշակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. տեղ-տեղ զանազան բծեր, ցեցակեր. կազմը խունացած, մաշուած, ցեցակեր, վերջից 2 թերթ պահպանակները
կտրած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-4բ Մեկնութիւն բառից քերականութիւն – Վերծանութիւն՝
ընթերցողութիւն... Փեռեկումն՝ բացումն (յաւելեալ 6 բառ՝ 4բ) Ենթակայ՝ բնութիւն...
Ենթանկեալ՝ ի ներքոյ անկեալ:
Տպ տե՛ս Ն. Ադոնց, «Արուեստ
Դիոնիսեայ Քերականի» Պետրոգրադ, 1915, 1ա-66:
Բ. 5ա-63ա Յաղագս մեկնութեան քերականին, զոր արարեալ է մեծ վարդապետին
Վարդանայ ի խնդրոյ թագաւորին Հայոց Հեթմոյ
Տե՛ս ձեռ. 267, 247ա-311բ. ա/5ա-6բ: բ/6բ-7բ (վրջ.
«... եթէ գոռոզ եւ եթէ ///» (շար. թափուած): գ/8ա (սկ. թափուած. «/// ստուակէտ:
Կէտն ու գիծն...»: դ/8ա-9ա: ե/9աբ: զ/9բ-15ա: է/15աբ:
ը/15բ-7ա: թ/17աբ: ժ/17բ-9ա: ժա/19ա-20ա: ժբ/20բ-33ա:
ժգ/33ա-6բ: ժդ/36բ-9ա: ժե/39աբ: ժզ/39բ-40բ: ժէ/40բ-3բ:
ժը/43բ-5ա: ժթ/45ա-50բ: ի/50բ-5բ: իա/55բ-8բ: իբ/ 58բ-60բ:
իգ/60բ-3ա:
Գ. 63ա-4ա Առոգանութիւն պատառիկս, զոր գտի – Շեշտոլորն երեք
տեղ ունի... նախդիր:
Դ. 64ա-5ա Մովսէսի Խորենացւոյ Բան իմաստութեան – ՅԱստուծոյ խորհրդով
եւ իմաստութեամբ հաստատեցաւ մարդկայինս... Ըստ ամենայնի եւ յամենայնի փառք Տեառն
Աստուծոյ յաւիտեանս. ամէն:
Ե. 65ա-7բ Նշանագիր (Ա-Ք, հմմտ. ձեռ. 341, 105բ) – Աբրահամ...
Քաղցր:
Զ. 68ա-108բ Վերլուծութիւնք բացերեւապէս բազմազան բայից եւ բառից յոքնախումբ
շարադրութեամբ, արարեալ զսա Առիստակիսի գրչի ի խնդրոյ բազմաց յարհեստ գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./68ա-70ա: ա/70ա-1բ:
բ/71բ-5ա: գ/75ա-7ա: դ/77ա-8ա: ե/78ա-81ա: զ/81ա-3բ:
է/83բ-4ա: ը/84աբ: թ/85աբ: ժ/85բ-108բ:
Է. 108բ-24ա Գէորգեայ վարդապետի արարեալ ի խնդրոյ Ստեփաննոսի մականուն Գոյներիցանց
Կայթառաւնցոյ մեղսաներկ անձին
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./109ա: ա/109բ-16ա:
բ/116ա-22բ: գ/122ա-4ա:
Ը. 124ա-32բ Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ
էր զսա յառաջագոյն Գէորգեայ վարդապետի՝ ի խնդրոյ ումեմն. զորոյ զպակասան ի նմանէ
յետոյ իմ ի վարդապետէն խնդրեալ, եւ նայ կատարեաց զխնդրուածս իմ, եդեալ յառաջ զԱրիստակեսի
արարեալն եւ զթերին ի նմանէ կատարեաց ինքն ինձ նուաստիս՝ Ստեփ[անոս] Գոյներ<եր>իցանց,
որոց ողորմեսցի Տէր՝ արարողին եւ խնդրողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./124բ-6բ: ա/126բ-8բ:
բ/128բ-9բ: գ/129բ-30բ: դ/130բ-1բ: ե/132ա: զ/132աբ:
Թ. 133ա-246բ [Բանք զանազանք]
ա. 133աբ Այս բառք բաղաձայնք հոմանուանց բաղձաձեալ զամենայն, որ ինչ
մի անգամ են անուանք հեբրայեցի, յԱւէնս եւ ի Մարգարէս եւ ի Նոր Կտակարանս թարգմանեալ
եւ մեկնեալ յեբրայեցւոյն ի յոյնն, եւ ի յունէն՝ ի հայ կարգաւ ըստ նշանագրաց աղֆաբեթիցն
եբրայեցւոց, թէ զինչ միաբանութիւն անուանց ունիցին – Ալիֆ՝ ուսումն
նշանագրաց... Թաւ՝ նշան կամ կանչումն ո՜:
բ. 133բ-52ա Բառք Եբրայեցւոց – Ադամ՝ երկիր կամ կոյս, կամ երկիր
մարմնացեալ... Քայլն՝ վեց ոտն... Ցքի, որ յաւ է եւ ի ցորենոյ, եւ յամենայն սերմանց,
որ է պաւզա ու կաչմա, եւ այլ ըմպելիք:
գ. 152ա-226ա Այս բառք են քերթողականք վասն չափոյ հոմերական տառիցն, վասն զի
քերթողական արհեստքն չափաբերականք են եւ չափով վարին: Եւ են, որ գեղջուկք են, որով
ճարտասանքն վարին, զի յաճախապէս փոխաբերին սակս զարդու ճարտա<ա>սանիցն:
Եւ հարկ է յոգնահամար եղանիլ – Աստուածազան՝ աստուածազարդ... Քքել՝ թշնամանել: Քրիստոսի
փառք յաւիտեանս. ամէն:
դ. 226բ-35բ Հանդէս բանաստեղծաց փաղանունաբար, ստորոգիլ նորավարժիցն սակս,
բառ է գեղջուկ – Պարտ՝ պատշաճ, ի դէպ, ի ճահ... Գիծք՝ տառք, գծաւորք:
ե. 236աբ Թարգմանութիւն Պարսիկ բառից ի Վարդան գրոց – Զրադաշտական՝
զբուն բան կամ զկարեւոր ուխտ... Սեպուհ՝ հարկեւոր կամ մեծարգոյ: Զառաջին ճառն ընթերցեալ՝
գտի երիս բառս, զոր Պարթեւն ոչ գիտաց, ասելով՝ չէ պարսիկ, եւ այլն, այս է բովանդակ:
զ. 237ա Շաղկապ է – Եթէ, զի, ոչ, մինչ... Այս է գրոց բանից կապ: Հոլովք անուանց – Աստուած՝ ուղղական... Է Աստուած՝
հոշական:
է. 237ա-8ա Արդ, թուեն եբրայեցիքն զգիրս զայս ձեւ աւրինակի – Զառաջինն
անուանեն Բրեսիթ, զոր մեք Արարածս կոչեմք...
ը. 238ա-43բ Բառք Գալիանոսի բժշկապետի – Մխիթարա (այսպէս)՝
վաղամեռուկ... Քսիղիկ ղիգոն եղջիւր (այսպէս):
թ. 244ա-6բ Թարգմանութիւն դեղոց, զոր ընտրեալ են իմաստունքն եւ կարգեալ ճշմարտութեամբ
ի յայլ լեզուաց ի մերս – Նեախաւր՝ կարաւս... Ղօշիր՝ խիժ:
ժ. 258աբ Վասն բաժանման պարգեւաց մարդոյն – Երկոյտասան պարգեւք
էին ի դրախտին...
ժա. 263բ Հարց. Զի՞նչ է իմաստասիրութիւն: Պատասխանի. Նախ իմաստասիրութիւն
է գիտութիւն գոյից...
ժբ. 305աբ Յաղագս Պղատոնի հարցմուքն եւ պատասխանիք – Հարց.
Պղատոն զԱրիստոտէլ որպէս ընդունէր...
ժգ. 321բ-2ա Դաւիթ փիլիսոփայն – Է ի Հայք գաւառէ, ի Հերէթն գեղջէ...
զաւրութիւն իւր ի մարդկանէ, եւ Քրիստոսի մարդասիրին:
Ժ. 259ա-63բ Գալիանոսի [Վասն անդամոց մարմնի] – Արար Աստուած
զգլուխն Գ. մասն. տեսող եւ իմացող եւ յիշող...
Ունի հետեւեալ ենթագլուխները.
259բ Վասն աչաց – Յաւրինեաց Աստուած զաչքն Է. տապաղա... 259բ-60ա Վասն ականջից
– Արար Աստուած զականջն... 260ա Վասն քթին – Երկու փողովք ստեղծ Աստուած... 260աբ
Վասն բերանի – Բերանն ի պէտս բանի եւ կերակրոյ... 260բ Վասն սրտին – Ստեղծ Աստուած
զսիրտն թագաւոր... 260բ-1ա Վասն լերդին – Ստեղծ Աստուած զլեարդն տանուտէր...
261աբ Վասն փայծաղանն – Արար Աստուած զփայծաղն որպէս ախոռ... 261բ Վասն երիկամին
– Արար Աստուած զերիկամն տուն... 261բ-2ա Վասն լեղոյն – Ստեղծ Տէր Աստուած զլեղին...
262ա Վասն աղեաց – Բագրատ ասէ. ստեղծ Աստուած զաղի... 262ա Վասն փաղափշտին, յորմէն
ջրհեղն ի դրուց ի տապաղայն – Ստեղծ զնա Աստուած աման ջրոյն... 262աբ Վասն երկաւորացն
– Ստեղծ զնայ Աստուած... 262բ Վասն ստամոքի – Արար Աստուած զստամոքն... 262բ-3ա Վասն
ոսկերաց – Ամէնաւրհնեալն եւ ամէնիմաստն Աստուած... 263աբ Վասն Է. անդամոցն – Ա՝ ուղեղն,
Բ՝ սիրտն... Որպէս հէզ շունչն անմոլար:
ԺԱ. 264ա-303բ Մովսէսի Քերդողի Յաղագս քերականութեանց
Տե՛ս ձեռ. 436, 280ա-300բ. 1/264ա-5բ: 2/265բ-6ա:
3/266ա: 4/266ա-7ա: 5/267ա-76ա: 6/276ա-7ա: 7/267ա-8ա:
8/278բ-9ա: 9/279ա-83ա: 10/283ա-5ա: 11/285ա-6բ: 12/286բ-7բ:
13/287բ-8ա: 14/288ա-9ա: 15/289աբ: 16/289բ-93ա: 17/293ա-7բ:
18/297բ-8ա: 19/298ա: 20/398ա-9ա: 21/299ա-302ա: 22/302աբ:
23/302բ-3բ:
ԺԲ. 303բ-5ա Մովսէսի Քերդողի հաւր Մեկնութիւնք քերականի
Տե՛ս ձեռ. 436, 300բ-1ա. ա/303բ-4ա: բ/304ա: գ/304ա:
դ/304աբ: ե/304բ: զ/304բ-5ա:
ԺԳ. 305աբ [Յաղագս Պղատոնի
հարցմունք եւ պատասխանիք] – Հարց. Պղատոն զԱրիստոտէլ որպէս ընդունէր...
ԺԳ. 306ա-12բ Նորին Գրիգորի աշակերտի Յոհանու Որոտնեցոյ Լուծումն համառաւտ
դժուարիմաց բանից ի Գիրս գրչութեան, որոյ Առիստակիսէ հռետորէ.
Տե՛ս ձեռ. 267, 444ա-55ա. ա/306ա-8ա: բ/308աբ:
գ/308բ-9ա: դ/309աբ: ե/309բ: զ/ 309բ-10ա: է/310աբ:
ը/310բ: թ/310բ: ժ/310բ-1ա: ժա/311ա-2բ:
ԺԴ. 313ա-21բ Նորին Գրիգորի Լուծումն համառօտ ի Խրատ գրչութեան Գէորգեա վարդապետի,
զոր նախ խնդրեալ էր Կոստանդեա գրչի եւ ապա Գոյներիցանց Ստեփանոսի
Տե՛ս ձեռ. 267, 429ա-44ա. ա/313ա: բ/313ա-9ա:
գ/319բ-20բ: դ/320բ: ե/320բ-1ա: զ/321ա-2ա:
ԺԵ. 322բ-5բ Յաշխարհացն լուծմունք ճաճանչք ասացեալ – Այսոքիկ
ի պարզոյ լինին յարփոյն... Անբաժանելի ի մէնջ, մարմէնին դիպակագործութիւնն է:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
67բ զԶմեղուցեալս յիշեցէ՛ք՝ Ստեփան անուն, որ յոյժ նեղացայ, բայց ստացողէն վախեցայ, Տէր Աստուած
զինք ամրածածուկ պահէ մինչ ի խորին ծերութիւն. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՈՑՍ
247ա Փա՜ռք եւ պատիւ Հաւր անեղին,
Անպար, անհաս եւ անմահին,
Որ գոյացոյց զէքս բնաւին
Եւ հաստատեաց յանկերպ նիւթին:
Փա՜ռք եւ Որդւոյ անքանակին,
Անճառ ծնընդեան Հաւր միածնին,
Որ գթացաւ յազգ մարդկային
Եւ ազատեաց մահու<մ>ամբ խաչին:
Փառք եւ Հոգւոյն՝ անբաւ Էին,
Անհաս բղխմանն հայրենին,
Որ նորոգէ զմեզ վերըստին
Ի յարութեան վերջին ժամին:
Փառաւորեալ Երրորդութեան,
Եզ եւ միակ Աստուածութեան
Երիս երրեակ դասք վերնական
Կան անդադար աւրհներգութեան:
Քառեակ տարերք, որ գոյացան
Զհետ իրերաց կարգաւ եդան,
Բնաւին ծնընդաւք իւրեանց որ կան
Տածաւղն աւրհնէն համայնգամայն:
Բանս ոգեալ չէ անպատկան,
Ըստ երից մանկանցն արտասութեան,
Եթէ եղեալք պարք զանազան,
ԶՏէր գովեցէ՛ք ի յաւիտեան:
|247բ| Իսկ կենդանիս այս բանական
Մտաւք հանճար կրէ յինքեան,
Խորհուրդ առեալ զայս ամենայն
Փառս գոչէ անեղ բնութեան:
Արդ, ես տկար անձն անարժան
Գծաւղ տառիս իմաստութեան,
Հասեալ ի կէտն աւարտման,
Հնչեմ ձայնիւ բան գոհութեան:
Եթէ կամիս ըզթվականն
Կա՛լ եւ հաշուեա՛ զքսան յոբելեան,
Երկ եռակի տասն բե՛ր յայն,
Իդոսն թիւ ընդ երկոտասան (1631):
Յուսով անմահին Աստուծոյ ի թվիս շրջագայութեան հայկազեան մեծ
տաւմարի հազար եւ ութսուն (1631) գծագրեցաւ եւ յանկ ելեալ կատարեցաւ տառս իմաստասիրական
զամէնիմաստ հանճարով ճոխացեալ գիրքս այս, որ ունի կաճառեալ բովանդակ ի յինքեան զՄեկնութիւն
քերականին, բացայայտեալ ի տրամաբան եւ իմաստախոհ
մեծին Վարդանա[յ]: Այլ եւ Խրատ
եւ սահման գրչութեան արհեստի, վերլուծեալ բազմազան ճոխութեամբ վեհագոյն մակացութիւնն
|248ա| Առիստագիսի գրչի, եւ զթերին
նորա լցեալ յաւելուածով մեծ վարդապետին Գէորգեայ: Այլ եւ զԲառագիրքն շարագրեալ
զհետ միմեանց, ընդ նմին եւ ըզՊաւրֆիւրն եւ Վերլուծութիւնք
նորին արտադրեալ ներհուն հռետորին Դաւթի Ներգինացոյ անյաղթ
փիլիսոփայէ, եւ զԱշխարհաց գիրքն մեծ իմաստասիրին Արիստոտէլի եւ այլ սուղ ինչ
զոր տեսանէք: Ընդ որս եւ զՄեկնութիւն քերականին աշխոյժ ախոյանին Մովսէսի Քերթողահաւրն: Եւ արդ, եղեւ
սկիզբն եւ կատարումն այսմ գծագրութեանս ի յերկիրս Արարատեան, ի յոտն Արագածու, ի սահմանս գիւղաքաղաքին
Կարփու, ի հրեշտակաբնակ մենաստանս Սուրբ Կարապետի, ընդ հովանեաւ բարձրաբերձ երկնահանգետ Սուրբ Աստուածածնի տաճարիս, որ մակադրեալ յորջորջի
Յոհանավանք, որ է այժմ դպրոց, եւ ժողովեալ կան յոլով համբակատիպ մանկունք
ի յուսումն եւ ի վերծանութիւն Աստուածաշունչ գրոց, հրամանաւ եւ ծախիւք տեառն Մովսէսի սրբազան կաթուղիկոսի ընդհանուր հայկազեան սեռի, կրկին լուսաւորչի:
Եւ արդ, աստանաւր կամիմ |248բ| հակիրճ եւ համառաւտ բանիւ վիպել
ի տառիս զկենցաղավարութիւն սորա, զի զկնի եկելոցդ առանց բարբառոյ յուշ առնիցէ:
Եռամեծ եւ մեծափառ տէրս մեր էր ի նահանգէն Սիսական, ի մանկութեան
իւրում սնեալ եւ վարժեալ ի յուսումն Աստուածաշունչ գրոց ի հրահանգս բարերջանիկ եւնակեդ
մեծ վարդապետին Սրապիոնի, եւ առեալ ի
նմանէ հրաման վարդապետական: Եւ յետ փոխելոյ նորա յաշխարհէս ետ սմա գաւազան իշխանութեան
համշիրաքն իւր Գրիգոր վարդապետն Կեսարեան, զոր ի սոյն ժամանակս սայ է հռչակեալ եւ անուանի գիտնական,
եւրասդոն արտաքին իմաստասիրական հանճարոյ, այլ եւ Աստուածաշունչ գրոց: Սայ րոտեալ
եւ հաւանեալ յաւժար կամաւք մանաւանդ գոգցես թէ ի խնամոցն Աստուծոյ, ետ սմայ գաւազան
վարդապետական ի տիեզերական քաղաքն ի Կոստանդնուպօլիս, եւ
իբրեւ էառ սուրբ հայրս մեր զեկլէսիաստական իշխանութիւն, սկսաւ քարոզել զբանն
Աստուծոյ ընդ ամենայն տեղիս, եւ հասեալ շրջագայութեամբ յարեւելս՝ ի բնիկ գաւառն
իւր Սիսական, եւ անտի յերկիրս
Արարատեան, եւ տեսանէր խանգարեալ եւ եղծեալ զկարգս եւ զսահմանս եկեղեցոյ
ի հերատուկ եւ ի մեղմեխ առաջնորդաց ժամանակիս: Եւ թաղծեալ տրտ|249ա|մեր եւ հոգայր,
թէ զիա՞րդ լիցի հնար նորոգման եւ պայծառութեան սուրբ հաւատոյ կարգաց եւ կրօնից:
Եւ սկսաւ մեծաւ աշխատութեամբ եւ բազումն ջանիւ խրատել եւ ուսուցանել զեկեղեցականս
եւ զաշխարհականս, եւ արարեալ իւր բնակութիւն ի յիշխանանիստ քաղաքն յԵրեւան, ի շիրիմ սուրբ առաքելոյն Անանիայ: Եւ ժողովեցան առ ոտս սորայ բազում կրաւնաւորք եւ գրոց աշակերտեալ
մանկունք: Եւ սայ յոլով քան թէ սակաւ տքնութեամբ զբանս օրինաց ուսուցանէր, մանաւանդ
թէ եւ գործով կատարելով զանձն տայր օրինակ ամենեցուն՝ սրբութեան եւ առաքինութեան
մարզէր եւ վարժէր զնոսա խորհել զօրէնս Տեառն ի տուէ եւ ի գիշերի, ունելով ի մտի զքանքարաշահ
առակն տէրունի: Եւ այսպէս կատարէր զհրամանս Տեառն, թէ` «Որ արասցէ եւ ուսուսցէ` նա
մեծ կոչեսցի» [Մտթ. Ե. 19]: Եւ համբաւ իմաստութեան եւ անբիծ քաղաքավարութեան
սորայ ելեալ տարածեցաւ եւ սերալուր եղեւ ընդ բոլոր սեռս հայկազեան տոհմի ըստ այնմ,
թէ «Ոչ կարէ քաղաք թագչել, որ ի վերայ լերին կայցէ» [Մտթ. Ե. 14]: Քանզի ամենայն
ոք բաղձայր տեսութեան նորա եւ լսել զքաղցրաբան վարդապետութեան նորա:
Յետ այսորիկ ըստ խնամոցն Աստուծոյ խորհուրդ առեալ ի միասին
ճշմարիտ վարդապետքն, |249բ| որք նախանձ ունէին աւրինացն Աստուծոյ, ե՛ւ աշխարհականք
մեծամեծք, ե՛ւ ռամիկք, հեռաւորք եւ մերձաւորք, գրով եւ բանիւ միաբանեալ
ընդ միմեանս բնաւին ազգս ազքանազեան, կամէին դնել զջահն լուսապայծառ եւ ուղփաճեմ
ի յաշտանակ բարձրաստիճան կաթողիկոսութեան, զի զլոյս աւրինացն տացէ ընթհանուր աշխարհի, զոր իմացեալ
եւ ծանուցեալ զխորհուրդն վատշուէր եւ չարաբարոյ առաջնորդքն եւ անուանեալ կաթողիկոսքն,
խանդացեալ եւ նախանձ չարութեան բորբոքեալ ոչ տային թոյլ: Սակայն եւ ինքն ոչ առնոյր յանձն զթաղխանձանքն բազմաց, որք գրով եւ բանիւ աղաչէին
զնա, թէ. «Լե՛ր մեզ առաջնորդ»: Այլ սա ոչ կամէր վասն ծանր հարկին արքունիւ, որ կայր
ի վերայ կաթողիկոսարանին: Իսկ նոքա յոքնակի եւ բազմադիմի նեղութիւնս հասուցանէին
սմա, զոր աստուածարեալ հայրս մեր համբերէր մեծաւ յուսով: Իսկ յամառեալ նոցա չարութեամբ
զկաշառս այլազգեաց յաճախելով իւրեանց համախոհ եպիսկոպոսաւքն, մեծաւ ջանիւ կամէին
զհանուրց նպաստ գործն խափանել: Այլ խնամաւք բարերարին Աստուծոյ նոքա որչափ ջանային ընկճել, ինքեանք լինեին այպն կատականաց, ըստ այնմ, թէ` «Այր անմիտ
բարձրացուցանէ զանարգանս» [Առակք Գ. 34]: Եւ թէ` «Երթայր տունն Սաւուղա[յ] եւ տկարանայր
եւ Դաւիթ զօրանայր» [Բ. Թագ. Գ. 1]: |250ա| Եւ ոչ յիշէին թշուառացեալ հէկքն եւ եղկելիքն
զբանս փրկչին, թէ` «Որ հարցի ընդ վիմիս այս` փշրեսցի»
[Մտթ. ԻԱ. 34]: Զոր ոչ յերկարեցից աստ, զի յառաջարկեալ գործն յանգ ելեալ կատարեցաւ
այսպիսի առթիւ եւ պատճառաւ: Քանզի էր սովորութիւն սրբազան հօրս մեր, զի զտաւնս
տէրունականս եւ զմեծամեծ սրբոց բազմահանդէս ժողովրդաւք եւ շքեղազարդ պայծառութեամբ կատարէր, լի եւ
պատարուն ցնծութեամբ, որպէս ընթերցեալ լինի ի վարս սուրբ հայրապետին Յոհաննու Օձնեցոյն: Եւ զվառեալ մոմեղէնսն ոչ ըստ բնական
որակին, այլ փոխակերպեալ սպիտակ եւ լուսաճեմ գունով լուցանէր, զոր տեսեալ եւ ուսեալ
էր ի սուրբ քաղաքն յԵրուսաղէմ: Եւ սրբազան պետս մեր ձաւնեալ ընծայէր սպիտակագոյն մոմեղինացն
տեղապահ իշխանին` Ամիրգաւնա խան
անուն, որ եւ նա բազում սիրով մեծարէր եւ պատուէր զհայրս մեր, եւ նայ էր պատճառ կելոյ
եւ բնակութեան սորա ի քաղաքն Երեւան: Եւ զի կարճեցից
զբանս, եւ նա եւս այլ մեծամեծաց, զոր տարեալ մատուցին յաշխարհակալ թագուրին
Պարսից շահ Ապազ կոչեցեալ: Եւ նա զարմացեալ առնու ի ձեռն զմոմեղէնսն եւ հարցեալ,
թէ` «Ուսի՞ է այս»: Եւ նոքա զեկուցին նմա վասն սուրբ հաւրս:
Փա՜ռք հրաշագործողին Աստուծոյ, եւ զի՞նչ իցէ հիացումն թագաւորի
ընդ սպիտակացեալ մոմ, եթէ ոչ տեսչութիւնն Աստուծոյ, այլ իմն իր կամի ներգործել: Եւ
նոյնժամայն վաղվաղակի առաքէ հրովարտակ առ իշխանն Ամիրգօնայ, զի ճեպով առաքեսցէ առ նայ զայրն Աստուծոյ, եւ այսպիսի պատճառաւ
գնացեալ եհաս սրբա|250բ|զան հեղինակս ի դուռն արքայի ի շրջագայութեան թվականիս ՌՀ.
եւ Ե. (1626) ամի: Եւ բազում պատուով մեծյարգոյ եղեւ առաջի նորա հիզան Դանիէլ ի Նաբուգոդոնոսորայ
եւ ի Կիւրոսէ եւ սուրբն Իսահակ հայրապետն մեր
առաջի Վռամշապհոյ Պարսից արքայի:
Զի տարեալ զսա նստոյց մերձ յինքեան եւ յետ բազում խաւսից եւ պատասխանատուութեանց զարմացաւ
ընդ կորովութիւն բանից նորա: Եւ ապա յետ այսորիկ ետ յառաջակայ մանկանց իւրոց ի յուսումն
արուեստից մոմին: Եւ յորժամ ուսոյց նոցա զարուեստն, յետ ութ ամսոյ դարձեալ եկաց առաջի
արքայի տիեզերահռչակ պարէտս մեր, մանաւանդ թէեւ այժմ եւս առաւել մեծարեցաւ: Եւ մինչդեռ
անդէն կայր առ դրանն արքունի ի ծովահայեաց քաղաքն, որ ասի ըստ այժմու Ֆահրապատ, որ ըստ նախնեցան բուն Մազանդրան ասի, քանզի անդ կայր արքայն ի ձմերոցի: Եկն եհաս տաւն Ծննդեան
եւ Յայտնութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ, եւ ի Ջրաւրհնէն ինքն իսկ արքա մեծամեծաւք
իւրովք եկաց ի վերայ ջրոյն, եւ շնորհաւք սրբալոյս մեռոնին հարեալ արքայն յարտասուս
առաջի սուրբ հաւրս: Եւ յետ կատարման աւրհնութեանցն բազում սիրով եւ հեզաբար ասէ ցսայ.
«Աղաւթք քո հանապազ մարտակից լիցի մեզ, այլ դու խնդրեա՛ յինէն զինչ եւ կամիս, զի
ընձեռեցից քեզ»: Եւ սայ հայցեալ զշինութիւն եւ զնորոգութիւն մեծի կաթուղիկէին
Վաղարշապատու Սուրբ Էջմիածնին: |251ա| Եւ առ
ժամայն կնքեալ մատանեաւ ետ նմա հրաման նորոգութեան: Եւ այսպիսի վեհ հրամանաւ արքային
եկեալ ի Վաղարշապատ եւ մեծահանդէս
տաւն կատարեալ ուրախութեամբ: Եւ ձեռն ի գործ արկեալ, սկսաւ մեծապայծառ շքեղութեամբ
նորոգել զեկեղեցին, այլ եւ շրջապատ պարսպօք եւ ամենայն զարդիւք ճոխացուցանել:
[Ս]ակայն եւ այսու ոչ շատացաւ սրբազան հայրապետս: Տեսանելով զբարձրագահ աթոռն ի
ներքոյ ծանրալուծ հարկապահանջութեանն ըստ նախասացելոյն մեր. [ք]անզի յառաջ քան
զհնգետասան ամ տգէտ եւ անիմայ առաջնորդքն ընդ միմեանս խանդացեալ ի պատիւ կաթուղիկոսութեան
եւ մատնէ կամաւք իւրեանց զկաթուղիկոսարանն ի ներքոյ մեծ հարկի եւ ղապալու, զի որ ոք
տացէ ամ յամէ զհարկն ի դուռն արքունի, որ էր հարիւր թուման, նա լիցի կաթուղիկոս,
որպէս շարագրեալ է ի Մակաբայեցիսն, վասն հին տաճարին քահանայապետութեան: Քանզի անկղիտացեալ
ոչ ունէին ի մտի զառած մարգարէին. «Խոտեսցին այնոքիկ, որ ընտրեալ են արծաթով» [Սղմս.
ԿԷ. 31] եւ կամ թէ զբան առաքելոյն որ ասէ. «Զի ոչ եթէ որ զանձն իւր ընծայեցուցանէ`
նայ է ընտրեալ, այլ զոր Տէր ընծայեցուցանէ» [Բ. Կրնթ. Ժ. 18]:
|251բ|
[Ա]յլ եւս առաւել վասն այս պատճառիս քակեալ եւ կործանեալ լինէր կարք եւ
սահմանք սուրբ օրինաց եւ կանոնք սուրբ հայրապետաց, զի առեալ զկաշառս, թոյլ տային
ազգականաց ընդ իրեարս խառնիլ անաւրէն ամուսնութեամբ, եւս յանարժանս ձեռնադրելով
ի պատիւ եպիսկոպոսութեան եւ աստիճան քահանայութեան: [Ե]ւ այսպէս բազմավաստակ հայրս
մեր տեսանելով զայսպիսի անուղղախազմ եւ զվրդովումն եկեղեցոյ, վարանէր թաղծանաւք եւ
անբաւ սուք եւ տրտմութիւն կրէր յանձն իւր: Եւ զի այսպիսի անկարգութեանս առիթ
եւ պատճառ առաւել քան զամենայն իր ծանր հարկապահանջութիւնն էր, զոր թափառական
առաջնորդքն արարին իւրեաց անըմբոն գնացիւքն: Ընդ որս մեծապէս եւ խտագոյն տարակուսանաւք
տխրէր Է.պատիւ հովիւս վասն անտանելի աղետիս: Սակայն մեծահոգի լեալ եւ քաչացեալ
երրորդ անգամ գնաց առ թագաւորն ի հազար եւ Հ. եւ Է. (1628) թվին, ի մայրաքաղաքն
Ղազվին: Եւ մտեալ առաջի արքային, եւ ուռճալիր պատուով ընկալեալ եղեւ ի նմանէ:
Եւ զի կամեցաւ ի սոյն ամանակի խնդրել յարքայէն, զի բարձցէ զծանրալուծ հարկն եւ ազատեսցէ
զեկեղեցին, զոր նախարարքն ոչ ետուն թոյլ ասելով, թէ. |252ա| «Այժմ անճահ եւ անպատեհ
է, սակս խուճապի յառաջակայ մարտիս», քանզի խստոգոյն պատերազմ կայր ի կողմանս
Բաբելոնի: «Այլ մեք, ասեն, ի դիպող ժամու զեկուսցուք արքայի»: Եւ անտի դարձեալ
եկն ի Վաղարշապատ` առ ի շինութիւն եկեղեցոյն ըստ առաջին նուագին: Եւ ապա
ի յինքն ամփոփեալ զմիտս եւ եռափափաք տենչմամբ եւ ընձալի խնդրուածովք հայցէր ապէնիազ
Տեառնէն զելս իրացն: Եւ ի նոյն ամի մահուամբ ել յաշխարհէս արքայն Ապաս կոչեցեալ,
թագաւորեալ ամս Ծ. (50)՝ ընդ շատ եւ ընդ սակաւ, եւ էր յայր յաջողակ ի պատերազմի:
Եւ նստաւ յաթոռ թագաւորութեան նորա թոռն նորին` շահ Սաֆի անուն, տղայական հասակաւ, ամաց իբրեւ եւթն եւ տասանց: Եւ
յառաջնում ամի արքայութեանն գնացեալ ի տեսութիւն նորին երանեալ հաւակս, եւ ի նմանէ
եւս մեծարեցաւ ըստ յուշ առնելոյն մեծամեծացն, թէ՝ «Ծանաւթ եւ մեծաշուք էր սայ առաջի
հաւոյն քո»: Եւ ապա յուսալով ի մեծազաւրն յԱստուած, դեգերեալ ի դրանն արքունի, աշխատութեամբ
գուն գործեալ ոգով չափ եւ մեծաջան լեալ, զի զերծեալ լիցի եկեղեցին ի ծանրալուծ հարկէն
եւ ի դժուարակիր անրոյն: Զայս ածեալ զմտաւ, թէ զնախկին եւ զբարձրագահ |252բ| աթոռն
ի մեծ հարկապահանջութենէն ազատեալ եւ զերծեալ լիցի: Զկնի այնորիկ, զոր Տէր ընտրեսցէ`
նա լիցի մեզ հովիւ եւ առաջնորդ: Իսկ մեծ աւագանին եւ նախարարքն արքայի եւ մանաւանդ
իշխանաց իշխան՝ քրիստոսասէր խաւճա Նազարն իրազգած արարեալ զարքայն խորհրդոյն,
եւ ապա եմուտ առաջի արքային սրբազան հայրս, եւ մեծարեալ նստաւ ընդ արքային: Իսկ որ
զկամս երկիւղածաց իւրոց առնէ բարէրարն Աստուած, արկեալ խանդաղատական եւ գորովագութ
սէր ի սիրտն նորա ի խաւսելն ընդ նմա ըստ գրեցելոյն, թէ` «Սիրտք թագաւորաց ի ձեռին Աստուծոյ
են, ընդ որ կոյս կամի հայեցուցանել դարձուցանէ զնա» [Առկ. ԺԶ. 9]: Եւ թէ` «Մարգարէութիւն
է ի շրթունս թագաւորի» [Առկ. ԺԶ. 10]: Եւ յետ բազում խաւսից հլու եւ հպատակ դիմաւք ասէ ցսայ. «Ա՛յրդ մեծաշուք եւ
փառաւոր, ըստ խնդրոյ հայցման քո՝ շնորհեցի քեզ, ազատեալ լիցի զեկեղեցին ձեր ի յարքունի
հարկաց մերոց, այլ դու աղաւթիւք նպաստ լեր մեզ ի պատերազմի թշնամեաց»: Եւ այսպէս
բազմայերկ աշխատութեամբ սուրբ հաւրս եւ խնամօք եւ ողորմութեամբն Յիսուսի Քրիստոսի
Տեառն մերոյ, բարձեալ եղեւ հարկն եւ ազատեալ եղեւ ի ծանր լծոյն սուրբ Էջմիածինն`
աթոռ սրբոյն Գրիգորի մերոյ Լուսաւորչին:
|253ա|
Յայսմ վայրի արձանագրեսցի, զի եւ ընթերցողք տառիս ոգեալ ասիցէ՛ք. Գոհութիւն եւ փառք
բարերարիդ Աստուծոյ, որ բարձեր զհարկն եւ ազատեցեր զեկեղեցիս մեր: Եւ եղեւ բազմազեղ
ուրախութիւն ընթհանուր Հայաստանեաց, եւ լսողք եւ տեսողք տային փառս
Աստուծոյ:
Եւ զի
յայսմ մասին համեմատ եւ հագիտապատիւ լեալ սրբազանս պետ տեառն Բարսղի
սուրբ հայրապետին, որ ԵՃ. եւ ԼԹ. (1090) թվին գնաց առ մեծ սուլտանն Խորասանա[յ]
ի Մէլեքշահն անուն, որպէս ճառէ սուրբն Ներսէս: Եւ պատուեալ մեծարեցաւ
ըստ արժանոյն, եւ հայցեալ ի նմանէ՝ ազատեաց զամենայն եկեղեցիսն եւ զքահանայսն ի հարկապահանջութենէ:
Ըստ այսմ սարասի ծանի՛ք եւ այս իրագործութիւնս կատարեալ ձեռամբ սուրբ հաւրս: Եւ յետ
այս խնծղալի յառաջարկեալ գործառնութեանս, ի յանկ ելանելոյ մատեաւ առաջի արքային իշխանաց
իշխան, նախկի ասացեալ խօջա Նազարն, որ ունէր բազում համարձակութիւն առաջի
թագաւորացն Պարսից, որ եւ յոլով անգամ երթայր թագաւորն պատուասիրաբար մեծամեծաւք
ի տունս նոցա, որ էին բնակութեամբ ի յաշխարհն Պարսից ի Շաւշ քաղաք: Քանզի արքայն
շահ Ապազ |253բ| վերաձայն[ե]ալ ի Ռ. եւ ի ԾԳ. (1604) եկեալ յաշխարհս Հայոց,
ի յԱրարատեան տանէս եւ ի Գողթնեաց գաւառէ, մանաւանդ թէ զՋուղայ
իսկ բովանդակ տարեալ բնակեցոյց ի Շօշ քաղաք եւ ի շրջակա գաւառսն իւր՝ տունք
իբրեւ Ժ. (10) հազար: Եւ էին պայծառացեալ քրիստոսական հաւատովն եւ սուրբ կրօնիւք,
եւ ճոխացեալ քահանայիւք, եւ շքեղազարդեալ պայծառ եկեղեցաւք, որոց գլխաւոր եւ վերակացու
էր սա: Առ որ մատուցեալ առաջի արքայի եւ հրաման առեալ ի նմանէ, թէ այրս այս մեծաշուք
եւ փառաւոր լիցի մեզ կաթողիկոս եւ խալիֆայ: Եւ զայս հայցէր ոչ թէ միայն իւրն կամաւք
եւ խորհրդու, այլ, քանզի ըստ նախ ի սկզբան վիպելոյն մեր, ճշմարիտ վարդապետք արդեան
ժամանակիս եւ մեծամեծք եւ իշխանաշուք արք եւ փառաւորք, որք կային ընդհանուր ազգս
Հայոց` ի Կոստանդնուպօլսէ եւ ի Լովայ, եւ ի մայրաքաղաքէն Յամթոյ,
եւ ի Կեսարիոյ, եւ ի Վասպուրական յերկրէն եւ այլք ամենեքեան, գրով եւ
բանիւ եւ վկայական թղթով միաբանէալ էին ընդ սմայ սակս խնդրոյս այսորիկ, քանզի
գրեթե որպէս երբեմն ի խնամոցն Աստուծոյ յաղագս մեծին Ներսէսի էին թախանձանք,
նոյն եւ այժմ: Իսկ ի սոյն ժա|254ա|մու եւ սայ զկամս բնաւին ազգիս Հայոց ազդ արարեալ
վեհ արքային, եւ առժամայն ոսկի մատանեաւ կնքեալ ետ հրաման, թէ` «Սայ լիցի առաջնորդ
ազգին Հայոց եւ որպէս կամեսցի, այնպէս վարեսցէ զհայրապետական իշխանութիւնն իւր»:
Եւ այսպիսի մեծաշուք հրամանաւ արձակեցաւ ի բռնակալ արքայէն, հիկէն երբեմն Զօրաբաբէլ
ի Դարեհէ, սակս շինութեան եւ նորոգութեան նորս Սիոնի եւ Գրիգորաշէն լուսակառոյց
սուրբ տաճարի: Եւ եկեալ հասեալ ի Վաղարշապատ քաղաք եւ յոքնօրինակ եւ
պէսպէս երանգօք զարդարեաց զՄիածնին
իջման տեղին` զմայրն` եկեղեցեաց Հայաստանեաց: Եւ զկնի այսորիկ յուշ ածելով
զպատուէր առաքելոյն, որ ասէ. «Մի՜ ոք զանձին եւեթ խնդրեսցէ օգուտ այլ եւ զընկերին» [Ա. Կորնթ. Ժ. 24]: Եւ որպէս կանխաւ թուեցաք, առեալ յանձն զթախանձանքն բազմաց ընկալաւ զպատիւ
եւ զաստիճան հայրապետական եւ օծմամբ Հոգոյն աւծեալ եղեւ կաթուղիկոս եւ հովուապետ
ի շըրջագայութեան թվին Ռ. եւ ՀԸ. (1629), ի յունվար ամսոյ ԺԳ.,
յաւուր տնօրէնութեան Տեառն, եւ նստեալ պանծալի պայազատ յաթոռ նախնոյն մերոյ սրբոյն
Գրիգորի: Եւ քանզի ոչ եթէ շուք ինչ դը|254բ|նելով եւ կամ թէ փառս վարկանելով
անձին իւրոյ, այլ խոկայր եւ նկրտէր ի փառս անուանն Քրիստոսի եւ ի յօգուտ ընթհանուր
սեռից Հայոց: Եւ սայ որ զառաքելականն ընկալաւ զաստիճան եւ զսրբազան կարգն հայրապետական
ըստ արժանեաց իւրոց, ոչ թէ ծրարեալ ի վարշամակի ծուլութեան զաւանդեալն յինքեան
զտաղանդն, այլ արկանէր քարոզութեամբ զարծաթն Տեառն ի սեղանաւոր հոգիս
հաւատացելոց, ոչինչ ընդհատ քան զառաջին վճիտ պարէտսն: Եւ այսպէս աստուածաշնորհ վարդապետութեամբն
իւրով ուսուցանէր ամենեցուն զբանն կենաց: Եւ էր անաչառ ի քարոզութիւն աստուածային
բանին իւրոյ նելկատուն հաւտին, այլ եւ խրատէր եւ յանդիմանէր զյանցաւորսն եւ զոչ եկեալսն
յուղղութիւն: Եւ ընդ այսր ամենայնի բազմացոյց զմիայնակեացս եւ զկրօնաւորս ի սուրբ
մենաստանս եւ ի վանորայս, այլ եւ զգրոց աշակերտեալ մանկունս, որ ցանկան եւ փափաքեն
անխարդախ կաթինն: Եւ զի այսպէս ի հոծ եւ ի յոլով տեղիս կաճառեաց եւ խըտացոյց
զնոսա եւ ունի ընդ ձեռամբ յինքեան միաբանեալ եղբարս աւելի քան ըզութ հարիւր, եւ
զպէտս ամենեցուն լիով հոգայ եւ այսպէս խնամեալ պահէ զսոսա կամ|255ա|օք բարերարին
Աստուծոյ: Այլ եւ որպէս առասացաք, զնախագահ աթոռն զՍուրբ Էջմիածինն առաւել եւս նորոգեաց եւ պայծառացոյց: Զի
էր յառաջ իբրեւ զտաղաւար մրգապահաց, խաւարեալ եւ եղծեալ, եւ յամենայն զարդուց կողոպտեալ,
այլ եւ թռչնոց երկնից եղեալ բոյն եւ դադարք: Եւ այսպէս, սրբազան հայրապետս ամենապայծառ
շքեղութեամբ եւ բազմազան երանաւք զարդարեալ լուսաւորեաց, քանզի շրջապատ լայնանիստ
պարսպօք եւ յոքնակի հրաշակերտ շինուածովք, մեծամեծ եւ կոփածոյ վիմօք, այլ եւ այրեալ
աղիւսով եւ կրով եւ ծեփեալ բռամբ որմով հաստահեղոյս եւ պերճագոյն ճոխացուցեալ: Այլ
եւ զեկեղեցին փարթամացոյց զանազան եւ պատուական անօթով եւ քահանայական եւ հայրապետական
զգեստիւ` սորեկ եւ ընտիր, յոսկոյ եւ արծաթոյ: Քանզի էր սայ այր մեծախորհուրդ եւ շինարար,
պահող, ճգնող եւ արտասուեղ, ողորմած եւ գթած ի վերայ աղքատաց` մանաւանդ թէ եւ գերելոց:
Արդարեւ գրեթե յորմէ յետէ մտեալ է սայ յիշխանանիստ քաղաքն յԵրեւան՝ աւելի
քան հազար գերի քրիստոնէից ազատեալ է ի ձեռաց այլազգաց: Այլ եւ էր ահարկու |255բ|
տեսլեամբ, զուրաթերես եւ վայելուչ հասակաւ, որպէս ճառի յաղագս սուրբ հայրապետին`
մականուն Տղայ տէր Գրիգորին, եղբօրորդոյն սրբոյն Ներսէսի, որ եւ զկնի նորին յաջորդեաց յաթոռ
հայրապետական ի ԶՃ. եւ ի ԻԳ. (1174) թվին: Եւ մեծապանծ գեղով եւ ուռճալիր շինուածովք
պայծառացոյց զսուրբ աթոռն: Զոր եւ սայ հանգոյն նմին սպետափառ եւ գերապանծ փառաւք զարդարեաց
զնախկի աթոռն հայրապետական զՍուրբ
Էջմիածինն, որպէս եւ նայ զՀըռոմկլայն: Եւ ահա տեսանեմք նոր
նորոգեալ զսուրբ աթոռն առաւել քան զառաջինն, եւ առ սայ բարբառի. «Փեսայն երկնաւոր
հաշտեալ եմ ընդ քեզ տառապեալդ եւ խախտեալդ» [Եսյ. ԾԴ. 11]. եւ թէ` «Զարթի՛ր
յԵրուսաղէմ եւ զգեցի՛ր զզօրութիւն քո Սիոն» [Եսյ. ԾԱ. 9]: Եւ ահա սրբազան հայրապետս դեռեւս աւրըստաւրէ
նորոգէ եւ պայծառացուցանէ զսուրբ աթոռն, այլ եւ զխանգարեալ եւ եղծեալ կարգս եւ
զսահմանս եկեղեցական կրօնից եւ կանոնաց հաստատէ եւ նորոգէ ի մեծ թվականիս
հազար եւ Ձ. (1631), յորում ամի գրեցաւ տառս իմաստասիրական: Եւ ահա այժմ ի դէպ եւ պատշաճ
է մեզ աշակերտեալ մանկանցս նորին, այլ եւ բնաւին տոհմիս հայկազեան յարազուարճ սր|256ա|տիւ
ձայնեալ զմարգարէականն բարբառ. «Եթէ ոչ Տեառն զաւրութեանց թողեալ էր մեզ այս զաւակ՝
իբրեւ զՍոդոմ լինէաք եւ Գոմորոյ նմանէաք»
[Եսյ. Ա. 9]: Զոր եւ սիրալիր մաղթանօք հայցեմք
ապենիազ եւ յամենակալ Տեառնէն, զի գթացեալ ի մեզ արաստոյ եւ յաղթող պահեսցէ զեռամեծ
եւ զերիցս երանեալ հայրապետս մեր, ընդ երկայն աւուրս անբիծ քաղաքավարութեամբ եւ
խաղաղական կենօք, ի պարծանս եւ ի գովութիւն մեզ՝ ձեռնասուն որդեկացս նորին եւ ի
փառս անուան համագոյ Սուրբ Եր[ր]որդութեանն՝ Հաւր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ. այժմ
եւ ամենայն յաւիտեանս. ամէն. եղիցի, եղիցի, Աստուծոյ, եւս եղիցի, եղիցի:
Արդ,
ո՜վ տարփողք իմաստութեան եւ վայելողք այսմ քերթողական արհեստիւ ճոխացեալ տառիս, յիշեցէ՛ք
յաւժար կամաւք ի մաքուր յաղօթս ձեր զամէներջանիկ եւ զպատուական հայրապետս մեր, յորոյ
սակս յայսմ վայրի բանս ճառեաց, որոյ վեհ հրամանաւն գծագրեցաւ գիրքս այս իմաստասիրական՝
զտենչալի խաղալիկս աշակերտալ ուսման սիրող մանկանց: Նա եւ ընդ բազմավաստակ սուրբ հօրս
յիշեցէ՛ք զբազկակից եղբարքն եւ զաշա|256բ|կերտեալ մանկունք իւր` զյոգնահանճար եւ
զբազմարուեստ զԽաչատուր վարդապետն Կեսարացի եւ զմաքրասնունդ
զշահողն ամենայնի՝ զՓիլիպպոս վարդապետն, որ յոլով եւ բազմադիմի երկ եւ
աշխատանք ունին ընդ անարժանութիւնս մեր` ուսմամբ եւ ոգէշահ խրատով, զոր տէրն Քրիստոս
հատուսցէ վարձս բարեաց ընդ տրիտուրն աշխատանաց աստ եւ կրկնակի գալստեանն. ամէն:
Այլ եւ յիշեցէ՛ք ի սուրբ սրտի ձերում զաշակերտակից սոցա եւ զհամշիրաք վարդապետքն`
զխարազնազգեացն զԹումայ վարդապետն, եւ զԱրիստակէս վարդապետն, եւ
զքաչ տելետինն զՄելքիսէթ վարդապետն, եւ Զաքարիա վարդապետն,
եւ զմիւս Խաչատուր վարդապետն, եւ զՅակոբ վարդապետն, եւ զկայծակնամաքուրն զտէր Յեսային, որ
յոլով աշխատի ի վերայ միաբանից եղբարցս, եւ զաղօթասէր եւ զբաղձալին բնաւից զհամշիրաքն
իմ` զտէր Ղազարն, եւ զտէր Յակոբն, եւ զտէր Գրիգորն, եւ զտէր
Սիմոնն, եւ զայլ համաշունչ եւ զմիախորհուրդ եղբարքս եւ զաշակերտեալ մանկունքս, որ կան կաճառեալ եւ ժողովեալ
ի համալսարանի կաթողիկոսարանիս, զոր ամենա|257ա|գութն Աստուած Տէր մեր Յիսուս
Քրիստոս անվրդով եւ անսայթակ պահեսցէ զսոսա ի յարկածից
եւ ի հաղբիցն սատանայի այժմ արդեան ժամանակիս եւ ի հանդերձեալ յապառնիսն արժանի
արասցէ ձեր մաքուր եւ վճիտ աղօթիւքն մասին վիճակի ժառանգութեան սրբոցն ի լոյս.
ամէն:
Այլ ես
անարժանս եւ տարորոշեալս բացորոշաբար, ի յոքունց բազմավէր գոլով, յոգի եւ ի մարմին
խոցեալ եւ վիրավորեալ ի թունալից ժանեաց բանսարկուին, որ կամակար մտօք հետեւիմ դրժանաց
նորին, զոր եւ թախանձեմ զհանդի[պ]ողդք տառիս, յիշել ի մաքրափայլ
յաղաւթս ձեր զիս՝ զտառապեալ մեղօք մեռեալ Ղուկաս, որ կամ ի կաճառ վերոյգրեալ
հարցս եւ եղբարցս՝ իբրեւ սկիլայն ի ջոլիրս խաշանց, եւ որպէս զթխատեսակ զագռաւս ի պարս
աղաւնեաց: Քանզի եւ ես տրուպս եղէ խուն ինչ պատճառ գրութեան քերթողական տառիս այս՝
հրամանաւ սրբազան հայրապետիս մերոյ, վասն որոյ հայցեմ ի սուրբ հարցդ եւ եղբրացդ՝
յորժամ վայելէք եւ զմայլիք յայսմ իմաստութեան գինոյ, յիշ|257բ|ման արժան առնէք
առաջի զենման անմահ գառինն Յիսուսի:
Որ հանապազ
զենանի,
Ի քաւութիւն
մեզ բաշխի,
Եւ միշտ
մնայ կենդանի:
Ի յարտասուացն
ժամի,
Երբէք
մտաւք ի սրտի,
Թէ Տէր
փրկիչ աշխարհի,
Ջնջեա՛յ
զյանցանս Ղուկասի:
Զի թէրեւս
իջցէ աղաւթք մաղթանաց ձեր եւ ողորմութիւն փրկչին ի շարաւալի յոսկերս մեղաւք մեռելոյս
եւ լուասցէ զաղտ հնութենէ իմոյ եւ գթասցի ի պատժապարտս հոգի յաւրն, յորում դատելոց
է զամենեսեան: Եւ սիրով կատարողքդ յայսմ հայցւածոյ, գտջիք եւ դուք մեծ բարութիւն
եւ ողորմութիւն ամենագութ Տեառնէն. ամէն։
Եւ դարձեալ
կրկին անգամ աղաչեմ զձեզ, ո՛վ սուրբ ընթերցողք, զի յիշման արժանի առնէք առաջի Քրիստոսի սուրբ եւ մաքուր
աղաւթիւք ձեր զմիաբանք սուրբ ուխտից Յոհանավանից, որ է այժմ դպրանոց,
որպէս կանխաւ ճառեցաք, քանզի աստ՝ առ դրան Սուրբ Կարապետիս գրեցաւ
եւ սրբագրեցաւ, եւ ծաղկեցաւ եւ կազմեցաւ իմաստապատում տառս այս ի մէջ բազմահոյլ
եղբարցս: Եւ արդ, յիշեցէ՛ք զծերունի տէր Բարսեղն, որ է հայր եւ խնամա|258ա|ծու
մանկանցս, եւ զտէր Պետրոսն համախոհ նմին, եւ զՍիմէոն զաւագ սարկաւագն՝
զծաղկող գրոցս, եւ զՍտեփանոս քահանայն, որ մեծաւ աշխատութեամբ գրեաց զսայ
ի վայելումն ուսումնասէր մանկանց, եւ զՄարտիրոս ջահընկալն, որ աշխատեցաւ
ի սրբագրելն եւ ի վերջ գրոցս Ե. տետր գրեաց, այլ եւ զմիւս Մարտիրոսն ընթերցօղ,
որ կոկեաց զթուղթն, եւ զայլ համախոհ եղբարքս արժանի առնէք յիշման եւ թողութիւն
խնդրէք բազում յանցանաց մերոց, եւ ինքն առատ[ա]պարգեւ Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս
ձեզ յիշողացդ եւ մեզ յիշելոցս առ հասարակ ողորմեսցի ի միւս անգամ գալստեանն, որ
է աւրհնեալ ընդ Հաւր եւ Սուրբ Հոգոյն այժմ եւ անգրաւ յաւիտենիւ. ամէն:
247բ-8ա (ստ.
լս.) Աղաչեմ զհանդիպողսդ զսակաւ յիշատակարան ընթեռցջիք:
248բ-9ա (ստ.
լս.) Աղաչեմ զսակաւ յիշատակարանս ընթեռնոյք:
263բ Ո՜վ պատուական
իմաստունք, զտկար Ղուկասս յիշեցէ՛ք յաղօթս ձեր:
247ա-58ա, 67բ, 263բ՝ տե՛ս
ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 423-32:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (ԺԷ. դ., բոլորգիր) 258ա Զվերստին ըստացօղ
քերականութեան եւ գրչութեան արյեստիս Յոհան վարդապետ մականուն եւ տեղեաւ
Կարճեւանցի կոչեցեալ յիշեսջիք աղաչեմ, ո՛վ ընթերցօղք:
258ա՝ տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ 432:
2. 132բ (ԺԷ. դ., նոտրգիր) Յիշատակ է այս Բառքգիրքս
Մրայտուրեցի Թաթէոսի որդի տէր Ղուկասին, մօրն
Մայրեանին: Խընդրեմ վայելողաց սորին մէկ բերան Հայր մեղիւ զիս, ծընողք
իմ յիշեսցէ եւ դուք ի Քրիստոսէ յիշեալ լինիք: Լաւ պահողն այս գիրս Աստուած ինքն
անսասան պահէ. ամէն: (Կարմրով)՝ Յիշատակ է այս բառքգիրքս Մըրայտուրեցի Թաթէոսի
տէր Ղուկասին, մօրն Մայրեանին եւ որդոյն իւրոյ Սըմբաթին: Խընդրեմ
ընթերծող սորին մէկ բերան Հայր զիս եւ ծնողքն իմ յիշեն եւ ինքնեանք ի Քրիստոս յիշեալ
լինին. ամէն: Լաւ պահողն այս գիրս Աստուած պահէ ինքն անսասան. ամէն:
246բ
(նոտրգիր) Յիշատակ է այս բառքգիրքս Մըրատուրեցի Թաթէոսի
որդի տէր Ղուկասին, մօրն իւր Մայրեանին, որդոյն Սօպեաթին. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Աբ անուն:
2382
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Տաթեւ |
ՊԾԲ. - 1403 |
ԳՐԻՉ`
Գրիգոր Տաթեւացի: ՍՏԱՑՈՂ՝ Յովհան Որոտնեցի (1403ից առաջ), Գրիգոր Տաթեւացի:
ԹԵՐԹ՝
456-1 (թռիչք՝ 128), չգրուած՝ 1ա-2բ, 42բ, 273բ, 440բ, 455ա-6բ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԻԲx12
(Գ, ԺԱ, ԻԲ 14, Բ, Դ 13, ԺԷ 10) +Դ-ԺԸx12 (ԺԴ 14, ԺԷ 11)+1x2։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
12x 8,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x6-9,5x6): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 15-20 (3բ-260բ),
22-28 (261ա-453բ): ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը`
կանաչ զարդահիւս մետաքս. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 130ա, 274ա, 291ա, 338բ, 370բ,
389ա, 402ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային:
Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Թ. դ.: 1 (Ա)
+ 1 (Բ), ստացուած մէկ թերթի վերին մասի ընդերկայնակի հատումով, եզրահատուած: Մագաղաթ,
նախկինում՝ երկսիւն, այժմ՝՝ միասիւն (9,5x 6), բոլորգիծ երկաթագիր, 4 տող: 1. Աւետարան Ղուկասու, կարդալ՝
Բա, Աա. «[յօրէնսն] Մովսէսի եւ ի մարգ[արէս]... յաւրհնելն նորա» (ԻԴ. 44-45, 50-51): 2. Գործք Առաքելոց, կարդալ՝
Աբ, Բբ. «[ի միա]սին: Եւ եղեւ... եւ ասեին ընդ [միմեանս]« (Բ. 1-2, 6-7):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ խոնաւութեան
հետքեր, բծեր. կազմի մէջքը վերից վար ճեղքուած, 3ա էջը լուացուած եւ անընթեռնելի:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3բ-14բ, 4աբ,
15ա-42ա [Դիոնիսեայ Թրակացւոյ] Յաղագս քերականութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 229ա-42բ. ա/3բ-5ա: բ/5աբ: գ/5բ-6ա:
դ/6աբ: ե/6բ: զ/6բ-10բ: է/10բ-1ա: ը/11աբ: թ/12ա:
ժ/12ա-3ա: ժա/13ա: ժբ/13աբ: ժգ/13բ-4բ, 4աբ, 15ա-9բ
(19բ «...տեսակս կոտորի, որ գոն կենդանի, տունկ///» (շար. թափուած): ժդ/20ա-1ա
(սկ. թերի «/// Ներգործութիւն, կիր, միջին...»): ժե/21ա-2բ: ժզ/22բ-3ա:
ժէ/23աբ: ժը/23բ-5բ: ժթ/25բ-6ա: ի/26ա-9ա: իա/29ա-30բ:
իբ/30բ-1բ: իգ/31բ-2բ: իդ/32բ-9բ: Ունի.
ա. 39բ-42ա Արծարծմունք խոնարհմանց
բայից. յաղագս աղաւթից – Աղաւթական, ներգործական... մատն, մեծաստեղն, մեծառաջն:
Տե՛ս տպ. Ն. Ադոնց, «Արուեստ
Դիոնիսեայ Քերականի...», Պետրոգրադ, 1915, էջ 1-66 (ռուսերէն):
Բ. 43ա-120բ Մովսիսի Քերդողի Յաղագս քերականութեանցն
Տե՛ս ձեռ. 436, 280ա-300բ. 1/43ա-6ա: 2/46ա-7բ:
3/47բ-8բ: 4/48բ-9բ: 5/50ա-71ա: 6/71բ-3ա: 7/73ա-5բ:
8/76ա-7ա: 9/77ա-85ա: 10/85ա-9ա: 11/89ա-91բ: 12/91բ-4ա:
13/94ա-5բ: 14/95բ-7ա: 15/97ա-8ա: 16/98ա-104բ: 17/104բ-12բ:
18/112բ-3ա: 19/113աբ: 20/113բ-5ա: 21/115ա-8բ: 22/118բ-9բ:
23/119բ-20բ:
119բ ստ. լս. գրչից. «Ծածուկ կուգրեմ ու ի յարտորքս»:
Գ. 121ա-6բ Մովսիսի Քերդողահօր Մեկնութիւն քերականի
Տե՛ս ձեռ. 267, 326ա-41բ. ա/121աբ: բ/121բ: գ/121բ:
դ/121բ-2ա: ե/122ա: զ/122աբ: է/122բ: ը/123ա: Մնացեալի
փոխարէն ունի. 123աբ Իսկ ենթադատութիւն – Կոչի ներքսակայ խորհուրդ...:
123բ-4բ՝ Շեշտ ձայնաւորք այս են... Բութ է հարթն: Պարոյկ՝ շրջաբեկութիւն... Կէտն՝
սահման է... Առոգանութիւնք Առովասութիւնք...: 124բ-5ա Ստեփաննոսի – Սեռականք
Գ. ամանակ...: 125աբ Մամբրէի Վերծանողի Դատումն քերդղածաց – Ասէ, որ
ի կատարման աշակերտութեան...: 125բ-6ա Կրթական բան- Հարցանես այս իրք...
(տե՛ս ձեռ. 436, 301ա): 126բ Այլ – Առասական: Մակդիր: Առինչունակ... Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ... ամէն եւ եղիցի:
Դ. 130ա-219ա Վերլուծութիւնք բացերեւապէս բազմազան բառից եւ բայից յոքնախումբ
շարադրութեամբ, արարեալ զսա Առիստակիսի գրչի, ի խնդրոյ բազմաց յարհեստ գրչութեան
Տե՛ս ձեռ. 267, 348ա-98ա. Նխբ./130ա-4բ: ա/130բ-7բ:
բ/137բ-44բ: գ/145ա-9բ: դ/149բ-51բ: ե/151բ-8ա: զ/158ա-63բ:
է/163բ-4բ: ը/164բ-6բ: թ/166բ-7: ժ/167բ-219ա:
Ե. 219բ-47ա Գէորգեայ վարդապետի արարեալ ի խնդրոյ Ստեփանոսի մականուն Գոյներ<եր>իցանց Կայծառաւն
Տե՛ս ձեռ. 267, 399ա-417բ. Նխբ./219բ-21ա: ա/221ա-32բ:
բ/232բ-44ա: գ/244ա-7ա:
Զ. 247բ-60բ Խրատք գրչութեան, զոր արարեալ էր զսա յառաջագոյն Գէորգեայ վարդապետին,
ի խնդրոյ ումեմն, զորոյ զպակասն ի սմանէ յետոյ իմ ի վարդապետէն խնդրեալ, եւ նա կատարեաց
զխնդրուածս իմ, եդեալ յառաջ զՌըստակիսի արարեալն եւ զթերին ի նմանէ կատարեաց ինք,
ինձ նուաստիս՝ Ստեփանոսի Գոյներ<եր>իցանց, որոց ողորմեսցի Տէր, արարողին եւ խնդրողին
Տե՛ս ձեռ. 267, 418ա-28ա. Յռջբ./247բ-50բ: ա/250բ-4ա:
բ/254բ-6բ: գ/256բ-8ա: դ/258ա-260բ: ե-զ/չիք:
Է. [Մանունք]
ա. 261ա-7բ Առըստակիսի բառագրոցն քաղեալ եւ այս՝ Վասն լծորդութեան – Եւ այս
են առաջին լծորդութիւնք. բէն, մեն, պէ...
բ. 267բ-71բ Յաղագս վանկի եւ փաղառութեանց, եւ հեգի եւ հասարակ շաղաշարաց,
եւ բառի, ասացեալ սուրբ հօրն Գէորգեայ, եւ Խրատ կէտիւք բաժանման հեգիցն – Երեսուն
եւ վեց գիրս՝ բովանդակ նիւթ է խօսից...
գ. 271բ-2ա [«Նշանագիրք անուանց կարճաբանութիւն»,
ձեռ. 341, 105բ (մասն)] – Որդի... մարմին:
Ը. 274ա-370ա [Հաւաքումն համառօտ եւ յոյժ օգտակար ի Դիալէտիկէն,
որ տրամաբանութիւն, կարգեալ եւ թարգմանեալ ձեռամբ Բարդօլիմէոսի ֆռանկ եպիսկոպոսի]
Տե՛ս ձեռ. 69, 266ա-377բ. ա/չիք: բ/274ա-90բ:
գ/291ա-338բ: դ/338բ-70ա:
Թ. 370բ-88բ Յաղագս հնգից ընթհանրից – Եւ արդ, զի վասն
հընգից ընդհանրից հանդերձեալ եմք խօսել...
Ժ. 389ա-401բ Գիրք վեց սկզբանց [Ջիլբերտոսի Պորեթացւոյ] (հին թարգմանութիւն)
Տե՛ս ձեռ. 1713, 218ա-24բ. ա/389ա-90ա: բ/390ա-1ա: գ/391ա-2բ: դ/392բ-3ա: ե/393ա-4բ: զ/394բ-6բ: է/396բ-8ա: ը/398ա-9ա: թ/399բ-401ա: ժ/401աբ:
ԺԱ. 402ա-54ա [Պետրոսի Արագոնացւոյ] Համառօտ հաւաքումն վերլուծութեան Վեց սկզբանցն գրոց
ա. 402ա-7ա [Պրակ առաջին]
– Տեսակն է ներընդունական բաղադրութեան: Ստորոգելեացն իրողութեանց...
բ. 407ա-15ա Պրակք երկրորդ
– Արդ, գոյացական է որ տա զգոլն, վերնագոյնդ բացորոշեաց...
գ. 415ա-22բ Յաղագս Արարման
– Արարումն է ի նախասացեալսդ բացորոշեաց զվեցից սկզբանցն...
դ. 422բ-5բ Յաղագս կրման
– Կրումն է ներգործութիւն, ասացեալ զարարմանէն...
ե. 425բ-34բ Յաղագս երբին
– Իսկ երբն է որ մնայ ի նախասացեալսդ բացորոշեաց...
զ. 434բ-9բ Յաղագս ուրին
– Ուրն է ներպատառութիւն մարմնոյն...
է. 439բ-44ա Յաղագս դրման
– Դրումն է կայումն իմն։ Վերնագոյնդ բացորոշեաց...
ը. 444ա-7բ Յաղագս Ունակութեան
– Իսկ ունակութիւնն, յետ որոյ բացորոշեաց...
թ. 447բ-50բ [Պրակ իններորդ] – Արդ, ասի ընդունել եռակի յաւէտ: Վերնագոյնդ ճառեաց...
ժ. 450բ-4ա [Պրակ տասներորդ]-
Քանզի թէ կարելին դիպի: Վերնագոյնդ ասաց, թէ գերադրականքն են... Եւ ի յայսմ
վայրի առցէ զաւարտումն շարագրութիւն վերլուծութեան Վեց սկզբանցն ի փառս Քրիստոսի
Աստուծոյ մերոյ. ամէն:
ԺԲ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ,
ԺԷ դ., բոլորգրանման նոտրգիր
ա. 126բ-30ա Բառք քերականի – Վերծանութիւն՝ ընթերցաւղութիւն...
Փեռեկումն՝ բացումն (յաւելեալ՝ 4 բառ) Ենթակա՝ բնութիւն... Տարորոշել՝ բաժանել:
Տե՛ս տպ. Ն. Ադոնց, «Արուեստ
Դիոնիսեայ...», Պետրոգրադ, 1915 (ռուսերէն):
բ. 273ա, 272բ Հոլովք անուանց – Աստուած՝ ուղ[ղ]ական... Է Աստուած՝
հրաշական: Զսահման իմաստասիրութեան – Ա՝
գիտութիւն էակաց... ջերմ, սուր, անգայտ:
գ. 454բ Այսաւր եղեւ
պայծառ գարուն,
Գան եւ թռչունքն պար առնուն,
Քաղցր եղանակն հաւերուն
Դիլբար բլբուլ հետ ծաղկընուն
Շատլըհ կենէ ի վերայ վարդուն:
Ա՜խ, ա՜խ, ինչ եմ՝ խիստ մեղաւոր եմ
Ես, վա՜յ է ինձ, վա՜յ է ինձ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
260բ
Փա՜ռք փրկչին Յիսուսի եւ յիշատակ գրչիս Գրիգորի պիտականուն
վարժապետի. ամէն:
454ա Զստացող սորին` զտիեզերալոյս մեծ վարդապետն հայոց Յովհաննէ[ս] Որոտնցի եւ զիս՝
սակաւ աշխատողս Գրիգոր, սպասաւոր նմին,
աղաչեմ զձեզ յիշել ի Տէր. ամէն:
Թվին ՊԾԲ.
(1403) գրեցաւ վերջին գիծս ընդ հովանեաւ Սուրբ Առաքելոցս միաբանից
ուխտիս Տաթեւոյ:
Տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 33, ԺԵ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ 313:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
272բ
(ԺԸ. դար, բոլորգիր) Սուրբ Կարապետ: Սարգիս եպիսկոպոսս գինեցի զքրիստոսականս
[յ]իշատակ ինձ
եւ ծնաւղաց իմոց. հաւր իմոյ՝ Սիմա<մա>ւոնին եւ մաւրն իմոյ՝ Մարայմէլիքին,
եւ իմ հաւրեղբաւր Մաթէոսին եպիսկոպոսին եւ իւր ծնաւղացն. ամէն: Ով որ զՇահալամ ապաշ[խ]արողն [յ]իշէ՝ Աստուած
նորա մեղքն թողու:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Աբ ///րի աղջիկն զօրութիւն///:
2383
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 165. չգրուած` 68ա-9ա, 70ա։ ՊՐԱԿ` 1-21x8 (ԻԱ 5)։ ՆԻՒԹ` թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 15x10։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (11,6x 7)։ ԳԻՐ` նոտրգիր: ՏՈՂ` 15-20: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ վանդակազարդ կտաւ. լուսանցակողերը՝ ոսկի, զարդանախշերով։ Ա. փեղկին՝ Գառն Աստուծոյ, շրջանակի եզրերին լատիներեն «AGNUS DEI QUI TO[LL]IS PEGGATA MUNDI MISERERERE NOBIS», գառան դրոշի մէջ «IHS» արձանագրութեամբ, «IHS»-ը նաեւ Բ. փեղկի զարդանախշի կենտրոնում։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2+2, դեղին, թուղթ (Ի. դ.)։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Թերթերի լուսանցակողերին տպագիր շրջազարդեր։
ՎԻՃԱԿ` բաւարար. թերթերին զանազան բծեր, հետքեր, տեղ-տեղ ցեցակեր. սկզբից եւ վերջից պակասաւոր, կազմը նորոգուած. «Վերակազմուած է հին ու նոր կաշուով, նոր կազմաստառ[ով]։ Գլխ. վերականգնիչ՝ Ա. Խաչատրեան: Երեւան, 1974 թ.»:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-89բ [Մխիթարայ Գօշի Գիրք Դատաստանի]
Տե՛ս ձեռ. 485, 1ա-183բ։ Նխբ./ 70բ-89բ (Սկ. «[յառաջն]ոցն այս ինչ»)։ Ցանկ/չիք։ ա-գ/չիք
(հաւանաբար թերթեր ընկած)։ դ/1ա-2բ (վրջ. թերի
«...զի մի՛ հիւանդք հոգով»)։ ե-հբ/չիք։ հգ/2բ-3ա (Սկ. թերի, դ-ի վերջից շարունակած. «փոխանակ
գողութեան իւրոց... ըստ այսմ պահեսցուք»)։ հդ-մժդ/3ա-67բ (ճծը, ճծթ տեղափոխուած,
մժդ՝ թերի. «...իբրու զի հանդերձեալ էր///»)։ մժե-մծա/չիք։
Օգտագործուած է
քննական բնագրում, Գիրք Դատաստանի, Երեւան, 1975, Գ. խմբագրութիւն, ձեռ. Ո։
Բ. 89բ-154ա [Գիրք առակաց, ասացեալ սուրբ վարդապետին Վարդանայ... ձեռ.
519, 2բ]
ա. 89բ-90ա Գայլք առ ոչխարհս հրեշտակայգնացք եղեալ... բ. 90ա Ագռաւն պանիր ունէր... գ.
90բ Արծիւն հալածէր զկաքաւն.. դ. 90բ-1ա Որսորդն կալաւ կաքաւ մի... ե. 91ա Աղուես
մի քաղցեցաւ...զ. 91ա Հարցին ընդ աղուեսն, թէ քանի՞ ցեղ արուեստ գիտես... է. 91աբ
Այրի կին մի ունէր տղայ մի...ը. 91բ-2ա Աղուեսն եւ խեծգետին եղեն եղբարք... թ. 92ա-3ա Առիւծն կալաւ իւր սպասաւոր
զաղուեսն... ժ. 93ա Զաղուեսէ ասէ բա[ր]ւայխաւսն, թէ ամենեւին նենգաւոր է... ժա.
93ա-բ Կատուն հագաւ փիլոն... ժբ 93բ Կատուն եղեւ սուտ մեռեալ... ժգ. 93բ-4ա Դարձեալ
զկատուն լուսակալ դրին թագաւորին... ժդ. 94ա Երեք ուղտք եւ երեք աղուես եղբարք եղեն...
ժե. 94ա-բ Կին մի գնայր ընդ դրախտն իւր... ժզ. 94բ-5ա Որսորդ մի կայր ի յարեւմուտս...
ժէ. 95աբ Թագաւոր մի ճաշ արարեալ... ժը. 95բ-6ա Հարս մի հեզ եւ համբերող... ժթ.
96աբ Ոմն ալեւոր երթայր ի գիւղ մի... ի. 96բ Աղուեսն եգիտ ուխտ մի մերձ ի մահ... իա. 96բ-7ա Միակեց մի եկաւ ի գիւղ մի քաղցեալ...
իբ. 97աբ Քահանայ մի գողացաւ այրի կնոջ մի կով... իգ. 97բ-8ա Այր մի մարդասպան...
իդ. 98ա Վարազն սրէ զատամունս իւր... իե.. 98աբ Արծիւն յորժամ ծերանայ... իզ. 98բ-9ա
Արծիւն երթայր ընդ երկինս... իէ. 99ա Քահանայ մի ծեր եմուտ յեկեղեցին պատարագել...
իը. 99աբ Գայլն եւ աղուեսն եղեն եղբայրք... իթ. 99բ-100ա Աղուեսն խաբեց զգայլն...
լ. 100աբ Աղուեսն ետես զպանիր յորոգայթ... լա. 100բ-1ա Աքաղաղն, որ է խաւսաւղն...
լբ. 101ա Աղուեսն եմուտ առ սագերն... լգ. 101աբ Ճանփորթ մի եկն ի գիւղ մի մեծ... լդ.
101բ-2ա Աւձն բնակէր ի տուն թագաւորին... լե. 102աբ Աւձն ստեկնոս եղաւ... լզ. 102բ-3ա
Կին մի այրի ունէր կով մի... լէ. 103ա-բ Կին գուսանին սկսաւ ծնանիլ... լը. 103բ-4ա Գայլն յափշտակեաց
անասուն մի... լթ. 104աբ Թագաւոր մի հասաւ ի վերջին աղքատութիւն... խ. 104բ-5ա
Առիւծն հիւանդացաւ, երեք գային ի տես... խա. 105ա-բ Հողագործ մի կամեցաւ շինել եկեղեցի...
խբ. 105բ-6ա Ուղտն ու գայլն եւ աղուեսն եղան եղբայրք... խգ. 106ա-բ Ուղտն ու աղւեսն
եղեն <եղեն> եղբայ[ր]ք... խդ. 106բ Կապիկն, որ է ապուզնայն... խե. 106բ-7ա
Ագռօ ժողովեաց զձագ իւր... խզ. 107ա
Արագիլն եւ ճայեկն եւ օպօպն
զծերացեալ հայրն իւրոց դարմանեն... խէ. 107ա Աղուես քաղցեաւ, ետես ի հոր մի... խը.
107աբ Աղւեսն ի գետն անգօ... խթ. 107բ-8ա Աղուեսն եգ[իտ] զրիհ մի... ծ. 108աբ Էշ մի առ զօնակն եւ գնաց ի ցանկալի անմարդաբնակ տեղ մի... ծա. 108բ Աղուես
մ[ի] տառապէին եւ նեղէին... ծբ. 108բ-9ա Էշ մի անկաւ ի գետն... ծգ. 109ա Այր մի կին
ած որդոյ իւրոյ... ծդ. 109աբ Կին մի մեծայհասակ, սաստիկ գեր մերկացօ ի տուն իւր... ծե. 109բ Էշն մեծարեցին
եւ կոչեցին ի հարսանիս... ծզ. 109բ-10ա Էշուն օետիք տուին, թէ Ցնծա8... ծէ. 110ա Այր մի յիմար եթող զսուրբ
հացն... ծը. 110ա Այր մի խորհեցօ տնկել այգի... ծթ. 110ա Խոզն եւ
բզեզն եւ կան այլ կենդանիք... կ. 110աբ [Բ]ուն եւ մաշկաթեւն եւ խլուրդն... կա.
110բ Թագօր մի
մեծ եւ բարէմիտ ունէր խոզ մի... կբ. 110բ-1բ Այն մարդայբնակ լեռն մի կայր մրջին մի... կգ.
111բ-2ա Գազանք եւ երեք ամենայն ի մի վայր ժողովեցան... կդ. 112աբ [Ա]ւադ իշխան մի գեղեցիկ
էառ բազում ձկնորս եւ զուռկանս... կե. 112բ-3բ Վասն վաճառական մի ի քաղաք մի... կզ.
113բ-4ա Այր մի հողայգործ շինեաց... կէ. 114աբ Այր մի եհատ զլեզու հորթուն... կը.
114բ Այր մի աղքատ խորովէր միս սակաւ... կթ. 114բ-5բ Ժողովեցան թռչունքն եւ ընդրեցին զարտուտն...
հ. 115բ Ժողովեցան թռչունքն եւ ընտրեցին զսիրամարգն... հա. 115բ-6բ Այր մեծատուն
մի եւ ունէր ժառանկ տան իւրոյ... հբ. 116բ-7ա Ժողովեցան
այծք ամենայն եւ առաքեցին առ ազգս գայլոց... հգ. 117ա-8ա Քահանա մի Վերի Խաչենոյ
էր... հդ. 118ա-9ա Որ բնա[կ]եալ ի դուռն քաղաքի մօմոս մի, որ կոչի խաբաւղ... հե. 119աբ Ահայ Բ. սնդիկնոս երթան... հզ. 119բ-20ա Եմուտ այր մի առ թագաւոր
մի... հէ. 120ա-1ա Առիւծն, գայլն եւ աղւեսն եղեն եղբարք. հը. 121ա Կին մի վաճառականի
ի ժամ գնաց... հթ. 121աբ Աղուես էառ կաքօ մի... ձ. 121բ-2բ Աղուեսն զչիտն ի բերանն էառ... ձա. 122բ-3ա
Էրէց մի ասորի
իմաստուն եւ բարի... ձբ. 123ա-4բ Առիւծն հիւանդացօ եւ յուղարկեաց բժշկեաց խնդիր... ձգ. 124բ-5ա Եկեալ բժշկայպետ
մի ի քաղաք մի... ձդ. 125ա-6ա Այր մի գնաց ի հողվայրքն եւ Գ. գանգ էառ... ձե. 126աբ
Առիւծ մի ի քարայր մի մտօ... ձզ. 126բ-7բ Այր ոմն հազար խոզ
էած ի մին տեղի... ձէ. 127բ-8բ Թագաւոր մի ի սուրբ հայր մի ի տեսութիւն գնայր... ձը.
128բ-9ա Ի սպիտակ հաւ մի ի թագաւորաց տունն... ձթ. 129բ-30ա Այր ոմն մեծատուն ունէր
բազում կաղ[ա]պար ոսկի եւ արծաթ... ղ. 130ա-1ա Թագաւոր մի ի վեր աշխարհին ի շուռ
գայր... ղա. 131աբ Կայր քաղաք մի, եւ բազում ճանապարհ կայր... ղբ.131բ-2բ Թագաւոր
մի բարձր եւ ղորդուկ սիւն մի կանկնեաց...ղգ.
132բ-3ա Մկներն ասաց[ին] ընդ իրարս... ղդ. 133ա-4ա Աւձն յորժամ ելանէ ի ծակէն... ղե.
134աբ Աւձն երթայ ի դոր դաշտ մի... ղզ. 134բ-5ա Գող մի ձմերուկ մի գողացաւ ի պարտիզէն...
ղէ. 135աբ Նռնենին ասէր ընդ ձիթենին... ղը. 135բ Ձուկ յորժամ ի ջրէն ի դուրս ելանէ...
ղթ. 135բ-6ա Ագռաւն գնաց առ հաքիմն... ճ. 136ա Ծառ մի կայր, եւ անդադար անցանէր
ջուրն ընդ ծառատակն... ճա. 136ա-բ Հաւ մի կայ, որ Հողէմաղէ է իւր անուն, եւ այլք
Ծիլիլայ ասեն... ճբ. 136բ-7բ Ջուլհակ մի ասաց, թէ Աստուած զմարդն թագաւոր է ստեղծեր...
ճգ. 137բ-8բ Զոպաւպն երկրպող եւ խոնարհ հաւ է... ճդ. 138բ-9ա Այր ոմն ունէր որդի մի,
եւ որդին այն եղեւ կրաւնաւոր... ճե. 139բ-40բ Առակաւ, որ բանք պիտանիք վասն զրուցօորութեան
մարդկան։ Երիտասարդ մի ուխտ էր եդեալ... ճզ. 141ա-2ա Թագօր մի եւ թագուհի բազում խոստմունք
արարեալ Աստուծոյ եւ սրբոց... ճէ. 142ա-3ա Թագօր մի կայր եւ մէկ որդի ունէր... ճը. 143ա-4ա Ի տլըսմ Է. կայ
ի վերայ աշխարհի... ճթ. 143բ Իշխան մի աղքատացօ եւ գնաց... ճժ. 144ա-7ա Թագօր մի մեռօ, եւ մնաց Գ. որդի, եւ պատուական
ակն ունէր... ճժա. 147աբ Այր մի բմպռնեցին վասն գողութեան... ճժբ. 147բ-8բ Մարդ մի գերեզմանակիր
էր, եւ աւր մի խաթուն մի թաղեցին... ճժգ. 148բ-9ա Ի յաշխարհս Է. իրք է, որ մարդ զմարդու
խորհուրդն չգիտէ... ճժդ. 149բ Մարդ մի անյագ էր յարծաթսիրութիւն... ճժե. 149բ-50ա Վարդապետ
մի Գ. օր եւ Գ. գիշեր քարոզեաց վասն խոստովանութեան... ճժզ. 150աբ Ջըհուտ մի ի հորն անկեալ... ճժէ. 150բ-2ա Ապ[ա]րանքն եւ օր մի
թագօր յորս ելօ... ճժը. 152ա, 153բ Աւր մ[ի] մեռեալ մի կուտանին ի թաղումն...
ճժթ. 153բ-4ա Թագաւոր մի յի[ւ]ր խիզինան Ռ ակն ունէր խիստ պատուական... յամօթ շահառուացն։
Հմմտ. Ն. Մառ, Ժողովածոյք առակաց Վարդանայ, Բ., Ս. Պետերբուրգ, 1894։
Գ. 154բ-6բ [Մխիթարայ Երզնկացւոյ Րախճանականք]
154բ Ա. Որդեա՛կ, մարդ մի մեռօ եւ ունէր Լ. ոչխար... 154բ-5ա Բ. Մարդ մ[ի] մեռօ, եւ իւրն դրամ մնաց... 155ա Գ. Գ. մարդ Գ. ֆարսանկ ճանապարհ գնացին... 155ա-բ Դ. Գ. մարդ բաղնիք գնացին... 155բ. Ե. Որդեա՛կ, զգայլն, ու զգառն, ու զխոտն... Զ. Մարդ մ[ի] Բ. ընկերք եղան... Է. Որդեակ, Լ. մարդ ի բաղնիսն գնացին... 156ա. Ը. Մարդ մի ի յորդին Ճ. դրամ երետ... [Թ]. Որդեակ, երամ մի հաւ կու գնային... 156ա-բ Ժ. Որդեա՛կ, երամ մի հաւ աստի եւ անտի ի միմեանց հանդիպեցան... 156բ ԺԱ. Մարդ մի երկու որդուն երետ ամէն մէկի Լ. նուռ... պակաս Ա. դրամն։
Դ. 157ա-65բ [Բանք զանազանք]
1. 157ա-բ [Դեղագիր] Կին որ զօակ չբերէ –Ձիոյ կաթ խըմեցոյ, որ ինքն չիմանայ...
2. 157բ-9բ Գիր արձակման կապածի – Ի վերայ ձուի
գրէ եւ զկացինն դիր ի կրակն...
3. 160ա-1ա [Յաղագս զարմից սրբոյն Գրիգորի եւ տեսիլ սրբոյն Ներսէսի եւ
բովանդակ ազգին Մամիկոնէից մինչեւ ցսուրբն Վարդան եւ մինչեւ ցելս արիական ազգին
հռոմայեցւոց, որ իբրեւ զարեգակն եւ լոյս եւ փրկութիւն ծագեցան տիեզերաց, արարեալ
Մեսրոպայ երիցուէ Վայոցձորեցոյ]
Տե՛ս ձեռ. 1458, 193բ-288բ։ ա/160ա-1ա։ բ-դ/չիք։
4. 161ա-3ա Այս են թվականք թագաւորաց տաճկաց եւ այլ ազգաց – Ի թվին Հայոցն ՆԿԷ.
(1018) զարթեօ աստուածասա[ս]տ բարկութիւն... Թվին ՋԻԴ. (1476) առաւ զԿաֆան սուլթան Մահամատն։
Հմմտ. Ժամանակագրութիւն Գրիգոր վարդապետի Կամախեցւոյ կամ Դարանաղւոյ, Երուսաղէմ, 1915, էջ 3-7, 15, 11։
5. 163բ-5բ Ողբ պիտանի – Այլ են ոմանք մեղսասէր մարդիկք, որ ասեն... Յայնժամ երանի այնոցիկ,
որք /// (թափուած)։
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
ՅԵՏԱԳԱՅԻ
12ա (ԺԹ. դ., շղագիր, ստ. լս.) Ն. Յովհաննես ծայրագոյն վարդապետ Գրիգորեան։
36բ Ի Ռուսճուք. 1882 փետրվար
14։ |37ա| Ն. Յովհաննես ծայրագոյն վարդապետ
Գրիգորեան, առաջնորդ հայոց Պուլկարիոյ։
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 69բ (Գրչից, նոտրգիր) Խաչն ի նախնում երեվեցաւ մարգարէուք։
Առաւօտ լուսոյ, / արեգակն արդար, / առ իս լուս ծագեալ: 152բ ախիճան, երես, բերան,
(զանազան տառեր): 153ա (բոլորգիր) Աստուծոյ Հօրի: 159բ ջրոջն, որ խէծ չ:
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ 68ա (խզբզոց):
2384
ԺԱՄԱԳԻՐՔ, ԽՈՐՀՐԴԱՏԵՏՐ
|
ԺԶ. դար |
ԹԵՐԹ ` 95։ ՊՐԱԿ` Ա-Թx12 (Ա, Բ 10, Դ 14, Է 7, Թ 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ։ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ` 10,2x7։ ԳՐՈՒԹԻՒՆ` միասիւն (10x4): ԳԻՐ` մանր բոլորգիր (նմուշ` 21ա): ՏՈՂ` 11-12։ ԿԱԶՄ ` շագանակագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ նախշազարդ կտաւ (ԻԱ. դ.)։ ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), դեղին թուղթ։
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝ 1ա։ Զարդագիր՝ հանգուցագիր (1ա)։ Գոյներ՝ կարմիր, սեւ։
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Ղուկասու: Ժ. դ.: 1 (Ա), ստացուած քառորդ թերթի ընդլայնակի եւ երկայնակի
հատումով: Մագաղաթ, նախապէս երկսիւն, այժմ՝ միասիւն, բոլորգիծ երկաթագիր, 6 տող:
Կարդալ՝ Աբ, Աա. «[բորո]տութե[ամբն]... ետես
զ[Յիսուս]... [դիւրա]գոյն է
ա[սել]՝ թողեալ
լի[ցին] (Ե.
12-13, 22-23):
ՎԻՃԱԿ`
բաւարար. սկզբից միջից եւ վերջից պակասաւոր, զանազան բծեր, գրադաշտը տեղ-տեղ վնասուած.
Ա, Բ, Է, Թ պրականիշերը չիք. վերակազմուած ԺԹ. դ.:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-89ա [Ժամագիրք]
Տե՛ս ձեռ. 585, 1ա-64ա, 132ա-80ա. 1/1ա-15բ (սկ.՝ «Զարթուցեալքս...», միջից պակասաւոր՝
10բ «... վասն առաջնորդ /// (շար. թափուած) 11ա վաղակի ընդ ոտիւք մերովք...»): 2/16ա-44բ (սկ.՝ «Քարոզ
զկնի հարցին. Եկեալքս...», միջից պակասաւոր՝
20բ «...խաղաղութեամբ անցուցանել եւ հաս/// (շար. թափուած)21ա աւտու ի Կոստանդնուպօլսի...»):
3/44բ-50բ: 4/50բ-6բ: 5/56բ-63ա: 6/63ա-9բ (վերջից պակասաւոր՝ «... Քրիստոս Որդի Աստուծոյ՝ անոխակալ
եւ բարեգութ///»): 7/70ա-81ա (սկ.՝ «/// [Լոյս զուարթ]... վասն որոյ եւ
աշխարհս տաւնէ...», միջից պակասաւոր՝ 77բ «... սարկաւագն քարոզէ /// (շար. թափուած)
78ա որ ես գոհութեամբ փառաւորել...»): 8/81ա-7բ: 9/87բ-9ա (մինչեւ՝ «Հրեշտակի խաղաղութեան): 10/չիք:
Բ. 89ա-95բ
[Խորհրդատետր]
Տե՛ս ձեռ. 2385, 69ա-156բ. 1/ 89ա-92բ: ա/ 89ա-90ա:
(89բ «... եւ ասեն երկոյտասան Տէր ողորմեայ, եւ քահանայ ասէ զաղաւթս/// (շար. թափուած)
90ա փեսայի եդ ինձ պսակ...»): բ/90ա-1ա: գ/91աբ: դ/91բ-92բ: 2/ 92բ-5բ:
ա/ 92բ-3ա: բ/93ա-4ա: գ/94ա-5բ (մինչեւ «...Աստուած սուրբ, որ ի
սուրդ հանկուցեալ ես... պահեա [զմեզ] քոյին քաղցր/// (շար. թափուած): դ-զ/չիք): 3-4/չիք:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
89բ Եւ զանպիտանս
յիշէ ի սուրբ պատարագն։
2385
ԺԱՄԱԳԻՐՔ, ԽՈՐՀՐԴԱՏԵՏՐ
|
ԺԶ. դար (1598ից առաջ) |
ԳՐԻՉ՝ Կարապետ:
ԹԵՐԹ՝ 215. չգրուած՝ 70բ, 214ա-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԸx12 (ԺԸ 11)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 10,2x7,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (7,5x4,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 13: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն ծաղկաթուղթ,
միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ (մասն պահպանակի): ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ)+2
(Գ-Դ), սպիտակ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով, մասն կազմաստառի:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
1ա: Ճակատազարդ` 59ա, 71ա, 157ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային (71ա), խաչ (157ա): Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր (157ա): Գոյներ՝ կարմիր, շագանակագոյն, դեղին:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, բծեր, թ.
82-85՝ վնասուած, կազմի եզրերը եւ մէջքը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-69ա, 156բ-213ա [Ժամագիրք]
Տե՛ս ձեռ. 585, 1ա-64ա,
132ա-80ա. 1/1ա-19ա: 2/19ա-51ա: 3/51ա-8բ: 4/58բ-62ա: 5/62ա-5բ:
6/65բ-9ա (69ա-156բ, տե՛ս եւ Բ): 7/156բ-77ա: 8/177ա-87ա:
9/187ա-97բ: 10. ա/197բ-213ա: բ-ե/չիք:
Բ. 69ա-156բ [Խորհրդատետր]
1. 69ա-86ա [Պատրաստութիւն]
ա. 69ա-75ա [Կանոն զգեստաւորելոյ պատարագիչ
քահանային] Աւրէնք արկանելոյ սպաս եկեղեցւոյ – Յորժամ կամեսցի քահանայն պատարագ
մատուցանել պարտ է այսպէս խորհրդաբար զգեստաւորիլ...: [Սաղմոս Հանդերձի] Ասեն ապայ
Սաղմոս – Քահանայք քո զգեցցին զարդ...: Յիշեա՛, Տէ՛ր, զԴաւիթ...: [Աղաւթք
յառաջ քան զգեստաւորելն]– Որ զգեցեալ ես զլոյս...: [Աղաւթք ի վերայ հանդերձից] Եւ
մատուցեալ սարկաւագունքն, զգեցուցանեն նմայ... եւ ասէ զաղաւթս – Դիր, Տէ՛ր, սաղաւարտ
փրկութեան... (ձեռագրում նշուած չէ «Շարական հանդերձի – Խորհուրդ խորին...»-ը, որը
երգում է դպրաց դասը):
բ. 75ա-6բ [Լվացումն] Եւ յետ զգենլոյ սրբութեան զգեստոյն... պատարագիչ քահանայն
ասէ առաջի այլոց քահանայից... – Խոստովանիմ առաջի Աստուծոյ...:
գ. 77ա-84բ [Նախամուտն] – Փոխ. Դատ արա՛ ինձ, Տէ՛ր...: Իսկ թէ եպիսկոպոս լիցի խորհրդածուն...
