Մեր միջնադարյան խոշոր մատենագիրների, գործիչների վարքերում հատուկ շեշտվում է նաև նրանց մատենագիտական գործունեությունը, հին մատյանները ժողովելու, նորերը ստեղծելու, անցյալի հոգևոր ժառանգությունն ի մի բերելու և վերաիմաստավորելու նրանց անդուլ ջանքը, որոնք հոգևոր սխրանքի դասեր են դարձել գալիք սերունդների համար։ Այդպես, սկիզբ առնելով Մեսրոպ Մաշտոցից, որ առաջին Մատենադարանի ստեղծողն է, մեր մատենագետների շնորհիվ վաղ միջնադարից մինչ նոր ժամանակաշրջաններ ստեղծվել են բազմաթիվ մատենադարաններ, որոնք ճյուղավորվել, ապա միավորվել են դարերի հոլովույթում, իբրև հավերժող արժեքներ՝ դիմակայելով բոլոր արհավիրքներին և իբրև բանական լույս առաջ տանելով մեր ժողովրդին։
Այսպես է ստեղծվել նաև Մաշտոցյան Մատենադարանը, որին մասնակցել են մեր մշակույթի ջահակիրները և բոլոր սերունդները, ողջ ժողովուրդն իբրև ոգեղեն միասնություն։ Այն մեր մեծ ժողովումի, հավաքականության, լինելության զորեղ բնազդի արդյունքն է, մեր հավիտենության գրավականը։
Մատենադարան, որ մեր ինքնությունն է, դրոշն է, զինանշանն է։ Նա, հիրավի, մի օրհներգ է, որ հնչում է հավերժորեն։
Հրաչյա Թամրազյան
- Լույս է տեսել Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող Արսեն Հարությունյանի «Երևանի Ս․Անանիա Առաքյալի Անապատը կամ Զորավոր Ս․Աստվածածին եկեղեցին» ուսումնասիրությունը
Աշխատությունը նվիրված է Երևանի երբեմնի հռչակավոր Ս. Անանիա առաքյալի անապատի և նրա տեղում՝ 1693 թ. կառուցված Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցու պատմությանն ու մշակութային ժառանգությանը: Առաջին անգամ փորձ է արվել մատենագրական ու վիմագրական սկզբնաղբյուրների, ինչպես նաև արխիվային վավերագրերի միջոցով ամբողջացնել անապատի գրչության դպրոցում ընդօրինակված ձեռագիր մատյանները, Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցու պատմությունը, վիմագրերն ու եկեղեցական առարկաների արձանագրությունները:Վերստին - Լույս է տեսել Հակոբ Փափազյանի հոդվածների երկհատոր ժողովածուն
Մաշտոցյան Մատենադարանը հրատարակել է պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Հակոբ Փափազյանի հոդվածների ժողովածուն: Առաջին հատորում ընդգրկված են անվանի գիտնականի՝ 1953-1972 թթ. հրապարակած հոդվածները, նվիրված՝ արևելագիտության ու հայագիտության տարբեր ոլորտներին, երկրորդ հատորում՝ արևելագիտության և հայագիտության տարբեր խնդիրներին առնչվող, 1973-1994 թթ. լույս տեսած ուսումնասիրություններից բացի, առանձին ենթաբաժիններով ներկայացված են նաև գիտնականի գրախոսությունները և հրապարակախոսական նյութերը:Ժողովածուի կազմողն է պատմ. - ԼՈՒՅՍ Է ՏԵՍԵԼ ԲԱՆԲԵՐ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ՀԱՆԴԵՍԻ 30-ՐԴ ՀԱՄԱՐԸ
Սույն ծավալուն համարում ընդգրկված են Նարեկացիական 5-րդ ընթերցումների (2019, 23-24.10) նյութերը, հայագետ-արևելագետ Արամ Տեր-Ղևոնդյանի ծննդյան 90-ամյակին նվիրված միջազգային գիտաժողովի (2019, 20-22.6) երկու զեկուցում, պատմության, բանասիրության և ձեռագրական ժառանգության հարցեր լուսաբանող հոդվածներ, ինչպես նաև հրապարակումներ, գրախոսություն և մահախոսական։Համարի թվային տարբերակը տե՛ս այստեղ: - ՀԲԸՄ օժանդակության հերթական ծրագիրը
