Մեր միջնադարյան խոշոր մատենագիրների, գործիչների վարքերում հատուկ շեշտվում է նաև նրանց մատենագիտական գործունեությունը, հին մատյանները ժողովելու, նորերը ստեղծելու, անցյալի հոգևոր ժառանգությունն ի մի բերելու և վերաիմաստավորելու նրանց անդուլ ջանքը, որոնք հոգևոր սխրանքի դասեր են դարձել գալիք սերունդների համար։ Այդպես, սկիզբ առնելով Մեսրոպ Մաշտոցից, որ առաջին Մատենադարանի ստեղծողն է, մեր մատենագետների շնորհիվ վաղ միջնադարից մինչ նոր ժամանակաշրջաններ ստեղծվել են բազմաթիվ մատենադարաններ, որոնք ճյուղավորվել, ապա միավորվել են դարերի հոլովույթում, իբրև հավերժող արժեքներ՝ դիմակայելով բոլոր արհավիրքներին և իբրև բանական լույս առաջ տանելով մեր ժողովրդին։
Այսպես է ստեղծվել նաև Մաշտոցյան Մատենադարանը, որին մասնակցել են մեր մշակույթի ջահակիրները և բոլոր սերունդները, ողջ ժողովուրդն իբրև ոգեղեն միասնություն։ Այն մեր մեծ ժողովումի, հավաքականության, լինելության զորեղ բնազդի արդյունքն է, մեր հավիտենության գրավականը։
Մատենադարան, որ մեր ինքնությունն է, դրոշն է, զինանշանն է։ Նա, հիրավի, մի օրհներգ է, որ հնչում է հավերժորեն։
Հրաչյա Թամրազյան
- ՕՇԱԿԱՆՈՒՄ ԿԱՅԱՑԱՎ «ՊԱՐԼՕ ՏԷՐ-ՄԿՐՏԻՉԵԱՆ» ՄՐՑԱՆԱԿԻ ՀԱՆՁՆՈՒՄԸ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ԱՇԽԱՏԱԿԻՑՆԵՐԻՆ
Հունիսի 3-ին Օշականում Մեսրոպ Մաշտոցի անվան դպրատանը տեղի ունեցավ Մաշտոցյան Մատենադարանի աշխատակիցների համար նախատեսված «Պարլօ Տէր-Մկրտիչեան» ամենամյա մրցանակի հանձնման արարողությունը։ Այս մրցանակը սահմանվել է 2022 թվականին՝ Ֆրեզնոյի Համալսարանի հայագիտական ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Պարլօ Տէր-Մկրտիչեանի նախաձեռնությամբ, որն այս տարի առաջին անգամը ներկա գտնվեց մրցանակաբաշխությանը՝ ամերիկահայ իր ուսանողների խմբի հետ։Արարողության մասնակիցները նախ այցելեցին Ս. Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցի, - ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ՊԱՏՎԻՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆՈՒՄՄայիսի 31-ը Մատենադարանում հագեցած օր էր պաշտոնական պատվիրակությունների և հյուրերի այցելությունների առումով։ Մատենադարան այցելեցին՝Սլովենիայի Հանրապետության Ազգային ժողովի նախագահ Ուրշկա Կլակոչար Զուպանչիչի գլխավորած պատվիրակությունը, Հունգարիայի փոխվարչապետ Ժոլտ Շեյմենի գլխավորած պատվիրակությունը, Հայաստանում Թուրքմենստանի օրերի շրջանակում Հայաստան ժամանած պատվիրակությունը՝ Աշխաբադի ձեռագրերի ազգային ինստիտուտի մասնագետների մասնակցությամբ, Ռուսաստանի Դաշնության Դոնի Ռոստովի վարչակազմի ղեկավար, քաղաքապետ Ալեքսեյ Լոգվինենկոյի գլխավորած պատվիրակությունը, «Գալուստ Գյուլբենկյան»
- «ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ՝ ԲԱԶՄԱՇՆՈՐՀ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ» ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ
Միջնադարի մեծ մտածող, բանաստեղծ, աստվածաբան ու երգահան Ներսես Շնորհալու (Կաթողիկոս Ներսես Դ Կլայեցի) մահվան 850-րդ տարելիցն ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հռչակավոր մարդկանց և կարևոր իրադարձությունների 2022-2023 թվականների օրացույցում: Մաշտոցյան Մատենադարանը` որպես միջնադարյան հայ գրավոր մշակույթի կարևորագույն կենտրոն, այս հոբելյանի առթիվ կազմակերպում է «Ներսես Շնորհալի՝ բազմաշնորհ հայրապետը» խորագրով հայագիտական միջազգային գիտաժողով, որը նպատակ ունի վերարժևորել ու նորովի գնահատել Ներսես Շնորհալու բացառիկ դերն ու նշանակությունը հայ միջնադարյան գրականության և մշակույթի - ՄԱՇՏՈՑՅԱՆ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆՈՒՄ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱՎ ԴԱՍԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆՄայիսի 27-ին Մաշտոցյան Մատենադարանում տեղի ունեցավ դասախոսություն՝ նվիրված Հայաստանի ազգային պատկերասրահի Վերականգնման և ամրակայման բաժնում վերականգնված Վահրամ Գայֆեճյանի առաջին «Ինքնադիմանկարի» ստեղծման պատմությանն ու վերականգնման առանձնահատկություններին։ Իր տեսակով բացառիկ այս վերականգնման արդյունքում ի հայտ է եկել նկարի դարձերեսին փակցված հեղինակի մեկ այլ աշխատանք, որը վերաբերում է 1910-ական թթ․ սկզբի նրա հանրահայտ «Սրճարանային» շարքին։Դասախոսության ընթացքում երկու բանախոսները