ասասցէ զաղաւթս առ Սուրբ Հոգին՝ տնաւրինիչ գործոյն [Գրիգորի Նարեկացւոյ] – Ամենակալ
Աստուած, բարերար, մարդասէր Աստուած բոլորից...:
դ. 84բ-6ա [Աւրհնութիւն նշխարի եւ գինւոյ] Ապայ յարուցեալ գայ առ ընծայարան
սեղանոյն... դնէ ի մաղըզման եւ ասելով – Յիշատակ Տեառն մերոյ...: Եւ ասէ զաղաւթս
ի ծածուկ Յոհանու Ոսկիբերանի ասացեալ – Աստուած, Աստուած մեր, որ զերկնաւոր
հացդ...: Խաչայկնքէ երիցս ի վերայ նուիրանացն – Հոգին Սուրբ եկեսցէ ի քեզ եւ զաւրութիւն
Բարձրելոյն հովանի լիցի քեզ:
2. 86ա-98ա [Պաշտօն ճաշու]
ա. 86աբ Եւ արկանէ խունկ ասելով – Խունկ մատուցանեմ
առաջի քո Քրիստոս...:
բ. 86բ-9ա [Սկիզբն երախայից պատարագի] Երիցս երկրպագէ քահանայն եւ համբուրէ
զսեղանն եւ սարկաւագն կացեալ ի մէջ տաճարին ձայնէ՝ Աւրհնեալ ես, Տէ՛ր: Եւ քահանայն
ի ձայն ասէ – Աւրհնեալ թագաւորութիւն...: Եւ սկսանին յայլ եկեղեցիքն ժամամուտ
ըստ պատշաճի աւուր... եւ քարոզէ սարկաւագն- Եւ եւս խաղաղութեան...: Եւ քահանայն ասէ
զաղաւթս – Տեր Աստուած մեր, որոյ կարողութիւնդ անքննին է...: Եւ քահանայն ասէ խորհրդաբար
– Տէր Աստուած մեր, կեցոյ զժողովուրդս քո...: Որ հասարակեաց զզայս եւ միաձայն...:
գ. 89ա-93բ [Մուտք ճաշու] Եւ ապայ ասի շարական ըստ
պատշաճի աւուրն...: Եւ քահանայն ասէ զաղօթս – Տէր Աստուած մեր, որ կարգեցեր յերկինս...:
Եւ ասեն զերեքսրբեանն ձայնիւ – Սուրբ Աստուած, սուրբ եւ հզաւր...: Եւ քահանայն զոյգ
սմին ասէ ի ծածուկ զաղաւթս – Աստուած սուրբ, որ ի սուրբս հանգուցեալ ես...: [Քարոզ
Մեծ Ճաշու] Եւ սարկաւագն քարոզէ – Եւս խաղաղաւթեան... Վասն խաղաղութեան ամենայն
աշխարհի...: Եւ քահանայն բազկատարած ասէ ի ծածուկ զաղաւթս – Տէր Աստուած մեր, որ զբազկատարած
զաղաչանս ծառայից քոց վերընկալցիս...:
դ. 93բ-4բ [Ընթերցուածք ճաշու] – Եւ քահանայն նստի
յաստիճանն, եւ սկսանին Սաղմոս, կցորդ, ըստ խորհրդոյ աւուրն, եւ ընթեռնուն զգիր մարգարէականս
եւ առաքելականս...: Եւ յաւարտն ասեն ամենեքեան՝ Փա՜ռք քեզ, Տէ՛ր Աստուած մեր:
ե. 94բ-8ա [Հանգանակ Հաւատոյ] Եւ ասեն զՀաւատամքն – Հաւատամք
ի մի Աստուած, Հայր ամենակալ...: [Նզովք] Իսկ որ ասենն՝ Էր երբեմն, յորժամ ոչ էր
Որդի...: [Փառատրութիւն] Իսկ մեք փառաւորեսցուք...:
զ. 98ա-101ա [Քարոզ եւ աղաւթք զկնի ընթերցուածոց] Եւ
սարկաւագն քարոզէ ձայնիւ – Եւ եւս խաղաղութեան...: Եւ եւս հաւատով աղաչեսցուք եւ խնդրեսցուք...:
Քահանայն զաղաւթս ասէ ի ցած - Տէ՛ր մեր եւ փրկիչ Յիսուս Քրիստոս...: Սարկաւագն՝ Սաղմոս
ասացէ՛ք Տեառն Աստուծոյ մերոյ...: Սրբասացութիւն ըստ խորհրդոյն:
3. 101ա- 145բ [Կանոն Սրբոյ Պատարագի]
ա. 101ա-7ա [Վերաբերութիւն]: 101ա-4ա [Արձակումն երախայից] Յետոյ սարկաւագն ձայնէ – Մի՛ ոք
յերախայից...: [Երգ մեծի մտից] Դպիրք եղանակեն
– Մարմին տէրունական եւ արիւն փըրկական...: Եւ սարկաւագն վերաբերէ զսրբազան հացն
եւ զաւրհնութեան բաժակն...: [Աղօթք մեծի մտից] Քահանայն... խորհրդաբար աղաւթէ
ի ծածուկ – Ոչ ոք արժան է յըմբռնելոցս մարմնաւոր ախտիւք...: 104ա-6բ [Մատուցումն
ընծայից] Եւ ընծայքն վերաբերին ի սեղանն սուրբ, եւ քահանայն խնկարկելով ի վերայ
սեղանոյն, եւ լուանայ զձեռսն ասելով – Լուացայց սրբութեամբ: Եւ սարկաւագն
քարոզէ. Եւ ես խաղաղութեան...: [Քարոզ մատուցման] Եւ եւս հաւատով եւ սրբութեամբ
կացցուք...: [Աղաւթք մատուցման] Քահանայ թէ սարկաւագ կայ ի խորհրդեան... բազկատարած
կայ առաջի սեղանոյն եւ ասէ ի ծածուկ զաղաւթս-Տէ՛ր Աստուած զօրութեանց եւ արարիչ ամենայն
լինելութեանց...: 107ա [Ողջոյն] Քահանայ՝ Խաղաղութիւն ընդ ամենեսեան...: Սարկաւագն՝ Ողջոյն
տո՛ւք ի միմեանց... Եւ համբուրեն զսեղանն եւ զմիմեանս:
բ. 107ա-33ա [Գոհութիւն]: 107ա-9բ Ձայնէ սարկաւագն – Ահիւ
կացցուք, երկիւղիւ կացցուք...: Քահանայն դառնայ եւ խաչայկնքէ ի վերայ ժողովրդեան
եւ ասէ – Շնորհք, սէր եւ աստուածային սրբարար զաւրութիւն...: Եւ քահանայն ձեռնամած
աղօթէ ի ծածուկ – Արժան է ստուգապէս եւ իրաւ...: 109բ-15ա [Երգ սերովբէական] – Սո՜ւրբ,
սո՜ւրբ, սո՜ւրբ, Տէր զաւրութեանց...: Քահանայն բազկատարած ի ծածուկ մինչ նոքայ
երգեն – Սուրբ, սուրբ, սուրբ ես ճշմարտապէս...: [Քահանայն] Առեալ զհացն ի սուրբ,
աստուածային, յանմահ եւ յանարատ եւ յարարչագործ ի ձեռս իւր – Աւրհնեաց, գոհացաւ,
եբեկ, ետ իւրեց… Առէք, կերայք. Այս է մարմին իմ…: Եւ առեալ զընծայսն ի ձեռսն ասէ ցած
– Եւ արդ, մեք, Տէ՛ր, ըստ այսմ հրամանատրութեան...: Եւ դնէ զընծայսն ի վերայ սեղանոյն
եւ ասէ ի ձայն - Եւ զքոյս ի քոյոցս քեզ մատուցանեմք...: Մինչ նոքայ երգեն, քահանայն
բազկատարած աղաւթէ ի ծածուկ – Զքեզ, արդարեւ, Տէ՛ր Աստուած մեր, գովեմք...: 115բ-7ա [Վերագոչումն]:
Սարկաւագն ասէ – Աստուծոյ երկիր պագեսցուք...: [Աղօթք Վերակոչման] Քահանայն
խոնարհի եւ ասէ – Երկիր պագանեմք եւ աղաչեմք եւ խնդրեմք...: Եւ կանկնեալ խաչակնքէ
զընծայսն ասելով – Որով զհացս օրհնեալ մարմին ճշմարտապէս...: 117ա-27բ [Յիշատակութիւնք]:
Եւ քահանայն այնուհետեւ... աղաւթէ ի ծածուկ – Որպէս զի եղիցի
սա ամենեցուն մեզ... սովավ շնորհեա՛յ զսէր, զհաստատութիւն...: Ի ձայն - Ընդ որս
եւ մեզ այց արասցես, բարերար Աստուած...: Քահանայն ասէ - Աստուածածնին սրբոյ կուսին
Մարիամու եւ Յովհանու Մկրտչին, Ստեփաննոսի Նախայվկային...: [Քարոզ Ընդհանուր յիշատակութեանց]
Սարկաւագն յաջակողմ սեղանոյն ձեռնամած ասասցէ – Առաքելոց, սրբոց, մարգարէից, վարդապետաց,
մարտիրոսաց...: [Ընդհանուր յիշատակութիւնք] Քահանայն զաղօթս սկսանի... – Յիշեա՛,
Տէ՛ր, եւ ողորմեա՛ եւ աւրհնեա՛ զսուրբ կաթուղիկէ...: [Քարոզ մասնաւոր յիշատակութեանց]
Եւ ապայ ի ձախայկողմն սեղանոյն քարոզէ սարկաւագ... – Գոհութիւն եւ փառաբանութիւն մատուցանեմք
քեզ, Տէ՛ր Աստուած մեր...: [Մասնաւոր յիշատակութիւնք] – Քահանայն զաղաւթս սկսանի...
– Յիշեա՛, Տէ՛ր, եւ ողորմեա՛ եւ օրհնեա՛ զքո առաջի կացեալ ժողովուրդս...: 127բ-30բ [Քարոզ նախ քան
զՏէրունականն] – Ամենայսրբովք, զորս յիշատակեցաք, եւս առաւելապէս զՏէր աղաչեսցուք...:
Քահանայքն բազկատարած խորհրդաբար աղաւթէին - Աստուա՛ծ ճշմարտութեան եւ Հա՛յր ողորմութեան...:
Ի ձայն – Եւ տո՛ւր մեզ համարձակաձայն բարբառով...: [Աղաւթք տէրունական]: Եւ ժողովուրդն բազկատարած եղանակեն – Հայր մեր, որ յերկինս...:
Եւ մինչ նոքայ երգեն, քահանայն աղաւթեսցէ ի ծածուկ – Տէ՛ր տերանց, Աստուա՛ծ աստուածոց...:
130բ-1բ [Աղաւթք խոնարհման]
Քահանայն խոնարհի... աղաւթէ ի ծածուկ – Որ աղբիւրդ ես կենաց եւ բղխումն
ողորմութեան...: Ի ձայն – Քրիստոսիւ Յիսուսիւ Տէրամբ...: 131բ Եւ քահանայն առնու զսուրբ հացն ի ձեռն...
– Ի սրբութիւն սրբոց...: Ժողովուրդն բարձր ձայնէ – Միայն սուրբ...: 132ա-3ա [Օրհնութիւն Սուրբ
Երրորդութեանն] – Աւրհնեալ Հայր Սուրբ, Աստուած ճշմարիտ...: Քահանայն խոնարհի
եւ աղաւթէ ի ծածուկ – Նայեա՛, Տէ՛ր մեր Յիսուս Քրիստոս յերկնից...:
գ. 133ա-6բ [Լրումն:
Աղաւթք Թաթախման] Եւ զայս ասացեալ, երկրպագէ եւ համբուրէ զսեղանն եւ առեալ զսուրբ մարմինն՝
ողջ թանայ յանապական արիւն եւ ասէ – Տէ՛ր Աստուած մեր, որ կոչեցեր զմեզ...: [Յորդոր
Հաղորդութեան] Եւ բարձրացուցանէ ակներեւ ժողովուրդն եւ ասէ առ նոսայ բարձր – Ի սուրբ,
ի սուրբ, պատուական մարմնոյ եւ յարենէ Տեառն մերոյ...: [Քարոզ Սաղմոսելոյ] Սարկաւագն
ձայնէ բարձր – Սաղմոս ասացէ՛ք Տեառն մերոյ...: [Երգ օրհնութեան] Դպիրք եղանակեն
– Քրիստոս պատարագեալ բաշխի ի միջի մերում...: [Աղաւթք բեկման] Մինչ նոքայ երգեն,
քահանայն առնու զմարմինն ի ձեռսն... – Զո՛ր օրհնութիւն, կամ զո՛ր գոհութիւն ի վերայ
հացիս եւ բաժակիս...: Եւ եկեալ արկանէ ի բաժակն արեան ասելով. Լրումն Հոգւոյն Սրբոյ:
դ. 136բ-45բ [Հաղորդութիւն]:
Եւ ապայ առեալ զմի մասն ի ձեռն իւր, ասելով ի ծածուկ... – Հա՛յր սուրբ, որ անուանեցեր
զմեզ անուանակցութեամբ...: [Աղաւթք] Յոհաննու Ոսկեբերանին – Գոհանամ եւ մեծացուցանեմ
եւ փառաւորեմ...: [Աղօթք ճաշակման] Եւ ապա տեառնագրէ զինքն... եւ արբցէ ի բաժակէն,
ասելով – Մարմին քո անապական լիցի...: Եւ թէ սարկաւագ կայ, հաղորդեսցի նախ նայ...:
Ժողովուրդն ասէ բարձր ձայնիւ – Տէր Աստուած մեր երեւեցաւ մեզ...: [Աղաւթք զկնի հաղորդութեան]
Եւ յետ հաղորդելոյն խաչակնքէ զժողովուրդն եւ ասէ բարձր ձայնիւ - Կեցոյ՛, Տէր,
զժողովուրդս Քո...: [Երգ փառատրութեան] Յետ հաղորդելոյն երգեն – Լըցաք ի բարութեանց
Քոց, Տէր...: [Աղօթք գոհաբանութեան] Քահանայն ասէ – Գոհանամք զքէն, Հա՛յր ամենակալ...:
Եւ սարկաւագն քարոզէ – Եւ եւս խաղաղութեան... Եւ եւս հաւատով ընկալեալք յաստուածային,
սուրբ, յերկնային...: Եւ քահանայն ասասցէ ի ծածուկ – Գոհանամք զքէն, Քրիստո՛ս Աստուած
մեր...: Եւ երկրպագեալ համբուրէ զսեղանն:
4. 145բ-8ա [Օրհնութիւն եւ արձակումն]
ա. 145բ-7ա [Աղաւթք ի մէջ եկեղեցւոյ] Եւ իջեալ ի մէջ եկեղեցւոյն, ասցէ զաղաւթս
ի ձայն – Որ աւրհնես զայնոսիկ, որք աւրհնեն զքեզ, Տէր... Եւ ժողովուրդն
ասեն երեք անգամ. Եղիցի, եղիցի անուն Տեառն աւրհնեալ...:
բ. 147ա [Աղաւթք կատարման] Եւ քահանայն դառնայ առ ժողովուրդն – Կատարումն
աւրինաց եւ մարգարէից...:
գ. 147ա-8ա [Աւրհնութիւն եւ արձակումն] Եւ ասեն սաղմոս – Աւրհնեցից
զՏէր յամենայն ժամ...: Եւ քահանայն խաչակնքէ զժողովուրդն...- Աւրհնեալ եղերուք... Երկրպագէ
երիցս ասելով եւ երթայ խաղաղութեամբ:
Գ. ա. 148ա-50ա
Այլ աղաւթք, որ ասի նախ քան զճաշակել խորհրդոյդ, ի բանից Թումայի առաքելոյն – Մարմին
քո անապական...
բ. 150ա-6բ
Տեառն Ներսեսի Լամբրոնացոյ Խրատք եւ սահման ի վերայգրե[ա]լ գործոյն – Քանզի
բազում ինչ եցոյց բանս հրահանգութեան...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
70ա Զանպիտան ու զմեղսասէր Կարապետ գրչակս յիշեա՛, ո՜վ սուրբ պատարագիչ քահանայ, ի ժամ սոսկալի
սուրբ պատարագին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 101բ (բոլորգիր)
Աղաւթմատո[յ]ցս տէր Անանին
է: Թվին ՌԽԷ. (1598. նմանիք՝ 26բ-7ա, 94բ, 136բ):
2. 213ա (ԺԷ.
դ., բոլորգիր) Որ ողո[ր]մի գրչիս՝ Շիմայ[վ]ոն վարդայպ[ետ]ին, իւր ձեռամբ,
որ իւր ձեռամբն գր[ե]ալ է:
213բ
(նոյն ձեռքով) Քրիստոս Աստուած ողոր[ր]մի ըստացողիս
գրոյս՝ տէր Վարդանի որդի Ոսկան քահանային, եւ ամենայն յայրեայն
մերցայորաց, ընդերցողաց եւ լսողաց, եւ որք լիայբերան
ողո[ր]մի ասէք.
ամէն: Դարձեալ յիշեցէ՛ք տէր Ոսկանն, ամուսին իւր՝ Փարին եւ Ա վորդի
Մարտիրոսին:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ Աա
(բոլորշի) կպփ. Ахалцыхской градской полиции:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 83ա
Աղաւթմատնոց: 213բ Փոտինեայ, որ թարքմանի լուսեղ, Անտիոքա բըժըշկին: 48բ-9ա, 121բ-2ա,
187բ-8ա, 191բ-2ա (զանազան նախադասութիւններ, բառեր եւ տառեր):
2386
ԺԱՄԱԳԻՐՔ, ԽՈՐՀՐԴԱՏԵՏՐ
Դոմնաս |
ՌՂԱ. – 1642 |
ԳՐԻՉ, ՍՏԱՑՈՂ՝ Լիանոս Բաբերդացի:
ԹԵՐԹ՝ 272. չգրուած՝ 194բ-5ա, 266ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԲx12 (ԻԱ կրկ.,
ԺԷ 16, ԻԱ1, ԻԱ2 14)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
10,5x7,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (6,5x4,2): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 10: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն կաշի, դռնակով
եւ մէկ կապիչով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կարմիր վանդակազարդ կտաւ, դռնակինը՝
սպիտակ կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան՝
1ա, 148ա: Ճակատազարդ` 65ա, 74ա, 92ա,
102բ, 104ա: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ՝ նարնջի, շագանակագոյն:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մատթէոսի: Ե. դ.: 2 (Ա-Բ, չգրուած) + 1 (Գ), ստացուած քառորդ թերթի ընդլայնակի
եւ երկայնակի հատումով: Մագաղաթ, միասիւն (նախապէս՝ երկսիւն) (8,5x6,5), բոլորգիծ
երկաթագիր, 5 տող: Կարդալ՝ Գա, Գբ. «[սա]ստեաց [նոցա զի] լռեսցեն...
աշակ[երտք]ն եւ արար[ին]« (Ի.
31, ԻԱ. 5- 6):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, բծեր, փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ ցեցակեր.
կազմի եզրերը եւ մէջքի կաշին թեթեւակի մաշուած, կապիչներից մէկն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-102ա,
209ա-63բ [Ժամագիրք]
Տե՛ս ձեռ. 585, 1ա-64ա, 132ա-8ա. 1/1ա-22ա: 2/22ա-64բ:
3/64բ-73բ: 4/73բ-82բ: 5/82բ-91բ: 6/91բ-102ա (102բ-208բ,
տե՛ս Բ): 7/209ա-32ա: 8/232ա-43ա: 9/243ա-55ա: 10.
ա-գ/չիք: դ/255բ-61բ: դ/261բ-3բ:
Բ. 102բ-208բ
[Խորհրդատետր]
Տե՛ս ձեռ. 2385, 69ա-156բ. 1/102ա-23ա: ա/102բ-9ա:
բ/109ա-11բ: գ/111բ-21ա: դ/121ա-3ա: 2/123ա-42ա: ա/123աբ:
բ/123բ-7ա: գ/127ա-33ա: դ/133ա-4ա: ե/134ա-8ա: զ/138ա-42ա:
3/142ա-97ա: ա/142ա-150ա: բ/150ա-81բ: գ/181բ-5բ: դ/185բ-97ա:
4/197ա-9բ: ա/197ա-8ա: բ/198աբ: գ/198բ-9բ: Ունի.
ա. 199բ-202ա
Այլ աղօթ[ք], որ ասի նախքան
զճաշակել խորհրդոյ, ի բանից Թովմայի առաքելոյն – Մարմին քո անապական...
բ. 202ա-8բ
Տեառն Ներսէսի Լամբրոնացոյ Խրատք եւ սահման ի վերոյգրեալ գործոյս – Քանզի բազում
ինչ եցոյց բանս հրահանգութեան...
Գ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ, ԺԷ. դ., բոլորգիր
1. 266բ-70բ,
272բ [Մասն
Ժամագրոց] – Յիշեսուք
ի գիշերի...
2. 271ա [Աղօթք] – Յիշատակ
Տեառն մերոյ եւ փրկչին...
3. 271բ-2ա
[Աղօթք] – Հաւատով
հաւատամ յամենասուրբ Երրորդութիւնդ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
263ա Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն, միագոյ, յատկադէմ եւ
զուգապատիւ, երից անձանցն եւ միոյ բնութեան եւ աստուածութեան՝ Հօր Աստուծոյ անհասի
եւ Որդւոյն Աստուծոյ միածնի եւ Սուրբ Հոգւոյն ճշմարտի, յամենայնիւ յաւիտեանս. ամէն:
Արդ գրեցաւ |263բ| վարդափթիթ սուրբ տառս, ոչ (=որ) կոչի Աղաւթմատոյց, ի թվականին Հայոց
ՌՂԱ. (1642), [ի] Խախտ[ե]աց գաւառն, [ի գիւղն, որ] կոչի Դոմնաս, ի դուռն Սուրբ Սարգ[ս]ին, Սուրբ Մինասին, Սուրբ Աստուածածնին, Սուրբ Թորոսին, ի հայրապետութեանն
տեառն Փիլիպոսին կաթուղիկոսին
ամէնիմաստ պատր|264ա|իարգի, եւ առաջնորդութեան սուրբ ուխտիս տէր Մակարիս արքեպիսկոպոսին, ձեռամբ անա[ր]ժան եւ անիմաստ,
մեղսասէր եւ բազմավէր ոգոյ, խոշոր եւ սխալագիր գրչի Լիանոս Բաբերդացոյ, սուրբ տառս ի վայելումն անձին իւրոյ եւ յետ աստեացս ել|264բ|անելոյ՝
յիշատակ իւր եւ ծնողաց իւրոց: Դարձեալ երես անկեալ աղաչեմ զձեզ, յորժամ կարդայք կամ
աւրինակէք կամ հարեւանցի տեսանէք՝ զաւելորդն բառնայք եւ սղալանաց մերոց անմեղադիր
լերուք, զի կար մեր ա[յ]ս էր: Զի լի սրտիւ
եւ սերտ |265ա| հաւատով ողորմի ասացէ՛ք ինձ՝ անարժան Լինանոսիս, եւ ծնողաց իմոց, եւ վարպետին իմոյ՝ Բաբերթացուն տէր Գր[ի]գ[որ]ին քաջ փիլիսոփային,
եւ եղբօրն իմոյ՝ Սրապին, Սիրանին, եւ հաւրն իմոյ՝
Ն[ի]կոլին, եւ մորն իմոյ՝
Հերիքին, եւ քուրերո[ւ]ն իմ[ոյ]՝ Նանա|265բ|նին, Դոլաթին, Յեղսիկին, եւ դարձեալ
մեզ յիշողացդ եւ ձեզ յիշելոցդ ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած իւր միւսանգամ գալուստն,
ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս:
Համառօտութիւնը տե՛ս ԺԷ.
դ. յիշ-ք, Գ., էջ 67-8:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ Բբ
(բոլորշի, դժուրաընթեռնելի). կպփ. Ахалцыхской
градской полиции:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ 194բ-5ա, 196բ (զանազան տառեր եւ բառեր):
ՆՇՈՒՄ՝ Բբ «ՌՂԱ. - 1642, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2387
ՄԱՆՐՈՒՍՄՈՒՆՔ
Սուրբ Անտոնի վանք
(մերձ առ Կաֆայ) |
ՊՁԱ. – 1432 |
ԳՐԻՉ,
ԾԱՂԿՈՂ, ԿԱԶՄՈՂ՝ Քրիստոստուր աբղյ.: ՍՏԱՑՈՂ՝ Սարգիս սրկ.:
ԹԵՐԹ՝
254. չգրուած՝ 107բ, 254բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԲx12 (Ա 11, ԻԲ 3)։ ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
12x8,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x6): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 14: ԿԱԶՄ՝ կապոյտ թուղթ, մէջքը՝
կարմիր կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ (ԺԹ. դ. յաւելում): ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
1 (Ա) + 1 (Բ). (մասն կազմաստառի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Ի լուսանցս. Բուժումն կուրի (49բ), Ստեփաննոս Նախավկայ (62ա), Ննջումն Աստուածամօր
(230բ): Կիսախորան՝ 1ա, 108ա: Ճակատազարդ` 32ա, 59ա, 168ա, 186բ, 205բ,
230բ: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային,
տաճար (56ա, 150բ): Զարդագիր՝ թռչնագիր,
հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն,
կապոյտ, կանաչ, սպիտակ, ոսկի:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մարկոսի: Ժ. դ.: 2 (Ա-Բ, սկզբից), ստացուած կէս թերթի ընդլայնակի հատումով եւ երկտակումով:
Մագաղաթ, երկսիւն
(12x10), բոլորգիծ
երկաթագիր, 8 տող: Կարդալ՝
Բա, Աբ, Աա, Բբ. «/// Եւ ելեալ արտաքս...
պիղծք յորժամ ///» (Գ. 5-7, 9-11):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, եզրահատումից պրականիշերը տեղ-տեղ
վնասուած, լուսանցազարդերը,
մանրանկարները
եւ գլխագրերը խոնաւութիւնից
արտատպուած հանդիպակաց էջերին. կազմի Ա. փեղկը վերից-վար ճեղքուած, եզրերը մաշուած. պատառիկ-պահպանակների
Աա եւ Բբ էջերի
գիրը խունացած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-252ա
[Մանրուսմունք]
Տե՛ս ձեռ. 755, 4ա-317ա. 1. ա/1ա-4բ: բ/4բ-12բ:
գ/12բ-23ա: դ/23ա-31բ (միայն՝ ԱԿ եւ ԴԿ): 2. ա/32ա-47բ: բ/47բ-9ա:
գ/49աբ: դ/49բ-52բ: ե/52բ-5բ: (Ունի՝ 56ա-8բ «Տան քում...»): 3/չիք:
4. ա/59ա-97ա: բ/97ա-9բ: գ/99բ-104բ: դ/104բ-107ա: 5.
ա/108ա-150բ: բ/150բ-3բ: գ/153բ-8ա: դ/158աբ: ե/158բ-62ա:
զ/162աբ: 6. ա/չիք: բ/162բ-5բ:
գ/չիք: դ/165բ-7բ: 7/168ա-86բ: 8. ա/186բ-9ա: բ/189ա-94ա:
գ/189բ-200ա: դ/200ա-205բ: 9. ա/205բ-29բ: բ/229բ-30ա: գ-ե/չիք:
10. ա/230բ-44ա: բ-գ/չիք: դ/244ա-5բ: ե-է/չիք: ը/246ա-7ա:
թ-ժ/չիք: (Ունի՝ 247բ-9ա (Շարական] – Ես ասացի ի վերանալ յինէն...»:
249-51բ «[Երգք հանգըստեան] – Արարիչ եւ մարդասէր...»: 252ա «[Կցուրդ հանգստեան.
տե՛ս ձեռ. 762, 213բ-6ա] – Հաւատ ունելով... (վերջինս շարունակուած այլ ձեռքով):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
31բ Զբազմամեղս զՔրիստոստուր մեղապարտ
կրաւնաւորս եւ զամենայն արեան մերձաւորս իմ աղաչեմ յիշել ի Տէր:
58բ Զստացաւղ սորա՝ զՊարոն սարկաւագն, եւ զփցուն գրիչս՝ զՔրիստոստուր սուտանուն աբեղայս, աղաչեմ յիշել ի Տէր, եւ որ զմեզ յիշէ՝
յիշեալ եղիցի եւ նա:
107բ Յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս Աստուած զ[Ս]արգիս սարկաւագն ի
բարի մասին, հանդերձ ծնողիւքն. ամէն:
252բ Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն, որ ետ կարողութիւն տկարութեանս
իմում յաւարտ ելանել գրոյս: Գրեցաւ Խազտետրս ի թվին Հայոց ՊՁԱ. (1432) ամի, ձեռամբ
ապիկար եւ ախմար գրչի՝ Քրիստոստուր մեղապարտ կրաւնաւորի,
ի վայելումն շնորհազարդ Սարգիս սարկաւագին,
որ բազում փափագանաւք ստացաւ զսա իւր հալալ արդեանցն՝ յիշատակ իւր եւ ծնողացն: Արդ,
եղեւ սկիզբն եւ զրաւ Խազտետրիս լաւ եւ ընտիր աւրինակէ, որ կոչի Առաքելցի, յաշխարհս
Հոնաց, ի վանս, որ յանուն Սուրբ Անտոնի, |253ա| որ առընթեր մեծի մայրաքաղաքի Կաֆայի, առաջնորդութեամբ վանացս եւ աթոռակալութեան մեծի վարդապետի,
քաջ րաբունոյ տեառն Սարգսի, ի հայրապետութեան
տեառն Կոստանդնեա եւ եպիսկոպոսութեան
տէր Կարապետին: Արդ, որք հանդիպիք
ի սմա ուսանելով կամ աւրինակելով, յիշեսջիք զվերոյգրեալն զՍարգիս սարկաւագն, եւ զհայրն իւր՝ զՆիկողա[յ]ոսն, եւ զմայր իւր՝
զԵտիլմելիքն, եւ զհանգուցեալ եղբայրն իւր՝ զԽաչիկն, եւ զքուերսն իւր՝ զԱղութխաթունն, եւ
զՓաշախաթունն, եւ զամենայն ազգայինսն, եւ զիս՝ զանպիտան եւ զփցուն գրիչս՝
զՔրիստոստուր աբեղայս, զծաղկաւղս եւ զկազմաւղս, |253բ| եւ զաշակերտն իմ՝
զԱւքսէնտ կրաւնաւոր քահանայն, եւ զծնաւղսն իմ յիշեցէ՛ք ի Տէր, եւ որք
յիշէք՝ յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ յԱստուծոյ. ամէն:
252բ՝ տե՛ս ԺԵ. դ. յիշ-ք,
Ա, էջ 428:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
254ա
(բոլորգիր) Զվերըստին ըստացաւղ Խազտետրիս՝ զպարոն Վարդիկն յիշեսջիք,
որ ըստացաւ զսայ ի հալալ արդեանց իւրոց, յիշատակ իւր եւ ծընաւղացն իւրոց, եւ ամենայն
արեան մերձաւորաց՝ կենդանեաց եւ ննջեցելոց, ի վայելումն որդոյ իւրոյ՝ դեռաբոյս պատանեկին՝
Վասգօ սարկաւագին, զոր Տէր Աստուած վայելել տացէ նմա. ամէն: Գրեցաւ յիշատակարանս
ձեռամբ իմով՝ Յովանէս հաբեղայիս, ի թվին ՋՀԴ. (1525), մայիս
ամսոյն ԺԴ.:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 1ա
(ութանկիւն, փակագիր) Եփրեմ վարդապետ, 1203 (1754):
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ՌՂԲ. –
1643, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2388
ՄԱՆՐՈՒՍՄՈՒՆՔ
Գալու անապատ |
ՉՀԴ. – 1325 |
ԳՐԻՉ՝
Սիմէոն քհյ.: ՍՏԱՑՈՂ՝ Յովանէս սրկ.:
ԹԵՐԹ՝
217+1 (կրկն.՝ 1). չգրուած՝ 1բ-գ: ՊՐԱԿ՝ 1x2+Ա-ԺԸx 12։ ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
11,8x8,4: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 17: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի՝ դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ ոսկեկար բազմագունի մետաքս (կազմ), կարմիր
մետաքս (դռնակ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Լս.՝ Դաւիթ մարգարէ՝ 43ա: Կիսախորան՝
3ա, 102բ: Ճակատազարդ` 25բ, 50ա, 68բ,
146բ, 175ա, 190ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական,
թռչնային, տաճար (48ա, 136բ): Զարդագիր՝
թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր,
կապոյտ, կանաչ, դարչնագոյն, ոսկի:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– 1. Աւետարան Յովհաննու: Ժ. դ.: 1 (Աբ, չգրուած՝ Աա), ստացուած քառորդ թերթի ընդլայնակի
եւ երկայնակի հատումով: Մագաղաթ, այժմ միասիւն (8x5), բոլորգիծ երկաթագիր, 4 տող
(Աբ), 11 տող (Բա): Կարդալ. «/// եւ ասէ. Ամենայն... միւս անգամ ///» (Դ. 13): 2. Մարգարէութիւն
Եսայեայ: ԺԱ. դ.: 1 (Բա, չգրուած՝ Բբ), ստացուած քառորդ թերթի ընդլայնակի եւ երկայնակի
հատումով: Մագաղաթ, միասիւն (նախապէս՝ երկսիւն), ուղղագիծ երկաթագիր: Կարդալ.
«/// [մխի]թարեցէ՛ք զդա, զի լի եղեւ... բլուրք խոնարհեսցին ///» (Խ. 2-4):
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. թերթերը եզրահատուած, լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ,
թերթերը ծալծլուած. պատառիկ-պահպանակները խունացած, Բ-ի եզրերը վնասուած. կազմի
մէջքի կաշին վերից-վար ճաքած, դռնակի կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 3ա-216բ
[Մանրուսմունք]
Տե՛ս ձեռ. 755, 4ա-317ա. 1. ա/3ա-5բ: բ/5բ-11բ:
գ/11բ-9ա: դ/19բ-25ա: 2. ա/25բ-41բ: բ/41բ-2բ: գ/42բ-3ա:
դ/43ա-5ա: ե/45ա-7բ (Ունի՝ 48ա-50ա «Տան քում...»): 3/50ա-68ա: 4.
ա/68բ-95բ: բ/95բ-7բ: գ/97բ-102ա: 5. ա/102բ-36բ: բ/136բ-9ա:
գ/139ա-43ա: դ/143ա-4ա: ե/144ա-6ա: զ/146աբ: 6. ա/146բ-54ա:
բ/158բ-61ա: գ/154ա-157բ: դ/157բ-8բ: 7/161ա-74բ: 8. ա/175ա-6բ:
բ/176բ-80բ: գ/181ա-5ա: դ/185ա-9բ: 9. ա/190ա-216բ: բ-ե/չիք:
10/չիք:
Բ. ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ
1. 1դ [Երգ, Վարդան կազմողի ձեռքով, ԺԵ. Դ.] – Գոհանամք ըզքեն, Տէր...
2. 1ա (ԺԹ. դ., շղագիր) [Վասն սպեղանեաց բժշկաց] – Ծանի՛ր, ո՜վ խոհեմ այր...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
25ա
(սղագրուած) Զմեղուցեալ գրչակս՝ զՍիմէոն, աղաչեմ յիշել ի Տէր:
Ո՜վ սուրբ եղբարք, Յովանէս, եւ Աստուած զձեզ (այսքանը):
216բ
(անձնանունները մեծ մասամբ սղագրուած) Փա՜ռք Սրբոյ Երրորդութեանն, յաւիտեանս յաւիտենից.
ամէն: Ի թվին Հայոց ՉՀԴ. (1325), ի թագաւորութեանս Հայոց Լեւոնի
աստուածասիրի եւ բարեպաշտի, որդւոյ ի Քրիստոս հանգուցեալ թագաւորի Աւշնի,
եւ ի հայրապետութեան տեառն Կոստանդնի Լամբրոնացւոյ, գրեցաւ եղանակաւոր տառս
Մանրուսման յաստուածաբնակ անա|217ա|պատս, որ կոչի Գալու, ընդ հովանեաւ
Սուրբ Աստուածածնիս եւ այլ սրբոցս, ձեռամբ մեղապարտ եւ անարժան քահանայի Սիմէոնի՝
ի խնդրոյ սրբասէր եւ պատուական սարկաւագի եւ հոգեւոր եղբաւր մերոյ՝ Յովանիսի
գրակազմի, ի վայելումն անձին իւրոյ եւ յիշատակ հոգւոյ իւրոյ, եւ ծնողաց իւրոց եւ
ամենայն զարմից: Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, որք հանդիպիք սմա տեսութեամբ կամ աւրինակելով,
յիշեսջիք զստացաւղ սորին՝ զՅովանէս, եւ զծնաւղսն իւր: |217բ| Ընդ նմին աղաչեմ
յիշել եւ զանարժան հողս՝ զՍիմէոն գրիչ, եւ զծնաւղսն իմ, եւ զհոգեւոր եղբայրն
իմ՝ զՅակոբ քահանայ՝ զորդի Մեծպարոնի՝ զհանգուցեալն ի Քրիստոս: Աղաչեմ
յիշել եւ զհոգեւոր որդեակս եւ զեղբարս իմ ի Տէր՝ զԱպլդոյ դպիր եւ զՓոքր
Ստեփանոս դպիր, եւ որ յիշէ՝ յիշեալ լիցի յողորմութիւնն Աստուծոյ. ամէն:
Բայց գրեցաւ սա ի լաւ եւ ի ստոյգ աւրինակաց երկու[ց]՝ Կոստանդւոյ
եւ Վաւծընցւոյ, զոր էր գրեալ Գրիգոր Չորուկ, եւ Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ
փա՜ռք յաւիտեանս. ամէն:
Վերոյիշեալ դպիրներից առաջինի անունը ճշտել ենք ըստ Ղ. Ալիշանի «Սիսուան» գրքի
(էջ 201): Լ. Խաչիկյանն «զԱպլդոյ»ի փոխարէն կարդացել
է «Զապլուն՞»:
216բ՝ համառօտութիւնը տե՛ս ԺԴ. դ. յիշ-ք, էջ 197-8:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1դ (բոլորգիր)
Փա՜ռք անսահման անուն եւ անզուքական տէրութիւն՝ Հայր եւ Որդի
եւ Սուրբ Հոգի, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Արդ, աղաչեմ զձեզ, ո՜վ
պատուական եղանակողք, յիշել ի մեղսաքաւիչ աղաւթս ձեր զսրբասնեալ քահանայն Ստեփաննոս,
որ ստացաւ զտետրս ի հալալ վաստակոց իւրոց ի վայելումն սրբասնեալ զաւակին իւրոյ՝
Ատոմ քահանային, զոր Տէր Աստուած վայելել տացցէ նմա ընդ յերկայն ա|2ա|ւուրս. ամէն:
Դարձեալ
ծանուցանեմ ձեզ զաղէտս կսկըծանաց, զծաղիկն ձըմերային, մանուշակն գարնանային, զվարդըն
փթթեալ ի կոկոնին, զփիլիսոփայն արին, զը[ն]թերցող
Հին եւ Նոր Կտակարանին, զճարտարն ի պատասխանին, զհսկաձեւն ի մանկտին, զգեղեցիկ
տիպ պատկերին, զսիրող աստուածային պատուիրանին, զցանկալին ամենայն ազգաց՝ զԹումա
սարկաւաքն, զի յայսմ ամի փոխեցաւ առ Քրիստոս եւ սուք անմխիթար եթող
ծնաւղաց իւրոց, հաւրն իւրոյ՝ Ստեփանոս քահանայն, եւ մաւրն իւրոյ (անունը
չգրուած), եւ եղբաւրն իւրոյ՝ նորընծա քահանային Ատոմին, զի ոչ միայն եղբայր
գոլով, այլ սնընդակից եւ ուսումնակից միմիեանց, զոր մխ|2բ|իթարիչ Հոգին Սուրբ
Աստուած ճըշմարիտ մխիթարեսցէ զսուք սրտի սոցա եւ զԹումա սարկաւաքն
ընդ սրբոյն Ստեփաննոսի դասակից եւ պսակակից արասցէ. ամէն:
Կազմեցաւ
թվին Հայոց ՊՁԹ. (1440), ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ,
ձեռամբ մեղապարտ Վարդանի, զոր աղաչեմ յիշել միով Տէր ողորմայիւ:
Փա՜ռք
Հաւր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սըրբոյ այժմ եւ միշտ. եւ յաւիտեանըս յաւիտենից. ամէն (վերջին
պարբերութիւնը՝ խազագրուած):
Համառօտութիւնը տե՛ս ԺԵ դ.
յիշ-ք, Ա., էջ 512:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ՝ 1բ (բոլորշի, երկգլխանի արծուի պատկերով) կպփ. Ахалцыхской градской полиции:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ՝ Աա (նոտրգրով
գրուած «ա» եւ «բ» տառերը):
ՆՇՈՒՄ՝ Աա «ՉՀԴ. – 1325, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2389
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Էջմիածին |
ՌՂԲ. – 1643 |
ԳՐԻՉ,
ՍՏԱՑՈՂ` Մկրտիչ:
ԹԵՐԹ՝
160, չգրուած՝ 1ա-3բ, 159բ-60բ: ՊՐԱԿ՝ 1x3+ ԺԹ-ԼԱx 12 (Լ 13, ԼԱ 11)+1x1։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ,
լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13x9: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x6): ԳԻՐ՝ նոտրգիր:
ՏՈՂ՝ 21-20: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ դարչնագոյն կաշի, միջուկը՝ տախտակ, աստառը` ծաղկազարդ
կտաւ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Լուսանցազարդ՝ բուսական (38ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. խոնաւութեան հետքեր, զանազան բծեր, վերջին թերթերը վնասուած. Կազմը խունացած,
եզրերն ու մէջքը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1. 4ա-9բ [Ներբող առ Աստուածածինն] – (սկ. թերի) ///եթէ ինքն եկեսցէ եւ փրկեսցէ զմեզ: Ուրախ լե՛ր,
Մարիամ... Բարեխօսեա՛ անդադար առ Որդիդ քո միածին՝ կեցուցանել զանձինս մեր, որում
փառք յաւիտեանս յաւիտենիւ:
2. 9բ-19բ Սրբոյն Թէոդիտոսի Անկիւրիոյ եպիսկոպոսի ասացեալ ի Ծնունդն Քրիստոսի,
զոր ընթերցան ի ժողովն Եփեսոսի – Պայծառ առաջիկայ տօնիս ստորադրութիւն զհասարակաց փրկութիւն...
3. 19բ-30ա Նորին սրբոյն Թէոդորոսի Անկիւրիոյ եպիսկոպոսի խօսք ի Ծնունդն
Քրիստոսի – Պայծառ եւ հրաշափառ է մերձակայ տօնիս խորհուրդ...
4. 30բ-7բ Սրբոյն Գրիգորի Սքանչելագործի Նէուկեսարոյ եպիսկոպոսի Ներբողեան
ի Սուրբ Աստուածածինն եւ ի նորին աւետիսն – Զամենայն տօնս
եւ զաւրհներգութիւնս պարտ է մեզ որպէս զողջակէզս ինչ...
5. 38ա-55ա Սրբոյն աբբա Եփրեմի ասացեալ ի Ծնունդն Քրիստոսի եւ յողջոյնն Մարիամու
Աստուածածնին – Սքանչելի է ծնունդ քո, Որդի Աստուծոյ, եւ դժուարին է բերանոյ...
6. 55ա-9բ Սրբոյն Յովհաննու Ոսկիբերանի ի Մկրտութիւնն Քրիստոսի, ի Մատթէի
Աւետարանին մեկնութիւն – Յայնժամ գայ Յիսուս ի Գալիլեէ ի Յորդանան, առ Յովհաննէս...
Ընդ ծառայս՝ Տէրն, ընդ պատժապարտս՝ դատաւորն ամենեցուն գայր ի մկրտութիւն...
7. 60ա-4բ Սրբոյն Յովհաննու Ոսկիբերանի ասացեալ ի խաչելութիւնն Քրիստոսի
– Այսօր Տէրն մեր խաչի, եւ մեք տօնս տօնեմք, զի ուսցիս...
8. 65ա-78բ Ի հրաշափառ տօնի Սրբոյ Խաչին՝ երանելոյն Դաւթի Անյաղթ փիլիսոփայի
ասացեալ – Բարձրացուցէ՛ք զՏէր Աստուած մեր, մարգարէն ձայնէ. Երկիր պագէ՛ք...
9. 78բ-81բ Սրբոյն Յովհաննու Ոսկիբերանին ի Կորնթացւոց թղթոյն մեկնութենէն
– Զի ճառ խաչին կորուսելոցն յիմարութիւն է, այլ փրկելոցս... Առ արտաքին իմաստութիւնն
յարձակի ուժգնապէս...
10. 81բ-4ա Նորին ի Գաղաթացւոց թղթոյն – Այլ ինձ քաւ լիցի պարծել, բայց միայն ի խաչն Տեառն... Նա աւանիկ
իրքն նախատանաց թուի...
11. 84ա-6ա Նորին ի Տիմոթեայ թղթոյն մեկնութենէն – Մի՛ ինչ
այսուհետեւ ամօթ համարեսցես զվկայութիւն նորա... Չիք ինչ քան զայն չար...
12. 86ա-91բ Երանելոյն Սեւեռիանոսի եպիսկոպոսի ասացեալ ի թզենին, որ ցամաքեցաւ
– Ակն տեսանելով ծառ ծաղկազգեացըս եւ կամ աղբեւրս ջրաբուղխս...
13. 91բ-5ա Սրբոյն Յովհաննու Ոսկիբերանին ասացեալ ի Մատթէի Աւետարանին մեկնութենէն
– Յայնժամ նմանեսցի արքայութիւն երկնից տասն կուսանաց... Այս առակ առաջնոցն նմանէ՝
հաւատարիմ ծառային եւ ստահակին...
14. 95ա-9բ Նորին սուրբ վարդապետին ի սոյն Աւետարանին մեկնութենէն – Յորժամ
գայցէ Որդի մարդոյ փառօք Հօր իւրոյ... Քաղցրութիւն ճառիս, զոր ստէպ ոչ կարեմք յեղյեղուլ...
15. 99բ-103ա Նորին սուրբ վարդապետին Յովհաննու Ոսկիբերանի ասացեալ յանհաս
գիրս իւր – Յորժամ զմտաւ ածեմ զդիւրածախութիւն կենցաղոյս եւ զամաց զերկրավարեալ...
16. 103բ-7բ Սրբոյն Գրիգորի Նիւսացւոյ Առ ի յորդորումն մանկանց սրբոյ Եկեղեցւոյ
ի կուսութիւն – Մտաւոր եւ բանական կենդանի այս մարդ աստուածային եւ անարատ...
17. 107բ-17ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ Ծննդեան. ի բանն, որ ասէ. Տէր ասաց
ցիս. Որդի, իմ ես դու, եւ ես այսօր... – Ծնունդն Քրիստոսի կրկին ուսուցանեն
մեզ գիրք... հանապազ մաքրիմք եւ մտանեմք ի տաճարն երկնաւոր /// (թերի):
18. 117բ-32ա [Նորին Քարոզ վասն Ծննդեան Քրիստոսի, ի բանն, որ ասէ. Բանն մարմին
եղեւ եւ բնակեցաւ ի մեզ... – /// (սկ. թերի) Եկեսցուք յառաջին գլուխն եւ ասասցուք, թէ որպէս...
19. 132ա-9ա Քարոզ վասն հաղորդութեան, ի բանն. Քանիցս անգամ եթէ ուտիցէք եւ
ըմպիցէք, զմահ Տեառն – Վարդապետք ասեն, եթէ հաղորդութիւն է [խորհուրդ] սիրոյ, որպէս...
17-19 միաւորները տե՛ս Գ.
Տաթեւացի, Քարոզգիրք, Ձմեռան հատոր, Կ. Պոլիս, 1740, Ե-Զ., ՃԻ.- էջ 28-43, 544-9:
20. 139բ-44ա [Գրիգորի Տաթեւացւոյ] Քարոզ [ի բանն]. Արի, Տէ՛ր, ի հանգիստ քո...
– Գիտել պարտ է, զի հանգչիլ ասի նմա...
Բ. 144բ- 59ա [ՏԱՂՔ]
1. 144բ-5ա Տաղ ի Խաչատրոյ Կեջառացոյ – Եւ եմ կորուսեալ
ոչխար մոլորեալ ի սուրբ քո հօտէն, / Հովիւ քաջ ի վայր հայեաց բարեխօս քեզ երկիր ամէն...
Ո՜վ Կեջառեցի մեղօք ընկղմեալ ի մեղաց ծովին...
2. 145բ-6ա [Երգ ի Մովսէս վարդապետէ արտադրեալ] (ծայրակապ` «Երգ ի Մովսիսէ»)
– Եղեալ հարսն անմահին / Երկնաւոր արքային...
3. 146ա [«Տաղ ազնիւ եւ գեղեցիկ, ի Սիմէոն վարդապետէ ասացեալ». ձեռ.
1721, 130բ] – Ես էի ազատ ազգի, վա՜յ, աւաղ, վա՜յ / Եւ այժմ եմ այլոց գերի,
եկայք լացէ՛ք զիս եւ ողբացէ՛ք զիս...
4. 146բ-7ա [«Ի Սիմէոն վարդապետի Ջուղայեցւոյ երգեալ». ձեռ. 1721, 129բ]
– Անձամբ տրտմագին / Փըղձկեալ սաստկագին...
5. 147աբ [Տաղ Յարութեան, Նարեկացոյ] – Հաւիկ մի պայծառ
տեսայ աննըման, / Ի յայն քառաթեւին վերայ աննըման...
6. 147բ-8ա [Տաղ Յարութեան] – Եկեալ Մարիամ Մագդաղենացին / Յայն
առաւօտին միաշաբաթին...
7. 148աբ [Տաղ Սուրբ Աստուածածնին] – Կենաց տապանակ,
/ Աստուածագիծ տախտակ...
8. 148բ-9ա [Տաղ Բուն Բարեկենդանին. լս-ում. «Բ.շաբթի»] – Ճրագ
ճըշմարիտ եւ երկնային, / Լոյս աշխարհի Հաւր միածին...
9. 149աբ [Տաղ վասն անառակ որդոյն] (ծայրակապ` «Այս բանս») – Առ Հայրդ
աղաղակես, / Անառակի որդւոյս ողորմեայ... ա. 149բ-50բ Յորդորակ – Հետեւեցայ անառակին / Ի հեռաբնակ տարաշխարհին...
10. 150բ-1ա [Տաղ] – Մեղայ քեզ, Քրիստոս Աստուած, ապաւէն յոյսըս քեզ ունիմ, / Լալագին
պաղատանօք հառաչմամբ առ քեզ անկանիմ...
12. 151աբ [Տաղ ի Գրիգոր վարդապետէ ասացեալ] (ծայրակապ` «Գրիգորի է») –
Գանկատ ունիմ ասել քեզ, / Թագաւոր իմ Յիսուս Քրիստոս... ա. 151բ-2ա Փոխ է - Ի յիմ քաղաք
մարմնոյս դընին... բ. 152աբ Յորդորակ - Այլ դատաւորդ իմ երկնային...
13. 152բ [Տաղ. լս-ում. «Գ.շաբթի»] – Քեզ, ո՜վ Տէր
Յիսուս, ձայնեմ, / Կոյսս յիմարութեամբ թըմբրեալս... ա. 152բ-3ա Փոխ է-Վա՜յ իմ մեղուցեալ
անձինս...
14. 153աբ [Տաղ. լս-ում. «Դ.շաբթի»] – Քրիստոս փըրկիչ
կենարար, / Որ մարդ լինել հաճեցար... ա. 153բ-4ա
Փոխ է - Մերձեալ Զատկին հրէականի...
15. 154ա [Տաղ. լս-ում. «Ե.շաբթի»] – Յերեկոյի հինգ
շաբաթին, / Ի Պասեքի, սրբոյ Զատկին...
16. 154բ-5ա [Տաղ. լս-ում. «Զ.շաբթի»] – Աստուածածին
սըրբուհին, / Ամէնօրհնեալ տիրուհին... ա. 155աբ
Փոխ է - Աչացըս լոյս իմ Որդի...
17. 155բ-7ա [«Տաղ ի տէր Ներսիսէ» ձեռ. 425, 219ա] (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Անեղ
որդին Հօր միածին բազկատարած / Այսօր եկաց ի յատենին մեղաւորաց...
18. 157բ-9ա Տաղ վասն մեղաւորաց եւ հոգէվարութեան, եւ երկնային ճանապարհին,
եւ դիւաց հանդիպման, եւ հոգւոց կայանին, եւ յաւուրն Դատաստանի, եւ դժոխոցն (ծայրակապ`
«Ա-Ք + Տէր Առաքեալ») – Աչք իմ ծովացեալ, / Գետք յինէն հոսեալ... Անձամբ հառաջէ լալագին
/ Լայն հրապարակին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
144ա
(բոլորգիր) Գրեցաւ Աղօթագիրս ի սուրբ մենաստանիս Էջմիածնի,
ի հայրապետութեանն տեառն Փիլիպպոսի, ի վայելումն Մկրտչիս, ի թվին
ՌՂԲ. (1643), յունիսի ԺԲ.:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Գ., էջ
89:
Կազմի
Ա. եւ Բ. փեղկերին ճնշագծուած` Տէր Մինաս:
2390
ՆԵՐՍԷՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ,ՅԻՍՈՒՍ
ՈՐԴԻ
|
ՌՃԺԳ. – 1664 |
ԳՐԻՉ`
Հռիփսիմէ: ՍՏԱՑՈՂ` Սանդուխտ:
ԹԵՐԹ՝
325-1 (թռիչք` 138), չգրուած՝ 324բ-5բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԷx 12։ ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
12x8,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x6): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 18: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն
կաշի, դռնակով, միջուկը՝ տախտակ, աստառը` բազմագունի ծաղկազարդ կտաւ. լուսանցակողերը՝
կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան՝ 2ա, 117ա: Ճակատազարդ`
161ա, 192բ, 205ա, 233ա: Լուսանցազարդ՝
բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, վարդագոյն, կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ
– Աւետարան Մատթէոսի: Ժ. դ.: 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), ստացուած կէս թերթի ընդերկայնակի հատումով
եւ ընդլայնակի ծալումով: Մագաղաթ, երկսիւն (10x8,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 8 տող: Մանրանկարչութիւն
– Լուսանցազարդ՝ բուսական (Գբ-Դա): Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, նարնջի: Կարդալ՝ Բա,
Աա, Գա, Դբ, Գբ, Դա, Բա, Աբ. «/// Եւ իջեալ ի նաւէն... զհայր քո եւ զմայր, եւ որ
///» (ԺԴ. 29 – ԺԵ. 4):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում տեղ-տեղ
խոնաւութեան հետքեր. կազմի եւ մէջքի եզրերը թեթեւակի մաշուած, դռնակի ստորին մի փոքրիկ
հատուածը եւ կապիչներն ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-204ա, 233ա-80ա [Ներսիսի Շնորհալւոյ Բանք չափաւ]
Տե՛ս ձեռ. 1540, 3ա-376ա. 1/2ա-116բ (սկ.` նաեւ 1աբ):
2/116բ-60ա: 3/233ա-80բ: 4-6/չիք: 7/201բ-4ա (204բ-32բ տե՛ս
Բ): 8/192ա-201բ: 9/160բ-9բ: 10/169բ-74ա: 11/174ա-8բ
(178բ-80բ տե՛ս 22): 12/180բ-4ա: 13/184ա-6ա (186բ տե՛ս 17: 186բ-7ա տե՛ս 19: 187աբ տե՛ս 18): 14/188ա-9բ:
15/190ա-2ա (192ա-201բ տե՛ս 8): 16/191բ-2ա: 17/186բ: 18/187աբ:
19/186բ-7ա: 20-21/չիք: 22/178բ-80բ: 23/չիք:
Բ. 204բ-32բ Գովէստ ներբողեական, պատմագրական բան յաղագըս մեծի հայրապետին`
տեառն Ներսիսի սըրբոյ վարդապետի, Հայոց կաթուղիկոսի, ասացեալ ի հարազատի որդոյ դստեր
եղբաւր (=Ներսիսի Լամբրոնացւոյ) – Վարժեալ ստիպէ հարկ տէրունի / Ըզդադարումն իմաստ բան նիւթ
(=Շարժեալ ստիպէ` հարկ տերունի / Ըզշարադրումն իմըս բանի)... Զեկայք աւրհնեալքըն
հայրենի։
Միջին մասում տողերը խառնուած.
հմմտ.` «Թուղթ ընդհանրական», Էջմիածին 1865, էջ 461-497:
Գ. 281ա-323ա Պատմութիւն ազգիս Հայոց, գրեալ բանիւ յոտին չափոյ (Վահրամայ Րաբունւոյ.
ձեռ. 663, 253ա) – ԶՆերսէսի լուսազարդեալ
/ Հայրապետին զայս բան գրեալ...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
323բ
Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս
յաւիտենից. ամէն: Որ ետ կարողութիւն փծուն եւ նուաստ ոգոյ Հռիփսիմէի
հասանել ի յաւարտ սուրբ տառիս, որ կոչի Յիսուս որդի, ի փառս Սուրբ Հոգոյն ճշմարտի
եւ յիշատակ հոգոյ իմոյ, եւ ծնօղացն իմոց, ի խնդրոյ եւ յարդեանց հոգեւոր դստերն իմոյ
Սանդուխտին, ի վայելումն անձին իւրոյ եւ յիշատակ ծնօղացն իւրոց` Կիրակոսին,
Լաբիխանին, եւ հոգեւոր քեռն` Մարիամին, եւ այլ ամենայն աշխատաւորաց գրոյս:
Աղաչեմ զսուրբ հանդիպողսդ, որք կարդայք կամ օրինակէք, բոլոր |324ա| սրտիւ եւ լի բերանով
յիշեցէ՛ք եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք, եւ որ առատն է ի տուրս բարեաց՝ մեզ եւ ձեզ ողորմեսցի
ի միւս անգամ գալըստեանն իւրում. ամէն: Գրեցաւ գիրքս թվին ՌՃԺԳ.ին
(1664):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` Աա
(բոլորշի, երկգլխանի արծուի պատկերով) Ахалцыхской
градской полиции:
ՆՇՈՒՄ՝ Աա «ՌՃԺԳ.
–1664, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2391
ՆԵՐՍԷՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ,ՅԻՍՈՒՍ
ՈՐԴԻ
|
ԺԶ. դար |
ԳՐԻ՞Չ, ԾԱՂԿՈՂ՝ Գրիգոր:
ԹԵՐԹ՝
304. չգրուած՝ 1աբ, 268ա, 269ա-73բ, 304ա: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԶx12 (Ա, Գ, ԺԷ, ԻԵ 11, ԻԶ 8)։
ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով, 274-304` արեւելեան: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 12,3x8,6: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
միասիւն (8,5x5,3): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ շագանակագոյն դրոշմազարդ կաշի,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ կանաչ կտաւ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ)+ 2 (Բ-Գ), մագաղաթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 2ա: Ճակատազարդ` 109բ, 149բ, 193ա, 237ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ մանուշակագոյն, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. խոնաւութեան հետքեր, պատռուածքներ, ցեցակեր: Կազմը՝ խունացած, մաշուած,
քերծուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 2ա-107բ, 109բ-255բ [Ներսիսի Շնորհալւոյ Բանք չափաւ]
Տե՛ս ձեռ. 1540, 3ա-376ա. 1/2ա-107բ: 2/109բ-49ա: 3/193ա-237ա: 4-5/չիք: 6/237ա-55բ: 7/185բ-8ա: 8/177բ-85բ: 9/149բ-57բ: 10/157բ-66ա: 11/166ա-8ա: 12/168ա-71ա: 13/171բ-3բ: 14/173բ-5բ: 15/175բ-7ա: 16/177աբ: 17-19/չիք: 20/190ա-2ա: 21/188ա-90ա: 22/չիք: 23/192աբ:
Բ. 107բ-9ա [Բան Աւետիք Օգոստինեայ ասացեալ] – Չորս են կարգք
գիտութեան գիտնականացն... Ոտանաւոր յաղագս վերոյասացեալ բանիցդ –
Քանզի գիտունն ընդ անգիտին / Ի միասին մարդիկք կոչին... Սայ Աւետիքն է Օգոստին...
Գ. 256ա-63բ Կարապետի եռամեծի
վարդապետի ասացեալ խրատս պիտանի մանկանց եկեղեցւոյ ոտանաւոր տառիւք (ծայրակապ`
«Ա-Ք, Կարապետէ») – Ամենայնի սկիզբն ես եմ, / Դուք լուարո՛ւք զոր ինչ ասեմ...
Դ. 263բ-7բ Խրատ մանկանց տղայոց
յուսումնասիրաց, ասացեալ Առաքելէ վարդապետէ [Բաղիշեցւոյ. ձեռ. 1539, 379բ] ոտանաւոր
տաղիւ չափ այբուբենից (ծայրակապ` «Ա-Ք + յԱռաքելէ») – Այբն Աստուծոյ է օրինակ
/ Ուսուցանէ զքեզ համարձակ... Ինձ Առաքէլ վարդապետի...
Ե. 268բ [Երգ տեառն Ներսիսի
Հայոց կաթողիկոսի յաղագս Մեծի ուրբաթուն. ձեռ. 2090, 292ա] – Այսօր անճառ լուսոյն
ծագումն, / Ի փրկութեան մեր կատարումն... Զոտըս լուանայր աշակերտացն /// (անաւարտ):
Զ. 274ա-301ա Գովեստ ներբողական
պատմագրական բանիւ յաղագս վարուց մեծի հայրապետիս տեառն Ներսէսի Կլայեցո Հայոց
կաթուղիկոսի եւ տիեզերալոյս վարդապետի, ասացեալ տեառն Ներսէսի Լամբրունոյ եպիսկոպոսի
Տարսոնի Կիլիկեցոյ, եւ սորին հարազատի որդւոյ դստեր եղբօր – Շարշել
ստիպէ հարկ տերունի / Ըզարդարումն իմըս բանի...
Է. 301բ-3բ [Ոտանաւոր Առաքել
վարդապետէ ասացեալ. ձեռ. 424, 353բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք + Տէր Առաքեալ») – Աչք իմ
ծովացեալ, / Գետք յինէն հոսեալ... Անձամբ հառաչեն / Լալագին այն հրապարակին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
192բ Զառածեալ մեղօք գերի,
Ես, անպիտան /// (մէկ բառ եղծուած),
Զայս Յիսուս Որդիս որ գրեցի
Ձեռամբ իմով մեղսամածի,
Է օրինակ յոյժ գովելի:
Յորժամ եղանակէք զայս ատենի,
Յիշել պարտիք տկար ոգիս:
Գը[րիգո՞ր]/// (շար. չիք,
թերթը կտրած):
2ա (ծաղկողի) Եւ զԳրիգոր ծաղկողս
յիշեա՛յ ի Տէր. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. (նոտրգիր)
Աբ Է Քրիստոսի Աստուծոյ ծառ[այ]իս Զաքարէս, գիրեցի ախբեր
Փանոս, Առաքել, Ազիզ: Աչս ածեմ այս
կոյս, յայն կուս` ճանչու չեմ: Մովսէս, տէր Ահարոն, Աստուած:
Գբ Ես ասացի` Տէր, ողորմեայ ինձ, բժըշկայ զանձն իմ, ես մեղայ
քեզ<զ>: Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Փանոս գրեցի.
ամէն: Ես ասացի Տէր, ողորմեայ ինձ, բիժըշկայ զանձն իմ, ես մեղայ քեզ: Յիսուս Քրիստոսի
ծառայիս Աստուծոյ Զաքարէս գիրեցի թվին
ՌՃԻԷ. (1678), փետիրվարի ԺԵ.:
Դա Ես ասացի` Տէր ողորմեայ ինձն, բժըշկայ զանձ, ես մեղ[այ] քեզ:
Յիսուս Քրիստոսի ծառայիս Աստուծոյ Զաքա<րը>րէս գիրեցի ախբեր<եր>
Դիլանչի, Փանոս, Առաքել, Ազիզ, քուր Անթառանս, Պողոս եւ Ազիզ:
304բ Ես` Զաքարէս:
2. Աբ
(նոտրգիր) Յ[ի]շատագ է տէր Բիլիպոսին, որդի տէր Ահարոնին, որդի Թաթոս[ին], թիվ ՌՃԽ.
(1691):
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 1ա (բոլորշի, երկգլխանի արծուի պատկերով) Печать Ахалцихской городской полицiи.
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Բա, 1ա (առանձին բառեր, տառեր):
ՆՇՈՒՄ՝ Աա «ԺԶ, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2392
ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ ՔԱՐՈԶԻ
|
ԺԸ. դար |
ԹԵՐԹ՝
60: ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx10 (Բ 9)+1x1։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝
13,2x8,4: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (10x6): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 14: ԿԱԶՄ՝ ծաղկաթուղթ,
մէջքը` դարձնագոյն կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ սպիտակ թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝
2 (Ա-Բ), սկզբից, Ա՝ սպիտակ թուղթ (մասն կազմաստառի), Բ` ծաղկաթուղթ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. խոնաւութեան հետքեր եւ բծեր: Վերջին 7 թերթերը վնասուած եւ կարկատուած: Կազմի
եզրերը` մաշուած, մէջքը` ցեցակեր:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
2ա-60ա Նախերգանք քարոզի – Երանելի բնութիւն
եւ աննախանձ բարերարութիւն, սկիզբն կենաց եւ կենդանութիւն... (55ա) Արդ, որպէս աւրհնեց
զդասս հրեշտակ[աց]... (մնացեալը` վնասուած):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 1ա
Յիշեցէ՛ք Անդրասի որդի Առաքել Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ, Աստուծոյ Յարութիւն. ամէն:
Գրեցի ըՍտանբուլ, մեծ Վէզիր Խանումն: Թվին ՌՃՁԹ. (1740), յամսեանն մարդի ԺԵ.ին, նահա[ն]ջ էր:
2. 1ա
Սոյն փոքրիկ գիրքս Մկրտիչ վարդապետիս
Ասզեանց (՞), ով ոք որ վայելէ` մէկ Հայր մերիւ յիշէ, եւ որ յիշէ` յիշեալ
լիջի առաջի ահեղ ատենի Քրիստոսի. ամէն: 1831 եւ փետրվարի///:
1բ 1834 եւ մայիսի 7ին երեկոյին ժամու յանկարծակի յահն թոթափեալ
խորտակեցին զդուրն սենեկի իմոյ եւ մտեալ անդ եւս խորտակեցին զարկեղքն եւ առեալ հինգ
հազար հինգ հարիւր յիսուն յինգ ռուբլի դրամ եւ այլ ինչ զարդք: Մկրտիչ վարդապետ Յովակիմեան, 1834 սեպտեմբերի
22ին, ի Սուրբ Խաչ վանս, Նախիջեւանու:
3. Աբ Էջմիածին բլանուն գողցին, 150 արծաթ յինէն եւ 500 արծաթ սնտուկով,
1855 ի նոյեմբերի 21, եւ 1856, ի 18 փետրվարի:
ՆՇՈՒՄ՝ Աա «ԺԷ, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2393
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ԺԷ. դար |
ԳՐԻՉ` Սարգիս:
ԹԵՐԹ՝ 224+1 (կրկն.՝ 89)։ ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԱx12
(Ա 4, Ե, Է, ԺԴ 10, Զ, Թ, ԺԱ 11, ԺԳ 9, ԻԱ 5)։ ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 8,5x
6,3: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (7x4):
ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 13-15: ԿԱԶՄ՝ ծաղկաթուղթ, մէջքը` կարմիր կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ,
աստառը՝ սպիտակ թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (Ա)+2 (Բ-Գ), սպիտակ թուղթ (մասն կազմաստառի):
ԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային: Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. տեղ-տեղ պատռուածքներ,
բծեր, որոշ թերթեր խոնաւութիւնից վնասուած եւ դժուարընթեռնելի. կազմը խունացած,
մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [ՏԱՂՔ]
1. 1ա-71բ [Տաղ Յովասափու] – (սկ. թերի) /// [Որ որդոյ արքային
ընկերակ]իցք են, / Մ[ին այլ փոխան նորա] կացուցանէին, / [Զմեռեա]լն յօտար աշխարհ
գն[աց]եալ ասէին...
Տե՛ս տպ. «Ա. Բաղիշեցի»,
աշխ. Ա. Ղազինեանի, Երեւան, 1971, էջ 238-327:
2. 71բ-3բ Տաղ վասն բլբուլին. քաղցր եղանակաւոր – Այսաւր եղեւ
պայծառ գարուն, / Ցընծան ծաղկունք եւ զարդարին... Զերգող տաղիս ըզՍարգիսն յիշէ...
3. 73բ-6ա Տաղ վասն սիրո է եւ քաղցր եղանակօոր է [Յովանիսի. ձեռ. 6159,
172բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Աղեկ պատկեր բոլոր եւ գեղեցիկ ես, / Բերանդ շաքրով ի լի
թութակ լեզու ես...
4. 95բ-6ա Այլ բանք Յովաննիսի [Թլկուրանցւոյ] – Լուսերեսացդ
է քոյ փափաք, / Քաղաք Խութան ու Չինմաչին... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցին...
5. 96բ-7ա Այլ բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] – Թէ մահն չէր ու
կամ մեռնիլ / Ես ունի շատ բան հոգալու... Խեւ Յովաննէս Թուրկուրանցի...
6. 97բ-8բ Այլ բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] – Ահայ եղեւ պա[յ]ծառ
գարուն, / Ծաղկեաց այգին ու պաղչանին... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցին:
7. 98բ-102բ Այս կեանքս ով դառն կենա` նայ անդէն ինքն ուրախանայ Աստուծով [Ի
տէր Խաչատուր Կեչառեցւոյ. ձեռ. 825, 127բ] – Ես եմ կորուսեալ
ոչխար, / Մոլորեալ ի քո սուրբ հաւտէն... Ով Կերչառեցի մոլոր:
8. 102բ-5ա Տաղ ազնիւ եւ լաւ [Առաքել վարդապետէ. ձեռ. 2236, 425բ] – Յորժամ
Գաբրիէլ գոչէ / Եւ [յ]առնեն մեռեալքն ի հողէն...
9. 105ա-9բ Մարխային եւ Կոսպարա է յասացեալ զբանս [Յակոբ եպիսկոպոսի. ձեռ.
515, 55ա, նաեւ Գրիգորի. ձեռ. 5668, 75ա] – Այր մի վաճառական յանունըն
Մարխայ, / Որ էր նա բնական ի յերկրէն Սըսայ...
10. 109բ-11ա Տաղ ազնիւ Մկրտութեան: Մատի՛ր լօսոյ, թէ ձայն չունիս` յետս գընայ
– Այսաւր ձայնըն հայրական / Յերկնից իջեալ հաճոյական...
11. 111բ-56բ Պատմութիւն սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին, Առաքել վարդապետի յասացեալ
– Օրհնեալ Հայր յերկնաւոր, լուսն անճառական, / Գովեալ Որդին Աստուած ծնունդ իսկական...
12. 157ա-62բ Ոտանօուրքս ղարիպի վերայ է ասացեալ [Նաղաշի. ձեռ. 2398, 180ա]
– Ղարիպին կեանքն է լալու ողբեր[գ]ական, / Դառն եւ լեղի ի տրտմութեամբ ի նեղ զընդան...
13. 162բ-6բ Ողբ նոր նահատակ տէր Գրիգորին է – Մեծ գոհութիւն
հազար բերան, / Փառք ու պատիւ յարարողին... Աչօք տեսաւ լեզուով ասաց / Չիպուխ աւղլին Արգիշեցին:
14. 166բ-8բ Տաղ
Վարագայ Սուրբ Նշանին [ասացեալ ի Զաքարիայ վարդապետէ. ձեռ.
5128, 166բ] – ԶՎարաք գովեմ ըզբաղձալի,
/ Զհրեշտակաց փափաքելի...
15. 168բ-71բ Տաղ սուրբ Կիրակէից ասացեալ – Աստուած եդիր
զկիրակին, / Մատեամբն իւ[ր գր]եաց ի տախտակին...
16. 171բ-3բ Այլ տաղ հոգեւոր եւ մարմնաւոր – Տեսայ ես յաշխարհիս
երեք բան զարման, / Հոգոյ ուրախութիւն եւ մարմնաւորաց...
17. 173բ-5բ Այլ տաղ յազնիւ [«ի յԱղթամարցի Գրիգորիսէ ասացեալ». ձեռ.
8968, 15բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Անեղին տաճար / Բանին բարերար... Ով եղանակէ` զգրիչս յիշէ...
18. 175բ-8ա Տաղ Նաղաշի յասացեալ – Երազ է ու սուտ է, եղբայր, / Յաշխարհիս
բաներն ի լըման... Է՜, ողորմելի Նաղաշ...
19. 178ա-80ա Տաղ Սուրբ Աստուածածնա գովասանս – Խընկի ծառի նման
ես, / Պտուղ դու քաղցրահամ ես...
20. 180ա-2բ Տաղ այլ յազնիւ – Արդար դատաւոր Աստուած / Ի երկնից
ի վայր իջանէ...
21. 182բ-5ա Տաղ ղարիպի – Զինչ որ ծառի ճղերն ի դող կու լինի, / Ղարիպութիւն հիշեմ խիստ դառն ու լեղի... Սուտանուն Յօետիս երէց Վանեցի...
22. 185ա-209բ Պատմութիւն սրբոյն Ներսեսի հայրապետին, ասացեալ Առաքեալ վարդապետէ
[Բաղիշեցւոյ. տե՛ս Յ. Անասեան, Հայկ. մատենգտ., Ա., 1959, էջ 1110] – Անուն
աւրհնեալ անճառ Աստուծոյ մեծի, / Հօր եւ Որդոյ, Հոգո[յ]` նոցին փառակցի...
23. 210ա-4ա Տաղ ազնիւ եւ գեղեցիկ ի վերայ Ոբա ասացեալ – Մակամ
թէ չէի անկել /// (1 բառ անընթեռնելի), / Ոչ իմ մօրէս ծընել տըղա...
24. 214բ-7բ Տաղ վասն խաչելութեան [Առաքելի Սիւնեցւոյ ասացեալ. տե՛ս Յ. Անասեան,
Հայկ. մատենգտ., Բ., 1976, էջ 52] – Դասքն հրէական / Էին պահապան...
25. 217բ-9բ Տաղ վասն Աստուածածնայ [ի Թէրվիզցի Առաքել վարդապետէ ասացեալ.
ձեռ. 7717, 173ա] (ծայրակապ. «Առաքեալ») – Աստուածածին կոյս Մարիամ սրբուհի,
/ Մայր եւ ծնաւղ Փրկչին մերոյ Յիսուսի...
26. 220ա-3ա Տաղ եւ գովասանք ի վերայ /// (անընթեռնելի) – Յորժամ
յԱդամ ստեղծ[աւ զերդ զարեգակն էր, / Իւրոյ ար]արողին կերպին նման էր... (վրջ.) Զի
գտցէ ժամանակ, որ զքէնն հանէր: Գաբրիէլ խօսակցէ բան:
Առաքել Սիւնեցու Ադամգրոց
Բ. հատորի առաջին գլխի սկիզբն է, տե՛ս Յ. Անասեան, Հայկ. մատենագտ., Բ., 1976, էջ
25: Տպ. Մ. Պոտուրեան, Վենետիկ, 1907:
27. 223ա-4բ Տաղ Սուրբ Աստուածածնին (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Աստուածածին
մայր լուսոյ, / Տաճար բանին Աստուծոյ... / Ի քէն հայցեմք, մայր կենաց, / Սրբել ըզ///
(շար. թափուած):
Բ. 76ա-95ա [Գուշակութիւնք]
ա. 76ա-8բ Վասն տղայի է, Է. օուրն որ տեսանեն, թէ բարի է, թէ չար – Եթէ
կիրակի լինի, տըղայն նախանձօոր լինի...
բ. 78բ-9ա Եւ թէ կամիս իմանալ զձմեռն, թէ դըժար գայ եւ թէ ոչ – Կա՛լ
զվերադիր տարոյն...
գ. 79ա-81բ Յաղակս շարժմանց, որ է ցուցակ – Ապրիլ. եթէ ցերեկն
շարժ լինի` պատերազմունք լինի...
դ. 81բ-2բ Վասն լուսնին, որ բակ առնու – Ապրիլ թէ լուսինըն
բակ առնու` ջուրք պակասին...
ե. 82բ-90ա Վասն մարմնախաղաց, թէ զինչ լինի – Թէ սկաւ[առ]ակն
խաղայ` մեծութիւն է...
զ. 90աբ Ծընուն[դ]ք լուսնի այսպէս արա՛յ – Կա՛լ զվերադիր տարուն...
է. 90բ-1ա
Թէ կամիցիս իմանալ զծընունդ լուսնին՝ թէ ի տիւն է, թէ ի գիշերն
է – Թէ կիրակի լինի ծընունդ...
ը. 91բ-3բ Յաղակս ձմեռնամտի՝ թէ չար, թէ բարի – Յորժամ որ կիրակի
լինի` ձմեռն պինդ...
թ. 94ա-5ա Վասն աստեղաց ցոլանալոյ – Յորժամ յարեւմտից
յարեւելս ցոլանայ... եւ լինի նեղութիւն մեծ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
156բ Ես՝ Սարգիսս լցեալ մեղօք
բազմագոյն
Երգս անարժան մարդկան հոգոյ լուսատուն,
Ես ձեզ աղաչեմ, լալով յոյժ աղերսագոյն`
Մեղացս իմ խնդրեցէ՛ք առ Տէր թողութիւն:
171բ Այս բաւական է՝ թէ լսէք,
Ծերք եւ տղայք, հօատացէ՛ք,
Ի ժամանակս նայեցէ՛ք,
Մի բերան գրիչս յիշեցէ՛ք:
209բ Ես, անարժան զՍարգիսս զպատմութեանս
գրօղ,
ԶՆերսէս հայրապետին զլոյս խօարելոցս,
Ես ձեզ կու աղաչեմ յոյժ աղերսագոյն,
Մեղաց իմ խնդրեցէ՛ք առ Տէր թողութիւն:
Աստուած ձեզ ողորմեսցի իւր միւս անգամ գալըստեանն. ամէն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 71բ Սրտարուչ:
ՆՇՈՒՄ՝ Աա «ԺԶ, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2394
ՏԱՂԱՐԱՆ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 217. չգրուած` 5բ։ ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԸx16 (Ա 28, Բ 13, Գ 14, Դ
2, Ե 20, Զ 12, Ը 8, Թ 1, ԺԱ 14, ԺԲ 13, ԺԵ 2, ԺԷ 8, ԺԸ 2)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 10,5x7,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 13-15: ԿԱԶՄ՝ սեւ կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ,
աստառը՝ Ա. փեղկ՝ վարդագոյն թուղթ, վրան սոսնձուած սպիտակ թուղթ, Բ. փեղկ՝ վարդագոյն
թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 1 (Ա)+1 (Բ), վարդագոյն թուղթ (մասն կազմաստառի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան`
6ա: Ճակատազարդ` 29ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ նարնջագոյն, դեղին, կանաչ, կապոյտ,
շագանակագոյն, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝
բաւարար. սկզբից, միջից եւ վերջից պակասաւոր, լուսանցներում եւ գրադաշտում խոնաւութեան
հետքեր, բծեր, եզրահատումից լուսանցազարդերը վնասուած, թ. 215 եւ 217` կարկատուած.
պրակներն ուշ շրջանում համարակալուած արաբական թուանշաններով. նորոգուած եւ վերակազմուած
Ի. դարում:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-4ա [Ցանկ] – (սկ. թափուած) /// ԻԵ. Քրիստոս փառաց թագաւորն եկ... ՃԺԵ. Յորժամ արեւելից
ի դար:
1. 6ա-15բ Ա. Տաղ ի Թողաթցի Թաթոսէն ասացեալ վասն տնօրէնութեանն Քրիստոսի
– Հազար կենդանակերպ Աստուած ստեղծեր է, / Զամէնըն Ադամայ հնազանդ արել է...
2. 16ա-20ա Բ. Տաղ Ադամայ Պիւլպիւլ վարդապետէ ասասեալ ի վերայ Ադամայ – Մեր Տէրն
ի դրախտըն երեկ, / ՅԱդամայ ձայնեց, թէ Ո՞ւր ես...
3. 20ա-2ա Գ. Տաղ եւ ողբ ի վերայ Ադամայ – Ադամայ ստեղծօղն
եկեալ զիւր պատկերն ի տես, / Ադամայ էր ձայն տուեալ` Ադամ, դու յո՞ւր ես...
4. 22ա-4բ Դ. Ոտանաւոր ի վերայ անըզգամ կանանց [Ի Կեղեցի Ստեփաննոսէ] –
Փա՜ռք քեզ, թագաւոր փառաց, մի՛ թողուր ըստեղծուածդ ի ձեռաց / Մի՛ տար չարկամի
կոխան, մի՛ մատներ ձեր անօրինաց... / Ըզխելքըտ ժողով պահէ եւ աղէկ ըզքեզ յիմացիր
(22ա ստ. լս. «Դաւիթ արքայի որդին գոյն է»):
5. 25ա-7ա Ե. Տաղ Թուլկորանցոյ ասացեալ ի վերայ անըզգամ կանանց – Աւրհնեալ
անուն անմահ բանին, / Որ ի կողէն ստեղծեալ է կին...
6. 27ա-8բ Գ. Տաղ վասն անկելոյն Ադամայ ի դրախտէն եւ արտասուելոյն, եւ վասն
հոգեւարին եւ պատերազմին դիւացըն, ասացեալ Առաքել վարդապետէ – Վա՜յ
այն աւո[ւ]րն, որ ես ըստեղծայ, / Վա՜յ այն ժամուն, որ խաբեցայ...
7. 29ա-31բ Է. [«Ադամայ լացն, ի Սրիկ Կոստանդէ. ձեռ. 3595, 66բ] – Ադամ
նստել դուռն դրախտին / Լայր եւ ողբայր ողորմագին...
8. 31բ-5ա Ը. Տաղ ազնիւ եւ գեղեցիկ, երկնուց եւ գետնուց ասացեալ – Երկինք
ու գետինք եղբայրք / Աճէփ, որքան զորն աւելի... (կրկն.՝ 52ա-5բ):
9. 35ա-6բ Թ. Տաղ սիրոյ ասացեալ [ի Թոխաթցի Մինաս դպրէ. ձեռ. 8968,
279բ] – Ես քո սիրոյն չեմ դիմանար / Իւրէկիմ տիւթիւշուփ եանար...
(թուրքախառն հայերէն):
10. 36բ-8բ Ժ. Տաղ Խաչատուր վարդապետէ ասացեալ՝ վասն սիրոյ եւ ուրախութեան
(ծայրակապ` «Խաչատուրէ») – Խարէֆիլ նէրկիլ մէնէվշէ զիւնպիզ / Կանչեմ անդար ես որպէս պիւլպիւլ...
(թուրքախառն հայերէն):
11. 38բ-40բ ԺԱ. Տաղ Աստուածածնին – Խնկին ծառին նըման
ես, / Պըտուղ դու քաղցրահամ ես...
12. 40բ-1բ ԺԲ. Տաղ վասն ուրախութեան (ծայրակապ` «Ովաննեսի») – Այսօր
էի խիստ տըրտում, / Յէնկիլ էնտի էսկի տէրտըմ... / Յերգողիս Ովաննէսին / Ռահմէթ յեյլէ
պաշընկ իջուլ (թուրքախառն հայերէն: Կրկն. 213ա-4բ):
13. 42ա-3ա ԺԳ. Տաղ Աստուածածնին [ի Ախթամարցի Գրիգորէ ասացեալ. ձեռ.
7707, 12բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Անեղին տաճար, / Բանին բարերար... / Ով եղանակէ / զԳրիգորիսն յիշէ...
14. 43ա-4բ ԺԴ. [ըՍտամպօլցի Քօմուրճիզատայ Երեմիեայի ասացեալ է ի վերայ
Սուրբ Աստուածածնայ. ձեռ. 41, 136ա] (ծայրակապ` «Երեմիայի է») – Երանեալ
կոյս սուրբ Տալիթայ Մարիամ, / Ուրուհի փաք վէ ուրուքէրի սուլթան... / Սիզէ եասըր կէտա
Քեօմիւրիզատէ (թուրքախառն հայերէն):
15. 44բ-5բ ԺԵ. [«Տաղ սիրոյ, ասացեալ ի Խեւ Կաֆացոյ». ձեռ. 7715, 13բ]
– Յանկարծակի մէկ տեսայ, / Բոլոր անձամբս զարհուրեցա... (թուրքախառն հայերէն):
16. 45բ-8բ ԺԶ. [Տաղ] – Ես գիտէի զաշխարհս, թէ ինձ միւլք էր տուած, / Ուտէի, խմէի հետ
իմ սիրելեաց...
17. 48բ-50բ ԺԷ. [Տաղ] – Մեղա՜յ քեզ, Քրիստոս Աստուած, ապաւեն յոյս զքեզ ունիմ, / Լալագին
պաղատանօք հառաչմամբ առ քեզ անկանիմ...
18. 51ա-2ա ԺԸ. Տաղ հոգոյ պիտանի [Գրիգորի վարդապետէ Արծկէ. ձեռ.
423, 133բ] (ծայրակապ` «Գրիգորի ե») – Գանգատ ունիմ ասել քեզ, թագաւոր
իմ Յիսուս Քրիստոս, / Զոր չար սատանայ զհոգիս հարեալ արար խոց եւ քոս... (52ա-5բ,
տե՛ս 8):
19. 55բ-7բ ԺԹ. Տաղ գեղեցիկ – Բան մըն կասեմ ես քրիստոնեայ, /
Եղբայրք, ասեք, ինչո՞ւ վերա...
20. 57բ-61ա Ի. Խրատ խըռովարարաց, Նախաշ վարդապետի ասացեալ – Անձն
իմ, վա՜յ քեզ հազար բերան, / Թէ խռով կենաս, կամ ոխ պահես...
21. 61ա-3ա ԻԱ. Տաղ հոգոյ եւ պիտանի – Եղբայրք, խօսիմ
բան մի առակ, / Թէ մարդն ինչո՞ւ է աւրինակ...
22. 63ա-5բ ԻԲ. [Ի Թաթոսէ ասացեալ] – Քրիստոս Որդի
Աստուծոյ, / Փրկեա՜ զհոգիս ի հըրոյ... / Թաթոսն լայ ողբալի, / Վրայ իւր մեղացն, որ
ունի...
23. 65բ-9ա ԻԳ. Վասն խաչելութեան Քրիստոսի տաղս [Յօհաննիսի Պլուզ վարդապետին.
ձեռ. 4440, 1բ] – Աստուածածին սըրբուհի, / Ամէնաւրհնեալ տիրուհի...
24. 69ա-74բ ԻԴ. Ողբ Աստուածածնի վասն խաչելութեան Քրիստոսի [ի տէր Եսայիէ.
ձեռ. 423, 157բ] – Աստուածածին կոյսն Մարիամ / Կայր առ Խաչին իւրոյ միածնի...
25. 74բ-5բ ԻԵ. Տաղ խաչին – Քրիստոս փառաց թագաւորն` / Եկեալ
ի խաչ ելանել...
26. 76ա-8բ ԻԶ. Տաղ յարութեան Քրիստոսի [Առաքելի. ձեռ. 4287, 98ա] – Դասքն
հրէական էին պահապան / Սուրբ գերեզմանին, որ եդաւ մարմին աննըման...
27. 79ա-80բ ԻԵ. Տաղ Սուրբ Աստուածածնին [ի Վարդապետէ] – Սուրբ
Աստուածածնին տաւնին, / Որ իջեալ արծիւն ի քարի... / Բաներս Վարդապետն ասաց / Ի վերայ սուրբ Աստուածածնին...
28. 80բ-3բ ԻԸ. Տաղ պատուական սրբոյն Սարգսի զօրավարին եւ որդոյն նորա Մարտիրոսին
– Երջանիկ մեծ զօրական / Եւ Քրիստոսի յաղթող վըկայ...
29. 83բ-6ա ԻԹ. Տաղ Նախաշին ասացեալ ի վերայ մեղաց– Երազ
է ու սուտ, եղբայրք, / Աշխարհիս բաներն ի լման...
30. 86ա-9ա Լ. Տաղ վասն Յակոբ վարդապետին եւ ընկերաց նորին – Կամիմ
ես ի բանս խօսել` / Խօսելոյ ոչ եմ արժանի... / Ով որ զայս բաներս ասէ / Վարդապետն բերան մի յիշէ...
31. 89ա-99ա ԼԱ. Տաղ Ալիքսանոս ճըգնաւորին
ի Յովանէս Թուլկորընցին – Աստուած գըթած եւ մարդասէր, / Յերրեակ լըսէ իւր ծառային...
/ Խէվ Յովանէս Թուլկորընցին / Գրեաց
զվարք ճգնաւորին... (89բ ի ստ. լուսանցս` «Յիսուս որդու գունն է»):
32. 99ա-107ա ԼԲ. Տաղ Խըտըրշայ մանկան, որ ի Մարզըւան քաղաքն է նահատակեալ.
[ի Մեծպարոնէ] – Խըրատ մի տամ վասն մեղաց, / Աղէկ լըսէ, զականջըդ բաց... / Մի՛ մեղադրեք Մեծպարոնին, / Որ զայս սակաւ բաներս ասաց...
33. 107ա-13բ ԼԳ. Տաղ Պարոնլուսին է յաստուածաշէն Կաֆայ քաղաք նահատակեայ, [ի Վրթանէս վարդապետէ. ձեռ. 8605, 71ա]
– Հայաստանեաց հազար թվին / Եւ ԺԶ. աւելորդին (1567)... / Մի՛ մոռանար երգող բանիս,
/ զՎարդանէս անպետ հոգին,
/ Զվարդապետն հայոց ազգին` / Եպիսկոպոսըն Կաֆային... Բարին եւ իւր բանն աջողի
/// (շար. թափուած):
34. 114ա ԼԹ. [Ազարիայի է բանք: Տաղ ուրախութեան
եւ հարսանեաց. ձեռ. 3081, 6բ] – [Արարիչ Տէրն քաղցրացաւ յԱդամայ / Եւ ծնաւ ի սուրբ կուսէն Մարիամայ…]
Նըման օրհնութիւն այժմ եւ [յ]աւիտեան: / Քանքարոյ բիւր պարտական
Ազարիայ, / Սագաւիկ բանս որ ասաց գինուն վերայ...
35. 114ա-6բ Խ. Տաղ վարդի եւ պիւլպիւլի – Յորժամ եղեւ գարուն, եկ պիւլպիւլն այգին, / Տեսեալ զթուփն
վարդին յունայն ի նմին... (թուրքախառն հայերէն):
36. 117ա-8բ ԽԱ. Տաղ ուրախութեան [Մարտիրոսի] (ծայրակապ`
«Ա-Ք») – Աստուած զայս տունըս շէն պահէ, / Բազում բարեաւք զինք զարդարէ...
/ Քեզ Մարտիրոսն ետին կասէ...
(117ա ստ. լս. «Եղիցի, որպէս որ գրեալ է»):
37. 118բ-20բ ԽԲ. Տաղ սիրոյ եւ ուրախութեան [«ի Մարտիրոս Հիզանցէ». ձեռ.
3386, 105բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Այսօր զքեզ տեսայ եւ յուրախացայ, / Բարով զարդարեր եր... ԸզՏէր
գոհացա... / Քեզ Մարտիրոսն եղեւ յետին նոր
ծառայ, / Զոր միշտ տեսանէ զքեզ եւ ուրախանայ:
38. 121ա-2ա ԽԳ. Տաղ գարնան ի Գրիգորիս (ծայրակապ` «Գրիգորիս») – Գարուն
երեկ պիւլպիւլն յայգին, / Ծաղկունք ամէն շատլըխ արին...
39. 122ա-4ա ԽԴ. [Տաղ] – Քրիստոս փառաց թագաւոր / Այսօր եկեալ յընծայումն...
