Մեր միջնադարյան խոշոր մատենագիրների, գործիչների վարքերում հատուկ շեշտվում է նաև նրանց մատենագիտական գործունեությունը, հին մատյանները ժողովելու, նորերը ստեղծելու, անցյալի հոգևոր ժառանգությունն ի մի բերելու և վերաիմաստավորելու նրանց անդուլ ջանքը, որոնք հոգևոր սխրանքի դասեր են դարձել գալիք սերունդների համար։ Այդպես, սկիզբ առնելով Մեսրոպ Մաշտոցից, որ առաջին Մատենադարանի ստեղծողն է, մեր մատենագետների շնորհիվ վաղ միջնադարից մինչ նոր ժամանակաշրջաններ ստեղծվել են բազմաթիվ մատենադարաններ, որոնք ճյուղավորվել, ապա միավորվել են դարերի հոլովույթում, իբրև հավերժող արժեքներ՝ դիմակայելով բոլոր արհավիրքներին և իբրև բանական լույս առաջ տանելով մեր ժողովրդին։
Այսպես է ստեղծվել նաև Մաշտոցյան Մատենադարանը, որին մասնակցել են մեր մշակույթի ջահակիրները և բոլոր սերունդները, ողջ ժողովուրդն իբրև ոգեղեն միասնություն։ Այն մեր մեծ ժողովումի, հավաքականության, լինելության զորեղ բնազդի արդյունքն է, մեր հավիտենության գրավականը։
Մատենադարան, որ մեր ինքնությունն է, դրոշն է, զինանշանն է։ Նա, հիրավի, մի օրհներգ է, որ հնչում է հավերժորեն։
Հրաչյա Թամրազյան
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ԳԻՏԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԸ ԳՈՐԾՈՒՂՎԵԼ ԵՆ ՀՆԴԿԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՄատենադարանի Արևելագիտության բաժնի ավագ գիտաշխատող բ. գ. թ. Հայկազ Գևորգյանը և կրտսեր գիտաշխատող պ. գ. թ. Սեյեդեհնասիմ ֆաթեմին Գալուստ Կյուլբենկեան հիմնադրամի ֆինանսավորմամբ և Մատենադարանի աջակցությամբ գործուղվել են Հնդկաստանի Հանրապետություն։Գործուղման հիմնական նպատակն էր այցելել Մումբայ քաղաքում գտնվող Քամա Արևելագիտության ինստիտուտ (K. R. Cama Oriental Institute)` ուսումնասիրելու այնտեղ պահվող պարսկերեն որոշ ձեռագրեր։Իսկ Չեննայ քաղաքում (նախկին Մադրաս) նրանք
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆ Է ԱՅՑԵԼԵԼ ԲՈՒԴԱՊԵՇՏԻ ՊԵՏԵՐ ՊԱԶՄԱՆԻ ԿԱԹՈԼԻԿ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ ՊԱՏՎԻՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ՝ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ ՊՐՈՌԵԿՏՈՐ ՔՐԻՍՏԻԱՆ ՍԱԲՈՆ, ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ ՂԵԿԱՎԱՐ՝ ՇԱՆԴՈՐ ԷՈԶԸ, ՀԱՅԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԱՄԲԻՈՆԻ ՂԵԿԱՎԱՐ՝ ԲԱԼԻՆՏ ԿՈՎԱՉԸՄատենադարանի տնօրեն Արա Խզմալյանը հյուրերին ներկայացրել է 2024 թ. հուլիսին Մատենադարանում տեղի ունեցած Հայագիտական միջազգային կոնգրեսի արդյունքները: Քննարկվել են կողմերի միջև համագործակցության հեռանկարները, մասնավորապես՝ մասնագետների փոխանակման, համատեղ ուսումնասիրությունների, ինչպես նաև Մատենադարանում Պետեր Պազմանի համալսարանի ուսանողների գիտական պրակտիկայի անցկացման հնարավորությունները: Տնօրենությունը Պետեր Պազմանի համալսարանի Հայագիտության ամբիոնի գրադարանին է նվիրել Մատենադարանի վերջին տարիների հրատարակությունները: Պատվիրակության անդամները եղել
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆՈՒՄ ՏԵՂԻ Է ՈՒՆԵՑԵԼ ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ ՄԻԱՑՅԱԼ ՆԱՀԱՆԳՆԵՐԻ ԴԵՍՊԱՆԻ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԱՐԺԵՔՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԻ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ «ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂՈՒՄ ԳՐՉԱԳՐՎԱԾ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՄԱՆՆ ՈՒ ՀԱՆՐԱՅՆԱՑՄԱՆ»-Ն ՈՒՂՂՎԱԾ ԾՐԱԳՐԻ ՇՆՈՐՀԱՆԴԵՍԸԱՄՆ դեսպանի մշակութային արժեքների պահպանության հիմնադրամը Մատենադարանին է հատկացրել 74,000 ԱՄՆ դոլար՝ Լեռնային Ղարաբաղում գրչագրված ձեռագիր մատյանների և նրա հնագույն պատմությանն առնչվող բացառիկ վավերագրերի վերականգնման ու հանրահռչակման համար։ Ծրագրի շրջանակում ընտրվել են Գանձասարում, Դադիվանքում, Գնդեվանքում, Խադավանքում, Գտչավանքում և հայկական այլ միջնադարյան վանքերում 13-18-րդ դարերում գրված և նկարազարդված այնպիսի ձեռագրեր, եզակի արխիվային վավերագրեր, որոնք լույս են