Մատենադարանի ամենահավատարիմ գործընկերների շարքում իր առանձնահատուկ տեղն ունի Հայ բարեգործական ընդհանուր միությունը (ՀԲԸՄ), որի օժանդակությամբ արդեն երկար տարիներ իրականացվում են բազմաթիվ գիտական, կրթական ու մշակութային ծրագրեր:Այս համագործակցության շրջանակում մի կարևոր նախաձեռնության հիմք դրվեց 2013 թ., որի արդյունքում ամեն տարի Մատենադարանի ասպիրանտները կրթաթոշակներ են ստանում՝ հնարավորություն ստանալով լավագույն պայմաններում և՛ աշխատելու, և՛ ուսումը շարունակելու՝ չկտրվելով իրենց - Շառլ Պերսոնազի գլխավորած պատվիրակությունը այցելեց ՄատենադարանՓետրվարի 2-ին Մաշտոցյան Մատենադարան այցելեց Ֆրանսիայի Մշակույթի նախարարության ենթակայությամբ գործող Ժառանգության ազգային ինստիտուտի (ԺԱԻ) տնօրեն Շառլ Պերսոնազի գլխավորած պատվիրակությունը: Հյուրերը շրջայց կատարեցին թանգարանային համալիրում, ծանոթացան հայ ձեռագրական ժառանգությանը: Այցի շրջանակներում եղան նաև Մատենադարանի վերականգնման բաժնում, ծանոթացան ձեռագրերի վերականգնման աշխատանքերին: Շրջայցի ավարտին պատվիրակությունը Մատենադարանի տնօրեն Վահան Տեր-Ղևոնդյանի հետ քննարկեց գիտական ու գիտատեխնիկական համագործակցության ծրագրեր:
- Լույս է տեսել Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող Թամարա Մինասյանի «Ուտիքի գրչության կենտրոնները» ուսումնասիրությունը
Ձեռագրական, վիմագրական ու մատենագրական աղբյուրների հիման վրա ներկայացվում են հայ գրավոր մշակույթի հնագույն օրրաններից մեկի՝ Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգի գրչության կենտրոնները՝ հիշատակարանային բազմաթիվ տվյալների հրապարակմամբ, որոնք լուսաբանում են նահանգի պատմությանը վերաբերող շատ հարցեր:Գրքում նահանգի գավառների պատմությունը և մշակութային, ձեռագրական ժառանգության խնդիրները ներկայացվում են ըստ «Աշխարհացույցի» նրանց զբաղեցրած տարածքների, որոնք հետագա դարերում վարչաքաղաքական փոփոխությունների հետևանքով ունեցել - Մահացել է Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող Հրաչյա ԱսմարյանըՄաշտոցյան Մատենադարանը ցավով տեղեկացնում է, որ մահացել է Արխիվի և արխիվագիտության բաժնի ավագ գիտաշխատող Հրաչյա Աշոտի Ասմարյանը, ծնվ. 1941 թ.։ Վերջին տարիներին Հ. Ասմարյանն ուսումնասիրում էր Մատենադարանի արխիվային ֆոնդում պահվող մեծանուն պատմաբան Լեոյի անտիպ գործերը, հրատարակության էր պատրաստում «Դրվագներ հայ կղերական դիվանագիտության պատմությունից» երկհատոր աշխատությունը, որը Լեոն վերնագրել է՝ «Ներսես Աշտարակեցու ավանդավեպը»։Մեր վշտակցությունն ենք հայտնում
- Իրանի ԱԳ նախարարի տիկնոջ այցը Մաշտոցյան ՄատենադարանՀունվարի 27-ին ՀՀ ԱԳՆ նախարարի տիկին Գայանե Մոկացյանի ուղեկցությամբ Մաշտոցյան Մատենադարան այցելեց Իրանի Իսլամական Հանրապետության ԱԳՆ տիկին Մարիամ Իմանիեի գլխավորած պատվիրակությունը։ Հյուրերը՝ Մատենադարանի տնօրեն Վահան Տեր-Ղևոնդյանի ուղեկցությամբ շրջայց կատարեցին թանգարանային համալիրում, ծանոթացան Արցախի ձեռագրական ժառանգությանը։Արվեստաբան Իվեթ Թաջարյանը ներկայացրեց Մատենադարանում պահվող պարսկական ձեռագրերը և իրանահայ հայր ու որդի արվեստագետներ լուսանկարիչ Անթուան Սևրուգինի և գեղանկարիչ Անդրե Սևրուգյանի