40. 124ա-5բ ԽԵ. Տաղ Աստուածածնին [Ի Յոհաննէս Պլուզ
վարդապետէ. ձեռ. 425, 101ա] – Առաջնաճաշակ պըտղոյն / Մահուան առաջին մարդոյն... (թուրքախառն
հայերէն):
41. 126ա-8ա ԽԶ. Տաղ Աւետեաց Աստուածածնին (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Ամասեանն
վեցերրորդի
Կարապետին, / Բանաբեր հրեշտակն եկեալ առ տիրուհին...
42. 128ա-9բ ԽԷ. Տաղ Ծընընդեան յԱռաքել վարդապետէ (ծայրակապ` «Տէր Առաքեալս»)
– Տունկ անմահութեան բողբոջեցաւ, սուրբ կոյս / Ծաղկեցար ծընար զանմահ պտուղն Յիսուս...
(128ա լս. «Ո՜վ զարմանալուն գոյնն է»):
43. 129բ-30բ ԽԸ. Տաղ Սուրբ Աստուածածնին – Ողջո՜յն ընդ քեզ, Մարիաիա՜մ, Մայր Աստուծոյ հաւատամ...
44. 131ա-2ա ԽԹ. Տաղ սիրոյ եւ ուրախութեան [«Յովանէսի] (ծայրակապ` «Յովանէս»)
– Յաւրինեալ ի բարձելոյն / Գեղեցիկ դիմօքդ ես սիրուն... / Յովանէսի` ձեր գերոյն / Խնդրեցեք զՏեառնէ թողութիւն (131ա ստ. լս.
«Այսօր էի խիստ տըրտում գոյնն է»):
45. 132ա-3բ Ծ. Յորդորակ նորին – Տէր իմ գըթած եւ բարերար, / Անոխակալ
եւ անյիշաչար...
46. 133բ-5ա ԾԱ. Տաղ Կիւրակէի ասացեալ – Աստուած եդիր
ըզԿիրակին, / Մատեամբն գըրեաց ի տախտակին...
47. 135ա-8բ ԾԲ. Տաղ ի վերայ լըվերու եւ ճանճերուն, ի Թողաթցի տէր Ստեփանոսէ
ասացեալ – Երբ Օգոստոս ամիս մըտաք, / Ի լըվերուն խիստ նեղացաք...
48. 138բ-42բ ԾԳ. Տաղ Գրիգորի Նարեկա, [ի Յովհաննէս Թլկուրանցոյ] – Գեղ մըն
կայր Նարեկ կասեն, / Իւր աթոռն էր վարդապետին... / Բաներս Յովանէսն ասաց, / Յովանէսն այլ Թուրկուրանցին...
49. 143ա-4բ ԾԴ. Տաղ ի վերայ նորաշէն տուն եւ այգոյ ասացեալ – Յամէն
առաւօտ եւ լոյս / Գաբրիէլն ասեր հոգոյս...
50. 145ա-53բ ԾԵ. Հայրենի կարգաւ – Տեսայ իմ հոգոյս հոգին, / Զարդարածու
կերթար ի ժամ...
51. 154աբ ԾԶ. [Տաղ] (հայատառ թուրքերէն) – Աւզիւ մի տէրտիմէն
տիտթըմ պիր կեավուր թէրսասըն ամէն / Կէօնկիլ միւլ շիւնի մէն տիթտըմ զիլֆինէ մէն սասըն
ամէն...
52. 154բ-6ա ԾԷ. Յաշըղ փաշէ ասացեալ [տաղս] (հայատառ թուրքերէն) – Յաճէիփ
կէօրէ ըմտէրսէնկ / Կէլթէֆէռ ուճ ղըլ սինէի...
53. 156աբ ԾԸ. [Տաղ] (հայատառ թուրքերէն) – Տէրէայ իւոտիւնտէ
կէչէր՛սըն / Աշըղըն պաշըրըն էզէր՛սըն...
54. 157աբ ԾԹ. [Տաղ] Թաթոսէ ասացեալ (հայատառ թուրքերէն) – Իլահի
արզանի / Ղըլ սանկ պէնի... / Թաթոսըն տիլ էկի հախտան...
55. 158աբ Կ. [Տաղ] (հայատառ թուրքերէն) – Նէ եաթըրսընկ,
սէպահ օլտի / Սեպահ յըլտզլարըյ տօղտի...
56. 159ա-67ա ԿԱ. Գովասանութիւն մեծի սրբոյ Յերուսաղեմին եւ ամենից փառացն
Քրիստոսի (հայատառ թուրքերէն) – Ղութսու շէրիֆ տօրթ ղաբուսի / Ալթըն սուտան տըր եաբուսի...
57. 167ա-9բ ԿԲ. [Տաղ ի Թաթոսէ] – Հահա՜յ մտաք ամիս Մարտին, / Ծառերն
ամենայն ծաղկին... / Թաթոսն երետ գոհութիւն,
/ Զբանս ասաց տընօրէնին...
58. 169բ-73ա ԿԳ. Տաղ Սուրբ Յերուսաղեմայ [ի Յակոբէ] (ծայրակապ` «Յակոբ քահանայի
ասացեալ է») – ՅԱստուծոյ շինեալ քաղաք պատուական, / Ցանկալի զուարթնոց
եւ որդոց մարդկան... / Լըցեալ տումարիս մեր աբեթական. / Հազար եւ ութսուն Դ. թիւ
(1635) ի լըման, / Յակոբէս այս քեզ երգ
ընծաեցան, / Սուրբ Յերուսաղէմ, քաղաք պատուական...
59. 173ա-6ա ԿԴ. Տաղ վասն Ադամայ, [ի Ֆրկէ. ձեռ. 3081, 137բ] – Կուզե՞ս,
որ ազիզ կենաս, / Որ ամէն մարդ ըզքեզ սիրէ...
60. 176ա-9ա ԿԵ. [Տաղ Ակոբ Սըսցոյ ասացեալ] (ծայրակապ` «Ակոբ րեետոր Սըսցին
է») – Այս տաղ գուսական բեր Ակոբ լեզուն, / Տեսնել էր տեսեր նա ի Ղարասուն... / Իսկ եւ ես եկի
ի յայծիս Սըսոյն, / Աջբան վարդապետ
Յակոբ սոսկ րաբուն...
61. 179բ-80ա ԿԶ. [Տաղ] – Մեր մեղքն է արեր զագռաւըն բազայ, / Կըտուցն է սըրեր քիւնէքիւն
էքտէ...
62. 180ա-1բ ԿԷ. Տաղ Դ. տարերաց, ի վերայ գարնան ամանակին – Այլվա
եկին ան հաւերն, / Նոլվա եկին ան հաւերն... (թուրքախառն հայերէն):
63. 182ա-4ա ԿԸ. Տաղ Գրիգոր[ի] ասացեալ – Ֆիղանէ պաշլատըն
պիւլպիւլլէր քիպի, / Վարդն է նստեր ի բարձր, որպէս թագուհի... (թուրքախառն հայերէն):
64. 184ա-6ա ԿԹ. Դարձեալ տաղ սիրոյ – Քո սէրտ իմ սըրտիս
պահչա կիւլիստան, / Կարծեմ, սու մէն ես բազկիտ շէհրիստան...
65. 186ա-7ա Հ. Տաղ սուրբ Աստուածածնին ասացեալ (ծայրակապ` «Կայ[ծ]իկ»)
– Կուսանաց ես պարծանք, վալիտէ սուլթան, / Էնտի կեօքտէն սանկայ շօլմիրի քելամ.../
ԶԳալուստ վարդապետս անկեալս ի տըղմի, / Էզատ էյլէ պէնի, ո՜վ Մայր Քրիստոսի
(թուրքախառն հայերէն):
66. 187ա-9ա ՀԱ. Տաղ Սողոմոնի ասացեալ – Աստընւորս, ո՞վ
շինեաց իւր տուն, կամ ո՞վ |187բ| հանգաւ սըրտովն ի վերայ...
67. 189ա-91բ ՀԲ. Աւրհնութիւն ընտանեաց – Սիրով ընտրեցեր
զմարգարէսըն քո / Յատնեալ աշխարհի զմարդեղութիւնս քո...
68. 192ա-4բ ՀԳ. Տաղ սիրոյ եւ ուրախութեան. (ծայրակապ` «Երգս ի Խասպեկ երիցէ»)
– Ե՜կ, սիրելի, ուրախասցիք, ահա՜յ այգին ծաղկեցաւ, / Նոր Արուսեակն առաւօտուն այսաւր
յայգին ծագեցաւ... / Էր հազար հարիւր թվական, տասն եւ յինն յեռեալ ի նոյն (1670) / Խասպէկէ մեղօք զառածեալ եւ ընկղմեալ անհոգ ի քուն:
69. 194բ-7բ ՀԴ. Նորին Խասպէկ[է] ասացեալ ի վերայ Սուրբ Աստուածածնին (ծայրակապ`
«Գովեստ ի Խասպէկ երիցէ») – Գըլուխ հանուրց ազգին գանանց, / Անհամեմատ գոլ հողածնաց...
/ Էրագընթաց թիւ տումարիս` հազար հարիւր քսան եւ մի (1672) / Ի Խասպէկէ առն ախտեղի / Շարադրեցաւ ի քարտիսի:
70. 197բ-9ա ՀԵ. Տաղ Աստուածածնին [Խասպէկ իրիցուէ. ձեռ. 7193, 133ա] (ծայրակապ`
«Ի Խասպեկե») – Իմանալի արեգակն արդարութեան, / Որ ծագեցաւ ի քէն, կոյս
անապական... / Եղայ շրջեալ թիւ տումարիս հայկազան / հազար հարիւր լցեալ ընդ իւր մետասան
(1662)...
71. 199ա-200բ ՀԶ. Նորին Խասպէկէ ասացեալ – Արեկ, որ պահճան
մըտնումք / Ու վարդ քաղեմք, ծաղկեցա՜ւ յայգին...
72. 201ա-2բ ՀԷ. [Տաղ Խասպէկէ ասացեալ]. (ծայրակապ` «Ի Խասպեկե») – Ի քեզ
յուսամ հոգով, տաճար անեղին, / Կոյս Մարիամ, ծընաւղ եւ մայր արարչին... / Երագընթաց
ամանակիս թիւ Ռ. / հարիւր եւ երկոյտասան ընդ իւր միաշար (1663) / Ի Խասպէկէ լըցեալ մեղօք չարաչար / Մակակրեցաւ երգս ի քարտիսի նորաշար:
73. 202բ-4ա ՀԸ. [«Տաղ ի վերայ վարդի, ասացեալ Վարդան Պարոնտէրի». ձեռ.
1636, 106բ]. (ծայրակապ` «Վարդանի») – Վարդն է բացվեր առաւօտուն գոյնըզգոյն,
/ Հոտըն բուրէր անմահութեան զօրն ի բուն...
74. 204ա-6բ ՀԹ. Տաղ գինոյ եւ ուրախութեան [ի Մարտիրոս Խարասարցւոյ] (ծայրակապ`
«Մարտիրոսի [ա]սացել ե») – Միշտ յամենայն ժամ տանուտէր նայեաց առ իս, որ ծարուել եմ
/ Աստուած աւրհնէ զքեզ, ամէն ժամ գաւաթ տո՛ւր յիս, որ ծարուել եմ... / Ես՝ Մարտիրոս Խարասարցի, / Որ զայս կենօք զօրս անցուցի...
75. 206բ-7բ Ձ. Տաղ սիրոյ եւ ուրախութեան – Քանի որ տեսնում
ըզքեզ հեռեւանց, / Զէտ շամպի եղեգն ել երես շիտակ... / Ամէն քեզ կասեմ, է պահը ///
(թափուած):
76. 208աբ ՁԱ. [Տաղ] – (սկ. թափուած) /// Զքեզ կուսիրեմ ես, գիտացիր, / Սիրով արի ինձ
մօտեցիր...
77. 208բ-10ա ՁԲ. [Նորին Սիմէոնէ ասացեալ. ձեռ. 1636, 91բ] (ծայրակապ` «Երգ
ի Սիմ») – Ե՛կ, պիւլպիւ իմ գարնանային, / Ձայն աւետեաց բե՛ր, բե՛ր...
78. 210ա-1բ ՁԳ. Տաղ սիրոյ [ի Սիմէոնէ] – Սիրով ուրախութեան
ժամէ գիտացեր, / Ճեմելով, ճեմելով ե՛կ ինձ մօտեցի՛ր, մօտեցի՛ր, մօտեցի՛ր /... Հայիմ
ի քեզ, տըպազիոն, սարդիոն, / Խըրըմպէի որդի գոչեալ Սիմէո՛ն, Սիմէո՛ն, Սիմէո՛ն:
79. 212ա-3ա [ՁԵ. Տաղ] – (սկ. թափուած) /// Ընդ քեզ է յաւէտ տէրըն համայնից, / Մայր մլեր
լուսածին, անարատ, անբիծ... Յոբելեանք թըւոյս Ի. եւ երկրորդ լեալ, / Կէս յոբելեանօք
եւ Զ. թիւ ընդ այլ (1582), / Զ օգոստոսի ամսեանըն երգեալ / Սիմէոնս յիմար, Սո՜ւրբ Էջմիածին:
80. 214բ-5բ ՁԶ. Տաղ Սիմէոնէ ասացեալ (ծայրակապ` «Սիմէոն դ») – Սիրուն
է վարդն ի մէջ ծաղկանցն ամենէ, / Վասն այնորիկ ամէն լեզուէ երանէ... / Դու իմ հոգի,
իմ կեանք /// (թափուած):
81. 216աբ [Տաղ] – Աջերըտ` ծով խիստ փառաւոր, / Արտեւանունքըտ սեաւ աղվոր...
/ Զիս ի քէնէ է՞ր զատեցիր /// (թափուած):
82. 217աբ [Տաղ ի Խրըմպէյի որդի Սիմէոնէ] – (սկ. թափուած)
/// եւ իմ զօրութիւն... / Խրըմպէյի որդի տես զի՞նչ ասացաւ. / Ձգէ գօշիկ կարելն` ահա
մահ հասաւ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
4բ Ո՛վ սիրելի եղբայր որ եք,
Զայս քեզ խրատ տամ, որ լսես.
Յորժամ ըզտաղս եղանակես,
Զթուխտըն թքօվ
չապականես,
Զկողն անողորմ յետ չի պարզես՝
Հանց որ կապին վնաս գործես,
Կամ անգէտի ձեռըն դընես,
Խոզաց մարդկան կոխան շինես:
Զոր տաղ կամիս, որ դու ասես,
Զցանկի համարն յառաջքըն տես,
Տգիտու|5ա|թեամբ չի չարչարես,
Այլ համարով շուտ գտանես:
Ի սօղպաթներն վայր չի ձգես,
Կամ Բ. մարդ բռնես քաշես,
Կամ ի վերան գինի վաթես,
Կամ եղ եւ մոմ կաթեցընես,
Այլ յայժ սիրով նախախնամես,
Սրբեալ ձեռօք, լաթով բռնես,
Ի հրոյ, ի ջրոյ ի զատ պահես,
Եւ ի չորային դեղի դընես:
Զմեղապարտ գրիչս յիշեցէ՛ք ի Տէր,
եւ դուք յիշեալ լինիջիք ի Քրիստոսէ:
2395
ԲԱՆՔ ՏՈՄԱՐԱԿԱՆՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝
272. չգրուած` 18ա, 27բ, 72բ։ ՊՐԱԿ՝ Ա-Զx12 (Ա 11)+ 1x1։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 12x9,2: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (8,5x5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ կանաչ
ծաղկաթուղթ, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, մէջքը` կարմիր կաշի, աստառը՝ սպիտակ թուղթ,
տպագիր գրքից կտրած. լուսանցակողերը` կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 1 (Ա)+ 1 (Բ), թուղթ (մասն
կազմաստառի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Զարդագիր՝ հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, սեւ:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութեան հետքեր,
զանազան բծեր, կազմը մաշուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Բանք տոմարականք]
1. 2ա-14ա [Աղիւսակք տումարականք] – Թուական`
ՌՃ. ԺԲ., վերադիր` Լ... Ծնունդ Լուսնի` Յունվարի ԻԹ...
2. 14բ-7բ [Տոմար] – Թիվ ՌԲ. Բանալի առաջի գիրն լիւն է եւ տանուտէրն...
3. 18բ-27ա [Տոմար] – Խոյն ՌԲ...
4. 28ա-72ա Պարզա<տու>տումարս ընտիր եւ ստոյք աւրինակ է, անանց եւ յաւիտենական
– Եւթներեակ Դ, Յունվար ԼԱ. աւր է, Ե.շաբթի մտէ, Յայտնութիւն... Դեկտեմբերին ցորեկն
Թ. ժամ եւ գիշերն ԺԵ. ժամ:
Բ. [ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ՝
ԺԹ. դ., շղագիր]
1ա Այսպէս արա՛ ամսամուտն. կա՛լ հանապազ թիւ մի...
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` Քրիստոսի ծառայ
Պարսոմ:
ՆՇՈՒՄ՝ Ա. կազմաստառին
«ԺԷ, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2396
ԲԱՆՔ ՏՈՄԱՐԱԿԱՆՔ
|
ԺԷ. դար |
ԹԵՐԹ՝ 156։ ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԵx12 (Ա, Գ, ԺԴ 10, ԺԲ 1, ԺԵ 5)։ ՆԻՒԹ՝
թուղթ, լուսագծերով եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 9x 6,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (6,5x4,5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 19 (2ա-57բ), 18: ԿԱԶՄ՝ մուգ շագանակագոյն
կաշի, միջուկը՝ ստուարաթուղթ, աստառը՝ Ա. փեղկինը` կապոյտ թուղթ, Բ. փեղկինը` սպիտակ
թուղթ: ՊԱՀՊԱՆԱԿ՝ 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), Ա-Բ` կապոյտ թուղթ, Գ-Դ` սպիտակ (մասն կազմաստառի):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Ճակատազարդ` 9ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական (9ա): Զարդագիր՝
թռչնագիր (9ա): Գոյներ՝ կապոյտ, մանուշակագոյն:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութեան հետքեր եւ բծեր,
որոշ թերթեր կարկատուած, 69րդ
թերթը ընդլայնակի պատռուած. կազմը մաշուած,
խունացած, եզրերը ու մէջքը վնասուած. թ. 129-30ի միջեւ մի քանի թերթ ընկած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 2ա-8ա [Պարզատումար] – Բանալի առաջի գիրն Լիւն է եւ տանուտէրն ի վերեւն Խոյն է...
(3բ-7բ՝ աղիւսակք՝ Խոյն...):
2. 9ա-57ա [Տօնացոյց] – Եւթներեակ Դ., Յունվար` ԼԱ., Ե.շաբթի մտէ...
3. 57բ-8բ [Յաղագս Ծռազատկի] – Թվին Հայոց ՌՁԴ. (1635), եւթներեակ
Դ., վերադիրն Թ...
4. 59ա-60բ [Բոլորակ-աղիւսակք]
ա. 59ա Այս բոլորակս ցուցանէ վարդավառէն յԱստուածածինն թէ քանի
շաբաթ...
բ. 59ա Այս բոլորակս ցուցանէ յԱստուածածինն զԽաչն թէ քանի շաբաթ
է...
գ. 59բ Այս բոլորակս ցուցանէ սուրբ Յակոբ մէջն Ջրաւրհնեացն թէ
քանի օր է...
դ. 59բ Այս ներքի բոլորակս ցուցանէ զպատկերաւոր
Ջրաւրհնեացն եւ զՏեառնընդառաջին...
ե. 60ա Այս բոլորակս ցուցանէ Յայտնութենէն յԱռաջաւորն թէ քանի
օր է...
զ. 60բ Այս բոլորակս ցուցանէ զՄիջոց սուրբ
Յակոբին եւ Յայտնութեան թէ քանի է...
է. 60բ Այս բոլորակս ցուցանէ Յիսնկամտին
թէ քանի շաբաթ է...
ը. 60բ Այս բոլորակս ցուցանէ զՕետեաց պատկեր աւրն...
5. 61ա-9բ [Պատճեն տումարի Հայոց] – Կրկնակ ամսոցդ
այսպէս. կա՛լ զՆաւասարդի ամիսն...
61ա աղիւսակ՝ «Ամիսք եւ տումարք
հայոց՝ Է-երրեակէ»։
6. 70ա-4բ [Ամիսք Հռոմայեցւոց] – Զուգօորութիւն
Հայր ընդ Հոռոմի այսպէս. Կա՛լ զօուրս Հոռոմ...
70ա աղիւսակ. «Ամիսք հայոց.
քանիք, կրկնակք, կիսակք...»։
7. 74բ-7ա [Յաղագս շարժմանն արեգական եւ լուսնին] – Եթէ կամիցես
գիտել թէ արեգակն որում կենդանակերպի է...
8. 77բ-93բ Պատճառն Հայոց տումարին (այլ խմբագրութիւն) – Կրկնակ
ամսոց այսպէս արա՛յ. կա՛լ զՆաւասարդի ամիսն...
77բ աղիւսակ՝ «Ամիսք հայոց.
Է-երրեակ է...»:
9. 93բ-100բ Զհռոմայեցոց տումարն ոտնաչափ լինեալ Կեղեցի Ղուկաս վարդապետի,
ի խնդրոյ Ե[ր]զնկացի Պետրոս վարդապետի, որ մանկանուամբ Պուչուխ կոչի – Պատճէն
Հռոմայ մեծ տումարի, / Պարզեալ հարանցն մեր նախկի, / Բայց արդ Ղուկասըս Կեղեցի...
10. 100բ-21ա Երանելոյն Դանիելի մարգարէին ասացեալ – Վասն նշան յերկինս
արեգական եւ ի լուսին որոտման...
11. 121բ-9բ Վասն փառաւոր աստեղաց որ անկանին, թէ զինչ գուշակեն – Յորժամ
տեսանես մեծ եւ փառաւոր աստղ, որ ցոլանայ յարեւելից յարեւելս... Թէ լուսին կոյսն լինի`
ձիւն /// (թափուած):
12. 130ա-56բ [Աղիւսակք տոմարականք]
ա. 130աբ Զմուտս
աղւեսակիս այսպէս արա՛. կա՛լ զվերադիրն...
բ. 131ա-2ա Կա՛լ Հայոց մեծ թվական ՀԶ...
գ. 132բ-4բ Ամսայնահանջ այսպէս. կա՛լ զօուրս գարնանամտին...
դ. 135ա Այս ԼԵ.ակ բոլորս ոչ միայն Լուսին առնէ...
ե. 135բ-40ա Ամսայնահանջ այսպէս. կա՛լ զգիրն մաւր Մեծ հային ԺԲ...
զ. 140բ-1ա Զուգաւորութիւն Հայոց ըստ Ասորոյ այսպէս. կա՛լ զաւուրս...
է. 141բ-56բ Գիր տարոյ` Ղ., եւթերեակ` Ա., Վերադիր` ԺԱ... Զկարճ գիր տարոյքս
այսպէս արա՛... Դարձեալ նոր սկսանի, քանզի անանց է եւ յաւիտենական. ամէն:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1բ Այեա Սօֆեան եղած բանն կու
յայտնէ թվին ՌՃԱ. (1652) տարին, Աւգոստոս ամսոյ ասացին ինչվի Ե. (5) տարի Հայաստան կու լինայ:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
7բ Թվին ՌՃԼԲ. (1683) (կրկն.՝ 8ա):
8բ Թվին ՌՃԼԲ. (1683): Այս տոմարս յիշատակ, ես Պապումս տվի պարոն
/// (1 բառ անընթեռնելի) որդոթ Մելքոնին զայս տումարս
բարուվ վալելէ թվին ՌՃԼԲ. (1683), գրեցաւ գիրս փետրվարի Զ. (6):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 1աբ Քաղոց ամսոյն Ա., Դեկտեմբերի Բ., Նաւասարդ ԻԹ., Սեպտեմբեր
Ը., Տրէի ԺԳ., Նոյեմբեր ԻԱ., Արեգի ԻԹ., Ապրիէլ Զ., Նիսան ԺԶ.: 156բ (զանազան տառեր,
բառեր):
ՆՇՈՒՄ՝ Աբ «ԺԷ. - Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2397
ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ
(ՄԱՍՆԱԿԱՆ)
Էջմիածին |
ՌՁԹ. – 1640 |
ԳՐԻՉ,
ԾԱՂԿՈՂ` Մովսէս կր.: ՍՏԱՑՈՂ` Առաքեալ եպս.:
ԹԵՐԹ՝
378. չգրուած` 72բ, 87բ, 269բ: ՊՐԱԿ՝ Ա-ԼԴx12 (Ա 5, Բ, Դ, ԺԲ-ԺԳ 11, Է, ԺԸ, Լ 9, Թ,
ԺԹ 10, ԼԴ 6)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 12,3x8,8: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն
(8,5x5,5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 19: ԿԱԶՄ՝ դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի` դռնակով,
միջուկը՝ տախտակ, աստառը՝ նարնջագոյն եւ կապոյտ շերտագծերով մետաքս. լուսանցակողերը՝
կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Կիսախորան` 6ա: Ճակատազարդ` 1ա, 29ա, 73ա, 96ա, 141ա, 202ա, 270ա, 329ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական: Զարդագիր՝ թռչնագիր,
հանգուցագիր, ձկնագիր (141ա): Գոյներ՝ կարմիր,
կապոյտ:
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿ – Աւետարան Ղուկասու:
ԺԱ. դ.: 1 (Ա)+1 (Բ), ստացուած կէս թերթի ընդլայնակի հատումով եւ ընդերկայնակի եզրահատումով:
Մագաղաթ, երկսիւն (8x6,5), բոլորգիծ երկաթագիր, 7 տող: Կարդալ` Աբ, Բա, Բբ, Աա.
«[եւ նա] ասէ. Զգոյշ կացէ՛ք... առ ի կատար[ելոյ]» (ԻԱ. 8, 11-12, 15-16, 21-22):
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. լուսանցներում բծեր,
տեղ-տեղ` ցեցի անցքեր, ԻԳ. եւ ԻԴ. պրակները դրուած ետեւառաջ. կազմի եզրերը մաշուած,
մէջքի վերին եզրը ճեղքուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. [Աստուածաշունչ մասնական]
1. Առակք – Նխբ. 1ա-2բ: Գլ.
3ա-5բ: Գրք. 6ա-87ա:
2. Ժողովող – Նխբ. 88աբ: Գլ.
88բ-95բ: Գրք. 96ա-122բ:
3. Երգ Երգոց – Նխբ. 123ա-4բ:
Գրք. 125ա-39ա (138բ-9ա «Գիտացի» հատուածը, սկ. «Օրիորդք եւ թագուհիքն ասեն...»):
4. Իմաստութիւն – Նխբ. 139բ-40բ:
Գրք. 141ա-88բ (189ա-97բ տե՛ս Բ):
5. Յոբ – ա. Նխբ. 198ա-200ա:
Գրք. 202ա-48բ, 256ա-67բ, 249ա-55բ, 268ա-9ա: բ. 200ա-1բ Յուլինեայ եպիկոպոսի Աղիկօռնացւոյ – Նշանակ է Գիրք երանելւոյս Յովբայ...
6. Թղթ. Յակոբայ – Թղթ. 329ա-40ա:
7. Թղթ. Պետրոսի Ա. – Թղթ.
340ա-51ա:
8. Թղթ. Պետրոսի Բ. – Թղթ.
351ա-8բ:
9. Թղթ. Յովհաննու Ա. – Թղթ.
359ա-69բ:
10. Թղթ. Յովհաննու Բ. – Թղթ.
369բ-71բ:
11. Թղթ. Յովհաննու Գ. – Թղթ.
371բ-3ա:
12. Թղթ. Յուդայի – Թղթ.
373ա-6ա:
13. Աղերս Եւթաղի – 376բ-7բ:
Մանրամասն տե՛ս ձեռ.
187, Մայր ցուցակ, հտ. Ա, էջ 775-87:
Բ. ա. 189ա-91ա Տեառն Ներսէսի ասացեալ Յիշատակարան Առակացն Սողոմօնի, զոր ձեռամբ
իւրով գրեաց (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Աստուածեղէն հոգիովն ի սմա / Խաղաղութեան անուն արքա...
բ. 191ա-3ա Նորին անդրադարձութիւն տառիս յիշատակի (ծայրակապ` «Ք-Ա») – Քաղցրագունի
այս բաղձանօք / Լցեալ հոգիս մեռեալ մեղօք...
գ. 193ա-4բ Նորին տեառն Ներսէսի ասացեալ ի Սողոմոն արքայն (ծայրակապ` «Սողոմոն»)
– Սա մարգարէ աստուածաբան / Եւ իմաստուն յոյժ խոհական...
դ. 195ա Որդի իմաստուն գլխոյն (ծայրակապ` «Ներսէս») – Նորոգ
ծնունդ որ յերկիր գաս / Եւ յերկարեալ կենօք մընաս...
ե. 195աբ Փա՜ռք Աստուծոյ գլխոյն (ծայրակապ` «Բան Ներսէսի») –
Բանիդ ընդ Հօր Էականի / Եւ ճշմարիտ Սողոմօնի...
զ. 196աբ Նորին ի Ժողովօղն (ծայրակապ` «Ներսէսի բանս է») – Նըմանաբար
խորհուրդ խորին / Յայտնէ եւ միւս անուն նորին...
է. 196բ-7ա Երգ Երգոց գլխոյն (ծայրակապ` «Ներսէսի է») – Նորոգելոյս
ի քէն` Յիսուս, / Եւ ի մեղաց խաւարելոյս...
ը. 197աբ Յոհանիսի Ծործորեցւոյ Յաղագս իմաստութեան գլխոյն (ծայրակապ`
«Յոհանեսի է բան») – Յիմաստութիւն կենաց վերին, / Շարժեա՛ եւ զիմ սիրտս ըստորին...
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
327ա Յամի հազարերորդի, ութսըներորդի եւ իններորդի (1640)
թուահաշուութեան ըստ հոլովմանն արեգական Արամազեան տոհմիս յանգ ելեալ կատարեցաւ
աստուածագիծ տառս այս, որ է Առակքն սողոմոնեան բովանդակ եւ Բանքն Սիրաքայ եւ եօթանեքին
թուղթքն Կաթուղիկեայց, բայց թարց նախադրութեան եւ գլխոց համարոյ, վասն կարի անարհեստ
գոլոյ գրչի սորա, զոր եւ տեսանէքդ իսկ: Արդ, ստացաւ զսա ի զբօսանս անձին իւրոյ տէր
Առաքեալ խոնարհամիտ եւ կուսակրօն քահանայն առ կենօքս այս, իսկ զկնի
աստուստ յայնսն փոխադրելոյ` յիշատակ |327բ| ինքեան եղիցի յապագայսդ վայելօղ՝ որում
եւ Տէր յաջողեսցէ: Վասն որոյ աղաչեմ զամենեսեան զձեզ, որք օգտիք ի սմանէ՝ գաղափար
դնելով կամ ընթեռնլով կամ այլով իւիք կերպիւ ինչ օգտելով, յիշեցէ՛ք ի մաքրանուէր
մաղթանս ձեր զստացօղ սորա` զտէր Առաքեալ սրբասնեալ քահանայն,
որ եղեւ ի սոյն աւուր եպիսկոպոս, զոր եւ Տէր Աստուած արթուն դիտողութեամբ պահեսցէ
մշակ առանց ամօթոյ. ամէն: Ընդ նմին եւ զիս` զաւանդակորոյս եւ թշուառայոյս Մովսէս կրօնաւորս, որ զամենայն գլխոց սկըզբունսն արարի եւ ծաղկեցի,
նաեւ սուղ ինչ սրբագրութիւն |328ա| եւ զգլխատառսն, միանգամայն եւ զոտանաւորսն Ներսէսի,
որ յԱռակսն եւ ի Սողոմօն արքայն ասացեալ, եւ զյիշատակարանս եւս ընդ այնսն, ընդ ստացօղս
յիշեալ լիցիմ եւ ես` տրուպս ի ձէնջ: Եւ եղեւ զրաւ սորա ի գահ մեծի հայրապետանոցիս
ընդհանուր Հայոց` Սուրբ Աթոռոյս Էջմիածնի, որ է
մայր ամենայն տանս Արամեան, ի հայրապետութեան երիցս երջանկի եւ քրիստոսազգեաց
անձին` տեառն Փիլիպպոսի, որ է կրկին
լուսաւորիչ յաւուրսս յայս, որ եւ պայծառացոյց զդիտարանս մեծ յաւէտ՝ քան Սողոմօնն
այն ի հնումն զտաճարն, ընդ որ եւ ունի ընդ հովանեաւ իւր զպարս րաբունեաց իբրեւ թուով
|328բ| երիցս տասնեակ` բնաւքն կատարունք եւ շքեղունք յոյժ, բաց յինէն: Զսոսա յիշեսջիք
բարի մտօք առ յոյսն համայնից, ո՜վ սուրբ եղբարք, պատահօղք տառիս, որպէս եւ ձեզ սոյն
լիցի յապայ եկելոց, եւ փոխարինութիւն յամէնառատ պարգեւատուէն, որ է օրհնեալ անզրաւ
յաւիտենիւ եւ անհուն կիտիւ եւ անսահման քանակութեամբ. ամէն:
Տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք, Բ., էջ
805-6:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
378ա (ԺԷ. դ., բոլորգիր) Եւ դարձեալ՝ եթէ ոք զգծայգրօղսն յիշեսցէ,
նայեւ ինքն յիշեալ լիցի ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ. ամէն:
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄ` 6ա, 73ա Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Միքաէլ վարդապետ. թվին ՌՃԼԸ. (1689):
ՆԿԱՐՉԱՓՈՐՁ՝ Աբ մարդու պատկեր:
272բ թռչուն:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Աբ վկայեսցեն կատարման: 196բ ոտանաւորիւ
է ասացեալ է: 218բ զառ ումեմն ընկլուզի խօսիցն Յոբայ զպատճառն իմաստութեան: 221բ
զառաջին զենմանն: 326բ Աւարտումն բանից Սիրաքայ իմաստասիրի, ի փառս Աստուծոյ, Յամի
հազար, Արդ, ստացաւ զսա ի զբօսանս անձին: 377բ շրթունք զանցանս, եւ վեց հազարսն սատակեաց:
378աբ (զանազան բառեր եւ նախադասութիւններ):
ՆՇՈՒՄ՝ Ա. կազմաստառին
փակցուած թղթին «ՌՁԹ. – 1630, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2398
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
|
ՌԿԲ. – 1613 |
ԳՐԻՉ` Սիմէոն:
ԹԵՐԹ՝ 192. չգրուած` 2բ, 186բ,
187բ-90բ, 191բ, 192բ։ ՊՐԱԿ՝ Ա-ԺԷx12 (Ա 10, Գ, Ժ 11, ԺԱ 7, ԺԷ 9)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, լուսագծերով
եւ լուսադրոշմով: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 10,6x7,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (8x5): ԳԻՐ՝ նոտրգիր: ՏՈՂ՝ 13: ԿԱԶՄ`
մուգ շագանակագոյն կաշի. լուսանցակողերը` կարմիր:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Զարդագիր՝ հանգուցագիր, թռչնագիր: Գոյներ՝ կարմիր:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. խոնաւութեան հետքեր,
բծեր, տեղ-տեղ թանաքի ճապաղումներ: Կազմը` մաշուած, քերծուած, մէջքն ու դռնակը` վնասուած:
Մի քանի թերթ ընկած (ընդմէջ 32-33ի, 119-120ի):
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
1. 1բ-53ա [Տաղ Յովասափու] – [Ե]ս` Առաքել նուաստ հոգի, / Մեղօք
լցեալ Բաղիշեցի...
Տպ տե՛ս «Առաքել Բաղիշեցի»,
Երեւան, 1971, էջ 238:
2. 53ա-88ա Պատմութիւն սրբոյն Գրիգորի մերոյ Լուսօորչին, Առաքել վարդապետի
ասացեալ է – Աւրհնեալ Հայր երկնօոր լու[յ]սն անճառական, / Գովեալ Որդին
յօէտ Աստուած իսկական... Տաղս
բոլոր ԲՃԺ. տուն է:
3. 88ա-103ա Պատմութիւն մեծին Ներսէսի Հայոց կաթուղիկոսի, ասացեալ է Առաքել
վարդապետէ [«Բաղիշեցւոյ». Յ. Անասեան, Հայկ. մատենագտ., Ա., 1959, էջ 1110] – Անուն
աւրհնեալ անճառ Աստուծոյ մեծի, / Հօր եւ Որդոյ, Հոգոյն` նոցին փառակցի...
4. 103ա-9ա [Կանովն սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին, Յովհաննէս վարդապետէ ասացեալ.
ձեռ. 2028, 215բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Այսօր զուարճացեալ ցնծայ եկեղեցի,
/ Դըրախտն աստուածայտունկ ծաղկեալ...
5. 109բ-12ա Նորին վարդապետի ասացեալ ի լեառն Սեպոյհոյ – Լերինք
ամենայն այսօր ցընծացէ՛ք ընդ մեծայպայծառ փառսըն Սեպոհու գերազանց լերին, / Քանզի
ի սմայ բնակեցօ սուրբըն Գրիգորիոս...
6. 112ա-9ա Սուրբ Աստուածածնին Անձինքն, ասացեալ Կիրակոս վարդապետին (ծայրակապ`
«Ա-Ք + Կիրակոս վարդապետ» – Արեւելք գերարբին եւ օթարան լուսածին, / Զայն մայր ծնեալն
առաջին...
7. 119աբ Տաղ Էջմիածնին – Էջմիածին երկնից նմայն, / Իւր այն
մարմնոցն է բնակարան... Գովեալ արին առաքինաց / Գրիգորիոս մեծարուսակ, / Որ տրտմայական
/// (թափուած):
8. 120ա-6ա [Տաղ վասն Կոսպարայ եւ Մարխայի] – (սկ. թափուած)
/// անէ ում եւ կամեսցի: / Ի գիշերին յա[յ]նմիկ Մարխաս մեռանի / Եւ Կոսպար տեսանէ զնայ
երազի...
9. 126ա-33ա Անձինք սրբոյն Հռիփսիմեանց [«ասացեալ ի տէր Կոմիտաս կաթողիկոսէ.
ձեռ. 8780, 34բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք» – Անձինք նուիրեալք սիրոյն Քրիստոսի, / Երկնօոր
նահատակ եւ կուսանք իմաստունք... (Կից` 133ա-5բ) [Յովհան Մանդակունու ասացեալ]
– Անըսկիզբն բանն Աստուած որ վասն մեր համբեր մահու, / Բառնալով
զդատակնիկ անիծիցն առ ի մէնջ...
10. 135բ-9ա Ողբ Յերուսաղեմայ, ասացեալ տեառն Գրիգորի Հայոց կաթուղիկոսի եղբար
շինօղին Ներսէսի – Ահայ ձայնեմ ձայն ողբայգին, / Կական բառնամ արտասուագին...
11. 139ա-40ա Այն բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] ասացեալ է վասն սիրոյ – Արե՛կ,
արե՛կ, իմ խուպ սուրաթ, / Փառք ու պատիւ քո ստեղծողին... Խեւ Յովանէս Թուլկուրանցի...
12. 140ա-1ա Այլ բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] – Տեսայ պատկեր
մի գեղէցիկ, / Զէտ զարեգակն որ լուս կուտայ... Խեւ Յովանէս Թուլկուրանցի...
13. 141ա-2ա Այլ բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] – Արեւ նմայն շողշող
կտան, / Քանի սիրով զաչերտ ածես... Խեւ Յովանէս Թուլկուրանցի...
14. 142ա-3ա Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ ասացեալ] – Հազար ուսուֆ
է քեզ ծառայ, / Է արեգակն ու խուպ սուրաթ... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցի...
15. 143աբ Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ ասացեալ] – Հանց կուն ալ
ով տեսել զմրութ, / Տպազիոն, ակն ու ջուհար... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցի...
16. 144աբ Այլ բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] – Լոյս երեսացդ
է քո փափակ, / Քաղաք Խութանոյ Չինմաչին... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցին...
17. 144բ-5ա Բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] – Թէ մահն չէր ու
կամ մեռնել / Ես ունի[մ] շատ բան գովալու... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցի...
18. 145ա-6ա Այլ բանք Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ] – Ահայ եղեւ պա[յ]ծառ
գարուն, / Ծաղկանց ազգին (=այգին) ու բաղչանին... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցին:
19. 146ա-7ա Յովանիսի [Թլկուրանցւոյ ասացեալ] – Ես քեզ տեսայ
սիրով նստած, / Արեւ նմայն արեգական... Խեւ Յովանէս Թուրկուրանցի...
20. 147ա-8բ [Յովանիսի Թլկուրանցւոյ ասացեալ] (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Աղէկ
պատկեր բոլոր եւ գեղէցիկ ես, / Բերանդ շաքրով ի լի թութակ լեզու ես...
21. 148բ-50բ Տաղ վարդայվառին – Այսօր ցնծայ լեառն Թաբօր / Եւ զուրաճանայ
մեծն Այհերմոն...
22. 150բ-4ա Տաղ անուշ եւ գեղեցիկ, [Գրիգորի Աղթամարեցւոյ ասացեալ] – Դու ես
արեգակ, լուսին ի լրման, / Չկայ քեզ օրինակ ի որդիս մարդկան... Այ Աղթամարցի, դու ծառայ
մեղայ...
23. 154ա-6ա Տաղ Աստուածածնին (ծայրակապ` «Ա-Ք») – Արեւ լուսատու,
տաճար Աստուծոյ <Մարիամ> / Բանին բարունակ այնթառամ վարդոյ...
24. 156ա-7բ [Տաղ գարնան, Աղթամարցո. ձեռ. 7707, 26բ] – Գարունն
է բացուեր, վարդն ի բաղչանին, / Քաղցր եղանակէ բլբուլն ու ղումրին...
25. 157բ-73բ Պատմութիւն Պըղը[ն]ծէ քաղաքին – Ասեմ քեզ զրուց
Մուսի արքայէն մերոյ հզօրէ, / Ինչ եւ քեզ գնեալ կասէ ի քաղաքն որ ի Պըղը[ն]ծէ...
26. 174ա-5ա Այլ տաղ Գրիգորիսի [Աղթամարցի. ձեռ. 8968, 15բ] (ծայրակապ` «Ա-Ք»)
– Անեղին տաճար բանին բարերար, / Գերագոյն գովեալ տիրայմա[յ]ր... զԳրիգորիսն յիշէ...
27. 175ա-83բ [Պատճեն տումարի հայոց] – Ո՜վ եղբայր,
գիտացիր, զի հայոց թվականն թիւ մի... Կրկնակ ամսոց այսպէս արա՛յ` կա՛լ զՆօասարդի...
(175բ՝ աղիւսակ)
28. 183բ-5բ [Մկրտիչ] Նաղաշի ասացեալ [տաղ] – Ղարիպին կեանքն
է լալոյ ողբերական, / Դառնոյ լեղի [լ]ի տրտմութեամբ ի նեղ զընդան... Ոչ բարձ գլխոյն
կայր ղարիպին, ոչ անկողին, / Սալն սնարք էր եւ օազն իւր անկողին:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1բ (կարմրով) Աւգն[ե]ա՛յ Տէր Աստուա՛ծ Յիսուս Քրիստոս ի յօարտն ի բարին: Տետրս գրեցօ Սիմէոնին ի թվականիս ՌԿԲ.քին
(1613). ամէն:
52բ Եւ որ զմեզ յիշէ ի կամս բարի եւ լի սրտիւ ասէ Աստուած ողորմի,
այնփորձ կե|53ա|նայ յիշողն ի յայսմ աշխարհի եւ արժանի լ[ի]նի տեսոյն Քրիստոսի:
53ա (կարմրով, խորագրից յետոյ) Թվին ՌԿԲ. (1613):
156ա (կարմրով, զարդագիր «Գ»-ի մէջ) Սիմէոն ծառայ:
1բ, 53ա՝ տե՛ս ԺԷ. դ. յիշ-ք,
Ա., էջ 480:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. 2ա
ԶՓիսակն փոխեցօ առ Քրիստոս հոռի ամսին ԺԸ., օրն
կիրակի, թվին ՌՁԴ. (1635):
2.
187ա Փոքր թվին ԱՃ. (1715) եւ Ադամ ԺԵ.ումն ես` Քրիստոսի ծառայ Սայակըս գրեցի, որ պարեմմին (՞) հոգ միածին Որդուն Տէր Աստուած: Օգնեա՛յ
ինձ, Տէր Աստուա՛ծ, ի քեզ ուսայ սուրբ Աստուածածին, բարիխօսութեամբ յիշեա՛յ Քրիստոս
եւ ողորմեա՛յ Տէր Յիսուս Քրիստոս:
192ա Ի Քրիստոսի ծառայ Սայակս գրեցի ի մեծ թվական ՌՃԿԴ. (1715) եւ փոքր թվական մին Ճ.
(1715): Աստուած, դու դողեալ կեցուցես ըզմեզ եւ ժողօվուդր քո, ուրախ եղեցի ի քեզ սուրբ Տիրայմա[յ]ր Աստուածածին,
քեզ ամ յուսացել, դու հոգայ եւ պետս հոգոյ եւ մար[մն]ոյ իմոյ:
3. 92բ
(շղագիր) Ն. Յովհաննես ծ[այրագոյն]
վարդապետ Գրիգորեան, առաջնորդ Հայոց
Պուլկարիոյ, ի Ռուսճուք (քաղաքի անունը
ի լուսանցս), յունվարի 27, 1882:
4. 79բ
(ԺԸ. դար, ի լուսանցս) Թաթաթ որդի Մկրտում յիշ[ա]տակ ընգի ոչ ի յիշ[ա]տակ աձեան (՞):
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` 186ա Ա՛յ եղբար,
լավ գնայ մուտիս ապայ սըղալ ինչ որ գրես: 1ա, 2ա, 44բ-5ա, 191բ, զանազան տառեր եւ
բառեր: 191ա` հատուած ՁԵ սաղմոսից:
ՆՇՈՒՄ՝ 1ա «ՌԿԲ. –
1613, Մ.[եսրոպ] եպս.»:
2399
ԱՒԵՏԱՐԱՆ
Ասպահան |
ՌՃԵ. – 1656 |
ԳՐԻՉ` Գասպար երէց, Յովաննէս: ԾԱՂԿՈՂ` վարպետ Հայրապետ: ՍՏԱՑՈՂ`
Խօջայմալ, Մինաս պարոնտէր:
ԹԵՐԹ՝ 324. չգրուած` 1ա, 2բ-3ա, 4բ-5ա, 6ա, 7բ, 8բ-9ա, 10բ-1ա,
12ա, 13բ, 14բ-5ա, 16ա, 17բ, 18բ-9ա, 106բ-7ա, 164ա-5ա, 255ա-7ա։ ՊՐԱԿ՝ 10+8+Ա-ԻԵx12
(Է 12+4, ԺԲ-ԺԳ, Ի 10, ԻԶ 6)+8։ ՆԻՒԹ՝ մագաղաթ: ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 12,2x8,5: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ երկսիւն
(8,3x5): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝
21: ԿԱԶՄ` արծաթապատ՝ դռնակով եւ երկու մետաղէ կապիչներով, պատրաստուած 1657 թ.
(տե՛ս Յիշատակարան յետագայի), Ա. փեղկին Աստուածամօր եւ մանկան գունատիպ, ապակեծածկ
նկարը` աւելացուած ԺԹ. դ., Բ. փեղկին ձուլածոյ խաչելութիւն, մէջքը կաշի, երեք արծաթէ
կապերով, միջուկը` տախտակ, աստառը` դրոշմազարդ բազմագունի մետաքս. լուսանցակողերը՝
կարմիր: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ)+2 (Գ-Դ), մագաղաթ:
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ – Մուտք յԵրուսաղէմ` 11բ, Իջեցումն ի Խաչէ`
12բ, Հոգեգալուստ` 13ա, Ծնունդ` 14ա, Մատնութիւն` 15բ, Համբարձումն` 16բ, Աւերումն
Դժոխոց` 17ա, Վերջին Դատաստան` 18ա, Մատթէոս` 19բ, Մարկոս` 107բ, Ղուկաս` 165բ, Յովհաննէս`
257բ: Խորան` 1բ (Եւսեբիոսի նկարով), 2ա
(Կարպիանոսի նկարով), 3բ-4ա, 5բ, 6բ-7ա, 8ա, 9բ-10ա: Կիսախորան` 20ա, 108ա, 166ա, 258ա (աւետարանիչների խորհրդանիշ-զարդագրերով):
Լուսանցազարդ՝ բուսական, թռչնային, տաճար:
Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր: Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, մոխրագոյն, դեղին,
ոսկի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի մէջքի կաշին վնասուած եւ ամրացուած
արծաթէ կապերով, դռնակի աստառը` մաշուած, լուսանցներում խոնաւութեան հետքեր, տեղ-տեղ
խունացած, մանրանկարները եւ գլխագրերը խոնաւութիւնից արտատպուած հանդիպակաց
էջերին:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
– 1ա-2ա Թուղթ Եւսեբեայ:
– 3բ-4ա, 5բ, 6բ, 7ա, 8ա, 9բ-10ա Համաբարբառ Կանոնք (նաեւ` լուսանցային):
1. 20ա-104ա
Աւետարան Մատթէոսի:
2.
104բ Նախադրութիւն: 105ա-6ա Գլուխք: 108ա-60ա Աւետարան Մարկոսի (159բ-60ա՝
«Յարուցեալ Յիսուս»):
3.
160բ-1ա Նախադրութիւն: 161բ-3բ Գլուխք: 166ա-253բ Աւետարան Ղուկասու:
4.
254ա Նախադրութիւն: 254բ Գլուխք: 258ա-321բ Աւետարան ըստ Յովհաննու (Չունի
«Իրք կնոջն շնացելոյ»):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. (առաջին
գրչի) 322ա Փա՜ռք ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ. ամէն:
Ի ծագման ճշմարիտ արեգականն եւ յայտնիլ Աստուածն Բանի՝ նորազուարճ բերկրանօք պայճառացան
արարածք ամենայն, զի զսըթափանցիկն եւ զգերազանցեալ լոյսն ընդ յաւիտենիս խառնելով,
գերազարդեալ փարթամութեամբ, անպարագիտ եւ աստուածունակ բնութեամբ զարդ եւ նախահայրն
յըստուերամած նիրհմանեն, եւ ի խաչակառկառ եւ բեւեռապինդ բազկօք ազատեցաւ ի խաւարային
եւ ի մեղսասէր բանտէն, եւ ի ձեռն չորից աւետարանչացս, որ գետօրէն եւ բղբջահոս բխեն
ի տանէն տէրունի ի յայգիս հայրատունկ, ծաղկեցաւ արգանդի մօր մերոյ եւ ծնաւ անթիւ
|322բ| կաճառս աստեղաց եւ տրամափայլեաց գունակ գունակս զդասս մարգարէից, զջոկքըս
առաքելոցն, զպարս եւթանասնիցն, զերամս հազարաց, զթիւս հայրապետաց, զնդրութիւն վարդապետաց,
զխորանս մարտիրոսաց, զպսակս վկայից: Այսքանօքս իմաստութեամբ լցաւ արարածս Աստուծոյ
քան զջուրս բազում, որ ծածկեն զծով: Արդ, յանգ ելեալ կատարեցաւ սուրբ Աւետարանս ի
քաղաքս Ասպահան, ընդ հովանեաւ
Սուրբ Աստուածածնին եւ ձեռամբ Գասպար իրիցու, ի թվական[ին] հայկազեան տոմարիս ՌՃԵ. (1656), ի
հայրապետութեան տեառն Յակոբայ սրբազան կաթողիկոսի եւ մերո աթոռակալիս Ջուղայու սուրբ վանացս Դաւիթ սրբակրօն
արհեպիսկոպոսի, ի թագաւորութեան մերոյ Փոքր շա|323ա|հ Ապազին: Արդ,
աղաչեմ զմանկունսդ սուրբ եկ[ե]ղ[ե]ցո, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս Խոջայմալն եւ կողակից Ծաղիկն եւ որդին` Վալաթն եւ դստերքն` Եզտիխանն եւ Մարիամն յիշեցէ՛ք եւ [Աստուած ողորմի ասացէ՛ք]: Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի
Քրիստոս զխօջայ Սուլթանումն, եւ կողակիցն
իւր` Մարխան, եւ որդիքն իւր`
զպարոն Սաֆարն եւ Վալաթն. ամէն:
Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զպարոն Սաֆարն, եւ եղբայրն իւր` Վալաթն յիշեցէ՛ք,
եւ Աստուած ողորմի [ասացէ՛ք]: Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զպարոն Սաֆարն եւ կողակիցն իւր` Աննային, եւ
որդին իւր` Խոջայմալն, եւ միւս կողակիցն`
Ազատն, եւ դուստրն իւր` զՄամն յիշեցէ՛ք:
Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զպարոն Վալաթն եւ կողակիցն
իւր Աննային, եւ զդուստրն
իւր` Ծաղի|323բ|կն յիշեցէ՛ք:
Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զմանուկ նորաբողբոջ խօջայ Փանոսն, եւ կողակիցն իւր` զԼէլիխանն, եւ
նորաբողբոջ որդին իւր` զպարոն Գրիգորն, եւ դստերքն
իւր` Եփրիթէն, եւ Մասփիւռն, եւ Տատկումն, յիշեցէ՛ք:
Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս Եզտիխանն եւ Նաշխունն յիշեցէ՛ք: Եւ եւս առաւել յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զհոգասէր եւ
բարեմիտ եւ աստուածահաճոյ զկրօնաւոր պարկեշտ եւ զապաշխարօղ Սառէն, եւ որ յիշէ
եւ յիշատակէ` յիշեալ լիցի ի միւսանգամ գալստեան Տեռան մերոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի.
ամէն:
2. (երկրորդ
գրչի) 323բ Եւ զիս` անարժան զՅովաննէս ծրողս յայլուստ
աստ յիշեցէ՛ք ի Տէր Աստուածն մեր: Այս սուրբ Աւետա|324ա|րանս տուաք ի
վայելումն Մինաս պարոնտիրին՝
որչափ որ կենդանի է, եւ յետ Մինաս պարոնտիրին եղիցի
Աւետարանս՝ Գանձասարայ վանուցն վախմ,
եւ ոչ ոք մի՛ իշխեսցէ հանել ի Գանձասարայ, եւ եթէ ոք հանդգնեսցի
եւ հանէ ի զԱւետարանս ի Գանձասարայ, պարտական լիցի
յաւուր դատաստանին, մասն եւ բաժին Յուդայի առցէ եւ այլ խաչահանուացն. ամէն: Դարձեալ
յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զպարոն Յովանջանն եւ կողակիցն
իւր` Մասփիւռն, եւ որդին իւր`
Աստուածատուրն:
Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զծաղկող Սուրբ Աւետարանիս զվարպետ
Հայրապետն եւ զեղբայրն իւր` զԲաղտասար վարդապետն,
յիշեցէ՛ք եւ Աստուած ողորմի ասացէ՛ք:
Համառօտութիւնը տե՛ս ԺԷ.
դ. յիշ-ք, Գ., էջ 712-3:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
(Կազմի Ա. փեղկին, շուրջանակի
փորագրուած) Սուրբ Աւետարանս յիշատակ է խօջայ Փ[ան]ոսին, կողակցին` Լէ[յլի], նորամանուկ որդին
իւր` Գրիգորին, դստերացն իւր`
|Բ. փեղկին| Իփրիթէ, Մասպուռին, Դըշխունին, ծնողացն`
Սուլթանումին, Մամին, Վալաթին, կողակցին` Անաէ. |դռնակին| վաելումն Գանձասարայ. թվին ՌՃԶ.
(1657):
324բ Կրկին անգամ յիշ[ե]ցէ՛ք ի Քրիստոս զխօջայ Սաֆարն եւ կողակիցն իւր` Խանզատէ, եւ
զորդին իւր` զպարոն Փանոսն, որ հանգուցեալ
է առ Քրիստոս, եւ կողակիցն` Լեյլին, եւ դուստրն`
Կատարինէ, որ փոխեցեալ է ի Քրիստոս, Սառախանումին, Մադալէ, Գօզալէ, եւ այլ հին եւ նոր ննջեցեալսն յիշեցէ՛ք
ի Քրիստոս եւ դուք յիշեալ լիջիք ի միւսանգամ գալըստեանն. ամէն: Եւ զիս` զՍահակ աբեղայս, յիշեցէ՛ք, որ զսակաւ յիշատակարանս գրեցի, ի թվին
ՌՃԷ. (1658):
2400
ՄԱՆՐՈՒՍՄՈՒՆՔ
Սուրբ Անտոնի վանք
(մերձ ի Կաֆայ) |
ՊՁԴ. – 1435 |
ԳՐԻՉ`
Աւքսէնդ կր., Աւետիք վրդ.: ՍՏԱՑՈՂ` Եսայի աբղյ.:
ԹԵՐԹ՝
245. չգրուած` 34բ, 187բ։ ՊՐԱԿ՝ Ա-ԻԱx12 (Ե 16, Թ, ԺԷ 11, ԻԱ 3)։ ՆԻՒԹ՝ թուղթ, արեւելեան:
ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ՝ 13,5x9: ԳՐՈՒԹԻՒՆ՝ միասիւն (9x6): ԳԻՐ՝ բոլորգիր: ՏՈՂ՝ 15: ԿԱԶՄ` դրոշմազարդ
շագանակագոյն կաշի, Ա. փեղկին` երկու մետաղէ կոստղերով, միջուկը` տախտակ, աստառը`
կապոյտ մետաքս: ՊԱՀՊԱՆԱԿ` 2 (Ա-Բ)+3 (Գ-Ե), թուղթ, արեւելեան (Գ` ԺԹ. դարի յաւելում,
սպիտակ թուղթ):
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
– Կիսախորան` 1ա: Ճակատազարդ` 35ա, 64ա, 168ա, 188ա, 208ա,
234ա: Լուսանցազարդ՝ բուսական, տաճար
(60ա, 149ա): Զարդագիր՝ թռչնագիր, հանգուցագիր:
Գոյներ՝ կարմիր, կապոյտ, կանաչ, մանուշակագոյն,
ոսկի:
ՎԻՃԱԿ՝ բաւարար. կազմի եզրերը մաշուած, Բ. փեղկի կաշին քերծուած,
դռնակն ու կապիչներն` ընկած, մէջքը վնասուած. միջից եւ վերջից պակասաւոր: Լուսանցներում
խոնաւութեան հետքեր, փոքրիկ պատռուածքներ, տեղ-տեղ գիրը վնասուած:
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆ
Ա. 1ա-244բ [Մանրուսմունք]
Տե՛ս ձեռ. 755, 4ա-317ա. 1. ա/1ա-4բ: բ/4բ-14ա: գ/14ա-25բ:
դ/25բ-34ա: 2. ա/35ա-51բ: բ/51բ-3ա: գ/53աբ: դ/53բ-6բ:
ե/56բ-63բ: 3/չիք: 4. ա/64ա-99բ: բ/99բ-101բ: գ/101բ-6ա:
դ/106բ-8բ: 5. ա/109ա-14բ (սկ. պակասաւոր): բ/114բ-49ա: գ/149ա-52բ:
դ/152բ-57բ: ե/157բ-8ա: զ/158բ-62ա: 6. ա/չիք: բ/162ա-65բ:
գ/չիք: դ/165բ-7բ: 7/168ա-87ա: 8. ա/188ա-90ա: բ/190ա-6ա:
գ/196ա-201բ: դ/201բ-7բ: 9. ա/208ա-32բ: բ/232աբ: գ-ե/չիք:
10. ա/234ա-36ա: բ-ժ/չիք: (Ունի՝ 236բ-8ա (Շարական] – «Ես ասացի
ի վերանալ յինէն...»: 238ա-40բ «[Երգք հանգըստեան] – Արարիչ եւ մարդասէր...»: 241ա-2բ
[Նզովք] (սկ. թափուած)» ///այլայլելի են կամ փոփոխելի...: Տէր ողորմեա՛յ, Տէր ողորմեա՛յ...»:
243ա-4բ [Սաղմոսք] «Խոնարհ, ազատ...»):
Բ. Բբ ՅԱՒԵԼԱԳՐՈՒԹԻՒՆ, Վրացերէն, ժԸ. դ., վաւերագիր:
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ
1. 108բ Զեղկելի
գրիչս՝ զԱւքսէնդ կրաւնաւորս աղաչեմ
յիշել ի Տէր:
245ա [Փա՜ռք] համագոյ Երրորդութեանն, [որ] ետ կարողութիւն տկարութեանս
իմում յաւարտ ելանել գրոյս: Գրեցաւ Խազտետրս ի թվին Հայոց ՊՁԴ. ամի (1435), ձեռամբ
ապիկար եւ ախմար գրչի՝ Աւգսէնդ մեղապարտ կրաւնաւորի,
ի խնդրոյ Եսայեայ առաքինասէր
եւ սրբասնեալ կուսակրօն աբեղայի, որ ստացաւ զսա ի հալալ արդեանց իւր, ի վայելումն անձին
իւրոյ եւ յիշատակ իւր եւ ծնաւղացն իւր` պարոն Աստուածատրին, եւ Ազիզմելիքին, եւ եղբարցն
իւր` պարոն Թումանպէկին, եւ պարոն
|245բ| Էտիլպէկին: Արդ ե[ղեւ սկ]իզբն
եւ զրաւ Խազտե[տրիս լաւ եւ] ընտիր յաւրինակէ, [ո]ր կ[ոչի Առաք]ելցի, յաշխարհս Հոնաց, ի [վանս] որ յանուն Սրբոյն Անտոնի, որ է առընթեր մեծի մայրաքաղաքի Կաֆայի, առաջնորդութեան վանացս եւ աթոռակալութեան մեծի վարդապետի,
քաջ րաբունոյ տեառն Սարգսի, ի հայրապետութեան
տեառն Կոստանդնեա եւ յեպիսկոպոսութեան
տէր Կարապետի: Արդ, որք հանդիպիք
ի սմա ուսանելով եւ կամ աւրինակելով, յիշեսջիք զվերոյգրեալն/// (թափուած):
245ա` համառօտութիւնը տե՛ս
ԺԵ. դ. յիշ-ք, Ա., էջ 459: հմմտ. յիշտ. ձեռ. 2387ի:
2. 242բ Զառածեալ
մեղաւք` զԱւետիք գրիչս, աղաչեմ
յիշել ի Տէր:
242բ Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Աւետիք վարդապէտ՞ (2 հատ, փակագիր), Տէր Դանիէլ (փակագիր):
ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՅԵՏԱԳԱՅԻ
1. Բա
(նոտրգիր) Ի վայելումն անձին իմոյ` տեառն Յովհանէս իմաստախոհ
քահանային: Ով ոք ընդեռնուք, մէկ բերան ողորմի մի՛ խնայէք:
1251 (1804), Նոյեմբէր 24ին:
Եբ Տէր Յօհանէս:
Աա (նոտրգիր) Գիրք այս, որ կոչի Երգարան եւ երաժշտական երգմունք,
ի վայելս անձին իմոյ՝ տէր Յօհան բարեմիտ քահանային,
օրինակօղքդ սորին, խնդրեմ՝ յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր, որ եւ ինքն ամենամաքուրն
Աստուած գթասցի եւ արարեսցի ըստ մեծի ողորմութեամբն իւրոյ, յորժամ գայցէ դատել
զտիեզերս. ամէն: Ձեռամբ գրի 1804ին, Բաղտասար վարդապետէ,
Նոյեմբէրի 20 [եւ] 3ին:
ԳՐՉԱՓՈՐՁ` Աբ, Գա, Դաբ,
Եբ (զանազան բառեր` հայերէն եւ վրացերէն):
ՑԱՆԿԵՐ ԵՒ ԱՂԻՒՍԱԿՆԵՐ
Ա.
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ՑԱՆԿ
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
|
Ժ դ. |
|
989 |
2374 |
1119 |
Ժ |
2375 |
1123 |
|
ԺԲ դ. |
|
ԺԲ |
2244/Ա |
613 |
|
ԺԳ դ. |
|
1223 |
2101 |
13 |
1252 |
2273 |
751 |
1291 |
2329 |
953 |
ԺԳ |
2195 |
405 |
|
ԺԴ դ. |
|
1309 |
2174 |
299 |
1318 |
2104 |
19 |
1325 |
2388 |
1175 |
1342 |
2102 |
15 |
1346 |
2187/Բ |
363 |
1352-54 |
2233 |
557 |
1357 |
2371 |
1109 |
1383 |
2259 |
679 |
1394 |
2189 |
371 |
ԺԴ |
2173 |
293 |
ԺԴ |
2178 |
317 |
ԺԴ |
2184 |
351 |
ԺԴ |
2185 |
359 |
ԺԴ |
2260 |
689 |
ԺԴ |
2262 |
693 |
ԺԴ |
2326 |
945 |
ԺԴ |
2364 |
1087 |
ԺԴ |
2365 |
1089 |
ԺԴ |
2373/Ա |
1115 |
ԺԴ-ԺԵ |
2366 |
1091 |
|
ԺԵ դ. |
|
1402-06 |
2152 |
215 |
1403 |
2382 |
1157 |
1411 |
2177/Ա |
307 |
1416 |
2148 |
201 |
1418 |
2143 |
179 |
1419 |
2117 |
83 |
1419 |
2142 |
175 |
1419 |
2150 |
207 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
1432 |
2387 |
1173 |
1435 |
2400 |
1211 |
1447 |
2130 |
141 |
1450 |
2226/Բ |
507 |
1452 |
2156 |
237 |
1476 |
2335 |
979 |
ԺԵ |
2107 |
33 |
ԺԵ |
2127/Բ |
130 |
ԺԵ |
2137 |
159 |
ԺԵ |
2145 |
191 |
ԺԵ |
2146 |
193 |
ԺԵ |
2149 |
205 |
ԺԵ |
2153/Ա |
225 |
ԺԵ |
2153/Բ |
227 |
ԺԵ |
2154 |
231 |
ԺԵ |
2158 |
247 |
ԺԵ |
2187/Ա |
363 |
ԺԵ |
2188 |
365 |
ԺԵ |
2194 |
403 |
ԺԵ |
2378 |
1127 |
ԺԵ-ԺԶ |
2226/Ա |
505 |
|
ԺԶ դ. |
|
1562 |
2287 |
807 |
1587 |
2151 |
211 |
ԺԶ |
2127/Գ |
133 |
ԺԶ |
2155 |
235 |
ԺԶ |
2166/Գ |
275 |
ԺԶ |
2199 |
425 |
ԺԶ |
2267 |
715 |
ԺԶ |
2372 |
1113 |
ԺԶ |
2377 |
1125 |
ԺԶ |
2384 |
1165 |
ԺԶ |
2385 |
1165 |
ԺԶ |
2391 |
1183 |
ԺԶ-ԺԷ |
2342 |
1023 |
|
ԺԷ դ. |
|
1609-75 |
2177/Բ |
311 |
1613 |
2325 |
939 |
1613 |
2398 |
1203 |
1614 |
2369 |
1099 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
1617 |
2176/Ա |
304 |
1624 |
2292 |
819 |
1627 |
2147/Գ |
199 |
1629 |
2133 |
151 |
1631 |
2338 |
1003 |
1631 |
2381 |
1143 |
1633 |
2373/Բ |
1117 |
1634 |
2141/Բ |
174 |
1635 |
2380 |
1137 |
1637 |
2116 |
79 |
1637 |
2286 |
801 |
1640 |
2247 |
631 |
1640 |
2397 |
1201 |
1640-41 |
2368 |
1095 |
1642 |
2330/Բ |
959 |
1642 |
2386 |
1171 |
1643 |
2389 |
1179 |
1644 |
2180 |
327 |
1650 |
2309 |
853 |
1650 |
2360 |
1077 |
1652 |
2105 |
19 |
1652 |
2303 |
843 |
1652-79 |
2111 |
51 |
1656 |
2399 |
1207 |
1658 |
2308 |
851 |
1658-65 |
2274 |
757 |
1659 |
2175 |
301 |
1659 |
2277 |
769 |
1659-62 |
2358 |
1071 |
1660 |
2135 |
155 |
1662 |
2183 |
343 |
1663-70 |
2108 |
37 |
1663 |
2163 |
261 |
1664 |
2390 |
1181 |
1664 |
2356 |
1067 |
1665 |
2291 |
813 |
1665-69 |
2124 |
115 |
1666 |
2275 |
761 |
1668 |
2306 |
847 |
1669-86 |
2109 |
39 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
1674 |
2182 |
339 |
1680 |
2138 |
163 |
1681 |
2349 |
1039 |
1683 |
2196 |
411 |
1683 |
2295 |
827 |
1683 |
2268 |
719 |
1684 |
2337 |
997 |
1687 |
2191/Ա |
389 |
1688 |
2354 |
1063 |
1689 |
2229 |
521 |
1689 |
2245 |
619 |
1691 |
2113/Բ |
65 |
1692-93 |
2246 |
627 |
1693 |
2266 |
711 |
1693 |
2352/Դ |
1059 |
1694 |
2234 |
565 |
1694 |
2251 |
651 |
1694 |
2307/Բ |
851 |
1695 |
2248 |
635 |
1696 |
2265 |
705 |
1696-98 |
2272 |
741 |
1696-1708 |
2191/Բ |
391 |
1697 |
2126 |
123 |
1698 |
2243 |
607 |
1699 |
2348/Ա |
1037 |
1699 |
2301 |
839 |
ԺԷ |
2103 |
17 |
ԺԷ |
2113/Ա |
63 |
ԺԷ |
2113/Գ |
67 |
ԺԷ |
2114 |
67 |
ԺԷ |
2115 |
75 |
ԺԷ |
2118/Ա |
89 |
ԺԷ |
2118/Բ |
91 |
ԺԷ |
2122 |
111 |
ԺԷ |
2123 |
113 |
ԺԷ |
2125 |
121 |
ԺԷ |
2127/Ա |
129 |
ԺԷ |
2127/Դ |
133 |
ԺԷ |
2134 |
153 |
ԺԷ |
2136 |
157 |
ԺԷ |
2140/Ա |
171 |
ԺԷ |
2140/Բ |
172 |
ԺԷ |
2141/Ա |
173 |
ԺԷ |
2141/Գ |
175 |
ԺԷ |
2147/Ա |
197 |
ԺԷ |
2147/Բ |
198 |
ԺԷ |
2159 |
249 |
ԺԷ |
2164 |
265 |
ԺԷ |
2166/Ա |
269 |
ԺԷ |
2166/Բ |
273 |
ԺԷ |
2168 |
279 |
ԺԷ |
2169 |
285 |
ԺԷ |
2171 |
291 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԷ |
2172 |
293 |
ԺԷ |
2176/Բ |
306 |
ԺԷ |
2198 |
423 |
ԺԷ |
2223 |
491 |
ԺԷ |
2235 |
571 |
ԺԷ |
2236 |
575 |
ԺԷ |
2242 |
603 |
ԺԷ |
2244/Գ |
619 |
ԺԷ |
2249 |
641 |
ԺԷ |
2250/Բ |
649 |
ԺԷ |
2252 |
657 |
ԺԷ |
2256/Ա |
669 |
ԺԷ |
2256/Բ |
671 |
ԺԷ |
2258 |
677 |
ԺԷ |
2261/Ա |
691 |
ԺԷ |
2261/Բ |
692 |
ԺԷ |
2264 |
703 |
ԺԷ |
2276 |
765 |
ԺԷ |
2279 |
773 |
ԺԷ |
2281 |
775 |
ԺԷ |
2284 |
795 |
ԺԷ |
2288 |
809 |
ԺԷ |
2293 |
825 |
ԺԷ |
2296 |
829 |
ԺԷ |
2297 |
831 |
ԺԷ |
2298 |
835 |
ԺԷ |
2299 |
837 |
ԺԷ |
2302 |
841 |
ԺԷ |
2307/Ա |
849 |
ԺԷ |
2322 |
925 |
ԺԷ |
2324 |
939 |
ԺԷ |
2327 |
949 |
ԺԷ |
2328 |
951 |
ԺԷ |
2330/Ա |
957 |
ԺԷ |
2330/Գ |
961 |
ԺԷ |
2331 |
963 |
ԺԷ |
2332 |
965 |
ԺԷ |
2333 |
971 |
ԺԷ |
2334 |
975 |
ԺԷ |
2336 |
995 |
ԺԷ |
2343/Ա |
1025 |
ԺԷ |
2343/Գ |
1027 |
ԺԷ |
2347 |
1033 |
ԺԷ |
2348/Բ |
1038 |
ԺԷ |
2348/Գ |
1038 |
ԺԷ |
2352/Ա |
1057 |
ԺԷ |
2352/Բ |
1058 |
ԺԷ |
2352/Գ |
1059 |
ԺԷ |
2353 |
1061 |
ԺԷ |
2361 |
1079 |
ԺԷ |
2362 |
1085 |
ԺԷ |
2363 |
1085 |
ԺԷ |
2367 |
1093 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԷ |
2376 |
1123 |
ԺԷ |
2379/Ա |
1133 |
ԺԷ |
2379/Բ |
1135 |
ԺԷ |
2394 |
1191 |
ԺԷ |
2395 |
1197 |
ԺԷ-ԺԸ |
2396 |
1199 |
ԺԷ-ԺԸ |
2132 |
149 |
ԺԷ-ԺԸ |
2170 |
287 |
|
ԺԸ դ. |
|
1701 |
2344 |
1029 |
1701 |
2351 |
1055 |
1702 |
2131 |
145 |
1705 |
2345 |
1031 |
1707-10 |
2197/Գ |
419 |
1708-09 |
2244/Բ |
613 |
1711 |
2129 |
139 |
1712 |
2190/Ա |
379 |
1712-14 |
2112 |
61 |
1713 |
2120 |
95 |
1714 |
2357 |
1071 |
1715 |
2106 |
23 |
1721 |
2346 |
1031 |
1721 |
2355 |
1067 |
1724 |
2271 |
731 |
1725 |
2161 |
253 |
1725 |
2285 |
797 |
1726 |
2121 |
101 |
1731 |
2159 |
249 |
1731 |
2162 |
257 |
1733 |
2160 |
251 |
1733 |
2270 |
729 |
1733-35 |
2192/Գ |
397 |
1739 |
2248 |
635 |
1746-48 |
2350/Բ |
1053 |
1748 |
2263 |
697 |
1748-59 |
2212 |
453 |
1750 |
2179 |
325 |
1755-69 |
2255 |
665 |
1759 -ԺԸ |
2200 |
429 |
1761 |
2254 |
663 |
1761 |
2289 |
809 |
1766 |
2216 |
471 |
1766 |
2222 |
487 |
1768 |
2186 |
359 |
1769 |
2257 |
675 |
1771 |
2224 |
493 |
1775 |
2253 |
661 |
1778 |
2319 |
887 |
1785 |
2193/Ա |
399 |
1789-90 |
2220 |
479 |
1797 |
2311 |
863 |
1799 |
2210 |
451 |
1799 |
2228 |
515 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԸ |
2110 |
45 |
ԺԸ |
2119 |
93 |
ԺԸ |
2127/Ե |
135 |
ԺԸ |
2139/Ա |
167 |
ԺԸ |
2157 |
243 |
ԺԸ |
2165 |
267 |
ԺԸ |
2190/Բ |
386 |
ԺԸ |
2192/Ա |
395 |
ԺԸ |
2192/Բ |
397 |
ԺԸ |
2193/Բ |
403 |
ԺԸ |
2197/Ա |
415 |
ԺԸ |
2197/Բ |
418 |
ԺԸ |
2201 |
433 |
ԺԸ |
2202 |
439 |
ԺԸ |
2203 |
441 |
ԺԸ |
2204 |
443 |
ԺԸ |
2205 |
443 |
ԺԸ |
2207 |
447 |
ԺԸ |
2209 |
449 |
ԺԸ |
2211 |
451 |
ԺԸ |
2215 |
471 |
ԺԸ |
2217 |
475 |
ԺԸ |
2218 |
475 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԸ |
2219 |
477 |
ԺԸ |
2221 |
487 |
ԺԸ |
2225 |
505 |
ԺԸ |
2230 |
527 |
ԺԸ |
2231 |
537 |
ԺԸ |
2232 |
553 |
ԺԸ |
2237 |
583 |
ԺԸ |
2238 |
589 |
ԺԸ |
2239 |
595 |
ԺԸ |
2240 |
599 |
ԺԸ |
2241 |
603 |
ԺԸ |
2250/Ա |
643 |
ԺԸ |
2269 |
725 |
ԺԸ |
2282 |
781 |
ԺԸ |
2283 |
793 |
ԺԸ |
2290 |
811 |
ԺԸ |
2294 |
825 |
ԺԸ |
2300 |
837 |
ԺԸ |
2304 |
845 |
ԺԸ |
2310 |
857 |
ԺԸ |
2314 |
877 |
ԺԸ |
2317 |
885 |
ԺԸ |
2318 |
885 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԸ |
2320 |
889 |
ԺԸ |
2321 |
923 |
ԺԸ |
2340 |
1017 |
ԺԸ |
2341 |
1021 |
ԺԸ |
2343/Բ |
1027 |
ԺԸ |
2350/Ա |
1053 |
ԺԸ |
2359 |
1075 |
ԺԸ |
2383 |
1161 |
ԺԸ |
2392 |
1185 |
ԺԸ-ԺԹ |
2213/Ա |
465 |
|
ԺԹ դ. |
|
1807 |
2222 |
487 |
1810 |
2315 |
879 |
1810 |
2323 |
929 |
1816 |
2312 |
875 |
1816-18 |
2316 |
881 |
1817 |
2280 |
773 |
1820 |
2206 |
445 |
1824 |
2208 |
447 |
1827 |
2213/Բ |
469 |
1837 |
2278 |
771 |
ԺԹ |
2313 |
877 |
ԺԹ |
2214 |
469 |
Բ.
ՆԱԽԱԳԱՂԱՓԱՐ ԵՒ ՅԵՏԱԳԱՅ ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ՑԱՆԿ
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
|
Ժ. դ. |
|
Ժ. |
2374 |
1122 |
|
ԺԲ. դ. |
|
1173 |
2374 |
1122 |
|
ԺԳ. դ. |
|
ԺԳ. |
2273 |
757 |
|
ԺԴ. դ. |
|
1316 |
2329 |
956-957 |
1324 |
2329 |
958 |
1349 |
2195 |
412 |
1355 |
2283 |
795-796 |
1393 |
2365 |
1092 |
ԺԴ. |
2195 |
412 |
|
ԺԵ. դ. |
|
1403 |
2276 |
770 |
1412 |
2184 |
358 |
1440 |
2388 |
1178 |
ԺԵ. |
2167 |
278 |
ԺԵ. |
2173 |
298 |
ԺԵ. |
2184 |
358 |
ԺԵ. |
2273 |
757 |
ԺԵ. |
2326 |
949 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԵ.-ԺԶ. |
2154 |
236 |
ԺԵ.-ԺԶ. |
2329 |
958 |
|
ԺԶ. դ. |
|
1504 |
2155 |
238 |
1525 |
2387 |
1176 |
1539-1569 |
2145 |
194 |
1539 |
2177/Ա |
310 |
1577-1578 |
2117 |
87-88 |
1595 |
2177/Ա |
311 |
1598 |
2385 |
1172 |
ԺԶ. |
2153/Ա |
227 |
ԺԶ. |
2153/Բ |
230-232 |
ԺԶ.-ԺԷ. |
2226/Բ |
514 |
|
ԺԷ. դ. |
|
1600 |
2152 |
224 |
1609 |
2137 |
164 |
1609 |
2178 |
324 |
1611 |
2148 |
204 |
1614 |
2153/Բ |
232 |
1615 |
2107 |
36 |
1617 |
2177/Ա |
311 |
1623 |
2335 |
996 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
1628-1642 |
2166/Ա |
273-274 |
1633 |
2330/Ա |
959 |
1635 |
2398 |
1208 |
1639 |
2368 |
1100 |
1641 |
2326 |
950 |
1643 |
2330/Գ |
961-964 |
1644 |
2149 |
207-208 |
1650 |
2380 |
1144 |
1656 |
2144 |
192 |
1657-1658 |
2174 |
302 |
1657-1658 |
2399 |
1210 |
1662 |
2105 |
24 |
1663 |
2233 |
564 |
1663 |
2287 |
810 |
1667-1669 |
2123 |
116 |
1667 |
2297 |
834 |
1668 |
2166/Ա |
274 |
1668 |
2281 |
781-782 |
1669 |
2259 |
689-690 |
1670 |
2108 |
40 |
1672 |
2379/Ա |
1135 |
1673 |
2150 |
212 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
1675 |
2155 |
238 |
1675 |
2281 |
782 |
1678 |
2391 |
1186 |
1679 |
2133 |
154 |
1680 |
2371 |
1114 |
1681 |
2349 |
1052 |
1683 |
2396 |
1202 |
1684 |
2166/Ա |
274 |
1685 |
2334 |
980 |
1685 |
2362 |
1086 |
1685 |
2371 |
1114 |
1687 |
2364 |
1090 |
1687 |
2369 |
1104 |
1688 |
2276 |
770 |
1690 |
2284 |
798 |
1691 |
2338 |
1007 |
1691 |
2391 |
1186 |
1693-1697 |
2124 |
121-122 |
1694 |
2113/Բ |
67 |
1694 |
2302 |
842 |
1695 |
2116 |
83 |
1696 |
2271 |
737-738 |
1696 |
2292 |
824 |
1697 |
2276 |
770 |
1699 |
2352/Գ |
1060 |
1699 |
2353 |
1064 |
ԺԷ. |
2105 |
24 |
ԺԷ. |
2108 |
40 |
ԺԷ. |
2113
/Բ |
67 |
ԺԷ. |
2117 |
88 |
ԺԷ. |
2128 |
140 |
ԺԷ. |
2130 |
146 |
ԺԷ. |
2133 |
154 |
ԺԷ. |
2143 |
188 |
ԺԷ. |
2144 |
192 |
ԺԷ. |
2145 |
194 |
ԺԷ. |
2148 |
204-205 |
ԺԷ. |
2149 |
208 |
ԺԷ. |
2150 |
212 |
ԺԷ. |
2152 |
225 |
ԺԷ. |
2155 |
238 |
ԺԷ. |
2156 |
242-244 |
ԺԷ. |
2163 |
264 |
ԺԷ. |
2166/Ա |
274 |
ԺԷ. |
2169 |
287 |
ԺԷ. |
2178 |
324 |
ԺԷ. |
2182 |
342 |
ԺԷ. |
2199 |
430 |
ԺԷ. |
2286 |
806 |
ԺԷ. |
2297 |
834 |
ԺԷ. |
2309 |
858 |
ԺԷ. |
2335 |
995-996 |
ԺԷ. |
2342 |
1026 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԷ. |
2352/Բ |
1059 |
ԺԷ. |
2361 |
1084 |
ԺԷ. |
2363 |
1088 |
ԺԷ. |
2371 |
1114 |
ԺԷ. |
2381 |
1157-1158 |
ԺԷ. |
2385 |
1172 |
ԺԷ. |
2397 |
1204 |
ԺԷ.-ԺԸ. |
2156 |
244 |
ԺԷ.-ԺԸ. |
2172 |
294 |
ԺԷ.-ԺԸ. |
2180 |
338 |
ԺԷ.-ԺԸ. |
2335 |
996 |
|
ԺԸ. դ. |
|
1700 |
2109 |
45 |
1700 |
2247 |
634 |
1701 |
2355 |
1068 |
1706 |
2261/Բ |
694 |
1706 |
2272 |
750-751 |
1707 |
2109 |
45 |
1709 |
2125 |
123-124 |
1709 |
2189 |
380 |
1711 |
2272 |
752 |
1712 |
2107 |
36 |
1712 |
2352/Ա |
1058 |
1712 |
2352/Բ |
1059 |
1712 |
2352/Դ |
1062 |
1713 |
2244/Ա |
613 |
1713 |
2292 |
824 |
1714 |
2347 |
1036 |
1715 |
2398 |
1208 |
1716 |
2132 |
150 |
1716 |
2338 |
1007 |
1717 |
2299 |
838 |
1717 |
2356 |
1071 |
1719 |
2165 |
270 |
1719 |
2256/Բ |
674 |
1721 |
2111 |
62 |
1721 |
2272 |
752 |
1722 |
2109 |
45-46 |
1722 |
2272 |
752 |
1723 |
2368 |
1100 |
1724 |
2338 |
1007 |
1724 |
2348/Գ |
1040 |
1725 |
2114 |
75 |
1725 |
2379/Ա |
1135 |
1727 |
2307/Բ |
852 |
1727 |
2328 |
954 |
1728 |
2246 |
632 |
1729 |
2153/Բ |
232 |
1731 |
2114 |
75 |
1731 |
2182 |
342 |
1731 |
2302 |
842 |
1732 |
2117 |
88 |
1732 |
2247 |
635 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
1733 |
2175 |
304 |
1733 |
2284 |
798 |
1735-1736 |
2338 |
1007-1008 |
1735 |
2362 |
1086 |
1736 |
2167 |
278 |
1738 |
2300 |
838 |
1738 |
2367 |
1096 |
1739 |
2352/Ա |
1058 |
1740 |
2392 |
1186 |
1742 |
2270 |
732 |
1743 |
2361 |
1084 |
1744 |
2120 |
100 |
1744 |
2305 |
848 |
1746 |
2142 |
180 |
1746 |
2242 |
608 |
1749 |
2116 |
83 |
1758 |
2181 |
340 |
1759 |
2245 |
626 |
1763-1764 |
2115 |
78-79 |
1763-1781 |
2161 |
257-258 |
1764 |
2115 |
78 |
1764 |
2254 |
665 |
1767 |
2139/Բ |
172 |
1769 |
2192/Գ |
400 |
1769 |
2240 |
602 |
1770 |
2254 |
665 |
1775 |
2340 |
1020-1022 |
1778 |
2166/Ա |
274 |
1779 |
2253 |
664 |
1779 |
2362 |
1086 |
1781 |
2338 |
1008 |
1783 |
2147/Ա |
198 |
1784 |
2165 |
270 |
1784 |
2186 |
362 |
1785 |
2368 |
1100 |
1785-1813 |
2220 |
486-488 |
1784-1788 |
2286 |
806 |
1789 |
2242 |
608 |
1793 |
2137 |
164 |
1793 |
2219 |
480 |
1798 |
2218 |
478 |
ԺԸ. |
2106 |
34 |
ԺԸ. |
2109 |
46 |
ԺԸ. |
2111 |
62 |
ԺԸ. |
2114 |
76 |
ԺԸ. |
2115 |
80 |
ԺԸ. |
2116 |
84 |
ԺԸ. |
2125 |
124 |
ԺԸ. |
2127/Դ |
138 |
ԺԸ. |
2129 |
142 |
ԺԸ. |
2132 |
150 |
ԺԸ. |
2135 |
156-157 |
ԺԸ. |
2136 |
160 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԸ. |
2138 |
168 |
ԺԸ. |
2139/Բ |
172 |
ԺԸ. |
2141/Ա |
174 |
ԺԸ. |
2141/Բ |
175 |
ԺԸ. |
2160 |
254 |
ԺԸ. |
2161 |
258 |
ԺԸ. |
2163 |
264 |
ԺԸ. |
2164 |
268 |
ԺԸ. |
2165 |
270 |
ԺԸ. |
2167 |
278 |
ԺԸ. |
2173 |
298-299 |
ԺԸ. |
2177/Բ |
318 |
ԺԸ. |
2179 |
326 |
ԺԸ. |
2182 |
342 |
ԺԸ. |
2185 |
360 |
ԺԸ. |
2187/Ա |
363 |
ԺԸ. |
2189 |
380 |
ԺԸ. |
2193/Ա |
402 |
ԺԸ. |
2194 |
406 |
ԺԸ. |
2197/Գ |
422 |
ԺԸ. |
2205 |
444 |
ԺԸ. |
2225 |
506 |
ԺԸ. |
2239 |
600 |
ԺԸ. |
2244/Բ |
619 |
ԺԸ. |
2248 |
640-641 |
ԺԸ. |
2251 |
658 |
ԺԸ. |
2254 |
666 |
ԺԸ. |
2255 |
668 |
ԺԸ. |
2259 |
690 |
ԺԸ. |
2270 |
732 |
ԺԸ. |
2272 |
752 |
ԺԸ. |
2281 |
782 |
ԺԸ. |
2286 |
806 |
ԺԸ. |
2287 |
810 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
ԺԸ. |
2297 |
834 |
ԺԸ. |
2301 |
841-842 |
ԺԸ. |
2303 |
844-846 |
ԺԸ. |
2312 |
878 |
ԺԸ. |
2331 |
966 |
ԺԸ. |
2335 |
996 |
ԺԸ. |
2338 |
1008 |
ԺԸ. |
2339 |
1016 |
ԺԸ. |
2344 |
1031 |
ԺԸ. |
2345 |
1032 |
ԺԸ. |
2346 |
1034 |
ԺԸ. |
2347 |
1036 |
ԺԸ. |
2350/Ա |
1053 |
ԺԸ. |
351 |
1058 |
ԺԸ. |
2352/Գ |
1060 |
ԺԸ. |
2353 |
1064 |
ԺԸ. |
2354 |
1066-1067 |
ԺԸ. |
2357 |
1072 |
ԺԸ. |
2360 |
1078 |
ԺԸ. |
2362 |
1086 |
ԺԸ. |
2367 |
1096 |
ԺԸ. |
2371 |
1114 |
ԺԸ. |
2382 |
1162 |
ԺԸ. |
2398 |
1208 |
ԺԸ. |
2114 |
76 |
ԺԸ.-ԺԹ. |
2114 |
76 |
ԺԸ.-ԺԹ. |
2292 |
824 |
|
ԺԹ. դ. |
|
1801 |
2218 |
478 |
1801 |
2297 |
835 |
1803-1818 |
2211 |
453-454 |
1804 |
2400 |
1212 |
1806 |
2255 |
668 |
1807-1825 |
2219 |
888-890 |
Ժամանակ |
Հմր ձեռ-ի |
Էջ ցուցակի |
1811 |
2110 |
50 |
1811-1812 |
2114 |
76 |
1811 |
2268 |
726 |
1813 |
2255 |
668 |
1814 |
2245 |
626 |
1816 |
2210 |
452 |
1816 |
2238 |
596 |
1823-1824 |
2237 |
590 |
1827-1843 |
2378 |
1134 |
1831-1834 |
2392 |
1187-1188 |
1835 |
2240 |
602 |
1855-1856 |
2392 |
1188 |
1881 |
2108 |
40 |
1881 |
2133 |
154 |
1882 |
2398 |
1208 |
1855-1856 |
2392 |
1188 |
ԺԹ. |
2108 |
40 |
ԺԹ. |
2110 |
50-51 |
ԺԹ. |
2115 |
79-80 |
ԺԹ. |
2122 |
114 |
ԺԹ. |
2124 |
122 |
ԺԹ. |
2135 |
157 |
ԺԹ. |
2152 |
225 |
ԺԹ. |
2172 |
294 |
ԺԹ. |
2201 |
439 |
ԺԹ. |
2217 |
476 |
ԺԹ. |
2245 |
626 |
ԺԹ. |
2256/Բ |
674 |
ԺԹ. |
2273 |
758 |
ԺԹ. |
2292 |
824 |
ԺԹ. |
2311 |
875-876 |
ԺԹ. |
2312 |
877 |
ԺԹ. |
2319 |
890 |
ԺԹ. |
2333 |
972 |
ԺԹ. |
2383 |
1166 |
Գ.