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆՈՒՄ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱՎ «ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆՆ ԻՄ ԱՉՔԵՐՈՎ» ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐԻ ՄՐՑՈՒՅԹԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄԸՄայիսի 20-ին Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում տեղի ունեցավ «ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆՆ ԻՄ ԱՉՔԵՐՈՎ» լուսանկարների մրցույթի արդյունքների ամփոփման և մրցանակաբաշխության արարողությունը։ Մինչ արդյունքների ամփոփումը ողջույնի խոսքով հանդես եկան Մատենադարանի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Կարեն Մաթևոսյանը, թանգարանային մասի ղեկավար Նազենի Ղարիբյանը, Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող, ԵՊՀ դոցենտ, մրցույթի հանձնաժողովի անդամ Իվեթ Թաջարյանը և «Մշակույթների երկխոսություն» կազմակերպության հիմնադիր նախագահ, Գեղարվեստական տպագրության երևանյան
- ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆ ԱՅՑԵԼԵՑ ՄԻԱՑՅԱԼ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎՐՈՊԱՅԻ ՀԱՐՑԵՐՈՎ ՊԵՏՆԱԽԱՐԱՐ ԼԵՈ ԴՈՔԵՐԹԻԻ ԳԼԽԱՎՈՐԱԾ ՊԱՏՎԻՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸՄայիսի 23-ին Հայաստանում Միացյալ Թագավորության (ՄԹ) դեսպան Ջոն Գալագերի ուղեկցությամբ Մաշտոցյան Մատենադարան այցելեց ՄԹ Եվրոպայի հարցերով պետնախարար Լեո Դոքերթիի գլխավորած պատվիրակությունը։ Նրանց դիմավորեց Մատենադարանի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Կարեն Մաթևոսյանը։ Այցի սկզբում հյուրերն այցելեցին օրեր առաջ բացված «ՌՋԾԷ․ պատմության բանալի» խորագրով ցուցադրության սրահ, որտեղ պարոն Դոքերթին հանդիպեց քարտեզագետ Ռուբեն Գալիչյանի հետ, այնուհետև շրջեցին քարտեզների սրահում։
- ՄԻ ՆԿԱՐԻ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՄԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆՎահրամ Գայֆեճյանի 1897 թ․ «Ինքնադիմանկարը» և 1910-ական թթ․ «Սրճարանային» շարքի նմուշներից։ Դասախոսություն՝ նվիրված Հայաստանի ազգային պատկերասրահի Վերականգնման և ամրակայման բաժնում վերականգնված Վահրամ Գայֆեճյանի առաջին «Ինքնադիմանկարի» ստեղծման պատմությանն ու վերականգնման առանձնահատկություններին։ Իր տեսակով բացառիկ այս վերականգնման արդյունքում ի հայտ եկավ նկարի դարձերեսին փակցված հեղինակի մեկ այլ աշխատանք, որը վերաբերում է 1910-ական թթ․ սկզբի նրա հանրահայտ «Սրճարանային»
- ԹԱՆԳԱՐԱՆՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕՐ ԵՎ ԹԱՆԳԱՐԱՆԱՅԻՆ ԳԻՇԵՐ«Թանգարանների միջազգային օրվա և Թանգարանային գիշեր» միջոցառումների շրջանակում այս տարի Մաշտոցյան Մատենադարանը ներկայանալու է նոր ցուցահանդեսով «ՌՋԾԷ․ պատմության բանալի» խորագրով, որի նպատակն է հանրությանը ներկայացնել Մատենադարանի պատմությունը։ Ինչպիսի՞ գիտական ձեռքբերումներ, նվիրատվություններ, հրատարակություններ, համագործակցության արդյունքներ է գրանցել Մատենադարանը որպես գիտահետազոտական ինստիտուտ՝ սկսած 1959 թ-ից։ Ինքնատիպ ձևավորում ունեցող ցուցահանդեսում Մատենադարանը ներկայացվում է ոչ միայն որպես ձեռագրերի պահոց,