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ԱՎԱԳ ԳԻՏԱՇԽԱՏՈՂ ԱՐՄԻՆԵ ՄԵԼՔՈՆՅԱՆԸ ՎԻԵՆՆԱՅԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԳՐԱԴԱՐԱՆՈՒՄ ՄԱՍՆԱԿՑԵԼ Է «ՁԵՌԱԳՐԱԿԱՆ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒՆԵՐԸ ԵՎՐԱՍԻԱՅՈՒՄ» ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱԺՈՂՈՎԻՆԱրմինե Մելքոնյանը ներկայացրել է «5-21-րդ դարեր. մատենադարանները և Մատենադարանը՝ հայերեն ձեռագրերի պահոցները» խորագրով զեկուցումը, և մասնակցել «Եվրասիայի ձեռագրական ժառանգությունը. արժեքներ, մարտահրավերներ և հեռանկարներ» թեմայով կլոր սեղան-քննարկմանը (կազմակերպիչներ՝ Ավստրիայի գիտությունների ակադեմիա, Վիեննայի համալսարան և Ավստրիայի Ազգային գրադարան): Մասնակիցների համար կազմակերպվել է հատուկ շրջայց Ազգային գրադարանի թանգարանում, հնատիպ գրքերի և ձեռագրերի, ինչպես նաև ձեռագրերի վերականգման բաժնում: Արմինե
- ԱՄՓՈՓՎԵԼ ԵՆ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ՄԻՋՆԱԴԱՐԱԳԻՏԱԿԱՆ 10-ՐԴ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԻ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԸԵռօրյա գիտաժողովին զեկուցումներով հանդես են եկել Հայաստանի և արտերկրի (Ռումինիա, Իտալիա, Հունաստան, Շվեյցարիա, Ավստրիա, Իսրայել, Ֆրանսիա) գիտակրթական տարբեր հաստատությունների շուրջ երեք տասնյակ հետազոտողներ։ Զեկուցումները վերաբերում էին միջնադարագիտության ամենատարբեր բնագավառների (ձեռագրագիտություն, աղբյուրագիտություն, բանասիրություն, արվեստագիտություն, պատմագիտություն և այլն), որոշ օրինակներով ներկայացվեց թվային հումանիտար գիտության նշանակությունը հայագիտական հետազոտություններում։ Գիտաժողովի կազմկոմիտեի նախագահ Խաչիկ Հարությունյանը, բարձր գնահատելով գիտաժողովի կարևորությունը, ամփոփմանը
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ, ԱԶԳԱՅԻՆ ԳՐԱԴԱՐԱՆԻ ԵՎ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈՒ ԱՐՎԵՍՏԻ ԹԱՆԳԱՐԱՆԻ ՏՆՕՐԵՆՆԵՐԸ ՀԱՆԴԻՊԵԼ ԵՆ ՖՐԱՆՍԻԱՅԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԳՐԱԴԱՐԱՆԻ ԵՎ ԽԱՐՏԻԱՆԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԴՊՐՈՑԻ (ÉCOLE NATIONALE DES CHARTES) ՂԵԿԱՎԱՐՆԵՐԻՆՀանդիպման ընթացքում որոշվել են համատեղ գիտահետազոտական աշխատանքների կոնկրետ ողղությունները, կարևորվել գրքային և արխիվային հավաքածուներում փոխադարձաբար առկա հայերեն ու ֆրանսերեն նյութերի ուսումնասիրությունը, ֆոնդային աշխատանքներ իրականացնող մասնագետների վերապատրաստումն ու թվային հումանիտար գիտությունների ոլորտում կապերի խորացումը: Մատենադարանի տնօրեն Արա Խզմալյանը հրավիրել է Ֆրանսիայի ազգային գրադարանի վերականգնողներին մասնակցելու 2025-ին կայանալիք «Հիշողության կերպարանքները» միջազգային սեմինարին:
- ԸՆԴԼԱՅՆՎՈՒՄ Է ՖՐԱՆՍԻԱՅԻ ԱՌԱՋԱՏԱՐ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԻ ՀԵՏ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՕՐԱԿԱՐԳԸՄատենադարանի տնօրեն Արա Խզմալյանը գործընկեր կառույցների ղեկավարների հետ այցելել է ԻՆԱԼԿՈ հիմնադրամ և Ֆրանսիայի Ազգային արխիվ, ուր տնօրենների հետ քննարկել է համատեղ գիտահետազոտական աշատանքների, կրթության և գրավոր ժառանգության պահպանման ոլորտներում առաջիկա ծրագրերը: Մատենադարանի տնօրենն առաջարկել է համատեղ ջանքերով մեծացնել արտաքին մասնագիտական ներուժի ընդգրկումը հայագիտական-միջնադարագիտական հետազոտություններում: Տնօրենը ներկայացրել է Միջազգային հայագիտական կոնգրեսի արդյունքները և հրավիրել Ֆրանսիայի
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆՈՒՄ ՄԵԿՆԱՐԿԵԼ Է «ՄԻՋՆԱԴԱՐԱԳԻՏԱԿԱՆ 10-ՐԴ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ»-ԸՀայաստանյան և արտասհամանյան գիտակրթական տարբեր հաստատություններից գիտաժողովին մասնակցող հետազոտողներին ողջույնի խոսք են հղել Մատենադարանի տնօրենի գիտական գծով տեղակալ Վահե Թորոսյանը և գիտաժողովի կազմկոմիտեի ղեկավար Խաչիկ Հարությունյանը: Միջոցառման շրջանակում տեղի է ունեցել նաև «ՊԱՐԼՕ ՏԷՐ-ՄԿՐՏԻՉԵԱՆ»-ի ամենամյա մրցանակաբաշխությունը: Գիտական մենագրություն անվանակարգում մրցանակը շնորհվել է գրչության կենտրոնների ուսումնասիրման բաժնի ավագ գիտաշխատող, պ.գ.թ. Լուսինե Թումանյանին՝ «Վանականության կանոնները և ծիսակարգերը