ՆԻՒԹԵՐԻ ՑԱՆԿ
ԱՂՕԹՔ
Աղօթք
Եփրեմի - էջ 99, Գրիգորի Նարեկացւոյ Մատեան Ողբերգութեան - էջ 823, ի Մատենէն - էջ
993, 1126, Մովսիսի Քերթողի - էջ 578, Ներսիսի Շնորհալւոյ - էջ 199, Հայր Մեր -
էջ 269, Վարդանայ Վասն աղօթից - էջ 656, Վասն երաշտի - էջ 718, Վասն աղօթից - էջ
146, 714, Զանազանք - էջ 136, 184, 636, 637, 838, 955, 1086, 1173:
ԱՆՈՒԱՆՔ
Գրիգորի Կեսարացւոյ Անուանք քաղաքաց
- էջ 848, 849, 1106, Յովհաննու Որոտնեցւոյ Յաղագս աստուածային անուանց - էջ
103, Անուանք՝ առաքելոցն - էջ 1082, ԺԲ ականց - էջ 230, 385, ԲԺ մարգարէից - էջ
1106, ԲԺ Նահապետաց - էջ 1106, 1112, ԲԺ վարդապետաց - էջ 382, 742, Գրոց - էջ
116, Դատաւորացն Իսրայէլի - էջ 218, Թ դասուց հրեշտակացն - էջ 379, ԻԴ մարգարէիցն
- էջ 218, Խեցեմորթաց - էջ 13, Կանանցն նահապետացն - էջ 248, Հայրապետացն հայոց
- էջ 991, Հերձուածողաց - էջ 13, Մանկանցն Եփեսոսի - էջ 222, Մարգարէից - էջ 383,
Նահապետաց - էջ 222, Նիգ գաւառին - էջ 332, Քաղաքաց - էջ 981, Քառասուն մանկանց
- էջ 382, Թարգմանութիւն անուանց նահապետաց և մարգարէից - էջ 385, Վասն անուանցն Աստուծոյ
մերոյ - էջ 485, 730, Վասն կարգի անուանց ի վերայ Քրիստոսի - էջ 376:
ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆՔ
Անանիայի
Շիրակացւոյ Բանք աշխարհագրականք եւ տիեզերագիտականք - էջ 333, 377, 393, 726,
777, 1105, 1106, Յովհաննու Երզնկացւոյ Յաղագս երկնային շարժմանն - էջ 296, 300,
305, 378, 393, 760, 1087, Մովսիսի Խորենացւոյ Աշխարհացոյց - էջ 390, 815, Սարգիս
քահանայի Վասն աշխարհի - էջ 1081, Վարդանայ Արեւելցւոյ Աշխարհացոյց - էջ 270,
760, 815, 821, 1106, Աշխարհացոյց - էջ 390, Բոլորակ ԺԲ հողմոց - էջ 220, Ընթացք եւթն
մոլորակացն - էջ 313, Յաղագս գարնան եղանակի - էջ 300, Յաղագս ցուցանելոյ գաւառաց
- էջ 386, Սահմանագրութիւնք Աֆրիկայի եւ Ամերիկայի - էջ 434, Վասն բնութեան հողմոց
- էջ 92, Վասն գարնան շաղի - էջ 392, Վասն երկոտասան հողմոց - էջ 341:
ԱՌԱԾՔ,
ԱՌԱԿՔ
Առածք
Դաւթի փիլիսոփայի - էջ 387, 759, 951, 970, 1099, Առակք - էջ 25, 284, 316, 385,
392, 510, 511, 611, Մխիթարայ Գոշի - էջ 507, Մխիթարայ Երզնկացւոյ Րախճանականք
- էջ 1164, Առակք Յովհաննու Ծործորեցւոյ - էջ 378, 507, Ողիմպիանու - էջ 508, Սողոմոնի
- էջ 135, 136, 579, 718, Վարդանայ - էջ 27, 281, 306, 378, 508, 699, 743, 1161, Բարոյախաւս
- էջ 14, 268, 300, 372, 800, 978:
ԱՍՏՈՒԱԾԱԲԱՆԱԿԱՆՔ-ԴԱՒԱՆԱԲԱՆԱԿԱՆՔ
Աթանասի
և Արիոսի Ընդդէմասացութիւն - էջ 29, Ալբերտի Համառօտ հաւաքումն Աստուածաբանութեան
- էջ 637, Անանիայի Ընդդէմ երկաբնակացն - էջ 301, Սակս անխտիր հաղորդելոյն յունաց
- էջ 624, Առաքելի Սիւնեցւոյ Ճառ հաւատոյ - էջ 39, յԱդամգրոց - էջ 413, Բարդուղիմէոսի
Մարաղացւոյ Վասն կատարածի աշխարհիս - էջ 561, Վասն մարմնանալոյն Տեառն - էջ 561, Գրիգորի
Սկեւռացւոյ Դաւանութիւն - էջ 320, Դիոնէսիոսի Սահման քահանայութեան - էջ 90, Եղիշէի
Վասն հաղորդութեան - էջ 375, Եւագրեայ գրոցն - էջ 484, Թովմայի Աքուինացւոյ Յաղագս
խորհրդածութեան Եկեղեցւոյ - էջ 988, Հերոնիմոսի Լորենցիոսի Վասն Հին Կտակարանացն
- էջ 1065, 1104, 1112, 1116, Հիպողիտոսի Վասն կատարածի աշխարհի - էջ 958, Մխիթարայ
Սկեւռացւոյ Յաղագս համապատուութեան ԲԺ-ան առաքելոցն - էջ 253, 720, Մովսէսի Երզնկացւոյ
Վասն ուղղափառ հաւատոյ - էջ 302, Յովհաննու Որոտնեցւոյ Հաւատոյ դաւանութիւն - էջ
718, 741, Ներսիսի Շնորհալւոյ Բանք չափաւ - էջ 1183, 1184, Դաւանութիւն (Հաւատով
խոստովանիմ) - էջ 29, 624, Պատճառ Ժ խորանաց - էջ 56, Սակս միաւորութեանցն Քրիստոսի
- էջ 29, Սահման հաւատոյ - էջ 234, Պետրոսի Արագոնացւոյ Գիրք յաղագս առաքինութեանց
- էջ 838, Պետրոսի Հռոմկլայեցւոյ Համառօտ հաւաքումն աստուածաբանութեան - էջ 636,
Պետրոսի Նախիջեւանցւոյ Կշիռ արդարութեան - էջ 446, Պրոկղի Շաղկապք աստուածաբանականք
- էջ 833, Պօղոսի Տարօնացւոյ Ընդդէմ ժողովոյն Քաղկեդոնի - էջ 253, 387, 720, Սահակայ
Միայնակեցի Յաղագս դաւանութեան հաւատոյ Հայաստանեայց եկեղեցւոյ - էջ 29, 481, Վարդանայ
Մեկնութիւն Հնգամատենի - էջ 388, Աստիճան Վարդապետաց - էջ 91, Արարչագործութիւն երկնայնոցն
դասուց - էջ 313, Դաւանութիւն համառօտ - էջ 234, Դաւանութիւն հաւատոյ - էջ 717, Դաւանութիւն
ուղղափառ հաւատոյ - էջ 29, Գիրք քրիստոնէական հաւատոյ - էջ 996, Դաւանութիւն առաքելական
հաւատոյ - էջ 998, Դաւանութիւն ուղղափառ քրիստոնէութեան - էջ 330, Դաւանութիւն քաղկեդոնացւոց
- էջ 91, Թէ որքան խօսեցաւ Աստուած ընդ նախահարցն - էջ 248, Կտակ Մեծի Ուրբաթի - էջ
234, 382, 389, 426, 497, 569, Հրաժարիմք - էջ 1137, Ճշմարիտ դաւանութիւն ժողովոյն
Նիկիոյ - էջ 27, Յաղագս երից Սուրբ ժողովոցն - էջ 721, Յաղագս եօթն մահացու մեղաց
- էջ 509, Յաղագս Զատկի - էջ 125, Յաղագս խոստովանութեան - էջ 399, Յաղագս հաղորդութեան
- էջ 125, Յաղագս հարցաքննութեան Յիսուսի - էջ 281, Յաղագս Հոգոյն բղխման - էջ
404, Յաղագս հրեշտակաց - էջ 607, Յաղագս միաբանութեան եւ կարգաց եկեղեցւոյ - էջ
301, Յաղագս միութեան հաւատոյ - էջ 571, Յաղագս չարչարանացն Քրիստոսի - էջ 98, Յաղագս
պատուական խաչին Քրիստոսի - էջ 482, Յաղագս պատուոյ կիւրակէի - էջ 484, Յաղագս վանական
Պատարագին - էջ 90, Յաղագս օծման քահանայից - էջ 288, Նկարագիր դիմացն Քրիստոսի -
էջ 385, Նմանութիւն մարգարէից ի Քրիստոս - էջ 393, Նշանք տաճարին - էջ 220, Որք լուծանեն
զպահս ձկամբ եւ ձիթով - էջ 485, Պատճառ Առաջաւորաց պահոցն - էջ 569, Վասն անքուն
որդանցն - էջ 568, Վասն ապաշխարութեան - էջ 26, Վասն աստիճանաց վարդապետութեան
- էջ 263, Վասն աւուր ծննդեան Տեառն - էջ 55, Վասն Բանին մարմնացելոյ - էջ 691, Վասն
դասուց հրեշտակաց - էջ 218, Վասն Դատաստանի - էջ 125, 280, Վասն երկոտասան թուոց -
էջ 222, Վասն զենման - էջ 248, Վասն Է(7) խորանաց Տեառն - էջ 136, Վասն Թ դասուց եկեղեցւոյ
- էջ 90, Վասն թէ քանի են հերձուածողք յաշխարհս - էջ 660, Վասն իւղոյ - էջ 158, Վասն
խոստովանութեան - էջ 678, Վասն խորանաց Աւետարանին - էջ 56, Վասն կատարածի աշխարհի
- էջ 570, Վասն հաւատոյ ընդդէմ հերձուածողաց - էջ 302, Վասն հերձուածողացն - էջ
29, Վասն հոգւոյ - էջ 248, Վասն Յարութեան - էջ 125, Վասն չարչարանացն Քրիստոսի
- էջ 704, Վասն պահոց - էջ 91, Վասն վերջին ԺԵ օրեայ պատուհասից - էջ 598, Վասն
օծանելոյ - էջ 269, Վկայութիւն Մահմետի վասն Քրիստոսի - էջ 91, Տարաձայնութիւն Հայաստանեայց
եկեղեցւոյ ընդդէմ ֆռանկաց - էջ 331, Վկայութիւնք վասն մարդեղութեան Տեառն - էջ
404, Վկայութիւնք Սուրբ Գրոց - էջ 506:
ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉՔ
ա.
Հին և Նոր Կտակարան - էջ 216(պպ), 318(պպ)
բ.
Մասունք Հնոյ և Նորոյ Կտակարանաց - էջ 65, 68, 116, 117, 133, 144, 146, 609, 612,
1201
գ. Աւետարան - էջ
21 (պպ), 51 (պպ), 87 (պպ), 137 (պպ), 151 (պպ), 180 (պպ), 2, 120131 (պպ), 254 (պպ),
279 (պպ), 307 (պպ), 318 (պպ), 405 (պպ), 619 (պպ), 693 (պպ), 715 (պպ), 751 (պպ),
815 (պպ), 841 (պպ), 843 (պպ), 848 (պպ), 980 (պպ), 1034 (պպ), 1039 (պպ), 1067 (պպ),1077
(պպ), 1079 (պպ), 1101 (պպ), 1120, 1157 (պպ), 1165 (պպ), 1176 (պպ), 1201 (պպ),
1208
դ.
Քաղուածք յԱստուածաշունչ գրոց - էջ 97, 413, 821:
ԲԱՆՔ ԵՒ
ԽՐԱՏՔ ԻՄԱՍՏՆՈՑ
Բանք
յԱստուածաշունչ գրոց - էջ 618, Բանք իմաստնոց - էջ 173, 305, 377, 510, 653,
742, 745, 754, 1103, Ի բանից իմաստնոց - էջ 120, 126, 482, Բանք Սուրբ հարանցն -
էջ 315, Բանք՝ Եսայեայ - էջ 569, Սիրաքայ - էջ 199, Սողոմոնի - էջ 313, Վահանայ Նիկիոյ
եպիսկոպոսին - էջ 755, Վարդանայ - էջ 499:
ԲԺՇԿԱՐԱՆՔ,
ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆՔ
Աբուսայիդայ
Յաղագս կազմութեան մարդոյ - էջ 53, 271, 723, 971, Գաղիանոսի Վասն անդամոց մարմնի
- էջ 1145, Գրիգորի Նիւսացւոյ Տեսութիւն ի մարդոյն կազմութիւն - էջ 19, Յաղագս կուսութեան
- էջ 20, Դէոնիսիոսի Վասն համասփիւռ ծաղկին - էջ 382, Իշաւխի Ի վերա բնութեան - էջ
53, Յովասափայ Սեբաստացւոյ Բժշկարան - էջ 134, Նեմեսիոսի Յաղագս բնութեան մարդոյ -
էջ 19, Քերապատայ Գիր մեկնութեան - էջ 277, 723, Բառք Գաղիանոսի բժշկապետի - էջ
966, 1145, Բժշկարանք - էջ 271, 382, 1137, Դեղագիրք - էջ 136, 162, 198, 200,
235, 271, 273, 298, 305, 318, 366, 382, 392, 417, 421, 452, 480, 638, 667, 718,
761, 799, 804, 830, 850, 970, 1005, 1032, 1036, 1057, 1083, 1145, 1165, 1177, Մեկնութիւն
Դ տարերաց - էջ 723, Վասն ԲԺ-ան անդամոց մարդոյն - էջ 378, Վասն լուսնոտաց - էջ
282, Վասն մարդակազմութեան - էջ 282:
ԳԱՆՁԱՐԱՆՔ
ԵՒ ԵՐԳԱՐԱՆՔ
Տաղարան
- էջ 1013, 1191:
ԳՈՒՇԱԿՈՂԱԿԱՆՔ,
ՀՄԱՅԱԿԱՆՔ
Աղիւսակ
գուշակութեան անուան մարդոյ - էջ 325, Աղիւսակ կենդանակերպից - էջ 137, Աղթարք - էջ
599, 671, 761, Գիր ատամնացաւի - էջ 269, Գիր արձակման - էջ 293, Գուշակութիւն ամսոց
- էջ 747, Երազահան Դանիէլի մարգարէի - էջ 671, 1200, Կաղանդացոյց - էջ 331,
822, Մարմնախաղաց - էջ 1190, Յաղագս ԺԲ կենդանակերպիցն - էջ 599, 728, Պատկերացուցութիւն
- էջ 133, Ուռուստապլ - էջ 330, Վասն աստեղ ցոլանալոյ - էջ 656, 1190, Զանազանք
- էջ 331, 674, 808, 809, 822, 823, 1135, 1136, 1165, 1190, 1199, 1200:
ԳՐԱՌԱՋՔ
Գրառաջք
- էջ 17, 321, 341, 383, 649, 674, 1166, 1167, 1172, 1173:
ԹՈՒՂԹՔ
Աթանասի
Աղէքսանդրացւոյ - էջ 415, Գրիգորի Տաթեւացւոյ - էջ 30, Գրիգորիսի կաթողիկոսի - էջ
54, 780, Դիոնէսիոսի - էջ 433, Եւագրեայ - էջ 484, Զիկմունդի - էջ 718, Կիրակոսի
Երզնկացւոյ - էջ 653, 794, Կոստանդին կաթողիկոսի - էջ 301, 720, Ներսիսի Շնորհալւոյ
- էջ 47, 150 (քղւ.), 317, 735 (քղւ.), Պօղոսի Տարօնացւոյ - էջ 301, Վարդանայ Արեւելցւոյ
- էջ 272, Փոտա պատրիարքի - էջ 301, Թուղթ երկնառաք - էջ 413, Թուղթ սիրոյ եւ միաբանութեան
(Դաշանց թուղթ) - էջ 127, 719, Թղթառաջք - էջ 30, Զանազանք - էջ 36, 589, 654,
704:
ԺԱՄԱԳԻՐՔ
Ժամագիրք
- 1003, 1009, 1166, 1167, 1172, 1173:
ԻՄԱՍՏԱՍԻՐԱԿԱՆՔ
Առաքելի
Սիւնեցւոյ Ամենայն չարն տանջելի է - էջ 387, Մեկնութիւն Սահմանացն Դաւթի - էջ 38,
645, Արիստոտէլի Յաղագս առաքինութեան - էջ 17, 326, 405, 735, 777, 818, 833,
949, 952, 1025, 1070, 1073, 1076,1080, 1088, 1097, 1098, Յաղագս Աստուծոյ - էջ
14, Ստորոգութիւնք - էջ 692, 808, 829, 832, 852, 948, 951, 954, 1022, 1024,
1026, 1034, 1060, 1064, 1098, Ի գրոց պատճառաց - էջ 388, Բարդուղիմէոսի Մարաղացւոյ
Տրամաբանութիւն - էջ 330, 766, 1040, 1098, 1159, Գրիգորի Տաթեւացւոյ ի Տեսութիւն
Դաւթի - էջ 404, Լուծումն Առաքինութեանցն Արիստոտէլի - էջ 403, ի գիրս Պորփիւրի
- էջ 404, 412, 759, 799, 832, Դաւթի Անյաղթի Ամենայն չար տանջելի - էջ 481, Ընդդէմ
Պիհռոնի - էջ 266, 802, 948, 1089, Մեկնութիւն ի Վերլուծականն Արիստոտէլի - էջ
326, 1098, Սահմանք - էջ 481, 759, 802, 826, 851, 948, 951, 953, 1098, Վերլուծութիւն
ներածութեանն Պորփիւրի - էջ 325, 826, 948, 951, 953, 978, 1022, 1026, 1033,
1060, 1063, 1073, 1076, 1080, 1087, 1098, Լուծմունք գրոցն Դաւթի - էջ 481, Մեկնութիւն
Սահմանացն Դաւթի - էջ 387, 645, Դաւթի Անյաղթի Վասն բաժանման - էջ 387, Դաւթի Հարքացւոյ
Նկատումն Արիստոտէլի - էջ 14, 793, 951, 1097, 1118, Մարտինոսի Պէքանեանի Անալօճիա
- էջ 474, Մովսիսի Խորենացւոյ ի Պիտոյից գրոց - էջ 300, Մովսիսի Ջուղայեցւոյ Մտառութիւն
- էջ 396, Մովսիսի Քերթողի Վերլուծութիւն Արիստոտէլի Տասն բանիցն - էջ 794, 808,
Յովհաննու Հոլովի Ճարտասանութիւն - էջ 811, Յոհաննու Որոտնեցւոյ Պորփիւրի դժուարալուծիցն
- էջ 387, 404, 967, 973, 977, 1025, Ներսիսի Շնորհալւոյ Մեկնութիւն բանիցն Դաւթի
- էջ 266, Պաղտասարի դպրի Մեկնութիւն Տրամաբանութեան - էջ 472, 473, Պետրոսի Նախիջեւանցւոյ
Մեկնութիւն Վերլուծութեանցն Արիստոտէլի - էջ 481, Ջիլբերտոսի Պորեթացւոյ Գիրք վեց
սկզբանց - էջ 1160, Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ Տրամաբանութիւն - էջ 799, 836, 837, 839,
842, 844, 846, 847, 849, 852, 853, 1022, 1024, 1026, 1031, 1033, 1035, 1038,
1059, 1064, 1070, 1076, 1078, 1086, Մեկնութիւն գրոցն Պրոկղի - էջ 844, 846, 847,
849, 1035, 1054, Սիմէոնի Երեւանցւոյ Հինգ առածք - էջ 480, Ստեփանոսի Կիլիկեցւոյ Արտասան
հիւսկէն իմաստասիրական - էջ 301, Ի Գրոց պատճառաց Պրոկղի - էջ 388, Լուծմունք
Սահմանաց իմաստասիրութեան Դաւթի Անյաղթի - էջ 169, Լուծմունք գրոցն Փիլոնի - էջ
1134, Լուծմունք զանազանք - էջ 404, Համառօտ վերլուծութիւն Պորփիւրի - էջ 387, Ճարտասանականք
- էջ 17:
ԻՐԱՒԱԲԱՆԱԿԱՆՔ
Կանոնք՝
Բարսղի - էջ 82, 211, 375, 606, 661, Բենեդիքտոսի - էջ 577, Դաւթի - էջ 81, Մխիթարայ
Գօշի Գիրք Դատաստանի - էջ 1161, Սահակայ - էջ 373, 606, 661, Յովհաննու Երզնկացւոյ
Սահման եւ կանոնք միաբանութեան - էջ 296, Ներսիսի Շնորհալւոյ - էջ 485, Կանոն խաչալուայի
և թոնիր օրհնելոյ - էջ 127, Կանոնք կրօնաւորաց - էջ 413, Կանոնք զանազանք - էջ
126, 228, 282, 606, 660, 819, 958:
ԽՈՐՀՐԴԱՏԵՏՐ
Խորհրդատետր
- էջ 760, 1166, 1167, 1172:
ԽՐԱՏՔ,
ՃԱՌՔ, ՆԵՐԲՈՂՔ
Անանիայի
Նարեկացւոյ - էջ 103, 567, 992, Առաքելի վարդապետի - էջ 580, Գէորգեայ Երզնկացւոյ
- էջ 57, 988, Գէորգեա Սկեւռացւոյ - էջ 484, Գրիգորի Միայնաւորի - էջ 57, Գրիգորի Սքանչելագործի
- էջ 1179, Դանիէլի - էջ 577, Դաւթի - էջ 499, 1080, 1180, Եզնկա Կողբացւոյ - էջ
992, Եղիշէի - էջ 148, Եւագրեայ - էջ 482, 577, Թէոդիտոսի Անկիւրացւոյ - էջ
1179, Խիկարայ - էջ 81, 199, 704, Կիրակոսի վարդապետի - էջ 719, 993, Հերմէսի Սահմանք
- էջ 844, Ղազարայ եպսի - էջ 229, Մովսիսի Երզնկացւոյ - էջ 54, Յովհաննու Երզնկացւոյ
- էջ 28, 47, 54, 81, 82, 148, 149, 218, 282, 321, 323, 373, 375, 397, 568, 578,
606, 622, 655, 660, 955, 1126, Յովհաննու Մանդակունեցւոյ - էջ 577, Յովհաննու Ոսկեբերանի
- էջ 25, 85, 97, 1082, Յովհաննու Սարկաւագի - էջ 375, Նեղոսի - էջ 577, Ներսիսի
Լամբրոնացւոյ - էջ 1125, Ներսիսի Շնորհալւոյ - էջ 499, 1126, Նոշրովանի - էջ 200,
815, Սարգսի Շնորհալւոյ - էջ 266, Ստեփանոսի Յուսկան որդւոյ - էջ 385, Վարդանայ Այգեկցւոյ
- էջ 81, 148, 655, Վասն անքուն որդանցն - էջ 235, 655, Խրատք յաղագս կրօնաւորաց -
էջ 374, 413, 509, Վարդանայ վարդապետի - էջ 414, Այլք - էջ 27, 28, 35, 48, 55,
81, 82, 103, 200, 317, 377, 389, 390, 418, 510, 574, 577, 607, 638, 655, 729,
746, 777, 955, 982, 1179:
ՀԱՄԱՐՈՂԱԿԱՆՔ
Անանիայի
Շիրակացւոյ Բանք համարողականք և բնագիտականք - էջ 18, 90, Մղոնաչափք - էջ 816, Վասն
կշռոց - էջ 248, 393, 624:
ՀԱՆԵԼՈՒԿՔ
Ներսիսի
Շնորհալւոյ - էջ 82, 385, 625, 761, Զանազանք - էջ 65, 390, 599:
ՀԱՐՑՄՈՒՆՔ
ԵՒ ՊԱՏԱՍԽԱՆԻՔ
Հարցմունք
Աթանասի - էջ 38, 174, 418, 579, Առաքել վարդապետի - էջ 28, Արձանայ - էջ 511,
992, Բարսղի - էջ 29, 393, 654, 1086, Գէորգեա Երզնկացւոյ - էջ 28, 29, 274, Գրիգորի
Տաթեւացւոյ ի Հարցմանց Գրքոյն - էջ 37, 103, 113, 147, 218, 219, 223, 254, 280,
282, 383, 485, 614, Եւսեբեա - էջ 30, 221, 266, Մատթէոսի էջ 523, Մելիտոսի - էջ
1054, Յոբնաղի - էջ 272, Վահրամայ իշխանի - էջ 375, 722, Վարդանայ - էջ 376, 393, Տիզբոնու
ամիրային - էջ 213, Փիլոնի - էջ 212, Հարցումն Ընդդէմ երկաբնակացն - էջ 376, Հարցմունք
զանազանք - էջ 25, 26, 37, 41, 53, 58, 96-98, 100, 113, 125, 145, 169, 218,
221-224, 273, 281, 282, 341, 365, 373, 375, 376, 385, 386, 393, 394, 413, 415,
511, 571, 599, 606, 607, 624, 652, 659, 707, 716, 721, 734, 754, 794, 804, 830,
982, 1094, 1118, 1145:
ՃԱՇՈՑՔ,
ՃԱՌԸՆՏԻՐՔ, ՄԱՆՐՈՒՍՄՈՒՆՔ, ՄԱՇՏՈՑՔ, ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ
Ճաշոցք
- էջ 79 (պպ), 175 (պպ), 191, 225 (պպ), 239 (պպ), 265 (յուն. պպ), 299, 757 (պպ. յուն.),
Մանրուսմունք - էջ 1174, 1177, 1211, ի Մաշտոց գրոց - էջ 189, 190, 247 (պպ), 281
(պպ), 294 (պպ), 303 (պպ), 394, 419, 420, 615, 617, 1125, Ճառընտիր - էջ 820 (պպ),
947 (պպ), Ցանկ Յայսմաւուրաց - էջ 712, 737, 1083:
ՄԵԿՆՈՂԱԿԱՆՔ
Անանիայի
Շիրակացւոյ համարք Հին և Նոր կտակարանաց - էջ 819, 823, Անդրէասի Կապադովկացւոյ Մեկնութիւն
Յայտնութեանն Յովհաննու - էջ 1123, Բարդուղիմէոսի Մարաղացւոյ Մեկնութիւն Վեցօրէից
- էջ 18, Գէորգեայ Վարդապետի Վասն հաղորդութեան - էջ 149, Գրիգորի Աստուածաբանի Առ
որս գրքոյն - էջ 483 - էջ 13, Գրիգորի Նիւսացւոյ Մեկնութիւն Երգոցն Երգոյն - էջ
159, 222, Մեկնութիւն Սաղմոսացն - էջ 169, Գրիգորի Տաթեւացւոյ Մեկնութիւն առակացն
Սողոմոնի - էջ 365, Սաղմոսաց - էջ 169, 647, Լուծմունք Յոբայ - էջ 169, Յաղագս գաւազանի
- էջ 53, Եպիփանու Կիպրացւոյ Պատճառ Երգ երգոց Սաղմոսարանին - էջ 68, 275, Թէոդորետոսի
Կիւրացւոյ Մեկնութիւն Սաղմոսաց - էջ 1123 (պպ), Իգնատիոսի ի Մեկնութենէն
Ղուկասու - էջ 601, Կիրակոսի Եզնկացոյ ի Մեկնութենէն Սաղմոսաց - էջ 119, Մատթէոսի
Ջուղայեցւոյ ի Ղուկասու Աւետարանէն - էջ 92, Մեկնութիւն Վեցօրէից - էջ 525, Յովհաննէսի
Գառնեցւոյ Վասն Դաւթեան Սաղմոսին - էջ 276, Յովհաննու Կոլոտկայ Մեկնութիւն Եսայեայ
- էջ 112, Յովհաննու Ոսկեբերանի Մեկնութիւն առակաւոր բանիցն Աւետարանին - էջ
56, 282, ի Մեկնութենէ թղթոցն Պօղոսի - էջ 157 (պպ), 611 (պպ), 1095 (պպ), 1180, Մատթէի
- էջ 598, 653, 1179, 1180, Վեցօրեայի - էջ 653, Յովհաննու Որոտնեցւոյ Մեկնութիւն
Եսայեայ - էջ 37, 290, Չորեքտասան թղթոցն Պօղոսի - էջ 1646, Ներսիսի Լամբրոնացւոյ
յԱնառակ որդին - էջ 149, Բանիցն Սողոմոնի - էջ 646, Ներսիսի Շնորհալւոյ Մեկնութիւն
Հայր Մերի - էջ 54, 286, Պետրոսի Նախիջեւանցւոյ Աղբիւր բացեալ - էջ 475, 483, Մեկնութիւն
Մատթէոսի - էջ 598, 600, Ղուկասու - էջ 630, Սարգսի Շնորհալւոյ Մեկնութիւն Կաթուղիկեայց
թղթոց - էջ 56, 271, 648, Վանական վարդապետի Պատճառք Առաջաւորաց պահոցն - էջ 54,
484, Ի Սաղմոսաց մեկնութենէն - էջ 752, 753, Համեմատութիւն Հին և Նոր կտակարանացն
- էջ 18, 484, Վարդանայ Արեւելցւոյ Մեկնութիւն Արարածոց - էջ 261, Հայր Մերի -
էջ 320, յԵլից գրոց - էջ 262, Փիլոնի Մատենագրութիւնք - էջ 14, 15, 18, 19, Գիրք Արարածոց
- էջ 217, Ի բան՝ Հայր գոհանամ զՔէն - էջ 30, Լուծմունք Դիոնիսիոսի գրոցն - էջ
397, Կտակ Մեծի Ուրբաթու - էջ 170, Մեկնութիւն Արարածոց - էջ 644, Մեկնութիւն Կաթուղիկէիցն
- էջ 598, Մեկնութիւն Երգոց երգոյն - էջ 504, Մեկնութիւն տասն խորանացն - էջ
598, Մեկնիչք Աստուածաշունչք և արտաքին գրոց - էջ 484, 704, Մեկնութիւն տեսլեանն Պօղոսի
- էջ 28, Մեկնութիւն ԼԳ Սաղմոսին - էջ 91, Մեկնութիւն Հայր Մերի - էջ 611, Մեկնութիւն
Յովհաննու - էջ 615, Մեկնութիւն Սաղմոսաց - էջ 129 (պպ), 275 (պպ), 657, Յաղագս Սաղմոսացն
զօրութեանց - էջ 314, Պատճառ արծաթոյն Յուդայի - էջ 30, Պատճառ Վարդավառի - էջ
290, Վասն Դ ձայնից - էջ 218, Վասն խորանաց Աւետարանին - էջ 221, Վասն կիրակէի -
էջ 25, Վասն մահու քահանայից - էջ 139, Վասն մեծատանն եւ աղքատին - էջ 55, Վասն մեղաց
- էջ 140, Ցանկ Մեկնչացն Աստուածաշունչ Գրոց - էջ 313:
ՇԱՐԱԿԱՆՔ
Շարականացոյց
- էջ 392:
ՉԱՓԱԲԵՐԱԿԱՆՔ
Ադամայ որդիք - էջ 1126, Ադամայ ստեղծողն
- էջ 1191, Ադամ նստեալ - էջ 384, 1192, Ադամ պատկեր - էջ 223, Ազատութիւն է խիստ դիժար
- էջ 193, Ահա եղեւ- էջ 1188, 1206, Ահա ձայնեմ - էջ 1205, Ահեղ աւուրն Ուրբաթի - էջ
58, Աղեկ պատկեր - էջ 1187, 1206, Աղտեղացայ խաւար մեղօք - էջ 132, Աղքատ հոգովս
- էջ 1012, Ամենայնի սկիզբն - էջ 1126, 1185, Ամենայն փառք մարդոյ - էջ 130, 580, Ամսեանն
վեցերորդի - էջ 1194, Այբն Աստուծոյ - էջ 639, 1185, Այլ դատաւորդ - էջ 1182, Այլ պաղատիմք
- էջ 1126, Այլվա եկին - էջ 1196, Այն որ առաջ - էջ 305, Այսաւր անդրանիկ - էջ
1012, Այսաւր անճառ լուսոյն - էջ 833, 1185, Այսաւր Գաբրիէլ - էջ 1012, Այսաւր եղեւ
- էջ 1187, Այսաւր զքեզ - էջ 1194, Այսաւր էի - էջ 1192, Այսաւր ձայնն - էջ 1188, Այսաւր
նոր արեւ - էջ 1012, Այսաւր Սուրբ Հոգին - էջ 1012, Այսաւր ցնծայ լեառն Թաբոր - էջ
1012, 1206, Այսաւր ցնծան արարածք - էջ 1011, Այս կեանքս է յերազ - էջ 581, Այս տաղ
- էջ 1196, Այր մի վաճառական - էջ 1188, Անդադար ի խորոց - էջ 701, Անեղին տաճար
- էջ 1189, 1192, 1206, Անեղ Որդին - էջ 1182, Անթիւ չարեաւք յանցայ ես - էջ 130,
384, 1136, Անհուն գետոց - էջ 581, Անձամբ տրտմագին - էջ 1181, Անձինք ասեմ - էջ
823, Անձն իմ արի աղօթէ - էջ 131, 581,Անձն իմ, ընդեր ես - էջ 132, 581, Անձն իմ, վա՛յ
քեզ - էջ 131, 1193, Անձն իմ, քեզ - էջ 580, Անճառելի Բանն - էջ 714, Անճառին խորան
- էջ 384, Անմահ արքայդ - էջ 1012, Անուան աւրհնեալ - էջ 1189, 1205, Անսկիզբն բանն
Աստուած - էջ 1205, Անտես է յոյսն - էջ 221, Անցանէ մեծութիւն - էջ 131, 384, 581,
Աչերդ ծով - էջ 1198, Աչք իմ ծովացեալ - էջ 130, 582,1182, 1185, Առաջնաճաշակ պտղոյն
- էջ 1194, Աստնւորիս ով - էջ 1196, Աստուածածին ամէնօրհնեալ - էջ 386, Աստուածածին՝
աստղ - էջ 702, Աստուածածին կոյսն Մարիամ - էջ 1083, 1189, 1193, Աստուածածին կոյս
պատուական - էջ 55, 582, Աստուածածին մայր - էջ 1190, Աստուածածին Սրբուհին - էջ
1182, 1193, Աստուած անեղ - էջ 382, Աստուած գթած - էջ 1193, Աստուած եդիր - էջ
1189, 1195, Աստուած զայս - էջ 1194, Աստուած իմ Յիսուս - էջ 132, 581, Աստուծոյ
մարդասիրին - էջ 582, Արարիչ Տէրն - էջ 1194, Արարչագործն Աստուած - էջ 132, Արդ
առաւել - էջ 878, Արդար դատաւոր - էջ 1189, Արդ եթէ այսպէս է - էջ 383, Արդ պաղատիմ
- էջ 987, Արեկ ասեմ բան - էջ 132, 582, Արե՛կ, Արե՛կ - էջ 1206, Արեկ, որ - էջ
1197, Արեւելք գերարփին - էջ 1205, Արեւ նման - էջ 1206, Արփահրաշ եւ լուսազարդ -
էջ 1012, Արքայաշէն տաճար - էջ 1012, Աւետի՛ս քեզ, Մարիամ - էջ 1011, Աւրհնեալ
անուն - էջ 1191, Աւրհնեալ է կամքն Արարչական - էջ 131, Աւրհնեալ է Հայր անող - էջ
420, Աւրհնեալ Հայր յերկնաւոր - էջ 1188, 1205, Աւրհնեալ է Հայրն լուսոյ - էջ
131, 580, Աւրհնել Աստուծոյ անուն - էջ 1126, Աւրհնեսցուք մեք միաբան - էջ 382, Բան
մըն կասեմ - էջ 1193, Բանք սաղմոսին - էջ 1094, Բարձրեալ անքննին - էջ 713, Գանգատ
ունիմ - էջ 1182, 1192, Գանձ անքննին - էջ 400, Գանձ գեղեցիկ - էջ 384, Գանձ եմ համեղ
- էջ 383, Գանձս գրեցայ ես - էջ 384, Գանձս գրեցայ կիրակէի - էջ 384, Գարուն երեկ
- էջ 1194, Գեղ մի կայր - էջ 730, 1195, Գէորգէոս գովեալ - էջ 384, Գլուխ հանուրց
- էջ 1196, Գոյին անեղի - էջ 383, Գոչեմք առ ձեզ - էջ 1136, Գոչէր հրեշտակն - էջ
1012, Դասքն հրէական - էջ 1189, 1193, Դիրս պահապան - էջ 400, Դու ես արեգակ - էջ
1206, Դու հարսն էիր - էջ 132, Եկայք Ադամայ որդիք - էջ 637, Եկայք ժողովք ազգացս
- էջ 638, Եկեալ Մարիամ - էջ 1011, 1181, Եկ իմ սիրելի - էջ 702, Ե՛կ պիւլպիւլ - էջ
1197, Ե՛կ սիրելի - էջ 1196, Եղբայր խօսիմ բան մի - էջ 132, 1193, Եղբայրք ինձ եհաս
- էջ 581, Եղեալ հարսն - էջ 1181, Ես՝ Առաքել - էջ 1205, Ես գիտէի զաշխարհս - էջ
582, 1192, Ես եմ կորուսեալ - էջ 581, 1181, 1188, Ես էի ազատ - էջ 1181, Ես՝ Կիրակոս
- էջ 699, Ես՝ Յովհաննէս - էջ 643, Ես Վրթանէս - էջ 193, Ես քեզ տեսայ - էջ 1206, Ես
քո սիրոյն - էջ 1192, Երազ է, եւ սուտ - էջ 132, 581, 1189, 1193, Երանեալ կոյս - էջ
1192, Երբ օգոստոս ամիս - էջ 1195, Երգս յաւերժական - էջ 383, Երգ սրբութեան - էջ
1083, Երկինք երկնից իմաց արէք - էջ 384, Երկինք ու գետինք - էջ 1192, Երջանիկ մեծ
զօրական - էջ 1193, Եւ Յովհաննէս - էջ 671, Զինչ որ ծառի - էջ 1189, ԶՎարագ գովեմ
- էջ 1188, Է մահ քան - էջ 582, Է յիս գիտութիւն - էջ 1126, Էջմիածին յերկնից նման
- էջ 1205, Թագուհի թագ պարծանաց - էջ 602, Թէ մահն - էջ 1188, 1206, Ի աւուր աներեկի
- էջ 659, Ի թիւ հազար - էջ 615, 618, Ի ժամ հասման - էջ 834, Իմանալի արեգակն - էջ
1196, Իմ եղական - էջ 305 , 1088, Ի միտ առէք - էջ 582, Ի յիմ քաղաք - էջ 1182, Ինձ
չէ ատեն - էջ 241, Իսկական կոյս - էջ 702, Ի տարանջատ - էջ 664, Ի Քեզ յոյս - էջ
700, 1197, Լերինք ամենայն - էջ 1205, Լուարուք ըզբարբառ - էջ 582, Լուսերեսացդ է
- էջ 1187, 1206, Խաչն ի նախնումն երեւեցաւ - էջ 1012, Խնդութեան ձայն - էջ 712, Խնկի
ծառին նման ես - էջ 1012, 1189, 1192, Խորք անքննին - էջ 383, Խրատ մի տամ վասն մեղաց
- էջ 1193, Խրատ մի տամ քեզ - էջ 131, 581, Ծաղիկ պայծառ - էջ 1011, Կամ առաջի Քո
ամօթով - էջ 132, 581, Կամիմ ես բանս - էջ 1193, Կամիս ասել՝ ասա - էջ 384, Կամիս
ասել գանձ եմ - էջ 384, Կենաց տապանակ - էջ 1181, Կշիռ մեծ - էջ 38, Կոյսքն մաքուր
թագիւ - էջ 1012, Կուզե՞ս, որ ազիզ կենաս - էջ 1196, Կուսանաց ես - էջ 1196, Հազար
կենդանակերպ - էջ 1191, Հազար ուսուֆ - էջ 1206, Հահա՜յ մտաք ամիս - էջ 1195, Հայաստանեայց
հազար - էջ 1194, Հայրապետաց հանուրց ազգին - էջ 1012, Հանց կուն - էջ 1206, Հաւատամք
ի Քրիստոս - էջ 133, 582, Հաւիկ մի պայծառ - էջ 1181, Հնչեալ հողմունքն - էջ 384, Հողոյ
ուռչէ - էջ 1136, Հրճուիմք այսօր մեք - էջ 1011, Ղարիպին կեանքն - էջ 1188, Ճգնաւորքն
անապատին - էջ 1012, Ճրագ Ճշմարիտ - էջ 1181, Մաղթողական ձայն - էջ 675, Մայր երջանիկ
լուսանկար - էջ 384, Մարտն կու գայր - էջ 400, Մեծ գոհութիւն - էջ 1188, Մեղայ,
Տէր - էջ 580, Մեղայ Քեզ, Քրիստոս - էջ 582, 1181, 1192, Մերձեալ Զատիկն - էջ
1182, Մեր մեղքն - էջ 1196, Մեր Տէրն - էջ 804, 1191, Միշտ էիդ անեղ - էջ 308, Միշտ
յամենայն ժամ - էջ 1197, Մշակ պղերգն - էջ 171, Յաղեղ աւուրն Ուրբաթու - էջ 385, Յաղթական
մայր - էջ 700, Յամենահրաշ գործն Արարչին - էջ 305, 779, 1126, Յամենայն լեզուէ - էջ
700, Յամենայն մեղաց - էջ 580, Յամէն առաւաւտ - էջ 241, 1195, Յանկարծակի - էջ
1192, Յառաջն, որ յաշխարհս եկի - էջ 132, 582, ՅԱստուծոյ շինեալ - էջ 1195, Յարեաւ
արքայն երկնային - էջ 384, Յարեւելից յարեւմուտս - էջ 1136, Յարկ դու դրախտին - էջ
701, Յաւրինեալ ի Բարձրելոյն - էջ 1195, Յերեկ հողվէրաւքն անցայ - էջ 582, Յերեկոյի
հինգշաբաթին - էջ 1182, Յիմանալի զօրաց - էջ 1012, Յինէն կամիմ երգել - էջ 701, Յիշելով
զաւր մահուն - էջ 131, 384, 580, Յիսուսին ես դու ծնօղ - էջ 700, Յոյս Դու նեղելոց
- էջ 701, Յոյս եւ ապաւէն - էջ 132, Յորդորեալ խղճիւ - էջ 702, Յորժամ Ադամ - էջ
1183, Յորժամ Գաբրիէլ - էջ 580, 1188, Յորժամ եղեւ գարուն - էջ 1066, 1194, Յորժամ
տարերքն դղրդին - էջ 132, Շարժել ստիպէ - էջ 1125, 1185, Ողբս աղիողորմ - էջ 132,
582, Ողջոյն ընդ քեզ - էջ 1194, Որք եւ հպարտ փառամոլին - էջ 987, Որք զամենայն
վարս - էջ 987, Որք ի բոլոր սրտէ - էջ 987, Պայծառ պատուիրան - էջ 131, Պարտական է
Հաւր Որդի - էջ 1126, Պետրոս երազ էր տեսեր - էջ 385, Սեաւ եմ գեղեցիկ - էջ 1013, Սիրով
ընտրեցեր - էջ 1196, Սիրով ուրախութեան - էջ 1197, Սիրուն է վարդն - էջ 1198, Սողոմոն
հայրն իմաստութեան - էջ 133, 581, Սուրբ Աստուածածնին տաւնին - էջ 1193, Սուրբ հայրքն
հոգեւորք - էջ 133, Սուրբն Յովհաննէս - էջ 1077, Ստեղծողն արարչագործ - էջ 133, Սրտիկս
խոցեալ է - էջ 170, Սքանչելագործ - էջ 987, Վա՜յ այն աւուրն - էջ 1192, Վա՜յ իմ մեղուցեալ
- էջ 1182, Վարդն է բացվեր - էջ 1197, Վարժեալ ստիպէ - էջ 1183, Տաճար եղեր անեղ բանին
- էջ 384, Տեսայ ես - էջ 1189, Տեսայ իմ - էջ 1195, Տեսայ պատկեր մի - էջ 1206, Տէր
Առաքել դիտող - էջ 382, Տէր իմ գթած - էջ 1195, Տէրն է գրեալ - էջ 273, Տունկ անմահութեան
- էջ 1194, Ցնծան տիեզերք - էջ 1012, Փառաց տաճար - էջ 254, Փառք քեզ - էջ 1191, Քան
զամենայն գործս չարի - էջ 131, 581, Քանզի գիտունն - էջ 1185, Քանի որ տեսնում - էջ
1197, Քեզ, ո՛վ Տէր Յիսուս - էջ 1182, Քո սէրտ - էջ 1196, Քրիստոս անմահ բնութեամբ
- էջ 384, Քրիստոս Որդի Աստուծոյ - էջ 1193, Քրիստոս փառաց թագաւոր - էջ 1011,
1193, 1194, Քրիստոս Փրկիչ - էջ 1182:
ՊԱՏՄԱԳՐԱԿԱՆՔ
Թուականք
թագաւորաց տաճկացս և այլ ազգաց - էջ 1165, Կենսագրութիւն Մկրտչի Նաղաշի - էջ 1136,
Կիրակոսի Գանձակեցւոյ Պատմութենէն - էջ 624, Մեսրոպայ Վայոցձորեցւոյ ի Պատմութենէն
Մեծին Ներսէսի - էջ 418, 1165, Միխայիլի Ասորւոյ ժամանակագրութիւն - էջ 219, Ի Պատմութենէն
- էջ 570, Վահրամայ Րաբունւոյ Պատմութիւն - էջ 1184, Դարագլուխ - էջ 221, Ժամանակագրութիւն
յԱդամայ - էջ 241, Նահապետաց - էջ 222, ժամանակագրութիւնք - էջ 393:
ՎԱՐՔ ԵՒ
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆՔ
Ագադրոնի
Վասն ժամանակաց - էջ 393, Ֆրանչիսկոսի Թօլերի Յաղագս երից Սուրբ ժողովոցն - էջ
266, Գիր Ադամայ - էջ 55, 579, Դարագլուխք - էջ 318, 405, 510, 823, Թուականք համառօտ
- էջ 485, Ի հրէից պատմութեանց - էջ 222, Հանգիստ Յոհաննու առաքելոյ - էջ 126,
388, 630, Հայելի վարուց - էջ 575, 579, 608, 638, Ի Հարանց վարուց - էջ 30, 41,
303, 315, 370, 414, 502, 577, 616, 628, 638, 642, 713, 985, Յաղագս ԵԺ նշանացն -
էջ 370, Յաղագս եւթն հրաշիցն որ ի Հռոմ - էջ 13, Յաղագս ժողովոցն որք եղեն ի Հայս
- էջ 485, Յաղագս ծնօղաց Սուրբ Աստուածածնին - էջ 289, Յաղագս Նաբուգոդոնոսորայ
- էջ 405 (վրց), Յաղագս Սուրբ իւղոյն - էջ 103, Պատմութիւն՝ Աղէքսանդրու - էջ
371, Ալէքսիանոսի աղքատի - էջ 126, 149, 567, 610, Գէորգեայ Զաւրավարին - էջ 570,
Գրիգորի Լուսաւորչի - էջ 102, Գօգայ եւ Մագօգայ - էջ 125, 208, 569, Եղիայի մարգարէի
- էջ 149, 284, 412, Եփրեմի - էջ 704, Եօթն իմաստասիրաց - էջ 283, Լոժի քարահատի
- էջ 570, Հալապայ քահանային - էջ 392, Համօրէն սրբոց - էջ 328, Հացունեաց խաչին
- էջ 653, Հրաշից - էջ 222, Մահմետի - էջ 390, Մանկանն եւ աղջկան - էջ 281, Մատթէոսի
Աւետարանչի - էջ 569, Մարիամու Մագդաղենացւոյն - էջ 603, 628, 735, Մեծի Ուրբաթին
- էջ 280, Յակոբայ Մծբնացւոյ էջ 478, յԵսուա որդւոյ Նաւեա - էջ 284, Յովսեփայ եւ
Ասանեթայ - էջ 126, Յովսեփայ Գեղեցկին - էջ 570, Յովհաննու Ոսկեբերանի - էջ
272, Յովհանիսի Գառնեցւոյն - էջ 28, Յովհաննու Աւետարանչի - էջ 777, Յուդայի - էջ
416, Յունանու կամաւոր աղքատին - էջ 126, Պղնծէ քաղաքին - էջ 1066, Նախահարցն -
էջ 55, 341, Պետրոսի մաքսապետին - էջ 570, Փարէզ քաղաքին - էջ 392, Փիլիպոսի առաքելոյն
- էջ 569, Քառասնիցն - էջ 416, Նկարագիր դիմացն Քրիստոսի - էջ 386, Ննջմանն Յոհաննու
- էջ 388, Վասն ազգաց մոգուցն - էջ 392, Սրբոց առաքելոցն, որք ի Հայս կատարեցան
- էջ 485, 736, Վասն անկար պատմուճանին - էջ 55, 578, Վասն Աստուածածնի - էջ 127,
314, 320, 566, 596, 623, 638, Վասն արուեստաւորաց - էջ 341, Վասն Դիւին - էջ
28, Վասն երից Սուրբ Ժողովոցն - էջ 485, 737, Վասն երկոտասան առաքելոցն - էջ
280, 642, Վասն ժամանակաց - էջ 280, 300, Վասն ԺԲ նահապետաց - էջ 304, Վասն Մովսէսի
- էջ 393, Վասն Սուրբ իւղոյն - էջ 385, Վասն կանանց մարգարէից - էջ 212, Վասն կատարածի
աշխարհիս - էջ 82, Վասն հրաշից - էջ 49, Վասն Յոբայ - էջ 280, Վասն նահապետաց - էջ
220, Վասն Նոյի - էջ 125, Վասն Պօղոսի եպիսկոպոսի - էջ 127, Վասն, Սեղբեստրոսի
- էջ 222, Վարք Աբելայ - էջ 125, Վիճակ առաքելոցն - էջ 394:
ՏԵՍԻԼՔ
Տեսիլ
Աղէքսանդրու հայրապետին - էջ 569, Աստուածածնի - էջ 56, 390, Աթանասի - էջ 56, Բենիկ
Վանանդեցւոյ - էջ 91, Գէորգեայ Զօրավարի - էջ 731, Գրիգորի Լուսաւորչի - էջ 58, Դանիլի
- էջ 958,Եզեկիէլի տեսլեանն ի Վարդանայ - էջ 482, Եսայեա - էջ 65,Կոստանդիանոսի -
էջ 654, Յոհանիսի Կոզեռնի - էջ 418, Յովհաննու Աւետարանչի - էջ 730, Պօղոսի - էջ
126, Տեսիլք եւ պատմութիւն վասն խոստովանութեան - էջ 57:
ՏՕՄԱՐԱԿԱՆՔ
Անանիայի
Շիրակացւոյ Տօմարականք - էջ 325, Առաքելի Սիւնեցւոյ Վասն Բժան կենդանակերպիցն - էջ
959, Յակոբայ Ղրիմեցւոյ Բանք տօմարականք - էջ 331, 485, 486, 623, 660, Յակոբայ Ջուղայեցւոյ
Տոմար հայոց - էջ 1069, Ղուկասու Կեղեցւոյ Ոտանաւոր տումարի - էջ 959, 1200, Յովհաննիսի
Կոզեռնի Մեկնութիւն տօմարի - էջ 823, Յովհաննու Երզնկացւոյ Յաղագս երկնային շարժմանն
- էջ 53, Յովհաննու Սարկաւագի Բանք տօմարականք - էջ 332, Սարգսի Պատճէն տումարի -
էջ 221, Ստեփանոսի Յաղագս Արեգական - էջ 58, Վանական վարդապետի Յաղագս տարեմտի
- էջ 363, 726, Աղիւսակք տոմարականք - էջ 1201, Ամիսք արաբացւոց - էջ 212, Ամիսք Հռոմայեցւոց
- էջ 566, 737, 1200, Աւուրք լուսնի այսպէս արա - էջ 598, Բոլորակ մասանց լուսնի
- էջ 325, Գիր տարեաց - էջ 193, Եօթներեակն տարոյն - էջ 331, Ընթացք արեգականն
- էջ 57, Թուականք Հայոց - էջ 566, Լուսնացոյցք աղիւսակք - էջ 330, 382, Խրատ հայոց
տօմարին - էջ 331, Կանոն Ազգականութեան - էջ 97, 981, Կարգ Աղուհացից շաբաթուն
- էջ 392, Կենդանակերպացոյց Աղիւսակ - էջ 325, Հայեացք լուսնի - էջ 58, Մեկնութիւն
տումարին - էջ 221, Մոլորեալ ամիսք - էջ 331, Յաղագս կենդանակերպից - էջ 330,
383, Յաղագս մոլորման Զատկին - էջ 58, 1199, Յաղագս տումարական արհեստից - էջ 58,
Պատճէն տումարին հայոց - էջ 58, 331, 809, 1200, Պատճէն տումարին Հռոմայեցւոց - էջ
809, Պարզատումար - էջ 57, 199, 308, 1083, 1199, Վասն ազգականութեան - էջ 317,
1083, Վասն հաշուի տարւոյ - էջ 58, Վասն կրկնակ ամսոց - էջ 1070, Վերադրացոյց բոլորակ
- էջ 325, Վիճակացոյց - էջ 92, Զանազանք - էջ 249, 332, 808, 1070, 1199, 1200:
ՎԿԱՅՈՒԹԻՒՆՔ
Ի ՊԷՏՍ ԲԱՆԱՍԻՐԱՑ
Վկայութիւնք
ի Գրոցս Սրբոց - էջ 707, 760 :
ՏՕՆԱՑՈՅՑՔ
Տօնացոյց
- էջ 219, 413, 670, 1003, 1008, 1137, 1199, Տօնապատճառ - էջ 406, Պատճառ տօնին Ճրագալուցի
- էջ 490:
ՔԱՐՈԶՔ
Աբրահամու
Աստապատեցւոյ - էջ 677, Անանիայի - էջ 326, 474, 578, Առաքելի Սիւնեցւոյ - էջ 26,
43, 55, 69, 288, 417, 489, 490, 522, Բարթուղիմէոսի Մարաղացւոյ - էջ 48, 198,
268, 343, 352, 359, 425, 431, 557, 599, 611, 636, 690, 692, 699, 713, 1127, Բարսղի
- էջ 499, Բեռնարտոսի - էջ 858, Գէորգեա Երզնկացւոյ - էջ 73, 74, 92, 196, 221,
234, 240, Գէորգեա Սկեւռացւոյ - էջ 57, 234, 567, 929, Գրիգորի Աստուածաբանի - էջ
40 (պպ), 272, Գրիգորի Խլաթեցւոյ - էջ 609, Գրիգորի Նիւսացւոյ - էջ 1180, Գրիգորի
Տաթեւացւոյ - էջ 21, 26, 30, 33, 41, 48, 51, 53, 57, 62, 63, 65, 74, 79, 85, 89,
92, 93, 97, 99, 101, 114, 117, 121, 123, 129, 136, 137, 139, 143-151, 154, 155,
158-160, 164, 165, 171-173, 176, 177, 188, 192, 193, 195, 197, 201, 202,
205-209, 217, 220, 226, 228, 232, 237, 239, 247, 249-252, 255, 258, 259, 262,
265, 267, 271, 276, 279, 280, 285, 288-293, 302, 307, 311, 330, 339, 341, 366,
372, 390, 394, 395, 398, 399, 412, 416, 423, 452, 490, 497, 498, 511, 512, 521,
554, 555, 565, 575, 576, 597, 604, 605, 609, 610, 612, 615- 617, 620, 629, 635,
639, 641, 656, 659, 669, 670, 675, 676, 678, 691, 697, 703, 707, 714, 746, 760,
829, 853, 855, 1065, 1180, 1181, Դաւթի - էջ 119, Դիոնիսիոսի - էջ 498, Եղիշէի
- էջ 496, 567, 568, 610, Եպիփանու Կիպրացւոյն - էջ 119, 490, 494, 497, 642, Եսայեայ
Նչեցւոյ - էջ 319, 321, 322, 364, 365, 655, 928, Եւսեբիոսի Եմեսացւոյ - էջ 272, Եւսեբիոսի
Կեսարացւոյ - էջ 642, Եփրեմի - էջ 42, 56, 80, 91, 119, 126, 126, 145, 279, 326,
494, 495, 498, 567, 577, 609, 652, 654, 992, 1179, Զաքարիայի Ձագեցւոյ - էջ 119,
490, Էլիկոսի Էօդանացւոյ - էջ 899, Թէոփիլոսի - էջ 146, 496, 567, 610, 652, Խաչատուրի
Կեչառեցւոյ - էջ 234, Կիրակոսի - էջ 42, 322, 365, 694, Կիւրղի - էջ 42, Ղուկասու Լօռեցւոյ
- էջ 56, 146, 212, 270, 282, 340, 578, 605, 609, 617, 621, 630, 633, 644, 651,
660, 729, Մատթէոսի Ջուղայեցւոյ - էջ 25, 26, 43, 69-72, 145, 240, 244-246, 289,
290, 417, 523, 524, 611, 704, 713, Մինասայ Վաղարշակերտցւոյ - էջ 515, Յակոբայ
Ղրիմեցւոյ - էջ 26, 29, 66, 72, 73, 80, 123, 217, 225 (պպ), 288, 389 , 499, 660,
1065, Յակոբայ Նալեանի - էջ 435, 442, 443, 443, 661, 663, 665, 863, 876, 878, Յակոբայ
Ռշտունցւոյ - էջ 320, Յակոբայ Սրճեցւոյ - էջ 42, 54, 148, 494, 495, 497, 816, Յովհաննու
Երզնկացւոյ - էջ 26, 71, 147, 229, 295-298, 320, 365, 417, 499, 524, 568, 610,
695, 928, Յովհաննու Մանդակունեցւոյ - էջ 56, 91, 146, 147, 214, 282, 496, 497,
499, 568, 569, 613, Յովհաննու Ոսկեբերանի - էջ 42, 53-57, 96, 97, 102, 145-148,
234, 495- 498, 567, 610, 654, 695, 1179, Յովհաննու Որոտնեցւոյ - էջ 48, 93,
220, 319, 325, 327, 330, 387, 388, 414, 611, 730, 775, 804, Յովհաննու փոքր վարդապետի
- էջ 601, Ներսիսի Շնորհալւոյ - էջ 54, 326, 579, 624, 696, Նիկոդիմոսի - էջ
610, Պետրոսի Աղամալեանի - էջ 439, 443-447, 471, 477, 478, 925, Պետրոսի Հռոմկլայեցւոյ
- էջ 136, Պետրոսի Քիւթիւրի - էջ 505, Սեւերիանոսի եպիսկոպոսի - էջ 1180, Սիմէոնի
Երեւանցւոյ - էջ 244, 361, 435, 446, 448, 449, 451, 453, 454, 473, 476, 477,
479, 489, 494, 498, 500, 604, 878, 880, 881, 885,886, 887, Ստեփանոսի Ենօքեանի
- էջ 677, Ստեփանոսի Սիւնեցւոյ - էջ 490, Վարդանայ Այգեկցւոյ - էջ 42, 54, 80, Վարդանայ
Արեւելցւոյ - էջ 102, 320, 729, Տիրատրոյ Վարդապետի - էջ 69, 73, 178, 220, 246,
320-325, 363, 364, 522, 694- 696, 926, 927, Անանունք - էջ 26-29, 42, 43, 48,
49, 52-57, 63, 66, 69, 71-74, 80, 92, 97, 102, 113, 124, 126, 136, 147, 148,
158, 162, 168-170, 178, 198,199, 206, 207, 213, 218-223, 226, 240, 246, 263,
268, 280, 281, 284, 288, 289, 311, 313, 321-323, 358, 359, 376, 387, 389, 394,
397, 414, 416, 417, 424-426, 431, 446, 466-470, 476, 478, 482, 490, 494- 500,
509-513, 522, 524, 527, 539, 566, 567, 569-572, 575, 577-579, 585, 589, 599,
604-606, 609, 611, 616, 617, 623, 624, 636-639, 644, 645, 649, 652, 653, 659,
664, 676, 678, 679, 692, 698 1127-1133, Յորդորակ քարոզի - էջ 27, Նախերգանք քարոզի
- էջ 64, 97, 103, 129, 219, 248, 255, 262, 450, 483, 500, 732, 816, 827, 838,
1186, Քաղուածք վասն քարոզողաց - էջ 135, 397, 399:
ՔԵՐԱԿԱՆԱԿԱՆՔ
Արիստակիսի
գրչի Խրատ գրչութեան - էջ 965, 985, 1066, 1104, 1111, 1115, 1118, 1144, 1159, Բարսղի
Կեսարու Յաղագս գրագիտութեան - էջ 401, Այբուբենք - էջ 510, Առաքելի Սիւնեցւոյ Յաղագս
քերականութեան - էջ 967, 973, 977, 1142, Գէորգեայ Խրատ գրչութեան - էջ 779, 954,
960, 965, 985, 1105, 1111, 1115, 1119, 1144, 1159, Գրիգորի Տաթեւացւոյ Խրատ գրչութեան
- էջ 819, 971, 1146, Դաւթի Զէյթունցւոյ Մեկնութիւն քերականի - էջ 961, 1140, Դիոնեսիոսի
Թրակացւոյ Արուեստ քերականութեան - էջ 793, 802, 807, 809, 830, 947, 950, 953,
964, 1025, 1091, 1093, 1095, 1097, 1117, 1138, 1158, Երեմիայի Մեղրեցւոյ բառք Աստուածաշունչք
գրոց - էջ 817, 821, 827, Թովմայի Իտալացւոյ Քերականութիւն - էջ 758, 763, 767,
770, 826, Կղեմէսի Քերականութիւն - էջ 773, Մամբրէի Վերծանողի Յաղագս դատման քերդածաց
- էջ 401, Մարգար Խօճէնցի Քերականութիւն Արաբացւոց - էջ 929, Մովսէսի Քերթողահօր
Մեկնութիւն քերականութեան - էջ 400, 967, 977, 1144, 1146, 1158, Յովհաննէս վրդ. Իսպահանցւոյ
Քերականութիւն - էջ 1061, Յովհաննէս Հոլովի Քերականութիւն - էջ 811, Յովհաննէս Յարութիւնեանի
Հաւաքումն քերականական բառից - էջ 774, Յովհանիսի Ծործորեցւոյ Քերականութիւն -
էջ 401, 831, 941, 947, 954, 1087, 1091, 1093, 1095, 1139, 1140, Յովսէփի Մալեզեանցի
Քերականութիւն հայերէն լեզուին - էջ 772, Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ Քերականութիւն - էջ
799, 832, 835, 838, 839, 842, 843, 845, 847, 849, 850, 852, 1022, 1024, 1026,
1029, 1031, 1033, 1035, 1037, 1040, 1053, 1057, 1063, 1065, 1067, 1069, 1071,
1073, 1075, 1078, 1080, 1085, 1087, 1114, Վարդանայ Յաղագս քերականութեան - էջ
959, 964, 1101, 1111, 1143, Բանք քերականականք - էջ 401, 774, 797, 810, 818,
828, 851, 959, 960, 1024, 1094, 1095, 1101, 1104, 1138, 1143, Քերականութիւն Հոմերոսի
- էջ 827, Բառք քերականի - էջ 235, 1160, Եբրայեցւոց - էջ 960, 966, 991, 1102,
1105, 1112, 1144, Բառք քերթողականք Հոմերական տաղիցն - էջ 818, 960, 966, 991,
1105, 1112, 1116, 1145, Բացատրութիւնք բառից - էջ 639, Դիր անուանց - էջ 386, Թարգմանութիւն
պարսից բառից Վարդան գրոց - էջ 777, 1145, Հոլովք անուանց 777, 1160, Մեկնութիւն հայերէն
բառից - էջ 273, Յաղագս Յ-ի - էջ 394, Յաղագս քերականի - էջ 727, Զանազանք - էջ
717, 761, 777, 778, 782, 812, 815, 821, 825, 828, 840, 949, 950, 952, 954, 964,
965, 981, 985, 1072, 1076, 1087, 1091, 1101, 1102, 1103, 1104, 1110, 1111,
1114, 1127, 1139, 1144, 1145:
ՔԵՐԹՈՂԱԿԱՆՔ
Մխիթարայ
Սեբաստացւոյ Ճարտասանութիւն - էջ 603, Քերթողականք - էջ 219:
ՔԻՄԻԱԿԱՆՔ
Սապոն
շինելու - էջ 207, Վասն թանաքի - էջ 394, Վասն ոսկիհալութեան - էջ 158:
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆՔ
Օրհնութիւնք
քարոզի - էջ 127, 139, 222, 255, 741, Յետ քարոզից - էջ 18, 27, 42, 64, 87, 124,
136, 162, 165, 260, 266, 382, 399, 424, 732, Զանազանք - էջ 506, 570, 694, 699,
761, 1065:
Դ.
ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՑԱՆԿ
Ագաթափարթ
- տե՛ս Մծբին
Ագարակ - էջ 670
Ադանայ - էջ 719, 724
Ազազիայ - տե՛ս Նազիազան
Աթէնք - էջ 404, 462
Ախանոյ
լերինք - էջ 731
Ախլցխա - էջ 142, 1172, 1174, 1178, 1184,
1186
Ախտոյ վանք - էջ 392, 396
Ակն - էջ 668
Ակռականդիա - էջ
392
Աղէքսանդրիա - էջ
56, 82, 316, 332,
502, 503, 594, 950
Աղթամար - էջ 30
Աղձնիք - էջ 816
Աղուանք - էջ 16,
103, 106, 738, 756
Աղքերման - էջ
362
Ամաթա երկիր - էջ
264
Ամասիա - էջ 51,
59, 770
Ամատուն քաղաք - էջ
740
Ամերիկա - էջ 434
Ամիդ - էջ 1153
Ամիրդոլու վանք -
էջ 94, 391, 392, 396, 882
Այրարատ
(Այրարադ, Այրարադեան, Արարատ, տունն Արարատու) երկիր (գաւառ) - էջ 44, 108,
142, 761, 781, 805, 816, 1148, 1153
Անանիա առաքեալի շիրիմ
(յԵրեւան) - էջ 1148
Անաւարզա - էջ
295
Անգլիա - էջ 49
Անդրիանուպօլիս - էջ 526, 619, 625
Անթակիա - էջ 480
Անի - էջ 337
Անվէրս բուրսէ - էջ
736
Անտիոք - էջ 54,
126, 212, 316, 388, 414, 480
Ապահին գիւղ - էջ
772
Ապահունեաց երկիր
- էջ 981
Ապարանք - էջ 332
Ապրակունեաց վանք - էջ 564
Ասիա - էջ 142,
390, 816, 931
Ասորեստան
- էջ 197, 214, 415, 495, 578, 605, 617, 621, 743, 780, 931
Ասպահան - էջ
124, 167, 631, 634,
731, 738- 740, 1207, 1209, տե՛ս նաեւ Սպահան
Աստապատ - էջ 108
Աստրախան - էջ
889, 1134
Արաբկիր - տե՛ս Երապօլիս
Արագածոտն - էջ 1148
Արարգա - էջ 260
Արեւելեան
կողմանք - էջ 103, 148, 161, 221, 272, 357, 418, 569, 593, 599, 857, 931
Արզնի - էջ 51, 60
Արզրում - տե՛ս Էրզրում
Արմաւիր - էջ 332
Արցախ - էջ 816
Աւանց - էջ 600
Աւընդանց գիւղ
- էջ 137, 140
Աքայ - էջ 944
Աֆրիկա - էջ
316, 434, 503, 570, 931
Բաբելոն (Բաբիլոն) - էջ 30, 214, 230, 252, 385, 416, 557,
569, 579, 611, 621, 1151
Բաբերդ - էջ 755, 757
Բագարան - էջ 1067
Բազմենից վանք - էջ 51, 61
Բաղդատ - էջ 740, 1066, 1106
Բաղէշ (Բաղիշ) - էջ 215, 224
Բանկալա - էջ 400
Բատմա կղզի - էջ 778
Բատնոս - էջ
514
Բարձրահայեաց վանք
- էջ 396
Բեթանիա - էջ
367, 711, 730
Բեթհեզայի աւազանն
- էջ 1119
Բեթղէհէմ (Բէթլահեմ)
- էջ 161, 195, 393, 428, 539, 609, 859, 1129
Բեթփագէ - էջ
376, 561
Բերիա (տե՛ս Հալեպ)
Բզնունեաց գաւառ
- էջ 1063, 1066
Բիւզանդիա - էջ
107, 111, 657, 1103, 1109, տե՛ս եւ Կ. Պոլիս
Բիւթանիա - էջ 316, 737
Բղէն - էջ 1119
Բօլոնիայ - էջ 718
Գալիլեա
- էջ 42, 133, 411, 429,
492, 506, 593, 870, 1179
Գալու անապատ - էջ 1175, 1177
Գաղատիա - էջ
111, 827, 830
Գամիրացւոց աշխարհ
- էջ 570
Գանգէս - էջ 823
Գանգրա - էջ1106
Գանձակ - էջ
76, 91, 109
Գանձասար - էջ 769, 772, 1210
Գանջա (Գանճա)
- տե՛ս Գանձակ
Գարդմանք - էջ
15
Գեղամայ երկիր
(գաւառ) - էջ 106, 244
Գեննեսարէթ - էջ
285
Գերգեսացոց երկիր
- էջ 49
Գերմանիկոյ երկիր
- էջ 39, 40, 153, 254, 613, 618, 619
Գոգովիտ - էջ
386, 1107
Գողգոթա - էջ
136, 536, 563, 593, 628, 642
Գողթն - էջ
108, 262, 1153
Գոշավանք - էջ
880
Գուգարք - էջ
816
Դադրիոն - էջ 14
Դալոյ Ղարդալա
- էջ 618
Դամասկոս - էջ 1106
Դարանաղեաց գաւառ - էջ 386
Դարապ - էջ 690
Դարաւն - էջ 386, 1107
Դերջան - էջ 194
Դոմնաս - էջ 1171, 1173
Դրազարկ - էջ 295
Եգիպտոս - էջ 136, 161, 248, 285, 288, 365, 369, 441, 457,
467, 474, 605, 624, 742, 873, 931, 944, 958, 987
Եդեմ - էջ 456
Եդեսիա - էջ 45, 415
Եզտ - էջ 739
Եթովպիայ - էջ 823
Ելիսաբեթապօլ - էջ 76
Եկեղեաց գաւառ - էջ 26, 320
Եղէգաձոր - էջ 1069
Երապօլիս (Արաբկիր) - էջ 51, 61
Երասխ գետ - էջ 332
Երգեւանք - էջ 756
Երեւան - էջ 81, 108, 147, 148, 108, 164, 199, 211, 260, 342, 374, 625, 668,
1084, 1148, 1150, 1154
Երզնկա (Եզնկա) - էջ 297, 320, 928, 955
Երինուպօլիս - տե՛ս Բաղդատ
Երիքով - էջ 37, 42, 50, 56, 148, 151, 152, 282, 367, 440, 497, 450, 497
Երկանի վանք - էջ 194
Երկբատան - էջ 740
Երնջակ գաւառ - էջ
58, 108, 301, 304, 431
Երուսաղէմ - էջ
38, 41, 43, 56, 58, 59, 65, 93, 96, 119, 122, 129, 135, 136, 141, 148, 154,
156, 166, 178, 194, 203, 219, 233, 234, 252, 253, 259, 272, 275, 278, 282, 288,
289, 316, 322, 337, 353, 355, 357, 369, 370, 374, 376, 392, 396, 407, 422, 445,
457, 462, 493, 495, 497,
498, 529, 532, 533, 534, 536, 537, 538, 548, 561, 563, 566, 569,
579, 591, 601, 627,
630, 631, 632, 674։ 682, 700, 701, 702, 704, 705,
711, 712, 730, 744, 778, 780, 781, 816, 848, 849, 863, 873, 879, 880, 883, 926,
945, 980, 982, 988, 993- 995, 1013, 1014, 1106, 1119, 1154, 1195, 1205, 1207
Եւդոկիա - էջ
429, 724, 850, 1055, 1057
Եւրոպա - էջ 390,
816, 931
Եւքառիա - էջ 878
Եփեսոս - էջ 27,
222, 266, 485,
670, 999
Զանդարիուն գետ - էջ
739
Զէյթուն - էջ 37,
39, 40, 41, 151, 153, 253, 257, 261, 264
Զմիւռնիա - էջ
328, 445, 447, 448,
607, 612, 665, 932
Զորայջուր - էջ 514
Զռչի - էջ 670
Էջմիածին – տե´ս Սուրբ
Էջմիածին
Էտրէնէ - էջ 452,
639
Էրզրում - էջ 30, 596
Էօտէմիշ - էջ 448
Ըռշտունի - տե՛ս Ռշտունիք
Թադէոս առաքեալի վանք
- էջ 670
Թալին - էջ 44,
45
Թամզարա - էջ 480
Թաւուզ - էջ 79, 83
Թաւրիզ (Թարվէզ, Թավրէժ) - էջ 91, 300,
371, 379, 393, 750
Թափոր (Թաբօր) լեռ - էջ 99, 364, 506, 627, 989
Թեսաղոնիկէ - էջ
502
Թէզէքճի - էջ 670
Թէոդուպօլիս - էջ 23, 31, տե՛ս եւ էրզրում
Թիզայպառակի վանք
- էջ 1122
Թիպօլիս - էջ
502
Թիֆլիզ - էջ 258, 798, 805, 880, 882, տե՛ս
նաև Տփխիս
Թովասքա - էջ 634
Թորգոմայ նահանգ - էջ 15
Թուլկուրան նահանգ - էջ 780
Թուրքաստան - էջ 931
Թօխատ - էջ 104, 429, 431, 434, 665
Իզնիմիտ - էջ 642
Իմամալի Շուկա
(Կ. Պոլիս) - էջ 664
Ինկլիզաց երկիր
- տե՛ս Անգլիա
Իննակնեան վանք
- էջ 388
Իսպանիա - էջ
127, 328, 390, 778, 816
Իսրայէլ - էջ
70, 102, 110, 132, 136, 178, 218, 284, 296, 345, 369, 441, 455, 457, 467, 531,
541, 581, 695, 1128
Իտալիա - էջ
743
Լալ գաւառ - էջ 127
Լամբրոն - էջ
1185
Լեհաստան - էջ
174, 657
Լեվ (Լվով) - էջ
88, 715, 1153
Լիբանան - էջ
427, 893, 1128
Լիբիա - էջ
390, 816
Լիմ - էջ 138
Լուսաւորչի վանք
- էջ 325
Լուստրիա - էջ
988
Խազուխ - էջ 670
Խաչեն գաւառ - էջ
331, 375
Խաչկայ վանք - էջ
205, 208
Խառաբաստայ ուխտ
- էջ 179, 186
Խաս գիւղ - էջ
108
Խարապաղ - էջ
670
Խարանուխտէրէն
- էջ 670
Խարավանք - էջ
670
Խարբերթ - էջ 51, 60
Խարտիշար ուխտ - 194
Խոյ - էջ 109, 726
Խոտատուն - էջ 626
Խորանաշատու վանք - էջ 13, 15, 16, 83, 751, 756
Խորասան - էջ 1152
Խոր Վիրապ - էջ 102, 440, 449, 498, 450, 461, 498, 500, 519, 587, 794, 864,
925
Խուբս գիւղ - էջ 755, 757
Խութա քաղաք - էջ 1187, 1206
Խրամ - էջ 1106
Ծործորու վանք - էջ 19, 20
Ծպէ - էջ 670
Կամախ - էջ 386
Կանա - էջ 345, 353, 432, 690, 1130
Կապադովկիա - էջ 111, 1106
Կատինիա քաղաք - էջ 328
Կարբի - էջ 142, 762, 1148
Կարին - էջ 596, 794
Կափառնայում - էջ 527
Կաֆա - էջ 95, 100, 122, 204, 959, 961, 1165, 1173, 1175, 1194, 1211, 1212
Կեղի - էջ 194
Կեսարիա - էջ 101, 111, 467, 475, 478, 499, 616, 813, 878, 1123, 1153
Կիլիկիա - էջ 40, 297, 370, 484, 724, 945, 1125, 1185
Կիպրոս - էջ 68,
100, 275, 316
Կողոնիա (Ղարասար)
- էջ 19, 23, 619
Կոճերեաց բերդ - էջ
412
Կոռիկոս - էջ 297
Կոստանդնուպօլիս
- էջ 27, 30, 31, 107, 111, 149, 197, 253, 258, 266, 301, 388, 422, 451- 454,
456, 465, 487, 493, 494,
518, 519, 541, 546,
567, 598, 610, 612, 651, 657, 661, 663, 665, 720, 721,
755, 771, 772, 863, 875, 721, 879, 958, 999, 1020, 1099, 1102, 1114, 1123,
1124, 1148, 1153, 1166
Կորճայք - էջ 816
Կունուպ - էջ 514
Կուռասու վանք - էջ 194
Կուսանաց վանք
– (յԱնտիոք) - էջ 126
– տեղն Անյայտ - էջ 127
Կուր գետ - էջ
884
Կտուց անապատ - էջ
51, 59, 61, 244, 391, 392, 395
Հալեպ (Հալապ) - էջ
51, 59, 122, 392
Հաղբատ - էջ 241,
670, 880, 1123
Համադան - էջ
109, 839, 840, 1053
Հայաստան (աշխարհ)
- էջ 29, 54, 102, 109, 185, 234, 260, 331, 484, 564, 666, 728
Հայոց երկիր - էջ
57, 84, 88, 107, 108, 110, 119, 221, 234, 254, 266, 298, 301, 305, 317, 330,
337, 393, 404, 418, 451, 455, 479, 484, 485, 489, 493, 540, 563, 567, 624, 639, 642,
736, 737, 945, 971, 985, 1009, 1068, 1099, 1106, 1107, 1152, 1153, 1202
Հայք - էջ 390,
816
Հասան փաշա խան -
էջ 598
Հասանղալէ բերդ -
էջ 332
Հացունեաց խաչ - էջ
653
Հերաթ - էջ 739, 971
Հնդկաց կողմ - էջ 55, 199, 272, 281, 314,
316, 350, 354, 507, 570,
700, 743, 823, 931, 1021, 1022
Հոնաց աշխարհ -
էջ 100, 1113, 1175, 1212, տե՛ս նաեւ Ղրիմ
Հոռոմայր (Հռոմայր)
- էջ 360, 613
Հոռոմաց տուն - էջ 617, 618
Հոռոմաստան - էջ 30, 301, 418, 484
Հունաց տուն - էջ 59
Հռոմ - էջ 13, 126, 149, 221, 222, 272, 283, 284, 328, 331, 332, 376, 413,
415, 559, 644, 652, 722, 999, 1000, 1003, 1097, 1200
Հռոմկլա - էջ 272, 696, 1154
Հրէաստան - էջ 42, 65, 161, 195, 220, 279, 527, 711, 859
Ձիթենեաց լեռ - էջ 56, 98, 390, 536
Ձկնաջուր (գիւղ) - էջ 96
Ղազբին - էջ 739,
1151
Ղալաթայն - էջ
316, 745
Ղայիղուլի - էջ
293
Ղանդահար - էջ
106, 738, 739
Ղարաբաղ - էջ 726
Ղարադէր - էջ 384
Ղարասար - տե՛ս Կողոնիա
Ղլտրու - էջ 293
Ղրիմ - էջ 254
Ղօշավանք - էջ 45
Ղօփար - էջ 670
Ճահուկ (գիւղաքաղաք)-
էջ 111, տե՛ս եւ Ջահուկ
Մագդաղինեայ - էջ
735
Մազանդարան - էջ
1150
Մազարդա վանք - էջ 1122
Մակու - էջ 679, 688
Մաղարդավանք - էջ
1122
Մամաշկօհան - էջ 514
Մամեստիա - էջ 484
Մամիումիայ քաղաք - էջ 958
Մանեա այր - էջ 958
Մանազկերտ - էջ 981
Մաշադու գաւառ - էջ 50
Մառտին - էջ 389, 391
Մասիս - էջ 823, 1014
Մաստարա - էջ 480
Մարաթա - էջ 414
Մարաշ - էջ 251, 254, 613, 618, 619
Մարխտւափ գաւառ -էջ 514
Մաւրիտանիա - էջ 390, 816
Մեծ Կունէ - էջ 76
Մեծոփայ վանք - էջ 307, 309, 317, 485
Մեղրի - էջ 631
Միջագետք - էջ 337, 743, 774, 780
Մծբին - էջ 392, 469, 736
Մնաշին - էջ 631
Մշաղբիւր - էջ 748
Մոկաց երկիր - էջ 170, 244, 816
Մոսկուա (Մօսքօվու) - էջ 174, 750
Մուղնի - էջ 175
Մուշ - էջ 601
Մսր - էջ 557, 564
Յամայք - էջ 780
Յէրկեն գիւղ - էջ 514
Յոսկա անապատ - էջ 76
Յովհաննավանք (Յօհաննու վանք, Ուհանավանք
(Սուրբ Կարապետ, յԱրագածոտն, ի Կարբի) - էջ 46, 1104, 1143, 1148, 1156
Յովհաննու Աւետարանչի դպրատուն - էջ 772
Յորդանան - էջ 152, 411, 593, 627, 744, 891, 1179
Յունաստան - էջ 595, 657, 857
Յունաց տուն - էջ 59, 107, 111, 507
Նաբան գետ - էջ 1106
Նազարեթ - էջ 170, 627, 1110
Նազիազան - էջ 272, 281
Նախիջեւան (Նախիջաւան, Նախչուան, Նախջուան, Նախաչվան) - էջ 58, 59, 108,
109, 110, 111, 342, 431, 506, 625, 670, 726
Նային քաղաք - էջ 148
Նանենից գիւղաքաղաք - էջ 244
Նարեկ - էջ 1195
Նիգ գաւառ - էջ 332
Նիկիա - էջ 27, 218, 265, 266, 485, 721, 737, 755, 999,
1099, 1135
Նիկոմեդիա (Նիկոմիդեա) - էջ 642
Նինուէ - էջ
54, 162, 197, 214, 326, 366, 495, 578, 589, 605, 617, 621
Նորայշին - էջ
351
Նորավանք Բղէնոյ - էջ 1119, 1121
Նոր Նախիջեւան
- էջ 1134, 1188
Նոր Ջուղա (Ճուղա)
- էջ 163, 249, 252, 362, 691, 692, 1003, 1006
Նօվինա - էջ 174
Շախկերտ
- էջ 232
Շահապիւան - էջ
485, 737
Շահաստան - էջ
91, 109, տե՛ս նաեւ Գանձակ
Շահվալինց - էջ 1007
Շամախի - էջ 740, 782
Շամբուն - էջ 370
Շամպայ Ձոր - էջ 260
Շապին Ղարահիսար
- էջ 571, 576
Շատէվանք - էջ
1069
Շարուան - էջ
244
Շէնգաւիթ - էջ 260
Շիրազ - էջ 50
Շիրիան - էջ 69
Շիրին - էջ 523
Շիրուան - էջ
740
Շղշայպան - էջ
634
Շողակաթ
(Ս. Էջմիածին) - էջ 72, 408, 462, 865, 926, 1006
Շոռոթ- էջ
51, 58, 59, 155, 262
Շօշ - էջ
106, 107, 124, 167, 262, 397, 400, 845, 846, 1103, 1109, 1118, 1120, 1153
Ուշի
- էջ 757, 762
Ուչքիլիսա - էջ 1067
Ուստէր - էջ
609
Ուտիք - էջ 816
Ուրդուար գաւառ-
էջ 109
Չինմաչին - էջ 1187, 1206
Պաղչասարայ - էջ 712
Պաղտատ - էջ
281
Պաճալու - էջ 670
Պարսից աշխարհ (երկիր) - էջ 106, 107,
108, 167, 168, 252, 336, 653, 848, 853, 931, 1006, 1153
Պարսկահայք - էջ 816
Պերգամոն - էջ
139, 142
Պէլանկ - էջ 121
Պէկօղլի, թաղամաս Կ. Պոլսի - էջ 875
Պղնձէ քաղաք - էջ 1066, 1206
Պոնտոս - էջ 1106
Պուլկարիա - էջ 1166, 1208
Պրոբատիկէի աւազան- էջ 548, 594
Պրուսա - էջ
170, 418, 419, 422, 773, 774
Ջահուկ - էջ 108, 506
Ջաւախէթի - էջ
293
Ջէրնակջուր - էջ
514
Ջկրաշէն - էջ
208
Ջուղա - էջ
124, 167, 634, 726, 739, 750, 1007, 1062, 1071, 1073, 1153
Ռամալա - էջ 100
Ռշտունիք - էջ
317, 324, 740
Ռուսաց երկիր -
էջ 1095, 1099
Ռուսճուք - էջ
1166, 1208
Սանկտ Պետերբուրգ - էջ 929, 931, 933
Սանտար գետ - էջ
1109
Սեաւ լեռ - էջ
414
Սեբաստիա -
194, 211, 216, 382, 416, 440, 496, 754, 863, 875
Սեդեկիա - էջ
618
Սեպուհ լեառն -
էջ 618, 956, 1205
Սերկեւիլի գիւղ
- էջ 231, 236
Սեւան - էջ
211, 212, 223
Սեւաստ - տե՛ս Սեբաստիա
Սէփտէ - էջ 390
Սիդոն - էջ 430
Սինա լեռ - էջ
388
Սիոն - էջ 42, 70, 87, 97, 104, 105, 109, 110, 166, 178,
220, 252, 289, 297, 323, 385, 495, 523, 541, 572, 666, 891
Սիս - էջ 295, 720, 1188, 1196
Սիսական նահանգ
- էջ 1148
Սիսոյ - էջ 720
Սիւնեաց աթոռ (գաւառ, նահանգ) - էջ 39, 69, 96, 319, 382, 526, 604, 631,
654, 816, 857, 967, 967, 1052, 1142
Սկետէ - էջ 744
Սկիւթիա - էջ
414
Սոդոմ - էջ 104
Սոմնա - էջ 560
Սուլի մանաստիր
(Կ. Պօլիս) - էջ 1114
Սուրխաթ - էջ 1109, 1113
Սպեր - էջ 96
Սուրբ Ամենափրկիչ
– ի Նոր Ջուղայ - էջ 252, 740, 757, 1073
Սուրբ Անտոնի վանք
– ի Կաֆայ - էջ 415, 1173, 1211, 1212
Սուրբ Առաքեալք
– ի Տաթեւ - էջ 1161
Սուրբ Աստուածածին
– յԱղուանք - էջ
16
– յԱմիրդոլու վանս
- էջ 94
– ի Բազմենից -
էջ 51, 61
– ի Բաղէշ - էջ
224
– Ի Բարձրահայեաց
վանս - էջ 396
– ի Գալու անապատ
- էջ 1177
– ի Գոշավանք -
էջ 880
– ի Դոմնաս - էջ
1173
– ի Զէյթուն - էջ
39, 153, 257, 264
– ի Խառաբաստայ
- էջ 186
– ի Խորանաշատ
- էջ 16, 83 756, (ի Թաւուզ գիւղ)
– ի Կեսարիա - էջ
478
– ի Կողոնիա (Ղարասար)
- էջ 23
– Կոստանդնուպոլիս
- էջ 666
– ի Կտուց - էջ
59
– ի Մակու - էջ
688
– ի Մառտին - էջ
391
– ի Մեծոփա վանս
- էջ 309
– ի Յովհաննավանս
- էջ 1148
– ի Նօվինա - էջ
174
– ի Պրուսա - էջ
422, 774
– ի Սուրխաթ - էջ
1113
– ի Սպահան - էջ
1209
– ի Վասպուրական
- էջ 59
– ի Վարդենիս -
էջ 244
– ի Տաթեւ - էջ
190
– ի Տփխիս (Կամակատար)
- էջ 241, 884
– տեղն անյայտ
- էջ 114, 238, 1127
Սուրբ Առաքելոց
– ի Տաթեւ - էջ
770
Սուրբ Բարդուղիմէոս
– յԱղբակ - էջ
1087, 1090
Սուրբ Գայանէ
– յԷջմիածին - էջ
454, 724
Սուրբ Գերեզմանն
Քրիստոսի
– յԵրուսաղէմ -
էջ 58, 563, 593, 628, 994
Սուրբ Գերեզման
Սրբուհւոյ Աստուածածնին
– յԵրուսաղէմ -
էջ 563
Սուրբ Գէորգ Զօրավար
– յանապատս Բաղիշոյ
- էջ 224
– ի Տփխիս - էջ
241
– ի Քաշօտ - էջ
961
Սուրբ Գողգոթա
– յԵրուսաղէմ
- 563
Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ
– յԵրզնկա - էջ
55
– ի Զէյթուն - էջ
39, 153
– ի Թալին - էջ
44
– ի Թէոդուպօլիս
- էջ 31
– ի Կիլիկիա - էջ
55
– ի Շոռոթ - էջ
59
– ի Տաթեւ - էջ
190
– տեղն անյայտ
- էջ 1127
Սուրբ Էջմիածին
- էջ 20, 34, 37, 40, 45, 58, 75, 76, 88, 106, 110, 111, 114-116, 120, 142, 150,
151, 154, 158, 174, 188, 198, 244, 245, 252, 253, 257, 258, 261, 268, 293, 342,
359, 362, 380, 416, 422, 435, 445-447, 449, 453-456, 461, 462, 464, 466,
473-481, 486, 487, 488, 489, 491, 493, 494, 498, 506, 514, 515, 517, 519, 520,
526, 538, 584, 590, 601, 625, 632, 634, 662, 664, 667, 668, 675, 677, 678, 690,
701, 702, 706, 716, 718, 722, 724, 758, 781, 782, 796, 801, 809, 812, 820, 832,
841, 846, 850, 853, 857, 858, 880, 884-888, 926, 946, 950, 954, 958, 996, 997,
1004, 1020, 1036, 1038, 1053, 1056, 1067, 1070, 1090, 1092, 1095, 1099, 1120,
1122, 1123, 1137, 1142, 1150, 1152-1154, 1179, 1182, 1188, 1198, 1201, 1204,
1205– Սուրբ Էջմիածին Բազմենից - էջ 51, 61
Սուրբ Թադէոս
– յԱրտազ - էջ 28
Սուրբ Ժամադրութեան տեղի
– յԵրուսաղէմ - էջ 563
Սուրբ Թորոս
– ի Դոմնաս - էջ 1174
Սուրբ Թումա
– յԱգուլիս - էջ 845
տեղն անյայտ - էջ 1059
Սուրբ Լուսաւորչի
գերեզման - էջ 953, 956, 958
Սուրբ Խաչ
– ի Նոր Նախիջեւան
- էջ 1134, 1188
– ի Սպահան - էջ
750
Սուրբ Կարապետ
- տե՛ս եւ Սուրբ Յովհաննէս Մկրտիչ
– յԵրնջակ - էջ 301, 304
– յԻննակնեան - էջ 388
– ի Խարբերդ - էջ 60
– ի Կտուց - էջ 59
– ի Յովհանավանք - էջ 46, 1104, 1148, 1156, 1162
– ի Վասպուրական - էջ 59
– տեղն անյայտ - էջ 123, 128, 619
Սուրբ Կիրակոս
- էջ 396
– ի Տիգրանակերտ
- էջ 453
Սուրբ Համբարձման
տեղի
– յԵրուսաղէմ -
էջ 563
Սուրբ Հռիփսիմէ
– յԷջմիածին - էջ
724
Սուրբ Հրեշտակապետաց
եկեղեցի
– ի Կոստանդնուպօլիս - էջ 612, 657
Սուրբ Մակարա անապատ
– ի Կիպրոս - էջ 100
Սուրբ Մինաս
– ի Դոմնաս - էջ
1173
Սուրբ Յակոբ
– յԵրուսաղէմ - էջ 154, 175, 180, 207, 563, 564, 631, 632,
712, 883, 995
– ի Մեծոփա վանս
- էջ 309
Սուրբ Յակոբ Մծբնա
հայրապետ
– ի Ջուղայ - էջ
167, 711
Սուրբ Յարութիւն
– յԵրուսաղէմ -
էջ 96, 593, 873
Սուրբ Յովհաննէս
Մկրտիչ
– յԱմիրդոլու վանս
- էջ 94, տե՛ս եւ Յովհաննավանք
– ի Կեսարիա - էջ
478
– ի Մառտին - էջ
391
– ի Ջուղա - էջ
1007
– տեղն անյայտ
- էջ 36
Սուրբ Նիկօղայոս
– ի Կ. Պոլիս -
էջ 1102, 1109
Սուրբ Նշան
– ի Խոտատուն -
էջ 626
– ի Հոռոմայր -
էջ 360, 613
– ի Սեբաստիա -
էջ 874, 875
– ի Վարագ - էջ
242, 1188
Սուրբ Պարսամ
– յԵւդոկիայ - էջ
1057
Սուրբ Պետրոս
– ի Հռօմ - էջ
1004
Սուրբ Պետրոս եւ Պօղոս
–
ի Նախիջեւան - էջ 1134
Սուրբ Պօղոս
– տեղն անյայտ - էջ 244
Սուրբ Սաբայի վանք
- էջ 577
Սուրբ Սահակ Պարթեւ
– ի Վան - էջ
51, 61
Սուրբ Սարգիս
– ի Դոմնաս - էջ
1173
– ի Խառաբաստայ – էջ 186
– յՈւշի - էջ
762
– տեղն անյայտ - էջ 36, 154
Սուրբ Ստեփաննոս
– յԱմիրդոլու վանս
- էջ 94
– ի Զմիւռնիա -
էջ 612
– ի Խառաբաստայ
- էջ 186
– ի Կողոնիա (Ղարասար)
- էջ 23
– ի Մարաշ - էջ
618
– ի Մաղարդավանս
- էջ 1122
– ի Նախիջեւան
- էջ 724, 725
– ի Նորավանս -
էջ 1121,1122
Սուրբ Վարդան
– ի Մոկս - էջ
244
Սուրբ Փրկիչ
– յԵրուսաղէմ - էջ 278
Սպահան (Ըսպահան)
- էջ 400, 750, 1006, 1071
Սպանիա տե՛ս Իսպանիա
Սպեր - էջ 96
Սպարթա - էջ
478
Ստաթէի վանք - տե՛ս Տաթեւ
Ստամպօլ (Ըստամբօլ)
- էջ 76, 371, 616, 657, 750, 1186, տե՛ս եւ Կոստանդնուպօլիս
Սրուճ - էջ 42, 54, 494, 495, 497
Սօմա - էջ 142
Սօսխունլու - էջ
670
Վաղարշապատ - էջ 241, 390, 865, 1150,
1151, 1153, տե՛ս եւ Սուրբ Էջմիածին
Վան - էջ 51,
1107
Վանական վարդապետի գերեզման
(Խորանաշատ) - էջ 83
Վանք գիւղ - էջ 972
Վասպուրական - էջ 59, 816, 1153
Վարագա վանք - էջ 242, 311, 318, 463,
468, 1010, 1188
Վարդենիս - էջ 244
Վարզանայ - էջ 739
Վեզիր Խան (Կ. Պոլիս) - էջ 1186
Վենետիկ - էջ 127, 434, 598
Վերի վանք (Բաղեշ) - էջ 224
Վիրապ - տե՛ս Խոր-Վիրապ
Վլաշեռնաս (Ս. Աստուածածին, Կ. Պոլիս) - էջ
666
Վրաց երկիր, Վիրք - էջ 108, 110, 241
Տաթեւի
վանք (Ստաթէի) - էջ 96, 105, 187, 190, 319, 670, 770
Տայք- էջ 816
Տաուշ - էջ 83
Տարաշամ - էջ 1106
Տարօն - էջ 253, 755
Տարսօն - էջ 150, 388, 1125, 1185
Տէկոր - էջ 670
Տիգրանակերտ - էջ 453
Տիզբոն - էջ 214
Տիւրիկ - էջ 194, 668
Տիւրոս - էջ 430
Տմորիս - էջ 1107
Տոսպ - տե՛ս Վան
Տուրուբերան - էջ 816
Տրապիզոն - էջ 878
Տրապօլիս - էջ 994
Տփխիս - էջ 76, 108, 237, 241, 305, 781,
881, 884
Տօսխձոր - էջ 414
Տօրոս - էջ 126, 316, 602
Ցէնօմանէա
- էջ 329
Փայտակարան - էջ 241, 305, 816
Փառակ գիւղ - էջ
75
Փարիզ (Փարէզ)
- էջ 392, 503
Փարփար գետ - էջ
1106
Փիլիպուպօլիս -
էջ 392
Փիսուն - էջ
823
Փիւնիկիա - էջ
414
Փշնու վանք - էջ 670
Փրկչի վանք
– յԱսպահան - էջ 1109
– յԵրուսաղէմ - էջ 278
Քաղդէացւոց աշխարհ - էջ 482, 557
Քաղկեդոն - էջ
253, 266, 720
Քամշիթ գաւառ -
էջ 326, 405, 1080
Քաշան - էջ
1086
Քաշօտ - էջ 961
Քաջբերունիք - էջ
186, 308, 309
Քասախ գետ - էջ
332
Քարթման - էջ
851, 853
Քարպահ - էջ
1107
Քլիս - էջ 122
Քորէբ լեռ - էջ
388
Քուշնայ գիւղ -
էջ 876
Քրման - էջ 739
Քօչէր - էջ 739
Օլայ քաղաք - էջ 328
Օծօպ - էջ 331
Օսիդ (Օստէր) -
էջ 68
Օսմանցոց երկիր
- էջ 1084
Ֆահրապատ - էջ 739, 1150
Ֆիանդրայ - էջ
736
Ֆռանկստան - էջ
392, 413, 559, 611, 638
Ֆրանսիա - էջ
49
Ե.
ԱՆՁՆԱՆՈՒՆՆԵՐԻ
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՑԱՆԿ
ԱԲԱՍ
– շահ
փոքր, 1650 թ. - էջ 858, 1074, 1150, 1153, 1209
– Միրզա, 1811 թ., թագաժառանգ Պարսից - էջ 726
ԱԲԳԱՐ
– թագաւոր Հայոց,
Ա. դ. - էջ 393, 567, 711, 731, 828, 834, 835, 840, 874
– 1715 թ. - էջ
1036
ԱԲԴԻՄՈՍ նհտ. - էջ 737
ԱԲԴԻԱ,
մարգարէ - էջ 828
ԱԲԴԼ ՄԵԼԻՔ, Պղնձէ
քաղաքի պատմութիւնում - էջ 1066
ԱԲԵՂԱ, ԺԸ. դ. - էջ 268
ԱԲԷԼ
– Ադամորդի - էջ 56, 125, 136, 512, 578, 605, 621, 622,
625, 659
– ԺԸ. դ. - էջ 363
– պարոն, ԺԹ. դ. - էջ 122
ԱԲԷՆԷՐ արքայ -
էջ 237, 828, 840
ԱԲԻՄԷԼԻՔ, Աստվ.
- էջ 663, 840, 870
ԱԲԻՍՈՂՈՄ
– որդի Դաւթի, Աստվ.
- էջ 434, 819, 982
– տանուտէր Շիրինայ
- էջ 69, 523
ԱԲՈՆԻԿ,
Խրատ - էջ 373
ԱԲՈՒԴԻՄՈՍ նհտ.
- էջ 712, 1083
ԱԲՈՒՍԱՅԻԴ բժիշկ,
ԺԲ. դ., Յաղագս կազմութեան մարդոյ - էջ 53 (քղւ.), 271, 723, 971
ԱԲՏԼՄՍԵՀ նհտ.,
մանրանկար - էջ 651, նշում - էջ 652
ԱԲՐԱՀԱՄ
– նահապետ - էջ
48, 83, 120, 126, 184, 290, 298, 341, 348, 355, 363, 389, 407, 459, 466, 538,
650, 744, 815, 816, 819, 965, 1095, 1104, 1106,
1144
– անապատական
- էջ 985
– 1252 թ., եղբայր
Ստեփանոս ստացողի - էջ 755
– կր., 1411 թ.
- էջ 310
– դպիր, Յովհանավանք,
1679 թ. - էջ 94
– վրդ., առաջնորդ
Էտրէնու, 1695 թ. ստացող - Հմր 2248, էջ 639, 640
– ԺԷ. դ. - էջ
146
– քհյ., ԺԷ. դ.
- էջ 834, 972
– ԺԷ. դ., գրիչ
- Հմր 2127Ա, էջ 129, 130
– աբղյ., ԺԷ. դ.,
գրիչ - Հմր 2236, էջ 575, 583, 584
– 1722 թ. - էջ
46
– Բ Խոշաբեցի, կթղ.
Հայոց՝ 1730-1734 թթ. - էջ 76, 252, 260, 261, 842, 1036
– Աստապատեցի,
1769 թ., քարոզք - էջ 170, 677, 737, մեկենաս - Հմր 2230, էջ 527,
538, տաղք. Արեւ պայծառ - էջ 1013, Արքայ եւ Տէր - էջ 1014
– վրդ.,
1775 թ., Նուիրակ Ս. Երուսաղէմի - էջ 880
– տիրց., 1779 թ.
- էջ 1086
– 1797 թ., հայր
Մինաս գրչի - էջ 875
– պրն., ԺԸ. դ.,
ստացող - էջ 666
– տիրց., ԺԸ. դ.,
ստացող - Հմր 2282, էջ 781, 794
– յետագա ստացող,
ԺԸ. դ. - էջ 405
– վրդ. Սուրբ Կարապետի,
ԺԸ. դ. - էջ 690
– տիրց.,
ԺԸ. դ.- էջ 1008
– վրդ., ԺԹ. դ. - էջ 626
ԱԳԱԴՐՈՆ փիլիսոփա
- էջ 82, 393
ԱԳԱԹԱ կոյս - էջ
329
ԱԳԱԹՈՆ, հայր Մակարա
- էջ 316
ԱԳԱՐ, Աստվ. - էջ
97
ԱԳՆԷԱ կոյս - էջ
328, 329
ԱԳՐԷՈՍ, դիցբ.
- էջ 13
ԱԴԱՄ
– նախահայր - էջ 14, 25, 35, 55, 56, 58, 71, 81, 125, 133, 148, 162, 166, 184,
203, 214, 220-223, 248, 280- 282, 298, 300, 313, 318, 341, 345, 346, 355, 383,
384, 400, 407, 425, 458, 466, 485, 495, 510, 543, 570, 579, 610, 611, 620, 622,
624, 630, 637, 654, 659, 699, 705, 706, 716, 718, 736, 742, 746, 753, 761, 772,
809, 818, 823, 916, 960, 991, 1014, 1015, 1068, 1102, 1105, 1106, 1112, 1116,
1145, 1189, 1191, 1192, 1194, 1196, 1208
– վրդ. Պիւլպիւլ, ԺԷ դ., տաղ. Մեր Տէրն - էջ
804, 1191
ԱԴՈՆ, դիցբ. - էջ
145
ԱԶԱՏ, 1655 թ. - էջ 1209
ԱԶԱՐԻԱ
– Ջուղայեցի, ԺԶ. դ., տաղ. Արարիչ Տէրն - էջ
1194
– տոմարագէտ, ԺԷ.
դ. - էջ 803
– (Ազարէ), 1669 թ., եղբայր Դիլանջիի - էջ 690
– ԺԷ
դ. - էջ 996
– (Ազարիեա), գրչփ.,
ԺԸ. դ. - էջ 671
ԱԶԵՐԱՅ, Սէթի կինը
- էջ 248
ԱԶԻԶ, 1678 թ. - էջ 1186
ԱԶԻԶԲԷԿ, 1418 թ. - էջ 185, 186
ԱԶԻԶՄԵԼԻՔ, 1435 թ.,
մայր Եսայի ստացողի - էջ 1212
ԱԹԱՆԱԳԻՆԷ, սրբ. նհտ., Դ. դ. սկիզբ - էջ 155, 874, 1142
ԱԹԱՆԱՍ
– Աղէքսանդրացի, 296-372 թթ., Գիր Անտիոքացւոց եկեղեցին - էջ 415, Դաւանութիւն
- էջ 983, 1097, Ընդդէմասացութիւն - էջ 29, Հարցումն - էջ 38, 174, 418, 579, Տեսիլ
- էջ 56, 743, ի բանից - էջ 735, 984, նշումներ - էջ 68, 185, 308, 745, 754, 987
– սրկ., 1644, գրիչ - Հմր 2180, էջ 327, 338
– 1686 թ., - Հմր 2109, էջ 39, 41, 45
– ԺԷ.-ԺԸ. դդ., գրիչ - Հմր 2170, էջ 287, 292
ԱԼԱՄՇԱ, 1476 թ. - էջ 994, 995
ԱԼԱՎԷՐԴԻ տիրց, ԺԹ. դ. - էջ 80
ԱԼԷՔՍԱՆԴՐ ՊԱՒԼՈՎԻՉ կայսր Ռուսաց, 1810թ. - էջ 882, 929
ԱԼԷՔՍԻ, ԺԹ. դ. - էջ 439
ԱԼԲԵՐՏ ՄԵԾ - էջ 637
ԱԼԷՔՍԻԱՆՈՍ
– աղքատ - էջ 126, 128, 149, 567, 610, 1193
– (Ալէքս), Ազոխ, 1165 թ., փեսայ Կիռ Մանուէլի - էջ 484
– 1644 թ. - էջ 208
– երէց, 1652 թ. - էջ 843, 844
– (Ալէքսան), երէց Անդրէանցի, ԺԷ. դ., գրիչ - Հմր 2122, էջ 113,
114, Հմր 2123, էջ 113, 116
– ԺԷ. դ. - էջ 996
– արքեպս., 1816 թ. - էջ 454
ԱԼՏԿԻԶ աթաբակ, 1173 թ. - էջ 1122
ԱԽԶԱՅ, ԺԸ. դ. - էջ 996
ԱԿԱԿԻՈՍ, պատրիարք Կ. Պոլսոյ` 471-489 թթ. - էջ 721
ԱԿԻՒՂԱՍ - էջ 229
ԱՀԱՐՈՆ
– եղբայր Մովսէս մարգարէի, Աստվ. - էջ 184, 342, 393, 544, 557, 570, 642, 981
– րաբունի, 1291 թ., ստացող ի Սուրբ Լուսաւորչի գերեզմանն
- Հմր 2329, էջ 953, 956, 957
– սրկ., 1652 թ. - էջ 24
– քհյ., 1691 թ.
- էջ 1186
ԱՀՄԷՏ սուլթան, 1731 թ. - էջ 260
ԱՂԱԲԱԲ, 1636 թ. - էջ 1006
ԱՂԱԹՈՆ, սրբ. - էջ 714
ԱՂԱՄԻՐ - էջ 842
ԱՂԱՊԷԿ, մայր Պօղոս Տիւրիկեցու, 1624 թ. - էջ 1109
ԱՂԷՔՍԱՆԴՐ
– Մակեդոնացի, մ. թ. ա. 356-323 թթ. - էջ 14, 316, 326, 347, 371, 374, 378,
405, 433, 507, 594, 744, 777, 818, 833, 949, 952, 1097, 1098
– վրդ. - էջ 14, 28, 420
– հայրապետ, տեսիլ - էջ 569
– Նախիջևանցի, 1685 թ. - էջ 1086
– վրդ. (եպս.), Ժէ. դ., ստացող - Հմր 2115, էջ 75, 78
– Ա Ջուղայեցի, կթղ.՝ 1706-1714 թթ. - Վկայութիւնք պիտանիք - էջ 698, 1024, Կտակ
- էջ 728, նշում - էջ 30, 45, 422, 750, 1036
– Բ Բիւզանդացի, կթղ. Հայոց՝ 1753-1755 թթ. - էջ 340
– Երիցեան - էջ 1123
ԱՂՈՒԹ, 1357թ. - էջ 1113
ԱՂՈՒԹԽԱԹՈՒՆ, 1432 թ. - էջ 1176
ԱՂՊՈՒՂԱՅ պրն., 1252 թ. - էջ 756
ԱՄԱՆԴՈՍ եպս., սրբ
- էջ 329
ԱՄԱՍԻԱ
– Աստվ. - էջ
221
– թգւ. Հայոց - էջ 823
ԱՄԲԱԿՈՒՄ, Աստվ.
- էջ 217, 219, 927, 958
ԱՄԲՐՈՍԻՈՍ եպս.
Միլանու - էջ 316, 322, 350, 482, 504, 638
ԱՄԵՆԱՒԱԳ, հայր
Սարգսի - էջ 221
ԱՄԻՆԱԴՈՒԲԱԴՈՒՍ,
Աստվ. - էջ 219
ԱՄԻՐ
– 1673 թ. - էջ
83
– խոջա, ԺԷ. դ.
- էջ 243
– Սարգիս, ԺԷ. դ.
- էջ 194
ԱՄԻՐԳՈՒՆԱ խան,
1626 թ.
ԱՄԻՐԴՈՎԼԱԹ
– ԱՄԱՍԻԱՑԻ, 1420/5-1496 թթ. - էջ 134
–
(Ամիր Դօլթի), 1642 թ., հայր Մինաս Բաբերդացու - էջ 960, 961
ԱՄԻՐԶԱՏ, ԺԶ.-ԺԷ.
դդ. - էջ 514
ԱՄԻՐԽԱՆ, ԺԷ. դ.
- էջ 194
ԱՄԻՐ ՀՆԴՈՒ - էջ 1089
ԱՄՂԻՔՈՍ
– Եփեսոսի մանուկներից
- էջ 222
– փիլիս., էջ
404
ԱՄՈՆ, հայր - էջ
100, 502, 577, 629, 1129
ԱՄՈՎՍ
– Հայր Եսայի մարգարէի
- էջ 65, 102, 1106
– աբբա - էջ
41, 988
ԱՄՐԱՄ, Աստվ. - էջ 276
ԱՅՍՐԷՆ ճգնւ. -
էջ 616
ԱՅՎԱԶ
– 1729 թ. - էջ
260
– ԺԸ. դ. - էջ
142
– ԺԸ. դ. - էջ
363
ԱՆԱՆԻԱ
– Շիրակացի,
605/610-686/690 թթ., Թիւք Կտակարանաց - էջ 337, 819, 823, Վասն չափուց - էջ 18,
90, 337, ի բանից - էջ 55, 333, 393, 726, 777, 1106, Պատճէն տոմարի - էջ 809, Տօմարականք
- էջ 377, 1105
– Նարեկացի, Ժ.
դ., Ընդդէմ Թոնդրակեցւոցն - էջ 296, Յաղագս արտասուաց - էջ 103, Ներբողեան Սրբոյ Էջմիածնի
- էջ 474, խրատք - էջ 567, 578, 992, նշում - էջ 754
– Սանահնեցի, ԺԱ.
դ., Ընդդէմ երկաբնակացն - էջ 301, Ի խորհուրդ Յովհաննու - էջ 326, Վասն անցաւորութեան
աշխարհիս - էջ 54, ի բանից - էջ 624
– (Անանի),
1596 թ. - էջ 1172
– մահտեսի, ԺԷ.
դ. - էջ 154
– վրդ., 1733 թ.
- էջ 1053
– (Անանիէ), ԺԸ.
դ. - էջ 84
– ԺԸ. դ. - էջ
84
ԱՆԱՍՏԱՍ,
բիւզանդական կայսր -
էջ 608, 721
ԱՆԱՏՕԼԻ եպս., Դ.
դ. - էջ 30, 231, 286, 333
ԱՆԳՆԷՍ սրբ. - էջ
332
ԱՆԴՐԷԱՍ
– ի Սպարտայոյ,
գրչփ. - էջ 188
– առաքեալ - էջ
280, 385, 862, 1106
– Բիւզանդացի, Դ.
դ., Մեկնութիւն Տումարի - էջ 58, նշում - էջ 221, 333
– Կապադովկիացի
(Կեսարացի), Ե.-Զ. դդ., Մեկնութիւն Յայտնութեանն Յովհաննու - էջ 1123
– Արծկեցի, ԺԷ դ., տաղք. Ահա եղեւ - էջ 1014, 1188, 1206, Այսօր անձն իմ - էջ
1014, Մարիամ մայր - էջ 1013
– 1352 թ., հայր
Մխիթար քհյի - էջ 563
– կր. ԺԵ. դ., ծաղկող
- Հմր 2137, էջ 159, 163
– կր., ԺԶ դ., գրիչ
- Հմր 2372, էջ 1113, 1116
– քհյ., 1634, ստացող
ի Նօվինա - Հմր 2141բ, էջ 174
– աբղյ, 1694 թ.
- էջ 67
– (Անտրիաս), ԺԷ.
դ., գրիչ - Հմր 2252, էջ 657, 661
– ԺԷ. դ. - էջ
194
– երէց, 1725 թ.,
յետին ստացող - էջ 75
– ԺԸ դ., հայր Առաքելի, 1740 թ. - էջ 1186
ԱՆԹԱՌԱՆ, 1678 թ. - էջ 1186
ԱՆԹԻՊԱՍ սուրբ
- էջ 269
ԱՆԹԻՊԱՏՐՈՍ, հայր
Հերովդէսի - էջ 1133
ԱՆԻՒԱ, 1419 թ.
- էջ 210
ԱՆՆԱ քահանայապետ - էջ 730
ԱՆՆԱ
– մայր Տիրամաւր
- էջ 43, 297, 413, 468, 585, 712, 866
– 1411 թ. - էջ
309
– 1656 թ. - էջ
1209, 1210
– 1662 թ. - էջ
352
– 1669 թ. - էջ
116
– 1722 թ., կողակից
Աբրահամի - էջ 46
– ԺԸ. դ. - էջ
160
ԱՆՍԵԼՄՈՍ - էջ
99
ԱՆՏՈՆ
– անապատական -
էջ 230, 415, 616, 628, 629,743, 744, 870, 985, 986, 987, 988
– երէց կափայեցի,
ԺԳ. դ. - էջ 757
– ԺԸ. դ. - էջ
422
– գրչփ. - էջ
1068
ԱՆՏԻՈՔ - էջ
221
ԱՆՏՈՆԻՆԱ խոստովանող
- էջ 235, 328
ԱՇՈՏ
– Ա Բագրատունի,
թգւ. Հայոց` 885-890 թթ. - էջ 337
– Աբրահամեան, Ի.
դ. - էջ 386, 1030
ԱՊԼԴՈՅ դպիր,
1325 թ. - էջ 1177
ԱՊԼՈՑ իշխան - էջ
305, 779, 986, 1126
ԱՊՈԼՕՆԵԱ կոյս
- էջ 329
ԱՊՈԼՈՆ, սրբ. հայր
- էջ 629
ԱՊՐԷԼ, 1672 թ.
- էջ 1135
ԱՊՕՂԻՆԱՐ, հերձուածող,
Դ. դ. - էջ 29, 999
ԱՌԱՔԵԼ
– Բաղիշեցի, Տաղք.
Անուն աւրհնեալ - էջ 1189, 1205, Աստուածածին կոյս պատուական - էջ 55, 582, Աւրհնեալ
Հայր - էջ 1188, 1205, Ես` Առաքել - էջ 1205, նշում - էջ 1187
– վրդ Սիւնեցի,
ԺԴ.-ԺԵ. դդ., յԱդամգրոց - էջ 413, 992, Ամենայն չար տանջելի է - էջ 39, 387,
972, 976, 978, Հարցումն եւ պատասխանի - էջ 28, Մեկնութիւն Սահմանաց գրոց Դաւթի -
էջ 38, 645, 971, 976, 978, Մեկնութիւն քերականութեան - էջ 973, 977, Վասն ԲԺ-ան կենդանակերպիցն -
էջ 959, քարոզք - էջ 26, 69, 103, 254, 259, 289, 417, 484, 489, 490, 522, 604, Տաղ
վասն հոգէվարի - էջ 130, 580, 582, Տաղք. Ամենայն փառք - էջ 130, 580, Այբն Աստուծոյ
- էջ 639, 1185, Անթիւ չարեաւք - էջ 130, 384, 1136, Աչք իմ - էջ 130, 582, 1182,
1185, Աստուածածին Կոյս - էջ 55, 582, Արեկ ասեմ բան - էջ 132, 582, Աւրհնեսցուք
մեք - էջ 382, Դասքն հրէական - էջ 1189, 1193, Եղբայր ինձ միտք դիր - էջ 580, Ի միտ
առէք - էջ 582, Ի յայս անուն - էջ 699, Յետ քննութեանց դատաստանին - էջ 580, Յիշելով
զաւր մահուն - էջ 131, 384, 580, Յորժամ Ադամ - էջ 1189, Յորժամ Գաբրիէլ - էջ
580, 1188, Վայ այն աւուրն - էջ 1191, Տէր Առաքել դիտող - էջ 1231, Տէրն է գրեալ -
էջ 273, Տունկ անմահութեան - էջ 1188, 1194, Քան զամենայն - էջ 131, 581, նշում
- էջ 75, 526, 960, 1142
– 1628 թ. - էջ
273
– աբղյ., 1637 թ.,
գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2286, էջ 801, 805, Հմր 2397, էջ
1201, 12003
– (Առաքեալ),
1644 թ., եղբայր Սահակ գրչի - էջ 338
– քհյ., 1652, գրիչ
- Հմր 2111, էջ 51, 52, 62
– քհյ., 1665 թ.,
գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2124, էջ 115, 116, 120
– վրդ. Թաւրիզեցի, ԺԷ. դ., տաղ. Աստուածածին
կոյս Մարիամ - էջ 1083, 1180, 1189, 1193
– վրդ. Նախիջեւանցի,
1769 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2257, էջ 675, 678
– կր., ԺԸ. դ.
- էջ 256
– ԺԸ. դ. - էջ 1186
ԱՌԻՒԾ, իշխան
ի Թլկուրան աւանի, ԺԲ. դ. - էջ 780
ԱՍԱԴ, գրչփ. - էջ
18
ԱՍԱԴԵԿ, գրչփ.
- էջ 18
ԱՍԱՆ, 1419 թ.
- էջ 210
ԱՍԱՆԷԹ, կին Յովսէփայ
Գեղեցիկի, Աստվ. - էջ 126
ԱՍԱՊՈՎ,
ԺԷ. դ., տաղ. Արքայաշէն տաճար - էջ 1012
ԱՍԱՏՈՒՐ
– 1640 թ., հայր
Աստուածատուր գրչի - էջ 631
– ԺԷ. դ. - էջ
212
– քհյ., 1712 թ.,
գրիչ - Հմր 2190/ Ա, էջ 379, 386
– Մնացականեան
- էջ 1083
ԱՍԷՐ, Աստվ. - էջ
1106
ԱՍԹՕՄԱՍ - էջ
724
ԱՍԿՂԵՊԻՈՍ - էջ 728, 844, 950
ԱՍԼԱՆ
– Խարբերթցի,
1680 թ. - էջ 1114
– Մահտեսի, ԺԷ. դ. - էջ 24
– ԺԷ. դ. - էջ
212
– ԺԸ
դ. - էջ 996
ԱՍՏՂԻԿ
– յաւէրժահարս
- էջ 1028
– ԺԸ. դ. - էջ
444
ԱՍՏՈՒԱԾԱՊՈՎ,
1684 թ. - էջ 274
ԱՍՏՈՒԱԾԱՏՈՒՐ
– 1357 թ. - էջ
1113
– վրդ.,
ԺԴ. դ., գրող կենսագրութեանն Մկրտիչ Նաղաշի - էջ 1136
– Մաղդասի,
1411 թ. - էջ 310
– 1435 թ., հայր Եսայի ստացողի - էջ 1212
– քհյ., 1637 թ.,
ստացող ի Թաւուզ - Հմր 2116, էջ 79, 83
– երէց, 1640 թ.,
գրիչ յԱսպահան - Հմր 2247, էջ 631, 634, ի Սուրբ Թումա - Հմր
2352/Բ, էջ 1058, 1059
– 1644 թ. - էջ
208
– 1652 թ. - էջ
844
– 1656 թ. - էջ 1210
– 1695 թ., գրիչ
- Հմր 2248, էջ 635, 640
– 1699 թ., տպագրիչ
ի Կ. Պոլիս - էջ 729
– ԺԷ. դ. - էջ
208
– խոճայ, ԺԷ. դ.
- էջ 204
– աբղյ., ԺԷ. դ.,
գրիչ - Հմր 2118/Ա, էջ 89, 91, Հմր 2343/Ա, էջ 1025, 1027
– Ա Համադանցի,
կթղ. Հայոց` 1715-1725 թթ. - էջ 110, 750, 801, 1036
– քհյ., 1726 թ.,
ծաղկող ի Կեսարիա - Հմր 2121, էջ 101, 112
– եպս., 1729 թ.
- էջ 261
– 1732 թ., առաջնորդ
Նոր-Ջուղայի - էջ 252
– քհյ., 1733 թ.,
գրիչ ի Շօշ - Հմր 2192, էջ 397, 400
– սրկ., 1779 թ.
- էջ 664
– կր., ԺԸ. դ. - էջ 750
– երէց, ԺԸ. դ.,
ստացող ի Պրուսա - Հմր 2197/Բ, էջ 418
– ԺԸ. դ., գրիչ
- Հմր 2225, էջ 505, 506
– ԺԸ դ., գրիչ
- Հմր 2304, էջ 845, 846, 848
– (Ասօ), 1824 թ.
- էջ 50
– տէր - էջ
1058
ԱՍՕՂԻԿ պատմիչ,
ԺԱ. դ. - էջ 602
ԱՎԱԶ, ԺԸ. դ. -
էջ 84
ԱՏԻՊԷԿ, ԺԸ. դ.
- էջ 363
ԱՏՈՄ քհյ.,
1404 թ. - էջ 320, 1178
ԱՏՈՄԵԱՆՔ - էջ
540
ԱՐԱ, ԺԷ. դ. - էջ 243
ԱՐԱՄԱԶԴ, դիցբ.
- էջ 13, 372
ԱՐԹԻՆ, 1763 թ.
- էջ 772
ԱՐԻՈՍ, Գ.-Դ. դդ.,
հերետիկոս - էջ 29, 620, 637, 999
ԱՐԻՍՏԱԿԷՍ
– հռետոր, գրիչ,
ԺԲ. դ., Արհեստ գրչութեան - էջ 817, 960, 965, 985, 1066, 1104, 1105, 1111, 1115,
1118, 1144, 1146, 1159, նշում - էջ 1113, 1147
– 1450 թ., գրիչ
- Հմր 2226, էջ 507, 514
– վրդ., 1631 թ.
- էջ 1155
– (Ուռուստակէս),
1662 թ., գրիչ - Հմր 2183, էջ 343, 351
– երէց Համատանցի,
1699 թ., գրիչ ի Համատան - Հմր 2301, էջ 839, 840, 841, Աստիճանք բառից
- էջ 840
– ԺԷ. դ., յետին ստացող - էջ 996
ԱՐԻՍՏՈՏԷԼ ՍՏԱԳՐԻԱՑԻ,
իմաստասէր, 384-322 մ. թ. ա., Յաղագս աշխարհի - էջ 14 (քղւ.), 949, 952,
1098, Յաղագս առաքինութեան - էջ 17, 162, 326, 736, 777, 818, 833, 949, 952,
1025, 1027, 1080, 1097, Պէրիարմենիաս - էջ 759, 808, 833, 848, 952, 954, 1023,
1024, 1027, 1034, 1060, 1063, 1073,1076, 1080, Ստորոգութիւնք - էջ 759, 777,
779, 807, 808, 818, 829, 832, 851, 852, 948, 951, 952, 981, 1022, 1024, 1027,
1033, 1060, 1063, 1073, 1076, 1080, 1087, 1097, 1098, 1118, ի բանից - էջ 222,
388, 617, 759, 815, 974, 975, 978, 979, Մեկնութիւն վերլուծութեանցն - էջ 481,
747, 794, 808, 970, 1098, Մեկնութիւն գործոցն - էջ 848, 970, 973, 974, 1118, Իմաստասիրութեան
ծառ - էջ 1026, նշում - էջ 26, 28, 120, 134, 220, 282, 326, 347, 357, 403-405,
481, 482, 512, 574, 575, 622, 633, 637,675, 692, 734, 755, 766, 871, 1050,
1074, 1145, 1146, 1148
ԱՐԿԱԴԷՈՍ կայսր
- էջ 126
ԱՐՁԱՆ ԱՐԾՐՈՒՆԻ,
Ե. դ., Հարցմունք - էջ 511, 992
ԱՐՄԻՆԷ ՔԷՈՇԿԵՐԵԱՆ
- էջ 1013
ԱՐՇԱԼՈՅՍ ՂԱԶԻՆԵԱՆ
- էջ 580, 581, 1187
ԱՐՍԵՆԻՈՍ անապատական
- էջ 315, 370, 452, 577, 986
ԱՐՏԱՇԷՍ
– Արքայ, Աստվ.
- էջ 1132
– Մաթեւոսեան -
էջ 1123
ԱՐՏԷՄ ԻՒԱՆԻՉ ԼԱԼԱՅՈՎ,
1825 թ. - էջ 889
ԱՐՔԱՈՒՆ, 1419 թ.
- էջ 210
ԱՒԱԳ
– 1309 թ., գրիչ
- Հմր 2174, էջ 299, 302
– վրդ., ԺԴ. դ.
- էջ 412
– 1640 թ., միաբան
Ս. Էջմիածնի - էջ 1100
– 1661 թ., հայր
Յակոբ Ջուղայեցու - էջ 1069
– 1678 թ. - էջ 1186
– ԺԷ
դ. - էջ 996
– (Աւաք), ԺԸ. դ. - էջ 363
ԱՒԵՏԱԲԵՐ, 1252
թ. - էջ 756
ԱՒԵՏԻՍ
– Բաջենցի, ԺԶ. դ. - էջ 1184
– երէց վանեցի, ԺԷ. դ., տաղք. Զինչ որ ծառի
- էջ 1189
– 1659 թ., որդի
Սաֆարի - էջ 1074
– Թիֆլիզցի,
1668 թ., գրիչ - Հմր 2306, էջ 847, 850
– դպիր, ԺԷ. դ.,
գրիչ - Հմր 2352/Ա, էջ 1057, 1058
– ԺԷ. դ. - էջ
208
– երէց, 1724 թ.,
գրիչ յԱսպահան - Հմր 2271, էջ 731, 740
– աբղյ. Արարգացի,
1731 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2162, 257, 260-262
– պրն, 1732 թ.,
յետին ստացող - էջ 488
– ԺԸ. դ. - էջ
84
– կր., ԺԸ. դ.,
գրիչ - Հմր 2165, էջ 267, 269
– վրդ., ԺԸ. դ.
- էջ 76
ԱՒԵՏԻՔ
– 1435 թ., գրիչ ի Կաֆա - Հմր 2400, էջ 1211,
1212
– հաւաքող տօների
- էջ 387, Ծռազատիկի մասին - էջ 333, Տոմարականք - էջ 1070
–
1636 թ., որդի Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
– քհյ., 1662 թ.
էջ 154
– Տրապիզոնցի, ԺԷ.
դ. - էջ 194
– վրդ. Թոխաթցի,
1735 թ. - էջ 671, 673, 674
– Ճահկեցի,
1736-ից յետոյ - էջ 155-158
– վրդ.,
ԺԸ. դ. - էջ 924
– մելիք, ԺԸ. դ.
- էջ 805
– ԺԹ. դ., գրչփ.
- էջ 40
ԱՓՐՈԴԻՏԷ, դիցբ.
- էջ 14, 452, 950
ԱՔԱՐ, Աստվ. - էջ
290
ԲԱԲԱՆ, 1823 թ. - էջ 590
ԲԱԲԿԵՆ կթղ. Կիւլեսերեան
- էջ 223, 620
ԲԱԳԱՐԱՏ ՄԱՄԻԿՈՆԵԱՆ
- էջ 968, 973, 977
ԲԱՂԴԱՍԱՐ
– 1658 թ., եղբայր Հայրապետ ծաղկողի - էջ
1210
– 1761 թ., գրիչ
- Հմր 2254, էջ 663-665
– 1784 թ. - էջ
806
– վրդ., 1804 թ. - էջ 1212
ԲԱՂՏԻԱՐ
– (Ըղթիար),
1644 թ. - էջ 208
– վխճ. 1667 թ.
- էջ 116
ԲԱՅԱՆԴՈՒՐ (Պայինտուր)
1477 թ. - էջ 214
ԲԱՌՆԱԲԱՍ առաքեալ
- էջ 428
ԲԱՐԴՈՂԻՄԷՈՍ
– առաքեալ - էջ
347, 368, 427, 463, 569, 676, 868, 1000, 1128
– Բոլոնիացի, Մարաղացի,
ԺԳ.-ԺԴ. դդ., Մեկնութիւն Վեցօրէից - էջ 18, Տրամաբանութիւն - էջ 330, 728, 766,
768, 804, 1040, 1098, 1159, Քարոզք - էջ 48, 198, 199, 268, 315, 343, 352, 359,
425, 431, 434, 558, 599, 611, 636, 686, 690, 692, 699, 704, 713, մատենագրութիւնք
- էջ 557, նշում - էջ 559, 601, 1133
– Տէր, ԺԵ. դ.
- էջ 356
– ԺԷ. դ. - էջ
287
ԲԱՐԻԳԱՍ ԽԼԱԹԵՑԻ
- էջ 221
ԲԱՐՍԵՂ
– Կեսարացի,
329-379 թթ., Գիր կանոնական - էջ 82, 211 (պպ.), 375, 606, 622, 661, Հարցումն - էջ
29, 282, 592, 654, 1068, ի Սուրբ Քառասունսն - էջ 410, Քարոզք - էջ 499, 869, ի բանից
- էջ 401, 624, տօնն - էջ 781, նշում - էջ 48, 100, 366, 368, 393, 467, 570, 668
– Ա Անեցի, կթղ.
Հայոց՝ 1105-1113 թթ. - էջ 1152
– (Բասիլիոս),
1352 թ., արքեպս. Երուսաղէմի - էջ 563, 564
– քհյ., 1419 թ.,
գրիչ ի Ս. Յակոբայ Ուխտ - Հմր 2142, էջ 175, 179, Հմր 2150,
էջ 207, 210
– (Բասիլիոս) Աղէքսանդրացի,
վխճ., 1615 թ. - էջ 36
– Արծրունի, 1575-1640
թթ., տաղ. Երգ սրբութեան - էջ 1083
– վրդ., 1640 թ.,
միաբան Ս. Էջմիածնի – էջ 1100, 1155
– 1644 թ. - էջ
208
– վրդ., 1658 թ.,
ստացող ի Քարթման - Հմր 2308, էջ 851
– խոջա, 1662 թ.
- էջ 352
– աբղյ, 1668 թ.,
գրիչ - Հմր 2306, էջ 847, 850
– ԺԷ. դ. - էջ
244
– վրդ.
Փառակեցի, 1731 թ. -
էջ 75, 76
– աբղյ, ԺԸ. դ.
- էջ 667
– ԺԸ. դ. - էջ
658
ԲԵԳԴԱՍ, սուրբ հայր
- էջ 100
ԲԵՆԵԴԻԿՏՈՍ ճգն.
- էջ 329, 577, 860
ԲԵՆԻԿ վրդ. Վանանդեցի,
ԺԳ դ., Տեսիլ - էջ 91
ԲԵՌՆԱՐԴՈՍ ԿԼԱՐԱՎԱԼԼԵՑԻ,
1091-1153 թթ. - էջ 356, 428, 483, 858, 862
ԲԵՍԵԼԻԷԼ, Աստվ.
- էջ 408
ԲԶՏԻԿՏԱՏԻԿ,
1631 թ., հնգց., դուստր Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
ԲԷԿՈՒՄ, 1709 թ.
- էջ 124
ԲԻԱՍ, փիլիս. -
էջ 182, 233
ԲՀԱՄ, ԺԷ. դ. -
էջ 92, 93
ԲՈՒՂՐԱՏ - էջ
200
ԳԱԲՐԻԷԼ
– հրեշտակապետ
- էջ 25, 56, 131, 280, 326, 344, 357, 379, 410, 493, 562, 566, 580, 599, 600,
610, 696, 699, 867, 962, 1011, 1012, 1119, 1189, 1194,
1195
– վրդ., 1652 թ.,
ստացող ի Կողոնիա - Հմր 2105, էջ 19, 23
– 1694 թ. - էջ
842, 844
– քհյ. ԺԸ. դ.
- էջ 670
ԳԱԴ, Աստվ. - էջ
1106
ԳԱԹՈՆ դպիր - էջ
283
ԳԱԼՈՒՍՏ
– երէց, 1447 թ.,
պապ Յովաննէս կր. Սանահնեցու - էջ 144
– 1687 թ. - էջ
165
– ԺԷ. դ. - էջ
324
– Կայծակ, ԺԷ.-ԺԸ. դդ., տաղ. Կուսանաց ես
- էջ 1196
– տիրց.,
1705., գրիչ - Հմր 2345, էջ 1031, 1032
– սրկ. Բաղիշեցի,
1736 թ. - էջ 278
– Աշտարակցի, ԺԸ.
դ. - էջ 810, 812
– դպիր, 1807 թ.
- էջ 518
– 1823 թ. - էջ
590
– Տէր-Մկրտչեան
- էջ 362
ԳԱՂԻԱՆՈՍ ԿԼԱՒԴԻՈՍ,
Բ.-Գ. դդ., բժշկապետ, Բառք - էջ 966, 991, 1102, 1105, 1145, Վասն անդամոցն մարմնի
- էջ 1145, նշում - էջ 134, 272, 378, 507
ԳԱՄԵՐ իշխան - էջ
337, 826, 982
ԳԱՍՊԱՐ
– երէց, 1656 թ., գրիչ ի Սպահան - Հմր 2399, էջ 1207,
1209
– (Կասպար),
1685 թ. - էջ 1114
– երէց, ԺԷ. դ.,
հայր Ներսէս գրչի - էջ 608
– 1715 թ., հայր
Թէոդոս գրչի - էջ 32
– 1732 թ., որդի
Աւետիսի - էջ 88
– գուրճի, 1793
թ. - էջ 164
– Մնացականեան,
ԺԸ. դ. - էջ 846
– 1803-1804 թթ.,
հայր Մելքոնի - էջ 876
– (Գասօ), 1824
թ. - էջ 50
ԳԵԴԷՀՕՆ, Աստվ.
- էջ 870
ԳԶՊՕ, ԺԹ. դ. -
էջ 50
ԳԷՈՐԳ
– Զօրավար, սրբ.,
Վարք - էջ 329, 570, 731, ի քարոզս - էջ 866, մանրանկար - էջ 101, 261, նշում - էջ
384
– Սկեւռացի, վխճ.
1301 թ., Խրատ գրչութեան - էջ 779, 817, 955, 960, 965, 971, 985, 1105, 1111,
1112, 1115, 1119, 1144, 1146, 1159, Մեկնութիւն խրատի - էջ 819, Խրատ վանականաց -
էջ 484, Վասն հաղորդութեան - էջ 57, 149, 567, Մեկնութիւն Եսայեա - էջ 776, նշում
- էջ 1148
– Երզնկացի, վխճ.
1416 թ., Ընդդէմ երկաբնակացն - էջ 376, Խրատք - էջ 57, 988, Հարցմունք եւ պատասխանիք
- էջ 28, 29, 37, 152, 274, ի խնդրոյ - էջ 412, քարոզք - էջ 73-75, 92, 196, 221,
234, 240, 566, նշում - էջ 485
– պրն., 1447 թ.
- էջ 144
– Բագրատունի,
1452 թ., թգւ. վրաց - էջ 241
– վրդ., ԺԶ դ.,
ողբ. Գոչեմք առ ձեզ - էջ 1136
– դպիր,
1717 թ.-ից յետոյ, գրիչ - Հմր 2320, էջ 889, 924
– տիրց. Սամաթացի,
1775 թ. - էջ 664
– եպս., 1799 թ.
գրիչ և ստացող յԷջմիածին - Հմր 2228, էջ 515, 520
– (Գէորք), տիրց.,
ԺԸ. դ. - էջ 1072
– վրդ. Տաթեւացի,
1824, ստացող - Հմր 2208, էջ 447, 448
– տիրց. Աշտարակեցի,
ԺԹ. դ. - էջ 626
– ԺԹ. դ. - էջ
439
ԳԻՆՈՍ քհյ.,
1644 թ. - էջ 208
ԳԻՈՐԳԻ, ԺԱ դ.,
վրդ. թրգմնիչ - էջ 805
ԳՈԴՈՆԻԷԼ, Աստվ.
- էջ 218
ԳՈՀԱՐՏԻԿԻՆ,
1351 թ. - էջ 1114
ԳՈՂԻԱԹ, Աստվ.
- էջ 244, 861
ԳՈՐԳ
– (Գոռք), 1709
թ. - էջ 124
– (Գորք), խոջայ,
ԺԵ.-ԺԶ. դդ. - էջ 958
ԳՈՐԴՈՆԻԷԼ, Աստվ.
- էջ 184
ԳՈՒԼԱՂ, 1669 թ.,
մայր Դիլանջիի - էջ 689
ԳՈՒԼԲԷԿ, ԺԷ. դ.
- էջ 244
ԳՈՒԼԻՍՏԱՆ,
1652 թ., քոյր Յովհաննէս վրդ. Շոռոթեցու - էջ 60, 61
ԳՈՒԼՆԱԶԱՐ (Կուլնազար),
ԺԷ. դ. - էջ 146
ԳՈՒԼՈՒՄ, 1697 թ.
- էջ 128
ԳՈՒՐԺ, 1173 թ.
- էջ 1122
ԳՐԻԳՈՐ
– Սքանչելագործ,
եպս Նէո Կեսարիոյ, Գ. դ. - էջ 409, 644, 1179
– Ա Լուսաւորիչ,
կթղ. Հայոց՝ 302-325 թթ., Պատմութիւն - էջ 102, 298, 367, 500, 588, Տեսիլ եւ հարցումն
- էջ 57, 281, 624, 652, 988, խրատ - էջ 956, 992, ի շարականս - էջ 229, 1004, ի քարոզս
- էջ 66, 71, 102, 136, 140, 141, 496, 545, 586, 587, 496, 864, 872, 925, 984, մանրանկար
- էջ 85, 101, 651, 863, 1082, նշում - էջ 18, 35, 66, 96, 97, 105, 109, 128,
185, 186, 260, 271, 312, 337, 347, 350, 367, 386, 388, 407, 409, 413, 440, 445,
446, 449, 455, 459, 460-463, 468, 474, 476, 478, 483, 485, 506, 519, 627, 676,
719, 728, 925, 958, 991, 1020, 1036, 1049, 1106, 1152, 1153, 1165, 1205
– Աստուածաբան Նազիանզացի,
328-389 թթ., Բանք յԱռ որս գրոցն - էջ 13, 483, 735, ճառք - էջ 272, Յաղագս աղքատասիրութեան
(պպ.) 40, Հարցումն - էջ 654, Քրիստոս ծնեալ - էջ 1037, նշում - էջ 100, 185, 253,
282, 308, 346, 393, 408, 483, 984
– Նիւսացի,
331-394 թթ., Մեկնութիւն Երգոց երգոյն - էջ 159, 222, Յաղագս կուսութեան - էջ
20,1180, Ներբողեան - էջ 119, ի սուրբ Զատիկն - էջ 119, Տեսութիւն ի մարդոյն կազմութեան
- էջ 19, նշում - էջ 836
– Ճոն - էջ 602
– Նարեկացի,
951-1003 թթ., Մատեան ողբերգութեան (քղւ.) - էջ 135, 176, 228, 322, 394, 456,
498, 714, 823, 993, 1107, 1126, Խաչի գանձ - էջ 400, տաղք. Հաւիկ մի պայծառ -
էջ 1181, Սայլքն իջանէին - էջ 1014, Սեաւ եմ գեղեցիկ - էջ 1013, նշում - էջ 245,
392, 591, 677, 1195
– Ա Պապ Հռոմայ,
1089 թ. - էջ 329, 354, 559
– Բ Վկայասէր, կթղ.
Հայոց՝ 1066-1105 թթ., Վասն Զատկի - էջ 721, 987
– Գ Պահլաւունի,
կթղ. Հայոց՝ 1113-1166 թթ., տաղ. Է յիս գիտութիւն - էջ 1126, նշում - էջ 305, 484, 696, 780, 948, 1004,
1084, 1205
– Դ Տղայ, կթղ.
Հայոց՝ 1173-1193 թթ. - էջ 1154
– Մարաշեցի (Յեսուացի),
ԺԲ. դ., մանրանկար - էջ 651, Վա՜յ ողբոց - էջ 652, 992
– Սկեւռացի, Լամբրոնացի,
ԺԲ.-ԺԳ. դդ., Խրատք - էջ 133, 134, նշում
- էջ 54, 177, 234, 320, 929
– քհյ., 1252 թ.,
գրիչ ի Խորանաշատ - Հմր 2273, էջ 751, 755, 757
– վրդ., 1252 թ.
- էջ 756
– Սանահնեցի,
1280 թ. - էջ 297, 955
– Է Անաւարզեցի,
կթղ. Հայոց՝ 1293-1307 թթ., թղթ. - էջ 54, 642, նշում - էջ 296, 721
– Չորուկ, 1325 թ. - էջ 1178
– 1394, գրիչ ի
Թաւրէզ - Հմր 2189, 371, 379
– ԺԴ.-ԺԵ. դդ.,
կազմող - Հմր 2366, էջ 1091, 1094
– կր., 1411 թ.
- էջ 308
– Սալնապատեցի,
1411 թ. - էջ 310
– վրդ., 1418 թ.
- էջ 187
– 1418 թ., գրիչ
ի Խառաբաստայ ուխտ - Հմր 2143, էջ 179, 181, 188
– կր., 1419 թ.,
գրիչ ի Ս. Յակոբայ ուխտ - Հմր 2142, էջ 175, 179
– Տաթեւացի,
1346-1410 թթ., Դաւանութիւն հաւատոյ - էջ 990, Ի Հարցմանց գրոց - էջ 218, 219,
246, 282, 342, 370, 614, Մեկնութիւն Եսայեա - էջ 37, 112, 229, 804, Մատթէի - էջ
172, Սաղմոսաց - էջ 169, 264, 647, Սողոմոնի - էջ 365, ի Յոբա մեկնութենէն - էջ
53, Լուծմունք Արիստոտէլի - էջ 403, 970, 974, Դաւթի Անյաղթի - էջ 404, 970, 974, Կիւրղի
- էջ 412, Պորփիւրի - էջ 404, 974, 1025, Թուղթ վասն Աղթամարայ եպիսկոպոսացն - էջ
30, Լուծմունք Արիստակիսի - էջ 971, 1146, Լուծմունք Գէորգեայ գրչութեան խրատ
- էջ 819, 971, էջ 819, Յաղագս ազգականութեան - էջ 485, Յաղագս գաւազանի - էջ 53,
419, Ողբ ի թաղումն Որոտնեցւոյ - էջ 290, Սահմանադրութիւն դաստիարակութեան - էջ
420, 617, Տաղ Հոգոյ - էջ 132, ի բանից - էջ 42, 43 145, 178, 222, 253, 330,
366, 450, 610, մանրանկար - էջ 216, 311, 419, 614, Քարոզք - էջ 20, 21, 26, 30,
34, 37, 41, 48, 51, 57, 62, 65, 73, 74, 77-81, 85, 89, 92, 93, 97-99, 101, 103,
113, 114, 117-119, 121-123, 129, 136-139, 141, 143, 146, 147, 149, 152, 154,
155, 158-160, 162, 164, 165, 171, 173, 176, 177, 181, 188, 193, 195, 197, 201,
202, 205, 206, 208, 209, 217, 220, 223, 226, 228, 232, 237, 239, 247, 249,
250-252, 258, 259, 262, 265, 267, 271, 276, 277, 279, 280, 285, 288-293, 302,
307, 310, 311, 315, 318, 339, 341, 371, 383, 390, 394, 395, 398, 399, 412, 416,
423, 452, 469, 490, 497, 498, 511, 512, 554, 555, 565, 575, 576, 597, 598, 601,
604, 605, 609, 620, 622, 635, 641, 656, 659, 669, 670, 676, 678, 691, 697, 703,
707, 714, 730, 737, 746, 760, 800, 853-856, 1084, 1180, 1181, գրիչ ի Տաթեւ - Հմր
2382, էջ 1157, 1161, նշում - էջ 38, 72, 105, 123, 153, 185, 186, 187, 192, 203,
236, 241, 243, 252, 257, 278, 308, 325, 513, 518, 616, 617, 629, 636, 770, 800,
805, 829, 958, 971, 976, 978, 1065
– վրդ Խլաթեցի,
1349-1425 թթ., Մեկնութիւն Արարածոց - էջ 132, Գաձք - էջ 875 (պպ), տաղք. Անարատ
տաճար - էջ 1013, Արդ առան - էջ 566, Գանձ գեղեցիկ - էջ 384, Գանձ եմ համեղ - էջ
384, Գանձ եմ համով - էջ 383, Գանձս գրեցայ ես - էջ 384, Գանձս գրեցայ կիրակէի - էջ
384, Գոչէր հրեշտակն - էջ 1012, Ողջոյն քեզ Մարիամ - էջ 1013
– կր., 1424 թ. - էջ 278
–
1476 թ., եղբայր Կարապետ գրչի - էջ 994, 995
– վրդ. Արծկեցի, ԺԵ. դ., տաղք.
Այր մի վաճառական - էջ 1188, Գանգատ ունիմ - էջ 1182, 1192
– Աղթամարցի, կթղ. 1536-1545 թթ.,
տաղ. Անեղին տաճար - էջ 1189, 1192, 1206, Գարուն երեկ պիլպիւլն - էջ 1194, Գարունն
է բացուեր - էջ 1206, Դու ես արեգակ - էջ 1206, Յամէն առաւօտ - էջ 241, 1195
– ԺԶ. դ., գրիչ - Հմր 2391, էջ 1183,
1186
– Իլովցի,
1613 թ., գրիչ ի Լվով - Հմր 2326, էջ 939, 946
– Երուսաղէմացի,
Սահմանք - էջ 726
– աբղ., 1614 թ.,
վերջին ստացող - էջ 232
– 1617 թ. գրիչ
- Հմր 2176/Ա, էջ 304, 305
– վրդ., 1629 թ.,
գրիչ ի Զէյթուն - Հմր 2133, էջ
151-153
– եպս.,
1631 թ. - էջ 1006
– Բաբերթացի,
1642 թ. - էջ 1174
– վրդ., 1631 թ.
- էջ 1155
–
1631 թ., որդի Մարտիրոս գրչի, հնգց. - էջ 1006
– Կեսարացի, վխճ.
1636 թ., Անուանք քաղաքաց - էջ 848, 849, 1106, նշում - էջ 1148
– վրդ. Դարանաղցի,
մօտ 1576-1643 թթ,. ի Ժամանակագրութենէն - էջ 1165
– 1644 թ., եղբայր
Սահակ գրչի - էջ 338
– վրդ., 1650 թ.,
ստացող յԷջմիածին - Հմր 2309, էջ 853, 856
– պրն., 1656 թ., որդի Փանոսի - էջ 1210
– 1662 թ. - էջ
351, 352
– վրդ., 1663 թ.,
առաջնորդ Զէյթունի - էջ 264
– 1662 թ., հայր
Ուռուստակէս գրչի - էջ 351
– 1668 թ. - էջ
116
– քհյ., 1689 թ.
- էջ 226
– քհյ., 1693 թ.
- էջ 122
– երէց, 1694 թ.,
գրիչ - Հմր 2234, էջ 565, 570, 572, Հմր 2243, էջ 607, 612,
Ի Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2251, էջ 651, 656, ի Բզնունեաց գաւառ - Հմր
2354, էջ 1063, 1066
– 1698 թ., առաջնորդ
Կարմիր վանքի - էջ 657
– ԺԷ.
դ., գրիչ - Հմր 2331, էջ 963, 966
– տաղ. Վարդն է նստեր - էջ
1196
– ԺԷ. դ., գրիչ
- Հմր 2343, էջ 1025, 1027
– ԺԷ. դ. - Հմր
2297, էջ 831, 834
– ԺԷ. դ. - էջ
324
– ԺԷ. դ., գրիչ
- Հմր 2123, էջ 113, 116
– վրդ., ԺԷ. դ.
- էջ 238
– կր., ԺԷ. դ.
- էջ 243
– քհյ., ԺԷ. դ.
- էջ 40
– կր., ԺԷ. դ., նոր նահատակ - էջ 1188
– Շղթայակիր, պատրիարք Կ. Պոլսի, 1670-
1749 թթ. - էջ 883
– վրդ., 1713 թ.,
գրիչ ի Կաֆա - Հմր 2120, էջ 95, 101
– կթղ. Կիւլիկեցւոց,
1725 թ - էջ 257, 1036
– վրդ., 1729 թ.
- էջ 1027
– որդի Աւետիսի,
1732 թ. - էջ 88
– վրդ. Թիֆլիզեցի,
1763 թ. - էջ 258
– Սիւնեցի,
1766 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2222, էջ 487, 492
– վրդ., 1766 թ.
- էջ 158
– վրդ., 1771 թ.,
Պատրիարք Կ. Պոլսի - էջ 493
– աղա Չաքիկեան
Ջուղայեցի, 1775 թ. - էջ 1021
– վրդ., 1794 թ.
- էջ 658
– Շէրվանցի,
ԺԸ դ., տաղք. Աղքատ հոգովս - էջ 1012, Անմահ անեղին - էջ 1015, Արփիահրաշ - էջ
1012, Գեղեցիկ զարմանազան - էջ 1014, Գեղեցկազան հաւիկն - էջ 1015, Եղկելի մտօք
- էջ 1013, Յիմանալի զօրաց - էջ 1012, Ով իմ թագաւոր - էջ 1013, Տարաշխարհիկ եղեալ
- էջ 1014
– ԺԸ. դ., որդի
Աստուածատուր կրի - էջ 750
– ԺԸ.
դ., գրիչ - Հմր 2339, էջ 1007, 1016
– ԺԸ.
դ., էջ 996
– վրդ., ԺԸ դ.
- էջ 1032
– ԺԸ. դ., որդի
Յարութիւնի - էջ 841, 842
– Ձկնաջրեցի, ԺԸ.
դ., գրիչ յԵրուսաղէմ - Հմր
2119, էջ 93, 96
– քհյ., ԺԸ. դ. - էջ 406
– (Գէորգ),
1807 թ. - էջ 888
– վրդ. Տէր-Առաքելեան
Գառնեցի, 1810, գրիչ ի Թիֆլիս - Հմր 2315, էջ 879, 882
– արքպս., 1813
թ. - էջ 453
– տիրց., 1813 թ.
- էջ 454
– տիրց., 1816,
գրիչ - Հմր 2312, էջ 875, 878
– աբղյ, ԺԹ. դ.
- էջ 157
– ԺԹ. դ. - էջ
50
– գրչփ. - էջ
270
– կնքդրշմ. - էջ
424
ԳՕԳ, Աստվ. - էջ
125, 214, 280, 569
ԳՕԶԱԼ
– 1656 թ. - էջ 1210
– 1669 թ., քոյր
Դիլանջիի - էջ 690
– 1729 թ. - էջ
260
ԴԱԴԱՆ, Աստվ. - էջ 205
ԴԱՄԱՍՈՍ
Հռօմայ հայրապետ - էջ 999
ԴԱՆ,
Աստվ. - էջ 1106
ԴԱՆԻԷԼ
– մարգարէ, մարգարէութիւն - էջ 147, 214, 222,
299 (պպ.), 304, 317, 569, 586, Երազահան - էջ 671, 822, 1200, Տեսիլ - էջ 958,
982, նշում - էջ 611, 679, 730, 816, 1150
– սրբ. - էջ
30, 315, 570, 577, 744, 986
– ասորի, տօմարագէտ
- էջ 331
– ԺԴ. դ., գրիչ
- Հմր 2262, էջ 693, 698
– կր., 1435 թ. - էջ 1212
– աբղյ., 1447թ.
- էջ 145
– սրկ., 1577 թ.,
յետին նորոգող - էջ 88
– ԺԷ. դ., գրիչ - Հմր 2269, էջ 285, 286
– վրդ., 1709 թ.-ից
յետոյ, ստացող - Հմր 2359, էջ 1075, 1078
– քալանթար,
1706 թ. - էջ 751
– վրդ., 1719 թ.
- էջ 1036
– վրդ., 1723 թ.,
յետին ստացող - էջ 1100
– վրդ., ԺԸ. դ.,
Ս. Էջմիածնի միաբան - էջ 34
– վրդ., 1806 թ.
- էջ 418
– Ա Սուրմառեցի,
կթղ. Հայոց՝ 1807-1808 թթ. - էջ 487, 518, 668
– վրդ., ԺԹ. դ.
- էջ 114
ԴԱՍՏԱԳՈՒԼ,
1722 թ. - էջ 45
ԴԱՐԵՀ թգւ. Պարսից
- էջ 1153
ԴԱՒԻԹ
– մարգարէ, ի Սաղմոսաց
- էջ 65, 299 (պպ)՝ ի բանից - էջ 53, 94, 146, 147, 169, 178, 195, 256, 276, 322,
340, 357, 391, 414, 455, 496, 498, 499, 505, 525, 573, 611, մանրանկար - էջ
85, 101, 490, 492, 1175, նշում - էջ 49, 73, 82, 104, 115, 116, 126, 144, 152,
164, 182, 196, 197, 207, 214, 219, 234, 243-246, 263, 268, 277, 280, 295, 297,
298, 312, 313, 320, 348, 363, 366, 367, 399, 406, 420, 434, 436, 456, 463, 464,
466, 518, 558, 559, 565, 571, 573, 578, 580, 596, 618, 621, 623, 647, 650, 660,
670, 687, 692, 704, 714, 716, 722, 745, 754, 861, 865, 868, 925, 927, 945, 991,
1128, 1129, 1149, 1191
– Անյաղթ, Ե.-Զ.
դդ., իմաստասէր, Առածք Ե - էջ 387, 759, 951, 970, 1099, Էակաց գիրք - էջ 971,
973, 978, 1054, 1056, 1098, Լուծմունք հինգ առածիցն Դաւթի - էջ 486, Ընդդէմ Պիհռոնի
- էջ 266, 802, 948, 1089, Հարցմունք - էջ 804, Նկատումն Արիստոտէլի - էջ 326,
793, 951, 973, 1097, 1098, 1118, Պատասխան Յոբնաղին - էջ 272, Սահմանք իմաստասիրութեան
- էջ 759, 802, 826, 948, 951, 953, 1028, 1098, Ներբողեան Սուրբ Խաչին - էջ 119,
410, 490, 779, 1080, 1180, Վերլուծութիւն ներածութեանն Պորփիւրի - էջ 325,
466, 826, 948, 969, 1028, 1098, 1088, ի բանից - էջ 874, 969, Թարգմանութիւն և մեկնութիւն
Պէրիարմենիասի - էջ 759, 808, 833, 948, 952, 954, 1023, 1024, 1027, 1034,
1060, 1063, 1076, 1080, 1098, Լուծմունք Գրոցն Դաւթի - էջ 169, 387, 481,
948,970, 976, 978, 985, 1099, մանրանկար - էջ 947, 1021, նշում - էջ 512,
579 602, 605, 606, 621, 633, 645, 646, 805, 821, 971, 1028, 1043, 1073,
1089, 1145, 1148
– Հարքացի - էջ
14
– Ալաւկա Որդի,
ԺԲ. դ., ի Կանոնացն - էջ 81
– կր., 1411 թ.
- էջ 309
– երէց, ԺԵ. դ.,
գրիչ - Հմր 2153/Ա, էջ 225, 226
– Ջուղայեցի,
1659 թ., առաջնորդ Նոր Ջուղայի - էջ 1073, 1209
– վրդ. Ջուղայեցի,
1680 թ. - էջ 168
– Եւդոկացի,
1683 թ., գրիչ եւ ստացող յԱտանա - Հմր 2268, էջ 719, 723, 724, 725
– վրդ., 1688-ից
առաջ, ստացող - Հմր 2276, էջ 765
– վրդ.,
1691 թ. - էջ 1007
– աբղյ., 1697 թ.,
գրիչ ի Ս. Կարապետ - Հմր 2126, էջ 123, 128
– քհյ.
Զէյթունցի, ԺԷ. դ., Մեկնութիւն քերականի - էջ 961, 1140, 1142
– վրդ. Ամասիացի,
1697 թ. - էջ 770
– 1699 թ., գրիչ
- Հմր 2348/Ա, էջ 1037, 1038
– ԺԷ.
դ. - էջ 996
– ԺԷ. դ. - էջ
212
– կր., 1718 թ.,
կնքդրշմ. - էջ 100
– 1731 թ., աթոռակալ
Ս. Էջմիածնի - էջ 260, 263
– կր., 1759 թ.
- էջ 626
– գրիչ, 1778 թ.,
գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2319, էջ 887, 888
– ԺԸ. դ. - էջ
84
– ԺԸ. դ. - էջ
1032
– ԺԸ. դ., Ջուղայեցի
- էջ 1086
– գրչփ., ԺԸ. դ. - էջ 142
– Ե Էնէգէթցի, կթղ.
Հայոց՝ 1801-1807 - էջ 478, 835
ԴԷԴԱԽԱԹՈՒՆ, ԺԵ.
դ., մայր Ստեփանոս րաբունապետի - էջ 241
ԴԷՈԹՈՐՈՍ - էջ
97
ԴԻԼԱՆՋԻ
– 1669 թ., վերջին
նորոգող - էջ 689
– 1678 թ. - էջ 1186
ԴԻԼԱՔ, 1716 թ.,
հնգց. - էջ 1007
ԴԻՄՈԿՐԱՏԷՍ, մ.
թ. ա. մօտ 460 – մ. թ. ա. մօտ 370 թթ. - էջ 980
ԴԻՄՈՍԹԷՆԷՆՍ, մ.
թ. ա. մօտ 384-322 թթ. - էջ 979
ԴԻՈԿՂԵՏԻԱՆՈՍ
կայսր - էջ 283, 284, 570
ԴԻՈՆԱԻԵԱՅ, դիցբ.
- էջ 13, 90
ԴԻՈՆԻՍԻՈՍ
– թգւ. - էջ 608
– իմաստասէր,
Վասն համասփիւռ ծաղիկին - էջ 382
– Թրակիացի,
180-145 թթ. մ. թ. ա., Արուեստ քերականութեան - էջ 793, 802, 807, 809, 830,
947, 950, 953, 959, 960, 964, 965, 1025, 1093, 1095, 1097, 1117, 1138, 1143,
1158 1160, նշում - էջ 954, 1091
– Արիսպագացի, Ա.
դ., Յաղագս խորհրդական աստուածաբանութեան, էջ 94, 456, 829, Վասն միւռոնին - էջ
245, 455, 498, Վասն նահատակութեան Պօղոսի եւ Պետրոսի - էջ 433, Լուծմունք - էջ
397, նշում - էջ 49, 248, 348, 369, 382, 457, 462, 468, 469, 483, 485, 677, 742,
796
– 1693 թ., որդի
Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062
ԴՇԽՈՅ, 1629 թ.
- էջ 254
ԴՇԽՈՒՆ, 1657 թ. - էջ 1210
ԴՈՄԵՏԻԱՆՈՍ, Քառասուն
մանուկներից - էջ 382
ԴՈՆԻՈՍ աբբա - էջ
100
ԴՈՌՕԹԵԱՅ կոյս,
սրբ. - էջ 329
ԴՈՎԼԱԹ
–
(Դօլաթ), 1419 թ. - էջ
210
–1476
թ. - էջ 994, 995
– (Դօլաթ),
1642 թ. - էջ 1174
– 1712 թ., մայր
Պետրոսի - էջ 1059, 1060, 1062
ԴՈՐՈԹԷՈՍ - էջ
1106
ԴՕՄԻՆԻԿՈՍ երանելի - էջ 427, 1128
ԵԱՂՈՒԹ,
1652 թ., Մայր Կիւրեղ գրչի - էջ 23
ԵԱՐԻՋԱՆ, ԺԷ. դ
- էջ 208
ԵԶԵԿԻԱ, որդի Աքազու,
Աստվ. - էջ 197, 214, 219, 463, 618
ԵԶԵԿԻԷԼ մրգ., ի
բանից - էջ 126, 259, 322, 413, 482, 484, 518, 541, 585, 587, 875, 992
ԵԶՆԻԿ (Եզնակ) Կողբացի,
վրդ., Ե. դ. - էջ 383, 511, 602, 992
ԵԶՏԻԽԱՆ, 1656 թ., դուստր Խօջամալի - էջ
1209, 1210
ԵԶՐԱՍ, Աստվ. -
էջ 333
ԵԹԱՐ, 1729 թ.
- էջ 260
ԵԼԻՓԱԶ,
արքայ Թեմնացւոց - էջ 268
ԵԼՊԱՅ, 1611 թ.
- էջ 204
ԵԼՕՅ, գրչփ. - էջ
64
ԵԿՆԱՏ, ԺԷ. դ.
- էջ 205
ԵՂԻԱՅ
– մարգարէ, Պատմութիւն
- էջ 149, 214, 284, 412, նշում - էջ 315, 426, 431, 531, 560, 612, 681, 1095
– աւագ սրկ.,
1425 թ. - էջ 191
– տաղասաց - էջ 384
ԵՂԻԱԶԱՐ
– Ա Այնթապցի, կթղ.
Հայոց՝ 1681-1691 թթ. - էջ 724, 1036
– դպիր Մարսրւանցի,
1701 թ., գրիչ յԵւդոկիա - Հմր 2351, էջ 1055, 1057
–
1722 թ. - էջ 45, 46
– սրկ.
Աստապատեցի, 1764 թ. - էջ 79
– մահտեսի, ԺԸ.
դ. - էջ 670
ԵՂԻՇԷ,
Ե. դ., ի բանից - էջ 148, 283, 375, 388, 496, 512, 567, 568, 579, 602, 610, 992
ԵՂԻՍԱԲԷԹ
–
1425 թ., մայր Կարապետ գրչի - էջ 190, 994, 995
– (Եղսիկ),
1642 թ. – էջ 1174
–
1652 թ. - էջ 60, 61
– 1661 թ., մայր
Յակոբ Ջուղայեցու - էջ 1069, 1074
– 1683 թ., քոյր
Դաւիթ գրչի - էջ 724, 725
– 1693 թ., մայր
Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062
– 1693 թ., դուստր
Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062
– ԺԷ դ. - էջ
996
– ԺԷ.
դ. - էջ 324
ԵՂԻՍԷ,
մարգարէ - էջ 357, 531, 638, 684
ԵՂՆԵՐ,
1675 թ. - էջ 782
ԵՂԿԱՆԱՅ,
որդի Յերեմիէլի - էջ 218
ԵՂՕՏԱՐՔՈՍ
- էջ 982
ԵՄԻՆ,
1644 թ. - էջ 208
ԵՆՈՎՍ,
նհպտ. - էջ 248, 1106
ԵՆՈՎՔ,
նհպտ. - էջ 405, 466, 612, 626, 736, 737, 777
ԵՊԻՓԱՆ
ԿԻՊՐԱՑԻ, Դ. դ., Ճառք - էջ 119, 300, 490, 494, 497, 654, Մեկնութիւն Արարածոց - էջ 642, Սաղմոսարանի - էջ 68,
273, Յաղագս ականց - էջ 829, նշում - էջ 377
ԵՍԱՅԻ
– մարգարէ, մարգարէութիւն - էջ 703 (պպ), 1176 (պպ),
ի մարգարէութենէն, էջ 252, 413, 488, 1010, Տեսիլ - էջ 65, Մեկնութիւն - էջ
37, 112, 734, 776, մանրանկար - էջ 445, նշում - էջ 74, 161, 162, 166, 183, 184,
197, 214, 219, 229, 233, 248, 256, 259, 288, 347, 376, 413, 419, 439, 461, 462,
463, 467, 483, 494 496, 500, 509, 521, 522, 536, 544, 545, 546, 568,
569 573, 585, 586, 602, 606, 618, 641, 664, 692, 699, 777, 861, 864, 866,
869-871, 868, 1011, 1155
– սրբ.
հայր - էջ 577
– Նչեցի,
1260-1338 թթ., Դաւանութիւն Սուրբ Երրորդութեանն - էջ 794, ի Բան, որ ասէ, զոր եդ
- էջ 319, 364, 927, ի խնդրոյ Սարգսի - էջ 321, 927, Մեկնութիւն Եսայեա - էջ 483, Յաղագս
ձեռնադրութեան - էջ 322, 365, Վերլուծութիւն քերականի - էջ 1118, քարոզք -
էջ 928, ի բանից - էջ 736, նշում - էջ 331
– աբղյ., 1435 թ., ստացող ի Կաֆա
- Հմր 2400,
էջ 1211, 1212
– վրդ. 1631 թ.
- էջ 1155
– վրդ., 1635 թ.,
գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2380, էջ 1137, 1142
–
1637 թ., գրիչ ի Թաուզ - Հմր 2116,էջ 79, 83
– սրկ,
1697 թ. - էջ 138
– ԺԷ.
դ., տաղ. Աստուածածին կոյսն - էջ 1193
– աբղյ.
Վանքեցի, ԺԷ դ., ստացող - Հմր
2332, էջ 965, 972
–
1706 թ. - էջ 750
– ԺԸ.
դ. - էջ 160
– ԺԸ
դ., էջ - 996
ԵՍԹԵՐ,
Աստվ. - էջ 684, 1132
ԵՏԻԼՄԵԼԻՔ,
1432 թ. - էջ 1176
ԵՐԱՍԻՄՈՍ,
սրբ. - էջ 743
ԵՐԵՄԵՆՍԻՆՈՍ
կոյս - էջ 328
ԵՐԵՄԻԱ
– մարգարէ
- էջ 109, 132, 162, 220, 544, 573, 581, 586, 618, 638, 753, 945, 1011
– Մեղրեցի,
ԺԷ դ., Բառգիրք - էջ 694, 817, 821, 827
– Չէլէպի Քէօմիւրճեան,
1637-1695 թթ., տաղ. Երանեալ կոյս - էջ 1192
– վրդ.,
1715 թ., միաբան Թէոդուպօլսոյ Լուսաւորչի վանքի - էջ 32
– եպս.,
1790 թ. - էջ 486
ԵՐԻՆԱԶ,
1829 թ. - էջ 590
ԵՐՈՒԱՆԴ
ՄԵԼՔՈՆԵԱՆ - էջ 1142
ԵՓՐԱՏԷՍ
հայոց վրդ - էջ 282
ԵՓՐԵՄ
– երկրորդ
որդի Յովսէփի - էջ 213, 284
– Ասորի,
Դ դ., Աղօթք - էջ 99, Ճառք - էջ 119, 126, 145, 253, 259, 326, 493, 494, 495,
498, 642, 652, 729, 1179, Վասն պահոց, էջ 42, 56, 91, 279, 654, Պատմութիւն Եփրեմի
- էջ 704, 711, ի բանից - էջ 55, 56, 71, 80, 99, 409, 484, 567, 577, 593, 609,
752-754, 983, նշում - էջ 100, 754, 776, 864
– կր. Տաթեւացի,
1665 թ., գրիչ ի Կեսարիա - Հմր 2291, էջ 813, 820
– վրդ. Անդրիանուպօլսեցի,
1687 թ. - էջ 1090
– վրդ,
1689 թ. - Հմր 2229, էջ 521, 526, յԱնդրիանուպօլիս - Հմր 2245, էջ 619, 625, 626
– քհյ.,
ԺԷ. դ. - էջ 208
– վրդ.,
1732 թ. - էջ 304
– վրդ., 1754 թ.
- էջ 1176
– վրդ.,
1770 թ. - էջ 770
– Ա
Ձորագեղցի, կթղ. Հայոց՝ 1809-1830 թթ. - էջ 447, 454, 488, 882, 884
ԵՓՐԵՄԻԱՆՈՍ
- էջ 567
ԵՓՐԻԱՆՈՍ, 1636
թ., դուստր Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
ԵՒԱ,
նախամայր - էջ 248, 344, 562, 622, 659, 702, 1013, 1014
ԵՓՐԻԹԷ, 1656 թ. - էջ 1210
ԵՒԱԳՐ
ՊՈՆՏԱՑԻ, Դ. դ - էջ 482, 484, 577, 754
ԵՒԹԱՂ,
«Աղերս Եւթաղեայ» - էջ 82, Յառաջաբանութիւն Պօղոսի - էջ 982, 1135, 1202
ԵՒՍԵԲԻՈՍ
– Կեսարացի,
Թուղթ Եւսեբեայ - էջ 1120, Հարցումն - էջ 30, 221, 266, 333, Ճառք - էջ 642, 654
– Եմեսացի
- էջ 272
ԵՒՏԻՔԵՍ
հերձուածող, Դ. դ., եպս. Կոստանդնուպոլսոյ - էջ 42
ԵՒՐԻՊԻԴԷՍ
- էջ 978
ԵՕԼՉՈՒ մղտսի, ԺԷ. դ. - էջ 194
ԶԱԲԵԼ, 1252 թ. - էջ 755
ԶԱՏԷ,
1628, կողակից Առաքելի - էջ 273
ԶԱՔԱՐԻԱ
– մարգարէ
- էջ 252, 394, 461, 873, 912, 913, 925, 1010
– հայր
Յովհաննէս Մկրտչի, մանրանկար – էջ 1119, նշում - էջ 256, 263, 497, 566, 720, 722
– Ձագեցի,
կթղ. Հայոց՝ 855-876 թթ., քարոզք - էջ 99, 119, 490, թուղթ Փոտայ - էջ 301
–
(Զաքարէ), 1252 թ. - էջ 756
– առաջնորդ
Ծործորու, 1318 թ. - էջ 20
– յաւելագրող,
ԺԵ. դ. - էջ 277, 278
– վրդ., 1631 թ.
- էջ 1155
– 1678 թ. - էջ 1186
– 1693 թ., հայր
Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062, 1074
– ԺԷ.
դ. - էջ 244
– պատրիարք
Կ. Պոլսի, 1725 թ., էջ 258
– նուիրակ,
1775 թ. - էջ 1020
– Վարագեցի,
ԺԶ.-ԺԷ. դդ., տաղք. Զառածեալ մեղօք - էջ 1013, ԶՎարագ գովեմ - էջ 1188
– վրդ Օշականցի,
1785 թ., էջ 1097, 1099, 1100
– սրկ.,
1789 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2220, էջ 479, 480, 486, 608
– վրդ.,
1799 թ., ստացող ի Կ. Պոլիս - Հմր 2210, էջ 451, 452
– վրդ.,
կնքադրոշմ - էջ 732
ԶԱՔԷՈՍ
– կարճահասակ,
Աստվ. - էջ 603
– եպս.,
1418 թ. - էջ 186
ԶԵԲԵԹԵԱ
- էջ 995
ԶԵՆՈՆ
կայսր, 474-491 թթ. - էջ 316, 503
ԶԵՔՈՆԻԱՅ
- էջ 983
ԶԵՓԵԹ,
1631 թ. - էջ 274
ԶԵՒԼՈԺ
քարահատ - էջ 30
ԶԻԿՄՈՒՆԴ
– Երրորդ
- էջ 657
– Աւգուստ
Ստեֆանուսի - էջ 718
ԶԻՐՕ,
ԺԹ. դ. - էջ 49
ԶՄՐՈՒԹ,
ԺԷ. դ. - էջ 205, 724, 725, 731
ԶՈՍԻՄՈՍ
եպս. - էջ 778
ԶՈՐԱԲԱԲԷԼ,
որդի Սաղաթիէլի - էջ 110, 1153
ԶՕՐԻԿ,
ԺԷ. դ., մայր Յովհաննէս ստացողի - էջ 1028
ԷԴԱՐ, ԺԸ. դ. - էջ 298
ԷԴԻԿ
ԲԱՂԴԱՍԱՐԵԱՆ - էջ 147, 148, 149, 374, 955
ԷԼԲԱՍ,
ԺԷ. դ. - էջ 212
ԷԼԻԿՈՍ
ԷՕԴՕՆԱՑԻ, Համառօտութիւն օրինակաց - էջ 889
ԷԼԽԱԹՈՒՆ
–
1383 թ., մայր Սարգիս գրչի - էջ 689
– յետին
ստացող, ԺԴ. դ. - էջ 412
ԷԼՊԷԿ,
ԺԹ. դ. - էջ 49, 50
ԷԼՏԱՐ,
1697 թ. - էջ 128
ԷՄԱՆՈՒԷլ,
ԺԴ. դ., գրիչ - Հմր
2262, էջ 693, 698
ԷՄԻՆ, ԺԸ. դ. - էջ 84
ԷՏԻԼՊԷԿ
պարոն, 1435 թ. - էջ 1212
ԸՌՈՒԶ, 1419 թ. - էջ 210
ԹԱԳՈՒՀԻ, 1633 թ. - էջ 274
ԹԱԴԷՈՍ
– առաքեալ
- էջ 28, 98, 303, 463, 671, 676, 868, 983, 1000
– եպս.,
ԺԳ. դ., ի Կարգէ քարոզողաց - էջ
989
–
(Թաթոս), 1587 թ - էջ 216
– (Թաթոս), քհյ., 1691 թ. - էջ
1186
– (Թաթոս), ԺԷ. դ. - էջ 205
–
(Թաթոս), Թողաթցի, ԺԷ. դ., տաղ. Ես քո սիրոյն
- էջ 1192, Իլահի արզանի - էջ 1195, Հազար կենդանակերպ - էջ 1191, Հահա՛յ
մտաք մարտ - էջ 1195, Քրիստոս Որդի Աստուծոյ - էջ 1193,
– (Թաթէոս), Մրայտուրեցի, ԺԷ դ. - էջ 1158
–
(Թաթոս), 1732 թ., որդի Աւետիսի - էջ 89
–
(Թաթոս), 1735 թ. - էջ
1007, 1008
– վրդ., 1781 թ.
- էջ 880
–
(Թաթաթ), ԺԸ. դ.
- էջ 1208
– վրդ., ԺԸ. դ.
- էջ 877, 880
ԹԱԹԱՐ,
1697 թ. - էջ 128
ԹԱԹՈՒԼ
անապատական - էջ 360
ԹԱՀՄԱԶ
շահ, 1731 թ. - էջ 252, 260, 342
ԹԱՃԽԱԹՈՒՆ,
1419 թ. - էջ 211
ԹԱՄԱՐ, 1693 թ.,
կին Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062
ԹԱՄԻԿ, ԺԴ. դ.,
մայր Տիրացու գրչի - էջ 1090
ԹԱՄՈՒՐԱԶ, 1633
թ., թագաւոր Վրաց - էջ 1120
ԹԱՄՈՒՐ
ԼԱՆԿ - էջ 393
ԹԱՄՕ,
ԺԹ. դ. - էջ 50
ԹԱՆԱՄ,
1587 թ. - էջ 215
ԹԱՌՂՈՒՄԱՂ,
1669 թ., քոյր Դիլանջիի - էջ 689
ԹԱՐԻՂՈՒԼԻ,
ԺԷ. դ. - էջ 212
ԹԵՂԱՆ,
1642 թ. - էջ 274
ԹԵՍԱԼԻՈՍ
արքեպս. Կոստանդնուպօլսի - էջ 1124
ԹԷԿԷՐ,
երէք մանուկներից - էջ 317, 392
ԹԷԿՂ,
մայր ստացող Ստեփանոս քհյի, 1252 թ. - էջ 755
ԹԷՈԴԻՏ,
Մեկնութիւն «Երգ երգոցի» - էջ 229
ԹԷՈԴԻՏՈՍ ԱՆԿԻՒՐԱՑԻ, Ճառք - էջ
1179
ԹԷՈԴՈՍ
– զօրավար, սրբ. - էջ 541, 624, 1004
– Մեծ,
կայսր հռովմայեցւոց` 379-395 թթ. - էջ 807, 870, 999
– Փոքր, կայսր Յունաց`
408-450 թթ. - էջ 999
–
1715 թ., գրիչ ի Թէոդուպօլիս - Հմր 2106, էջ 23, 27, 30, 31, 32
ԹԷՈԴՈՐԱ
ՍՐԲՈՒՀԻ - էջ 316, 317, 503,994
ԹԷՈԴՈՐԵՏՈՍ
ԿԻՒՐԱՑԻ, Մեկնութիւն սաղմոսաց - էջ 1123, 1124
ԹԷՈԴՈՐԻՏՈՆ հերձուածող - էջ 30, 720
ԹԷՈԴՈՐՈՍ
– իշխան հայոց - էջ 337
– նհտ. կթղ. - էջ
856
ԹԷՈՓԻԼՈՍ
– Ղուկասու
Աւետարանում - էջ 947
– հայր,
սրբ - էջ 742, 985
– Վասն
ուրբաթու - էջ 99, քարոզք - էջ 382, 496, 567, 610, 610, 652, 653, ի բանից - էջ
146
ԹԷՈՓԻՍՏԷ,
ԺԱ.-ԺԲ. դդ., յիշուած Պօղոս Տարօնացու մօտ - էջ 301
ԹԻՐԱՍ,
իշխան հայոց - էջ 826
ԹՈՎՄԱՍ
– առաքեալ
- էջ 442, 469, 742,
1128, 1171, 1173
– Աքուինացի,
1226-1274 թթ. - էջ 329, 426, 611, 988, 990, 1000
– (Թումա), վրդ.,
1402 թ., գրիչ ի Բաղէշ - Հմր 2152, էջ 215, 216, 223, 224
– (Թումա), Շուշանցի,
1411 թ. - էջ 310
– (Թումա), վրդ.
Մեծոփեցի, 1422 թ., պատուիրատու - Հմր 2177/Ա, էջ 307, 309, ի խնդրոյ -
էջ 485, խրատ - էջ 1003, 1009, նշում - էջ 187
– (Թումայ), քհյ.,
1425 թ. գրիչ ի Տաթեւ - Հմր 2144, էջ 187, 191
– սրկ., 1440 թ.
- էջ 1178
– (Թումա), վրդ.,
ԺԵ. դ. - էջ 236
– վրդ., 1631 թ.
- էջ 1155
– (Թուման),
1658 թ., գրիչ ի Քարթման - Հմր 2308, էջ 851, 854
– Խրազացի, Իտալացի,
ԺԷ. դ., Քերականութիւն - էջ 758, 763, 767, 770, 826
– վրդ Ագուլեցի,
ԺԷ. դ., Վասն սրբալոյս Մեռոնին - էջ 473, նշում - էջ 844
– (Թումա), եպս.,
ԺԷ. դ. - էջ 243
– կր., 1715թ. եղբայր
Թէոդոս կր.-ի - էջ 31, 32
– աբղյ., 1744 թ.
- էջ 100
– (Թուման), ԺԸ.
դ. - էջ 84
– (Թօմաս), վրդ. 1811 թ. - էջ 116
ԹՈՐԳՈՄ նահապետ
հայոց - էջ 826, 1112
ԹՈՐՈՍ
– արքայորդի, ԺԳ
դ., Հեթումի եղբայրը - էջ 295
– Կլայեցի, ԺԳ.
դ. - էջ 1096
– 1342 թ., գրիչ - Հմր 2102, էջ 15, 16
– Տարօնացի,
1346 թ., գրիչ - Հմր 2188 Բ, էջ 363, 366
– փակակալ,
1352 թ. - էջ 564
– առաջնորդ Երուսաղէմի
Ս. Յակոբեանց վանքի, 1352 թ. - էջ 564
– կր., 1425 թ. - էջ 191
– 1609 թ., գրիչ
ի Վարագ - Հմր 2177 Ա - էջ 311, 318
– 1614 թ., գրիչ
ի Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2369, էջ 1099, 1102, 1103
– ԺԷ. դ. - էջ
324
ԹՈՒԼԻՈՍ - էջ
483
ԹՈՒԼԻՍ քերկն.
- էջ 789
ԹՈՒԽԹԱՄԻՇ ՆՈՒՌՆՈՒՍԵՑԻ,
ԺԸ. դ. - էջ 160
ԹՈՒՄԱՆՊԷԿ պարոն, 1435 թ. - էջ 1212
ԹՈՒՄԱՇԱՀ, 1383
թ. - էջ 689
ԹՈՒՄԻԱ, ԺԸ. դ.
- էջ 160
ԹՈՒՄՕ, ԺԹ. դ.
- էջ 50
ԹՈՒՐՎԱՆԴԱ, ԺԸ դ.
- էջ 780
ԹՕԲԷԼ, հայր դարբնութեան
- էջ 21, 341
ԹՕՎԻ, 1628 թ.,
կին Կարապետ մահդասու էջ 273
ԻԲՐԱՀԻՄ ԲԷԿ ՂԱՐԱԽԱՆ, ԺԸ. դ. - էջ 164
– (Իպրահիմ) աղա, 1811 թ. - էջ 726
ԻԲՐԱՆՈՍ քհյ.,
1349 թ. - էջ 412
ԻԳՆԱՏԻՈՍ
– Աստուածազգեաց
հայրապետ, Ա.-Բ. դդ. - էջ 329, 868
– վրդ Սեւլեռնցի,
ԺԲ.-ԺԳ. դդ., Ի Ղուկասու Աւետարանին մեկնութենէն - էջ 410, 601, 981
– քհյ, 1233 թ.
- էջ 15
– ԺԵ. դ., գրիչ
- Հմր 2137, էջ 159, 163, 164
– 1680 թ., եղբորորդի
Սիմէոն վրդ փոքր Ջուղայեցու - էջ 168
– դպիր, 1687 թ.,
գրիչ ի Մառտին - Հմր 2191 Ա, էջ 389, 390, 391
– էրէց, ԺԷ. դ.
- էջ 996
– վրդ. Գաղատացի,
ԺԸ. դ., Ներբողեան Ս. Աստուածածնին - էջ 702
ԻԶԻԴՈՐՈՍ - էջ
483
ԻԼԱԿՐԷ կրօնաւոր
- էջ 317
ԻԼԱՐԻՈՆ հայր -
էջ 328, 377, 414
ԻՂԻՏԱՐՈՍ - էջ
528
ԻՄԻԽԱՆ, հայր Լէլի
գրչի, 1640 թ. - էջ 634
ԻՇՕԽ բժիշկ - էջ
53, Գիրք ի վերայ բնութեան - էջ 970
ԻՍԱՀԱԿ
– որդի Աբրահամու,
Աստվ. մանրանկար - էջ 466, 1119, նշում - էջ 744
– վրդ., տաղ. Յիսկական
լուսոյն - էջ 1014
– վրդ., 1759 թ.
- էջ 465
– եպս. Գեղամացի,
1775 թ. - էջ 1020
ԻՍՄԱՅԻԼ
– Աստվ. - էջ
386
– ԺԸ. դ. - էջ
258
ԻՍՐԱՅԷԼ
– երէց, ԺԷ. դ.
- էջ 995
– կր., ԺԷ. դ.,
յետին ստացող - էջ 154
ԻՒԱՆ, 1825 - էջ
889
ԻՎԱՇՔՕ սրկ., ԺԷ
դ., գրիչ, ստացող - Հմր 2296, էջ 829, 832
ԻՐԵՆԻՈՍ, սրբ. -
էջ 594
ԻՐԻՇԻՏԵՍ իմաստասէր
- էջ 836
ԻՐԻՑՄԷԼ, ԺԷ.-ԺԹ.
դդ. - էջ 996
ԻՒԱՆԷ ԶԱՔԱՐԵԱՆ,
1252 թ. - էջ 756
ԻՔՍՈՎ, դիցբ. -
էջ 13
ԼԱԲԱՆ - էջ 152
ԼԱԲԻԽԱՆ, 1664 թ. - էջ 1184
ԼԱՀԷ, 1685 թ.
- էջ 1086
ԼԱՅԼԻ, 1687 թ.,
մայր Իգնատիոս սրկ.-ի - էջ 391
ԼԵՆԹՈՒԼՈՍ դպիր
- էջ 283
ԼԵՒՈՆ
– Պապ Հռոմայ -
էջ 983
– Բ Մեծագործ, թգւր.՝
1198-1219 թթ. - էջ 717, 721, 943
– Գ, թգւ. Հայոց`
1269-1289 թթ. - էջ 943
– Ե, թգւ. Հայոց`
1320-1342 թթ. - էջ 1177
– 1652 թ., Հայր
Կիւրեղ գրիչ - էջ 23
– Խաչերեան - էջ
947, 964, 971, 985, 1094, 1104, 1105, 1111, 1115, 1118, 1119, 1139, 1140
– Խաչիկեան
- էջ 1178
ԼԷԼԻ, 1640 թ.,
ստացող - Հմր 2247, էջ 631, 633, 634
ԼԷԼԻԽԱՆ, 1656 թ. - էջ 1210
ԼԻԱՆՈՍ ԲԱԲԵՐԴԱՑԻ,
1642 թ., գրիչ ի Դոմնաս - Հմր 2386, էջ 1171, 1174
ԼԻԿԻԱՆՈՍ ԿԱՅՍՐ
- էջ 416
ԼՈՒՍԻԿ
– սրկ., ԺԶ. դ.,
գրիչ ի Լով - Հմր 2267, էջ 715, 717, 718
– Եկեղեցապան, ԺԷ.
դ. - էջ 194
ԼՈՒՍԻՄԱՔՈՍ, Ա.
դ. - էջ 14, 1135
ԼՈՒՍԻՆԷ ԹՈՒՄԱՆԵԱՆ
- էջ 1124
ԼՈՒՍԽԱԹՈՒՆ,
1732 թ., կողակից Գրիգորի - էջ 88
ԽԱԹԱՄ մահտեսի, ԺԸ. դ. - էջ 666
ԽԱԹՈՒՆ, ԺԷ. դ.,
դուստր Պետրոս ստացողի - էջ 608
ԽԱԹՈՒՆԻԿ, 1642
թ., մայր Մինաս վրդ. Բաբերթացու - էջ 960, 961
ԽԱԹՈՒՆՓԱՇ
– 1644 թ. - էջ
208
– (Խաթփաշա),
1697 թ. - էջ 128
ԽԱԼԻՖԱ - էջ
842
ԽԱՆԶԱՏ, 1658 թ. - էջ 1210
ԽԱՉԱՏՈՒՐ
– Խաչիկ Ա Արշարունի,
կթղ. Հայոց` 973-992 թթ. - էջ 602
– վրդ. Կեչառեցի,
մօտ 1260 - մօտ 1330 թթ., Վասն Գալստեան - էջ 234, Տաղք. Այս կեանքս է - էջ 581, Ես
եմ կորուսեալ ոչխար - էջ 581, 1181, 1188, Խնդութեան ձայն - էջ 712, Խորք անքըննին
- էջ 383, Յորժամ եղեւ գարուն - էջ 1066, նշում - էջ 609
– կր., 1393 թ.
- էջ 1092
– 1432 թ. - էջ
1176
– ԺԵ. դ., գրիչ
- Հմր 2149, էջ 205, 207
– 1587թ. - էջ 216
– ԺԶ. դ., գրիչ
- Հմր 2155, էջ 235, 238
– 1624 թ., Խաչատուր
րաբունապետ - էջ 1109, 1110
– վրդ., 1633 թ.
- էջ 1120, 1155
– 1640 թ., եղբայր
Լէլի ստացողի - էջ 634
– վրդ. Ջուղայեցի,
1640 թ. - էջ 634
– կաթողիկոս Կիլիկեցի,
1663 թ. - էջ 264
– 1680 թ., եղբայր
Սիմէոն վրդ փոքր Ջուղայեցու - էջ 168
– (Խաչիկ),
1690 թ. - էջ 798
– վրդ., 1698 - էջ 418
– քհյ., ԺԷ. դ.,
յետին ստացող - էջ 242
– վրդ., ԺԷ դ., տաղ. Խարէֆիլ նէրկիլ - էջ
1192
– (Խաչիկ), ԺԷ.-ԺԸ.
դդ. - էջ 996
– վրդ., 1707 թ.,
ստացող ի Պրուսա - Հմր 2197, էջ 419, 422
– 1709 թ., նորոգող
- էջ 371, 380
– վրդ., Բուզանդացի,
1715 թ., ստացող ի Թէոդուպօլիս - Հմր 2106, էջ 23, 30- 33
– 1722 թ. - էջ
46
– վրդ., Արզրումայ
առաջնորդ, 1725 թ. - էջ 1135
– 1731 թ. - էջ
260
– վրդ. Կոստանդնուպոլսեցի,
1755 թ., գրիչ ի Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2255, էջ 665, 668
– 1771 թ., կնքադրոշմ
- էջ 644
– ԺԸ. դ. - էջ
590
– (Խչադուր), ԺԸ.
դ. - էջ 84
– ԺԸ. դ., հայր
Ովանէսի - էջ 966
– սրկ., ԺԹ. դ.
- էջ 476
ԽԱՌԱՏ, ԺԸ. դ.
- էջ 84
ԽԱՍԽԱԹՈՒՆ, ԺԷ.
դ. - էջ 205
ԽԱՍՊԷԿ ԽԱՉԱՏՈՒՐ, 1610-1686 թթ., տաղք. Արեկ
որ պաղճան - էջ 1197, Գլուխ հանուրց ազգին - էջ 1196, Ե՛կ, սիրելի - էջ 1196, Իմանալի
արեգակն - էջ 1196, Ի քեզ յուսամ - էջ 1197
ԽԱՐԱՅԻ իշխան -
էջ 754
ԽԵԼՕՔ սրկ.,
1652 թ. - էջ 62
ԽԵՉՈՒՄ, ԺԸ. դ.
- էջ 84
ԽԵՒ ԿԱՖԱՑԻ, ԺԶ.-ԺԷ դդ., տաղ. Յանկարծակի
- էջ 1192
ԽԷՊՕ, ԺԹ. դ. -
էջ 49
ԽԷՐԻ, հնգց., 1628 թ. - էջ 274
ԽԻԿԱՐ
– իմաստասէր, խրատք
- էջ 81, 199, 276, 704, 745
– Մուրատ, ԺԶ
դ., տաղք. Մարտն կու գայր
- էջ 400
ԽԼՂԱԹ, ԺԷ. դ.
- էջ 243
ԽՈՆԴՔԱՐ արքայ տաճկաց
- էջ 392
ԽՈՇԽԱԹՈՒՆ, ԺԷ.
դ. - էջ 243
ԽՈՋԱՄԻՐ, ԺԷ. դ.
- էջ 244
ԽՈՍՐՈՎ
– արքայ Պարսից
- էջ 336
– Անձեւացի, վխճ.
964 թ., Բացայայտութիւն կարգաց եկեղեցւոյ - էջ 754, 755
ԽՈՑԱԴԵՂ, ԺԷ. դ.
- էջ 324
ԽՈՒԹԼՈՒ
– 1411 թ. - էջ
309
– ԺԷ. դ. - էջ
324
ԽՈՒԹԼՈՒՇԱՀ,
1375 թ. - էջ 718
ԽՈՒՄԱՅԻՆ, 1644
թ. - էջ 208
ԽՈՒՊԻԱՐ - էջ
1138
ԽՌՈՍՈՍ, Յովհաննէս
Աւետարանչի Պատմութիւնում - էջ 778
ԽՏՐՇԱ մանուկ - էջ 1193
ԽՕՋԱՄԱԼ, 1656 թ., ստացող - Հմր 2399, էջ 1207,
1208
ԾԱՂԻԿ
– 1628թ. - էջ 274
– կին Խոջամալի, 1656 թ. - էջ 1209
ԾԱՌՈՒԿ, ԺԷ. դ.
- էջ 212
ԾԱՏՈՒՐ
– 1680 թ., հայր Սիմէօն վրդ. փոքր Ջուղայեցի ստացողի - էջ 163, 168
– 1680 թ., եղբորորդի Սիմէօն վրդ. փոքր Ջուղայեցի ստացողի - էջ 168
– Կարմիր, ԺԷ. դ. - էջ 188
– Շնաթաղեցի, ԺԸ. դ. - էջ 124
ԾԵՐՈՒՆ, 1411 թ. - էջ 310
ԿԱԼԻՆՈՍ բժիշկ - էջ 284
ԿԱԼԻՍՏՈՍ պապ - էջ 356
ԿԱՅԷՆ եղբայրասպան - էջ 32, 56, 136, 213, 313, 370, 512, 543, 605, 621
ԿԱՅԻԱՓԱ - էջ 712, 730
ԿԱՆԴԱՒ ՓԸՐԻ, թգւ. Երուսաղէմի - էջ 337
ԿԱՏԱՆ, 1698 թ., հայր Յակոբ գրչի - էջ 749
ԿԱՏԱՐԻՆԷ
– կոյս նհտ. - էջ 428, 950, 1129
– 1656 թ. - էջ
1210
– 1693 թ. - էջ 1062
ԿԱՐԱՊԵՏ
– քհյ., 1357 թ., ստացող ի Սուրխաթ - Հմր 2371, էջ 1109,
1113
– 1383, առաջնորդ Մակուի Ս. Աստուածածին վանքի - էջ 688
– վրդ., 1402 թ., գրիչ ի Բաղէշ - Հմր 2152, էջ 215, 216
– կր., 1411 թ. - էջ 310
– վրդ., 1418 թ., գրիչ ի Խառաբաստա ուխտ - Հմր 2143, էջ 179,
184-187
– քհյ., 1425 թ., գրիչ ի Տաթեւ - Հմր 2144, էջ 187, 190
– եպս., 1432 թ. - էջ 1176
– եպս., 1435 թ.,
առաջնորդ Կաֆայի - էջ 1212
– 1447 թ. - էջ 145
– րաբունապետ, 1452 թ. - էջ 242
– քհյ., 1476 թ. գրիչ յԵրուսաղէմ - Հմր 2335, էջ 979, 993, 994,
995
– Ֆրա, ԺԵ. դ. - էջ 358
– վրդ. Բաղիշեցի, ԺԵ.-ԺԶ. դդ., Մեկնութիւն Արարածոց - էջ 637, Տաղք. Ամենայնի սկիզբն
- էջ 1126, 1185, Ես եմ կորուսեալ - էջ 132, Կամիս ասել ասա - էջ 384, Կամիս ասել
գանձ - էջ 384
– 1598-ից առաջ, գրիչ - Հմր 2385, էջ 1165, 1172
– վրդ., ԺԶ. դ., գրիչ - էջ 215, 224
– երէց, 1614 թ. - էջ 232
– մահդասի, 1628 թ., յետագայ ստացող - էջ 273, 274
– 1629 թ. - էջ 154
– կր., 1640 թ. - էջ 1100
– 1644 թ. - էջ 338
– 1665 թ., սպասաւոր բանի - էջ 762
– քհյ., 1683 թ. գրիչ յԱտրանա - Հմր 2268, էջ 719, 723
– 1699 թ., հայր Դաւիթ վարդապետի - էջ 1038
– վրդ., ԺԷ. դ., կնքադրոշմ - էջ 40
– քհյ., ԺԷ. դ. - էջ 40
– վրդ., ԺԷ. դ. - էջ 242
– վրդ., 1722 թ. - էջ 46
– Բ Ուլնեցի, կթղ. Հայոց` 1726-29 թթ. - էջ 106, 110, 111, 261, 1036
– աբղյ, 1733 թ., գրիչ ի Մարաշ - Հմր 2160, էջ 251, 254
– աբղյ, 1733 թ., ստացող ի Շօշ - Հմր 2192/Գ, էջ 397, 400
– աբղյ, 1746 թ.
- էջ 180
– աբղյ. Մոկաց,
ԺԸ. դ., գրիչ - Հմր 2139/Ա, էջ 167, 170
– տիրց., ԺԸ. դ. - էջ 1008
– կր., ԺԸ. դ.
- էջ 79
– տիրց., Մօսկովացի,
ԺԹ. դ. - էջ 972
– վրդ., ԺԹ. դ.
- էջ 40
ԿԵԼԵՍՏԻԱՆՈՍ Հռօմայ
հայրապետն - էջ 999
ԿԵՆԵԶ, Աստվ. - էջ 218
ԿԵՆՈՊԱՍ կախարդ
- էջ 778
ԿԵՐԻՆԹՈՍ - էջ
620
ԿԻԴԻՄՈՍ - էջ
598
ԿԻՊՐԻԱՆՈՍ եպս.
Կարթագենացի, Գ դ. - էջ 14, 590, 957
ԿԻՐԱԿՈՍ
– նհտ. - էջ
268, 502, 778, 781
– քհյ., 1252 թ.,
եղբայր Ստեփաննոս գրչի - էջ 755, 756
– վրդ. Երզնկացի,
ԺԳ. դ., Ճառք - էջ 364, 365, 984, քղւծ. - էջ 26, 322, 653, 694, Մեղայք - էջ 42, Խրատք
- էջ 719, 993, Թուղթ առ Կարնեցիս - էջ 794, 984, Յաղագս մկրտութեան - էջ 984
– Գանձակեցի,
1201/1203-1271 թթ., ի Պատմութենէն - էջ 624, տաղ. Արեւելք Գերարփի
- էջ 1205
– րաբունապետ,
1342 թ., ստացող - Հմր 2102, էջ 15, 17
– թգւ., 1352 թ. - էջ 563
– վրդ., 1411 -
էջ 309
– 1419 թ. - էջ
210
– 1600 թ. - էջ
224
– քհյ., 1644 թ.
- էջ 208
– քհյ., 1659 թ.
- էջ 1074
– 1664 թ., հայր Սանդուխտ ստացողի - էջ
1184
– Թալնցի, 1686
թ., գրիչ - Հմր 2109, էջ 39, 41, 44, 45, տաղ. Ես Կիրակոս Թալնցի - էջ
699
– էրէց, 1693 թ.
- էջ 1062
– ԺԷ. դ. - էջ
324
– ԺԷ. դ. - էջ
205
– վրդ. 1702 թ.,
ժամ օրհնող - էջ 44
– վրդ. Աստապատեցի,
1727 թ. - էջ 852
– Տէր, ԺԸ. դ.
- էջ 268
– ԺԸ. դ. - էջ
996
– Ի ծածկագիրս - էջ 264
– Խաչկավանից (գրչփ.)
- էջ 208
ԿԻՒԿՂՈՎՊ, դիցբ.
- էջ 13, 14
ԿԻՒՐԵՂ
– Երուսաղէմացի, Գ.-Դ. դդ., Պատասխանիք - էջ 38, 174, 579, նշում
- էջ 56, 185, 253, 602, 747
– Աղէքսանդրացի,
Դ.-Ե. դդ., Դաւանութիւն - էջ 999, ի Պարապմաց գրոց - էջ 735, Վասն ապաշխարութեան
- էջ 42, Վասն Ծննդեան - էջ 722, Կաղանդացոյց - էջ 331, Պատասխանիք - էջ 418, նշում
- էջ 382, 467, 776, 983, 999, 1004
– Ղարասարցի, 1625 թ., գրիչ ի Կողոնիա - Հմր
2105, էջ 19, 23
– գրչփ. - էջ 270
ԿԻՒՐՈՍ, թգւ. պարսից - էջ 945, 1150
ԿԼԷՈՄԲՌՈՏՈՍ - էջ
966
ԿՂԵՄԷՍ
– Հայրապետ Հռովմա, Բ. դ., Վասն հերձուածողացն - էջ 721, մանրանկար - էջ 652, նշում
- էջ 29, 149, 394, 625, 722, 862
– Գալանոս, Քերականութիւն - էջ 773, Մատենագրութիւնք -
էջ 784
ԿՂԷՈՊԱՍ - էջ 284
ԿՂԷՊՈՒՂՈՍ Ղինդացի թգւ. - էջ 985
ԿՂԱՒԴԻԱ կայսր - էջ 778
ԿՂԻՏԱՐՔՈՍ - էջ 978- 980
ԿՈԼՊ հոտաղ, ԺԹ. դ. - էջ 80
ԿՈՄԻՏԱՍ Ա ԱՂՑԵՑԻ,
կթղ. Հայոց` 615-628 թթ., Անձինք նուիրեալք - էջ 1205
ԿՈՍՊԱՐ - էջ 1205
ԿՈՍՏԱՆԴԻԱՆՈՍ - տե՛ս Կոստանդին
ԿՈՍՏԱՆԴԻՆ
– Մեծ կայսր Հռովմայեցւոց` 306-337 թթ., Դաշնաց թուղթ - էջ 127, 393, 408,
638, 654, 719, 950, 999
– կայսր, որ լինելու է Կոստանդիանոսի տոհմից - էջ 730
– Կոստանդ, Դ. դ., որդի Կոստանդիանոսի - էջ 638
– Ա Բարձրաբերդցի, կթղ. Հայոց՝ 1221-1267 թթ., Սահմանք կանոնականք - էջ 638,
720, Դաւանութիւն - էջ 301, նշում - էջ 377
– (Կոստանդեա), ԺԳ. դ., գրիչ - էջ 819, 971, 1146
– Գ Կեսարացի, կթղ. Հայոց՝ էջ 1307-1322 թթ. - էջ 20, 1177
– Ե Սսեցի, կթղ. Հայոց՝ 1372-1374 թթ. - էջ 718
– ԺԴ. դ. - էջ 1090
– Զ Վահկացի, կթղ. Հայոց՝ 1430-1439 թթ. - էջ 1176
– Սրիկ, Տե՛ս Սրիկ Կոստանդ
– 1629 թ. - էջ 154
ԿՈՍՏԱՆՍԵԱՅ սրբուհի - էջ 329
ԿՈՍՏԱՍ
– աջակողմեան աւազակը - էջ 276
– կայսր - էջ 950
ԿՈՎԿԻՏՈՍ, դիցբ. - էջ 13
ԿՈՐԽ - էջ 205
ԿՕՐԿԻ, ԺԸ. դ. - էջ 812
ՀԱԲԷԼ - էջ 659
ՀԱՄԱԶԱՍՊ
– ի խնդրոյ - էջ 388
– իշխան - էջ 602
ՀԱՄՊԱՐ
– 1732 թ. - էջ 88
– ԺԸ. դ. - էջ 298
ՀԱՅԿ նահապետ - էջ 891, 1112
ՀԱՅԿԱԶ, 1652 թ., փոքր եղբայր Յովհաննէս գրիչ Շոռոթեցու - էջ 60, 61
ՀԱՅՐԱՊԵՏ
– քհյ., 1252 թ., հայր Ստեփանոս գրչի - էջ 755
– (Հայրայպետ), 1662 թ., ծաղկող - Հմր 2183, էջ 343, 351, Հմր
2399, էջ 1207, 1210
– 1696 թ. - էջ 738
– 1712 թ., հայր յետին ստացող Տէր Պետրոսի - էջ 1059, 1060, 1062
– (Հէրապէտ),
1729 թ. - էջ 260
– (Հարապէտ), տիրացու, գրչփ. - էջ 270
ՀԱՊԻՊ, 1652 թ.,
տատ Յովհաննէս գրիչ Շոռոթեցու - էջ 60, 61
ՀԱՍՄԻԿ ՍԱՀԱԿԵԱՆ
- էջ 1013
ՀԵԳԱԶ, 1659 թ.
- էջ 1074
ՀԵԹՈՒՄ
– Ա, թգւ. Հայոց`
1226-1270 թթ., ստացող թղթոյն Կոստանդին Ա Բարձրբերդցւոյ - էջ 720, 959, 1102,
1111, 1112,
– Գ, թգւ. Հայոց`
1289-1307 թթ. - էջ 295, 642, 776, 943, 945, 946, 956, 960, 964, 1104, 1143
ՀԵԼՈՍ - էջ 815
ՀԵՍԻՔՈՍ մեկնիչ
- էջ 754
ՀԵՍՍԷ, Աստվ. -
էջ 101
ՀԵՐԻՔ
– 1642 թ. - էջ
1174
– 1732 թ. - էջ
88
ՀԵՐԱԿԼ
– դիւցազն - էջ
14
– կայսր, Է. դ.
- էջ 794
ՀԵՐՄԷՍ - էջ
219, 728, 844, 978
ՀԵՐՈՆԻՄՈՍ ԼՈՐԵՆՑԻՈՍ,
1575 թ. - էջ 483, 536, 637, 965, 1104, 1112, 1116
ՀԵՐՈՎԴԷՍ ՉՈՐՐՈՐԴԱՊԵՏ,
Ա. դ. - էջ 48, 413, 428, 606, 624, 712, 746, 1129, 1133
ՀԵՐՈՎԴԻԱՆՈՍ - էջ
1094
ՀԻԼԱԼ, 1357 թ.
- էջ 1114
ՀԻՄՊԵՐԹՈՍ կր.
- էջ 862
ՀԻՊՈԿՐԻՏ - էջ
950
ՀԻՊՈՂԻՏՈՍ ԲՈՍՏՐԱՑԻ,
վխճ. 243թ., Վասն կատարածի աշխարհի - էջ 958
ՀԻՒՍԱՆՈՐԴԻ,
1411 թ. - էջ 310
ՀՈՂՈՓԵՌՆԷՍ, Աստվ.
- էջ 315, 352, 1131
ՀՈՄԵՐՈՍ - էջ
134, 259, 377, 819, 827, 1043, 1091, 1126
ՀՈՎԱԳԻՄ, ԺԸ. դ.
- էջ 732
ՀՈՒՄԱՐ, սրկ.
1644 թ. - էջ 208
ՀՈՒՍԷԻՆ շահ Պարսից,
1724 թ. - էջ 738-740
ՀՌԻՓՍԻՄԷ
– կոյս, նհտ.
301 թ., (Հռիփսիմեանք) - էջ 925, 1205
– 1652 թ., մայր
Առաքել գրչի - էջ 62, 654, 724, 749
– 1664 թ., գրիչ
- Հմր 2390, էջ 1181, 1184
– 1699 թ., մայր
Դաւիթ վրդ. գրչի - էջ 1038
– ԺԷ. դ. - էջ
154
– 1812 թ. - էջ
487
ՀՌՈՒԹ. Աստվ. -
էջ 314, 345, 353, 559, 1130
ՀՐԱՉԷ, թգւ. Հայոց - էջ 760
ՂԱԶԱՐՈՍ
– Աղքատ - էջ
147, 280, 440, 439, 678, 991
– Յարուցեալ, ի
քարոզս - էջ 18, 42, 148, 298, 368, 440, 497, 534, 867, 872, նշում - էջ 42, 104,
369, 407, 413, 539, 552
– Փարպեցի, Ե. դ.
պատմիչ - էջ 602
– (Ղազար), սրկ., 1411 թ. - էջ 309, 514
– 1419 թ., գրիչ
- Հմր 2117, էջ 85, 87
– Խաւճայ, 1447
թ. - էջ 144
– Ղրիմեցի, ԺԵ.
դ., գրիչ - Հմր 2107, էջ 33, 36
– եպս., Բանք խրատական
- էջ 229
– 1587 թ. - էջ
216
– (Ղազիկ), ԺԶ.-ԺԷ.
դդ. - էջ 514
– վրդ., 1631 թ.
- էջ 1155
– 1631 թ., որդի
Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
– եպս., 1644 թ.
- էջ 208
– 1650 թ., գրիչ
յԷջմիածին - Հմր 2309, էջ 853, 856
– վրդ., 1687 թ.,
հայր Իգնատիոս սրկի - էջ 391
– ԺԷ. դ. - էջ
208
– 1712 թ., հայր
Ասատուր գրչի - էջ 386
– Աստուածաբան վրդ.,
1719 թ. - էջ 270
– 1733 թ. - էջ
798
– Ա Ջահկեցի, կթղ.
Հայոց՝ 1737-51 թթ., ստացող ի Կեսարիա - Հմր 2121, էջ 101, Յաղագս արտասուաց
- էջ 103, մանրանկար - էջ 101, նշում - էջ 105, 106, 111, 112, 506, 639, 666,
702, 848, 1092
– վրդ., 1743 թ.
- էջ 1084
– կր., 1778թ.
- էջ 274
– քհյ., ԺԸ. դ.
- էջ 1067
– ԺԸ. դ., հայր
պարօն Սիմէոնի - էջ 666
– ԺԸ. դ. - էջ
84
– ԺԸ. դ. - էջ
619
– Բագրեւանդցի,
ԺԸ. դ. - էջ 318
– Ապուչախ, ԺԸ.
դ. - էջ 46
– 1824 թ. - էջ
50
ՂԱՄԲԱՐ, 1587 թ.
- էջ 215
ՂԱՐԱՃԱՆ, գրչփ.
- էջ 64
ՂԱՐԱՓՕԼԱՏ, գրչփ.
- էջ 64
ՂԵՒԻ, Աստվ. - էջ
304
ՂԵՒՈՆԴ
– երէց, Ե. դ.,
նհտ., սուրբ - էջ 301
– Ալիշան - էջ 1178
ՂՄԱԹ, ԺԷ. դ. -
էջ 972
ՂՈՒԿԱՍ
– Աւետարանիչ, Աւետարան
- էջ 21 (յուն. պպ), 51 (պպ.), 87 (պպ), 89 (պպ), 142 (պպ), 151 (պպ) 254 (պպ),
265 (պպ), 307 (պպ), 343 (պպ), 423 (պպ), 814 (պպ), 1068 (պպ), 1077 (պպ), 1121,
1157 (պպ), 1165 (պպ), 1201 (պպ), 1208 յԱւետարանէն - էջ 52, 150, 288, Իւղաբերից
- էջ 1009, ի մեկնութենէն - էջ 92, 630, 642, 981, մանրանկար - էջ 1207, նշում - էջ
53, 56, 162, 196, 234, 244, 312, 373, 393, 494-496, 539- 541, 543, 544, 546,
556, 560, 566, 574, 583, 592, 601, 609, 615, 618, 621, 637, 670, 681- 683, 698,
702, 757, 864-869, 871, 872, 947, 1036
– վրդ. Խորձունեաց,
ԺԴ. դ. - էջ 190
– Հաղբատայ արքեպս., 1452 թ. - էջ 241
– Ֆրա, ԺԵ. դ.
- էջ 358
– Լօռեցի, վխճ.
1561 թ., Քարոզք - էջ 56, 146, 212, 270, 282, 340, 578, 605, 612, 630, 633, 644,
651, 660, 729
– Կեղեցի, ԺԶ.-ԺԷ.
դդ., քարոզք - էջ 513, 578, 960, Ոտանաւոր տումարի - էջ 959, 1200
– քհյ., 1624 թ.
- էջ 1110
– 1631 թ. - էջ
1156
– եպս. 1668-ից
առաջ, ստացող - Հմր 2281, էջ 775, 780, 781
– (Խուկաս), վրդ., 1698, կնքդրշմ. - էջ 250
– երէց, ԺԷ. դ.
- էջ 212
– ԺԷ. դ. - էջ
1158
– վրդ., Խարբերդացի,
ԺԷ.-ԺԸ. դդ., գրիչ - Հմր 2310, էջ
857, թարգմանող քարոզից - էջ 890, նշում - էջ 434, 862
– ԺԷ.-ԺԸ. դդ.
- էջ 996
– Ա Կարնեցի, կթղ.
Հայոց՝ 1780-1799 թթ. - էջ 452, 479, 486, 520, 664
– ԺԸ. դ. - էջ
1008
– քհյ. - էջ
1068
ՂՈՒՇԱՆ, 1631 թ.
- էջ 1006
ՂՈՒՆԿԻԱՆՈՍ
– Ջահընկալ, ԺԷ.
դ., ստացող - Հմր 2284, էջ 795, 798
– վրդ. Աշտարակեցի,
1775 թ. - էջ 1021, 1022
– դպիր., 1761 թ.,
ստացող յԷջմիածին - Հմր 2289, էջ 809, 812
– ԺԸ. դ. - էջ
342, 343, 344
– ԺԸ. դ., եղբայր
Աշտարակցի Գալուստի - էջ 810
ՂՈՒՊԱՐ ֆրա, ԺԵ.
դ. - էջ 358
ՂՈՒՏՐԱԹԻՆ, 1722 թ. - էջ 46
ՄԱԳԻՍՏԻԱՆՈՍ
- էջ 743
ՄԱԳՕԳ
- էջ 125, 214, 280, 569
ՄԱԴԱԹԻԱ
առաքեալ - էջ 426
ՄԱԴԱԼԷ - էջ 1210
ՄԱԴԻԱՆ
- էջ 248
ՄԱԹԻԱՆ,
1669 թ., քոյր Դիլանջիի - էջ 689
ՄԱԹՈՆ
փիլիսոփա - էջ 506
ՄԱԼԽԱՍ, 1671, գրիչ
ի Շօշ - Հմր 2305, էջ 845
ՄԱԿԱՐ
– հայր
անապատական, 309-404 թթ. - էջ 230, 315, 317, 502, 643, 713, 744, 745, 761, 988
– Երուսաղէմի
հայրապետ - էջ 55
– Էլլիկեցի,
1450 թ., գրիչ - Հմր 2226, էջ 507, 513
– (Մակարիս), արքեպիսկոպոս, 1642 թ. - էջ
1174
– վրդ.,
1715 թ., կազմող ի Թէոդուպօլիս - Հմր 2106, էջ 23, 32
ՄԱԿԵԴՈՆ
ՀԵՐՁՈՒԱԾՈՂ - էջ 999
ՄԱՀՄԵԴ
–
(Մահմետ), մարգարէ - էջ 91, 116, 248, 390, 614, 616
– փոքր,
751 թ. - էջ 393
– (Մահմատ), սուլթան,
1476 թ. - էջ 1165
–
(Մահմուտ), սուլթան - էջ 370
–
(Մահմուդ), իշխան Ղանդահարու, 1724 թ. - էջ 739, 740
–
(Մահմուտ), Մեվրէիզ օղլի, 1726 թ. - էջ 106, 107
–
(Մահմատ), աղա, ԺԸ. դ. - էջ 363
ՄԱՂԱՔԻԱ
– մարգարէ
- էջ 385, 1010
– եպս. - էջ
861
– ԺԵ.
դ. - էջ 298
– մեծ
վրդ., 1532 թ. - էջ 194
– ԺԹ.
դ. - էջ 49
ՄԱՄ, 1656 թ. - էջ 1209, 1210
ՄԱՄԲՐԷ
ՎԵՐԾԱՆՈՂ, Ե. դ. - էջ 401, 602, 1159
ՄԱՅՄՈՒՆ, թգւ. Երուսաղէմի - էջ 337
ՄԱՅՐԱԽԱԹՈՒՆ,
ԺԷ. դ. - էջ 205, 207
ՄԱՅՐԵԱՆ,
ԺԷ. դ. - էջ 1158
ՄԱՆԱՍԷ
– թգւ.,
Աստվ. - էջ 52, 90, 618
– դպիր,
ԺԷ դ., գրիչ - Հմր
2322, էջ 925, 930
ՄԱՆԷ
- էջ 317, 392
ՄԱՆԻ,
ԺԷ. դ., դուստր Պետրոս ստացողի - էջ 608
ՄԱՆԻԴՈՆ յաւերժահարս
- էջ 1028
ՄԱՆՈՒԷԼ
– Բիւզանդական
կայսր՝ 1143-1180 թթ. - էջ 234, 301
– պատրիարք
Կ. Պոլսի, ԺԳ դ - էջ 301
– քհյ.,
1352 թ., գրիչ ի Մսր - Հմր 2233, էջ 557, 562, 564
– ԺԴ.
դ., եղբայր Շմաւոն գրչի - էջ 697
– քհյ.,
1652 թ., ուսուցիչ Կիւրեղ գրչի - էջ 23
ՄԱՆՈՒԿ
– երեցփոխան,
ԺԷ. դ. - էջ 194
–
1722 թ. - էջ 45
– կր.,
1784 թ. - էջ 270
– կր.,
1793 թ. - էջ 197
– տիրացու, ԺԸ.
դ., յետին ստացող - էջ 68, 514
– ԺԸ. դ. - էջ
842
ՄՈՒՍԻ արքայ, յիշուած Պղնձէ քաղաքի պատմութիւնում
- էջ 1206
ՄԱՍՈՒՄԲԷԿ, ԺԸ. դ. - էջ 166
ՄԱՍՓՈՒՌ
– սրբ. - էջ 328
– 1656 թ. - էջ 1210
ՄԱՏԱԹԻԱ
աբղյ., 1624 թ., գրիչ - Հմր
2292, էջ 819, 823, 824
ՄԱՏԹԷՈՍ
– Աւետարանիչ,
Աւետարան - էջ 137 (պպ.), 232 (պպ.), 265 (պպ.), 279 (պպ.), 307 (պպ.), 347, 440,
751 (պպ)., 757 (պպ. վրց.), 843 (պպ.),
848 (պպ.), 1079 (պպ), 1101 (պպ), 1119 (պպ), 1120, 1133 (պպ), 1171, 1183, 1208, ի
մեկնութենէ - էջ 483, 598, 600, 653, 753, 947 (պպ.), 1084, 1179, 1180, ի բանից
- էջ 43, 49, 124, 133, 178, 322, 363, 411, 439-441, 488, 462, 506, 539-546,
555, 560, 566, 573, 592, 683, 685, 713, 864, 867, 870-873, ի քարոզս - էջ 427, Պատմութիւն
- էջ 569, Նախադրութիւն
- էջ 982, Իւղաբերից Աւետարան - էջ 1009, մանրանկար - էջ 1207, նշում - էջ 212, 339, 352, 485, 559, 565, 618, 680, 708,
709, 717, 736, 754, 869, 1000, 1129
– վրդ., 1383 թ.
- էջ 689
– Ջուղայեցի,
վրդ. հայոց, ԺԴ.-ԺԵ. դդ., Մեկնութիւն Վեցօրէից - էջ 525, Քարոզք - էջ 26,
69-72, 73, 119, 145, 240, 244-246, 259, 289, 290, 417, 523, 524, 611, 704, 713,
ի մեկնութենէ Ղուկասու - էջ 91, նշում - էջ 25, 32, 43, 72, 75
– վրդ.,
1411 թ. - էջ 309
– կր.,
1418 թ. - էջ 187
– ԺԵ.-ԺԶ.
դ. - էջ 236
– վխճ.,
1680 թ. - էջ 68
– եպս.,
1689 թ. - էջ 526
– պատրիարք
Կ. Պոլսի, 1695 թ. - էջ
657
– վրդ., 1706 թ.,
ստացող - Հմր 2261, էջ 691, 694
– ԺԸ. դ. - էջ
1162
– ԺԸ. դ. - էջ
380
ՄԱՐԱՅՄԵԼԻՔ, ԺԸ.
դ. - էջ 1162
ՄԱՐԳԱՐԷ
– վրդ., ի գեղջէն
Օծօպոյ, ԺԳ. դ. - էջ 331
– վրդ.
1411թ. - էջ 310
– 1418 թ. - էջ 186, 188
–
1683 թ., հայր Դաւիթ գրչի - էջ
724, 725
– (Մարգար), ժամարար,
1691 թ. - էջ 1007
– պրն., 1699 թ.,
հայր խոջա Ոսկանի - էջ 1064
– 1717 թ. - էջ
838
– եպս. միաբան Թէոդուպոլսի
Լուսաւորչի վանքի, 1751 թ. - էջ 32
– աբղյ.,
ԺԸ. դ., գրիչ - Հմր
2239, էջ 595, 597, 600
– ԺԸ. դ. - էջ
619
– ԺԸ դ. - էջ
812
– Խօճէնց Երեւանցի,
1810 թ., Քերականութիւն արաբացւոց - էջ 929, գրիչ ի Սանկտ Պետերբուրգ - Հմր
2323, էջ 929, 931, 932
(ՄԱՐԳԱՐ),
երեց, ԺԹ. դ., գրչփ. - էջ 114
ՄԱՐԳԱՐԻՏ
– ԺԷ. դ., կողակից
Ասլանի - էջ 24
–
(Մարգրիտ), ԺԷ. դ. - էջ 205
–
1761 թ., մայր Բաղդասար գրչի - էջ 665
–ԺԸ դ. - էջ
842
ՄԱՐԹԱ
– քոյր
Ղազարու - էջ 534, 552, 867
–
1411 թ. - էջ 309
– ԺԵ.
դ., քոյր ստացող Յովսէփ վրդի - էջ 163
–
(Մարդա), 1722 թ. - էջ 46
ՄԱՐԻԱՄ
– Աստուածածին,
ի տաղս և գանձս - էջ 383, 384, 582, 700-702, 1011, 1013, 1015, 1066, 1083, 1181,
1189, 1190, 1192, 1194, 1197, 1205, 1206, Վարք եւ պատմութիւն - էջ 314-316,
320, 323, 711, 795, տօնք - էջ 55, 1199, մանրանկար - էջ 85, 589, 863, 1119,
1173, Տեսիլ - էջ 56, 390, ի քարոզս - էջ 25, 29, 43, 55, 66, 69, 72, 74, 119,
138, 141, 206, 208, 217, 233, 234, 240, 256, 259, 263, 277, 288, 312, 348, 368,
369, 386, 408, 431, 445, 446, 450, 456, 462, 468, 484, 490, 494, 588, 601, 606,
623, 638, 692, 695, 696, 713, 714, 717, 817, 860, 861, 865, 866,867, 868, 929, 1127-1129,1179, նշում - էջ 34, 39, 42, 43,
45, 50, 60, 61, 64, 66, 74, 91, 96, 100, 116, 121, 127, 155, 161, 162, 166,
168, 173, 176-178, 184, 193, 198, 203, 209, 219, 222, 223, 230, 233, 259, 268,
288, 289, 291, 295, 313, 315, 323, 342, 344, 345, 353-358, 360, 374, 375, 394,
429, 432, 433, 440, 463, 478, 502, 504, 522, 528, 529-538, 555, 558-562, 566,
569, 572, 576, 593, 596-601, 604, 611, 618, 627, 630, 631, 637, 651, 684, 687,
688, 691, 699, 704, 709, 766, 865, 869, 1004, 1005, 1130, 1132, 1169, 1194
– Մագդաղենացի, Պատմութիւն - էջ
603, մանրանկար - էջ 416, 1120, նշում - էջ 126, 347,
374, 427, 432, 537, 539, 569, 615, 628, 630, 680, 684, 685, 686, 735, 861, 874,
878, 892, 895, 897, 912, 926, 956, 983, 996, 1010, 1011, 1012, 1128, 1181
– Յակոբայ
- էջ 537, 680, 684
– քոյր
Ղազարու - էջ 552, 867
– Մարիամ
– Մարինոս - էջ 316
– Եգիպտացի
- էջ 503
–
1452 թ. - էջ 241
–
(Մայրամ), 1587 թ. - էջ 216
–
1628 թ. - էջ 273
–
1631 թ., կողակից Կարապետի - էջ 274
–
1652 թ., հորաքոյր Յովհաննես գրիչ Շոռոթեցու - էջ 20, 62
– 1656 թ., դուստր
Խոջամալի - էջ 1209
–
1659 թ., կողակից Սաֆարի - էջ 1074
–
1662 թ., կողակից Բարսեղի - էջ 352
– կր.,
1706 թ. - էջ 750
–
1709 թ. - էջ 124
–
1715 թ., մայր Թէոդոս գրչի - էջ 31
–
1732 թ. - էջ 88
–
1788 թ. - էջ 274
– ԺԸ.
դ. - էջ 480
ՄԱՐԽ - էջ 1205
ՄԱՐԽԱՆ, 1656 թ. - էջ 1209
ՄԱՐԿԻՈՆ
հերձուածող - էջ 752
ՄԱՐԿՈՍ
– Աւետարանիչ,
Աւետարան՝ 236 (պպ), 285 (պպ), 318 (պպ.), 361 (պպ), 853 (պպ.), 1039 (պպ), 1174 (պպ),
1207 ի բանից - էջ 497, 542,
545, 865, 868, 872, 1121, Իւղաբերից Աւետարան - էջ 1009, Պատմութիւն - էջ 329, 427, ի քարոզս - էջ 1127, մանրանկար - էջ 1208, նշում
- էջ 441, 587, 591, 592, 682, 686, 754, 866
– հայր,
անապատական - էջ 315
– Սոլոնի
- էջ 414
– կր., 1411 թ. - էջ
310
– սրկ., 1652 թ.,
գրիչ - Հմր 2303, էջ 843, 844
–
1680 թ., եղբորորդի Սիմէոն փոքր Ջուղայեցու - էջ 68
– վրդ.,
1759 թ. - էջ 626
– քհյ.,
ԺԸ. դ. - էջ 670
– գրչփ.
- էջ 254
ՄԱՐՈՒԳԷ
փիլիսոփա, 1424 թ. - էջ 278
ՄԱՐՈՒԹԱ
հայրապետ - էջ 178, 409
ՄԱՐՋԱՆ,
ԺԷ. դ. - էջ 212
ՄԱՐՍԷԼ
պապ - էջ 328
ՄԱՐՏԻՆՈՍ
– սրբ. - էջ
862
– Օպաւացի
- էջ 638
– Պէքանեան,
Անալօճիա - էջ 474
ՄԱՐՏԻՐՈՍ
– որդի
Ս. Սարգսի - էջ 870,
1193
– քհյ.
Սանահնեցի, 1346 թ., ստացող - Հմր 2187, էջ 363, 366
–
1411 թ. - էջ 309
– երէց,
1587 թ., գրիչ ի Սեբաստիա - Հմր 2151, էջ 213, 215, 216
– Խարասարցի, ԺԶ. դ., տաղք. Աստուած
զայս տունս - էջ 1194, Միշտ յամենայն ժամ - էջ 1197
–
1628 թ. - էջ 273
– ընթերցող,
1631 թ., կոկող թղթի - էջ 1143, 1156
–
ջահընկալ, 1631 թ., գրիչ ի Յոհանավանք - Հմր 2381, էջ 1143, 1156
– երէց.
1631 թ., գրիչ ի Նոր Ջուղա - Հմր
2338, էջ 1003, 1006
– երէց
1680 թ., գրիչ ի Նոր Ջուղա - Հմր 2138, էջ 163, 165, 168
– Խիզանցի, ԺԷ դ., տաղ. Այսօր զքեզ տեսայ
- էջ 1194
– ԺԷ. դ. - էջ
1026
– ԺԷ. դ. - էջ
1172
– յիշուած Սուքիասի
ողբում - էջ 1016
– վրդ
Համթեցի, 1708 թ., գրիչ ի Կտուց անապատ - Հմր 2191/բ, էջ 391, 395, 396
– վրդ.,
1715 թ., միաբան Թէոդուպօլսոյ Լուսաւորչի վանքի - էջ 32
–
1722 թ. - էջ 46
– աբղյ., 1725 թ.,
գրիչ - Հմր 2285, էջ 797, 800, 802
– վրդ,
1731 թ., յետին ստացող - էջ 342
– Էջմիածնեցի,
1733 թ. - էջ 304
– քհյ.,
1764 թ., որդի Բաղդասար գրչի - էջ 665
– աբղյ,
ԺԸ. դ., գրիչ - Հմր 2231, էջ 537, 554
– վրդ.
Մեղրեցի, ԺԸ. դ., յետագայ ստացող - էջ 1055, 1058
– ԺԸ.
դ. - էջ 84
– տիրց.,
ԺԸ. դ - էջ 300
– ԺԸ.
դ. - էջ 363
– տիրց.,
1812 թ. - էջ 76
– գրչփ.
- էջ 270
– գրչփ.
- էջ 846
ՄԱՔՍԻՄԻԱՆՈՍ
– կայսր
- էջ 328, 330, 721
– Եփեսոսի
մանուկներից - էջ 222
ՄԱՔՍԻՄՈՍ
– պահապան
ննջեցելոց - էջ 235
– նհտ.
- էջ 329
ՄԱՔՐԻ
թգւ. - էջ 284
ՄԵԹԱՐ,
ԺԴ. դ., հայր Տիրացու աբղ.-ի - էջ 1090
ՄԵԼԻՏՈՍ յունաց
փիլիսոփա - էջ 1054
ՄԵԼՔԻՍԵԴԵԿ
– թագաւոր
արդարութեան, քհյ. - էջ 220, 874
–
1416 թ., գրիչ - Հմր 2148, էջ 201, 204
– հայրապետ,
ԺԶ. դ., ստացող - Հմր 2155, էջ 235, 238
– (Մելքիսէթ), վրդ., 1631 թ. - էջ 1155
–
(Մելքեսեթ), ԺԷ. դ., Վարդենիս գաւառի պարոնտէր - էջ 244
–
(Մլքսեթ), վրդ., 1709 թ - էջ 124
– Օվսեփեան Եուզպաշով,
1827 թ. - էջ 1134
ՄԵԼՔՈՆ
– պարսիկ
մոգ - էջ 392
– սրկ.,
1652 թ. - էջ 641
– 1683 թ. - էջ 1202
– 1695 թ., գրիչ
- Հմր 2248, էջ 635, 642
– 1717 թ. - էջ
838
– վրդ., 1722 թ.
- էջ 848
–
1736 թ. - էջ 278
–
1761 թ., հայր Բաղտասար գրչի - էջ 665
– գրչփ.
- էջ 64
–
1803 թ. - էջ 876
ՄԵԼՔՈՒՄՋԱՆ,
ԺԸ. դ. - էջ 84
ՄԵԾՊԱՐՈՆ
– ԺԶ
դ., տաղ. Խրատ մի տամ - էջ 131, 581, 1193
– 1325 թ. - էջ 1177
ՄԵՍՐՈՊ
– Մաշտոց,
մօտ 362-440 թթ. - էջ 280, 602, 718, 1074
– Վայոցձորեցի,
Ժ. դ., Պատմութիւն Մեծին Ներսէսի - էջ 418, 1165
–
1539 թ. - էջ 194
– երէց,
1729 թ. - էջ 232
–
1731 թ., գրիչ յԷջմիածին – Հմր 2162, էջ 257, 261, 262
– վրդ., ԺԸ դ.
- էջ 834
– ԺԸ.
դ., տաղ. Մաղթողական ձայն - էջ
675
– վրդ.
- էջ 424
– եպս.
Սմբատեանց Նախիջեւանցի, 1833-1911 թ. - էջ 18, 20, 40, 154, 158,
302, 308, 324, 338, 340, 352, 358, 362, 366, 372, 417, 422, 424, 430, 434, 440,
442, 444, 448, 450, 452, 454, 466, 470, 472, 476, 478, 480, 488, 492, 494, 504,
506, 514, 516, 528, 726, 864, 876, 878, 880, 882, 884, 888, 890, 924, 996,
1128, 1174, 1176, 1178, 1184, 1186, 1189, 1190, 1200, 1202, 1204, 1208
ՄԷԼԵՔՇԱՀ
սուլթան Խորասանայ, 1090 թ. - էջ 1152
ՄԷՀՐԱՊ,
ԺԷ. դ. - էջ 212
ՄԷՀՐԻՊԱՆ,
1652 թ. - էջ 61
ՄԷՐՏԻԿԻՆ,
1419 թ. - էջ 211
ՄԻԼԻՏՈՆ,
տիրց., ԺԸ. դ. - էջ 670
ՄԻՆԱՍ
– աբղյ.,
1411 թ. - էջ 311
– վրդ.
Բաբերդացի, 1641 թ. - էջ
950, կազմող - Հմր 2330, էջ 957, 959, 960, 961, 964
–
1617 թ. - էջ 311
–
1627 թ., գրիչ - Հմր 2147/Գ, էջ 199, 202
– պարոն,
1662 թ. - էջ 352
– պարոնտէր,
1656 թ., ստացող ի Սպահան - Հմր 2399, էջ 1207, 1210
– վրդ.
Աստապատեցի, 1681 թ. - էջ 292
– վրդ.
Յամթեցի, 1693 թ., պատրիարք Երուսաղէմի - էջ 632, 700
– երէց
Բուլաղէցի, 1698 - էջ
747
– կր.,
ԺԷ. դ. - էջ 140
– երէց
Էտրէնեցի, 1707 թ., գրիչ ի Պրուսա - Հմր 2197/Գ, էջ 419, 421, Հմր
2229, էջ 521, 526, տաղ. Աւրհնեալ է Հայր. - էջ 420
– քհյ.,
ԺԷ. դ. - էջ 140
– ԺԷ. դ. - էջ 92
– աբղյ. Բիւզանդացի,
1797 թ. գրիչ ի Սեբաստիա - Հմր 2311, էջ 863, 874- 876
– ԺԸ. դ., ժամանակակից
Սիմէոնի Երեւանցւոյ - էջ 472
– վրդ. Վաղարշակերտցի,
ԺԸ դ., Քարոզ - էջ 515, 517, նշում - էջ 516, 518, 519,
520
– ԺԸ. դ. - էջ
812
– ԺԸ. դ. - էջ
1032
– քհյ., ԺԸ. դ. - էջ 1182
– վրդ.
մահտեսի Գէորգեան, ԺԹ. դ. - էջ 294
ՄԻՔԱՅԷԼ
– հրեշտակապետ
- էջ 281, 326, 348, 624, 696, 861, 867, 962,
1129
– իշխան հայոց,
1012 թ. - էջ 826
–
(Միխայէլ), Ասորի, 1126 -1199 թթ. - էջ 80,
219, 570
– կթղ.,
1563 թ. - էջ 337
–
1683 թ., եղբայր Դաւիթ գրչի - էջ
724, 725
– 1689 թ. - էջ 1204
– երէց,
1691, գրիչ - Հմր 2113/Բ, էջ 65-67
– վրդ., 1693 թ.,
գրիչ ի Ջուղա - Հմր 2266, էջ 711, 714-716
– (Մուքայիլ), լուսարար,
1697 թ. - էջ 705, 712
– 1699 թ. - էջ
1060
– ԺԷ.
դ. գրիչ - Հմր 2125, էջ 121, 123
– տիրց.,
1775 թ., գրաշար ի Ս. Էջմիածին - էջ 1020
– կր., ԺԸ. դ. - էջ 1026
– վրդ. Չամչեան
- էջ 774
–
(Մուքէլ), ԺԸ. դ. - էջ 363
ՄԻՔԵԼԱՆՋԵԼՈ
ԲԱՐԲՈՆԻ, ԺԷ. դ. - էջ 127
ՄԻՔԻԱՅ
մարգարէ - էջ 146, 270, 417, 566, 1106
ՄԻՒՐԱԿԻՒՐՈՆ,
դիցբ. - էջ 14
ՄԽԻԹԱՐ
– Գօշ,
1120-ական թթ. – 1213 թ., Գիրք Դատաստանի - էջ 1161, ի Դատաստանագրոց - էջ 81, Կարգ
վարդապետաց - էջ 190, Առակք - էջ 507, Աղօթք - էջ 1004, նշում - էջ 760
– Հերացի,
ԺԲ. դ., ի խնդրոյ - էջ 305, 1088
– Սկեւռացի,
1254 թ., Յաղագս համապատւութեան երկոտասան առաքելոցն - էջ 253, 720
– Այրիվանեցի,
1230/35-1297/1300 թթ. - էջ 383, տաղ. Մաքուր տաճար - էջ 1013
– վրդ.,
ԺԳ. դ. - էջ 75
–
1318 թ., գրիչ ի Ծործորու վանս - Հմր 2104, էջ 19, 20
– Մխիթար
Ա Գռներցի, կթղ. Հայոց՝ 1341-1355 թթ. - էջ 563,
1113
– կուսակրօն
քհյ., 1352 թ., ստացող ի Մսր - Հմր 2233, էջ 557, 562
– րաբունապետ
Տաթեւի, 1425 թ. - էջ 190
– երէց
Հէղատեցի, 1447 թ., կազմող - Հմր 2130, էջ
141, 145
– Երզնկացի,
ԺԵ դ., Րախճականք - էջ 1164
– եպս., ԺԵ.-ԺԶ.
դդ. - էջ 213
– վրդ., 1680 թ,
ստացող յԱւընդաց գիւղ - Հմր 2128, էջ 137,
140
– ԺԷ.
դ. - էջ 208
– եպս.,
ԺԷ. դ - էջ 244
– աբբահայր
Սեբաստացի, 1676-1749 թթ., Ճարտասանութիւն - էջ 603
– ԺԸ դ. - էջ
824
– ԺԸ.
դ - էջ 84
– քհյ.,
ԺԸ. դ. - էջ 670
ՄԿՐՏԻՉ
– վրացերէն
պատառիկ պահպանակում, ԺԱ.-ԺԲ. դդ. - էջ 79
– Նաղաշ
վրդ., մօտ 1394-1470 թթ, Խրատ - էջ 131, Կենսագրութիւն - էջ 1136, Տաղք. Անձն իմ,
արի աղօթէ - էջ 131, 581, Անձն իմ քեզ - էջ 580, 1193, Անցանէ մեծութիւն - էջ 131, 384, 581, Առ մեզ խօսի - էջ
581, 1189, 1193, Աստուծոյ մարդասիրին - էջ 582, Ես գիտէի զաշխարհս - էջ
582, 1192, Երազ է եւ սուտ - էջ 132, 581, 1189, 1193, Ղարիպին կեանքն - էջ
1188, 1207, Յամենայն մեղաց - էջ 580, Սողոմոն - էջ 133, 581
– կր.,
1411 թ. - էջ 310
–
1418 թ. - էջ 187
–
1419 թ. - էջ 210
– աբղյ.
Ղրիմեցի, 1424 թ., գրիչ յԵրուսաղէմ - Հմր 2167, էջ 275, 278
– քհյ,
1425 թ., հայր Կարապետ գրչի - էջ 190
–
1447 թ. - էջ 145
– կր.,
ԺԶ. դ., գրիչ յԻլով - Հմր
2267, էջ 715, 718
– 1643 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2389, էջ 1179,
1182
– (Մակռտիչ) վրդ.,
1667 թ. - էջ 834
– Աշտարակեցի,
1658 թ., գրիչ յՈւշի - Հմր 2274, էջ 757, 761, 762
–
1684 թ. - էջ 274
– ԺԷ.
դ. - էջ 94
– վրդ.,
1761 թ. - էջ 227
– արքեպս.
Շօռօթեցի, 1775 թ. - էջ
1020, 1021
– ԺԸ.
դ., հայր Ղազար վրդ Ջահկեցու - էջ 111
– վրդ.,
ԺԸ. դ. - էջ 124
–
(Միտիչ), ԺԸ. դ., որդի Համբարի - էջ 298
– տիրց.,
ԺԸ. դ. - էջ 270
– խոջա,
ԺԸ. դ. - էջ 670
– Յովակիմեան, 1827 թ. - էջ 1134, 1188
– վրդ. Ասզեանց, 1831 թ. - էջ 1187
– վրդ.,
1832 թ. - էջ 144
– Միքայէլեան,
1837 թ., գրիչ ի Կ. Պոլիս - Հմր 2278, էջ 771
– տիրց., 1841 թ.
- էջ 662
– Պոտուրեան - էջ 1189
ՄԿՐՏՈՒՄ
– ԺԸ. դ. - էջ 1208
– ԺԹ. դ. - էջ 80
ՄՆԱՍ, 1611 թ. - էջ 204
ՄՆԱՑԱԿԱՆ,
1812 թ. - էջ 487
ՄՈՄԵՐ
միայնակեաց, 1352 թ. - էջ
564
ՄՈՎԿԻՄՈՍ խափշիկ
- էջ 502
ՄՈՎՍԷՍ
– մարգարէ,
մանրանկար - էջ 101, նշում - էջ 18, 56, 63, 115, 116, 118, 126, 136, 138, 144,
169, 173, 184, 203, 212, 213, 217, 218, 233, 240, 277, 296, 298, 337, 342, 350,
357, 363, 383, 388, 393, 407, 411, 440, 457, 460, 474, 490, 492, 498, 499, 500,
506, 512, 530, 539, 540, 541, 543, 544, 545, 546, 550, 578, 585, 587, 593, 594,
599, 601, 610, 615, 621, 622, 633, 648, 671, 676, 777, 823, 1095, 1135, 1157
– Խորենացի,
Պատմահայր հայոց, Ե դ., Ողբ - էջ 958, Աշխարհացոյց
- էջ 390, 815, 1106, Բան իմաստութեան - էջ 803,
965, 1101, 1104, 1111, 1115, 1138, 1144, ի Պիտոյից գրոց - էջ 300, 982, 1082,
1099, Մեկնութիւն քերականի - էջ 400, 403, 967, 977, 1146, 1158, 1159, նշում - էջ
78, 218, 602, 642, 985, 1148
– Քերթող,
Աղօթք - էջ 578, Վերլուծութիւնք
Արիստոտէլի - էջ 747, 794, 808
– փիլիսոփա հայոց,
Վիճումնական հարցաբանութիւնք - էջ 1054
– վրդ
Երզնկացի, վխճ. 1323 թ, Ընդդիմադրութիւն - էջ 721, Խրատք կանոնականք - էջ 54, Վասն ուղղափառ
հաւատոյ - էջ 302
– Գ. Տաթեւացի,
կթղ. Հայոց՝ 1629-1633 թթ. - էջ 857, 858, 1120, ստացող ի Յոհանավանք - Հմր 2381, էջ 1143, 1148
– ԺԵ. դ., տաղերգու. Եղեալ հարսն
- էջ 1181
– վրդ., 1640, միաբան Ս. Էջմիածնի - էջ
1100
– կր., 1640 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2397, էջ 1201,
1204, նշում - էջ 264
– Ջուղայեցի,
1695 թ. - էջ 396, 482, 1023
– 1699 թ. - էջ
841
– ԺԷ.
դ., ձեռագրի ստացող - էջ 430
– Արքեպս.
Ջուղայեցի, 1724, գրիչ յԱսպահան - Հմր 2271, էջ 731, 732-740
–
1725 թ. - էջ 257
– տիրց Խօյեցի,
1744 թ. - էջ 848
– վրդ,
1746 թ., կնքադրոշմ - էջ 112
– (Մօսէս), Յովակիմեան, 1827 թ.
- էջ 1134
– գրչփ.
- էջ 488
ՄՈՒՍԱԻԲ,
ԺԸ. դ. - էջ 260
ՄՈՒՐԱՏ
–
1636 թ., սուլթան - էջ
1066
– 1725 թ., հայր
Մարտիրոս գրչի - էջ 801
– պապ,
ԺԸ. դ. - էջ 324
– Վանեցի,
1799, գրիչ ի Կոստանդնուպօլիս - Հմր 2210, էջ 451, 452
ՄՐՒԱԹ,
ԺԵ. դ., քոյր ստացող Յովսէփ վրդի - էջ 163
ՄՕՐԻԿ
կայսր, Է. դ. - էջ 502, 654
ՅԱԲԵԹ, որդի Նոյի - էջ 337, 384, 982, 1112
ՅԱԲԵՐԴ,
իշխան հայոց - էջ 826
ՅԱԻՐ,
Աստվ. - էջ 221
ՅԱԿՈԲ
– Նահապետ,
որդի Իսահակայ - էջ 55, 94, 126, 148, 162, 184, 219, 346, 348, 358, 431, 559,
560, 570, 623, 774, 800, 1106, 1129
– առաքեալ,
թուղթ - էջ 821, ի քարոզս - էջ 21, 239, 240, 467, նշում - էջ 71,
75, 188, 217, 271, 367, 389, 427, 464, 492, 558, 563, 573, 616, 648, 652, 742,
750, 778, 781, 794, 867, 869, 912, 1000, 1128, 1202
– Տեառնեղբայր,
Տեառնեղբոր Աւետարան - էջ 1119, նշում - էջ 55, 164, 243, 367, 375, 406, 466,
712, 730, 868, 995
– Մծբնայ
հայրապետ, Դ. դ., Ցանկ հրաշից - էջ 478, ի քարոզս - էջ 463, 469, 868, նշում - էջ 453, 750, 1199, 1200
– Սրճեցի,
Ե.-Զ. դդ., ճառք - էջ 17, 42, 54, 102, 103, 148, 263, 377, 494, 495, 497, 730,
816, 817
– Ա Կլայեցի, կթղ. Հայոց 1268-1286 թթ. - էջ
1095, 1139
– վրդ.,
ԺԳ դ., Օշինի ժամանակ - էջ 29, 930
– Բ Անաւարզեցի (Կլայեցի), կթղ. Հայոց` 1327-1341 թթ. - էջ 941
– քհյ., 1325 թ. - էջ 1177
– (Յակոբակ)
1355 թ., գրիչ նախագաղափար օրինակի - Հմր 2283, էջ 795
– յերկրէն
Ռշտունի, ԺԴ. դ., գրիչ - Հմր 2178, էջ 317, 320, 324
– ԺԴ.
դ., գրիչ - Հմր
2326, էջ 945, 949
– բժիշկ
- էջ 272
– Ղրիմեցի,
1360-ական թթ. - 1426 թթ., Կտակ - էջ 389, 737, Յաղագս ազգականութեան - էջ 274, 485, 623, քարոզք
- էջ 26, 66, 72, 80, 123, 158, 161, 170, 181, 183, 184, 217, 225, 233, 268,
288, 322, 383, 432, 484, 486, 499, 630, 660, 1065 Բանք տօմարականք - էջ 331, նշում - էջ 124, 163,
277, 312, 1092
– կր.,
1411 թ. - էջ 312
– աբղյ.,
1418 թ., գրիչ ի Խառաբաստայ ուխտ - Հմր 2143, էջ 179, 184, 185
– աբղյ.,
1425 թ. - էջ 190
– կր.,
1450 թ. - էջ 514
–
1595 թ. - էջ 311
– վրդ., 1631 թ. - էջ 1155
–
(Յակոբոս), 1633 թ., որդի Կարապետի - էջ 274
– քհյ., 1635 թ., տաղ. յԱստուծոյ
շինեալ - էջ 1195
–
1636 թ., հայր Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
– վրդ., 1640 թ., միաբան Ս. Էջմիածնի - էջ 1100
–
1642 թ. - էջ 276
– կր.,
1659 թ., ծաղկող յԻսպահան - Հմր 2358, էջ 1071, 1074
– Շոռօթեցի,
1660-ից առաջ, ծաղող - Հմր 2135, էջ 155, 156
– Ջուղայեցի
վաճառական, 1661 թ., Տոմար - էջ 1069
– վրդ. Պէլէնկցի, 1673 թ. - էջ 264
– Դ Ջուղայեցի,
կթղ. Հայոց՝ 1665-1680 թթ. - էջ 167, 526, 625, 820, 1070
– Մշաղբրեցի,
1696 թ., գրիչ - Հմր 2272, էջ 741, 745-749
– քհյ., 1699-ից առաջ, գրիչ - Հմր
2353, էջ 1061, 1064
– Սսեցի, ԺԷ դ., տաղ. Այս տաղ
- էջ 1196
– րաբունապետ Ովսանանց - էջ 1136
– քհյ. ԺԷ. դ.,
յետագայ ստացող - էջ 996
– աբղյ., ԺԷ. դ.,
գրիչ - Հմր 2361, էջ 1079, 1084
– վրդ. ԺԷ. դ.,
ստացող - Հմր 2264, էջ 703, 706
– կր . ԺԷ. դ.
- էջ 274
– քհյ., ԺԷ. դ.,
գրիչ - Հմր 2115, էջ 75, 78
– վրդ.,
1703 թ. - էջ 206
– քհյ. Եդեսացի, 1707 թ. - էջ 45
– աբղյ., 1731 թ.,
գրիչ ի Նոր Ջուղա - Հմր 2159, էջ 249, 251,
252
– վրդ.,
1746 թ. - էջ 1036
– պատրիարք Նալեան,
1741-49 թթ., քարոզք - էջ 197, 435, 442, 443, 450, 467-469, 546, 661, 663, 665, նշում
- էջ 556, 668, 863, 875, 876, 878, 879, 883
– Դ Շամախեցի, կթղ.
Հայոց՝ 1759-63 թթ., ստացող - Հմր 2263, էջ 697, 702, Հմր 2365, էջ 1089-1092, նշում - էջ 465,
635, 636, 1053, 1055
– դպիր, 1775 թ,
գրիչ ի Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2253, էջ 661, 664
– Կոնտեցի,
1767 թ., յետին ստացող - էջ 171, 172
– արքեպս., ԺԸ.
դ. - էջ 589, 590
– վրդ.,
ԺԸ. դ. - էջ 565
– կր., ԺԸ. դ. - էջ 806
– քհյ., 1816 թ.,
հայր Գրիգորիս գրչի - էջ 878
– տիրց., 1817 թ.
- էջ 454
– 1821 թ. - էջ
889
– Կոնդեցի,
1827 թ., գրիչ - Հմր 2213/բ, էջ 470, նշում -
էջ 590
– գրչփ. - էջ
270
– Անասեան - էջ
691, 736, 959, 1189, 1025
– Քէօսեան - էջ
474
ՅԱՄՂԻՔՈՍ - էջ 1080
ՅԱՐԷԴ, Աստվ. -
էջ 221
ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ
– ԺԵ. դ., գրիչ
- Հմր 2146, էջ 193, 196
–
1659 թ., որդի Սաֆարի - էջ
1074
– կր.,
1695 թ. - էջ 83, 84
– սրկ. Էքսէրճեան,
ԺԷ դ., տաղք. Անդադար ի խորոց - էջ 701, Աստուածածին՝ աստղ - էջ 792, Իսկական կոյս
- էջ 702, Ի քեզ յոյս - էջ 700, 1197, Յաղթական մայր - էջ 700, Յամենայն լեզուէ
- էջ 700, Յարկ դու դրախտին - էջ 701, Յինէն կամիմ - էջ 701, Յիսուսին ես դու ծնօղ
- էջ 700, Յոյս դու նեղելոց - էջ 701
– ԺԸ դ. - էջ
834
–
(Արութիւն), ԺԸ. դ., որդի ստացող Պետրոսի - էջ 607
– Յովնաթան
Շօռոթեցի, 1731 թ., ծաղկող - Հմր 2162, էջ 257, 262
– տիրց. էջմիածնեցի,
1775 թ. - էջ 1020
–
1790 թ., նոտար - էջ 486
– քհյ.,
ԺԸ. դ., գրիչ, ծաղկող - Հմր
2269, էջ 725, 728
– ԺԸ.
դ. գրիչ – Հմր 2197/Ա, էջ 415, 417
– աբղյ.,
ԺԸ. դ. - էջ 658
– ԺԸ.
դ. - էջ 160
– Տանակերտցի, ԺԸ.
դ. - էջ 841
–
(Արութիւն), ԺԸ. դ. - էջ 363
– վրդ.
ԺԸ. դ. - էջ 138
– աբեղա
Յոսկա անապատի, ԺԸ.-ԺԹ. դդ. - էջ 76
– կր., ԺԸ. դ. - էջ 1186
– ԺԸ.
դ. - էջ 84
–
1811 թ. - էջ 726
ՅԱՒՎԱԶ
- էջ 514
ՅԵՌՈՒԹԷՈՍ
վրդ. - էջ 742
ՅԵՍՈՒ
– որդի
Նաւեա - էջ 162, 200, 213, 284, 707, 822
– հայր
Սիրաքի - էջ 68, 97
ՅՈԲ
նահապետ – Գիրք Յոբայ - էջ 191 (պպ.), Լուծմունք - էջ 169, նշում - էջ 29, 52,
53, 68, 71, 74, 98, 127, 158, 280, 288, 345, 373, 393, 413, 468, 509, 511, 524,
545, 573, 586, 592, 605, 606, 609, 621, 624, 633, 644, 676, 707, 712, 736, 753,
926, 928, 1065, 1189
ՅՈԲԱՂ,
հայր Գուսանաց - էջ 341
ՅՈԲՆԱՂ
- էջ 55, 272
ՅՈՂԷՓԵՌՆԷՍ
- էջ 559
ՅՈՎԱԿԻՄ
– նահապետ
- էջ 289
– հայր
Տիրամօր - էջ 43, 413, 865, 866
– դպիր,
ի Պատմութիւնս 72 իմաստասիրաց - էջ 284
– դպիր,
1726 թ., գրիչ ի Կեսարիա - Հմր 2121, էջ 101, 112
– պատանի,
1808 թ. - էջ 889
– արքեպս.,
1803 թ. - էջ 453
– աղա,
1824 թ. - էջ 877
ՅՈՎԱՆՋԱՆ - էջ 1210
ՅՈՎԱՍ
- էջ 221
ՅՈՎԱՍԱՓ
– թգւ.
հնդկաց - էջ 55, 1187
– Սեբաստացի,
ԺԶ. դ., գրիչ - Հմր 2127/Բ, էջ 130, 133, Բժշկարան - էջ 134,Տաղք. Արարչագործն
Աստուած - էջ 132, Հաւատամք ի Քրիստոս - էջ 133, 582, Յոյս եւ ապաւէն - էջ 132, Սուրբ
հայրքն - էջ 133, Ստեղծօղն արարչագործ - էջ 133
– վրդ.,
1662 թ. - էջ 24
–
(Ովասաբ), վրդ., 1722թ. - էջ 46
ՅՈՎԷԼ
մարգարէ, Աստվ. - էջ 97, 168, 495, 541, 570, 617
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ
– Մկրտիչ,
Կարապետ, Պատմութիւն - էջ 103, 209, 328, 746, ի քարոզս - էջ 345, 349, 355, 367,
427, 588, 601, 652, 686, 817, 870, մանրանկար - էջ 87, 651, 863, 1120, 1128,
1129, նշում - էջ 44, 55, 172, 176, 181, 207, 209, 229, 256, 263, 268, 312, 355,
478, 495, 561, 593, 614, 627, 720, 722, 860, 865, 874, 1077, 1095, 1142, 1169,
1179
– Աւետարանիչ,
Աւետարան - էջ 117 (պպ), 180 (պպ), 192 (պպ), 225 (պպ), 231 (պպ), 265 (պպ), 285 (պպ),
303 (պպ), 521 (պպ), 619 (պպ), 693 (պպ), 715 (պպ), 843 (պպ), 980 (պպ), 821, 1025
(պպ), 1034 (պպ), 1176, 1209, Իւղաբերից
աւետարան - էջ 1009,
1010, 1121, թուղթք - էջ 1202, ի մեկնութենէն - էջ 99,
408, 410, 753, Մեկնութիւն - էջ 388, 630, 1011, 1098, Մեկնութիւն Յայտնութեանն
- էջ 1123, Հանգիստ - էջ 126, 388, 630, 1011, Պատմութիւն
- էջ 777, ի բանից - էջ 48, 56, 57, 93, 103,
133, 282, 319, 339, 497, 511, 347, 367, 441, 442, 455, 457,461, 462, 489, 497,
499, 500, 528, 534, 539, 540, 541, 542, 543, 546, 547, 548, 566, 573, 574, 605,
624, 654, 681, 683, 864, 865, 870, 871, 873, 983, Թուղթ - էջ 144, 821, Տեսիլ -
էջ 730, պատճառք - էջ 410, մանրանկար - էջ 85, 1207, տպագրանկար
- էջ 729, նշում - էջ 20, 71, 188, 230, 239,
406, 408, 413, 416, 468, 535, 589, 595, 596, 615, 617, 620 640, 644, 692,
742, 750, 754, 776, 778,780, 781, 861, 866, 869, 912, 913, 996, 1083
– կամաւոր
աղքատ - էջ 126
– Կիլիկեցի
սրբ. - էջ 713
– Ոսկեբերան,
354-407 թթ., Աղօթք - էջ 1167, Ճառք եւ քարոզք - էջ 54-57, 102, 103, 145, 147,
148, 388, 495-498, 574, 578, 654, 678, 679 (պպ), 695, 717, 958, 983, 1082,
1179, խրատք - էջ 97, 98, Յովհաննու Աւետարանին մեկնութենէն - էջ 99, 653,
947 (պպ), ի Ղուկասու մեկնութենէն - էջ 282, ի Մատթէի մեկնութենէն - էջ 598, 1179, 1180, ի Գործոց մեկնութենէն - էջ 753, ի
մեկնութենէ Պօղոսի թղթոցն - էջ 611, 612, 992,
1095 (պպ), 1180, Պատմութիւն - էջ 272, 329,
349, ի բանից - էջ 25, 610, 630, 754, 983, նշում - էջ 576, 776, 867
– Գբնեցի, մինչև Դ. դ. - էջ 414
– ճգնաւոր
- էջ 127, 414, 415
– Աղէկսանդրու
հայրապետ - էջ 316
– Երուսաղէմի
հայրապետ - էջ 119
– Կիւլիկեցի
- էջ 502
– Անգելոս, Յաղագս
հոգւոյ - էջ 833
–
(Յոհան) Մանդակունի, կթղ. Հայոց՝ 478-490 թթ., Ճառք - էջ 56, 146, 147, 214, 282,
496, 497, 499, 567, 568, 577 613, 747, Հարցումն - էջ 91, տաղ. Անսկիզբն
բանն - էջ 1205
– Դամասկացի - էջ
636, 968, 973
– Գ Օձնեցի, կթղ.
Հայոց` 717-728 թթ., Աղօթք - էջ 955, նշում - էջ 1149
–
989 թ., գրիչ ի Նորավանս - Հմր 2374, էջ 1119, 1121, 1122
– Սիւնեաց
եպս., Ժ. դ. - էջ 322, 364
–
(Տարօնացի), Կոզեռն, Ժ.-ԺԱ. դդ., Տեսիլ - էջ 418, Մեկնութիւն տօմարի - էջ 823
– այր
ոմն - էջ 434
– Սարկաւագ,
վիճ. 1129 թ., Բանք տոմարականք - էջ 331, 332, Խրատ տոմարական - էջ 375, նշում - էջ 58
– Գառնեցի,
1180-1245 թթ., Պատմութիւն - էջ 28, ի բանից - էջ 276, 652, Խրատք - էջ 729, 992, Աղօթք - էջ 1004,
1005
–
1232 թ., հայր գրիչ Ստեփանոս Աթամարացու - էջ 16
– ԺԳ.
դ., գրիչ - Հմր 2195, էջ 405, 411
– քհյ., ԺԳ. դ.,
ի խնդրոյ Գէորգ Սկեւռացու - էջ 57
– Երզնկացի (Պլուզ),
1220/1230-1293 թթ., Ճառք - էջ 26, 295, 296, 298, 320, 323, 364, 365, 499, 524,
568, 610, 695, 928, ի Կանոնաց - էջ 81, Խրատք - էջ 28, 47, 54, 82, 147-149,
218, 229, 281, 282, 321, 323, 373, 375, 397, 417, 568, 569, 578, 606, 622, 655,
660, 995, 1126, Խրատ միաբանութեան - էջ 297, 995, Յաղագս երկնի - էջ 53, 300,
305, 378, 393, 760, 779, 1126, Շարական Գրիգոր
Լուսաւորչի - էջ 229, տաղք - էջ 779, Այսօր զուարճացեալ
- էջ 1205, Աստուածածին սրբուհի - էջ 1182, 1193, Լերինք ամենայն - էջ 1205, ի բանից - էջ 42, 729, նշում - էջ 374,
379, 401
– Երզնկացի (Ծործորեցի),
մօտ 1270-ական թթ. - 1383 թ., Առակք - էջ 378, 507, Համառօտ
տեսութիւն քերականի - էջ 401, 831, 941, 947, 954,
1087, 1091, 1093, 1094, 1095, 1139, 1140, Մեկնութիւն Հայր Մերի - էջ 483, ի Մեկնութենէն
Մատթէոսի - էջ 483, 735, նշում - էջ 946
– 1318 թ. ստացող
ի Ծործորու վանս - Հմր 2104, էջ 19,
20
– սրկ., 1325 թ., ստացող ի Գալու անապատ -
Հմր
2388, էջ 1175, 1177
– վրդ., 1342 թ.,
ստացող - Հմր 2102, էջ 15, 17
– Սեբաստացի,
1358 թ. - էջ 254
– Որոտնեցի,
1315-1388 թ., Վերլուծութիւն Պորփիւրի - էջ 387, 967, 973, 977, 1025, Վերլուծութիւն
Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի - էջ 970, Մեկնութիւնք - էջ 718, 804, թղթոցն Պօղոսի - էջ 646, ի Վեցօրեայի մեկնութենէն - էջ
653, Ի բանից - էջ 37, 259, 736, 741, 746, Դաւանութիւն
հաւատոյ - էջ 718, քարոզք - էջ 42, 48, 53, 94, 95, 97, 103, 162, 165, 169, 290,
319, 325, 388, 414, 611, 775, 776, Տաթեւացու ողբը - էջ 290, ստացող ի Տաթեւ - Հմր
2382, էջ 1157, 1161, նշում - էջ 21, 34, 53, 65, 77, 80, 85, 89, 93, 101, 114,
121, 122, 143, 160, 185, 186, 188, 193, 195, 202, 206, 220, 229, 239, 247, 250,
255, 258, 259, 277, 292, 308, 310, 317, 327, 330, 365, 403, 404, 412, 419, 614,
670, 770, 782, 804, 805, 853, 855, 958, 974, 1025, 1065
– վրդ.,
աշակերտ մեծին Գրիգորի, Քարոզք - էջ 71
–
1383 թ., հայր Սարգիս գրչի - էջ
689
– քհյ. 1393-ից առաջ, գրիչ - Հմր
2365, էջ 1089, 1091, 1092
– Թլկուրանցի,
ԺԴ. դ., տաղք. Աղէկ պատկեր - էջ 1187, 1206, Առաջնաճաշակ
պտղոյն - էջ 1194, Ահա եղեւ պայծառ - էջ 1188, 1206, Աղեկ պատկեր ես - էջ 1187, Աստուած գթած - էջ
1193, Արե´կ, արեկ - էջ 1206, Արեւ նման - էջ 1206, Աւրհնեալ անուն - էջ 1191, Գեղ մի կայր - էջ 730, 1135, Ես` Յովհաննես
- էջ 643, Ես քեզ տեսայ - էջ 1206, Է մահ - էջ
582, 1188, 1206, Լուս երեսացդ - էջ 1187, 1206, Հազար ուսուֆ - էջ 1206, Հանց կուն
- էջ 1206, Տեսայ պատկեր մի - էջ 1206, նշում -
էջ 644, 671
– ԺԴ. դ. - էջ
697
– րաբունի, ԺԴ.
դ., ստացող ի Սուրբ Բարթողիմէոս - Հմր 2364,
էջ 1087, 1089
–
1411 թ., հնգց., կոկող թղթի - էջ 310
– կր.,
1411թ., գրչի ի Մեծոփավանս - Հմր 2177/Ա, էջ 307, 309
–
(Յոհան), վրդ., 1412 թ. - էջ 358
–
1418 թ., եղբայր Յակոբ գրչի - էջ 184, 186
– կր.,
1418 թ., թուղթ կոկող - Հմր 2143, էջ 179, 185
–
(Յոհան), րաբունի, 1419 թ. - էջ 210, 211
– կր.
Սանահնեցի, 1447 թ., գրիչ - Հմր 2130, էջ 141, 144
– եպս.
Կաֆայեցի, 1447 թ., ստացող - Հմր 2130, էջ 141, 144
– քհյ.,
1452 թ., գրիչ ի Տփխիս - Հմր 2156, էջ 238, 342
– 1476 թ., հայր
Կարապետ գրչի - էջ 994, 995
– Կիպռօսցի,
ԺԵ. դ. - էջ 226
– Թլկուրանցի,
ԺԴ.-ԺԵ. դդ., Խրատ - էջ 131
– ԺԵ. դ., գրիչ - Հմր
2366, էջ 1091, 1094
– ԺԵ.
դ., եղբայր Յովսէփ ստացողի - էջ 163, 164
– 1525 թ. - էջ 1176
– (Յոհան), վրդ., 1562 թ., գրիչ - Հմր 2287, էջ 807, 810
– 1656 թ., գրիչ ի Սպահան - Հմր 2399, էջ 1207, 1210
– Տերզնցի,
1578 թ. - էջ 85-87
–
1587 թ., հայր Մարտիրոս գրչի - էջ 215
–
1587 թ., որդի Մարտիրոս գրչի - էջ 216
– վրդ.,
ԺԶ. դ. - էջ 225, 227, 230, 231, 232
– վրդ.,
1600 թ. - էջ 224
– Գալկանց
վրդ., 1609 թ., յետին ստացող - էջ 164
– պատրիարք Կ. Պոլսի, 1614 թ.
- էջ 1102
– դպիր,
1614 թ. - էջ 232
– դպիր,
1629 թ. - էջ 154
–
1629 թ., գրիչ ի Զէյթուն - Հմր 2133, էջ 151-153, Հմր 2163,
էջ 261, 264
–
1637 թ. - էջ 83
– վրդ., 1640, միաբան Ս. Էջմիածնի
- էջ 1100
–
1644 թ. - էջ 208
– դպիր, 1650 թ.,
յԻսպահան - Հմր 2358, էջ 1071, 1073, 1074,
1076 - Հմր 2360, էջ 1077, 1078
– (Յոհան), վրդ. Տաթեւացի, 1656 թ. - էջ 810
– երէց,
1659 թ., գրիչ ի Գանձասար - Հմր
2277, էջ 769, 772,
–
(Ոհան), եղբայր Յակոբ Ջուղայեցու, 1661 թ. - էջ 1069, 1074
– (Յոհան),
1663 թ. - էջ 854
– 1668 թ., գրիչ
- Հմր 2281, էջ 775,780
– վրդ., 1673 թ.
- էջ 706,
–
1674 թ., գրիչ - Հմր 2182, էջ 339, 340, 342
–
1675 թ. - էջ 238
– վրդ.
Շօռոթեցի, 1652-1679 թթ., գրիչ յԱմասիա - Հմր 2111, էջ 51, 58, 59-62
– Հոլով, ԺԷ. դ.,
Քերականութիւն - էջ 811, Համառօտութիւն ճարտասանական
արհեստի - էջ 811
–
(Յոհան), վխճ., 1680 թ. - էջ 168
– վրդ., 1683 թ.
- էջ 724
– քհյ.,
1693 թ. - էջ 122
– վրդ.,
1693 թ., պատրիարք Երուսաղէմի - էջ 632
– վրդ., Իսպահանցի,
1693, գրիչ - Հմր
2352, էջ 1060, 1062, Քերականութիւն - էջ 1061, նշում - էջ 1068
– վրդ., 1694 թ., ստացող ի Կոստանդնուպոլիս - էջ 651, 657,
661, 662, Հմր 2307/Բ, էջ 851, 852
– վրդ. Ղազվինեցի,
1699 թ. - էջ 840, 841
– վրդ. Կարճեւանցի, ԺԷ. դ. - էջ
1157
– ԺԷ.
դ., տաղք. Այսօր էի խիստ տրտում - էջ 1192, Յաւրինեալ ի Բարձելոյն - էջ 1195, Տէր իմ գթած - էջ 1195
– Կոլոտիկ, ԺԷ դ., Մեկնութիւն Եսայեա - էջ 112
–
(Յոհան), ԺԷ դ., գրիչ - Հմր 2343, էջ 1027, 1028
– ԺԷ.
դ., հայր Աբրահամ գրչի - էջ 583, 584
– արքեպս.
Եդեսացի, ԺԷ. դ. - էջ
774
– վրդ., ԺԷ. դ. - էջ 1096
– ԺԷ. դ., ծաղկող
- Հմր 2297, էջ 831, 834
– ԺԷ. դ. - էջ 996
– ԺԷ. դ., որդի ստացող Պետրոսի - էջ 608
– վրդ.
ԺԷ. դ. - էջ 194
– աբղյ., ԺԷ. դ., ստացող - Հմր 2252, էջ 657, ի Սուրբ Թուման - Հմր 2352, էջ 1058, 1059
– վրդ.,
1703 թ. - էջ 206
–
(Ովանէս), վրդ. Աստապատեցի, 1706 թ. - էջ
292
– վրդ.,
1711 թ. - էջ 1078
–
(Ովանէս), վխճ. 1712 թ. - էջ 36
– Կոլոտ,
Կ. Պոլսի պատրիարք, 1715-1741 թթ. - էջ 30, 881
–
(Յոհանն), Սանճեմինացի, 1717 թ., ի կարգէ քարոզողաց - էջ 890
– վրդ.
Համթեցի - էջ 419
– Օվանէս,
1717 թ. - էջ 838
–
1724 թ., եղբայր Մովէս ստացողի - էջ 738
– աբղյ.,
1731 թ., յետին նորոգող - էջ 342
–
(Օհան), 1732 թ. - էջ 8
–
1733 թ., ժամարար, գրիչ ի Շօշ - Հմր 2192, էջ 397, 400
– (Օվանէս) կր., 1733-ից առաջ, ստացող ի Համադան
- Հմր 2350/Ա, էջ 1053
– կր.,
1733 թ. - էջ 363, 852
– (Ոհան), մահտեսի, 1742 թ. - էջ 732
–
(Յոհան), վրդ., 1746 թ. - էջ
608
– Քանաքեռցի,
1758 թ. - էջ 340
– Ջուղայեցի,
1769 թ. - էջ 170
– ԺԸ. դ. - էջ
670
–
(Օհանէս), տիրց., ԺԸ. դ., յետին ստացող - էջ 402, տաղ. Իսկական բանին - էջ 1015, Հոգով, մտով
- էջ 1015, Յամենայն մեղաց - էջ 580, 1015, Սրբուհի Մարիամ - էջ 1015
–
(Օվանէս), ԺԸ դ. - էջ 732
– վրդ.
Կարնեցի, ԺԸ. դ. - էջ 34
– վրդ.,
ԺԸ. դ. - էջ 298
–
1764 թ. - էջ 658
–
(Օհանէս), սրկ., ԺԸ. դ., գրիչ ի Կիլիկիա - Հմր 2218, էջ 475, 478
–
(Արութիւն), ԺԸ. դ. - էջ 363
–
(Ովանէս), ԺԸ. դ. - էջ 966
–
(Յոհան), ԺԸ. դ. - էջ 363
– վրդ.,
ԺԸ. դ. - էջ 326
– ԺԸ.
դ. - էջ 842
–
(Ովաննէս), տիրց., ԺԸ.-ԺԹ. դդ. - էջ 824
– քհյ., 1804 թ. - էջ 1212
– աբղյ.,
1810 թ., գրիչ ի Թիֆլիզ - Հմր 2315, էջ 879, 882
– տիրց.,
1817 թ. - էջ 454
– արքեպս.,
1817 թ. - էջ 454
– դպիր
Յարութիւնեան, 1817 թ., Քերականութիւն - էջ 774, գրիչ ի Պրուսա - Հմր 2280, էջ 773
–
(Յոհան), քհյ. Էօտէմիշու, 1820 թ., գրիչ ի Զմիւռնիա - Հմր 2206, էջ 445, 448
– Ղրիմեցի, 1824
թ., գրիչ - Հմր 2208, 447 448
– Ը Կարբեցի, կթղ.
Հայոց՝ 1831-1842 թթ. - էջ 601
– Պապ, գրչփ. -
էջ 140
– Յովհաննէս փոքր
վարդապետ Մանծկերցի ի Մուշ, քարոզք - էջ 601, նշում - էջ 602
– արքեպս., 1828 թ. - էջ 1134
– ծ. վրդ. Գրիգորեան, 1882 թ. - էջ 1166,
1208
ՅՈՎԱՍԱՓ - էջ 1205
ՅՈՎՆԱԹԱՆ
– Աստվ. - էջ
199, 354, 558, 1128
– Նաղաշ Շօռոթեցի,
1661-1722 թ. - էջ 262
–
(Օվնաթան), ԺԸ. դ. - էջ 812
– Յովնան մարգարէ,
ի քարոզս - էջ 326, 589, 621, 633, 660, 676, մանրանկար - էջ 15, 85, 863, նշում -
էջ 54, 55, 197, 214, 218, 367, 445, 457, 473, 567, 578, 745
ՅՈՎՍԷ, Աստվ. - էջ 102, 375, 760
ՅՈՎՍԷՓ
– նահապետ, Կտակ
- էջ 126, նշում - էջ 28, 55 148, 178, 229, 304, 346, 441, 498, 557, 570,
606, 623, 864, 867, 912, 913
– արդար - էջ
96, 222, 323, 650, 652, 712, 720, 730, 867, 1119
– Արեմաթացի - էջ
119, 146, 408, 441, 587, 610, 867, 1009
– (Յովսէփոս) -
էջ 485
– դպիր - էջ 284
– Վարդանանց
նահատակներից - էջ 301
– վրդ.,
ի գերեզման Թադէոսի առաքելոյն - էջ 28
– վրդ.,
ԺԵ. դ., ստացող - Հմր 2137, էջ 159, 163, 164
– աբղյ.,
ԺԵ. դ., գրիչ - Հմր 2153/Բ. էջ 227, 230
–
1600 թ. - էջ 224
–
1644 թ. - էջ 208
– վրդ.,
1647 թ., գրիչ - Հմր 2182, էջ 339, 340, 342
–
1693 թ., կարգաթող սրկ. - էջ 121
– վրդ.,
ԺԷ. դ. - էջ 130
– ԺԷ.
դ., գրիչ - Հմր 2164, էջ 265, 267
– քհյ.,
ԺԷ. դ., ստացող - Հմր 2122, էջ 113, 114
–
1746 թ. - էջ 180
– աբղյ.,
1766թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2222, էջ 487, 491, 492
– վրդ.,
1788 թ. - էջ 262
–
(Ովսէբ), Թիֆլիզէցի Ղարաղաշեանց, ԺԸ. դ. - էջ 806
– վրդ.,
ԺԸ. դ., ստացող - Հմր 2230, էջ 527, 538
– վրդ.,
ԺԸ. դ., կնքադրոշմ - էջ 151
– (Օհանէս), ԺԸ. դ. - էջ 1128
– կթղ.,
1800 թ. - էջ 835
– վրդ.
Կարբեցի, 1803 թ. - էջ 453
– Մալեզեանց,
1837 թ., Քերականութիւն - էջ
772
–
(Յօսէփ), գրչփ. - էջ 130
– Ստչիգովսկի – էջ 1123
ՅՈՎՍԻԱ,
որդի Ամոնի - էջ 427, 753
–
(Յովսէփոս) - էջ 485
ՅՈՒԴԱ
– Մակաբէ
- էջ 860
– առաքեալ,
թուղթ - էջ 821, 1202, նշում - էջ 348, 1229
– Իսկարիովտացի
- էջ 30, 32, 124, 130, 250, 416, 607, 643, 853, 983, 984, 1210
ՅՈՒԴԻԹ,
Աստվ. - էջ 315, 559, 600, 618, 1131
ՅՈՒԼԻԱՆՈՍ
– եպս.,
սրբ. - էջ 329
– եպս. Աղիկօռնացի - էջ 1202
– ուրացող
- էջ 433
ՅՈՒՂԻՏԱ
– մայր
Կիրակոս նահատակի - էջ 778, 781
–
1652 թ., քոյր Յովհաննէս գրիչ Շօռոթեցու - էջ 60, 61
–
1724 թ., մայր Մովսէս ստացողի - էջ 738
ՅՈՒՍԻԿ,
ԺԷ. դ. - էջ 154
ՅՈՒՍՈՒՖ
(Ուսուֆ) - էջ 643
ՅՈՒՍՏԻԱՆՈՍ, Բիւզանդական
կայսր - էջ 721
ՆԱԲՈՒԳՈԴՈՆՈՍՈՐ - էջ 147, 214, 405, 569, 982, 1150
ՆԱԶԱՐ
– խօջա, 1629 թ. - էջ 1152
– ԺԷ.
դ. - էջ 352
ՆԱԶԱՐԷԹ
–
1680 թ. - էջ 168
– ԺԷ.
դ. - էջ 264
– ԺԷ.-ԺԸ.
դդ. - էջ 1005
ՆԱԶԼՈՒ,
1715 թ., մայր Թէոդոս գրչի - էջ 31, 32
ՆԱԶԼՈՒԽԱՆ,
1709 թ. - էջ 124
ՆԱԶՄԷԼԻՔ,
ԺԷ. դ. - էջ 324
ՆԱԹԱՆ մարգարէ - էջ 81, 200, 704, 868
ՆԱԽՇՈՒՆ, 1656 թ. - էջ 1210
ՆԱՀԱՊԵՏ
– Ա
Եդեսացի, կթղ. Հայոց՝ 1691-1705 թթ. - էջ 632, 657, 840, 841, 1032, 1038
– կր., ԺԸ. դ. - էջ 1096
– մահտեսի, ԺԸ.
դ. - էջ 670
ՆԱՆԱ,
1642 թ. - էջ 1174
ՆԵՂՈՍ
սուրբ հայր - էջ 418, 986, 988, 992
ՆԵՄԵՍԻՈՍ
եպս. Եմեսու, Դ. դ., Յաղագս բնութեան մարդոյ - էջ 19
ՆԵՍՏՈՐ
հերձուածող, մահ 440 թ. - էջ 41, 999
ՆԵՐՍԵՀ
թգւ. Հռոմայ - էջ 415
ՆԵՐՍԵՍ
– Մեծ,
կթղ. Հայոց՝ 353-373 թթ. - էջ 109, 186, 374, 418, 858, 1152, 1153, 1165, 1189, 1205
– Գ
Տայեցի (Իշխանեցի), կթղ. Հայոց՝ 641-661 - էջ 510
– Շնորհալի,
կթղ. Հայոց՝ 1166-1173 թթ., Բանք չափաւ - էջ 1184, Ի Սուրբ խաչն - էջ 499, հանելուկք
- էջ 82, 385, 625, 761, 1083, Հաւատով խոստովանիմ - էջ 29, 199, 721, 1004, յԸնդհանրական
թղթոյն - էջ 47, 150, 317, 485, 622, 735, Թուղթ հաւատոյ խոստովանութեան - էջ
484, թուղթք - էջ 780, Մեկնութիւն բանից Դաւթի - էջ 948, Հայր Մեր-ի - էջ 54,
286, 483, Խորանաց - էջ 56, Մատթէի - էջ 598, 600, 735, 1084, Յաղագս աղաւթից - էջ 1004, Առաւաւտ լուսոյ - էջ 1005, Յաղագս երկնային
շարժմանն - էջ 53, 300, 305, Յաղագս երկնից - էջ 305, 1088, Յիշատակարան Առակացն
Սողոմոնի - էջ 1202, Ներբողեան հրեշտակապետաց - էջ 326, 696, 1126, Սահման հաւատոյ
- էջ 234, Գանձ Վարդավառի - էջ 1093, Չափածոյ վարքը - էջ 1125, 1183, 1185, տաղք.
Ահա ձայնեմ - էջ 1205, Այսօր անճառ լուսոյն - էջ 833, 1185, Անեղ Որդին - էջ
1182, Աշխարհ ամենայն - էջ 1005, ի բանից - էջ
29, 54, 221, 409, 483, 579, 606, 624, 629, 695, 982, 988, մանրանկար - էջ 1125, նշում
- էջ 1089, 1154, 1184, 1204
– Լամբրոնացի,
1153-1198 թթ., յԱնառակ որդին - էջ 150, Դեսպանագնացութիւն - էջ 721, Մեկնութիւն առակաց - էջ
365, 646, Պատարագին - էջ 1171, 1173, Սաղմոսաց - էջ 646, Թարգմանութիւն մեկնութեանն Յովհաննու - էջ 388, Պատմութիւնն Յովհաննու
ննջմանն - էջ 388, Վիպասանութիւն - էջ 1126, Շնորհալու չափածոյ վարքը - էջ 1125,
1183, 1185
– կթղ.
Աղուանից, 1252 թ. - էջ
756
– եպս.,
1609 թ. - էջ 324
–
1629 թ. - էջ 154
– 1639 թ., որդի Հոլոպվոյթ Կամենցու
- էջ 1100
– սրկ.,
1664 թ., գրիչ յԷջմիածին - ձեռ Հմր 2356, էջ 1067, 1070
–
1668թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2124, էջ 115, 120, 121
– քհյ.,
1673 թ. - էջ 212
– ԺԷ.
դ., գրիչ - Հմր
2242, էջ 603, 608
– ԺԷ.
դ. - էջ 243
– Մալազ,
ԺԷ. դ. - էջ 204
– ԺԷ.-ԺԸ.
դդ., գրիչ - Հմր 2170, էջ 287, 291
– վրդ.,
1712 թ., ստացող - Հմր 2190/Ա, էջ 380, 386
– վրդ.
Եղեգնաձորցի, 1778, գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2319, էջ 887, 888
– սրբազան
Աշտարակեցի՞ - էջ 76
–
1807 թ., որդի Գէորգիի - էջ 889, 890
– վրդ.
- էջ 1058
ՆԵՓԹԱՂԻՄ - էջ 1106
ՆԵՔՏԱՐԻՈՍ հայրապետ
- էջ 754
ՆԻԿՈԴԻՄՈՍ
- էջ 587, 610
ՆԻԿՈՂԱՅՈՍ
– Սքանչելագործ
Զմիւռնացի հայրապետ Միւռոնայ Լիկեացւոց - էջ 425, 428
– 1432 թ., հայր Սարգիս ստացողի
- էջ 1176
–
1447 թ. - էջ 145
– ԺԵ.
դ., եղբայր ստացող Յովսէփ վրդի - էջ 163, 164
–
(Նիկոլայոս) Թորոսենց, ԺԵ. դ., արքեպս Լեվա հայոց - էջ 88
– (Նիկոլ), 1642 թ. - էջ 1174
– ԺԷ
դ., գրիչ - Հմր 2327, էջ 949, 952
– ԺԷ.
դ., որդի Գասպար գրչի - էջ
608
– երէց,
1710 թ., գրիչ ի Պրուսա - Հմր 2197/Բ, էջ 419, 422
–
(Նիկողոս), աբղյ., 1722 թ. - էջ 46
–
(Նիկողոս), 1742 թ. - էջ
732
–
(Նիկողոս), մահտեսի, 1750 թ. - էջ 406
– վրդ.,
1787 թ. - էջ 658
– ԺԸ. դ. - էջ
670
– (Նիկողոս), վրդ. Տէր-Մարուքեան, 1816 թ. - էջ 596
– Ադոնց
- էջ 954, 959, 960, 964, 965, 1158, 1160
ՆԻՆՈՍ
թգւ. Ասորեստանի - էջ 495, 578
ՆՈՄԻԱՆՈՍ
ասորոց վրդ. - էջ 282
ՆՈՅ
նահապետ - էջ 2, 25, 56, 125, 126, 136, 198, 213, 219, 280, 323, 347, 371, 458,
512, 546, 578, 605, 621, 679, 745, 982, 1112
ՆՈՅԵՄԻ
- էջ 314, 353, 559, 1130
ՆՈՇՐՈՎԱՆ
թգւ. - էջ 202, 777, 815
ՆՈՐԱՅՐ
եպս. Ծովական - էջ 644
ՆՈՐԻՋԱՆ,
գրչփ. - էջ 164
ՆՈՒԷՄԻ
- էջ 345
ՆՈՒՆԷ
– կին
Ենովսի - էջ 248
–
1812 թ. - էջ 488
ՆՈՒՐԻԽԱՆ,
1642 թ. - էջ 960, 961
ՆՈՒՐԻՃԱՆ,
ԺԵ-ԺԶ դդ. - էջ 958
ՇԱՀԱԼԱՄ ապաշխարող, ԺԸ. դ. - էջ 1162
ՇԱՀԶԱՏԷ,
1697 թ. - էջ 128
ՇԱՀԷ աբղյ. Անանեան - էջ 1124
ՇԱՀԻՐՄԻՐ
ԺԸ. դ. - էջ 84
ՇԱՀՆԱԶԱՐ
պրն., ԺԷ. դ. - էջ 244
ՇԱՀՐԱՄԻՐ,
ԺԷ. դ. - էջ 244
ՇԱՂԻԿ,
ԺԷ. դ. - էջ 208
ՇԱՊՕ,
1824 թ. - էջ 50
ՇԷԽԷՐ
- էջ 616
ՇԻՐԱՔ
վրդ., 1539 թ. - էջ 194
ՇԻՐԻՆ
մելիք, 1447 թ. - էջ 145
ՇՄԱՒՈՆ
– նահապետ
- էջ 304, 1106
– ԺԴ.
դ., գրիչ - Հմր
2262, էջ 693, 697
– կր.,
1659 թ., գրիչ յԵրնջակ - Հմր 2175, էջ 301, 304
– (Շիմայոն) ԺԷ. դ. - էջ 1172
– քհյ.,
Մուղնի, ԺԸ. դ. - էջ 175
ՇՆՈՐՀԱՒՈՐ
–
(Շնորհւոր), 1419 թ. - էջ 210
– (Շնհաւոր), 1652 թ., մայր Շոռոթեցի Յովհաննէս գրչի - էջ
60, 61, 62
ՈՂԻՄՊԻԱՆՈՍ, Առակք - էջ 508
ՈՆՈՐԻՈՍ
Սրբ. - էջ 743
ՈՍԿԱՆ
– Տփխիսեցի,
ԺԷ. դ., գրիչ - Հմր 2136, էջ 157, 159
– Երեւանցի,
1614-1674 թթ., Քերականութիւն - էջ 758, 763, 767, 770, գրիչ յԷջմիածին - Հմր
2368, էջ 1095, 1099, 1100, նշում - էջ 762
– քհյ., ԺԷ դ. - էջ 1172
– խոջա, 1699, որդի
Մարգարի - էջ 1064
ՈՍԿԵԱՆՔ
- էջ 362, 540
ՈՍԿԻ
տատիկ, 1628 թ. - էջ 274
ՈՍԿԻՀԱՏ,
ԺԷ. դ. - էջ 324
ՈՎՍԷ, մարգարէ - էջ 1106
ՈՐՄԻԶԴ
արքայ - էջ 508
ՈՐՈԳԻՆԷՍ,
185-253 թթ. - էջ 48, 818, 865
ՈՔԻՐԻՈՆ,
հայր հարանց - էջ 41
ՈՔՈԶԻԱ
թգւ. - էջ 221
ՈՒԽՏԱՆԵՍ
պատմիչ, Ժ. դ. - էջ 754
ՈՒՂԻԴ, 1669 թ.,
կին Դիալնջիի - էջ 689
ՉԻՊՈՒԽ աւղլի
Արգիշեցի, տաղ. Մեծ գոհութիւն հազար - էջ 1188
ՉՕՐՏՈՒԱՆԵԼ իշխան - էջ 602
ՊԱԼԹՕՆ, 1297 թ., սպանուած Թավրէզում - էջ 300
ՊԱԼԻ
– խոճա,
ԺԷ. դ., ստացող - Հմր 2168, էջ 279, 285
– տիրց.,
ԺԸ. դ. - էջ 318
ՊԱՂՃԻ,
պապ Եսայի գրչի, ԺԷ. դ. - էջ 972
ՊԱՂՏԱՍԱՐ
– Աստվ.
- էջ 317
–
1215 թ., հօրեղբայր Թէոդոս գրչի - էջ 32
– դպիր
Կոստանդնուպոլսեցի, 1683-1786 թթ., Տրամաբանութիւն - էջ 472, 474
ՊԱՆԲՈ
հայր - էջ 502, 744
ՊԱՆՏԵՈՆ,
դիցբ. - էջ 14
ՊԱՆՑԻԼԻԱՍ
դպիր - էջ 283
ՊԱՊ
թագաւոր, Դ. դ. - էջ 418
ՊԱՊԻԿ,
ԺԸ. դ. - էջ 84
ՊԱՊՈՒՄ, 1683 թ. - էջ 1202
ՊԱՏՐՈՂԿԻԱՆԷ,
յիշուած Յովհաննէս Աւետարանչի Պատմութիւնում - էջ 778
ՊԱՏՐՈՆԻԿԷ
թագուհի - էջ 654
ՊԱՐԱՍՔԵՒԱ
նհտ. - էջ 268, 502
ՊԱՐԽՈՒԹՇՈՒ,
ԺԴ. դ. - էջ 741
ՊԱՐՈՆԼՈՅՍ նհտ.,
1567 թ. - էջ 1194
ՊԱՐՈՅՐ
– թագաւոր
- էջ 337
– Մուրադեան
- էջ 79, 318, 767, 769, 805
ՊԱՐՈՆ
սրկ., 1432 թ. - էջ 1175
ՊԱՐՍԱՄ
–1631
թ., հնգց. եղբայր Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
– քհյ., 1698 թ. - էջ 749
– կնքադրոշմ - էջ 1200
ՊԱՓՆՈՏԻՈՍ
հայր - էջ 502, 988
ՊԵՏՐՈՍ
– առաքեալ,
Թուղթք - էջ 425, 821, 1202, ի քարոզս - էջ 83, 201, 345, 349, 355, 427, 445,
446, 467, 601, 861, 869, ի բանից - էջ 25, 461, Տեսիլ - էջ 28, մանրանկար - էջ
85, 445, 1119, նշում - էջ 35, 71, 140,
162, 196, 207, 232, 250, 256, 277, 280, 329, 353, 367, 406, 415, 433, 449, 468,
495, 529, 532, 538, 546, 561, 572, 628, 680, 686, 688, 716, 720, 728, 1000,
1083, 1097, 1106, 1128, 1113
– անողորմ
(մաքսաւոր) - էջ 316, 503, 570, 730, 1000, 1013, 1082
– Աղէկսանդրու
հայրապետ - էջ 870
– Արագոնացի,
ֆրա, ԺԴ. դ. - էջ 434, 676, 768, Գիրք յաղագս առաքինութեանց - էջ 836, Վերլուծութիւն
- էջ 1160
–
1411 թ. - էջ 310
– վրդ.,
ԺԵ. դ. - էջ 236
–
1587 թ. - էջ 215
– վրդ., 1631 թ. - էջ 1156
– եպս.,
1644 թ. - էջ 207, 208
– կթղ.
Աղուանից, 1659 թ. - էջ
772
– մղտսի,
1675 թ. - էջ 782
– վրդ., 1680 թ.,
յետագայ ստացող - էջ 1114
– Աստապատեցի,
1681, գրիչ - Հմր 2349, 1039, 1040, 1052
– վրդ., 1683 թ.
- էջ 724
– վրդ.
Հէլէպցի, 1693 թ., գրիչ - Հմր 2236, էջ 575, 584, նշում - էջ 121
– սրկ.
Պաղչասարայցի, 1696 թ., գրիչ յԵրուսաղէմ - Հմր 2265, էջ 705, 712
– վրդ. Երզնկացի, ԺԷ դ. - էջ
1200
– մահտեսի,
ԺԷ. դ., ստացող - Հմր
2242, էջ 603, 607
– ԺԷ.
դ. - էջ 146
– կր.,
ԺԷ դ. - էջ 806
– դպիր,
ԺԷ. դ., գրիչ ի Նոր Ջուղա - Հմր 2159, էջ 249, 251
– վրդ.,
ԺԷ. դ., գրիչ ի Շապին Ղարահիսար - Հմր 2235, էջ 571, 576
– ԺԷ.
դ. - էջ 244
– ԺԷ.
դ., ստացող - Հմր 2352, էջ 1057, 1058
– ԺԷ
դ., տաղ. Պղերգութեամբ զանցաւոր - էջ 1016
– վրդ.,
1706 թ. - էջ 292
– մահդասի,
1709 թ. - էջ 124
– աբղյ., 1712 թ.,
յետագայ ստացող - էջ 1062
– վրդ.,
1719 թ. - էջ 1036
– վրդ.,
1720 թ. - էջ 250
–
1749 թ. - էջ 83, 84
– վրդ.,
1764 թ., նուիրակ Ս. Էջմիածնի - էջ 665
– կր.,
1771 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2224, էջ 493
– Նախիջեւանցի
Աղամալեան, 1720/2-1787 թթ., Աղբիւր բացեալ - էջ 475, 477, 886, Մեկնութիւն վերլուծութեանցն
Արիստոտէլի - էջ 481, քարոզք - էջ 439, 443, 446, 447, 468, 471, 878, 888, 925, մանրանկար
- էջ 470
– վրդ.,
ԺԸ. դ. - էջ 852
– Քիւթիւր
Հռոմկլայեցի, ԺԸ. դ., քարոզք - էջ 136, 505, 506, 636
– ԺԸ.
դ. - էջ 828
– ԺԸ.
դ. - էջ 728
– Անապատցի, ԺԸ. դ. - էջ 1114
– աբղյ., ԺԸ. դ.
- էջ 1060
– կր., ԺԸ. դ., Աղօթք - էջ 1086
– վրդ.,
կնքադրոշմ - էջ 20
ՊԵՐՍԵՓՈՆԷ, դիցբ.
- էջ 13
ՊԵՐՏԱՍԷՍ,
գրչփ. - էջ 270
ՊԻԱՆՏՈՍ
ԼԱՉԷՏԷՄՕ, Ի յեօթանց իմաստասիրաց ի Յունաստան - էջ 595
ՊԻՀՌՈՆ
իմաստակ - էջ 266, 948, 1089
ՊԻՂԱՏՈՍ
- էջ 408, 441, 604, 711, 712, 722, 730
ՊԻՄԷՆ,
եկեղեցու հայրերից - էջ 98, 100, 502, 986
ՊԻՈՍ
ՊԱՊ Հռոմայ - էջ 1000
ՊԻՒԹԱԳՈՐԱՍ
ՍԱՄՈՍԱՑԻ, մ. թ. ա. մօտ 570-մօտ 500 թթ. մ. թ. ա., իմաստասեր - էջ 13, 218, 510,
979
ՊՂԱՏՈՆ
իմաստասէր, 429-437 թթ. մ. թ. ա. - էջ 13, 14, 28, 120, 134, 156, 375, 377, 482,
512, 617, 622, 633, 645, 646, 832, 836, 979, 1145, 1146
ՊՂՈՒՏԱՐՔՈՍ
- էջ 754
ՊՈՐՓԻՒՐ
իմաստասէր, 232-303 թթ. - էջ 325, 387, 404, 466, 692, 735, 755, 759, Պորփիւրի ներածութիւն
- էջ 799, 807, 832, 851, 948, 951, 953, 969, 1022, 1024, 1025, 1028, 1033,
1060, 1063, 1073, 1076, 1080, 1087, 1097, Մեկնութիւն - էջ 973, 974, 977,
978, 1107, մանրանկար - էջ 947, նշում - էջ 801, 808, 834, 966, 967, 970, 972,
975, 1074, 1084, 1089, 1147
ՊՈՒԴԱԽ
- էջ 616
ՊՏՂՈՄԷՈՍ
փիլադելփոս - էջ 385
ՊՐԻՊՈՍ
- էջ 14
ՊՐՈԽՈՐՈՆ
սրկ., 1629 թ. - էջ 154
ՊՐՈԿՂ
ԿՈՍՏԱՆԴՆՈՒՊՕԼՍԵՑԻ, Ե. դ. - էջ 388, 462, 754, Շաղկապք աստուածաբանականք - էջ
833, Մեկնութիւն գրոցն - էջ 844, 846-849, 1035, 1055, ի գրոց պատճառաց - էջ 974, նշում
- էջ 850
ՊՌՈՄԻՒԹՈՍ
- էջ 13
ՊՕՂԻԿԱՐՊՈՍ
Զմիւռնիոյ եպս - էջ 328
ՊՕՂՈՍ
առաքեալ, ի քարոզս - էջ 183, 196, 201 (պպ), 349, 427, 467, 646, 861, ի բանից - էջ 65, 94, 170, 209, 263, 290, 303,
410, 426, 456, 460, 461-465, 543, 545, 615, 624, 654, 800, 866, 871, թուղթք - էջ
116, 232 (պպ), 425 (պպ), 760 (քղւ.), Յառաջաբանութիւն Պօղոսի - էջ 982, 1135, տեսիլ
- էջ 126, մանրանկար - էջ 85, 1119, նշում - էջ 38, 72, 73, 135, 162, 166, 177,
202, 211, 250, 253, 280, 301, 303, 313, 316, 353, 360, 364, 375, 387, 404, 406,
413, 415, 427, 433, 449, 450, 457, 459, 509, 561, 571-574, 585, 588, 595, 601,
616, 621, 678, 680, 686, 687, 716, 720, 737, 752, 834, 860, 869, 893, 945, 984,
1010, 1011, 1082
– անապատական
(եգիպտացի) - էջ 329, 741, 988
– եպս.,
Իսպանիա - էջ 127
– Տարօնացի,
1050-1123 թթ., ի Հակաճառութենէն - էջ 253, 301, 387, 407, 720
– կր.
Բաղիշու, ԺԳ. դ. - էջ
757
– ԺԴ. դ., ծաղկող
ի Սուրբ Բարթողիմէոս - Հմր 2364, էջ 1087,
1090
–
1411 թ., հայր Յովհաննէս գրչի - էջ 311
– դեսպան եկեալ
ի Պապէն, ԺԶ դ. - էջ 717
– վրդ.
Տիւրիկեցի, 1621 թ., գրիչ ի Շօշ - Հմր 2370, էջ 1103, 1108, 1109
– վրդ., 1640 թ., միաբան Ս. Էջմիածնի
- էջ 1100
– եպս.,
1644 թ. - էջ 208
– երէց
Մարզուանցի, 1665 թ. - էջ 820
– երէց,
1669 թ., գրիչ - Հմր 2109, էջ 39, 41, 43, 44
–
1669 թ., հայր Դիլանջիի - էջ
689
– վրդ.
Այնթափցի, 1673 թ. - էջ 67, 264
– 1678 թ. - էջ 1186
– Մնաշէնցի,
1692 թ., գրիչ յԵրուսաղէմ - Հմր
2246, էջ 627, 630-632
–
1694 թ., հայր Գրիգոր գրչի - էջ
655
– վրդ.
Էրզրումեցի, ԺԷ. դ. - էջ 148
– վրդ.,
ԺԷ. դ. - էջ 238
– աբղյ,
1731 թ., գրիչ ի Կաֆայ - Հմր 2120, էջ 95, 100
– դպիր,
1763 թ. - էջ 258
– վրդ.
Վանեցի, պատրիարք Երուսաղէմի, 1771 թ. - էջ 493, 1020
– վրդ.,
ԺԸ. դ. - էջ 1078
– ԺԸ.
դ. - էջ 84
– ԺԸ.
դ. - էջ 752
– կր.,
ԺԸ. դ. - էջ 258
– ԺԸ.
դ., Գրիգոր Ջուղայեցու որդին - էջ 1086
– վրդ.,
ԺԸ.-ԺԹ. դդ. - էջ 76
– Լալայով,
1825 թ. - էջ 889
– տիրց.,
ԺԹ. դ. - էջ 144
– Նուշկիրի,
ԺԹ. դ. - էջ 439
ՋԱԼԱԼ
– իշխան
Խաչենոյ - էջ 375
– ԺԸ.
դ. - էջ 590
ՋԱՄԱԼ,
գրչփ. - էջ 160
ՋԵՐՕՆԻՄՈՍ
– Պօլինացի
- տե՛ս Հերոնիմոս
– եպս.
- էջ 358
ՋԻԼԲԵՐՏՈՍ
ՊՕՌԵՏԱՑԻ, Գիրք վեց սկզբանց - էջ
768, 973, 1160
ՋԻՎԱՆ, ԺԹ. դ.
- էջ 626
ՌԱՓԱՅԵԼ, 1735 թ. - էջ 1086
ՌԷԹԷՈՍ
ԱՇՏԱՐԱԿԵՑԻ, ԺԹ. դ. - էջ 157
ՌՈՒԲԷՆ
– Նահապետ,
Աստվ. - էջ 162, 184, 1106
– իշխ.
Կիլիկիոյ - էջ 337
ՌՈՒՍԻՆՈՍ
սրբ. - էջ 743
ՌՈՒՍՏԱՄ ԽԱՆ,
1699 թ. - էջ 841
ՍԱԼՉՈՒԿ խաթուն, 1477 թ. - էջ 214
ՍԱՀԱԿ
– Պարթեւ,
կթղ. Հայոց 387-438 թթ., ի Կանոնաց - էջ 81, 125, 373, 606, 622, 661, ի քարոզս - էջ
540, 729, 872, նշում - էջ 218, 1074, 1150
– իշխան,
նհտ. - էջ 602
– Միայնակեաց,
ԺԲ. դ., Դաւանումն ուղղափառ հաւատոյ - էջ 29, 481, 721
–
1631 թ., որդի Մարտիոս գրչի - էջ 1006
–
1637 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2286, էջ 801, 805
– վրդ., 1640 թ., միաբան Ս. Էջմիածնի
- էջ 1100
–
1644 թ., գրիչ - Հմր 2180, էջ 327,
338
– աբղյ., 1658 թ. - էջ 1210
– րաբունապետ,
1658 թ. - էջ 853
– Մակուացի,
1662 թ. - էջ 352
–
1675 թ. - էջ 238
– վրդ.,
1693 թ. - էջ 343
– դպիր,
ԺԷ դ., գրիչ - Հմր 2297, էջ 831, 834
– վրդ.,
ԺԷ. դ. - էջ 342
– դպիր
Վանեցի, ԺԷ դ., տաղ. Սրտաբեկեալ կամ - էջ 1014
– քհյ.,
ԺԷ. դ., հայր Ոսկան Տփղիսեցու - էջ 159
– վրդ.,
1710 թ., պատրիարք Կ. Պոլսի - էջ 422
–
1722 թ. - էջ 46
– երէց,
1725 թ., գրիչ ի Զէյթուն - Հմր 2161, էջ 253, 256
– քաչալ,
1793 թ. - էջ 164
– վրդ.
Կողբացի ԺԸ դ., (գրչփ.) - էջ 488
– ԺԸ.
դ. - էջ 157
– տիրց.,
1814 թ. - էջ 626
– վրդ. Ամատունի
- էջ 758
ՍԱՂԱԹԵԼ,
1411 թ. - էջ 309
ՍԱՄՈՒԷԼ
– Թգւր.
հրէից - էջ 218, 383
– Կամրջաձորեցի,
Ժ.-ԺԱ. դդ. - էջ 407
– վրդ.,
ԺԷ.-ԺԸ. դդ. - էջ 294
– աբղյ.,
1712 թ., գրիչ - Հմր 2112, էջ 61, 64
– վրդ.,
1738 թ. - էջ 838, 839, 1096
ՍԱՄՈՍՆ
ԼԱԼԱՖԱՐԵԱՆ - էջ 1100
ՍԱՅԱԿ , 1715 թ. - էջ 1208
ՍԱՅԻՊՍԱՒԼԹԱՆ,
1631 թ., մայր Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
ՍԱՆԴՈՒԽՏ,
1664 թ., ստացող - Հմր 2390, էջ 1181, 1184
ՍԱՌԱ
– կին
Աբրահամու - էջ 466
–
1644 թ. - էջ 208
–
1656 թ. - էջ 1210
– ԺԷ.-ԺԸ.
դդ. - էջ 244
–
1722 թ., կողակից Մանուկի - էջ 45
ՍԱՌԱԽԱՆՈՒՄ,
1656 թ. - էջ 1210
ՍԱՎԼՈՒՄ,
1642 թ. - էջ 274
ՍԱՏԱՂԱ ՄԵՂՐԻԿԱՆՑ, 1624 թ. - էջ
1109
ՍԱՐԱՏ,
1628 թ. - էջ 273
ՍԱՐԳԻՍ
– Զօրավար,
սրբ. - էջ 457, 540, 870, 1034, 1193
– յիշուած
Յովհաննէս Սարկաւագի մօտ - էջ 332
– Շնորհալի,
ԺԲ դ., ի բանից - էջ 42, 99, 100, ի մեկնութենէն Կաթողիկեաց թղթոյն - էջ 56,
271, 648, Խրատք - էջ 266, նշում - էջ 602
– քհյ.,
1223 թ. - էջ 15, 16
– ի
խնդրոյ Եսայի Նչեցու - էջ 321
– տոմարագէտ,
ԺԳ. դ., Պատճէն տոմարի - էջ 221
– վրդ., 1383 թ.,
գրչի ի Մակու - Հմր 2259, էջ 679,
688
– վրդ.,
1411 թ. - էջ 309, 310
– աւագ
սրկ., 1425 թ. - էջ 191
– միայնակեաց,
1425 թ. - էջ 191
– սրկ., 1432 թ., վրդ.` 1435 թ.,
ստացող ի Կաֆայ - Հմր 2387, էջ 1173, 1175,
1176, նշում - էջ 1212
– Մեծոփեցի,
1450 թ., մեկենաս - Հմր 2226, էջ 507, 513
– դպիր,
ԺԵ. դ. - էջ 235
– վրդ., 1640թ., միաբան Ս. Էջմիածնի
- էջ 1100
– վրդ., 1687 թ., առաջնորդ Յովհաննավանքի
- էջ 1104
– քհյ.,
1693 թ. - էջ 122
– ԺԷ. դ., գրիչ - Հմր 2379, էջ 1135, 1138
– ԺԷ. դ., գրիչ - Հմր 2393, էջ 1187, 1190
– ԺԷ դ., տաղք. Այսաւր եղեւ -
էջ 1187
– ամիր.,
ԺԷ. դ. - էջ 194
– քհյ., ԺԷ. դ., Վասն աշխարհի - էջ
1081
– վրդ.,
1709-ից յետոյ, ստացող - Հմր 2359, էջ 1075, 1078
– վրդ.,
Գեղամեցի 1713 թ. - էջ
613, գրիչ ի Մարաշ - Հմր 2244, էջ 613, 618, տաղ. Ի թիւ հազար - էջ 615, 618
– 1724 թ., հայր
Մովսէս ստացողի - էջ 738
–
1725 թ., գրիչ ի Զէյթուն - Հմր 2161, էջ 253, 256
– դպիր,
1733 թ., գրիչ - Հմր
2270, էջ 729, 731
– եպս.,
1755 թ., ստացող ի Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2255, էջ 665, 667
– պետ., ԺԸ. դ., գրիչ - Հմր 2314, էջ 877, 880
– ԺԸ.
դ. - էջ 444
– ԺԸ.
դ., գրչփ. - էջ 619
– ԺԸ.
դ. - էջ 84
– կր.,
ԺԸ. դ. - էջ 600
– ԺԸ. դ. - էջ
674
– վրդ.
կնքադրոշմ - էջ 168
–
1809 թ. - էջ 725
ՍԱՐԷՓԹԱՑԻ
կին, Աստվ. - էջ 318
ՍԱՓՈՐ,
1631, դուստր Մարտիրոս գրչի - էջ 1006
ՍԱՖԱՐ,
1659 թ., եղբայր Յովհաննէս գրչի - էջ 1074, 1209, 1210
ՍԱՖԻ
շահ Պարսից, 1637 թ. - էջ
805, 1151
ՍԱՔԱՐ,
Աստվ., Կտակ - էջ 126
ՍԱՔՐԻ,
1732 թ. - էջ 88
ՍԱՒՂՈՆ
ԱԹԵՆԱՑԻ - էջ 985
ՍԱՒՈՒՂ,
թագաւոր հրէից - էջ 276, 298, 301, 354, 355,
1149
ՍԵԲԱՍՏԻԱՆՈՍ
սրբ - էջ 328
ՍԵԲՈՎՐ,
կին Մովսէսի - էջ 212, 214
ՍԵԴԵԿԻԱ,
Աստվ. - էջ 618
ՍԵԴՐԱԿ ԲԱՐԽՈՒԴԱՐԵԱՆ - էջ 1123
ՍԵԼԼԱ - էջ 618
ՍԵՂԲԵՍՏՐՈՍ,
պապ Հռովմայ՝ 314-335 թթ. - էջ 127, 222, 328, 719, 999
ՍԵՄ
- էջ 637, 638
ՍԵՆԵԿԱ
- էջ 483
ՍԵՆԵՔԵՐԻՄ
– արքայ
Ասորեստանեաց - էջ 197, 214, 569
ՍԵՐՈՒՔ,
Աստվ. - էջ 221
ՍԵՒԵՐԻԱՆՈՍ ԱՆՏԻՈՔԱՑԻ, Ճառք -
էջ 1180
ՍԷԹ,
նահապետ - էջ 125, 184, 248, 250, 611, 654, 705, 718, 998
ՍԷՆԷՔԵՐԻՄ վրդ. - էջ 1120
ՍԷՎՕ,
ԺԹ. դ. - էջ 49
ՍԷՖԷ,
շահ պարսից, 1640 թ. - էջ
634
ՍԷՖԷՐ,
ԺԷ. դ. - էջ 194
ՍԹԱԼ,
մօրաքոյր, 1411 թ. - էջ 309
ՍԻԹԽԱԹՈՒՆ,
ԺԷ. դ. - էջ 243
ՍԻՄԱՒՈՆ, ԺԸ. դ. - էջ 1162
ՍԻՄԷՈՆ
– Ծերունի
- էջ 38, 322, 590, 926
– բորոտ
- էջ 356, 385, 556, 599
– Աղուաշ,
սուրբ - էջ 414, 415
– միակեաց
- էջ 374
– վրդ
ի Խաչէն գաւառէ, ԺԳ. դ. - էջ 331
– քհյ., 1325 թ., գրիչ ի Գալու
անապատ - Հմր
2388, էջ 1175, 1177
– կր.,
1419, ստացող ի Ս. Յակոբայ ուխտ - Հմր 2142, էջ 175, 179, 180
– վրդ.,
ԺԵ. դ., գրիչ - Հմր 2153/Բ, էջ 227, 230
– ԺԵ.
դ., գրիչ - Հմր 2158, էջ 247, 250
– որդի Խրմպէյի, 1582 թ., տաղք.
Աչերտ ծով - էջ 1198, Եկ պիւլպիւլ - էջ 1197, Սիրով ուրախութեան - էջ 1197, Սիրուն
է վարդն - էջ 1198
–
1600 թ. - էջ 224
– գրիչ, 1613 թ. - Հմր 2398, էջ 1203, 1207
– վրդ., 1640 թ., միաբան Ս. Էջմիածնի
- էջ 1100, 1155, 1156
– աւագ սրկ., 1631 թ., ծաղկող
ի Յոհանավանք - Հմր 2381, էջ 1143
– վրդ.,
Ջուղայեցի (Գառնեցի, վխճ. 1657 թ.), Հաւաքումն Տրամաբանութեան - էջ 404,526, 728,
799, 832, 833, 836, 839, 844, 846, 846, 847, 849, 852, 853, 1022, 1024, 1026,
1031, 1033, 1035, 1038, 1054, 1056, 1059, 1064, 1070, 1073, 1076, 1078, 1086, Մեկնութիւն
գրոցն Պրոկղի - էջ 844, 846,
847, 849, 1035, 1055, Վասն անձին մարդոյ - էջ 974,
1035, Վասն մարմնոյ եւ հոգոյ - էջ 844, 846, 847, 849, Քերականութիւն - էջ 799, 831, 835, 836, 838, 839,
843, 845, 847, 849, 850, 852, 1022, 1024, 1026, 1029, 1031, 1033, 1035, 1037,
1040, 1053, 1056, 1057, 1064, 1065, 1067, 1069, 1071, 1073, 1075, 1078, 1080,
1080, 1085, 1087, մանրանկար - էջ 851,
1021, 1034,տաղք. Անձամբ տրտմագին - էջ 1181, Ես էի ազատ
- էջ 1181, նշում 840, ի բանից - էջ 768, 833
– դպիր, 1668 թ.-ից
առաջ, գրիչ - Հմր 2281, էջ 775, 780, 781
– վրդ.,
փոքր Ջուղայեցի, 1680 թ., ստացող ի Նոր Ջուղա - Հմր 2138, էջ 163, 167
– արքեպս.,
1688 թ., գրիչ ի Բզնունեաց գաւառ - Հմր 2354, էջ 1063, 1066
– վրդ.,
1691 թ., ստացող - Հմր 2113/Բ, էջ 65, 67
– գրիչ
ԺԷ. դ. - Հմր 2342, էջ 1023, 1026
– վրդ.,
ԺԷ. դ. - էջ 40
– քհյ.,
ԺԷ. դ. - էջ 194
– Գուռունացի
- էջ 420
–
1706 թ. - էջ 750
– վրդ.
Երուսաղեմացի, 1707 թ. - էջ 396
–
1713 թ. - էջ 613, 824
– կր.,
1719 թ. - էջ 565
– վրդ., 1724 թ.
- էջ 738
– Ա
Երեւանցի, կթղ. Հայոց՝ 1763-1780 թթ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2212, էջ
453, 454, Համառօտ լուծմունք Դաւթի - էջ 481, 1099, քարոզք - էջ 244, 245, 435,
446, 447, 451, 454-469, 471, 473, 476, 477, 479, 480, 487, 488, 489, 494, 498,
500, 604, 676, 737, 878, 880, 881, 885-887, նշում - էջ 362, 455, 472, 474, 493,
666, 882, 884, 1020
– ԺԸ.
դ. - էջ 84
– ԺԸ.
դ., ռէս - էջ 666
– (Սիմոն) ՍԷՐԳԷԻՉ
ԻՒԱՆՈՎ, 1825 թ. - էջ 890
ՍԻՍԻԼԻԱ
կոյս - էջ 329
ՍԻՐԱՆ, 1642 թ. - էջ 1174
ՍԻՐԱՐՓԻ ՏԷՐ-ՆԵՐՍԻՍԵԱՆ - էջ
1123
ՍԻՐԱՔ
– որդի
Յեսուայ, Գիրք իմաստութեան - էջ 68, 199, 318, 427, 574, 577, ի բանից - էջ 26, 868, նշում - էջ 556,
557, 644, 676, 708, 734, 742, 868, 1127, 1204
ՍՄԲԱՏ
– թգւ.,
1297 թ. - էջ 300
– կր.,
1699 թ. - էջ 292
– ԺԷ. դ. - էջ 1158
ՍՆՈՏԻԱՆՈՍ
– Յիշուած Յովհաննէս Աւետարանիչի Պատմութիւնում - էջ 778
ՍՈԿՐԱՏ
իմաստասէր, 468-400 մ. թ. ա. - էջ 28, 200, 979
ՍՈՂՈՄՈՆ.
– Որդի
եւ յաջորդ Դաւթի, արքայ հրէից, Առակք - էջ 216 (պպ) 298, 365, 718, Յիշատակարան Առակացն
- էջ 1202, ի բանից - էջ 43, 66, 69, 72, 74, 147, 168, 169, 213, 256, 270, 282,
284, 288, 289, 312, 313, 355, 371, 374, 378, 417, 462, 494, 499, 566, 714, 870,
871, յԱռակացն - էջ 135, 408, 410, մանրանկար - էջ 651, նշում - էջ 29, 82,
118, 122, 130, 148, 161, 202, 217, 219, 233, 263, 277, 315, 463, 464, 436, 468,
482, 490, 507, 510, 511, 512, 522, 570-580, 593, 604, 607, 609, 620, 621, 622,
633, 646, 656, 659, 688, 726, 867, 928, 991, 1015, 1065, 1129, 1196
– դպիր,
1708 թ., ծաղող ի Մարաշ - էջ
613, 619
– տիրց.,
1778 թ. - էջ 274
– վրդ.,
1782 թ. - էջ 274
– պրն.,
ԺԹ. դ. - էջ 122
ՍՈՂՈՎՄԷ,
1693 թ., դուստր Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062
ՍՈՄՆԱՍ
հանդերձապետ - էջ 591
ՍՈՍԻՊԱՏՐՈՍ, Յիշուած Յովհաննէս Աւետարանչի Պատմութիւնում - էջ
778
ՍՈՓԻ, կին Պետրոս
առաքեալի - էջ 1082
ՍՈՓՈՆԻԱ
մարգարէ, Մարգարէութիւն - էջ 318 (պպ. վրց.)
ՍՈՒԼԷՅՄԱՆ
(Սլէմ) շահ, 1680 թ. - էջ 167
ՍՈՒԼԹԱՆ
– Սուլթան խօջա, 1656 թ. - էջ
1209, 1210
– ԺԷ.
դ., մայր Եսայի գրչի - էջ
979
– 1725 թ., մայր
Մարտիրոս գրչի - էջ 801
– 1732 թ., կողակից Աւետիսի- էջ 88
ՍՈՒՔԻԱՍ
– Սուքիասեանք,
նհտ. - էջ 540
– քհյ.,
ԺԵ. դ., ստացող - Հմր 2153/Բ, էջ 227, 229
– վրդ.
Վանեցի, ԺԷ. դ., տաղ. Ի հոգի խոցեալ - էջ 1015, Իմ աչացս լոյս - էջ 1016, Իմ սիրուն
- էջ 1015
– աբղյ.
Ղարսեցի, ԺԸ. դ., գրիչ - Հմր 2190/Բ, էջ 386, 390
– ԺԸ.
դ. - էջ 363
ՍՏԵՓԱՆՆՈՍ
– Նախասարկաւագ,
Ներբողան - էջ 301, 387, 499, տօն - էջ 406, ի քարոզս - էջ 426, 464, 467, 469,
654, 694, 867, 929, մանրանկար - էջ 651, նշում - էջ 85, 627,
754-756, 860, 868, 1015, 1169
– Սիւնեցի,
նհտկ. 735 թ. - էջ 223, 490, 722, 753
– քհյ., 989 թ., ստացող ի Նորավանս
- Հմր
2374, էջ 1119, 1121, 1122
– երէց,
ԺԲ դ., որդի Յովհաննէս իմաստասէրի, տոմարագետ - էջ 58, 484
– Աղթամարեցի,
1223 թ., գրիչ ի Խորանաշատ - Հմր 2101, էջ 13-16
– Յուսկան
որդի, վխճ. 1251 թ. - էջ 385
– քհյ.,
1252, ստացող ի Խորանաշատ - Հմր
2273, էջ 751
– վրդ.
Կոռիկոսցի, 1281 թ., էջ 296-298
– Դ Հռոմկլայեցի,
կթղ. Հայոց` 1290-1293 թթ. - էջ 956
– Գոյներիցանց,
ԺԳ. դ. - էջ 779, 817, 819,
955, 960, 965, 971, 1105, 1111, 1115, 1119, 1144, 1146, 1159
– փոքր դպիր,
1325 թ. - էջ 1178
– եպս., 1357 թ.,
առաջնորդ Հիւսիսական կողմանց - էջ 1113
– 1357 թ., գրիչ
ի Սուրխաթ - Հմր 2371, էջ 1109, 1112-1114
– գրիչ, ԺԴ. դ.
- Հմր 2373/Ա, էջ 1115, 1118
– րաբունի,
ԺԴ. դ., ստացող - Հմր 2173, էջ 293, 298
– վրդ.,
1402 թ., գրիչ ի Բաղէշ - Հմր 2152, էջ 215, 216, 224
– վրդ.,
1411 թ. - էջ 310
–
1418, գրիչ ի Խառաբաստա ուխտն - Հմր 2143, էջ 179, 184, 185, 186, 187,
188
–
1419 թ. - էջ 211
– քհյ., 1440 թ.,յետագայ ստացող
- էջ 1178
– րաբունապետ,
1452 թ., գրիչ ի Տփխիս - Հմր 2156, էջ 237, 241
– ԺԵ.
դ., որդի Դաւիթ գրչի - էջ 226
– Կեղեցի, ԺԵ դ., տաղ. Փա՛ռք քեզ
- էջ 1191
– երէց Թոխաթցի, 1595-ից առաջ,
տաղք. Երբ օգոստոս ամիս - էջ 1195
– ջահընկալ, գրիչ ի Յովանավանք,
1631 թ. - Հմր
2381, էջ 1143, 1146, 1156
– Մշկոցի,
1633-ից առաջ, գրիչ - Հմր
2330/Ա. էջ 957, 959
–
1652 թ., հայր Առաքել գրչի - էջ 62
– քհյ.,
1662 թ., հայր Ուռուստակէս գրչի - էջ 351
– վրդ.,
1663 թ., գրիչ ի Զէյթուն - Հմր 2163, էջ 261, 264
– վրդ.,
Զէյթունցի, 1664 թ. - էջ 40
–
1693 թ., որդի Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062
– Շահբուլաղցի,
1698 թ. - էջ 747
– Լեհացի,
վխճ. 1699 թ., Ի գրոց Պրոկղի - էջ 848, 974
– տիրց.,
ԺԷ. դ., գրիչ - Հմր 2147/Ա, էջ 197, 198
– ԺԷ դ., ստացող - Հմր 2379, էջ 1133, 1135
– ԺԷ. դ. - էջ
834
– աւագ
քհյ. Ս. Կիրակոս վանքի, 1700 թ. - էջ 396
– երէց,
1701 թ., գրիչ - Հմր 2344, էջ 1029, 1031, Հմր 2346, էջ
1031, 1034
– աբղյ.,
1706 թ. - էջ 292
– երէց,
1714 թ., գրիչ - Հմր 2355, էջ 1067, 1068, Հմր 2357, էջ
1071, 1072
– քհյ.,
1724 թ. - էջ 738
–
1733 թ. - էջ 278
–
1736 թ. - էջ 1008
–
1743 թ., կր. - էջ 1064
–
1748, գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2350/Բ, էջ 1053, 1055
– աբղյ.
Ճուղայեցի, 1768 թ., գրիչ յԷջմիածին - Հմր 2186, էջ 359, 362
– վրդ. Թիֆլիզեցի
Ենօքեան, ԺԷ. դ., քարոզք - էջ 677, 678
– տիրց.,
1783 թ. - էջ 198
–
(Ստեփան), 1788 թ. - էջ
806
– ԺԸ.
դ. - էջ 666
– վրդ. Ջուղայեցի,
1816 թ., գրիչի ի Տփխիս - Հմր 2316, 881, 884
– ամիրա,
1816 թ. - էջ 452
– աբղյ,
1820 թ., ստացող ի Զմիւռնիա - Հմր 2206, էջ 445, 448
– Վարդանով
Յօհաննիսեանց, ԺԹ. դ. - էջ 225
– գրչփ. - էջ
698
ՍՐԱՊԻՈՆ
– կթղ., 1650 թ. - էջ 857
– վրդ., 1631 թ. - էջ 1148
– (Սրապ), 1642 թ. - էջ 1174
ՍՐԻԿ
ԿՈՍՏԱՆԴ, ԺԳ. դ., Տաղ. Ադամ նստեալ - էջ 384,
1192
ՍՔՕԼԱՍՏԻԿԱ
կոյս - էջ 329
ՍՕԼԹԱՆՊԷԿ,
1652 թ., պապ Յովհաննէս գրիչ Շօռոթեցու - էջ 60, 61
ՍՕԼԹԱՆՂՈՒԼՈՒ,
ԺԷ. դ. - էջ 212
ՎԱԼԱԹ, 1656 թ., որդի Խօջամալի - էջ 1209, 1210
ՎԱԼԷՆԴԻՆՈՍ մարտիրոս - էջ 329
ՎԱԽԹԱՆԿ
պրն., ԺԳ. դ., ի խնդրոյ Երզնկացւոյ - էջ 296, 300, 305, 393,
ՎԱՀԱՆ
- եպս.
Նիկիոյ, Ը. դ. - էջ 755
– հայր
ստացող Գրիգոր վրդի., 1629 թ. - էջ 153
ՎԱՀՐԱՄ
– կթղ. -
էջ 221
– 1173 թ. - էջ 1122
– րաբունի
Սկեւռացի, 1215-1290 թթ. - էջ 251, 298, 722, 927, 929, 967, 973, 977, 1184
–
1252 թ. - էջ 756
– իշխան
հայոց, ԺԳ. դ. - էջ 375
ՎԱՂԱՐՇԱԿ,
Արշակունեաց թգւ. Հայոց - էջ 337
ՎԱՆԱԿԱՆ
վարդապետ, 1181-1251 թթ., Բան հաւատոյ - էջ 983, Համեմատութիւն Հին և Նոր Կտակարանաց - էջ
18, 484, Հարցմունք - էջ 212, 275, 722, Պատճառք Առաջաւորաց - էջ 54, Յաղագս տարեմտին
- էջ 363, 726, Մեկնութիւն Սաղմոսացն - էջ 410, 752, 753, ի բանից - էջ 392, 983,
նշում - էջ 15, 16, 218, 468, 717, 756
ՎԱՌՎԱՌԷ
–
1680 թ., մայր ստացող Սիմէոն վրդ փոքր Ջուղայեցու - էջ 163, 168
– ԺԸ.
դ. - էջ 363
ՎԱՍԻԼ
– յիշուած
Յովհաննէս Աւետարանչի պատմութիւնում - էջ 778
– կայսր
- էջ 418
ՎԱՍԳՕ սրկ., 1525 թ. - էջ
1176
ՎԱՐԴԱՆ
– Մամիկոնեան,
(Վարդանանք), նհտ. 451 թ., ի Վարդան գրոց - էջ 777, 981, 1105, 1116, 1145, մանրանկար -
էջ 651, նշում - էջ 337, 541, 871, 1165
– Դիւանադպիր,
վխճ. 1003 թ., եղբայր Գրիգոր Նարեկացու - էջ 176
– Այգեկցի,
Մարաթացի, ԺԲ.-ԺԳ. դդ., Գիրք առակաց - էջ 27, 281, 306, 508, 699, 743, 1161, խրատք
- էջ 98, 148, 655, 656, 729, Վասն անքուն որդանցն - էջ 42, 54, 81, 568, 655, Վասն
որովայնամոլութեան - էջ 80, նշում - էջ 27, 373, 1164
– վրդ.,
Արեւելցի, 1200-1270 թթ., Աշխարհացոյց - էջ 270, 390, 760, 815, 821, 1106, Թարգմանութիւն
պարսիկ բառի - էջ 818, Թուղթ առ Հեթում - էջ 272, Ի Ժղլանաց - էջ 376- 378, 653,
722, Խոստովանութիւն ճշմարիտ հաւատոյ - էջ 718, Մեկնութիւն
Արարածոց - էջ 261, 320, 388, Մեկնութիւն Ելից - էջ 262, Մեկնութիւն Հայր Մերի -
էջ 320, 410, Մեկնութիւն քերականի - էջ
959, 964, 1101, 1104, 1111, 1112, 1114, 1143, Վասն
ամենայն անձին փրկութեան - էջ 414, Վասն Եզեկիէլիի տեսլեանն - էջ 482, Վասն շարականաց
- էջ 981, Վասն Տասնաբանեա պատգամացն - էջ 794, ի բանից - էջ
411, 499, 526, 735, 990, քարոզք - էջ 102, 298, 301, 320, 322, 656, 728, Տաղ. Անթիւ
չարեօք - էջ 130, նշում - էջ 376, 602, 671, 720, 816, 960, 1102, 1112, 1147
– աբղյ.,
ԺԳ. դ. - էջ 757
– քհյ.,
1411 թ. - էջ 309
–
1452 թ., հայր Ստեփանոս րաբունու - էջ 241
– ԺԵ. դ., յետագայ կազմող - էջ
1178, տաղ. Գոհանամք զքէն - էջ 1177
– քհյ., 1598 թ. - էջ 1172
– ԺԶ.
դ., գրիչ յԻլով - Հմր
2267, էջ 715, 718
– սրկ.,
1644 թ., գրիչ - Հմր 2180, էջ 327, 337
– քհյ.,
1652 թ., հայր Յովհաննէս վրդ. Շոռոթեցու - էջ 58, 60, 61, 62
– Պարոնտէր Կաֆայեցի, 1659 թ.,
տաղք. Վարդն ի բացվեր - էջ 1197
–
(Վաթան), 1662 թ., ստացող - Հմր 2183, էջ 343, 352
–
1669 թ., որդի Դիլանջիի - էջ
689
– երէց,
1680 թ., գրիչ յԱւընդաց գիւղ – Հմր 2128, էջ 137, 147
– վրդ. Բաղիշեցի, 1683 թ. - էջ 724
– քհյ., 1698 թ.
- էջ 749
– ԺԷ.
դ. - էջ 212
– Ախթամարցի,
ԺԷ. դ. - էջ 94
– վրդ.,ԺԷ
դ., ուսուցիչ Գրիգոր Շղթայակրի - էջ 883
– Կարբեցի,
1711 թ., գրիչ ի Պերգամէ - Հմր 2129, էջ 139, 142
–
1732 թ., որդի Գրիգորի - էջ 88
– աբղյ.,
1755 թ., ստացող ի Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2255, էջ 665, 666
– կր.,
1758 թ. - էջ 340
– աբղյ.,
1769 թ. - էջ 668
– տիրց., գրաշար
ի Ս. Էջմիածին, 1775 թ. - էջ 1020
– վրդ.,
կնքադրոշմ, 1776 թ. - էջ 80
– ԺԸ.
դ. - էջ 84
– ԺԹ.
դ. - էջ 50
ՎԱՐԴԱՇԱՀ,
1383 թ., եղբայր Սարգիս գրչի - էջ 689
ՎԱՐԴԵՆԻ, 1351 թ. - էջ 1114
ՎԱՐԴԵՐԵՍ
– ԺԷ. դ. - էջ 324
– 1525 թ. - էջ 1176
– Լեհացի, 1635 թ., գրիչ յԷջմիածին
- Հմր
2380, էջ 1137, 1142, 1143
ՎԱՐԴԻԿ
– 1698 թ., մայր Յակոբ գրչի - էջ 749
ՎԱՐԴԽԱԹՈՒՆ,
ԺԷ. դ., հայր Աբրահամ գրչի - էջ 583, 584
ՎԱՐԴՈՒՀԻ
ՇԷՅԹԱՆԵԱՆ - էջ 21, 265, 279, 757
ՎԱՐԴՈՒՄ,
ԺԸ. դ. - էջ 363
ՎԱՐԽԱԹՈՒՆ,
ԺԷ. դ. - էջ 212
ՎԵՐԳԻԼԻՈՍ
- էջ 134, 950
ՎԷԴԱՍՏՈՍ
եպս. - էջ 329
ՎԷՍՊԻԱՆՈՍ
կայսր - էջ 377
ՎԻԿՏՈՐԻՈՍ
նհտ. - էջ 861
ՎԻՆՍԷՆՍԻՈՍ
մարտիրոս - էջ 328
ՎԼԱՍ
սրբ. - էջ 329
ՎԼԱՏԻՍԼԱՒ
ԳՌԼԱՅ, 1634 թ., թգւ. Լեհաց - էջ 174
–
1569 թ. - էջ 193, 194
ՎՌԱՄՇԱՊՈՒՀ - էջ 1150
ՎՐԹԱՆԷՍ
– դպիր,
1642 թ. գրիչ ի Կաֆա - Հմր
2330/Բ, էջ 959-961
–
(Վարդանէս), ԺԷ. դ. - էջ 212
– վրդ., տաղ. Հայաստանեաց հազար
- էջ 1194
ՏԱՃԱՏ, հայր Չորտուանէլ իշխանի - էջ 602
ՏԱՅԱՍԱ
- էջ 502, 654
ՏԱՆԱՒԱԳ,
հայր Սարգիս գրչի, 1733 թ. - էջ
731
ՏԱՆՏԱՂՈՍ,
դիցբ. - էջ 13
ՏԱՏԿՈՒՄ, 1656 թ. - էջ 1210
ՏԱՐԳԻՐՀԱՆ, ԺԸ. դ. - էջ 1114
ՏԷՏԷ
մահտեսի, գրչփ. - էջ 254
ՏԷՐՈՆ,
1699, գրիչ ի Համատան - Հմր
2301, էջ 839, 840
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ
աբղյ., 1447 գրիչ - Հմր 2130, էջ 141, 144
ՏԻԳՐԱՆ
թգւ. Հայոց - էջ 760
ՏԻԲԵՐԻՈՍ
կայսր - էջ 604, 722, 730
ՏԻՄԱՆՋ լիկաթ,
1248 - էջ 720
ՏԻՄՈԹԷՈՍ
– առաքեալ
- էջ 73, 74, 94, 211, 246, 248, 328, 433, 525, 545, 557, 760, 873, 1180
– հայրապետ
Աղէքսանդրու - էջ 983
–
1693 թ., որդի Յովհաննէս Իսպահանցւոյ - էջ 1062
ՏԻՏԻՒՍ,
դիցբ. - էջ 13
ՏԻՏՈՍ
առաքեալ - էջ 1010
ՏԻՐԱՏՈՒՐ
– վրդ.,
ԺԳ. դ., քարոզք - էջ 69, 73, 74, 178, 220, 246, 320, 321, 322, 325, 363, 364,
365, 522, 525, 694, 695, 696, 926-928, նշում - էջ 511
– աբղյ.,
1424 թ., եղբայր Մկրտիչ աբղյ Ղրիմեցու - էջ 278
– ԺԵ.
դ., գրիչ - Հմր 2158, էջ 247, 249
ՏԻՐԱՑՈՒ
աբղյ., ԺԴ դ., գրիչ ի Սուրբ Բարթողիմէոս - Հմր 2364, էջ 1087, 1090
ՏԻՐՏԻԿԻՆ, ժ. դ. - էջ 1122
ՏԻՒԲՈՒՐՍԻՈՍ
նհտ. - էջ 329
ՏԻՒՔԻԿՈՍ,
Պետրոս առաքեալի որդին - էջ 1082
ՏՈՒՏՈՒՄ,
1628 թ. - էջ 273
ՏՐԱՅԻԱՆՈՍ
կայսր - էջ 569
ՏՐԴԱՏ
– Գ
թգւր., Գ.-Դ. դդ., մանրանկար - էջ 101, 719
–
1652 թ., եղբայր Կիւրեղ գրչի - էջ 23
ՏՕԲԻԹ,
Աստվ. - էջ 318, 618
ՏՕՏԱԼԱՕ
երանելի - էջ 48
ՐԱԽԱԲ - էջ 134
ՑԻՍՏԷՆՍ - էջ 127
ՓԱՆՈՍ
– քհյ.,
1693 թ. - էջ 122
– ԺԷ.
դ. - էջ 243
– ԺԸ.
դ. - էջ 363
– ԺԸ դ. -
էջ 996
– ԺԹ. դ. -
էջ 626
ՓԱՆՈՍ
– 1656 թ. - էջ 1210
– 1678 թ. - էջ 1186
ՓԱՆՈՒԷԼ հրեշտակ - էջ 379,
828
ՓԱՇԱԽԱԹՈՒՆ, 1432 թ. - էջ
1176
ՓԱՌԱԶՆ, դուստր Անաստասի -
էջ 608
ՓԱՐԹԱՄ, 1663 թ., գրիչ ի Զէյթուն
- Հմր 2108, էջ 37, 40
ՓԱՐԷՍ - էջ 317, 392
ՓԱՐԻ, ԺԷ. դ., կին Ոսկան քհյի
- էջ 1172
ՓԵԴՐՈՆ, դիցբ. - էջ 13
ՓԻԼԻՊՈՍ
– առաքեալ - էջ 569, 616,
1000
– Ա Աղբակեցի, կթղ. Հայոց`
1632-1655 թթ. - էջ 23, 58, 174, 634, 717, 805, 857, 858, 961, 1099, 1155, 1174,
1182, 1204
– քհյ., 1691 թ. - էջ 1186
– վրդ. ԺԷ. դ. - էջ 93
– սրկ. Առընջեցի, 1766 թ., գրիչ
- Հմր 2216, էջ 471, 475
– մահտեսի, ԺԸ. դ. -
էջ 641
– արքեպս. Զմիւռնիոյ, 1820 թ.
- էջ 447
– կր., ԺԹ. դ. - էջ 50
ՓԻԼԻՍԿՈՆ փիլիս. - էջ 506
ՓԻԼԻՍՐՏԱՒՈՆ իշխան - էջ 337
ՓԻԼԻՔՍԻԱՆՈՍ սուրբ հայր -
էջ 652
ՓԻԼՈՆ
– Եբրայեցի, Ա. դ., բառք - էջ
1102, Յաղագս յառաջխնամութեան - էջ 14, Աստուածային օրինացն - էջ 18, Մատենագրութիւնք
- էջ 15, 19, Լուծմունք գրոցն - էջ 1134, 1135, նշում - էջ 17, 1135
– ԺԳ. դ., Հարցումն առ Վանական
վարդապետն - էջ 212
ՓԻՍԱԿ, 1635 թ. - էջ 1208
ՓԻՐՌԷԻՍ, 1724 թ., իշխան Ղանտահարու
- էջ 738
ՓՈՏ, պատրիարք Կ. Պոլսոյ, Թ. դ.
- էջ 302, 755
– Փոտինէ սրբուհի - էջ 1172
ՓՐԻՍԿԵԱՅ սրբ. - էջ 328
ՓՕՆՑԻՍԱՆՈՍ - էջ 283
ՔԱԲԱԹ, 1297 թ. - էջ 303
ՔԱԼԲԱԼԻ խան, 1637 թ. -
էջ 805
ՔԱՀԱՆ, 1644 թ. - էջ 208
ՔԱՄ -
էջ 637
ՔԵՐԱԿԱՊԱՏ - էջ 272, 723
ՔԼՕՏԻՈՍ - էջ 329
ՔՈԲԱՐՔՈԲԷ -
էջ 653
ՔՈՀՈՍՏ ԿԵՍԱՐՈՍ - էջ 982
ՔՈՋԱՐ, ԺԸ. դ. - էջ 84
ՔՍԵՆՈՖՈՆ -
էջ 663
ՔՐԻՍՏԱՒՈՐԻԷ - էջ 404
ՔՐԻՍՏՈՍԱՏՈՒՐ
– աբղյ., գրիչ ի Կաֆայ - Հմր 2387, էջ 1173, 1175, 1176
– ԺԸ. դ. -
էջ 780
ՔՕԹԱՆ, տաղ. Աստծոյ Տէր - էջ 1013
ՔՕՉՕ, ԺԸ. դ., Ռէս Դարապու -
էջ 690
Օգոստինոս երանելի,
354-430 թթ., ի բանից - էջ 18, 482, 636, 1131, քարոզ 344-347, 528, 531, 534,
578, նշում - էջ 346, 349, 350, 400, 637, 666, 699, 713
ՕԳՈՍՏՈՍ հռոմեական կայսր, Ա. դ.
մ. թ. ա. - էջ 55, 56, 678
ՕԳՍԷՆՏԻՈՍ
– (Աւքսէնտ), 1435 թ., գրիչ ի
Կաֆայ - Հմր
2400, էջ 1211, 1212, նշում - էջ 1176
– 1613 թ., հայր Գրիգոր Իլովցու
- էջ 946
ՕԼՈՒՍԵԱՆ, 1675 թ. - էջ 782
ՕԿՏԱՒԻԱՆՈՍ կայսր - էջ 284
ՕՀԱՆՋԱՆ (Ոհանջան), 1716 թ., որդի
Դիլաքի - էջ 1007
ՕՄԱՐ, ԺԸ. դ. - էջ 160
ՕՇԻՆ
– Ա, թգւ. Հայոց` 1308-1320 թթ.
- էջ 20, 1177
– Օշին պրն. - էջ 29, 322,
930
ՕՏՈՒԼԱԶԻԶ, 1477 թ. - էջ 214
ՖԱՌՈՒԽ, ԺԷ. դ. - էջ 208
ՖԱՓԻԱՆՈՍ պապ, սրբ. - էջ 328
ՖԷԼԻՔՍ քհյ., սրբ - էջ 328
ՖՐԱՆՉԻՍԿՈՍ ԹՕԼԵԹԻ - էջ 13
ՖՐԻԿ. տաղք. Կուզե՞ս որ - էջ
1196, Յառաջն որ յաշխարհս - էջ 132, 582
Զ.
ԳՐՉՈՒԹԵԱՆ ՎԱՅՐԵՐԻ ՑԱՆԿ
Ամասիա - Հմր 2111, էջ 51
Ամիրդօլու վանք
- Հմր 2191/Բ, էջ 391
Անդրիանուպօլիս - Հմր 2245, էջ 619
Ասպահան - Հմր
2247, էջ 631, Հմր 2271, էջ 731, Հմր 2399, էջ 1207
Ատանա - Հմր
2268, էջ 719
Արզնի - Հմր
2111, էջ 51
Աւընդանց գիւղ
- Հմր 2128, էջ 137
Բազմենից վանք
(Սուրբ Էջմիածին եւ Սուրբ Աստուածածին ) - Հմր 2111, էջ 51
Բաղէշ - Հմր
2152, էջ 215
Բերիա - Հմր
2111, էջ 51
Բզնունեաց գաւառ
- Հմր 2354, էջ 1063
Բիւզանդիա - Հմր
2370, էջ 1103
Գալու անապատ -
Հմր 2388, էջ 1175
Գաղատիա - Հմր
2295, էջ 827
Գանձասար - Հմր
2277, էջ 769
Բուզանդիայ - Հմր
2370, էջ 1141
Դոմնաս - Հմր
2386, էջ 1171
Եւդոկիա - Հմր
2351, էջ 1055
Երապօլիս (Արաբկիր)
- Հմր 2111, էջ 51
Երկիրն Ռուսաց
- Հմր 2368, էջ 1133
Երնջակ - Հմր
2175, էջ 301
Երուսաղէմ - Հմր
2119, էջ 93, 2127/Ե, էջ 135, Հմր 2167, էջ 275, Հմր 2246, էջ
627, Հմր 2265, էջ 705, Հմր 2335, էջ 979
Զեյթուն - Հմր
2108, էջ 37, Հմր 2133, էջ 151, Հմր 2161, էջ 253, Հմր
2163, էջ 261
Զմիւռնիա - Հմր
2206, էջ 445, Հմր 2243, էջ 607
Էջմիածին - Հմր
2124, էջ 115, Հմր 2162, էջ 257, Հմր 2186, էջ 359, Հմր
2212, էջ 453, Հմր 2220, էջ 479, Հմր 2222, էջ 487, Հմր
2224, էջ 493, Հմր 2228, էջ 515, Հմր 2257, էջ 675, Հմր
2286, էջ 801, Հմր 2289, էջ 809, Հմր 2309, էջ 853, Հմր
2319, էջ 887, Հմր 2337, էջ 997, Հմր 2350/Բ, էջ 1053, Հմր
2356, էջ 1067, Հմր 2368, էջ 1095, Հմր 2380, էջ 1137, Հմր
2389, էջ 1179, Հմր 2397, էջ 1201
Թաւրէզ - Հմր
2189, էջ 371
Թաւուզ - Հմր
2116, էջ 79
Թէոդուպօլիս - Հմր
2106, էջ 23
Թիֆլիզ - Հմր
2315, էջ 879
Թօխատ (Եւդոկիա) - Հմր 2200, էջ 429
Իլով - Հմր
2267, էջ 715
Իսպահան-Ջուղայ
- Հմր 2358, էջ 1071
Լուսաւորչի վանք
- Հմր 2179, էջ 325
Խառաբաստայ ուխտ - Հմր 2143, էջ 179
Խարբերթ - Հմր
2111, էջ 51
Խորանաշատ - Հմր
2101, էջ 13, Հմր 2273, էջ 751
Ծործորու վանք
- Հմր 2104, էջ 19
Կաֆա - Հմր
2120, էջ 95, Հմր 2330/Բ, էջ 959
Կեսարիա - Հմր
2121, էջ 101, Հմր 2218, էջ 475, Հմր 2291, էջ 813
Կողոնիա (Ղարասար)
- Հմր 2105, էջ 19
Կ. Պօլիս - Հմր
2210, էջ 451, Հմր 2212, էջ
453, Հմր 2251, էջ 651, Հմր 2253, էջ 661, Հմր
2255, էջ 665, Հմր 2278, էջ
771, Հմր 2369, էջ 1099
Կտուց անապատ -
Հմր 2111, էջ 51, Հմր
2191/Բ, էջ 391
Համատան - Հմր
2301, էջ 839, Հմր 2350/Ա, էջ
1053
Մակու - Հմր
2259, էջ 679
Մառտին - Հմր
2191/Ա, էջ 389
Մարաշ - Հմր
2160, էջ 251, (Գերմանիկ) Հմր 2244/Բ, էջ 613
Մեծոփայ վանք -
Հմր 2177/Ա, էջ 307, Հմր 2178, էջ 317
Մսր - Հմր
2233, էջ 557
Յոհանավանք - Հմր
2381, էջ 1143
Նորավանք (մերձ
ի Բղէն) - Հմր 2374, էջ 1119
Նոր Ջուղա - Հմր
2138, էջ 163, Հմր 2159, էջ 249, Հմր 2261/Ա, էջ 691, Հմր
2261/Բ, էջ 692, Հմր 2338, էջ 1003
Նօվինա - Հմր
2141/Բ, էջ 174
Շապին Ղարահիսար - Հմր 2235, էջ 571
Շոռոթ - Հմր 2111, էջ 51, Հմր
2135, էջ 155
Շօշ տե՛ս նաեւ Նոր
Ջուղա - Հմր 2192/Գ, էջ 397, Հմր 2305, էջ 845, (Սպահան) Հմր
2370, էջ 1103, Հմր 2373/Բ, էջ 1118
Պերգամէ - Հմր
2129, էջ 139
Պրուսա - Հմր
2139/Բ, էջ 169, Հմր 2197/Բ, էջ 418, Հմր 2197/Գ, էջ 419, Հմր
2280,0 էջ 773
Ջուղայ - Հմր
2266, էջ 711
Ռուսաց երկիր -
Հմր 2368, էջ 1095
Սանկտ Պետերբուրգ
- 2323, էջ 929
Սեբաստիա - Հմր
2151, էջ 211, Հմր 2311, էջ 863
Սերկեւիլի գիւղ
- 2154 Հմր, էջ 231
Սուրբ Անտոնի վանք (մերձ ի Կաֆայ) - Հմր 2387, էջ
1173, Հմր 2400, էջ 1211
Սուրբ Բարթուղիմէոս
- Հմր 2364, էջ 1087
Սուրբ Թումայ -
Հմր 2352/Բ, էջ 1058
Սուրբ Լուսաւորչի
գերեզման - Հմր 2329, էջ 953
Սուրբ Կարապետ
- Հմր 2126, էջ 123
Սուրբ Յակոբայ ուխտ
- Հմր 2142, էջ 175, Հմր 2150, էջ 207
Սուրբ Սահակ Պարթեւ
(Վան) - Հմր 2111, էջ 51
Սուրխաթ - Հմր
2371, էջ 1109
Վարագ - Հմր
2177/Բ, էջ 311
Տաթեւ -Հմր
2144, էջ 187, Հմր 2382, էջ 1157
Տփխիս - Հմր
2156, էջ 237, Հմր 2316, էջ 881
Ուշի վանք - Հմր
2274, էջ 757
Քարթման - Հմր
2308, էջ 851
Է.
ԳՐԻՉՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
ԱԲՐԱՀԱՄ
– աբղյ.,
ստացող, ԺԷ. դ. - Հմր 2236, էջ 575, 583-584
– ԺԷ. դ. - Հմր 2127/Ա, էջ 129-130
ԱԹԱՆԱՍ
– սրկ., 1644 թ. - Հմր 2180, էջ 327, 338
– 1686 թ., 2109 - Հմր էջ 39, 45
– ԺԷ.-ԺԸ.դդ. - Հմր 2170, էջ 287, 290
ԱԼԷՔՍԱՆ
– (Ալիքսան) երէց, ԺԷ. դ. - Հմր 2122, էջ 111, 113
– երէց Անդրէանցի, ԺԷ. դ. - Հմր 2123, էջ 113, 116
ԱՆԴՐԻԱՍ
– տէր, ԺԶ. դ. - Հմր 2372, էջ 1113, 1116
– (Անտրիաս) ԺԷ. դ. - Հմր 2252, էջ 657, 661
ԱՌԱՔԵԼ
– (Առաքեալ) աբղյ., 1637
թ., Էջմիածին - Հմր 2286,
էջ 801, 805
– քհյ. Քաղաքացի, 1652-1679, Կտուց - Հմր 2111, էջ 51, 59
– քհյ., 1665թ., Էջմիածին - Հմր 2124, էջ 115, 120
– Նախիջեւանցի, 1769 թ., Էջմիածին - Հմր 2257, էջ 675, 678
ԱՍՈՒԱՏՈՒՐ,
1712 թ. - Հմր 2190/Ա, էջ 379, 386
ԱՍՏՈՒԱԾԱՏՈՒՐ
– երէց,
1640 թ., Ասպահան - Հմր 2247, էջ 631, 634
– 1695 թ. - Հմր 2248, էջ 635, 639
– աբղյ., ԺԷ. դ. - Հմր 2343/Ա, էջ
1025, 1027
– աբղյ. (յաւելագրող), ԺԷ. դ. - Հմր 2118/Ա, էջ
89, 91
– երէց, ԺԷ. դ., Սուրբ Թումա - Հմր
2352/Բ, էջ
1058, 1059
– քհյ., 1733-1735 թթ., Շօշ - Հմր 2192/Գ, էջ 397,
400
– ԺԸ. դ. - Հմր 2225, էջ
505-506, Հմր 2304, էջ 845-846
ԱՐԻՍՏԱԿԷՍ երէց
Համատանցի, 1699
թ. - Հմր 2301, էջ 839-841
ԱՒԱ, տէր, ստացող, 1309 թ. - Հմր 2174, էջ 299, 302
ԱՒԵՏ դպիր, ԺԷ.
դ. - Հմր 2352/Ա, էջ
1057, 1058
ԱՒԵՏԻՍ
– Թիֆլիզցի, 1668 թ. - Հմր 2306, էջ 847, 850
– երէց, ծողկող,1724
թ., Ասպահան - Հմր 2271, էջ 731, 740
– կր., ԺԸ. դ. - Հմր 2165, էջ 267, 269
ԱՒԵՏԻՔ վրդ., ԺԵ.
դ. (շուրջ 1435 թ.), Սուրբ Անտոնի վանք - Հմր
2400, էջ 1211-1212
ԱՒՔՍԷՆԴ կր.,
1435 թ., Սուրբ Անտոնի վանք - Հմր 2400, էջ 1211-1212
ԲԱՂՏԱՍԱՐ, 1761 թ. - Հմր
2254, էջ
663-664
ԲԱՐՍԵՂ
– քհյ. 1419 թ., Ս. Յակոբայ ուխտ - Հմր 2142, էջ
175, 179, Հմր 2150, էջ 207, 210
– աբղյ., ԺԷ. դ. (շուրջ 1668 թ.) - Հմր 2306, էջ
847, 850
ԳԱԼՈՒՍՏ
տիրացու, 1705 թ. - Հմր 2345, էջ 1031, 1032
ԳԱՍՊԱՐ երէց,
1656 թ., Ասպահան - Հմր 2399, էջ 1207, 1209
ԳԷՈՐԳ
– եպս.,
ստացող, միաբան Սուրբ
Էջմիածնի, 1799 թ. - Հմր 2228, էջ 515, 520
– դպիր, ԺԸ. դ. (1717 թ.-ից յետոյ) - Հմր 2320, էջ
889, 924
ԳՐԻԳՈՐ
– քհյ.,
1252 թ., Խորանաշատ - Հմր 2273, էջ 751, 755, 757
– 1394 թ., Թավրէզ - Հմր 2189, էջ 371, 379
– Տաթեւացի, 1403 թ. - Հմր 2382, էջ 1157, 1161
– 1418 թ., Խառաբաստայ ուխտ - Հմր 2143, էջ 179,
188
– կր., 1419 թ., Ս. Յակոբայ ուխտ - Հմր 2142, էջ
175, 179
– ԺԶ. դ.,
ծաղկող - Հմր 2391, էջ 1183, 1186
– աբղյ. Իլովցի, ստացող, 1613 թ. - Հմր 2325, էջ 939, 946
– 1617 թ. - Հմր 2176/Ա, էջ 304, 305
– երէց, 1688 թ., Բզնունեաց գաւառ - Հմր 2354,
էջ 1063, 1066
– երէց, ծաղկող, 1694 թ. - Հմր 2234, էջ 565, 570, 572
– երէց Կոստանդնուպոլսեցի, 1694 թ., Կոստանդնուպոլիս -
Հմր 2251, էջ 651, 656, 1698 թ., Զմիւռնիա - Հմր 2243, էջ
607, 612
– ԺԷ. դ. - Հմր 2123, էջ 113, 116
– ԺԷ. դ. - Հմր 2297, էջ
831, 834
– ԺԷ. դ. - Հմր 2331, էջ 963, 966
– վրդ., 1713 թ., Կաֆա - Հմր 2120, էջ
95, 100
– Ձկնաջրցի, ԺԸ. դ., Երուսաղէմ - Հմր 2119, էջ 93, 96
– ԺԸ. դ. - Հմր 2339, էջ 1007, 1016
– Սիւնեցի, 1807 թ., էջմիածին - Հմր 2222, էջ 487, 492
– տիրացու, 1816 թ. - Հմր 2312, էջ 875, 878
ԴԱՆԻԷԼ
– ԺԴ. դ.
- Հմր 2262, էջ 693, 698
– ԺԷ. դ. - Հմր 2169, էջ 285, 286
ԴԱՒԻԹ
– երէց, ԺԵ. դ. - Հմր 2153/Ա, էջ 225, 226
– սրկ. Եւդոկիացի,
1683 թ., Ատանա - Հմր 2268, էջ 719, 724-725
– աբղյ., ստացող, 1697 թ., Սուրբ Կարապետ - Հմր
2126, էջ 123, 128
– վրդ., 1699 թ. - Հմր 2348/Ա, էջ 1037, 1038
– 1778 թ., Էջմիածին - Հմր 2319, էջ 887, 888
ԵՂԻԱՅ դպիր Մարսըւանցի,
1701 թ., Եւդոկիա - Հմր 2351, էջ 1055, 1057
ԵՍԱՅԻ
– վրդ.,
1635 թ., Էջմիածին - Հմր 2380, էջ 1137, 1142
– 1637 թ., Թաւուզ - Հմր 2116, էջ 79, 83
ԵՓՐԵՄ
– կր. Տաթեւացի, 1665 թ., Կեսարիա - Հմր
2291, էջ
813, 820
– վրդ., ստացող, վերատեսուչ Անդրիանուպոլիս, 1689 թ. - Հմր 2245, էջ 619, 625-626
ԶԱՔԱՐԻԱ սրկ., 1789-1790 թթ., Էջմիածին - Հմր 2220, էջ 479, 486
ԷՄԱՆՈՒԷԼ (Մանուէլ), ԺԴ. դ. - Հմր 2262, էջ 693, 698
ԹԷՈԴՈՍ,
1715 թ., Թէոդուպոլիս - Հմր 2106, էջ 23, 30-32
ԹՈՐՈՍ
– 1342 թ. - Հմր 2102, էջ 15, 16
– Տարօնեցի, 1346 թ. - Հմր 2187/Բ, էջ 363,366
– 1609 թ., Վարագ - Հմր 2177/Բ, էջ 311, 318
– 1614 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր
2369, էջ 1099, 1102
ԹՈՒՄԱՅ
– վրդ., 1402-1406 թ., Բաղէշ - Հմր 2152, էջ 215,
223-224
– քհյ., 1425 թ., Տաթեւ - Հմր 2144, էջ 187, 191
ԹՈՒՄԱՆ, 1658 թ., Քարթման - Հմր 2308, էջ
851, 854
ԻԳՆԱՏԻՈՍ
– կր., ԺԵ. դ. - Հմր 2137, էջ 159, 163-164
– դպիր սրկ., 1687 թ., Մառտին - Հմր 2191/Ա, էջ
389-391
ԻՎԱՇՔՕ սրկ., գրիչ, ԺԷ. դ. - Հմր
2296, էջ 829, 832
ԼԻԱՆՈՍ
ԲԱԲԵՐԴԱՑԻ, ստացող, 1642 թ., Դոմնաս - Հմր 2386, էջ 1171, 1174
ԼՈՒՍԻԿ սրկ., 1581 թ., 1598թ. - Հմր 2267, էջ
715, 718
ԽԱՉԱՏՈՒՐ
– ԺԵ. դ. - Հմր 2149, էջ 205, 207
– (Խաչայտուր) կր., ԺԶ. դ. - Հմր 2155, էջ 235,
238
– Կոստանդնուպոլսեցի, 1755-1769 թթ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2255, էջ
665-669
ԿԱՐԱՊԵՏ
– քհյ., 1425 թ., Տաթեւ - Հմր 2144, էջ 187, 190
– քհյ., 1476 թ., Երուսաղէմ - Հմր 2335, էջ 979,
993-995
– ԺԶ. դ. (1598 թ.-ից առաջ) - Հմր 2385, էջ 1165,
1172
– վրդ., ԺԶ. դ. - Հմր 2152, էջ 215, 224
– քհյ.,
ԺԷ. դ. (1683 թ.-ից առաջ) - Հմր 2268, էջ 719, 733
– աբղյ., ծաղկող, 1733 թ., Մարաշ - Հմր 2160, էջ
251, 254
– աբղյ. Մոկաց, ԺԸ. դ. - Հմր 2139/Ա, էջ 167, 170
ԿԻՐԱԿՈՍ վրդ. Թալնցի,
1686 թ., 2109 - Հմր էջ
39, 44
ԿԻՒՐԵՂ ՂԱՐԱՍԱՐՑԻ,
1652 թ., Կողոնիա - Հմր 2105,
էջ 19, 22-23
ՀՌԻՓՍԻՄԷ,
1664 թ. - Հմր 2390, էջ 1181, 1184
ՂԱԶԱՐ
– 1419 թ. - Հմր
2117, էջ 83, 87
– Ղրիմեցի, ԺԵ.
դ. - Հմր 2107, էջ 33, 36
– 1650 թ., Էջմիածին
- Հմր 2309, էջ
853, 856
ՂՈՒԿԱՍ վրդ. Խարբերթացի,
ԺԸ. դ. - Հմր 2310, էջ 857, 862
ՂՈՒՆԿԻԱՆՈՍ դպիր, ստացող, 1761 թ., Էջմիածին - Հմր 2289, էջ 809, 812
ՄԱԼԽԱՍ, 1671թ., Շօշ - Հմր 2305, էջ 845, 848
ՄԱԿԱՐ ԷԼԼԻԿԵՑԻ, 1450 թ. - Հմր 2226/Բ, էջ 507, 513
ՄԱՆԱՍԷ դպիր, ԺԷ.
դ. - Հմր 2322, էջ 925, 930
ՄԱՆՈՒԷԼ քհյ., 1352-1354 թթ., Մսր - Հմր 2233, էջ
557, 562, 564
ՄԱՏԱԹԵԱՅ աբղյ., 1624 թ. - Հմր 2292, էջ 819, 823-824
ՄԱՐԳԱՐ
– աբղյ.,
գրիչ, ԺԸ. դ. - Հմր 2239, էջ 595,
600
– Խօճէնց (հեղինակը), 1810 թ., Սանկտ Պետերբուրգ - Հմր
2323, էջ 929, 931
ՄԱՐԿՈՍ սրկ., 1652 թ. - Հմր 2303, էջ 843, 844
ՄԱՐՏԻՐՈՍ
– երէց, ստացող, 1587 թ., Սեբաստիա - Հմր 2151, էջ
211, 215-216
– երէց, 1631 թ., Նոր Ջուղա - Հմր 2338, էջ 1003,
1006
– ջահընկալ, 1631 թ., Յոհանավանք - Հմր 2381, էջ
1143, 1156
– երէց, 1680 թ., Նոր Ջուղա - Հմր 2138, էջ 163,
165, 168
– վրդ. Համթեցի, 1696 -1708 թթ., Կտուց, Ամիրդօլու վանք - Հմր
2191/Բ, էջ 391, 395-396
– աբղյ., ստացող, 1725 թ. - Հմր 2285, էջ 797, 800, 802
– աբղյ.,
ԺԸ. դ. - Հմր 2231, էջ 537, 554
ՄԵԼՔԻՍԷԴ, 1416
թ., ստացող - Հմր 2148, էջ 201, 204
ՄԵԼՔՈՆ, 1739 թ. - Հմր
2248, էջ
635, 640
ՄԵՍՐՈՊ, 1731 թ.,
Էջմիածին - Հմր 2162, էջ 257, 261-262
ՄԻՆԱՍ
– 1627 թ. - Հմր 2147/Գ, էջ 190, 202
– երէց Էտրէնէցի, ծաղկող, 1689 թ. - Հմր 2229, էջ 521, 526, 1707թ., Պրուսա - Հմր 2197/Գ, էջ 419, 421
– աբղյ. Բիւզանդացի, ստացող,
1797 թ., Սեբաստիա - Հմր 2311, էջ 863, 874-875
ՄԻՔԱՅԵԼ
– երէց, 1691 թ. - Հմր 2113/Բ, էջ 65-67
– վրդ.,
1693 թ., Նոր Ջուղա - Հմր 2266, էջ 711, 714-715
– ԺԷ. դ. - Հմր 2125, էջ 121, 123
ՄԽԻԹԱՐ, 1318 թ.,
Ծործորու վանք - Հմր 2104, էջ 19-20
ՄԿՐՏԻՉ
– աբղյ. Ղրիմեցի, 1424 թ., Երուսաղէմ - Հմր 2167, էջ
275, 278
– տէր, ԺԶ. դ. - Հմր
2267, էջ
715, 718
– ստացող, 1643 թ., Էջմիածին - Հմր
2389, էջ 1179, 1182
– Աշտարակեցի, 1658-1665 թթ., Ուշի - Հմր
2274, էջ
757, 761-762
– Միքայէլեան, 1837 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2278, էջ 771-772
ՄՈՎՍԷՍ կր., ծաղկող, 1640
թ., Էջմիածին - Հմր 2397, էջ 1201, 1204
ՄՈՒՐԱՏ ՎԱՆՑԻ, 1799 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2210, էջ 451, 452
ՅԱԿՈԲ
– ԺԴ. դ. - Հմր 2326, էջ 945, 949
– Ռշտունեցի, աշակերտ Յովհան Որոտնեցւոյ, ստացող, Մեծոփայ վանք, ԺԴ.
դ., - Հմր 2178, էջ 317, 324
– աբղյ., 1418 թ., Խառաբաստայ ուխտ - Հմր 2143, էջ
179, 184-185
– Մշախբրցի,1696-1698
- Հմր 2272, էջ 741, 747-749
– աբղյ., ստացող, ԺԷ. դ. - Հմր 2361, էջ 1079,
1084
– քհյ., ԺԷ. դ. - Հմր
2115, էջ 75, 78
– քհյ., ԺԷ. դ. (1699 թ.-ից առաջ) - Հմր 2353, էջ 1061, 1064
– աբղյ., 1731թ., Նոր Ջուղա - Հմր 2159, էջ 249,
251-252
– դպիր, 1775 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2253, էջ 661, 664
– Կոնդեցի, 1827 թ. - Հմր
2213/Բ, էջ
470
ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ
– աբղյ., ծաղկող, ԺԵ. դ. - Հմր 2146, էջ 193, 196
– քհյ., ԺԸ դ. - Հմր 2269, էջ 725, 728
– ԺԸ. դ. - Հմր 2197/Ա, էջ
415, 417
ՅՈՎԱԿԻՄ դպիր, 1726 թ., Կեսարիա - Հմր 2121,
էջ 101, 112
ՅՈՎԱՍԱՓ ՍԵՓԱՍՏԱՑԻ, ԺԵ. դ. - Հմր 2127/Բ, էջ 130, 133
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ
– 989 թ., Նորավանք (մերձ
ի Բղէն) - Հմր 2374, էջ 1119, 1121-1122
– ծաղկող, ԺԳ. դ. - Հմր 2195, էջ 405, 411
– քհյ., ԺԴ. դ. (1393 թ.-ից
առաջ) - Հմր 2365, էջ 1089, 1091-1092
– կր., 1411 թ., Մեծոփայ
վանք - Հմր 2177/Ա, էջ 307, 309
– կր. Սանահնեցի, 1447
թ. - Հմր 2130, էջ 141, 144
– քհյ., 1452 թ., Տփխիս
- Հմր 2156, էջ 237, 241
– ԺԵ. դ. - Հմր
2366, էջ 1091, 1094
– (Յոհան), վրդ., 1562 թ. - Հմր
2287, էջ
807, 810
– (Յոհան), 1629 թ. - Հմր 2133, էջ 151-153
– դպիր, 1650 թ. - Հմր
2360, էջ 1077, 1078
– վրդ. Շոռոթեցի ,
1652 – 1679 - Հմր 2111, էջ 51, 58-62
– ԺԷ. դ. (շուրջ
1656 թ.) - Հմր 2399, էջ 1207, 1210
– երէց, 1659 թ., Գանձասար - Հմր 2277, էջ
769, 772
– սրկ.,
1659–1662 թթ., Իսպահան - Հմր 2358, էջ 1071, 1073, 1076,
1693 թ. - Հմր 2352/Դ, էջ 1060, 1062
– 1663 թ., Զէյթուն - Հմր
2163, էջ 261, 264
– 1674 թ. - Հմր
2182, էջ 339, 342
– ԺԷ. դ. (1668-ից առաջ)
- Հմր 2281, էջ 775, 780-781
– (Յոհան) ԺԷ. դ. - Հմր
2343/Գ, էջ 1027, 1028
– ժամարար, 1733 –
1735 թթ., Շօշ - Հմր 2192/Գ, էջ 397, 400
– (Օհաննէս) սրկ., ԺԸ. դ., Կեսարիա - Հմր
2218, էջ
475, 478
– աբղյ., ծաղկող, 1810
թ., Թիֆլիզ - Հմր 2315, էջ 879, 882
– դպիր Յարութիւնեան
(հեղինակը), 1817 թ., Պրուսա
- Հմր 2280, էջ 773, 774
– (Յովհան) քհն. Էօտէմիշու, 1820 թ., Զմիւռնիա - Հմր 2206, էջ
445, 448
– Ղրիմեցի, 1824 թ. - Հմր
2208, էջ
447, 448
ՅՈՎՍԷՓ
– աբղյ., ԺԵ. դ. - Հմր
2153/Բ, էջ 227, 230
– վրդ., 1674 թ. - Հմր
2182, էջ 339, 342
– ԺԷ. դ. - Հմր
2164, էջ 265, 267
– աբղյ., 1766 թ., էջմիածին - Հմր 2222, էջ
487, 491
ՆԵՐՍԷՍ
– սրկ., 1664 թ., Էջմիածին
- Հմր 2356, էջ 1067, 1070
– 1668-1669 թթ., Էջմիածին
- Հմր 2124, էջ 115, 120-121
– ԺԷ. դ. - Հմր 2242, էջ 603, 608
– ԺԷ.-ԺԸ. դդ. - Հմր
2170, էջ 287, 291
ՆԻԿՈՂԱՅՈՍ
– ԺԷ. դ. - Հմր 2327,
էջ 949, 952
– երէց, Պրուսա, 1710
թ. - Հմր 2197/Գ, էջ 419, 422, ԺԸ. դ. - Հմր 2197/Բ, էջ 418
ՇՄԱՒՈՆ
– ԺԴ. դ. - Հմր 2262, էջ 693, 697
– կր., 1659 դ., Երնջակ
- Հմր 2175, էջ 301, 304
ՈՍԿԱՆ
– վրդ., 1640-1641 թթ., Ռուսաց երկիր, Էջմիածին - Հմր
2368, էջ 1095, 1099-1100
– երէց Տփխիսեցի, ԺԷ. դ. - Հմր 2136, էջ 157, 159
ՈՒՌՈՒՍՏԱԿԷՍ,
1662 թ. - Հմր 2183, էջ 343, 351
ՊԵՏՐՈՍ
ԱՍՏԱՊԱՏՑԻ, 1681 թ. - Հմր 2349, էջ 1039, 1052
– սրկ. Պաղչասարայցի, 1696 թ., Երուսաղէմ - Հմր 2265, էջ 705, 712
– դպիր, ԺԷ. դ. - Հմր 2159, էջ 249, 251
– վրդ. Շապին
Գարահիսարցի, ստացող, ԺԷ. դ.
- Հմր 2235, էջ 571, 576
– կր.,
1771 թ., էջմիածին - Հմր 2224, էջ 493
ՊՕՂՈՍ
– աբղյ. Տիւրիկցի, ստացող, 1621-1624 թթ., Բիւզանդիա, Շօշ - Հմր
2370, էջ 1103, 1109
– Մնաշէնցի, ստացող, 1692- 1693 թթ. - Հմր
2246, էջ 627, 630, 631
– երէց Մարզուանցի, 1665 թ., Կեսարիա - Հմր
2291, էջ
813, 820
– երէց,
1669թ. - Հմր 2109, էջ 39, 43-44
– աբղյ., 1713 թ., Կաֆա - Հմր 2120, էջ 95, 100
ՍԱՀԱԿ
– 1644 թ. - Հմր 2180, էջ 327, 338
– ԺԷ. դ. (շուրջ
1637թ. ) - Հմր 2286, էջ
801, 805
– դպիր, ԺԷ. դ. - Հմր 2297, էջ 831, 834
– երէց, 1725 թ., Զէյթուն - Հմր 2161, էջ 253, 254
ՍԱՄՈՒԷԼ աբղյ., 1712-1714 թթ. - Հմր 2112 էջ, 61, 64
ՍԱՐԳԻՍ
– վրդ.,
1383 թ., Մակու - Հմր 2259, էջ 679, 688-689
– ԺԷ. դ. - Հմր 2379/Բ, էջ 1135, 1138
– ԺԷ. դ. - Հմր 2393, էջ 1187, 1190
– աբղյ., 1708-1709 թթ., Մարաշ - Հմր 2244/Բ, էջ 613, 618
– դպիր, 1732 թ. - Հմր 2270, էջ 729, 731
– 1725 թ., Զէյթուն - Հմր 2161, էջ 253, 254
– Պետ, ԺԸ. դ. - Հմր 2314, էջ 877, 880
ՍԻՄԷՈՆ
– քհյ., 1325 թ., Գալու անապատ
- Հմր 2388, էջ
1175, 1177
– վրդ., ԺԵ. դ. - Հմր 2153/Բ, էջ 227, 230
– ԺԵ. դ. - Հմր 2158, էջ 247, 250
– 1613 թ. - Հմր 2398, էջ
1203, 1207
– դպիր, ԺԷ. դ.
(1668-ից առաջ) - Հմր 2281, էջ 775, 780-781
– ԺԷ. դ. - Հմր
2342, էջ 1023, 1026
– վրդ. Երեւանցի (հեղինակը), 1748-1759 թթ., Էջմիածին, Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2212, էջ
453-454
ՍՈՒՔԻԱՍ աբղյ. Ղարսեցի,
ԺԸ. դ. - Հմր 2190/Բ, էջ 386, 390
ՍՏԵՓԱՆՆՈՍ ԱՂԹԱՄԱՐԵՑԻ,
1223 թ., Խորանաշատ - Հմր 2101, էջ 13, 14-16
– 1357 թ., Սուրխաթ - Հմր 2371, էջ 1109,
1112-1113
– ԺԴ. դ. - Հմր 2373/Ա, էջ 1115, 1118
– վրդ., 1402 – 1406 թ., Բաղէշ - Հմր 2152, էջ
215, 224
– (Ստեփանոսիկ) 1418 թ., Խառաբաստայ ուխտ - Հմր
2143, էջ 179, 184-185, 187-188
– րաբունապետ, 1452 թ., Տփխիս - Հմր 2156, էջ 237,
241
– քհյ., 1631 թ., Յոհանավանք - Հմր 2381, էջ 1143,
1146, 1156
– վրդ., 1663 թ., Զէյթուն - Հմր 2163, էջ 261, 264
– Մշկոցի, ստացող, ԺԷ. դ. (1633 թ.-ից առաջ) - Հմր 2330/Ա, էջ 957, 959
– աբղյ. Ջուղայեցի, ստացող, 1768 թ., Էջմիածին - Հմր
2186, էջ 359, 362
– երէց, 1701 թ. - Հմր 2344, էջ 1029, 1031
– երէց, 1714 թ. - Հմր 2357, էջ 1071, 1072, 1721 թ.
- Հմր 2346, էջ 1031, 1034, 1721 թ. - Հմր 2355, էջ 1067,
1068
– (Ստեփան) ծաղկող, 1746-1748 թթ., Էջմիածին - Հմր
2350/Բ, էջ
1053, 1055
– վրդ. Ջուղայեցի, 1816 – 1818 թթ., միաբան Սուրբ Էջմիածնի,
Տփխիս - Հմր 2316, էջ 881, 884
ՎԱՐԴԱՆ
– ԺԶ. դ.
- Հմր 2267, էջ 715, 718
– երէց, 1680 թ., Աւընդանց գիւղ - Հմր 2128, էջ
137, 140
– սրկ., 1644 թ. - Հմր 2180, էջ 327, 337
– Կարբեցի,
1711 թ., Պերգամէ - Հմր 2129, էջ 139, 142
ՎԱՐԴԵՐԵՍ ԼԵՀԸՑԻ,
ԺԷ. դ. (շուրջ 1635 թ.), Էջմիածին - Հմր 2380, էջ 1137, 1142-1143
ՎՐԴԱՆԷՍ
դպիր, 1642 թ., Կաֆա - Հմր
2330/Բ, էջ 959-961
ՏԷՐՈՆ, ԺԷ. դ., Համատան - Հմր 2301, էջ
839, 840
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ աբղյ.,
1447 թ. - Հմր 2130, էջ 141, 144
ՏԻՐԱՏՈՒՐ, ԺԵ. դ.
- Հմր 2158, էջ 247, 249
ՏԻՐԱՑՈՒ աբղյ., ԺԴ. դ., Սուրբ Բարդուղիմէոս - Հմր 2364, էջ
1087, 1090
ՓԱՐԹԱՄ,
Զեյթուն, 1663 թ. - Հմր 2108,
էջ 37, 39
ՓԻԼԻՊՊՈՍ ԱՌԸՆՋԵՑԻ, 1766 թ. - Հմր
2216, էջ
471, 475
ՔՐԻՍՏՈՍԱՏՈՒՐ
աբղյ., ծաղկող, կազմող, 1432 թ., Սուրբ Անտոնի վանք - Հմր
2387, էջ
1173, 1175-1176
Ը.
ԾԱՂԿՈՂՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
ԱԼԷՔՍԻԱՆՈՍ երէց, Նօվինա, 1652 թ. - Հմր 2303, էջ 843-844
ԱՆԴՐԷԱՍ կր., ԺԵ. դ. - Հմր 2137, էջ 159, 163
ԱՍՏՈՒԱԾԱՏՈՒՐ քհյ., 1726 թ., Կեսարիա - Հմր 2121, էջ 101, 112
ԱՒԵՏԻՍ երէց, գրիչ,
1724 թ., Ասպահան - Հմր 2271, էջ 731, 740
ԳՐԻԳՈՐ
– ԺԶ. դ. - Հմր 2391, էջ 1183, 1186
– երէց, գրիչ, 1694 թ. - Հմր 2234, էջ 565, 570-572
ԿԱՐԱՊԵՏ աբղյ., գրիչ, 1733
թ., Մարաշ - Հմր 2160, էջ 251, 254
ՀԱՅՐԱՊԵՏ
– վարպետ, ԺԷ. դ. (շուրջ 1656 թ.), Ասպահան - Հմր 2399, էջ 1207, 1210
– (Յայրայպետ) 1662 թ. - Հմր 2183, էջ 343, 351
ՄԻՆԱՍ Էտրէնէցի, գրիչ, 1689 թ. - Հմր 2229, էջ 521, 526
ՄՈՎՍԷՍ կր.,
1640 դ., Էջմիածին - Հմր 2397, էջ 1201, 1204
ՅԱԿՈԲ
– Շօռոթեցի, ԺԷ. դ. (1660-ից առաջ) - Հմր 2135, էջ 155, 156
– քհյ., 1662 թ., Իսպահան-Ջուղայ - Հմր 2358, էջ 1071, 1074
ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ
– աբղյ., գրիչ, ԺԵ. դ. - Հմր 2146, էջ 193, 196
– Շօռոթեցի, 1731 թ., Էջմիածին - Հմր 2162, էջ 257, 262
– տէր, ԺԸ. դ. - Հմր 2269, էջ 725, 728
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ
– (Յովանէս) գրիչ, ԺԳ. դ. - Հմր 2195, էջ 405, 411
– ԺԷ. դ. - Հմր 2297, էջ 831, 834
– (Յօհաննէս) 1810 թ., Թիֆլիզ - Հմր 2315, էջ 879, 882
ՊԱՒՂՈՍ,
ԺԴ. դ.,
Սուրբ Բարթողիմէոս - Հմր 2364, էջ 1087, 1090
ՍԻՄԷՈՆ
աւագ սրկ., 1631 թ., Յոհանավանք - Հմր 2381, էջ 1143, 1156
ՍՈՂՈՄՈՆ դպիր, 1708 թ., Սուրբ Կարապետ - Հմր 2244/Բ, էջ 613, 619
ՍՏԵՓԱՆ, գրիչ, 1746-1748
թթ., Էջմիածին - Հմր 2350/Բ, էջ 1053, 1055
ՔՐԻՍՏՈՍԱՏՈՒՐ
աբղյ., կազմող, 1432
թ., Սուրբ Անտոնի վանք - Հմր 2387, էջ 1173, 1175-1176
Թ.
ԿԱԶՄՈՂՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
ԳՐԻԳՈՐ,
ԺԵ. դ. - Հմր 2366, էջ 1091, 1094
ԽԱՉԱՏՈՒՐ
քհյ., ԺԷ. դ. -
Հմր 2156, էջ 242
ՄԱԿԱՐ վրդ., 1715 թ., Թէոդուպօլիս - Հմր 2106, էջ 23, 32
ՄԻՆԱՍ վրդ. Բաբերթացի, 1643 թ. - Հմր 2330, էջ 957, 964
ՄԽԻԹԱՐ
– երէց Հէղատեցի, 1447 թ. - Հմր 2130, էջ 141, 145
– եպս. Մոկացի, ԺԷ. դ. - Հմր 2156, էջ 244
ՅԱԿՈԲ
եպս. Շամախեցի, միաբան Սուրբ Էջմիածնի, 1747 թ. - Հմր 2365, էջ 1089, 1092
ՅՈՎՀԱՆՆԷս
– (Յովան) Տերզնցի, 1577 թ. - Հմր 2117, էջ 87
– (Յովանէս) վրդ. Գալկանց, 1609 թ. - Հմր 2137, էջ 164
ՊԵՏՐՈՍ
ՀԱԼԱՊՑԻ, ԺԷ. դ. - Հմր 2236, էջ 575, 584
ՔՐԻՍՏՈՍԱՏՈՒՐ
աբղյ., գրիչ, ծաղկող, 1432 թ., Սուրբ Անտոնի վանք - Հմր 2387, էջ 1173, 1175- 1176
Ժ.
ՄԵԿԵՆԱՍՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
Աբրահամ վրդ. Աստապատցի, միաբան
Սուրբ Էջմիածնի, ԺԸ. դ. - Հմր
2230, էջ 527,
538
Թումա
վրդ. Մեծոփեցի, 1411 թ. - Հմր 2177/Ա, էջ 307, 309
Յովհաննէս (Յօվանէս) ժամարար, գրիչ, 1733թ. - Հմր 2192/Գ, էջ 397, 400
Սարգիս
վրդ. Մեծոփեցի 1450 թ. - Հմր 2226/Բ, էջ 507, 513
Ժ1.
ՊԱՏՈՒԻՐԱՏՈՒ-ՍՏԱՑՈՂՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
ԱԲՐԱՀԱՄ
– վրդ., 1695 թ., 1739 թ.- Հմր 2248, էջ
635, 639-640
– աբղյ., գրիչ, ԺԷ.
դ.- Հմր 2236, էջ 575, 583-584
– տիրացու, ԺԸ. դ. - Հմր 2282, էջ 781, 794
ԱՀԱՐՈՆ րաբունի՝
Գրիգոր կոչեցեալ, 1291 թ., Սուրբ Լուսաւորչի
գերեզման - Հմր 2329, էջ 953, 956
ԱՂԷՔՍԱՆԴՐ
– վրդ. (եպս.), ԺԷ. դ.- Հմր 2115, էջ 75, 78
– (Ալէքսան) երէց Անդրէանցի, ԺԷ. դ.- Հմր 2123, էջ 113, 116
ԱՆԴՐԷԱՍ
քհյ., 1634 թ., Նօվինա - Հմր 2141/Բ, էջ 174
ԱՌԱՔԵԱԼ եպս.,
1640 թ., Էջմիածին - Հմր 2397, էջ 1201, 1203
ԱՍՏՈՒԱԾԱՏՈՒՐ
– քհյ., 1637 թ.- Հմր 2116, էջ 79, 83
– երէց, ԺԸ. դ., Պրուսա - Հմր 2197/Բ, էջ 418
ԱՐԻՍՏԱԿԷՍ, 1450 թ. - Հմր 2226/Բ, էջ 507, 514
ԱՒԱԳ երէց, գրիչ,
1309 թ. - Հմր 2174, էջ 299, 302
ԱՒԵՏԻՍ
– Թիֆլիզցի, գրիչ, 1668 թ. - Հմր 2306, էջ 847, 850
– աբղյ. Արարգացի, 1731 թ., Էջմիածին - Հմր 2162, էջ
257, 261-162
ԲԱՐՍԵՂ
վրդ., 1658 թ., Քարթման
- Հմր 2308, 851, 853
ԳԱԲՐԻԷԼ
վրդ., 1652 թ. - Հմր 2105, էջ 19,
23
ԳԷՈՐԳ
– եպս.,
գրիչ, միաբան Սուրբ Էջմիածնի, 1799 թ., Էջմիածին - Հմր
2228, էջ 515, 520
– վրդ. Տաթեւացի, 1824 թ.- Հմր 2208, էջ 447,
448
ԳՐԻԳՈՐ
– Տաթեւացի, 1403 թ., Տաթեւ - Հմր
2382, էջ 1157, 1161
– աբղյ. Իլովցի, գրիչ, 1613 թ. - Հմր 2325, էջ 939, 946
– վրդ., 1629 թ., Զեյթուն - Հմր 2133, էջ
151-153
– (Գրիգորիոս), վրդ.,
1650 թ., Էջմիածին - Հմր 2309, էջ 853, 856
– (Գրիգոր), ԺԷ. դ. - Հմր 2343/Ա, էջ 1025, 1027
– վրդ. Տէր-Առաքելեան Գառնեցի, միաբան Սուրբ Էջմիածնի, 1810 թ.,
Թիֆլիզ - Հմր 2315, էջ
879-882
ԴԱՆԻԷԼ
վրդ., ԺԸ. դ. - Հմր 2359, էջ 1075, 1078
ԴԱՒԻԹ
– սրկ. Եւդոկացի
գրիչ, 1683 թ., Ատանա - Հմր 2268, էջ 719, 724-425
– աբղյ., գրիչ, 1697 թ., Սբ.
Կարապետ Հմր 2126, էջ 123,
128
– վրդ., 1697 թ. - Հմր 2276, էջ 765,
770
ԵՍԱՅԻ
– աբղյ., 1435 թ., Սուրբ Անտոնի վանք - Հմր
2400, էջ 1211-1212
– աբղյ. Վանքեցի, ԺԷ. դ. - Հմր 2332, էջ 965, 972
ԵՓՐԵՄ
– կր. Տաթեւացի, գրիչ, 1665 թ., Կեսարիա - Հմր
2291, էջ 813, 820
– վրդ., գրիչ, վերատեսուչ Անդրիանուպոլիս, 1689 թ.- Հմր 2229, էջ 521, 526- Հմր 2245, էջ 619, 625-626
ԶԱՔԱՐԻԱՅ վրդ., 1799 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2210, էջ 451, 452
ԹԱԴԷՈՍ
վրդ., ԺԸ. դ. - Հմր 2314, էջ 877,
880
ԹՈՒՄԱ քհյ., 1425 թ., Տաթեւ - Հմր 2144, էջ 187, 191
ԻՎԱՇՔՕ
սրկ., գրիչ, ԺԷ.
դ. - Հմր 2296, էջ 829, 832
ԼԷԼԻ, 1640 թ., Ասպահան - Հմր 2247, էջ 631, 633-634
ԼԻԱՆՈՍ Բաբերդացի,
գրիչ, 1642 թ., Դոմնաս - Հմր 2386, էջ 1171, 1174
ԽԱՉԱՏՈՒՐ
– վրդ. (եպս.) Բուզանդացի (Կոստանդնուպոլսեցի), 1710 թ., Պրուսա
- Հմր 2197/Գ, էջ 419, 422,
1715 թ.- Հմր 2106, էջ 23, 30-33
ԽՕՋԱՅՄԱԼ, 1656
թ., Ասպահան - Հմր 2399, էջ 1207, 1209
ԿԱՐԱՊԵՏ
– քհյ., 1357 թ., Սուրխաթ - Հմր
2371, էջ 1109, 1113
– վրդ. (րաբունապետ), 1418 թ., Խառաբաստավանք - Հմր 2143, էջ 179, 184-186
– քհյ., գրիչ, 1425 թ., Տաթեւ - Հմր 2144, էջ 187, 190
– վրդ., գրիչ, ԺԶ. դ.- Հմր 2152, էջ 215, 224
– աբղյ., 1735 թ., Շօշ - Հմր 2192/Գ, էջ 397, 400
ԿԻՐԱԿՈՍ
– րաբունապետ, 1342 թ. - Հմր 2102, էջ 15, 17
– Թալնցի, 1686 թ. - Հմր 2109, էջ 39, 44-45
ՂԱԶԱՐ ՎՐԴ. ՃԱՀԿԵՑԻ, 1726 թ., - Հմր 2121, էջ 101, 105-106, 111-112
ՂՈՒՆԿԻԱՆՈՍ
– ջահընկալ, ԺԷ. դ., - Հմր 2284, էջ 795, 798
– դպիր, գրիչ,
1761 թ., Էջմիածին - Հմր 2289, էջ 809, 812
ՂՈՒԿԱՍ եպս. Սուրբ Երուսաղէմայ, ԺԷ դ.
(1668-ից առաջ) - Հմր 2281, էջ 775, 780-781
ՄԱՏԹԷՈՍ վրդ. 1706 թ. - Հմր 2261, էջ 691,
694
ՄԱՐԳԱՐ աբղյ., գրիչ, ԺԸ. դ.- Հմր 2239, էջ 595,
600
ՄԱՐՏԻՐՈՍ
– քհյ. Սանահնեցի, 1346 թ. - Հմր
2187/Բ, էջ 363, 366
– երէց, գրիչ, 1587 թ. - Հմր 2151, էջ 211, 215-216
– աբղյ., գրիչ,
1725 թ. - Հմր 2285, էջ 797, 800, 802
ՄԵԼՔԻՍԷԴ
– գրիչ, 1416 թ.- Հմր 2148, էջ 201, 204
– (Մելքէսէթ) հերպետ, ԺԶ. դ. - Հմր 2155, էջ 235,
238
ՄԻՆԱՍ
– պարոնտէր, ԺԷ. դ. (շուրջ 1656 թ.), Ասպահան - Հմր
2399, էջ 1207, 1210
– վրդ. Բաբերթացի, ԺԷ. դ. - Հմր 2330/Բ,Գ, էջ 959-961
– աբղյ. Բիւզանդացի, գրիչ,
1797 թ., Սեբաստիա - Հմր 2311, էջ 863, 874-875
ՄԽԻԹԱՐ
– կուսակրոն քհյ., 1352-1354 թթ., Մսր - Հմր 2233, էջ 557, 562
– վրդ., 1680 թ., Աւընդանց գիւղ - Հմր 2128, էջ 137, 140
ՄՈՎՍԷՍ
– կթղ., 1631 թ., Յոհանավանք - Հմր
2381, էջ 1143, 1148
– արքեպս. Ջուղայեցի, 1724 թ., Ասպահան - Հմր 2271, էջ 731, 738, 740
ՄԿՐՏԻՉ, գրիչ,
1643 թ., Էջմիածին - Հմր 2389, էջ 1179, 1182
ՄՈՒՔԱՅԻԼ լուսարար,
1696 թ., Երուսաղէմ - Հմր 2265, էջ 705, 712
ՅԱԿՈԲ
– Ռշտունեցի, աշակերտ Յովհան Որոտնեցւոյ, ԺԴ. դ., Մեծոփայ վանք - Հմր
2178, էջ 317, 324
– քհյ., գրիչ, ԺԷ. դ. - Հմր 2115, էջ 75, 78
– վրդ.,
ԺԷ. դ. - Հմր 2264, էջ 703, 706
– աբղյ., գրիչը, ԺԷ. դ. - Հմր 2361, էջ 1079, 1084
– եպս. Շամախեցի, միաբան Սուրբ Էջմիածնի, 1747 թ. - Հմր
2365, էջ 1089,
1092, 1748 թ. - Հմր 2263, էջ 697, 702, 1748
թ., - Հմր 2350/Բ, էջ 1053, 1055
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ
– 1318 թ., Ծործորու վանք - Հմր 2104, էջ 19, 20
– սրկ., 1325 թ. - Հմր
2388, էջ 1175, 1177
– վրդ.,
1342 թ. - Հմր 2102, էջ 15, 17
– րաբունի, ԺԴ. դ., Սուրբ Բարթուղիմէոս - Հմր 2364, էջ 1087, 1090
– (Յովհան) Որոտնեցի, 1403 թ.-ից առաջ, Տաթեւ - Հմր
2382, էջ 1157, 1161
– եպս. Կաֆայեցի, 1447 թ.- Հմր 2130, էջ 141, 144
– վրդ. Շոռոթեցի, գրիչ, 1679 թ.- Հմր 2111, էջ 51, 58-62
– (Ովանէս) 1694 թ. - Հմր 2307/Բ, էջ 851, 852
– (Յոհան) վրդ., 1694 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2251, էջ 651, 657
– (Յոհան) աբղյ.,
ԺԷ. դ. - Հմր 2252, էջ 657, 661-662
– քհյ., ԺԷ. դ., Սուրբ Թումա - Հմր 2352/Բ, էջ 1058-1059
– (Օվանէս) տէր, ԺԸ. դ. (1733 թ.-ից առաջ), Համայտան - Հմր 2350/Ա, էջ 1053
ՅՈՎՍԷՓ
– վրդ., ԺԵ. դ.- Հմր 2137,
էջ 159, 163-164
– քհյ., ԺԷ. դ.- Հմր 2122, էջ 111, 113-114
– վրդ.,
ԺԸ. դ.- Հմր 2230, էջ 527, 538
– եպս.
1807 թ., Էջմիածին - Հմր 2222, էջ 487,
491-192
ՆԵՐՍԷՍ
– գրիչ, 1668-1669 թթ., Էջմիածին - Հմր 2124, էջ 115,
120-121
– վրդ., 1712 թ.- Հմր 2190/Ա, էջ 380, 386
– վրդ. Եղեգաձորեցի, 1778 թ., Էջմիածին - Հմր 2319, էջ
887-888
ՊԱԼԻ ԽՈՃԱՅ, ԺԷ. դ.- Հմր
2168, էջ 279, 285
ՊԱՐՈՆՏԷՐ Երնջակայ Սուրբ Կարապետի, 1659 թ., Երնջակ - Հմր 2175, էջ
301, 304
ՊԵՏՐՈՍ
– վրդ. Շապին Գարահիսարցի,
գրիչ, ԺԷ. դ. - Հմր 2235, էջ 571, 576
– մահտեսի, ԺԷ. դ.- Հմր 2242, էջ 603, 607
– աբղյ., 1712 թ. - Հմր 2352, էջ
1057-1058
ՊՕՂՈՍ
– աբղյ. Տիւրիկցի, գրիչ, 1621– 1624 թթ., Բիւզանդիա, Շօշ - Հմր
2370, էջ 1103, 1109
– Մնաշէնցի, գրիչ, 1692- 1693 թթ., Երուսաղէմ - Հմր 2246, էջ 627, 630-631
ՍԱՆԴՈՒԽՏ, 1664 թ. - Հմր
2390, էջ 1181, 1184
ՍԱՐԳԻՍ
– սրկ., 1432 թ., Սուրբ Անտոնի վանք - Հմր
2387, էջ
1173, 1175-1176
– եպս.,
1769 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2255, էջ 665, 667
– վրդ., ԺԸ. դ. - Հմր 2359, էջ 1075, 1078
ՍԻՄԷՈՆ
– կր., 1419 թ., Սուրբ Յակոբայ ուխտ - Հմր 2142, էջ 179-180
– վրդ. (եպս.)
Ջուղայեցի, 1680 թ., Նոր Ջուղա - Հմր 2138, էջ 163, 167, 168
– արհեպս., 1688 թ., Բզնունեաց
գաւառ - Հմր 2354, էջ 1063, 1066
– վրդ. 1691 թ.- Հմր 2113/Բ, էջ 65, 67
ՍՏԵՓԱՆՆՈՍ
– քհյ., 989 թ., Նորավանք (մերձ ի Բղէն) - Հմր
2374, էջ 1119, 1121-1122
– քհյ., 1252 թ., Խորանաշատ - Հմր 2273, էջ 751,
755-756
– րաբունի, ԺԴ. դ. - Հմր
2173, էջ 293, 298
– րաբունապետ, գրիչ,
1452 թ., Տփխիս - Հմր 2156, էջ 237, 241
– Մշկոցի,
գրիչ, ԺԷ. դ.
(1633 թ.-ից առաջ) -
Հմր 2330/Ա, էջ 957, 959
– ԺԷ. դ. - Հմր
2379/Ա, էջ 1133, 1135
– աբղյ., վրդ. Ջուղայեցի,
գրիչ, միաբան Սուրբ Էջմիածնի, 1768 թ., Էջմիածին - Հմր
2186, էջ 359, 362, 1816 – 1818 թթ., Տփխիս - Հմր 2316, էջ 881, 884
– աբղյ., 1820 թ., Զմիւռնիա - Հմր 2206, էջ 445, 447
ՍՈՒՔԻԱՍ քհյ., ԺԵ. դ.- Հմր 2153/Բ, էջ 227, 229-230
ՎԱԹԱՆ, 1662 թ.- Հմր 2183, էջ 343, 352
ՎԱՐԴԱՆ աբղյ.,
1769 թ., Կոստանդնուպոլիս - Հմր 2255, էջ 665, 668
ԺԱ.
ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
ՀԻՆ ԿՏԱԿԱՐԱՆ
Աղօթք Դաւթի մարգարէի - Հմրք 2121, Դաւիթ մարգարէ - 2117, 2121, 2388, Զոհաբերութիւն Իսահակայ - 2374, Խորան վկայութեան - 2108, Յատակագիծ քաղաքին Երիքովի- 2108, Հրեշտակ եւ Եսայի Մարգարէ - 2206, Յովնան յերախ կիտի - 2102, 2117, 2206, 2311, Պատուիրանատուութիւն
Աստուծոյ Մովսէսին -
2121, Սողոմոն -2251:
ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆ
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆՔ
Աթոռք Աստուածութեանն - Հմրք 2251, Ահեղ դատաստան
տես Վերջին դատաստան, Այլակերպութիւն տես Պայծառակերպութիւն, Աստուածամայրը մանկան հետ - 2374, Աւետումն
- 2106, 2121, 2224, 2374, Աւետումն
Զաքարեա - 2374, Աւերումն դժոխոց - 2399, Բուժումն կուրի - 2387, Գերեզմանն Աստուածածնի
- 2238, Երկրպագութիւն մոգուց - 2238, 2374, Թաղումն եւ Յարութիւնն (Յիսուսի) -
2251, Իջեցումն ի Խաչէ -
2399, Իւղաբեր կանայք եւ հրեշտակ
- 2374, Խաչելութիւն - 2121, 2311, Ծաղկազարդ - 2311, Ծնունդ
- 2206, 2311, 2399, Համբարձումն - 2121, 2206, 2399, Հեսսէի ծառը եւ խաչելութիւն
- 2121, Հոգեգալուստ - 2121, 2206, 2399 Մատնութիւն - 2399, Մկրտութիւն Քրիստոսի
- 2106, 2374, Մուտք յԵրուսաղէմ - 2206, 2311, 2399, Յարութիւն - 2206, 2311, Յարութիւն
Ղազարու - 2206, Ննջումն
Աստուածամօր - 2387, Ոտնլուա - 2106, Չորեքկերպեան աթոռ - 2121, Պայծառակերպութիւն
- 2121, Սուրբ Երրորդութիւն - 2121, Սուրբ Հոգի (աղաւնակերպ) - 2117, 2374, Վերջին
դատաստան- 2238, 2399, Տանջանք մեղաւորաց - 2238, Փոխումն Աստուածածնի - 2117,
2311, Փողհարք - 2238, Քրիստոս
ընդ առաքելոցն Պօղոսի եւ Պետրոսի - 2374:
ԱՒԵՏԱՐԱՆԻՉՔ
Մատթէոս - Հմրք 2399, Մարկոս -
2399, Ղուկաս - 2399, Յովհաննէս - 2117, 2399:
ՍՈՒՐԲՔ
Առաքեալ - Հմրք 2117, Առաքեալք - 2374, Աբտլմսեհ -
2251, Գեորգ զօրավար - 2121, Գլխատումն Յովհաննու Մկրտչին - 2117, 2251, 2374, Գրիգոր
Լուսաւորիչ - 2117, 2251, 2311, Գրիգոր Լուսաւորիչ եւ Տրդատ արքայ - 2121, Գրիգոր Լուսաւորիչ եւ հրեշտակ
- 2206, Գրիգոր Տաթեւացի - 2152, 2177Բ, 2197Գ, 2244Բ, Դաւիթ Անյաղթ
- 2326, Կղեմէս հայրապետ - 2251, Հրեշտակապետ - 2121, Մարիամ Մագդաղենացի - 2374, Մովսէս մարգարէ եւ Պետրոս առաքեալ - 2206, Յովհաննէս
Մկրտիչ - 2311, Ներսես Շնորհալի - 2377, Պատկերք Վարդանայ
- 2251, Պետրոս առաքեալ
- 2117, Պօղոս առաքեալ- 2117, Ստեփաննոս Նախավկայ - 2117, 2251, 2387, Վարդապետ
- 2117:
ԱՅԼԵՒԱՅԼՔ
Գրիգոր Մարաշեցի - Հմրք 2251, Դաւիթ վարդապետ - 2341, Գահի վրայ
բազմած Քրիստոս, առջեւը Խաչատուր վարդապետը ծնրադիր աղերսող - 2106, Թզենի -
2251, Կենաց ծառ - 2121, Ղազար վրդ. Ջահկեցին Խաչելութեան առջեւ ծնկադիր - 2121, ձեռագրի
գրիչ` 2251, Նեռ - 2251, Պորփիւրոս -2326, Պետրոս Աղամալեան - 2214, Սիմէոն Ջուղայեցի - 2341, 2347, Սիմէոն
Ջուղայեցին եւ ստացող Բարսեղ վարդապետը` իր ազգականներով - 2308:
ԾԻՍԱԿԱՆ
Եկեղեցի - Հմրք 2206, Եպիսկոպոսն
քարոզէ - 2322, Թագանշան
- 2206, Խաչ - 2374, Խաչն Հացունեաց - 2251, Հաղորդութիւն - 2251, Ձեռնադրութիւն
քահանայի - 2121, Մկրտութիւն - 2121, Պատարագ - 2121, Սկիհով թռչուն - 2206, Սուրբ Էջմիածին
- 2315, Տաղաւարիկ - 2374, Տաճար - 2311:
ԶԱՐԴԱՆԿԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
ԽՈՐԱՆ
- Հմրք
2222, 2238, 2244Բ, 2315,
2335, 2340, 2374, 2399:
ԿԻՍԱԽՈՐԱՆ
- Հմրք
2105, 2106, 2108, 2113Բ, 2115, 2117, 2118Ա, 2120, 2121,
2122, 2123, 2124, 2126, 2128, 2133, 2135, 2136, 2137, 2138, 2141Ա,
2143, 2144, 2146, 2149, 2152, 2154, 2156, 2157, 2158, 2159, 2161, 2163, 2164, 2171, 2175, 2177Բ,
2183, 2189, 2194, 2195, 2197Գ, 2198, 2220, 2229, 2234, 2238, 2242,
2271, 2276, 2291, 2297, 2303, 2305, 2306, 2308, 2309, 2311, 2315, 2322, 2332,
2339, 2341, 2342, 2343Գ, 2347, 2351, 2352ԲԳ, 2358, 2360, 2364, 2369, 2370, 2371, 2372,
2377, 2380, 2381, 2384, 2385, 2386,
2387, 2388, 2390, 2391, 2394, 2397,
2399, 2400:
ՃԱԿԱՏԱԶԱՐԴ
(գլխազարդ)
- Հմրք
2102, 2107, 2108, 2115, 2117, 2118ԱԲ, 2121, 2122, 2126, 2128, 2129,
2133, 2134, 2137, 2140Ա, 2143, 2144, 2145, 2146, 2147Գ,
2148, 2151, 2154, 2155, 2158, 2162, 2164, 2165, 2166Ա, 2173, 2179,
2183, 2187Բ, 2192Ա, 2194, 2197Ա, 2200, 2206,
2210, 2220, 2222, 2223, 2224, 2229, 2245, 2247, 2251, 2252, 2254, 2267, 2269,
2273, 2274, 2275, 2276, 2286, 2290, 2291, 2292, 2293, 2296, 2297, 2298, 2299,
2300, 2302, 2303, 2305, 2306, 2307Բ, 2308, 2319, 2326, 2327, 2330Բ,
2331, 2332, 2334, 2335, 2338, 2339, 2340, 2341, 2342, 2347, 2348ԲԳ,
2349, 2350ԱԲ, 2351, 2352ԱԲԳ, 2353, 2356, 2358, 2359, 2360, 2361, 2362,
2364, 2365, 2366, 2369, 2370, 2371, 2372, 2373Ա, 2376, 2377, 2380,
2381, 2382, 2385, 2386, 2387, 2388, 2390, 2391, 2394, 2396, 2397, 2400:
ԼՈՒՍԱՆՑԱԶԱՐԴ
- Հմրք
2102, 2105, 2106, 2107, 2108, 2111, 2113Բ, 2115, 2117, 2118ԱԲ,
2120, 2121, 2122, 2123, 2126, 2128, 2129, 2130, 2133, 2134, 2135, 2136, 2137,
2138, 2139Ա, 2140Ա, 2141Ա, 2142, 2143, 2144,
2145, 2146, 2147Գ, 2149, 2151, 2152, 2154, 2155, 2156, 2158, 2159,
2160, 2161, 2162, 2163, 2164, 2165, 2166Ա, 2168, 2170, 2171, 2173,
2175, 2176Բ, 2177Բ, 2178, 2183, 2189, 2192Ա,
2194, 2195, 2197ԱԳ, 2198, 2200, 2209, 2219, 2220, 2229, 2234, 2238,
2239, 2242, 2244Բ, 2245,
2247, 2251, 2252, 2253, 2254, 2261Ա, 2263, 2265, 2267, 2269, 2270,
2271, 2273, 2276, 2281, 2286, 2291, 2292, 2293, 2296, 2297, 2298, 2299, 2300,
2302, 2303, 2305, 2306, 2307ԱԲ, 2308, 2309, 2311, 2315, 2319, 2322,
2326, 2327, 2330ԱԲԳ, 2331, 2332, 2334, 2335, 2338, 2339, 2340, 2341,
2342, 2343ԲԳ, 2347, 2348ԲԳ, 2350ԱԲ, 2351, 2352ԱԲԳ, 2353, 2354, 2358, 2359, 2360, 2362,
2364, 2365, 2366, 2369, 2370, 2371, 2372, 2373Ա, 2374, 2376, 2377,
2379Ա, 2380, 2381, 2382, 2385, 2387, 2388, 2389, 2390, 2391, 2393,
2394, 2396, 2397, 2399, 2400:
ԶԱՐԴԱԳԻՐ
- Հմրք
2103, 2105, 2106, 2107, 2108, 2111, 2113ԱԲ, 2114, 2115, 2117, 2118ԱԲ,
2120, 2121, 2122, 2123, 2124, 2125, 2126, 2127ԲԳ, 2128, 2129, 2130,
2132, 2133, 2134, 2135, 2136, 2137, 2138, 2139Ա, 2140Ա,
2141Ա, 2142, 2143, 2144, 2145, 2146, 2147Գ, 2149, 2151,
2152, 2153ԱԲ, 2154, 2155, 2156, 2157, 2158, 2159, 2160, 2161, 2162,
2163, 2164, 2166Ա, 2168, 2170, 2171, 2172, 2173, 2174, 2175, 2176Բ,
2177ԱԲ, 2178, 2179, 2180, 2181, 2182, 2183, 2187Բ, 2189,
2190Բ, 2192ԱԳ, 2194, 2195, 2196, 2197ԱԳ, 2198,
2200, 2201, 2202, 2205, 2206, 2209, 2210, 2213Բ, 2214, 2215, 2218,
2219, 2220, 2222, 2224, 2226Բ, 2229, 2234, 2236, 2238, 2239, 2242,
2244Բ, 2245, 2246, 2247, 2251, 2252, 2254, 2256ԱԲ, 2257,
2259, 2261Ա, 2263, 2265, 2266, 2267, 2269, 2270, 2271, 2273, 2274,
2275, 2276, 2280, 2281, 2282, 2283, 2285, 2286, 2290, 2291, 2292, 2293, 2295,
2296, 2297, 2298, 2299, 2300, 2302, 2303, 2304, 2305, 2306, 2307ԱԲ,
2308, 2309, 2311, 2312, 2314, 2315, 2317, 2319, 2321, 2322, 2326, 2327, 2330ԱԲԳ,
2331, 2332, 2334, 2335, 2338, 2339, 2340, 2341, 2342, 2343ԱԲԳ, 2344,
2347, 2348ԱԲԳ, 2349, 2350ԱԲ, 2351, 2352ԱԲԳԴ, 2353, 2354, 2356, 2357, 2358, 2359,
2360, 2361, 2362, 2363, 2364, 2365, 2366, 2367, 2369, 2370, 2371, 2372, 2373Ա,
2374, 2376, 2377, 2380, 2381, 2382, 2384, 2385, 2386, 2387, 2388, 2389, 2390,
2391, 2393, 2394, 2395, 2396, 2397, 2398, 2399, 2400:
ՎԵՐՋՆԱԶԱՐԴ
- Հմրք
2238:
ԺԲ.
ԿՆՔԱԴՐՈՇՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
Աբրահամ վարդապետ - էջ
538
Անանիա վարդապետ, 1733 թ. - էջ
1053
Անընթեռնելի - էջ 94, 151,
208, 352, 444, 619, 996, 1084, 1088
Ապրէլ կր. - էջ 1135
Առթին, 1763 թ. - էջ 772
Աստուածատուր կր. - էջ 1058
Աւետիս վարդապետ, 1731 թ. - էջ
262
Աւետիք վարդապետ, 1735 թ. - էջ
671
Աւետիք վարդապետ, 1736 թ. - էջ
158
Աւետիք վարդապետ, 1742 թ. - էջ
262
Գաբրիէլ, 1694 թ. - էջ
844
Գալուստ- էջ 1032
Գասպարի որդի Մելքոն,
1803-1804 թթ. - էջ 876
Գիրքս Սուրբ Էջմիածնա է - էջ
20, 116, 142, 151, 158, 188, 268, 380, 416, 514, 584, 662, 690, 706, 716, 758,
762, 782, 796, 820, 832, 846, 850, 858, 946, 950, 954, 958, 996, 1090
Գրիգոր վարդապետ, 1689 թ. - էջ
226
Գրիգոր վարդապետ, 1766 թ. - էջ
158
Գրիգոր վարդապետ, 1794 թ. - էջ
658
Գրիգոր կ(շար. անընթեռնելի) -
էջ 424
Գրիգոր վարդապետ - էջ 1027,
1032
Դանիէլ վարդապետ - էջ
1078
Դաւիթ կր., 1718 թ. - էջ 100
Դաւիթ վարդապետ - էջ 1032
Եղծուած - էջ 65
Եփրեմ վարդապետ, 1732 թ. - էջ
304
Եփրեմ վարդապետ, 1754 թ. - էջ
1176
Եփրեմ վարդապետ, 1770 թ. - էջ
770
Զաքարիա վարդապետ, 1791 թ.
- էջ 1100
Զաքարիա վարդապետ - էջ 732
Թադէոս վարդապետ - էջ 880
Թօմաս վարդապետ - էջ 116
Խաչատուր վարդապետ, 1771 թ.
- էջ 644
Խաչատուր վարդապետ - էջ 418
Խուպիար կր. - էջ 1138
Կարապետ վարդապետ - էջ 40
Կարապետ - էջ 338
Կիրակոս վարդապետ, 1728 թ. - էջ
852
Ղազար վարդապետ, 1761 թ.
- էջ 270
Ղուկաս (Խուկաս) վարդապետ,
1698 թ. - էջ 250
Ղուկաս վարդապետ, 1708 թ. - էջ
810
Ղուկաս վարդապետ, 1718 թ. - էջ
810
Ղունկիանոս վարդապետ, 1770 թ.
- էջ 343, 1032
Ղունկիանոս վարդապետ, 1771 թ.
- էջ 1032
Մանուկ կր., 1793 թ. - էջ
197
Մելքոն, 1652 թ. - էջ 641
Մելքոն վարդապետ, 1727 թ. - էջ
848
Մեսրոպ եպս Սմբատեանց, 1871 թ.
- էջ 40
Մեսրոբ վարդապետ - էջ 422
Մինաս վարդապետ Աստապատցի, 1681 թ. - էջ 292
Միքայէլ վրդ.,
1690 - էջ 716, 718
Միքայէլ վրդ. -
էջ 1026
Մկրտիչ վարդապետ, 1761 թ. - էջ
227
Մկրտիչ վարդապետ, 1832 թ. - էջ 144
Մկրտիչ տիրացու, 1841 թ. - էջ
662
Մկրտիչ վարդապետ (թիւն անընթեռնելի)
- էջ 124
Մովսէս վարդապետ, 1746 թ. - էջ
112
Յակոբ վարդապետ, 1703 թ.
- էջ 206
Յակոբ վարդապետ, 1728 թ. - էջ
252
Յակոբ վարդապետ, 1735 թ. - էջ
636
Յակոբ վարդապետ, 1746 թ. - էջ
1036
Յակոբ վարդապետ - էջ 706
Յարութիւն կր., 1761 թ. - էջ
1104
Յովասափ վարդապետ - էջ 24
Յոհան, 1663 թ. - էջ 854
Յոհան վրդ Տաթեւացի, 1656 թ.
- էջ 810
Յովաննէս վարդապետ, 1673 թ. -
էջ 706
Յովհաննէս (Ովանէս) վրդ, 1706
թ. - էջ 292
Յովանէս վարդապետ Աստապատցի,
1706 թ. - էջ 292
Յովհաննէս, 1733 թ. - էջ 852
Յովհաննէս, 1733 թ. - էջ 363
Յովհաննէս, 1764 թ. - էջ 658
Յովհաննէս (Յօհանէս) վարդապետ,
ԺԸ. դ. - էջ 326
Յովսէփ վարդապետ, 1788 թ. - էջ
262
Ներսես վարդապետ - էջ
1058
Ներսես վարդապետ, 1711 թ. - էջ
1078
Նիկողոս մահտեսի, 1705 թ. - էջ
406
Նիկողոս վարդապետ, 1787 թ. - էջ
658
Պարսամ կր. - էջ 1200
Պետրոս կր., 1678 թ. - էջ
1114
Պետրոս վարդապետ, 1706 թ. - էջ
292
Պետրոս վարդապետ - էջ 20, 852
Պողոս կր. - էջ 632
Ջերոնիմոս եպիսկոպոս (լատինատառ)
- էջ 358
Սահակ վարդապետ, 1693 թ. - էջ 343
Սամուէլ վարդապետ, 1738 թ. - էջ
839, 1096
Սարգիս վարդապետ - էջ 168
Սարգիս վարդապետ Ագուլեցի,
1709 թ. - էջ 1078
Սարգիս կր., 1747 թ. - էջ
1072
Սիմէոն վարդապետ, 1690 թ. - էջ
67
Սիմէոն կր., 1719 թ. - էջ 565
Սմբատ կր., 1699 թ. - էջ 292
Սողոմոն վարդապետ, 1782 թ. - էջ 274
Ստեփան աբեղայ, 1706 թ. - էջ
292
Ստեփանոս վարդապետ, 1664 թ. - էջ 40
Ստեփանոս բանի սպասաւոր Զէյթունցի
- էջ 40
Ստեփանոս, 1743 թ. - էջ 1064
Վարդան կր., 1758 թ. - էջ 340
Վարդան վարդապետ, 1776 թ. - էջ
80
Վեցաթեւ աստղ - էջ 469
Օհանէս կր. - էջ 1128
Ахалцыхской Градской
полиции - էջ 1172, 1174, 1178, 1184
ԺԳ.
ԳԱՂՏՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆ
ՈՒՆԵՑՈՂ ՁԵՌԱԳՐԵՐԻ ՑԱՆԿ
Հմր ձեռագրի եւ էջ ցուցակի
2109, էջ 45, 46
2116, էջ 84
2163, էջ 264
2169, էջ287
2173, էջ 299-300
2187/Բ, էջ 366
2189, էջ 380
2194, էջ 406
2248, էջ 642
2251, էջ 658
2256/Ա, էջ 670
2288, էջ 810
2297, էջ 834
2302, էջ 842
2368, էջ 1100
2379/Բ, էջ 1138
ԺԴ
«Ի ՄԻ ՏՓԻ» ՁԵՌԱԳՐԵՐԻ
ՑԱՆԿ
Հմր ձեռագրի
- քանակ
2113 - Ա-Գ
2118 - Ա-Բ
2127 - Ա-Ե
2139 - Ա-Բ
2140 - Ա-Բ
2141 - Ա-Գ
2147 - Ա-Գ
2153 - Ա-Բ
2166 - Ա-Գ
2176 - Ա-Բ
2177 - Ա-Բ
2187 - Ա-Բ
2190 - Ա-Բ
2191 - Ա-Բ
2192 - Ա-Գ
2193 - Ա-Բ
2197 - Ա-Գ
2213 - Ա-Բ
2226 - Ա-Բ
2244 - Ա-Գ
2250 - Ա-Բ
2256 - Ա-Բ
2261 - Ա-Բ
2307 - Ա-Բ
2330 - Ա-Գ
2343 - Ա-Գ
2348 - Ա-Գ
2350 - Ա-Բ
2352 - Ա-Դ
2373 - Ա-Բ
2379 - Ա-Բ
ԺԵ.
ՄԵՏԱՂԷ ԿՐԿՆԱԿԱԶՄԵՐ,
ԽԱՉԵՐ ԵՒ ԱՅԼ ԶԱՐԴԵՐ ՈՒՆԵՑՈՂ ՁԵՌԱԳՐԵՐԻ ՑԱՆԿ
Հմր
ձեռագրի եւ էջ ցուցակի
2374 (փղոսկրէ), էջ 1119-1120
2399 (մետաղէ կրկնակազմ), էջ 1207
մետաղէ փոքրիկ խաչեր, գամեր, փականներ
2106, էջ 23
2111, էջ 51
2114, էջ 67
2118, էջ 87
2123, էջ 113
2129, էջ 139
2132, էջ 149
2133, էջ 151
2153, էջ 225
2169, էջ 285
2188, էջ 365
2190, էջ 379
2197, էջ 415
2229, էջ 521
2242, էջ 603
2262, էջ 693
2263, էջ 697
2275, էջ 762
2295, էջ 827
2325, էջ 939
2331, էջ 963
2350, էջ 1053
2351, էջ 1055
2370, էջ 1103
2377, էջ 1125
2400, էջ 1211
ԺԶ.
ՁԵՌԱԳՐԵՐԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ
ԱՂԻՒՍԱԿ
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2101 |
Ժողովածոյ |
1223 |
Խորանաշատ |
Ստեփանոս Աղթամարցի |
- |
- |
- |
2102 |
Փիլոն Եբրայեցի, Մատենագրութիւնք |
1342 |
- |
Թորոս |
- |
- |
Կիրակոս րաբունապետ, Յովաննէս վրդ. |
2103 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2104 |
Փիլոն Եբրայեցի, Մատենագրութիւնք |
1318 |
Ծործորու վանք |
Մխիթար |
- |
- |
Յոհաննէս |
2105 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1652 |
Կողոնիա (Ղարասար) |
Կիւրեղ Ղարասարցի |
- |
- |
Գաբրիէլ վրդ. |
2106 |
Ժողովածոյ |
1715 |
Թէոդուպօլիս |
Թէոդոս |
- |
Մակար վրդ. |
Խաչատուր վրդ. (եպս.) Բուզանդացի
(Կոստանդինուպօլսեցի) |
2107 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԵ |
- |
Ղազար Ղրիմեցի |
- |
- |
- |
2108 |
Ժողովածոյ |
1663-70 |
Զեյթուն |
Փարթամ |
- |
- |
- |
2109 |
Քարոզգիրք |
1669/1686 |
- |
Պօղոս երէց, Կիրակոս Թալնցի, Աթանաս |
- |
- |
Կիրակոս Թալնցի |
2110 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2111 |
Ժողովածոյ |
1652/1679 |
Ամասիա, Բերիա, Արզնի, Խարբերթ, Երապօլիս
(Արաբկիր), Կտուց, Բազմենից Սուրբ Էջմիածին եւ Սուրբ Աստուածածին
(Բազենից վանք), Սուրբ Սահակ Պարթեւ (Վան), Շոռոթ |
Յովաննէս վրդ. Շոռոթեցի, Առաքել քհյ.
Քաղաքացի |
|
|
Յովհաննէս վրդ. Շոռոթեցի |
2112 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1712/1714 |
- |
Սամուէլ աբղյ. |
- |
- |
- |
2113 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2113/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2113/Բ |
Ժողովածոյ |
1691 |
|
Միքայել երէց |
- |
- |
Սիմէոն վրդ. |
2113/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- - |
- |
- |
- |
- |
2114 |
Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2115 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
Յակոբ քհյ. |
- |
- |
Աղէքսանդր վրդ., Յակոբ քհյ. |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2116 |
Ժողովածոյ |
1637 |
Թաւուզ |
Եսայի |
- |
- |
Աստուածատուր քհյ. |
2117 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1419 |
- |
Ղազար |
- |
- |
- |
2118 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2118/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Անանուն, Աստուածատուր աբղյ. |
- |
- |
- |
2118/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2119 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
Երուսաղէմ |
Գրիգոր Ձկնաջրցի |
- |
- |
- |
2120 |
Ժողովածոյ |
1713 |
Կաֆա |
Գրիգոր վրդ., Պօղոս աբղյ. |
- |
- |
- |
2121 |
Ժողովածոյ |
1726 |
Կեսարիա |
Յովակիմ դպիր |
Աստուածատուր քհյ. |
- |
Ղազար վրդ. Ճահկեցի |
2122 |
Յովհան Կոլոտիկ, Գրիգոր Տաթեւացի, Մեկնութիւն Եսայեայ |
ԺԷ |
- |
Ալիքսան երէց |
- |
- |
Յովսէփ քհյ. |
2123 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
Գրիգոր, Ալէքսան երէց Անդրէանցի |
- |
- |
Ալէքսան երէց Անդրէանցի |
2124 |
Քարոզգիրք |
1665-69 |
Էջմիածին |
Առաքել քհյ., Ներսէս |
- |
- |
Ներսէս |
2125 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
Միքայէլ |
- |
- |
- |
2126 |
Ժողովածոյ |
1697 |
Ս. Կարապետ |
Դաւիթ աբղյ. |
- |
- |
Դաւիթ աբղյ. |
2127 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2127/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Աբրահամ |
- |
- |
- |
2127/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԵ |
- |
Յովասափ Սեփաստացի |
- |
- |
- |
2127/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԳ |
- |
- |
- |
- |
- |
2127/Դ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2127/Ե |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
Երուսաղէմ |
- |
- |
- |
- |
2128 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1680 |
Աւրնդանց գիւղ |
Վարդան երէց |
- |
- |
Մխիթար վրդ. |
2129 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1711 |
Պերգամէ |
Վարդան Կարբեցի |
- |
- |
- |
2130 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1447 |
- |
Տէրունական աբղյ., Յուհաննէս կր.
Սանահնեցի |
- |
Մխիթար երեց Հէղատեցի |
Յովանէս եպս. Կաֆայեցի |
2131 |
Ժողովածոյ |
1702 |
- |
- |
- |
- |
- |
2132 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ-ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2133 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Գիրք Հարցմանց |
1629 |
Զեյթուն |
Յոհան |
- |
- |
Գրիգոր վրդ. |
2134 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2135 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1660-ից առաջ |
Շոռոթ |
- |
Յակոբ Շոռոթեցի |
- |
- |
2136 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Ոսկան Տփխիսեցի |
- |
- |
- |
2137 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԵ |
- |
Իգնատիոս կր. |
Անդրէաս կր. |
- |
Յովսէփ վրդ. |
2138 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1680 |
Նոր Ջուղա |
Մարտիրոս երէց |
- |
- |
Փոքր Սիմէօն վրդ. Ջուղայեցի |
2139 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2139/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Կարապետ աբղյ. Մոկացի |
- |
- |
- |
2139/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
Պրուսա |
- |
- |
- |
- |
2140 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
|
|
|
|
|
2140/Ա |
Ժողովածոյ |
|
- |
- |
- |
- |
- |
2140/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2141 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2141/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2141/Բ |
Ժողովածոյ |
1634 |
Նօվինա |
- |
- |
- |
Անդրէաս քհյ. |
2141/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2142 |
Քարոզգիրք |
1419 |
Ս. Յակոբայ ուխտ |
Գրիգոր կր., Բարսեղ քհյ., Անանուն |
- |
- |
Սիմէոն կր. |
2143 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1418 |
Խառաբաստայ ուխտ |
Յակոբ աբղյ., Ստեփանոս (Ստեփանոսիկ), Գրիգոր |
- |
- |
Կարապետ վրդ. (րաբունապետ) |
2144 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1425 |
Տաթեւ |
Կարապետ քհյ., Թումա քհյ. |
- |
- |
Կարապետ քհյ. |
2145 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԵ |
- |
- |
- |
- |
- |
2146 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԵ |
- |
Յարութիւն աբղյ. |
Յարութիւն աբղյ. |
- |
- |
2147 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2147/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Ստեփաննոս տիրացու |
- |
- |
- |
2147/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2147/Գ |
Ժողովածոյ |
1627 |
- |
Մինաս |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2148 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1416 |
- |
Մելքիսէդ |
- |
- |
Մելքիսէդ |
2149 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԵ |
- |
Խաչատուր |
- |
- |
- |
2150 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1419 |
Ս. Յակոբայ ուխտ |
Բարսեղ |
- |
- |
- |
2151 |
Քարոզգիրք |
1587 |
Սեբաստիա |
Մարտիրոս երէց |
- |
- |
Մարտիրոս երէց |
2152 |
Ժողովածոյ |
1402/1406 |
Բաղէշ |
Թումայ վրդ., Ստեփանոս վրդ., Կարապետ
վրդ. անանունք |
- |
- |
Կարապետ վրդ. |
2153 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2153/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԵ |
- |
Դաւիթ երէց |
- |
- |
- |
2153/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԵ |
- |
Յովսեփ աբղյ., Սիմէոն վրդ. անանունք |
- |
- |
Սուքիաս քհյ. |
2154 |
Ժողովածոյ |
ԺԵ |
Սերկեւիլի գիւղ |
- |
- |
- |
- |
2155 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԶ |
- |
Խաչատուր կր. |
- |
- |
Մելքէսէթ հերպետ |
2156 |
Քարոզգիրք |
1452 |
Տփխիս |
Ստեփաննոս րաբունապետ, Յովանէս քհյ.,
Անանուն |
- |
- |
Ստեփաննոս րաբունապետ |
2157 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2158 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԵ |
- |
Տիրատուր, Սիմէոն |
- |
- |
- |
2159 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ, 1731 |
Նոր Ջուղա |
Պետրոս դպիր, Յակոբ աբղյ. |
- |
- |
- |
2160 |
Ժողովածոյ |
1733 |
Մարաշ |
Կարապետ աբղյ. |
Կարապետ աբղյ. |
- |
- |
2161 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1725 |
Զեյթուն |
Սահակ երէց, Սարգիս |
- |
- |
- |
2162 |
Քարոզգիրք |
1731 |
Էջմիածին |
Մեսրոպ |
Յարութիւն Շօռօթեցի |
- |
Աւետիս աբղյ. Արարգացի |
2163 |
Ժողովածոյ |
1663 |
Զեթուն |
Յովանէս, Ստեփանոս վրդ. |
- |
- |
- |
2164 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Յովսէփ |
- |
- |
- |
2165 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Աւետիս կր. |
- |
- |
- |
2166 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2166/Ա |
|
ԺԷ (1628-ից առաջ) |
- |
- |
- |
- |
- |
2166/Բ |
|
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2166/Գ |
|
ԺԶ |
- |
- |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2167 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1424 |
Երուսաղէմ |
Մկրտիչ աբղյ. Ղրիմեցի |
- |
- |
- |
2168 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
Խոճայ Պալի |
2169 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
Դանիէլ |
- |
- |
- |
2170 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ-ԺԸ |
- |
Ներսէս, Աթանաս |
- |
- |
- |
2171 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2172 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2173 |
Յովհաննէս Երզնկացի, Մատենագրութիւնք |
ԺԴ |
- |
- |
- |
- |
Ստեփաննոս րաբունի |
2174 |
Ժողովածոյ |
1309 |
- |
Տէր Աւագ, անանունք |
- |
- |
Տէր Աւագ |
2175 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1659 |
Երնջակ |
Շմաւոն կր. |
- |
- |
պարոնտէր Երնջակայ Սուրբ Կարապետի |
2176 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2176/Ա |
Ժողովածոյ |
1617 |
- |
Գրիգոր |
- |
- |
- |
2176/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2177 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2177/Ա |
Ժողովածոյ |
1411 |
Մեծոփայ վանք |
Յովանէս կր. |
- |
- |
- |
2177/Բ |
Ժողովածոյ |
1609/1675 |
Վարագ |
Թորոս |
- |
- |
- |
2178 |
Ժողովածոյ |
ԺԴ |
Մեծոփայ վանք |
Յակոբ յերկրէն Ըռշտօնի (աշակերտ Յովհան
Որոտնեցւոյ) |
- |
- |
Յակոբ յերկրէն Ըռշտօնի (աշակերտ
Յովհան Որոտնեցւոյ) |
2179 |
Ժողովածոյ |
1750 |
Լուսաւորչի վանք |
- |
- |
- |
- |
2180 |
Ժողովածոյ |
1644 |
- |
Վարդան սրկ., Սահակ, Աթանաս սրկ. անանունք |
- |
- |
- |
2181 |
Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2182 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1674 |
- |
Յօհաննէս, Յովսէփ վրդ. |
- |
- |
- |
2183 |
Բարթուղիմէոս Մարաղացի, Մատենագրութիւնք |
1662 |
- |
Ուռուստակէս |
Հայրապետ |
- |
Պրն. Վաթան |
2184 |
Բարթուղիմէոս Մարաղացի, Քարոզգիրք |
ԺԴ |
- |
- |
- |
- |
- |
2185 |
Բարթուղիմէոս Մարաղացի, Քարոզգիրք |
ԺԴ |
- |
- |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2186 |
Սիմէօն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
1768 |
Էջմիածին |
Ստեփաննոս աբղյ. Ճուղայեցի |
- |
- |
Ստեփաննոս աբղյ. Ճուղայեցի |
2187 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2187/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԵ |
- |
- |
- |
- |
- |
2187/Բ |
Ժողովածոյ |
1346 |
- |
Թորոս Տարօնեցի |
- |
- |
Մարտիրոս քհյ. Սանահնեցի |
2188 |
Ժողովածոյ |
ԺԵ |
- |
- |
- |
- |
- |
2189 |
Ժողովածոյ |
1394 |
Թավրէզ |
Գրիգոր |
- |
- |
- |
2190 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2190/Ա |
Ժողովածոյ |
1712 |
- |
Տէր Ասուատուր, անանունք |
- |
- |
Ներսէս վրդ. |
2190/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Սուքիաս աբղյ. Ղարսեցի, Անանուն |
- |
- |
- |
2191 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2191/Ա |
Ժողովածոյ |
1687 |
Մառտին |
Իգնատիոս դպիր |
- |
- |
- |
2191/Բ |
Ժողովածոյ |
1696-1708 |
Կտուց Անապատ, Ամիրդօլու վանք |
Մարտիրոս վրդ. Համթեցի |
- |
- |
- |
2192 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2192/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2192/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2192/Գ |
Ժողովածոյ |
1733/1735 |
Շօշ |
Յովանէս ժամարար, Աստուածատուր քհյ., անանունք |
- |
- |
Կարապետ աբղյ., Յօվանէս ժամարար |
2193 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2193/Ա |
Ժողովածոյ |
1785 |
- |
- |
- |
- |
- |
2193/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2194 |
Ժողովածոյ |
ԺԵ |
- |
- |
- |
- |
- |
2195 |
Տօնապատճառ |
ԺԳ |
- |
Յովանէս |
Յովանէս |
- |
- |
2196 |
Ժողովածոյ |
1683 |
- |
- |
- |
- |
- |
2197 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2197/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Յարութիւն |
- |
- |
- |
2197/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
Պրուսա |
Նիկողաոս երէց |
- |
- |
Աստուածատուր երէց |
2197/Գ |
Ժողովածոյ |
1707/1710 |
Պրուսա |
Մինաս երէց Էտրէնէցի, Նիկողաոս երէց |
- |
- |
Խաչատուր վրդ |
2198 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2199 |
Քարոզգիրք |
ԺԶ |
- |
- |
- |
- |
- |
2200 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ, 1759 |
Թօխատ (Եւդոկիա) |
- |
- |
- |
- |
2201 |
Յակոբ Նալեան, Սիմէոն Երեւանցի, Քարոզք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2202 |
Պետրոս Նախիջեւանցի Աղամալեան, Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2203 |
Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2204 |
Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2205 |
Պետրոս Նախիջեւանցի Աղամալեան, Քարոզք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2206 |
Ժողովածոյ |
1820 |
Զմիւռնիա |
Յովհան քհյ. Էօտէմիշու |
- |
- |
Ստեփաննոս աբղյ. |
2207 |
Սիմէօն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2208 |
Պետրոս Նախիջեւանցի Աղամալեան, Քարոզք |
1824 |
- |
Յօհաննէս Ղրիմեցի |
- |
- |
Գէորգ վրդ. Տաթեւացի |
2209 |
Սիմէօն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2210 |
Սիմէօն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
1799 |
Կ. Պօլիս |
Մուրատ Վանեցի |
- |
- |
Զաքարիայ վրդ. |
2211 |
Սիմէօն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2212 |
Սիմէոն Երեւանցի, Մատենագրութիւնք |
1748/1759 |
Էջմիածին, Կ. Պօլիս |
Սիմէոն վրդ. Երեւանցի |
- |
- |
- |
2213 |
Քարոզգիրք |
|
|
|
|
|
|
2213/Ա |
Քարոզգիրք |
ԺԸ-ԺԹ |
- |
- |
- |
- |
- |
2213/Բ |
Քարոզգիրք |
1827 |
- |
Յակոբ Կոնդեցի |
- |
- |
- |
2214 |
Պետրոս Նախիջեւանցի Աղամալեան, Քարոզք |
ԺԹ |
- |
- |
- |
- |
- |
2215 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2216 |
Ժողովածոյ |
1766 |
- |
Փիլիպպոս Առընջեցի |
- |
- |
- |
2217 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2218 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
Կեսարիա |
Օհաննէս սրկ. |
- |
- |
- |
2219 |
Սիմէօն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
ԺԸ (1793-ից առաջ) |
- |
- |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2220 |
Ժողովածոյ |
1789/1790 |
Էջմիածին |
Զաքարիա սրկ. |
- |
- |
- |
2221 |
Սիմէօն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2222 |
Ժողովածոյ |
1766-1807 |
Էջմիածին |
Յովսեփ աբղյ., Գրիգոր Սիւնեցի, անանունք |
- |
- |
Յովսեփ եպս. |
2223 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2224 |
Ժողովածոյ |
1771 |
Էջմիածին |
Պետրոս կր. |
- |
- |
- |
2225 |
Պետրոս Հռոմկլայեցի, Համառօտ Հաւաքումն Աստուածաբանութեան |
ԺԸ |
- |
Աստուածատուր |
- |
- |
- |
2226 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2226/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԵ-ԺԶ |
- |
- |
- |
- |
- |
2226/Բ |
Ժողովածոյ |
1450 |
- |
Մակար Էլլիկեցի |
- |
- |
Արիստակէս |
2227 |
Մինաս Վաղարշակերտցի, Քարոզք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2228 |
Մինաս Վաղարշակերտցի, Գիրք Քարոզութեան Հատոր Երկրորդ |
1799 |
Էջմիածին |
Գէորգ եպս. |
- |
- |
Գէորգ եպս. |
2229 |
Ժողովածոյ |
1689 |
- |
Մինաս Էտրէնէցի |
Մինաս Էտրէնէցի |
- |
Եփրեմ վրդ. |
2230 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
Յովսէփ վրդ. |
2231 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
Մարտիրոս աբղյ. |
- |
- |
- |
2232 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2233 |
Բարթողիմէոս Մարաղացի. Մատենագրութիւնք |
1352/1354 |
Մսր |
Մանուէլ քհյ. |
- |
- |
Մխիթար կուսակրօն քհյ. |
2234 |
Ժողովածոյ |
1694 |
- |
Գրիգոր երէց |
Գրիգոր երէց |
- |
- |
2235 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
Շէպին Ղարահիսար |
Պետրոս վրպ. |
- |
- |
Պետրոս վրպ. |
2236 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Տէր Աբրահամ |
- |
Պետրոս Հալապցի |
Տէր Աբրահամ |
2237 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2238 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2239 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Մարգար աբյ. |
- |
- |
Մարգար աբյ. |
2240 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2241 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2242 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Ներսէս դպիր |
- |
- |
Մահտեսի Պետրոս |
2243 |
Ժողովածոյ |
1698 |
Զմիւռնիա |
Գրիգոր երէց Կ. Պօլսեցի |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2244 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2244/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԲ |
- |
- |
- |
- |
- |
2244/Բ |
Ժողովածոյ |
1708/1709 |
Մարաշ (Գերմանիկ) |
Սարգիս աբղյ. |
Սողոմոն դպիր |
- |
- |
2244/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2245 |
Ժողովածոյ |
1689 |
Անդրիանուպօլիս |
Եփրեմ վրդ. |
- |
- |
Եփրեմ վրդ. |
2246 |
Ժողովածոյ |
1692-93 |
Երուսաղէմ |
Պօղոս Մնաշէնցի |
- |
- |
Պօղոս Մնաշէնցի |
2247 |
Ղուկաս Լոռեցի, Քարոզգիրք |
1640 |
Ասպահան |
Աստուածատուր երէց |
- |
- |
Լէլի |
2248 |
Ժողովածոյ |
1695, 1739 |
- |
Աստուածատուր, Մելքոն |
- |
- |
Աբրահամ վրդ. |
2249 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2250 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2250/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2250/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2251 |
Ժողովածոյ |
1694 |
Կ. Պօլիս |
Գրիգոր երէց |
- |
- |
Յոհան վրդ. |
2252 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Անտրիաս |
- |
- |
Յոհան աբղյ. |
2253 |
Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից |
1775 |
Կ. Պօլիս |
Յակոբ դպիր |
- |
- |
- |
2254 |
Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից |
1761 |
- |
Բաղտասար |
- |
- |
- |
2255 |
Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից |
1755-69 |
Կ. Պօլիս |
Խաչատուր Կ. Պօլսեցի |
- |
- |
Սարգիս եպս., Վարդան աբղյ. |
2256 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2256/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2256/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2257 |
Ժողովածոյ |
1769 |
Ս. Էջմիածին |
Առաքել Նախիջեւանցի |
- |
- |
- |
2258 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2259 |
Քարոզգիրք |
1383 |
Մակու |
Սարգիս վրդ. |
- |
- |
- |
2260 |
Բարթուղիմէոս Մարաղացի, Մատենագրութիւնք |
ԺԴ |
- |
- |
- |
- |
- |
2261 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2261/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
Նոր Ջուղա |
- |
- |
- |
- |
2261/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
Նոր Ջուղա |
- |
- |
- |
Մատթէոս վրդ. |
2262 |
Ժողովածոյ |
ԺԴ |
- |
Շմաւոն, Էմանուէլ, Դանիէլ |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2263 |
Ժողովածոյ |
1748 |
- |
- |
- |
- |
Յակոբ Շամախեցի |
2264 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
Յակոբ վրդ. |
2265 |
Ժողովածոյ |
1696 |
Երուսաղէմ |
Պետրոս սրկ. Պաղչասարայցի |
- |
- |
Տէր Մուքայիլ լուսարար |
2266 |
Ժողովածոյ |
1693 |
Ջուղա |
Միքայէլ վրդ., Անանուն |
- |
- |
- |
2267 |
Ժողովածոյ |
ԺԶ |
Իլով |
Լուսիկ սրկ., Վարդան, տէր Մկրտիչ,
անանունք |
- |
- |
- |
2268 |
Ժողովածոյ |
1683 |
Ատանա |
Կարապետ քհյ, Դաւիթ Եւդոկացի |
- |
- |
Դաւիթ Եւդոկացի |
2269 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Տէր Յարութիւն |
Տէր Յարութիւն |
- |
- |
2270 |
Ժողովածոյ |
1733 |
- |
Սարգիս դպիր |
- |
- |
- |
2271 |
Ժողովածոյ |
1724 |
Ասպահան |
Աւետիս երէց |
Աւետիս երէց |
- |
Մովսէս արքեպս. Ջուղայեցի |
2272 |
Ժողովածոյ |
1696/1698 |
- |
Գրիգոր, Յակոբ Մշախբրցի |
- |
- |
- |
2273 |
Ժողովածոյ |
1252 |
Խորանաշատ |
Գրիգոր քհյ. |
- |
- |
Ստեփանոս քհյ. |
2274 |
Ժողովածոյ |
1658-65 |
Ուշի վանք |
Մկրտիչ Աշտարակեցի |
- |
- |
- |
2275 |
Ժողովածոյ |
1666 |
- |
- |
- |
- |
- |
2276 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ (1688-ից առաջ) |
- |
- |
- |
- |
Դաւիթ վրդ. |
2277 |
Ժողովածոյ |
1659 |
Գանձասար |
Յոհաննէս երէց |
- |
- |
- |
2278 |
Յովսէփ Մալեզեանց, Քերականութիւն
Հայերէն Լեզուին |
1837 |
Կ. Պօլիս |
Մկրտիչ Միքայէլեան |
- |
- |
- |
2279 |
Կղեմէս Գալանոս, Քերթողութիւն Քերականութեան |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2280 |
Յօհաննէս Յարութիւնեան, Ծաղկոց, որ է Հաւաքումն Քերականական Բառից |
1817 |
Պրուսայ |
Յօհաննէս Յարութիւնեան |
- |
- |
- |
2281 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ (1668-ից առաջ) |
- |
Յովանէս, Սիմէոն դպիր |
- |
- |
Ղուկաս եպս. |
2282 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
Աբրահամ տիրացու |
2283 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2284 |
Քերականութիւն |
ԺԷ (1690-ից առաջ) |
- |
- |
- |
- |
Ղունկիանս Ջահընկալ |
2285 |
Ժողովածոյ |
1725 |
- |
Մարտիրոս աբղյ. |
- |
- |
Մարտիրոս աբղյ. |
2286 |
Ժողովածոյ |
1637 |
Ս. Էջմիածին |
Սահակ, Առաքեալ աբղյ. |
- |
- |
- |
2287 |
Ժողովածոյ |
1562 |
- |
Յոհան վրդ. |
- |
- |
- |
2288 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2289 |
Ժողովածոյ |
1761 |
Ս. Էջմիածին |
Ղունկիանոս դպիր |
- |
- |
Ղունկիանս դպիր |
2290 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2291 |
Ժողովածոյ |
1665 |
Կեսարիա |
Եփրեմ կր. Տաթեւացի, Պօղոս Մարզուանցի |
- |
- |
Եփրեմ կր. Տաթեւացի |
2292 |
Ժողովածոյ |
1624 |
- |
Մատաթեայ աբղյ. |
- |
- |
- |
2293 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2294 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2295 |
Ժողովածոյ |
1683 |
Գաղատիա |
- |
- |
- |
- |
2296 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Իվաշքօ սրկ. |
- |
- |
Իվաշքօ սրկ. |
2297 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Սահակ դպիր, Գրիգոր |
Յովհաննէս |
- |
- |
2298 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն,
Տրամաբանութիւն |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2299 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2300 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն |
ԺԸ (1738-ից առաջ) |
- |
- |
- |
- |
- |
2301 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ, 1699 |
Համատան |
Տէրոն, Արիստակէս երէց Համատանցի,
Անանուն |
- |
- |
- |
2302 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն,
Տրամաբանութիւն |
ԺԷ (1694-ից առաջ) |
- |
- |
- |
- |
- |
2303 |
Ժողովածոյ |
1652 |
- |
Մարկոս սրկ. |
Ալէքսիանս երէց |
- |
- |
2304 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Աստուածատուր |
- |
- |
- |
2305 |
Ժողովածոյ |
1671 |
Շօշ |
Մալխաս |
- |
- |
- |
2306 |
Ժողովածոյ |
1668 |
- |
Բարսեղ աբղյ., Աւետիս Թիֆլիզցի |
- |
- |
Աւետիս Թիֆլիզցի |
2307 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2307/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2307/Բ |
Ժողովածոյ |
1694 |
- |
- |
- |
- |
Ովանէս |
2308 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն, Տրամաբանութիւն |
1658 |
Քարթման |
Թուման |
- |
- |
Բարսեղ վրդ. |
2309 |
Գրիգոր Տաթեւացի, Քարոզգիրք |
1650 |
Էջմիածին |
Ղազար |
- |
- |
Գրիգորիոս վրդ. |
2310 |
Բեռնարտոս, Քարոզք, Մեկնութիւն Սաղմոսին,
որ Բնակեալն է |
ԺԸ |
- |
Ղուկաս վրդ. Խարբերթացի |
- |
- |
- |
2311 |
Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից |
1797 |
Սեբաստիա |
Մինաս աբղյ. Բիւզանդեցի |
- |
- |
Մինաս աբղյ. Բիւզանդեի |
2312 |
Յակոբ Նալեան, Քարոզգիրք Կիւրակէից |
1816 |
- |
Գրիգոր տիրացու |
- |
- |
- |
2313 |
Պետրոս Աղամալեան-Բերդումեան, Քարոզք |
ԺԹ (1891-ից յետոյ) |
- |
- |
- |
- |
- |
2314 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
Սարգիս Պետ |
- |
- |
Թադէոս վրդ. |
2315 |
Մատենագրութիւնք Սիմէօնի Երեւանցւոյ |
1810 |
Թիֆլիզ |
Յօհաննէս աբղյ. |
Յօհաննէս աբղյ. |
- |
Գրիգոր վրդ. Տէր-Առաքելեան Գառնեցի |
2316 |
Սիմէոն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
1816/1818 |
Տփխիս |
Ստեփաննոս վրդ. Ջուղայեցի |
- |
- |
Ստեփաննս վրդ. Ջուղայեցի |
2317 |
Սիմէոն Երեւանցի, Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2318 |
Քարոզգիրք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2319 |
Մատենագրութիւնք Սիմէոնի Երեւանցւոյ |
1778 |
Էջմիածին |
Դաւիթ |
- |
- |
Ներսէս վրդ. Եղեգաձորեցի |
2320 |
Էլիկոս Էօդօնացի, Համառօտութիւն Օրինակաց
եւ Իրաց Նմանութեանց |
ԺԸ (1717-ից յետոյ) |
- |
Գէորգ դպիր |
- |
- |
- |
2321 |
Պետրոս Աղամալեան-Բերդումեան, Քարոզք |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2322 |
Քարոզգիրք |
ԺԷ |
- |
Մանասէ դպիր |
- |
- |
- |
2323 |
Մարգար Խօճէնց, Քերականութիւն Արաբացւոց |
1810 |
Սանկտ Պետերբուրգ |
Մարգար Խօճէնց |
- |
- |
- |
2324 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2325 |
Յովհաննէս Երզնկացի, Հաւաքումն
Մեկնութեան Քերականին |
1613 |
- |
Գրիգոր աբղյ. Իլովցի |
- |
- |
Գրիգոր աբղյ. Իլովցի |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2326 |
Ժողովածոյ |
ԺԴ |
- |
Յակոբ |
- |
- |
- |
2327 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Նիկողայոս |
- |
- |
- |
2328 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2329 |
Ժողովածոյ |
1291 |
Սուրբ Լուսաւորչի գերեզման |
- |
- |
- |
Ահարոն րաբունի՝ Գրիգոր կոչեցեալ |
2330 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
Մինաս Բաբերթացի |
|
2330/Ա |
Ժողովածոյ |
1633-ից առաջ |
- |
Ստեփանոս Մշկոցի, անանունք |
- |
- |
Ստեփանոս Մշկոցի |
2330/Բ |
Ժողովածոյ |
1642 |
Կաֆա |
Վրդանէս դպիր |
- |
- |
Մինաս վրդ. Բաբերթացի |
2330/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
Մինաս Բաբերթացի |
2331 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Գրիգոր, Անանուն |
- |
- |
- |
2332 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
Եսայի աբղյ. Վանքեցի |
2333 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2334 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2335 |
Ժողովածոյ |
1476, ԺԵ |
Երուսաղէմ |
Անանուն, Կարապետ քհյ. |
- |
- |
- |
2336 |
Գիրք, Որ Կոչի Ճանապարհ Ճշմարտութեան |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2337 |
Ժողովածոյ |
1684 |
Էջմիածին |
- |
- |
- |
- |
2338 |
Ժողովածոյ |
1631 |
Նոր Ջուղա |
Մարտիրոս երէց |
- |
- |
- |
2339 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
Գրիգոր |
- |
- |
- |
2340 |
Սիմէոն Երեւանցի, Տօնացոյց. Երկրորդ Հատոր |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2341 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2342 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Սիմէոն |
- |
- |
- |
2343 |
ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2343/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Աստուածատուր աբղ. |
- |
- |
Գրիգորիս |
2343/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2343/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Յոհան |
- |
- |
- |
2344 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն |
1701 |
- |
Ստեփաննոս երէց |
- |
- |
- |
2345 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն, Տրամաբանութիւն |
1705 |
- |
Գալուստ տիրացու |
- |
- |
- |
2346 |
Ժողովածոյ |
1721 |
- |
Ստեփաննոս երէց |
- |
- |
- |
2347 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Մատենագրութիւնք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2348 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2348/Ա |
Ժողովածոյ |
1699 |
- |
Դաւիթ վրդ. |
- |
- |
- |
2348/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2348/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2349 |
Պետրոս Աստապատցի, Համառօտ Մեկնութիւն
Քերականութեանն Սիմէոնի Ջուղայեցւոյ |
1681 |
- |
Պետրոս Աստապատցի |
- |
- |
- |
2350 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2350/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԸ (1733-ից առաջ) |
Համայտան |
- |
- |
- |
Տէր Օվանէս |
2350/Բ |
Ժողովածոյ |
1746/1748 |
Էջմիածին |
Ստեփան, Անանուն |
Ստեփան, Անանուն |
- |
Յակոբ վրդ. Շամախեցի |
2351 |
Ժողովածոյ |
1701 |
Եւդոկիա |
Եղիայ դպիր Մարսըւանցի |
- |
- |
- |
2352 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2352/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Աւետ դպիր |
- |
- |
Տէր Պետրոս |
2352/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
Սուրբ Թումա |
Աստուածատուր էրէց |
- |
- |
Յոհաննէս քհյ. |
2352/Գ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ (1699-ից առաջ) |
- |
- |
- |
- |
- |
2352/Դ |
Ժողովածոյ |
1693 |
- |
Յովհաննէս վրդ. Իսպահանցի |
- |
- |
- |
2353 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ (1699-ից առաջ) |
- |
Յակոբ քհյ. |
- |
- |
- |
2354 |
Ժողովածոյ |
1688 |
Բզնունեաց գաւառ |
Գրիգոր էրէց |
- |
- |
Սիմէոն արհեպս. |
2355 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն |
1721 |
- |
Ստեփաննոս երէց |
- |
- |
- |
2356 |
Ժողովածոյ |
1664 |
Էջմիածին |
Ներսէս սրկ. |
- |
- |
- |
2357 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն |
1714 |
- |
Ստեփաննոս երէց |
- |
- |
- |
2358 |
Ժողովածոյ |
1659-62 |
Իսպահան-Ջուղա |
Յոհաննէս սրկ. |
Տէր Յակոբ |
- |
- |
2359 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ (1709-ից յետոյ) |
- |
- |
- |
- |
Սարգիս եւ Դանիէլ վրդք. |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2360 |
Սիմէոն Ջուղայեցի, Քերականութիւն,
Տրամաբանութիւն |
1650 |
- |
Յօհաննէս դպիր |
- |
- |
- |
2361 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Յակոբ աբղյ. |
- |
- |
Յակոբ աբղյ. |
2362 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2363 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2364 |
Ժողովածոյ |
ԺԴ |
Սուրբ Բարթողիմէոս |
Տիրացու աբղյ. |
Պաւղոս |
- |
Յոհաննէս րաբունի |
2365 |
Ժողովածոյ |
ԺԴ (1393-ից ատաջ) |
- |
Յոհաննէս քհյ. |
- |
Յակոբ եպս. Շամախեցի |
Յակոբ եպս. Շամախեցի |
2366 |
Ժողովածոյ |
ԺԴ-ԺԵ |
Անանուն, Յովհաննէս |
- |
- |
Գրիգոր |
- |
2367 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2368 |
Ժողովածոյ |
1640-41 |
Ռուսաց Երկիր, Էջմիածին |
Ոսկան վրդ. |
- |
- |
- |
2369 |
Ժողովածոյ |
1614 |
Կ. Պօլիս |
Թորոս |
- |
- |
- |
2370 |
Ժողովածոյ |
1621/1624 |
Բուզանդիայ, Շօշ (Սպահան) |
Պօղոս աբղյ. Տիւրիկցի |
- |
- |
Պօղոս աբղյ. Տիւրիկցի |
2371 |
Ժողովածոյ |
1357 |
Սուրխաթ |
Ստեփանոս |
- |
- |
Կարապետ քհյ. |
2372 |
Ժողովածոյ |
ԺԶ |
- |
Տէր Անդրիաս |
- |
- |
- |
2373 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2373/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԴ |
- |
Ստեփանոս |
- |
- |
- |
2373/Բ |
Ժողովածոյ |
1633 |
Շօշ (Սպահան) |
- |
- |
- |
- |
2374 |
Աւետարան Էջմիածնի |
989 |
Նորավանք (մերձ ի Բղէն) |
Յովհաննէս |
- |
- |
Ստեփաննս քհյ. |
2375 |
Մեկնութիւն Սաղմոսաց |
Ժ |
- |
- |
- |
- |
- |
2376 |
Անդրէաս Կապադովկացի, Մեկնութիւն
Յայտնութեանն Յովհաննու |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2377 |
Ներսէս Շնորհալի, Յիսուս Որդի |
ԺԶ |
- |
- |
- |
- |
- |
2378 |
Քարոզգիրք |
ԺԵ |
- |
- |
- |
- |
- |
2379 |
Ժողովածոյ |
|
|
|
|
|
|
2379/Ա |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
Ստեփաննոս |
2379/Բ |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Սարգիս |
- |
- |
- |
2380 |
Ժողովածոյ |
1635 |
Էջմիածին |
Եսայի վրդ., Վարդերես Լեհըցի |
- |
- |
- |
2381 |
Ժողովածոյ |
1631 |
Յոհանավանք |
Ստեփանոս քհյ., Մարտիրոս ջահընկալ |
Սիմէոն աւագ սարկաւագ |
- |
Մովսէս կաթուղիկոս |
Հմր |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Վայր |
Գրիչ |
Ծաղկող |
Կազմող |
Ստացող |
2382 |
Ժողովածոյ |
1403 |
Տաթեւ |
Գրիգոր Տաթեւացի |
- |
- |
Յովհան Որոտնեցի, Գրիգոր Տաթեւացի |
2383 |
Ժողովածոյ |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2384 |
Ժամագիրք, Խորհրդատետր |
ԺԶ |
- |
- |
- |
- |
- |
2385 |
Ժամագիրք, Խորհրդատետր |
ԺԶ (1598-ից առաջ) |
- |
Կարապետ |
- |
- |
- |
2386 |
Ժամագիրք, Խորհրդատետր |
1642 |
Դոմնաս |
Լիանոս Բաբերդացի |
- |
- |
Լիանոս Բաբերդացի |
2387 |
Մանրուսմունք |
1432 |
Սուրբ Անտոնի վանք (մերձ ի Կաֆայ) |
Քրիստոստուր աբղյ. |
Քրիստոստուր աբղյ. |
Քրիստոստուր աբղյ. |
Սարգիս սրկ. |
2388 |
Մանրուսմունք |
1325 |
Գալու Անապատ |
Սիմէոն քհյ. |
- |
- |
Յովանէս սրկ. |
2389 |
Ժողովածոյ |
1643 |
Էջմիածին |
Մկրտիչ |
- |
- |
Մկրտիչ |
2390 |
Ներսէս Շնորհալի, Յիսուս Որդի |
1664 |
- |
Հռիփսիմէ |
- |
- |
Սանդուխտ |
2391 |
Ներսէս Շնորհալի, Յիսուս Որդի |
ԺԶ |
- |
Գրիգոր |
Գրիգոր |
- |
- |
2392 |
Նախերգանք Քարոզի |
ԺԸ |
- |
- |
- |
- |
- |
2393 |
Ժողովածոյ |
ԺԷ |
- |
Սարգիս |
- |
- |
- |
2394 |
Տաղարան |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2395 |
Բանք Տոմարականք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2396 |
Բանք Տոմարականք |
ԺԷ |
- |
- |
- |
- |
- |
2397 |
Աստուածաշունչ |
1640 |
Էջմիածին |
Մովսէս կր. |
Մովսէս կր. |
- |
Առաքեալ եպս. |
2398 |
Ժողովածոյ |
1613 |
- |
Սիմէոն |
- |
- |
- |
2399 |
Աւետարան |
1656 |
Ասպահան |
Գասպար երէց, Յովաննէս |
Վարպետ Հայրապետ |
- |
Խօջայմալ, Մինաս պարոնտէր |
2400 |
Մանրուսմունք |
1435 |
Սուրբ Անտոնի վանք (մերձ ի Կաֆայ) |
Աւքսէնդ կր., Աւետիք վրդ. |
- |
- |
Եսայի աբղյ. |
ԺԷ.
ՊԱՏԱՌԻԿ-ՊԱՀՊԱՆԱԿՆԵՐԻ
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԱՂԻՒՍԱԿ
Հմր ը/կ |
Հմր ձեռագրի |
Էջ ցուցակի |
Լեզու |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Թերթ |
Նիւթ |
Գրութ. |
Գիր |
1. |
2105 |
21 |
յուն. |
Աւետարան Ղուկասու |
ÄԵ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
|
2. |
2107 |
33 |
հայ. |
Ճառ |
Ժ. |
4 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ մանր երկթգր |
3. |
2109 |
40 |
հայ. |
Գրիգորի Աստուածաբանի Յաղագս աղքատասիրութեան |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
4. |
2111 |
51 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
5. |
2116 |
79 |
վրաց. |
Ճաշոց |
ԺԱ.-ԺԲ. |
3 |
մգղթ |
միասիւն |
նուսխուրի |
6. |
2118(1) |
87-88 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Ժ.-ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
7. |
2118(2) |
88-89 |
հայ. |
Ճաշոց |
ԺԴ.-ԺԵ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բոլորգիր |
8. |
2124 |
117 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ.-ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
9. |
2127 |
129 |
հայ. |
Մեկնութիւն Սաղմոսաց (տպագիր) |
ԺԹ. |
4 |
թղթ |
|
տպագիր |
10. |
2128 |
137 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
11. |
2130 |
142 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
12. |
2133 |
151 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
13. |
2136(1) |
157 |
հայ. |
Վկայաբանութիւն |
ԺԲ. |
1 |
թղթ |
երկսիւն |
արեւելեան բոլորգիր |
14. |
2136(2) |
157 |
հայ. |
Յովհաննու Ոսկեբերանի Մեկնութիւն
Կորնթացւոց Բ թղթոյն (գլուխ ԺԲ) |
ԺԱ.-ԺԲ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
15. |
2137 |
159 |
հայ. |
Գրիգորի Նիւսացւոյ Մեկնութիւն Երգոց
երգոյն |
Թ.-Ժ. |
4 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
16. |
2142 |
175 |
հայ. |
Ճաշոց |
Ժ.-ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
17. |
2143 |
180 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
18. |
2145 |
191 |
հայ. |
Ճաշոց |
Ժ-ԺԱ |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
19. |
2148 |
201 |
հայ. |
Ճառընտիր (Գործք Պետրոսի եւ Պօղոսի) |
ԺԱ-ԺԲ |
3 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ մանր երկթգր |
20. |
2151 |
211 |
հայ. |
Կանոնք Բարսղի Կեսարացւոյ |
Ժ |
4 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ մանր երկթգր |
21. |
2152 |
216 |
հայ. |
Առակք Սողոմոնի |
Ժ.-ԺԱ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
22. |
2153 (Ա) |
225 |
հայ. |
Ճաշոց |
ԺԵ. |
1 |
թղթ |
երկսիւն |
բոլորգիր |
23. |
2153 (Բ1) |
225 |
հայ. |
Յօհաննու Ոսկէբերանի Յաղագս Սահմանի կանօնաց կարգաւորաց, որք գան ի խոստովանութեան |
ԺԶ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
նոտրգիր |
24. |
2153 (Բ2) |
225 |
հայ. |
Յակոբայ Ղրիմեցւոյ Յաղագս ազգականութեան |
ԺԶ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
նոտրգիր |
25. |
2154 (1) |
231 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ.-ԺԱ. |
1 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
26. |
2154 (2) |
231-232 |
հայ. |
Ճաշոց |
ԺԵ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բոլորգիր |
27. |
2155 |
236-237 |
հայ. |
Աւետարան Մարկոսի |
Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
Հմր ը/կ |
Հմր ձեռագրի |
Էջ ցուցակի |
Լեզու |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Թերթ |
Նիւթ |
Գրութ. |
Գիր |
28. |
2156 |
238-239 |
հայ. |
Ճաշոց |
ԺԱ.-ԺԲ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
29. |
2158 |
247 |
հայ. |
Մաշտոց (Կանոն մեծի այգուցն) |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
30. |
2161 |
254 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
31. |
2163 |
261 |
մնրնկր |
Սուրբ Գէորգ (մանրանկար) |
ԺԵ. |
1 |
մգղթ |
|
|
32. |
2164 |
265 |
յուն. |
Ճաշոց |
ԺԳ.-ԺԴ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
|
33. |
2166 |
269 |
հայ. |
կրկնագիր, անընթեռնելի |
ԺԱ.-ԺԲ. |
8 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ մանր երկթգր |
34. |
2167 |
275 |
հայ. |
Մեկնութիւն Սաղմոսաց |
Ժ.-ԺԲ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
35. |
2168(1) |
279 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
ԺԱ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
36. |
2168(2) |
279 |
յուն. |
|
ԺԲ.-ԺԳ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
|
37. |
2169(1) |
285 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ. |
1 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
38. |
2169(2) |
285 |
հայ. |
Աւետարան Մարկոսի |
Ժ.-ԺԱ. |
1 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
39. |
2172 |
293 |
հայ. |
Կոնդակ |
ԺԸ. |
1 |
թղթ |
միասիւն |
նոտրգիր |
40. |
2173 |
294 |
հայ. |
Մաշտոց (Քահանայաթաղ) |
ԺԳ.-ԺԴ. |
7 |
թղթ |
երկսիւն |
բոլորգիր |
41. |
2174(1) |
299 |
հայ. |
Ճաշոց |
Ժ.-ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
42. |
2174(2) |
299 |
հայ. |
Սաղմոսք Դաւթի |
Ժ.-ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ մանր երկթգր |
43. |
2176 |
303 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ.-ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
44. |
2177(1) |
307 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Ժ.-ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
45. |
2177(2) |
307 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
ԺԱ.-ԺԲ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
46. |
2178(1) |
318 |
վրաց. |
Մարգարէութիւն Սոփոնեայ |
Թ.-Ժ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
մրգլովանի |
47. |
2178(2) |
318 |
հայ. |
Աւետարան Մարկոսի |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
48. |
2183 |
343 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
49. |
2184 |
351 |
հայ. |
Ճառ |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
50. |
2187 |
361 |
հայ. |
Աւետարան Մարկոսի |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
51. |
2195 |
405 |
հայ. |
Ղեւտական |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
52. |
2198 |
423 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Թ.-Ժ. |
3 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ մանր երկթգր |
53. |
2199 |
425 |
հայ. |
Պօղոսի Թուղթ առ Գաղատացիս |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ խոշոր երկթգր |
54. |
2229 |
521 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Թ.-Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
55. |
2244 |
611-612 |
հայ. |
Յովհաննու Ոսկեբերանի Մեկնութիւն
Հռոմայեցւոց թղթոյն Պօղոսի |
ԺԱ.-ԺԲ. |
2 |
թղթ |
երկսիւն |
խոշոր բոլորգիր |
56. |
2245 |
619-620 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
57. |
2252 |
659 |
լատ. |
Պատարագամատոյց |
ԺԴ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
|
58. |
2259 |
679 |
հայ. |
Ճառ յաղագս Պահոց |
Ժ.-ԺԱ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
59. |
2260 |
689 |
հայ. |
Ա. Թուղթ առ Կորնթացիս |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
60. |
2262 |
693 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ը.-Թ. |
1 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
61. |
2264 |
703 |
հայ. |
Մարգարէութիւն Եսայեայ |
Թ.-Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
62. |
2267 |
715 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
Հմր ը/կ |
Հմր ձեռագրի |
Էջ ցուցակի |
Լեզու |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Թերթ |
Նիւթ |
Գրութ. |
Գիր |
63. |
2273 |
751 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
64. |
2274(1) |
757 |
յուն. |
Ճաշոց |
ԺԳ. |
1 |
թղթ |
միասիւն |
|
65. |
2274(2) |
757 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Թ.-Ժ. |
1 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
66. |
2275 |
763 |
հին սլաւ. |
Апостол |
ԺԴ.-ԺԵ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
|
67. |
2276 |
767 |
վրաց. |
Ժամագիրք |
ԺԳ.-ԺԴ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
նուսխուրի |
68. |
2277 |
769 |
վրաց. |
Մեկնութիւն Հին Կտակարանի |
ԺԴ.-ԺԵ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
նուսխուրի |
69. |
2286 |
801 |
հայ. |
Ճառ |
Ժ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
70. |
2291(1) |
814 |
հայ. |
Աւետարան եւ Ճառընտիր |
Ը. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
71. |
2291(2) |
814 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Ժ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
ուղղգծ երկթգր |
72. |
2292 |
820 |
հայ. |
Ճառընտիր |
ԺԲ.-ԺԳ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
երկթգրխառն բոլորգիր |
73. |
2302 |
841 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Թ.-Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ. երկթգր. |
74. |
2303 |
843 |
հայ. |
Աւետարան |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
75. |
2305 |
846 |
հայ. |
Ճառ |
ԺԱ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
76. |
2306 |
848 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Ժ-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
77. |
2309 |
853 |
հայ. |
Աւետարան Մարկոսի |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
78. |
2312 |
875 |
հայ. |
Գանձարան (Գրիգոր Խլաթեցու խմբ.) |
ԺԵ. |
2 |
թղթ |
միասիւն |
բոլորգիր |
79. |
2326 |
947 |
հայ. |
Ճառընտիր |
Թ.-Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
80. |
2330 |
957 |
եթովպ. |
|
ԺԶ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
|
81. |
2335 |
980 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ.-ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
82. |
2343 |
1025 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Թ.-Ժ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
83. |
2347 |
1034 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Թ.-Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
84. |
2348 |
1037 |
հայ. |
Գրիգոր Նազիանզացի, Քրիստոս ծնեալ |
Թ.-Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
85. |
2349 |
1039 |
հայ. |
Աւետարան Մարկոսի |
Թ.-Ժ. |
4 |
թղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
86. |
2356 |
1068 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Թ. |
4 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
87. |
2360 |
1077 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
ԺԱ. |
8 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
88. |
2361(1) |
1079 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Ժ. |
4 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
89. |
2361(2) |
1079 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
90. |
2366 |
1093 |
հայ. |
Ներսէս Շնորհալի, Գանձ սրբոյ Վարդավառին |
ԺԳ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
բոլորգիր |
91. |
2368 |
1095-1096 |
հայ. |
Յովհանի Ոսկեբերանի Մեկնութիւն
Պօղոսի թղթոյն առ Հռոմէացիս |
ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
92. |
2369 |
1101 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Թ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
93. |
2377 |
1125 |
հայ. |
Մաշտոց |
ԺԱ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
94. |
2379 |
1133 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
95. |
2380 |
1137 |
վրաց. |
|
|
3 |
մգղթ |
միասիւն |
|
96. |
2382 |
1157 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու, Գործք Առաքելոց |
Թ. |
2 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
Հմր ը/կ |
Հմր ձեռագրի |
Էջ ցուցակի |
Լեզու |
Բովանդակութիւն |
Ժամանակ |
Թերթ |
Նիւթ |
Գրութ. |
Գիր |
97. |
2384 |
1165 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
Ժ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
98. |
2386 |
1171 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Ե. |
3 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
99. |
2387 |
1174 |
հայ. |
Աւետարան Մարկոսի |
Ժ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |
100. |
2388(1) |
1176 |
հայ. |
Աւետարան Յովհաննու |
Ժ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
բլրգծ երկթգր |
101. |
2388(2) |
1176 |
հայ. |
Մարգարէութիւն Եսայեայ |
ԺԱ. |
1 |
մգղթ |
միասիւն |
ուղղգծ երկթգր |
102. |
2390 |
1183 |
հայ. |
Աւետարան Մատթէոսի |
Ժ. |
4 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր. |
103. |
2397 |
1201 |
հայ. |
Աւետարան Ղուկասու |
ԺԱ. |
2 |
մգղթ |
երկսիւն |
բլրգծ երկթգր |